Kareoler, april 2010

20
de Kareoler april 2010 1 de Kareoler BNMO-magazine, jaargang 70, april 2010 PTSS-special

description

kareoler april 2010

Transcript of Kareoler, april 2010

Page 1: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 2010 1

de KareolerBNMO-magazine, jaargang 70, april 2010

PTSS-special

Page 2: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 20102

Blikveld

2 de Kareoler april 2010

Jaargang 70, 2010, nr. 3

De Kareoler is een uitgave van de Bond

van Nederlandse Militaire Oorlogs- en

Dienstslachtoffers

BeschermvrouweH.M. Koningin Beatrix

Hoofdbestuur BNMOalgemeen voorzitterHenk Moorlag

vice-voorzitterSjef Verhagen

algemeen penningmeesterLei Hermans

algemeen secretarisJan Burger

tweede penningmeesterMarinus Bouwmeester

tweede secretarisChristel Roos

lidJohn Kuipers

Redactie de KareolerJos Morren, hoofdredacteur

Henk Moorlag

Willem Knook

Armand Lucas

Henk Raukema

Redactie-adres op de achterzijde

Ingeschreven in het verenigingsregister

van de Kamer van Koophandel en

Fabrieken te Utrecht onder nummer V.

477894

Verschijnt ook op geluidsband

PTSS-special

Het is een vreemde aandoening want een ander ziet er eigenlijk niets

van: PTSS. Dat is vaak dan ook het grote probleem, want hoe kun je

uitleggen wat nu precies je beperking is? Toch is die beperking er en

flink ook. Overigens is PTSS niet iets van jonge veteranen. Deze

aandoening is al zo oud als de weg naar Rome, maar pas in de laatste

decennia is de aandacht daarvoor wat serieuzer. Deze Kareoler gaat

volledig over PTSS en de gevolgen daarvan. Met meerdere verhalen van

leden die er over kunnen meepraten en informatie daar omheen. Zodat

u weet wat er speelt binnen de BNMO, ook als het om PTSS gaat.

Wanneer u de website van de BNMO oproept, dan zult u zien dat die

volledig is vernieuwd. Meer dan ooit kunt u er nu alle informatie vinden

die u nodig hebt als oorlogs- en/of dienstslachtoffer. U hoeft niet meer

te zoeken waar u hulp kunt vinden, u wordt niet door anderen op een

verkeerd been gezet: de BNMO blijft een onafhankelijke organisatie die

graag uw belangen behartigt.

Als u deze Kareoler in de bus krijgt hebben ook alle vijftien afdeling

een goedbezochte ledenvergadering achter de rug. De leden zijn weer

betrokken bij hun vereniging en hebben het vertrouwen weer terug

gevonden. Het ledenaantal laat een stijgende lijn zien en dit geeft ook

vertrouwen voor de toekomst. Wij zullen ons de komende maanden in

het gehele land laten zien. Niet met loze kreten maar daadwerkelijk de

handen uit de mouwen steken en onze naamsbekendheid vergroten.

Jongerenbeleid komt bij verschillende afdeling van de grond. Jonge

veteranen en hun gezinnen hebben hun eigen behoefte binnen de

BNMO. Waar het binnen de afdeling nog niet is gelukt zal er door het

hoofdbestuur hard gewerkt worden aan een landelijk beleid, zodat alle

afdelingen of regio’s een sterk jongerenbeleid kunnen uitvoeren. Dit is

ook nodig voor de toekomst van de jongeren zelf.

Tot slot wens ik onze zieken en leden die het moeilijk hebben veel

sterkte voor de toekomst.

Henk Moorlag,

algemeen voorzitter

Page 3: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 2010

VingerwijzingIn dit nummer

3de Kareoler april 2010

Oorlogstrauma

Ongemerkt wil je de beelden verzachten, verkleinen,

verdringen,

Je moet wel, maar bepaalde momenten krijg je niet weg,

Je zou ze kunnen navertellen, zonder ook maar een

kleinigheid te vergeten,

Aan die kleine dingen houd jij je vast,

Er kan nu eenmaal in een leven iets gebeuren wat te

groot is om het in zijn geheel te bevatten,

Huilen is voor mensen die nooit iets hebben

meegemaakt,

Het lukt niet om medelijden te hebben,

Het voelen van niks bij de ellende van een ander,

Geldt ook voor die van jezelf,

Al je kracht en je volle verstand nodig om je goed te

houden,

Wat je dan nodig hebt is vrolijkheid,

Beur me op!

En als je niets vrolijks weet, houd dan je mond,

En als je geen goed nieuws komt brengen,

Blijf dan alsjeblieft weg.

Juul Albering

2 Blikveld

4 Weduwe van getraumatiseerde Indiëveteraan werd het vechten moe

“Op den duur ga je het zelf ook opgeven”

6 Noodkreet van uitbehandelde Libanonveteraan André Bekker

“Ik heb zo toch geen leven”

8 Getraumatiseerde Bosniëveteraan Wilfred Hoen is op weg terug

“Blij dat BNMO me altijd steunt”

10 Joegoslavië-veteraan Cornel Nijman over steun partner

“Zij motiveert mij”

12 24 uur per dag een aanspreekpunt

13 Nieuwe PTSS-protocol pakt slecht uit voor BNMO-leden

14 Een psychische aandoening en de medische keuring

Een lastige combinatie!]

16 Over de sociale gevolgen van PTSS

17 Uit het hart Afdelingsnieuws

19 In dankbare herinnering, Welkom bij de BNMO.

Foto omslag: Wilfried Hoen met zijn hond Troy.

Foto: Karin Stroo.

Belangrijke telefoonnummers

BNMO: 0343 47 41 10

de Basis: 0343 47 42 00

Centraal aanmeldingspunt: 0343 47 41 48

ABP (Zorgloket): 045 579 80 05

Page 4: Kareoler, april 2010

4 de Kareoler april 2010

Op de dag dat hij terugkeerde uit Nederlands-Indië was er

al een incident dat Gre Hoornweg-De Mik is bijgebleven.

Het was 24 december 1949, kerstavond. “We kwamen uit

de nachtmis en plots klonk de knal van een rotje. In een

flits dook hij achter de heg. Ik dacht: ‘goh, ze hebben daar

wel wat meegemaakt.” In de tientallen brieven die haar

man Cor die drie jaar daarvoor naar haar had gestuurd,

kwam ‘dat soort narigheid’ niet voor. “Ze waren redelijk

optimistisch van toon. Maar van de keurige, gereformeerde

jongen die ik had leren kennen, bleek niet veel meer over.”

Wilton-FijenoordToch leek er aanvankelijk niet veel aan de hand. Hij kwam

uit een scheepsbouwfamilie en werkte na terugkeer

keihard aan de bijna vier jaar achterstand die hij in de

opleiding bij Wilton Feijenoord had opgelopen. Pas toen

het in de jaren tachtig minder ging met de scheepsbouw,

bleek hij zich geen raad te weten met zijn vrije tijd. “Hij

kreeg tijd om na te denken over wat hij al die jaren

verdrongen had. Dan kreeg hij woede uitbarstingen en

huilbuien. Het was verschrikkelijk.”

