Opleiding Duurzaam Gebouw - Leefmilieu Brussel...2014/12/04 · Vergelijken met andere gebouwen of...

Leefmilieu Brussel

ENERGIEBEHEER IN DE PRAKTIJKThomas Deville

Cenergie CVBA

OpleidingDuurzaam Gebouw :ENERGIE

2

Doelstelling(en) van de presentatie

● Inzicht in de praktijk van een goed energiebeheer● Energetische optimalisatie van een patrimonium

via:► Inventarisatie

► Energieboekhouding► Energiekadaster / Benchmark► Audits► Energiebesparende maatregelen en duurzame renovatie

● Nieuwe gebouwen duurzamer bouwen● Doorgeven van energiebewustzijn

3

● Energiebeheer in de praktijk: wat en waarom?

● 4 taken van een goede energiezorg in de praktijk► Inventariseren en benchmarken van gebouwen► Energieboekhouding► Bestaande gebouwen optimaliseren► Duurzaam bouwen en renoveren: energie en comfort

Algemeen schema van de presentatie

Energiezorg: wat?

● Het op een structurele en economisch verantwoorde wijze uitvoeren van:

► organisatorische maatregelen► technische maatregelen► gedragsmaatregelen

.... om het gebruik van energie te minimaliseren.

Energiezorg: waarom?

● Substantiële besparing● Besparing behouden gedurende langere

tijd● Hoger comfort en tevredenheid gebruikers● Positieve maatschappelijke uitstraling● Positieve milieu-impact● Beter inzicht in beheer gebouwenpark

Monitoring enEnergiezorg

Opt

imal

isat

ie re

gelin

gen

Effi

ciën

te in

stal

latie

s

Dreigende ontsparing

100%90%

70%

Energiezorg: waarom?

De 5 taken van een goede energiezorg

Taak 1:energiezorgsysteem realiseren

Taak 2:inventariseren

gebouwen

Taak 5:duurzaam bouwen

en renoveren

Taak 3:energieboekhouding

opstarten enopvolgen

Taak 4:bestaande gebouwen

energetischoptimaliseren

Taak 2: Inventariseren gebouwen



gebouwen


en renoveren





● Verzamelen belangrijke info gebouwen● Opstellen van Energiekadaster● Benchmarken van gebouwen t.o.v. gelijkaardige

gebouwen

Inventarisatie gebouwen: wat?

Bepalen prioriteiten volgens besparingspotentieel

● Rationeel toewijzen van energie-audits● Responsabilisering diensten en

gebouwgebruikers● Sensibiliseren beslissingnemers via duidelijke

grafieken● Eén van de belangrijke energie-analyse

instrumenten

Inventarisatie gebouwen: waarom?

● Plannen / As-built dossier● Kengetallen (oppervlakte, verliesoppervlakte,

personeelsleden/bewoners, bouwjaar,…)● Gebouwverantwoordelijke● Onderhoudscontracten ● Inventaris technieken● Inventaris energiestromen (meters, contracten,…)● Historiek besparende maatregelen (auditrapporten,

uitgevoerde maatregelen,…)● …

Informatie verzamelen

Energiekadaster

Energiekadaster: wat?

“Het energiekadaster van een patrimonium klasseert de gebouwen van het patrimonium in functie van hun energetische kwaliteit en dit zowel kwalitatief als kwantitatief.”

Energiekadaster: hoe? Kwalitatief:

Uitdrukken van het patrimonium volgens verbruik per m²

verbruik: klimaatgecorrigeerde verbruik (bij voorkeur gemiddelde over 3 jaar)

m²: bruto bruikbare vloeroppervlakte

Kengetal kWh/m²

Energiekadaster Kengetal kWh/m²

Kengetallen en besparingspotentieel

0

500

1000

1500

2000

2500

A B C D E F G H I J

School

Ken

geta

l (kW

h/m

²)

Kwh/m²

Energiekadaster: hoe? Kwantitatief:

