Nut en noodzaak van evaluatieonderzoek

Jurriaan Omlo

Alledaags vs. wetenschappelijk evalueren

Nut en noodzaak van evalueren

Evidence based practice

Opbouw

“Evalueren is niets bijzonders. We doen het altijd en overal in de waarneming en in ons denken; ons dagelijks gedrag is er op gebaseerd. Als de wekker onze ochtendrust verstoort, zijn we geneigd meteen uit bed te springen dan wel nog even rustig te blijven liggen, al naar gelang onze evaluatie van de situatie: we voelen ons fris of nog slaperig, we moeten tijdig ergens zijn of we kunnen ons permitteren te blijven liggen.”

Alledaags evalueren

Evaluatieonderzoek is gebonden aan criteria en er is sprake van:

een duidelijk geformuleerde probleemstelling;

een doordacht ontwerp voor een onderzoek; een systematische dataverzameling en -

analyse; een rapportage van de resultaten van een

evaluatie.

Wetenschappelijk evalueren

1. Onvrede over projectencarrousel 2. Stevige kritiek over prestaties van

uitvoeringsinstanties 3. Schaarste van publieke middelen

Politiek-maatschappelijke context

Maatschappelijk relevante kennis

Inzicht in of, hoe en onder welke voorwaarden interventies werken

Inzicht in onvoorziene effecten (schadelijke effecten & bijvangsten)

Explicitering van praktijkkennis

Burger wil zo goed mogelijk geholpen worden

Professionals voelen zich vanuit beroepsethiek geroepen om professioneel te ondersteunen

Managers moeten gekozen interventies naar opdrachtgever verantwoorden

Bestuurder moet kunnen laten zien dat geld goed wordt besteed.

Professionele uitstraling van de sector en het werk legitimeren.

Iedereen is gebaat bij kennis over wat werkt

Evaluatie kan leerprocessen en verbeteringen direct stimuleren.

Doelstelling aanscherpen en tot consensus komen.

Daagt uit tot kritische reflectie op eigen vooronderstellingen

Helpt beslissen over voortzetten, verbeteren of beëindigen interventie

Direct praktisch nut

Grote kennisleemtes Te vaak gebaseerd op gezond verstand,

goed gevoel en gewoonten Groeiende belangstelling voor

evaluatieonderzoek Spanning tussen evidence based werken en

community based werken?

Weinig onderzoek beschikbaar

Smalle benadering EBP Kritiek Brede benadering EBP

Evidence Based Practice  

Effectiviteitsvraag ‘werkt het?’ (instrumentele doelmatigheid)

Morele vraag ‘hoort het?’ (maatschappelijke aanvaardbaarheid)

Uitvoeringsvraag ‘past het?’ (institutionele haalbaarheid en uitvoerbaarheid)

Juridische vraag ‘mag het?’ (constitutionele rechtmatigheid)

Tot slot: Evalueren gaat niet alleen over effectiviteit!