Het was de huisarts die het verband legde met

Nederlands-Indië. Toen Gre van de oprichting van de SDV

las, de voorloper van het Veteraneninstituut, vond ook Cor

het een goed idee om daar hulp te zoeken. “Binnen een

paar dagen was een bezoek van een maatschappelijk

werkster geregeld. Zij zei: ‘U had veel eerder moeten

komen’.” Cor werd doorverwezen naar Centrum ‘45 in

Oegstgeest, waar hij in een gespreksgroep terechtkwam

van Indiëveteranen. “Dat deed hem aanvankelijk heel goed,

hij kon zijn verhaal kwijt. Maar na drie jaar en veel

wisselingen in die groep had hij er genoeg van.” Cor kwam

weer thuis, maar na twee maanden was het alweer mis. Een

reeks van nieuwe behandelingen volgde. “Maar het hielp

allemaal niks. Op enig moment is hij zelfs doordeweeks

een half jaar intern opgenomen. Ging ik elke keer op en

neer naar Oegstgeest, want zelf kon hij niet rijden.”

OnthoofdingNaar wat haar man allemaal meegemaakt had in

Nederlands-Indië moest Gre lange tijd gissen. Meestal na

een gebeurtenis waarbij hij van streek was geraakt, liet hij

mondjesmaat iets los. Ze wijst op een foto: “Hier zit hij met

zijn kleinzoon. Dat was een drama, hoe die foto tot stand

kwam. Hij wilde zijn kleinkind niet op de arm nemen. ‘Nee,

nee dat kan ik niet!’, riep hij almaar.”

In flarden en met lange tussenpozen kwam het hele verhaal

eruit. Cor was er ooggetuige van geweest hoe een collega-

Weduwe van getraumatiseerde Indiëveteraan werd het vechten moe

‘Op den duur ga je het zelf ook opgeven’Zij was 17, hij 21. Ze beloofden elkaar eeuwige trouw op de dag dat hij

naar Nederlands-Indië vertrok. Drie jaar en drie maanden later was hij pas

weer terug. “Hij is niet meer de jongen die naar de Oost is vertrokken”,

merkte zijn moeder al op. Gre Hoornweg-De Mik moest later vaak aan die

woorden terugdenken.

door Fred Lardenoy

Page 5: Kareoler, april 2010

5de Kareoler april 2010

Gre Hoornweg-De Mik op het balkon van haar flat in Zwijndrecht. Foto: Birgit de Roij.

militair van het KNIL een baby van een op wapenbezit

betrapte kampongbewoner zonder pardon met een klewang

onthoofdde. “De kapitein van Cor had nog wel geroepen

dat dit ‘toch geen manier van doen’ was. En tegen mijn man

had hij gezegd: ‘Dat is voor rekening van het KNIL.’ Maar

die jongens waren wel getuige van een oorlogsmisdaad.”

Zijn ergste trauma kreeg zij pas te horen bij een gesprek

met een maatschappelijk werker van de BNMO. “Van

tevoren zei Cor al: ‘Schrik maar niet van wat je zo te horen

krijgt.’ Het kwam erop neer dat hij samen met zijn eenheid

jacht moest maken op een ‘tegenstander’ waarvan de

kapitein had gezegd dat hij ‘koste wat kost’ moest worden

uitgeschakeld. Ze hadden hem gevonden en op de vlucht

aangeschoten. Cor vertelde: ‘Toen heb ik hem het

genadeschot gegeven.’ Dat zat hem als gereformeerde

jongen ongelooflijk dwars. Vanaf zijn derde had hij in de

kerk niets anders gehoord dan ‘gij zult niet doden’.”

JankenHoewel haar man door diverse hulpinstanties goed is

geholpen, lukte het hem niet om van zijn knagend

schuldgevoel af te komen. “Het was ook voor mij niet

gemakkelijk. Je wilt je gezin draaiende houden en alles zo

harmonieus mogelijk laten verlopen. Maar de kinderen zijn

goed terechtgekomen.” Ze beschrijft een jarenlange

periode van ups en downs die elkaar in steeds hoger tempo

afwisselen. “Op den duur wordt je zelf ook moe. Dan ga je

het een beetje opgeven.” Nadat hij al een keer al zijn pillen

in één keer had ingenomen en pas in het ziekenhuis weer

bij bewustzijn kwam, overleed Cor ruim acht jaar geleden.

Voor Gre geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten.

”Je hebt altijd die zorg gehad voor je man en die valt ineens

weg. Toen ben ik contactpersoon geworden voor de BNMO.

Zo kwam ik ook bij andere weduwen met hetzelfde verhaal.

Er was veel herkenning en mensen vonden het fantastisch

dat ik er was.” Ze heeft haar leven weer aardig ‘op de rails’

gekregen. “Ik probeer alles positief te bekijken. Dat kleine

poosje dat je nog hebt, daar moet je proberen iets van te

maken. Ga niet zitten janken, daar schiet je niks mee op!”

Page 6: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 20106

Nu hij na ruim vier jaar therapie uitbehandeld is verklaard,

ervaart hij zijn situatie als uitzichtloos. Laatst haalde de

politie hem op aanwijzingen van zijn huisgenoten van

straat omdat hij daar ’s nachts met een mes rondliep. André

Bekker (50) voelt zich niet veilig en gaat dertig jaar na zijn

uitzending weer op patrouille als hij niet kan slapen. En als

hij dat wel kan, wordt hij geplaagd door nachtmerries. Dan

komen de radeloze kinderen van een zwaargewonde

Libanese vrouw hem als geesten opzoeken in zijn dromen.

De avonden boezemen hem steeds meer angst in, de kleren

moeten altijd binnen handbereik liggen. “Ik zit hier hele

nachten op wacht. Regelmatig word ik onder mijn bed

wakker, dan herinner ik me niet hoe ik daar gekomen ben.”

TraumatischAls dienstplichtige gaf hij zich in november 1979 vol

overtuiging op voor uitzending naar Libanon. “Zestien

maanden me vervelen op een kazerne trok niet en zo kon ik

een bijdrage leveren aan vrede in het Midden-Oosten. Maar

daar kwam niets van terecht.” Net in Libanon aangekomen,

vierde hij zijn twintigste verjaardag op een bovenpost nabij

het Libanese stadje Zibqin. Daar moesten hij en zijn

kameraden patrouilleren of bij een beneden gelegen

roadblock auto’s aanhouden en controleren.

De dagelijkse spanning en het gevaar dat voortdurend op

de loer lag, eiste zijn tol. Zo verloor hij door eigen vuur

bijna het leven dankzij een onachtzame collega die bij het

wisselen van de wacht zijn wapen nog op scherp had. “Ik

Noodkreet van uitbehandelde Libanonveteraan André Bekker

‘Ik heb zo toch geen leven’

Hij ging in 1979 naar Libanon om bij te dragen aan de vrede. Nu zit hij in

een begeleidwonenpand in Leiden tussen GGZ-cliënten met

gedragsstoornissen. Zijn echtgenote Marianne vormt zijn enige contact

met de buitenwereld.

door Fred Lardenoye

liep naar beneden terwijl hij van de roadblock naar boven

kwamen lopen. Plots struikelde hij en ging zijn wapen af. Ik

hoor nog die kogel langs mijn oor suizen.” Bij een ander

incident zette André zelf zijn uzi tegen de slaap van een

Libanees die niet snel genoeg zijn commando opvolgde bij

het controleren van zijn auto. “Dat is ook zo’n beeld dat

voortdurend terugkomt.” Veel meer wil hij niet kwijt over

Libanon, behalve dat er sindsdien geen dag voorbij gaat

dat hij niet eraan terugdenkt.

