Jeugddelinquentie anders bekeken: de JOP-monitor.

Studiedag ‘Probleemgedrag bij jongeren: geweld en agressie’

3 Maart 2010

Diederik CopsHanne Op de Beeck

• Het JOP?

• De monitor: ontstaan, evolutie, eindproduct

• De monitor en jeugddelinquentie: het bevestigen of verwerpen van algemene ideeën en gemeenplaatsen

• Jeugddelinquentie en onderwijs

• Conclusie en vragen

Inhoud

• JOP = Jeugd OnderzoeksPlatform

• Samenwerking tussen drie onderzoeksgroepen van drie verschillenden universiteiten: – Universiteit Gent: sociale agogiek– Vrije Universiteit Brussel: sociologie– Katholieke Universiteit Leuven: criminologie

• Zes onderzoekers en drie promotoren

Het JOP?

• Waarom was én is het JOP nodig? Grote versnippering van het jeugdonderzoek in

Vlaanderen (en België)

Er wordt veel gezegd en gesproken over jongeren (media, politici, de bevolking), maar er is weinig geweten over hoe jongeren zelf denken, leven en zich gedragen

Het JOP ?

Hoe probeert het JOP deze problemen op te lossen? (= opdrachten van het JOP)

1. Inventaris en synthese (bestaand onderzoek) Verzamelen van bestaand onderzoek via een korte onderzoeksfiche

(met de belangrijkste resultaten) op een website (www.jeugdonderzoeksplatform.be)

Synthese van het gevoerde onderzoek van de afgelopen jaren per deelthema (zo overlap en gebreken opsporen)

2. Eigen metingen op regelmatige basis:JOP-monitor

Het JOP?

• Kwantificerend onderzoek (postenquête):- JOP-monitor I: 2503 respondenten (14 t.e.m. 25 jaar)

afgenomen in 2005-06.- JOP-monitor II: 3710 respondenten (12 t.e.m. 30 jaar)

afgenomen in najaar 2008-09.

• Doel: -database over Vlaamse jongeren (representativiteit)-identificatie van trends

Analyse: de JOP-monitor

• Leefomstandigheden: objectiefvb. buurt of huis waarin je woont, aantal gezinsleden,…

• Leefwereld: subjectiefvb. hoe evalueer je de relatie met je ouders, zelfbeeld,…

• Gedrag: objectiefvb. wat doe je in je vrije tijd, ben je lid van een vereniging,…

Thema’s JOP-monitor

• Jeugddelinquentie = ‘hot topic’

media

politici

publieke opinie

• Verschillende clichés, ‘verhalen’, populaire stellingen over jongeren en probleemgedrag doen de ronde

er zijn weinig goede cijfers en gegevens beschikbaar hierover

De JOP-monitor en jeugddelinquentie

Off.cijfers

• In vergelijking met andere, oudere bevolkingsgroepen plegen jongeren meer delinquent gedrag

• MAAR: het percentage jongeren dat daadwerkelijk delinquent gedrag pleegt, blijft beperkt

JOP– monitor 12005

JOP– monitor 22008

Zwartrijden 30.2 42.4

Vandalisme 11.4 16.3

Diefstal 12.4 16.9

Wapendracht 3.2 3.2

Drugverkoop 3.1 2.3

Geweld 5.5 5.3

Totaal 43.7 53.4

Veelplegers 2.5 3.3

“Alle jongeren zijn criminelen”

Tabel 1: Percentage plegers onder de 14- tot 25- jarigen.

JOP 1 JOP 2

14-17 18-21 22-25 12-13 14-17 18-21 22-25 26-30

Zwartrijden 32.6 34.6 24.5 18.1 44.3 47.8 32.9 19.5

Vandalisme 15.1 12.4 8.8 11.5 20.3 16.9 6.8 2.6

Diefstal 15.7 12.4 11.0 12.0 19.9 16.9 11.0 7.9

Wapendracht 4.2 2.5 3.5 1.1 2.7 4.1 1.5 1.9

Drugverkoop 3.2 4.1 2.4 .4 1.4 2.6 2.2 1.6

Geweld 6.6 5.6 4.6 3.3 5.6 5.6 2.6 1.8

“Eens crimineel, altijd crimineel”

Jeugddelinquentie is een ‘normaal gegeven’ ‘piek’ op de leeftijd van 14-17 jaar (voor vandalisme, diefstal en geweld) en op 18-21 jaar (voor zwartrijden, en drugverkoop), daarna afname van het aantal delinquente feiten

Tabel 2. Percentage plegers naar leeftijd

0

10

20

30

40

50

60

14-17

(J OP 1)

18-21

(J OP 1)

22-25

(J OP 1)

12-13

(J OP 2)

14-17

(J OP 2)

18-21

(J OP 2)

22-25

(J OP 2)

26-30

(J OP 2)

Zwartrijden

Vandalisme

Diefstal

Wapendracht

Drugverkoop

Geweld

Figuur 1. Percentage plegers naar leeftijd

• Een sterke stijging is zeker en vast een mythe: geen gegevens die hierop wijzen.