Uitdrukken van het besparingspotentieel door kwalitatieve waarde te vermenigvuldigen met absoluut verbruik.

kWh/m² x kWh

Kengetal kWh²/m²

Een hoog verbruik/m² en een hoog absoluut verbruik geeft het grootste besparingspotentieel

Energiekadaster Kengetal kWh²/m²

Kengetallen en besparingspotentieel

0

500

1000

1500

2000

2500

A B C D E F G H I J

School

Ken

geta

l (kW

h/m

²)

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

Bes

pari

ngsi

ndic

atie

(kW

h²/m

²)

Kwh/m² kWh²/m²

Energiekadaster

Prioriteiten

Benchmarking

Benchmarking: wat?

“het eigen specifiek verbruik volgens vergelijkingsgrootheden zoals bijv. oppervlakte of het aantal gebruikers afzetten tegen de verbruiken van vergelijkbare gebouwen of kengetallen.”

● Benchmarking via eenvoudige kengetallenmethode: brandstofverbruik in kWh/m2

0

200

400

600

800

1000

1200

kWh

bran

dsto

f / m

²

67% 221 174 206 206 206 233 233 1098Werkelijk 213 110 206 885 82 137 204 50033% 148 114 148 148 148 161 161 713

Brandweerkazerne

Administratief centrum

Sporthal Boutem

Sporthal Koningslaan

Sporthal slachthuislaan

School 1 Veststraat

School 13 Streekbaan Zwembad

Thema-audit verwarmingprioritair aangewezen

Benchmarking: via eenvoudige kengetallen

● Voorzichtig zijn bij benchmarking via kengetallen: gebouwkarakteristieken erg bepalend, bijvoorbeeld een ‘gemiddeld’ kantoor ...

0

50

100

150

200

250

300

350

0 20 40 60 80 100 120 140

m ² per FTE

kWh

elec

trici

ty /

m²

<50% cooling and <50% electr. heating >=50% cooling and <50% electr. heating <50% cooling and >=50% electr.heating>=50% cooling and >=50% electr. heating Linear (<50% cooling and <50% electr. heating) Linear (>=50% cooling and <50% electr. heating)

Cen

ergi

e (2

007)

, eB

ench

and

Erb

isW

eb

Benchmarking: meerdere variabelen

● Binnen één homogene groep meer zinvolle indicatie van besparingspotentieel

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0 20 40 60 80 100 120 140

m² per FTE

kWh

elec

trici

ty p

er m

²

Kantoor <50% koeling en <50% elektr. Verw. Cen

ergi

e (2

007)

, eBe

nch

and

Erb

isW

eb

Offices with a high energy saving potential


Gemiddeld kantoor 311 kWh/m² (54% elektriciteit and 46% brandstof)

Koeling (inclusief bevochtiging, ventilatoren, etc.) + 100 kWh/m²

Nieuw kantoor met betere isolatie en dubbel glas:- 62 kWh/m²

Nieuw gekoeld kantoor met dubbel glas:+ 38 kWh/m² vergeleken met oud, niet-gekoeld kantoor met enkel glas!


Taak 3: Energieboekhouding



gebouwen


en renoveren





● Energieboekhouding: “Een energieboekhouding is een instrument om het energie- en waterverbruik doorheen de tijd te kunnen registreren, analyseren, evalueren en rapporteren.”

Energieboekhouding: wat?

Energieboekhouding: waarom?

Verhogen van inzicht in energieverbruik en -factuur Bewaking van energieverbruiken en –kosten via verwachte verbruiken Opsporen en alarmeren van abnormaal energieverbruik Vergelijken met andere gebouwen of referentiewaarden Evalueren van besparingsmaatregelen Evalueren van prestaties van onderhoudsfirma’s Optimaliseren van tarieven en keuze van energieleverancier in de

vrije energiemarkt Opstellen van budgetten op basis van historische verbruiken Het aanmoedigen van energiebewustzijn

Kortom … het is een noodzakelijk instrument voor een goed REG-beleid

Consommations standards

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Evolution par année

Con

som

mat

ion

en m

³/an

Energieboekhouding : Waarom ?