Terug in Nederland verliet hij zonder enige nazorg de dienst

en stortte zich op een maatschappelijke carrière. Hij werkte

jarenlang als ambtenaar bij de gemeente en hoewel zijn

functioneringsgesprekken goed verliepen, werd hij

ondertussen geplaagd door nachtmerries en

herbelevingen. Alle bij PTSS bekende verschijnselen

passeerden de revue. “Ik dronk en zocht het gevaar op. In

de auto de maximumsnelheid negeren, soms reed ik met

mijn ogen dicht. Maar als ik vond dat een andere

automobilist mij in gevaar bracht, sleurde ik hem bij het

eerstvolgende stoplicht uit de auto om hem op zijn gezicht

te timmeren.”

Zijn gedrag ging niet ongemerkt voorbij aan zijn echtgenote

Marianne (50). “Ik heb hem vaak genoeg proberen te

remmen in alcoholgebruik en dan ging het weer een tijdje

goed.” Zij kregen ook samen een dochter, maar toen deze

ruim vijf jaar geleden ernstig depressief raakte, stortte ook

André in. “Ik besefte dat ik eigenlijk nooit een goede vader

Page 7: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 2010 7

ben geweest. En dat ik altijd herinneringen heb geprobeerd

te verdringen.”

EuthanasieOmdat er bij de GGZ een psychiatrisch verpleegkundige

werkte die eerder bij Centrum ’45 werkzaam was geweest,

kwam hij snel op de juiste plek terecht. Alle mogelijke

therapieën, zowel samen met andere veteranen als

individueel, werden op André toegepast. “Soms ging het

een tijdje beter, maar ik viel ook telkens weer terug. Na

ruim vier jaar zei men: ‘We hebben alles uitgeprobeerd, ook

qua medicijnen, maar het heeft weinig tot geen effect

gehad. Je bent uitbehandeld.’”

In december 2009 was de Libanonveteraan weer terug bij

af. Via het CIZ kwam een indicatie voor begeleid wonen en

nu zit hij in een pand samen met andere GGZ-cliënten. “Het

probleem is dat er geen deskundige begeleiding en al

helemaal geen behandeling meer plaatsvindt.” Zijn

echtgenote komt overdag zo vaak als maar mogelijk, maar

haalt haar man zelden naar huis. “Ik heb lang genoeg zelf

24-uursdiensten gedraaid. Als ik hem ophaal, moet hij

beloven onderweg niet uit de auto te springen. En vanuit

zijn kamer kan hij zelf niks. Hij kan niet met de bus of

fietsen. Hij zit daar maar en ik doe ’s nachts geen oog dicht

omdat ik bang ben dat hij weer gaat spoken.”

Ten einde raad heeft zij onlangs een brief gestuurd naar

politici en het ministerie van Defensie. “Daar kreeg ik gelijk

antwoord op. Het probleem is bekend en men wil wel

helpen.” Gebleken is echter dat het woonoord in Doorn,

noch Bronbeek een passend alternatief kan bieden. Zijn

maatschappelijk werkster Jolanda Vermeulen van de

BNMO: “Het beste zou een opvanghuis voor uitbehandelde

PTSS-veteranen zijn. Want André is echt niet de enige.” De

veteraan zelf overweegt om dan maar te gaan zwerven. “Ik

heb zo toch geen leven.” En bij de psychiater van de GGZ,

die één keer in de zes weken langskomt, heeft André al een

heel desperate oplossing verkend. “Hij wilde er niets van

weten, maar als het aan mij ligt, zou ik wel euthanasie

willen.”

Marianne en André Bekker. Foto: Karin Stroo.

Page 8: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 20108

“Nee, het gekke was dat ik die advocaat eigenlijk helemaal

niks kwalijk nam. Op de rechtszitting zweeg hij en beriep

zich op zijn verschoningsrecht. Hij was natuurlijk de enige

bron, dus bleef er weinig over van de aanklacht.”

Bosniëveteraan Wilfred Hoen (38) vertelt het rustig, op een

zachte toon die nauwelijks emotie verraadt. Aan de

medicijnen kan het niet liggen, want ze zijn tot een

minimum gereduceerd. En enkele maanden geleden

spoelde hij zijn laatste flessen alcohol door de gootsteen

en is hij cold turkey afgekickt van de drank.

BomaanslagHoen herinnert zich nog precies hoe hij in de straat van zijn

woning een politieauto met zwaailichten zag aankomen en

even later vanaf de bank in een zaklamp keek die door het

raam scheen. “Een speciaal arrestatieteam kwam

vervolgens letterlijk met de deur in huis vallen en sleurde

me op de grond. Ik ben geboeid en geblinddoekt en als een

zware crimineel afgevoerd.” De connectie met een gesprek

dat hij diezelfde middag met een letselschadeadvocaat van

de Palsgroep had, kon hij pas leggen toen daar in een

kruisverhoor naar gevraagd werd. “Ik had geïnformeerd

naar de voortgang van een collectief proces tegen

Defensie, maar er werd telkens omheen gedraaid. Toen heb

ik tegen die advocaat iets gezegd van ‘moet er eerst iets

ergs gebeuren op het ministerie.’ Ik had ook al wat

gedronken en heb meerdere voorbeelden genoemd, maar

ik heb natuurlijk nooit serieus een bom willen leggen.” Hij

benadrukt ook dat het hem nooit om geld te doen is

geweest. “Ik heb al een militair pensioen en ben vrijwel

volledig arbeidsongeschikt verklaard, dus ik heb ook een

uitkering. Maar ik zocht via die collectieve claim het stukje

erkenning dat ik nooit gekregen heb. Defensie komt er wel

erg gemakkelijk mee weg. Excuses hoeven niet, maar wel

toegeven: jullie hebben gelijk, we hadden adequatere

nazorg moeten verlenen.”

Serajewo

Het verhaal van Hoen komt met horten en stoten (“sommige

stukken ben ik helemaal kwijt”) en begint al in 1993 als hij

als een van de laatste dienstplichtigen is. Op eigen verzoek

komt hij op het Centrum voor Vredesoperaties in

Ossendrecht terecht en als Bosnië in beeld komt, ligt een

uitzending in het verschiet. Maar aan het begin gaat het al

meteen fout. “Na de opleiding voor uitzending bleek dat er

teveel mensen waren opgeroepen en moest ik wachten op

de volgende rotatie. Op 29 december 1993 werd ik alsnog

naar Bosnië gevlogen en kwam bij de staf verzorging

terecht van het eerste Belgisch-Nederlandse

Transportbataljon in Busovaca.”

Getraumatiseerde Bosniëveteraan Wilfred Hoen is op weg terug

‘Blij dat BNMO me altijd steunt’

Hij was even landelijk nieuws vanwege een tumultueuze arrestatie omdat

hij gedreigd zou hebben het ministerie van Defensie op te blazen. Maar na

zijn wat onverwachte vrijspraak en met hulp van diverse zorgverleners

gaat het redelijk goed met Bosniëveteraan Wilfred Hoen. Hij is na ruim

vijftien jaar van de drank af en doet vrijwilligerswerk. “Ik heb goede en

slechte dagen.”

door Fred Lardenoye

Page 9: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 2010 9

Als chauffeur werd Hoen ingezet bij talloze transporten,

soms met slechts twee voertuigen, een andere keer met

lange konvooien. In beide gevallen lag het gevaar

voortdurend op de loer. “Ik heb meer dan eens een

kalajsnikov op mijn hoofd gericht gehad, maar daar wen je

aan.” Ook werd hij als bijrijder met zijn chauffeur een keer

belaagd door talloze woeste locals. Bij een paniekerige

vlucht maakte hun voertuig mogelijk een dodelijk

slachtoffer. Maar de ergste nachtmerries heeft Hoen

overgehouden aan de aanslag op de markt in Sarajewo in

februari 1994. De Bosniëveteraan wil er niet over

uitweiden, maar hij was naar eigen zeggen in de buurt

vanwege een transport. In zijn nachtmerries spoken

sindsdien de bloedige taferelen, waarvan beelden de hele

wereld zijn overgegaan.