• Jeugdparket: “instroom van dossiers vermindert” (NICC)• Self-report: vergelijking niet evident• Maar: JOP 1 vs. JOP 2: voorzichtige vergelijking mogelijk

JVGG (12-18 jaar!)

1998-1999

JOP– monitor 1 (14-25 jaar)2005

JOP– monitor 2 (14-25 jaar)2008

Zwartrijden 25.5 30.2 42.4

Vandalisme 23.4 11.4 16.3

Diefstal 20.7 12.4 16.9

Wapendracht 17.4 3.2 3.2

Drugverkoop 5.7 3.1 2.3

Geweld 12.6 5.5 5.3

“Jeugddelinquentie is de laatste jaren sterk gestegen”

Tabel 4. Percentage plegers over tijd

“Officiële statistieken (politie/justitie) zijn een goede weergave van de werkelijke hoeveelheid criminaliteit”

JOP 1 JOP 2

% plegers ontdekt

% plegers PV % plegers ontdekt

% plegers PV

Zwartrijden 12.8 1.9 9.8 3.3

Vandalisme 12.3 5.7 23.1 6.3

Diefstal 16.4 5.5 19.7 7.6

Wapendracht 40.2 18.8 20.5 11.4

Drugverkoop 10.8 5.1 20.3 12.5

Geweld 12.0 10.9 46.1 18.4

Zowel in JOP 1 als in JOP 2 werd slechts een zeer beperkt percentage plegers ontdekt, nog minder plegers kregen een PV

Enkel jongeren die PV krijgen komen in de politiestatistieken terecht

Tabel 5. Percentage ontdekte en geregistreerde plegers onder 14- tot 25- jarigen

plegers

Jongeren die dader zijn, lopen ook veel meer kans om slachtoffer van een delict te worden:

JOP 1 JOP 2

% SO onder plegers

% SO onder niet-plegers

% SO onder plegers

% SO onder niet-plegers

Diefstal 50.8 31.7 59.9 37.2

Vandalisme 46.9 24.2 63.6 34.8

Geweld 24.1 3.8 24.5 4.5

Bedreiging wapen

27.4 3.6 47.5 3.7

“Jongeren zijn dader of slachtoffer van criminaliteit”

Tabel 6. Percentage slachtoffers onder plegers en niet-plegers (14- tot 25- jarigen)

aso tso bso

Zwartrijden 37.5 33.7 27.2

Vandalisme 9.7 13.3 14.2

Diefstal 13.3 13.9 14.6

Drugs verkopen 1.4 1.9 2.8

Wapendracht 1.2 3.1 4.3

Fysiek geweld 1.9 4.4 8.1

Spijbelen 18.7 26.4 32.8

Frequentie van daderschap (JOP 2), naar huidige onderwijsvorm (bij de 12- tot 18-jarigen):

Jeugddelinquentie en onderwijs

Tabel 7. Percentage plegers naar onderwijsvorm (12- tot 18- jarigen)

Figuur 2. Percentage spijbelaars naar leeftijd & onderwijsvorm (12- tot 18- jarigen)

Jeugddelinquentie & onderwijs: spijbelen als statusdelict (naar leeftijd en onderwijsvorm)

aso tso bso

Vandalisme 32.8 39.2 40.3

Diefstal 26.4 24.3 41.1

Bedreiging met wapen 2.8 4.5 7.2

Fysiek geweld 3.2 4.4 8.3

Slachtofferschap tijdens voorbije jaar (JOP 2) naar huidige onderwijsvorm (in %)

=> Jongeren in bso lopen een grotere kans om slachtoffer te worden van de vier bevraagde delicten (vooral bedreiging & fysiek geweld sterk verschil)

Tabel 8. Percentage slachtoffers naar onderwijsvorm (12- tot 18- jarigen)

Delinquentie & onderwijs: slachtofferschap

Wetenschappelijke methode kan helpen om spectaculaire uitspraken over delinquentie nuanceren, MAAR

• Het is en blijft zeer moeilijk te meten• Manier van vragen heeft een zeer grote invloed

Bovendien ook nood aan een meer genuanceerde benadering: delinquent gedrag en slachtofferschap hangen sterker samen dan algemeen wordt aangenomen

Conclusie

Vragen?Meer informatie:• www.jeugdonderzoeksplatform.be

• Vettenburg, N., Elchardus, M. & Walgrave, L. (Red.) (2006). Jongeren van nu en straks. Overzicht van recent jeugdonderzoek in Vlaanderen. Leuven: LannooCampus.

• Vettenburg, N., Elchardus, M. & Walgrave, L. (Red.) (2007). Jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-monitor 1. Leuven: LannooCampus.

• Vettenburg, N., Deklerck, J., Siongers, J. (Red.) (2009). Jongeren binnenstebuiten. Thema’s uit het jongerenleven onderzocht. Leuven: Acco.

• Vettenburg, N., Deklerck, J., Siongers, J. (Red.) (2010). Jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-monitor 2. Leuven: Acco.