Kansen voor en voorbeelden van sociale

innovatie

2

Agenda

Wat is het NCSI? Waarom (sociale) innovatie? Wat is sociale innovatie? Wat doet Nederland aan sociale innovatie? Sociale innovatie: praktijkvoorbeelden Sociale innovatie en u?

3

NCSI: Katalysator sociale innovatie

Actie centrum: realiseren projecten met organisaties– Vraaggestuurde start en organisatie van projecten– Experimenten & monitoring

Voorbeelden: innovatie van onderop, managen op basis van vertrouwen, zelfroosteren, werknemer 2.0, ICT&arbeid, ZZP-er in je netwerk.

Kenniscentrum: verzamelen en verspreiden van kennis – D-base; seminars, bijeenkomsten en conferenties;

kennisgroepen; NCSI Academy; trainee-programma; publicaties,

Netwerken, agenda-setting, samenwerking overheid (o.a. SZW), kennisinstellingen en organisaties

4

Organisatiestructuur NCSI

• 2 werkgevers organisaties (AWVN/FME)• 2 vakbonden (FNV-bg, CNV-bb) • 2 universiteiten (Erasmus RSM, Aias) • 1 kennisinstituut: TNO

• grote organisaties. vakbonden

• commerciële consultant bedrijven• universiteiten• kennisinstellingen

Kennis-platform

ProgrammaRaad

Innovatie platform

Bestuur

Projectteam

Projecten&

Netwerken

NCSI

Inscope

5

Waarom (sociale) innovatie?

Lissabonakkoord 2000: kenniseconomie Ambitie:

2010: EU de meeste competitieve en dyna-mische kenniseconomie ter wereld.

In stand houden verbe-tering Europese sociale welvaartsmodel, streven naar duurzame groei.

6

Waarom sociale innovatie?

Internationale competitie op kosten onhoudbaar Het alternatief, de kenniseconomie schakelt over van:

– Voorspelbaarheid naar dynamiek– Hiërarchie naar complementariteit – Kapitaal als productiefactor naar arbeid– Produceren naar creëren– Volgen naar ondernemen

Andere vormen van organiseren, leiden en samenwerken

7

Sociale innovatie en Nederland

Spanningsvelden: Innovatieparadox Paradox arbeidsethos Zekerheid versus flexibiliteit Collectiviteit versus individualiteit Functie- versus competentiedenken

8

Innovatieparadox

Prof. dr. Henk Volberda, Rotterdam School of Management:

‘innovatieparadox’: we excelleren in technologische innovatie en kennisontwikkeling, maar………………..

we benutten het te weinig in bedrijven en instellingen. Nederland daalt in the Global Competitiveness index

We moeten innovatiekracht versterken door dynamisch management, flexibel organiseren en ontwikkeling van

vaardigheden en competenties.

9

Paradox arbeidsethos

Advies OESO (Febr. 2008): om economische groei te

behouden dient Nederland: De pensioengerechtigde leeftijd te verhogen boven 65 jaar Meer uren per week te werken Part-time werk te ontmoedigen

maar, Nederlandse werknemers:

Willen niet doorwerken na hun 65ste Willen niet meer uren werken Hechten aan hun part-time werk en balans werk-privé

10

Zekerheid versus flexibiliteit

We moeten van baanzekerheid naar werkzekerheid

maar

Een groot deel van de werknemers heeft nu zo veel baanzekerheid dat ze niet geneigd zijn om te bewegen

Juiste balans flexicurity

11

Collectiviteit versus individualiteit

De traditionele arbeidsverhoudingen zijn collectief

gericht en sluiten niet aan op de kenniseconomie

en

mobiliseren geen nieuwe, lager opgeleiden en sluiten

niet aan op de behoefte van jongere hoogopgeleiden

12

Functie- versus competentiedenken

De kenniseconomie vraagt om kenniswerkers met goed ontwikkelde competenties

maar

Die competenties mag hij/zij alleen gebruiken binnen aangegeven kaders, voor innovatief of ondernemend gedrag is weinig ruimte

13

De Nederlandse uitdaging:

voor behoud van economische groei en ons welvaartsniveau: ligt het accent niet op harder werken, maar wel op ‘slimmer’ dienen we nieuwe, adequate arbeidsverhoudingen te creëren dienen we innovatie en productiviteit te verhogen door:

– vaardigheden, competenties en motivatie van medewerkers optimaal te benutten

– technologische innovatie te koppelen aan sociale– flexibel te organiseren tot wendbare organisaties, die open

samenwerken en innoveren

Kennis niveau

(Diepte / Breedte)

Organisatie(flexibel

organiseren)