ToekomstDe nazorg die hij en zijn maten ontvingen na terugkeer uit

Bosnië was ontoereikend om alle problemen te signaleren.

Anderhalf jaar na terugkeer kwam hij in contact met de

Maatschappelijke Dienst Defensie, maar pas in 1999 werd

mede dankzij bemiddeling van de BNMO de diagnose PTSS

gesteld. Tot die tijd heeft Hoen nog regelmatig baantjes

gehad, maar de laatste twee eindigden nogal abrupt, nadat

hij weer eens helemaal doorgeslagen was. Zijn dossier telt

talloze contacten met de psychiatrie en aanvaringen met

justitie. “Vóór mijn diensttijd ben ik nooit met de politie in

aanraking geweest, daarna vijftien keer” De vermeende

aanslagdreiging leidde voor het eerst tot een lange

detentie, maar dat heeft hij na zijn onmiddellijke vrijlating

in oktober vorig jaar kunnen afsluiten.

Nadat er eerst nog een petitie in de buurt rondging om zijn

vertrek te eisen, begint de verstandhouding met zijn buren

weer te verbeteren. Zelf vindt hij dat het nu redelijk goed

met hem gaat. Verschillende hulpinstanties komen

regelmatig bij hem langs en ook zijn ouders hebben hem

nooit laten vallen. “Ik ben ook heel blij dat de BNMO mij

altijd gesteund heeft. Dat is niet altijd even gemakkelijk

geweest.” Door het afkicken van drank en medicijnen is hij

intussen vijftien kilo afgevallen en hij vindt baat bij

vrijwilligerswerk in een buurthuis. “Zoals het nu gaat, voel

ik dat het goed komt. Ik heb vijftien jaar verstoppertje

gespeeld met mijn verleden. Ik heb goede en slechte

dagen, maar ik hoop nu controle op de PTSS te krijgen.”

Wilfred Hoen met zijn hond Troy. Foto: Karin Stroo.

Page 10: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 201010

Cornel Nijman (38) wordt in 1993, na een minimale

voorbereiding, als chauffeur/verbindelaar in VN-verband

naar Joegoslavië uitgezonden. Er zijn regelmatig incidenten

en daarnaast is er een voortdurende dreiging. Als de jonge

dienstplichtig soldaat meldt dat een collega drugs gebruikt

en er ook in handelt, wordt hij door die collega

geterroriseerd. “Die dreiging in de eigen groep, dat is de

grootste oorzaak van mijn PTSS. Niet de oorlog of de

dingen die ik heb gezien, maar die geniepigheden en de

dreiging, de angst dat hij me ’s nachts te pakken zou

nemen of me in m’n rug zou schieten. Zoals hij letterlijk

heeft gedreigd.”

Adequate hulpCornel woont net een half jaar samen met Orianda, als hij in

1999 helemaal doorslaat. Orianda (35). “Hij was helemaal

in de war. Trok zijn uniform aan, werd helemaal wild,

zwaaide met messen en deed een zelfmoordpoging.” Ze

zoekt hulp en komt via veel omwegen terecht bij de SDV, de

voorloper van het Veteraneninstituut. “Een hulpverleenster

daar wist meteen dat het foute boel was en heeft ons heel

adequaat doorverwezen naar het Centraal Militair

Hospitaal (CMH). Ik denk nog wel eens terug aan haar

alertheid op dit vlak, dit gebeurt namelijk lang niet altijd.”

Uiteindelijk volgt een jarenlange behandeling in het CMH.

Cornel: “Daar heb ik geleerd me staande te houden in het

dagelijks leven en om te gaan met het verleden.”

Uiteindelijk belandt hij in het alternatieve circuit en gaat

aan de slag met NEI-therapie, een methode om

onverwerkte incidenten, trauma’s, fysieke klachten en

emotionele problemen aan te pakken. “Het bevalt me goed.

Ik heb minder last van agressie en ben rustiger en minder

gespannen.”

Joegoslavië-veteraan Cornel Nijman over steun partner:

‘Zij motiveert mij’

Soms is de ‘partner van’ een stuk bekender dan de veteraan zelf.

Orianda Nijman-Dekker is de vrouw van Cornel Nijman, een veteraan

met PTSS. Zij zit sinds 2003 in het bestuur van de afdeling Noord-

Holland en zet zich al ruim tien jaar in voor goede zorg voor haar man.

Hoe ervaart hij die steun?

door Janke Rozemuller

Toch gaat het in 2008, na de geboorte van hun tweede

kindje, weer helemaal mis. “Ik had nooit verwacht weer in

zo’n diep gat te vallen. Langzaamaan gaat het wel iets

beter. Het ergste vind ik dat ik continu moe ben en niet kan

slapen. Uit testen is gebleken dat ik ongeveer acht keer per

uur ‘wakker’ word.” Ook Orianda is het niet in de koude

kleren gaan zitten. “Ik krijg nu de terugslag. Ik ben boos op

de situatie en ik ben geschrokken dat hij weer zover kon

terugvallen. Er is ook bijna nergens gehoor voor de partner

van een PTSS’er, terwijl wij zo belangrijk zijn voor onze

mannen.”

‘Laat mij maar gaan en kies voor jezelf’, maar dat wil ze niet.”

Page 11: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 2010 11

Een maatschappelijk werker van de BNMO heeft Cornel

onlangs doorverwezen naar het Sinai Centrum. Hij gaat

daar niet alleen individueel in therapie, maar ook samen

met Orianda en mogelijk later ook nog met de kinderen. “Ik

heb er moeite mee dat ik niet de vader kan zijn, die ik zou

willen zijn. Ik kan niet de dingen doen met mijn gezin die ik

zou willen doen. Ik heb moeite met het accepteren van de

beperkingen die bij PTSS horen, zoals niet volledig kunnen

werken, niet de persoon kunnen zijn die ik ben en geen

liefde naar mijn vrouw kunnen tonen.”

Belang gezinCornel vindt veel steun en begrip bij Orianda. “Dat is heel

belangrijk voor mij. Het feit dat ze er nog steeds voor me is,

doet me erg goed en geeft me vertrouwen. Zij motiveert mij

om de strijd niet op te geven, om te zoeken naar nieuwe

inzichten of wegen om ons gezin beter te laten

functioneren. Ik baal ervan dat ik dit niet aan haar kan

teruggeven op de manier die ik wil. Ik zeg vaak tegen

Cornel en Orianda Nijman met dochtert Kyara (4) en zoon Joshua (2). Foto: Karin Stroo.

Orianda: ‘Laat mij maar gaan en kies voor jezelf’, maar dat

wil ze niet.”

Ook de kinderen spelen een belangrijke rol. “Zij geven mij,

net als Orianda, kracht. De liefde en warmte van onze

dochter Kyara, en dit klinkt misschien vreemd, voel ik ook

regelmatig. De ondeugende blik en kwajongensstreken van

Joshua maken me aan het lachen en doen me wel eens aan

mezelf van vroeger denken. Deze momenten helpen mij

heel erg om door een moeilijke periode heen te komen.”