“Energiezorg zonder energieboekhouding is even rationeel als bedrijfsvoering zonder (financiële)

boekhouding”

Energieboekhouding : Waarom ?

Energieboekhouding en onderhoud

● Aanzet tot tussenkomst:► Abnormale verbruiken tov verwacht verbruik► Alarmen owv plotse wijzigingen► Hoge kengetallen

● Acuut of structureel probleem?► Acuut oplossen via onderhoudsfirma► Bij structureel probleem besparingspotentieel inventariseren

via audit

Enkele voorbeelden…

VB 1: Opsporen lekken/problemen

Defecte waterontharder

33

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Erbisweb

Werkelijk Verwacht

jan2004

feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan2005

feb mrt

Kost

en (

€)

60.000

55.000

50.000

45.000

40.000

35.000

30.000

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

Defecte thermostaat

34

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Permanente verwarming op hoge temperatuur

VB 2: Opvolgen onderhoud/regeling

36

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Energetische handtekening

VB 3 : Opvolgen resultaten

38

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Opvolgen tegen verwachting

39

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Resultaat

VB 4 : Rendement PV-installatie

41

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Rendement met schaduw

42

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Rendement zonder schaduw

43

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Rendementsverlies opvolgen

● Ook op te volgen rendementsverlies door:► Vuil► Defect► Leeftijdsgebonden verlies

VB 5: Advanced monitoring

Advanced monitoring

● Automatische datacaptatie● Data op kwartierbasis● Webbased analyse● Automatische alarmering en rapportering● Budgetbewaking en doorfacturatie

Advanced monitoring

EnergieMonitoringSysteemCTS

serverNetbeheerder(slimme meters)

Gebouw Beheer

Systeem

EnergiebedrijfMeetbedrijf

(grootverbruik)

Datalogger,PDA of

handmatig

grafieken alarmen analyses rapporten

Anderedata zoalsproductie of weer

47

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Advanced Monitoring

Advanced MonitoringBasislast pompen +

extractie sanitair

49

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Analyse gasverbruik

Regeling

Stookketel slaat aan om 2u ‘s morgens!

51

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

Analyse online

Advanced monitoring: financieel

Advanced monitoring: financieel

● Welke factoren kunnen de keuze van follow-upmethode beïnvloeden?

► Budget► Jaarlijkse energiekost► Beschikbare tijd (niet te verwaarlozen)► Grootte van het of de gebouw(en)► Aantal gebouwen► Technische wensen

Advanced monitoring: kost● Budgettaire manoeuvreerruimte voor service van

extern bedrijf (via datalogger) voor drie meters per gebouw

► Installatie van datalogger: vanaf …650…1.500…2500 €…► Jaarlijks serviceforfait: …50…400…800…€

› Hangt van grootte van installatie, technische mogelijkheden en bijgeleverde service af

● Extra kosten per gebouw:► Bekabeling: 3 x +/-30 m/meter x 6 €/m = 540 €► Terbeschikkingstelling van impulskasten (water, gas,

elektriciteit): 2.000 € (schatting, zonder metervervanging)► Communicatiekosten: …100 €/jaar.gebouw…

Advanced monitoring: kost● Rentabiliteit van een dergelijke investering (schattingen) :

► gemiddelde investering per gebouw = 4.000 €/gebouw voor apparatuur.

► 50 €/jaar/meetpunt en gebouw voor de service► Bedrag van de premie (apparatuur, bekabeling, impulskasten,

diensten gedurende 3 jaar): 50% (energiepremie A4)

● Geschatte financiële besparing per gebouw: +/- …8…% min. (15…20% bereiken is niet onmogelijk!)