Management(Dynamisch

Management)

Arbeid(slimmer werken)

Concurrentiepositie &

Productiviteit

Concurrentieniveau

Co-creatie door externe netwerken en kennisallianties

Mobilisatie van institutionale Stakeholders (overheid, vakbonden, werkgeversorganisaties)

SocialeInnovatie

Wat is sociale innovatie ?bron: Volberda

15

Nederlandse initiatieven:

Innovatieplatform (IP) 2003 Task Force Sociale innovatie (2005) Oprichting NCSI (2006) IP-2 (2006) Inscope (2008) Subisidies ministeries EZ-SZW-OCW, waaronder ESF-actie-E (2007-2013)

En………… Instelling en groei lectoren Sociale Innovatie Agendasetting SER (Rinnooy Kan) Agendasetting bij en praktijkbegeleiding van organisaties door

(oprichters) NCSI Groeiende belangstelling adviessector (Greenfield, Kookboek) Groeiende adoptie organisaties (o.a. NS, AKZO-Nobel-DSM-NVZ)

16

Slimmer pauzeren bij Philips DAP(ESF actie-E thema slimmer werken)

Vraagstuk:

Opvangen fluctuaties in klantvragen, met kortere time to market

flexibiliteit in de productie, soms tijdens piekdrukte tijdelijkopschakelen naar 2 of 3 ploegendiensten, samen pauzeren.

Stijging kosten opslag, voor medewerkers niet altijd plezierig

Bron: ‘Slimmer werken in de praktijk: Voorbeelden van werken in productieve en gezonde banen’, TNO Arbeid, 2005, pagina 23-27

17

Vervolg Philips DAP

Roulerend kort pauzeren in koppels

frequenter pauzeren en iets meer pauzetijd hogere output. vermindering van vermoeidheid Door 90% van de medewerkers als prettig ervaren, fitter aan het

eind van de dag

Kor Visscher, productiemanager bij Philips DAP:

'Door roulerend pauzeren is het mogelijk om bij toename van de klantvraag de flexibiliteit in de lijn te verhogen met 16%. Zonder extra investeringen. Hierdoor kun je het overgaan naar een extra

ploeg uitstellen. De output is hoger en de mensen vinden het prettig: een win -win situatie

18

Zelfsturende teams Veeg- en Straatbedrijf Den Haag

(ESF-actie-E thema Flexibeler arbeidsorganisatie)Vraagstuk:

In periode van 10 jaar volledig concurreren met de private markt,

met slechte aanvangscondities

Van schoonmaken naar schoonhouden (beeldniveaus) Opleiden personeel Vergroten “span of control” Betrekken burgers Zelfstandige teams

Bron: http://www.NCSI.nl

19

Vervolg Veeg-en straatbedrijf Den Haag

Hoger schoonheidsniveau openbare ruimte tegen lagere kosten

door trotse en zelfstandige vegers

daling ziekteverzuim in 6 jaar van 27% naar 6,5%. verloren concessies terugverdiend. effectiviteitstijging ca 4% per jaar verminderde inzet van veegmachines (van 30 naar 20). schoonheidsniveau ligt boven de afgesproken norm, mede door daling

vervuiling door burgers.

20

Zuivelsector(ESF-actie E thema nieuwe verhoudingen arbeidsorganisaties

Vraagstuk:Hoe concurrerend blijven bij grens aan kostenbeheersing en schaalvergroting

Zuivel zet in op slimmer produceren, vernieuwing en flexibiliteit met focus op medewerkers. Sleutelbegrippen: betrokkenheid, ontwikkelingen fun

Introductie jaarlijkse themadag: werkgevers, vakbonden, kaderleden enondernemingsraadsleden

Friesland foods: young waves (werk-lerentraject om jonge werk-nemers te boeien),

Campina: TPM-management (continue verbetering onderhoud door betrokkenheid medewerkers voor storingsvrije fabriek)

Bron: http://www.AWVN.nl Werkgeven november 2007

21

Vervolg Zuivel

toename jongeren voor Good Food opleiding en daarmee toekomstige werknemers

taakverrijking en leereffect voor medewerkers die jongeren begeleiden (masters)

TPM: minder materiaal- en uren aan herstelverlies en verhoogd werkplezier

Themadag 2007: sociale innovatie met CAO-afspraak:

2 nieuwe pilots 2008 (lopend)

22

Sociale innovatie en u?

Breed scala aan kansen Inhoudelijke informatie en inspirerende voorbeelden:

http://www.NCSI.nl Extra gelden beschikbaar: Agentschap SZW Laat u inspireren tot een volgende stap!