Orianda durft na de tegenslag toch met hoop naar de

toekomst te kijken. “Maar ook met een beetje angst voor de

volgende dip. Gelukkig ben ik van mezelf een positief

persoon en ga ik eerst weer voor een flink aantal goede

jaren.” Cornel leeft van dag tot dag. “Er is elke dag de angst

en onzekerheid om alles te verliezen, zoals mijn gezin, mijn

baan en mijn woning. Ik probeer van elk goed moment te

genieten. Wat de toekomst brengt, zal ik wel zien.”

Page 12: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 201012

Veteranen, dienstslachtoffers en hun partners en gezinnen kunnen voor

zorg een beroep doen op het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV).

door Linde van Deth

24 uur per dag een aanspreekpunt

Zij kunnen hiervoor contact opnemen met het Centraal

Aanmeldingspunt (CAP), waar ze 24 uur per dag met hun

verhaal of vragen terechtkunnen bij een maatschappelijk

werker van de Basis of het Veteraneninstituut (Vi).

Sectormanager maatschappelijk werk op de Basis Wynand

Visser: “We leveren zorg op maat, waarbij de veteraan of

het dienstslachtoffer en zijn gezin centraal staan.” Mocht

het nodig zijn een zorgtraject uit te zetten, dan wordt op

korte termijn een afspraak gemaakt, eventueel bij de cliënt

thuis. “Je maakt daarna verder zelf afspraken met diegene

over bereikbaarheid. Het grote voordeel van het CAP is de

toegankelijkheid. In 2009 waren er ongeveer 750 nieuwe

aanmeldingen en 250 heraanmeldingen bij het CAP, waarbij

ook daadwerkelijk een zorgtraject is gestart.

Zorg op maatNa één of meerdere gesprekken zal de maatschappelijk

werker de situatie bespreken in een overleg waarbij

meerdere zorgverleners, zoals een geestelijk verzorger en

een psychiater of psycholoog, aanwezig zijn. “Uit dat

overleg komt dan een plan van aanpak.” In sommige

gevallen is een intensieve behandeling gewenst, maar

anderen hebben aan een paar gesprekken genoeg. “Er

wordt ook gekeken of er hulp nodig is voor je partner en

kinderen. Door deze aanpak leveren we zorg op maat”,

aldus Visser. Onder de vlag van het LZV werken negentien,

zowel militaire als civiele, zorginstellingen nauw samen,

waarbij de veteraan en zijn gezin centraal staan. Deze

instellingen hebben ervaring met de zorg voor veteranen of

hebben speciale programma’s.

CoördinatieHet LZV werkt nauw samen met het Zorgloket van het

Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) dat

Sectormanager regionaal maatschappelijk werk Wynand Visser.

Foto: Birgit de Roij

ondersteuning biedt wat betreft de materiële zorg. Dat

loket staat veteranen en dienstslachtoffers bij die recht

hebben op een pensioen of bepaalde voorzieningen. “Soms

is er sprake van een zeer complexe situatie, waarbij zowel

psychische als relationele en financiële problemen spelen.

Wij kijken dan wat er op dat moment nodig is en

coördineren de zorg. Soms is het belangrijker om per direct

hulp te verlenen aan een veteraan en zijn gezin”, vertelt

Visser. “Medewerkers van het Zorgloket sturen soms ook

veteranen of dienstslachtoffers door naar ons. Iedereen

krijgt de zorg die hij op dat moment nodig heeft.”

Page 13: Kareoler, april 2010

13de Kareoler april 2010

Het nadelige effect van het PTSS-protocol op de toekenning

van een militair invaliditeitspensioen is duidelijk zichtbaar

geworden. Terwijl in het protocol zelf én bij de totstand-

koming daarvan nadrukkelijk is verkondigd dat de

invoering van het protocol tot verbeteringen voor de militair

met psychische klachten zou moeten leiden. Dit doel is dus

niet bereikt.

Bovendien is de geconstateerde verslechtering in strijd met

de Kaderwet waarin de rechtspositie van de militair en de

hoogte van zijn invaliditeitspensioen nadrukkelijk wordt

geborgd.

Redenen genoeg om namens de leden die ons hun

beschikking hebben toegestuurd collectief bezwaar te

maken. Er is intussen een uitgebreid bezwaar bij het ABP

ingediend. Het voordeel van dit collectieve bezwaar is

natuurlijk de macht van het getal. Als steeds dezelfde

bezwaren naar voren komen, wijst dat op structurele

tekortkomingen. Ik noem een paar van de belangrijke

tekortkomingen:

• Er vindt bij herbeoordeling een drastische verlaging van

het militair invaliditeitspensioen plaats terwijl duidelijk is

dat de psychische beperkingen niet (zoveel) zijn

afgenomen. Je ziet in de praktijk eigenlijk een soort vrije

val in de invaliditeitspercentages.

• Er wordt bij een eerste aanvraag op basis van PTSS een

aanmerkelijk lager percentage toegekend dan voorheen,

vóór (en zonder) toepassing van het protocol.

• Een verhoging van het militair invaliditeitspensioen is

alleen mogelijk als er sprake is van een medische

eindtoestand.

• Er wordt vaker dan voorheen géén militair

invaliditeitspensioen toegekend omdat er geen trauma

en/of geen traumatische aandoening wordt aanvaard.

• Voor andere psychische aandoeningen dan PTSS wordt

dienstverband afgewezen terwijl ook hiervoor

dienstverband kan bestaan.

Hoe nu verder?De BNMO doet er alles aan om de nadelige gevolgen van

het protocol ongedaan te maken. Daarvoor is het natuurlijk

in de eerste plaats belangrijk dat het ministerie van

Defensie met onze bevindingen wordt geconfronteerd. In

het protocol zelf is immers opgenomen dat het protocol

voor verbetering vatbaar dient te zijn. Je mag dus

verwachten dat de geconstateerde gebreken worden

hersteld!

OproepWij roepen onze leden op om een beschikking over een

militair invaliditeitspensioen voor een psychische

aandoening op basis van het PTSS-protocol in kopie naar

de Basis te sturen. Doet u dit vooral binnen de

bezwaartermijn! Alléén dan kan het collectief bezwaar ook

op u van toepassing zijn. U kunt deze beschikking richten

aan: BNMO, mw. mr. M. Smid, Postbus 125, 3940 AC Doorn.

Nieuwe PTSS-protocol pakt slecht uit voor BNMO-leden

Enige tijd terug riep de BNMO de lezers van dit blad op om beschikkingen

voor een militair invaliditeitspensioen op basis van het nieuwe PTSS-

protocol op te sturen. Dat zijn er nu ruim vijftig en de conclusie is dat het

nieuwe protocol niet goed uitpakt.

door mr. M. Smid

Page 14: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 201014

Hiermee is de dienstverlening door ABP uitgebreid van een

vooral financieel gerichte ondersteuning naar een bredere

zorg op het immateriële vlak. Kortom één loket waar

oorlogs- en dienstslachtoffers terecht kunnen voor hulp.

Wanneer een oud-militair kampt met psychische of fysieke

klachten en hij vermoedt dat deze verband houden met de

uitoefening van de militaire dienst, dan kan hij het Zorgloket

vragen om hulp.

Een zorgcoördinator inventariseert veelal thuis bij de cliënt

de geldende problematiek. Vooral wanneer sprake is van een

psychische aandoening, treft de zorgcoördinator vaak

meervoudige problematiek aan. Betrokkene of de omgeving

heeft dikwijls (te) laat onderkend dat sprake is van een

psychische aandoening, waardoor problemen zijn ontstaan

in bijvoorbeeld de gezinssituatie of op het werk.