● Investeringsbedrag delen door 8% van jaarlijkse energie- en waterkost

● Tijd te besteden aan opmetingen en analyses eventueel mee incalculeren



gebouwen


en renoveren





Taak 4: Optimaliseren van bestaande gebouwen

● Uitwerken van educatieve, organisatorische & concrete technische maatregelen op basis van:

► Huidige toestand gebouw en installaties► Energie- en watergebruik► Instelling regeling► Meetcampagnes► Benchmark en energiekadaster: kengetallen t.o.v. andere gebouwen► Huidig comfort► Kosten-batenanalyse

Bestaande gebouwen optimaliseren: hoe?

Energie-audit

● Energie-audit: regeling!

Bron: metingen Cenergie

In het weekend continu dagregime!

Groen: temperatuur continu boven 20°CRood: warmer ‘s nachts


Klok 12u verschoven: nachtverlaging overdag!

59

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

totaalgrafiek week 2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

woe

nsda

g 23

/feb

/11

0:00

woe

nsda

g 23

/feb

/11

12:0

0

dond

erda

g 24

/feb

/11

0:00

dond

erda

g 24

/feb

/11

12:0

0

vrijd

ag 2

5/fe

b/11

0:0

0

vrijd

ag 2

5/fe

b/11

12:

00

zate

rdag

26/

feb/

11 0

:00

zate

rdag

26/

feb/

11 1

2:00

zond

ag 2

7/fe

b/11

0:0

0

zond

ag 2

7/fe

b/11

12:

00

maa

ndag

28/

feb/

11 0

:00

maa

ndag

28/

feb/

11 1

2:00

dins

dag

01/m

rt/1

1 0:

00

dins

dag

01/m

rt/1

1 12

:00

Tijdstip

Tem

pera

tuur

in °

C

Buitentemp. Aanvoer EF Ketel Retour EF Ketel Aanvoer EF Col Retour EF Col

Retour collector lager dan retour van fles naar ketel: minder condensatie!


● Energie-audit: controle evenwichtsfles

60

:: Cenergie cvba ::

Gitschotellei

138 ::

B-2600 Berchem

● Kortsluiting in evenwichtsfles


● Energie-audit: concrete technische maatregelen► Beoordelen op hun efficiëntie op het vlak van kostenbesparing en

rendabiliteit. ► De mogelijke subsidies in rekening brengen bij het berekenen van de

financiële rendabiliteit.► De maatregelen onderverdelen in 3 categorieën:

› maatregelen met een geringe investering die onmiddellijk kunnen worden geïmplementeerd (TVT < 2 jaar);

› maatregelen die een grotere investering vergen en een langere terugverdientijd hebben;

› maatregelen die een bijkomende studie vergen en kunnen geïmplementeerd worden op het moment dat gedacht wordt aan een grondige renovatie of vervanging.


● Energie-audit: aandachtspunten► Niet teveel energie-audits tegelijkertijd: focus in eerste instantie

op:› gebouwen met maximaal besparingspotentieel › onderdelen van gebouw met maximaal besparingspotentieel

(vb. thema audit verwarming)› low cost maatregelen › op basis van ervaring eerste audits kunnen tweede reeks van

audits doelgerichter


● Energie-audits: implementatie► Voorzie begeleiding bij implementeren van maatregelen► Snelle implementatie aantal maatregelen met

aantoonbare besparingen -> motivatie


● Beheer gebouwen: aandachtspunten► indien eigenaar huurder:

› onderhandel REG-maatregelen: meer huur indien REG-maatregelen worden uitgevoerd

› óf onderhandel minimale comfortvoorwaarden en nieuwe huur en laat eigenaar energie- en waterfacturen betalen

► indien onderhoudsfirma:› overweeg energieprestatieclausule› indien energieprestatieclausule...

– besteed meerdere gebouwen tegelijkertijd uit– voorzie steeds eigen energieboekhouding

Bestaande gebouwen optimaliseren: wat?