Veteraneninstituut en LZVWanneer behandeling nodig is, schakelt de zorgcoördinator

de maatschappelijk werker van het centraal

aanmeldingspunt van het Veteraneninstituut in. Vandaar uit

wordt het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV)

ingeschakeld, die de cliënt helpt bij het vinden van een

adequate behandeling.

Wanneer de oud-militair op financieel gebied ondersteuning

nodig heeft, dan zal de zorgcoördinator behulpzaam zijn bij

het aanvragen van een militair invaliditeitspensioen (MIP) of

mogelijk andere voorzieningen. Hij legt de geldende

regelgeving uit en probeert aan te geven waar betrokkene

mogelijk aanspraak op heeft, afhankelijk van zijn specifieke

situatie. Soms is hulp nodig bij het saneren van een schuld.

Ook kan hulp geboden worden bij het reïntegreren naar

werk.

Daarvoor is wel eerst nodig dat er een verband wordt

vastgesteld tussen de problematiek en de uitoefening van de

militaire dienst. Een verzekeringsarts van het Zorgloket doet

hier onderzoek naar, gebruik makende van de onlangs door

Defensie opgestelde protocollen. Vooral veteranen met een

psychische aandoening ervaren een dergelijk onderzoek

vaak als vervelend. De arts moet echter tijdens het

onderzoek over tal van aspecten en perioden van iemands

leven nadere vragen stellen. Ook als betrokkene hier liever

niet over wil praten. Soms lijkt het dat deze vragen geen

verband houden met de klachten. Toch moet de arts het

onderzoek in volle omvang uitvoeren om vast te kunnen

stellen:

• of de aandoening in overwegende mate verband houdt met

de uitoefening van de militaire dienst

• welke beperkingen er zijn door deze aandoening dan wel

• of de beperkingen mogelijk veroorzaakt zijn door andere

aandoeningen of omstandigheden.

Uitslag van het onderzoekGeen prettig onderzoek dus, zeker wanneer de veteraan al

midden in de problemen zit, privé of op het werk, of zelfs

zonder werk zit. Daarnaast loopt dan nog de behandeling die

ook al de nodige energie vraagt. Opvallend is overigens dat

negentig procent van de ex-militairen die een

Een psychische aandoening en de medische keuring:

Een lastige combinatie!

Het werken bij Defensie gebeurt in omstandigheden die buitengewoon en

risicovol kunnen zijn. Daarom heeft Defensie een zorgloket voor militaire

oorlogs en dienstslachtoffers ingericht bij het ABP.

door Cosmas Kolenbrander, zorgcoördinatie ABP

Page 15: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 2010 15

spreekuurcontact hebben gehad met een verzekeringsarts,

aangeeft dat zij in dat contact voldoende ruimte hebben

gehad om hun verhaal te doen.

Na een medisch onderzoek duurt het soms zes maanden of

langer alvorens de uitkomst bekend is, wat ook heel

vervelend is. Dit komt omdat er in alle gevallen medische

informatie opgevraagd moet worden bij bijvoorbeeld de

huisarts, een specialist of anderszins. En wanneer het

ziektebeeld te complex is, zal de verzekeringsarts de

ex-militair ook nog willen laten onderzoeken door een

psychiater.

Wanneer dan (eindelijk) de uitslag van het onderzoek

bekend is, is het natuurlijk een enorme domper wanneer de

uitslag aangeeft dat er geen of nauwelijks een relatie is

tussen de aandoening en de uitoefening van de militaire

dienst. Of dat het invaliditeitspercentage lager is

vastgesteld dan dat betrokkene verwacht had. Dit alles is

niet bevorderlijk voor de behandeling van de klachten zelf,

want zonder een goed verloop van de behandeling geen

genezing. Wanneer wel een relatie met de uitoefening van de

militaire dienst is vastgesteld, kan een zorgcoördinator van

het Zorgloket eventueel samen met de maatschappelijk

werker in overleg met de oud-militair een plan trekken voor

de aanpak van de problemen.

Afronding en tipsAls de behandeling na verloop van tijd is afgerond, zal

opnieuw een medische keuring plaats vinden. Immers, de

veteraan is nu hopelijk geheel of gedeeltelijk genezen. Dit

betekent dat de eventuele resterende beperkingen voor de

toekomst vastgesteld moeten worden. Deze beperkingen

zullen vanwege de behandeling vaak aanzienlijk minder zijn

dan aan het begin van de behandeling. Het gevolg zal zijn

dat nu de hoogte van een MIP definitief kan worden

vastgesteld, maar bijna altijd op een lager niveau dan aan

het begin van de behandeling.

Er zijn een paar opties om tijdens de behandeling zo min

mogelijk last te hebben van een keuringstraject.

• De veteraan dient pas een verzoek in voor een MIP na

afloop van de behandeling. Hij wordt dan gedurende de

behandeling niet geplaagd met een parallel

keuringstraject.

• De veteraan dient wel een verzoek in voor een MIP, maar

laat vooralsnog slechts een vermoeden van dienstverband

vaststellen. Deze procedure neemt maar twee weken in

beslag en stelt al wel mogelijke rechten veilig. Wanneer de

veteraan op materieel vlak behoefte heeft aan hulp om

überhaupt mee te kunnen werken aan een behandeling,

dan kan het Zorgloket op basis van de uitspraak van een

vermoeden van dienstverband deze hulp bieden.

Het Zorgloket is ingericht om de veteraan te ondersteunen

bij het verkrijgen van de benodigde hulp en advies. De

zorgcoördinator wil en zal alles in het werk stellen om de

veteraan op weg te helpen om een nieuwe start te kunnen

maken. Die weg is bijna altijd goed begaanbaar, maar zeker

niet gemakkelijk.

Het ABP staat klaar voor militairen die uit dienst daar

mogelijk nog gevolgen aan overhouden. Foto: ABP.

Page 16: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 201016

Over de sociale gevolgen van PTSSdoor kapitein-luitenant ter zee van Speciale Diensten dr. Marten Meijer, docent Nederlandse Defensie Academie

Na de inzet van grote aantallen Amerikaanse militairen in de oorlog in Vietnam bleek dat een aanzienlijk deel van hen te maken kreeg met nadelige gevolgen hiervan voor hun geestelijke gezondheid. Op basis van veel en goed Amerikaans onderzoek werd een nieuwe diagnose gesteld voor hun lijden: de posttraumatische stress-stoornis (PTSS).

Door het meemaken van levensbedreigende situaties

ontstaat een angststoornis die drie kenmerken heeft:

geprikkeldheid, het overvallen worden door herinneringen

en het vermijden van vergelijkbare situaties. Intussen

maakt deze diagnose deel uit van de algemene Westerse

psychiatrie. Toch wordt er vanuit andere culturen wel

kritiek geleverd op deze benadering van PTSS. Het duurt

vaak lang voordat een veteraan ontdekt dat hij eraan lijdt

en hulp zoeken is in ieder geval iets wat Westerse mannen

moeilijk vinden. Omdat veel veteranen niet gemakkelijk

praten over de moeilijkste momenten van hun

uitzendingen, raken zij op dat punt gemakkelijk in een

sociaal isolement. De gemeenschap begrijpt en accepteert

PTSS maar moeizaam, waardoor dit isolement wordt

versterkt.

Het is daarom aan te bevelen om de diagnose PTSS aan te

vullen met een beeld dat door de gemeenschap wel wordt

begrepen. Zo’n beeld kan zijn dat men zichzelf heeft

verloren omdat men de tijd en gelegenheid niet had om te

voelen wat er door het geweld werd aangericht. Zo kan

eenzaamheid ontstaan, één van de ergste vormen van

armoede die een mens kan ervaren. Het is daarom goed om

ook aandacht te besteden aan de sociale gevolgen van

PTSS. In de Amerikaanse en andere Westerse

samenlevingen die sterk op het individu zijn gericht, wordt

dit gemakkelijk vergeten. In Afrikaanse stammen

bijvoorbeeld is het gebruikelijk dat krijgers na een gevecht

een rituele wassing ondergaan in het midden van de

gemeenschap. Daarmee krijgen zij hun sociale positie weer

terug.

Veel van datgene wat er de afgelopen jaren bereikt is voor

en door veteranen past in dit beeld van zichzelf weer

terugvinden, een sociale positie weer terugkrijgen en

ervaringen delen. Het succes van veel BNMO-activiteiten en

de jaarlijkse veteranendag zijn daarvan sprekende

voorbeelden. In de kleinere kring van familie of gezin kan

ook zo’n isolement ontstaan. Als gebeurtenissen eindeloos

worden verhaald haakt zelfs de beste luisteraar af, vooral

als er geen emoties verbonden zijn aan die gebeurtenissen.

Omgekeerd zijn de soms heel heftige emoties niet te

begrijpen als hele verhalen worden verzwegen. Contact

met zichzelf en met anderen ontstaat weer als emoties

passen bij gebeurtenissen en ook die emoties worden

getoond en gedeeld. Niet voor het grote publiek, maar met

hen die dat waard zijn. Zo wassen de tranen de ogen en de

wangen. Wat met tranen is gezaaid, wordt met gejuich

gemaaid.

Marten Meijer in contact met een local tijdens een militaire missie.

Foto: ministerie van Defensie.

Page 17: Kareoler, april 2010

17de Kareoler april 2010

Uit het hart

Afdelingsnieuws

Vervolg op pagina 18

GroningenJongerenbijeenkomstDe BNMO en daarmee de afdeling Groningen bestaat

65 jaar. Reden voor een discussie over: ‘Hoe willen wij als

afdeling de toekomst in?’ Met maar liefst 35% Groningse

leden jonger dan 50 jaar organiseerde het bestuur speciaal

voor hen een bijeenkomst in december te Zuidbroek. Na

veelal persoonlijk contact gaf 30% gehoor aan de

uitnodiging. Onder de gegeven omstandigheden en een

goede maaltijd was een conclusie dat contact-

bijeenkomsten, zoals deze hun waarde al bewezen hebben.

Daarom wordt tweemaal per jaar een speciale

doelgroepbijeenkomst te houden waar mogelijk ook een

keer de kinderen bij aanwezig kunnen zijn.

DrentheViering lustrumfeestOp zaterdag 5 juni om 13.30 uur in Zalencentrum Meursinge

(Hoofdstraat 48) in Westerbork. Dan wordt ook de

Commissaris van de Koningin in de provincie Drenthe, de

heer J.Tichelaar, geïnaugureerd tot beschermheer van de

afdeling. Alle leden ontvangen een persoonlijke

uitnodiging. U dient zich wel tijdig op te geven voor dit

feest.

Welke activiteiten?Het bestuur vraagt u om mee te denken over de volgende

activiteiten na het lustrumfeest: bustocht,

jongerenbijeenkomst (daarbij rekening houdend met

kinderen), najaarscontactdag, kerstbijeenkomst.

Suggesties graag mailen ([email protected]) of

schriftelijk melden aan het bestuur.

OverijsselProgramma 2010Dinsdag 1 juni: eerste lustrumviering.

Donderdag 10 juni: eerste busreis.

Zaterdag 28 augustus: tweede busreis.

Woensdag 8 september: tweede lustrumviering.

Dinsdag 14 december: eindejaarsdiner.

Noord-Holland

Lustrumviering 65-jarig bestaan BNMOOp zaterdag 15 mei 2010 in het Golden Tulip Hotel aan de

Kennemerstraatweg 425 in Heiloo van 9.30 tot 20.30 uur.

‘s Morgens het officiële gedeelte, daarna een leuk en

gezellig entertainment en een fijn dinerdansant. Opgeven

door € 10,- per persoon te storten op rekeningnummer

3785.34.270 van de BNMO te De Kwakel. Een eventuele

begeleider betaalt hetzelfde bedrag en gebruik van de bus

(vanuit Haarlemmerliede en Hoorn) is € 5,- extra.

’s-Gravenhage e.oWisselingen in bestuurTijdens de jaarlijkse ledenvergadering op 18 maart werd

afscheid genomen van voorzitter Boer en secretaris

mevrouw Olivier-schoonaard. Als nieuwe voorzitter ad

interim werd benoemd Frans van Straaten, en als secretaris

Ad Kos, Azaleapark 43, 2724 JB Zoetermeer, 079 331 65,

[email protected].

Zuid-Holland-ZuidEendaagse reisOp zaterdag 5 juni bij voldoende deelname. In het

programma koffie met gebak in Panorama Tulip Land met

uitleg over het prachtige panorama, rondtour bollenstreek,

warme lunch in Buitenkaag (driegangenmenu), rondvaart

over de Kaagerplassen, vrije pauze aan Boulevard in

Scheveningen. Rond 18.00/18.30 uur zijn wij weer terug op

ons uitgangspunt.

De vertrektijden zijn: Dordrecht (stadskantoor/Hellingen)

8.15 uur, Zwijndrecht station 8.20 uur, Slinge 8.45 uur,

Zuidplein 8.55 uur, Rotterdam C.S.achterkant.

(Blijdorpzijde) 9.05 uur.

Leden plus één introducé betalen € 27,-, donateurs € 40,-,

introducé van donateur € 54,-, alles per persoon.

Inschrijven vóór 15 mei door storting reissom op giro

4132288 t.n.v. BNMO Z-H-Z, Achterstraat 51, 4147 AB

Asperen. Uw opstapplaats en uw dieet op de

overschrijvingskaart vermelden! Informatie over de reis bij

G.van Barneveld: 0186 69 22 41.

Page 18: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 20101818

Noord-BrabantPresentatie diensverlening de BasisOp dinsdagavond 11 mei zal de Basis vanaf 19.00 uur een

presentatie verzorgen over dienstverlening aan en voor de

leden van de afdeling Noords-Brabant. Het programma is

om 22.00 afgelopen. Dit in restaurant de Druiventros in

Berkel-Enschot (nabij Tilburg). Deelname is gratis en

aanmelden kunt u tot 7 mei bij de secretaris van de

afdeling: 013 536 03 20.

Limburg-Noord -MiddenProgramma 201016 mei: lustrumviering

20 t/m 25 juni: meerdaagse reis

9 september: Indiëmonument Roermond

8 september: algemene dagtocht

19 oktober: alleenstaandendag Roermond

14 oktober: alleenstaandendag Well

11 november: spellendag

18 december: kerst-in

De data zijn onder voorbehoud!

Meerdaagse reis BlankenbergeVan 20 t/m 25 juni naar de Belgische plaats Blankenbergen.

De bus zit vol en er wordt zelfs een reservelijst gehanteerd.

Het beloofd een hele mooie reis te worden vol verrassingen

en mooie belevenissen.

Lustrumviering 2010Vanwege het 65 jarig bestaan van de BNMO op zondag

16 mei. Opening met een Plechtige Hoogmis in de

H. Lambertuskerk in Reuver met een groot, bekend koor.

De overige activiteiten zijn in zalencentrum De Schakel met

ook zeer verrassende optredens. Zowel de kerk als het

zalencentrum in Reuver zijn goed met openbaar vervoer te

bereiken. Voor diegene die met eigen vervoer komen, is er

ruime parkeer gelegenheid.