Opvolging resultaten? Vb: energiebesparing stookplaatsrenovatie

Regressie gas voor maatregel

‹#›

Regressie gas na maatregel

‹#›

Bepaling besparing via CUSUM

‹#›



gebouwen


en renoveren





Duurzaam bouwen en renoveren: wat?

∷ Ecologische aspecten:∷ Materialen∷ Energie∷ Ruimtegebruik, Transport

∷ Economische aspecten:∷ Rendabele maatregelen∷ Lange levensduur∷ Flexibiliteit

∷ Ergonomische aspecten:∷ Esthetiek∷ Comfort en veiligheid∷ Integratie in de omgeving

Ecologischeaspecten

Economische aspecten

Ergonomischeaspecten

Duurzaam bouwen

● Het doel is een gebouw te realiseren met een zo beperkt mogelijke impact op het milieu en de omgeving, waar het comfort voor de gebruikers uitstekend is.

● 80% van de milieudruk van gebouwen situeert zich in het energieverbruik tijdens de gebruiksfase.

● Gebouwgebonden energiebesparende maatregelen op lange termijn zijn bijgevolg doorslaggevend

● Integrale ontwerpaanpak noodzakelijk.

Duurzaam bouwen

Integraal ontwerpen

● Sterk gereduceerde energiebehoefte● Multidisciplinair bouwteam● Commissioning, om te krijgen wat je wil● Gebouw en installaties versmelten● Hoger comfort

Langere ontwerptijd, korte realisatiefaseinvesteren in ‘brains’ i.p.v. bakstenen

Integraal ontwerpen

Bron: Annex 47: Oliver Bauman

Dossierkennis

Duurzaam bouwen: comfort en energie

Duurzaam gebouw = ►maximaal comfort►minimaal energie gebruik

● El-Tertiary = European research-project cogefinancieerd door BIM en VEA

● Online enquête comfort en gebruik van 866 werknemers verspreid over 24 belgische kantoren (Nov 2007 )

● Meer info: www.eu.fhg.de/el-tertiary/downloads/D26a_Report-survey-BE.pdf


10 meest invloedrijke variabelen op gebouwniveau

-4,0%

-2,0%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%Ef

fect

on

sati

sfac

tion

sco

re c

omfo

rt g

ener

al

.

Comfort gen. building 12,1% 7,1% 3,5% 2,6% 2,4% -2,3% 1,2% -1,2% 1,0% 0,9%

Contro l heating

Ventilation via

windows

Feel good work

Gender male

General worksitu

ation

Sedentary work

Thermal mass

Thermal loss Cooling

Comfortable

seat etc.


Besluiten: comfort en energie

Comfortabel gebouw: meer controle door gebruikers (eventueel bijgestaan door intelligent GBS)

meer robust HVAC-systeem

veel daglicht (met zonnewering)

opengaande ramen

geen actieve koeling (tocht)

geen bevochtiging

Energiezuinig? minder comfort klachten tijdens zomer -> koeling vermeden

minder comfort klachten tijdens winter -> excessieve comfort eisen tijdens winter vermeden

geen vraag naar bevochtiging -> bevochtiging vermeden

20-40% energiebesparing bij behoud van comfort-niveau door rationaliseren van comfortdoelstellingen!

78

Om te onthouden van de presentatie

● Inzicht in de praktijk van een goed energiebeheer● Energetische optimalisatie van een patrimonium

via:► Inventarisatie► Energieboekhouding► Energiekadaster / Benchmark► Audits► Energiebesparende maatregelen en duurzame renovatie

● Nieuwe gebouwen duurzamer bouwen● Doorgeven van energiebewustzijn

79

Contact

Thomas DevilleProjectleider EnergiemanagementCoördinaten : : 03 / 271 19 39E-mail : [email protected]

Opleiding Duurzaam Gebouw - Leefmilieu Brussel...2014/12/04 · Vergelijken met andere gebouwen of...

Documents

Transcript of Opleiding Duurzaam Gebouw - Leefmilieu Brussel...2014/12/04 · Vergelijken met andere gebouwen of...