Secretariaten van de afdelingenGroningen T. Pelgrim,

Veemstede 95, 9665 EC Oude Pekela 0597 422327

[email protected]

Friesland H. Oppedijk (tot 12 september),

Skroef 44, 8502 BR Joure 0513 418964

[email protected]

Drenthe H.F. Berghout,

Merwedestraat 44, 9406 RM Assen 0592 341292

[email protected]

Overijssel mw. A.A.J. de Wals-Ros,

De Goorn 9, 7491 HB Delden 074 3762763

06 27250093 [email protected]

Gelderland R. Roos,

Langeslag 37, 8181 GN Heerde 0578 696992

06 22096287 [email protected]

Utrecht/’t Gooi W. Veenman,

Kamelenspoor 14, 3605 EA Maarssen 0346 560124

[email protected]

Noord-Holland L.M. Valkering,

Prins Bernhardlaan 13c, 1934 EP Egmond a/d Hoef

072 5061334 [email protected]

Amsterdam e.o. B. van der Reijden,

Kuinderstraat 22-2, 1079 DL Amsterdam 020 6427642

[email protected]

Zuid-Holland-Noord J. Postel,

Mijnbouwstraat 68, 2628 RX Delft 015 2570081

[email protected]

’s-Gravenhage e.o. A. Kos,

Azaleapark 43, 2724 JB Zoetermeer 079 3316526

06 22253917 [email protected]

Zuid-Holland-Zuid mw. M.G. Verheij,

Hartekruid 9, 3068 RS Rotterdam 010 4201010

[email protected]

Zeeland J.A.P. van Osta,

Goese Meerlaan 20, 4465 AL Goes 0113 227998

[email protected]

Noord-Brabant mw. T. Otten-Hilberink,

Klaverstraat 74, 5025 MD Tilburg 013 5360320

06 40201561 [email protected]

Limburg-Noord en -Midden Mw. B.H.M. Deneer-Maassen,

Hofstraat 45, 6019 CC Wessem 0475 562436

[email protected]

Limburg-Zuid mw. A.M.C. van den Berg,

Oude Landgraaf 52, 6373 BA Landgraaf 045 5323006,

06 25334709 [email protected]

Page 19: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 2010 1919

In dankbare herinnering

Welkom bij de BNMOAppeldoorn, Th. (83), Roosendaal

Berkom, M.C.M. van (83), Breda

Brainen, R.B. (25), Den Haag

Brunsveld, P. (35), Huizen

Gans, J.H. de (46), Amersfoort

Giersbergen, D.S. van (37), Assen

Groefsema, E. (47), Bedum

Kamminga, A. (83), Amsterdam

Lap, D. (58), Wolvega

Popkes, W. (55), Borculo

Rondon-Swart, A.M.A. mw. (63),

Westervoort

Schrama, B.J.L. (40), Deurne

Severs, dhr. en mevr. , Zoelmond

Stevens, R. (23), Musselkanaal

Valkengoed, R.R. (74),

Hooglanderveen

Veld, B.J.M. in het (45), Denekamp

Vereggen-deWit, J. mw. (82), Dongen

Verkom, M.C.M. van (83)

Vleuten, A.F.M. van der (43), Best

Ameijde, G.H. van (83), Rotterdam

Bal, A. (86), Winterswijk

Bartelds-Bartmann, K. mw. (81),

Gameren

Berkhout, J. (80), Velsen-Noord

Bruyn-Hollenberg, G. mw.(82),

Wormerveer

Die, C, de (81), Den Haag

Dijkstra-Buikema, B. mw. (90), Assen

Feddema, W.T. (68), Anna Paulowna

Grift-de Lizer, P. mw. (91), Soest

Haassen, V.R. van (86), Noordwijk

Heide, H.W. van der (89), Amsterdam

Horst, H.W. van der mw. (80),

Amersfoort

Kloos-Heijmans, H.J. mw. (92),

Rotterdam

Kreft-van Vliet, M.E. mw. (90), Arnhem

Laarhoven, J. van (89), Helvoirt

Lans-Kil, P.J. van der, mw. (82),

Voorburg

Lieshout, F.J. van (91), Vlissingen

Manni-van den Brand, J.M. mw. (85),

Schijndel

Niemantsverdriet, J. (82), Leiden

Nijhout-Weisscher, C.W. mw. (96),

Amsterdam

Nijsten, J.Chr. (84), Schinnen

Oest, J.W. van (92), Doorn

Otten-van de Harst, H. mw. (99), Den

Helder

Ponjee-Beerkens, P.M.J. mw. (80),

Geldrop

Poort, J.P. (84), Scheemda

Pot, H.C. van den (83), ’s Gravenzande

Saanhof-Bakker, D.D. mw. (90),

Winterswijk

Scholten-Luiken, R. mw. (81),

Eindhoven

Schoute-Henderson A.P. (90),

Rotterdam

Sprikkelman, E.J.C. (71), Warnsveld

Struys, G.J. van der (96), Zwolle

Sturm, W.J. (93), Zuid Afrika

Thiel-van ’t Woudt, E. van mw. (79),

Delfgauw

Veen, C. van (85), Alblasserdam

Verdel, H.J. (82), Sittard

Vink, J. (82), Enschede

Waijer-Bloem, H. mw. (88), Leek

Zadelhoff, J.C. van (64), Dodewaard

Op voordracht van het bestuur van de afdeling Groningen

heeft het hoofdbestuur Max Boon uit Haren benoemd tot lid

van verdienste van de BNMO.

Na een bestuursperiode van veertig jaar is Max Boon dit

jaar gestopt. Vanwege zijn grote verdienste die niet tot

besturen beperkt bleef, besloot het afdelingsbestuur Max

voor te dragen voor de hoogste BNMO-onderscheiding: het

lidmaatschap van verdienste.

In de periode van 1970 tot 2010 was hij drie jaar voorzitter,

vijf jaar vice-voorzitter en zes jaar penningmeester.

Daarnaast heeft hij veertig jaar lang contacpersonenwerk

verricht. Hij behoorde tot de bestuursgeneratie van

bekende BNMO’ers als Henk Idema, Johan Weustink en

Gerrit de Boer. Niet alleen binnen de BNMO, maar ook bij

regionale overheidsinstanties en ex-militaire verenigingen

stond Max Boon bekend als Mr. BNMO.

Tijdens de jaarvergadering van de afdeling Groningen werd

Max Boon, die al in 2000 het zilveren bondskruis ontving,

uitgewuifd als bestuurslid. Hij blijft nog wel actief als

contactpersoon.

Max Boon benoemd tot lid van verdienste

Page 20: Kareoler, april 2010

de Kareoler april 201020

Advertentie

De BNMO is een toonaangevende, onafhankelijke belangenbehartiger voor militaire oorlogs- en dienstslachtoffers en hun directe verwanten.

De BNMO biedt deze groep mensen al sinds 1945 zorg en solidariteit.

Onze ambitie is gericht op het verwerven van (h)erkenning en respect en de bevordering van een intensief lotgenotencontact.

Daarnaast levert de BNMO een deskundige zorg- en dienstverlening, zowel materieel als immaterieel, ter bevordering van het lichamelijk en geestelijk welzijn.

Om dat alles te bereiken, werkt de BNMO samen met verschillende marktpartijen.

Redactie- en administratieadres

Postbus 125 3940 AC Doorn

Telefoon 0343 47 41 10

Telefax 0343 47 41 14

E-mailadres [email protected]

www.bnmo.nl