De GAS-wetgeving als instrument voor de aanpak van overlast.Bedenkingen bij en suggesties voor een integraal en onderbouwd overlastbeleid.

Naar een tekst uit PanopticonVan: Cops D., Put J. en Pleysier S.

Inleiding & situering. Bestaat sinds 1999

Wettelijke mogelijkheid voor lokale overheden om overlast via administratief systeem aan te pakken.

Laatste jaren veel besproken maatregel

Recente wijzigingen; van kracht op 1 januari 2014

Aanpak van samenlevingsproblemen: een legitiem vertrekpunt. Resultaat zoekproces naar instrument om overlast te bestrijden.

Efficiënt en snel.

Autonoom vastleggen in politiereglement (afhandelen buiten parket & gerecht om).

Inbreuken.

2 soorten inbreuken: ‘eigen inbreuken’ (verstoring zindelijkheid, gezondheid, veiligheid,…) ‘gemengde inbreuken’ (gedragingen die formeel in de strafwet zijn beschreven)

Inbreuken vaststellen: politie of ambtenaren (van bv. Vervoersmaatschappijen)

Sancties worden opgelegd door ‘sanctionerende ambtenaar’ (aangesteld door gemeente- of provincieambtenaar)

Kritieken – 3 groepen:

1. Kritiek met betrekking op de juridische aspecten

2. Kritiek op de sociale en ethische aspecten

3. Kritiek op de onduidelijkheid omtrent de efficiëntie en effectiviteit van de keuze voor dergelijk beleid.

Juridische sterktes en zwaktes. 2 fundamenten die legitimiteit ondersteunen:

1. De gemeentelijke bevoegdheid2. Geleidelijke aanvaarding dat besturen kunnen sanctioneren

Voor jongeren: Maatregelen moeten onder categorie ‘jeugdbeschermingsmaatregelen’ vallen Maatregelen moeten respect hebben voor bijzondere procedurele waarborgen die

de jeugd(beschermings)wet voorziet

Kritiek.

Te ruime interpretatie

Te veel ruimte om naar eigen inzicht te handelen

Vlinderakkoord 2011 – bevoegdheidsoverdracht

Ethische & maatschappelijke vraagtekens. Overlast subjectief karakter

Definitie opgenomen in ministeriële omzendbrief OOP30 (2001)

Gevaren: Onduidelijkheid over argumentatie

Kan leiden tot sterke focus op zwakkere groepen

3 elementen voor evaluatie overlast. De ‘pleger’ of het objectieve gedrag dat wordt gesteld in publieke ruimtes.

De observator of de klager. Onderzoek heeft aangetoond dat verschillende personen hetzelfde feit op uiteenlopende manieren kunnen beoordelen.

De interactie tussen de pleger en de klager. Dit is van belang in de evaluatie van een gebeurtenis.

Gevaar: GAS-wetgeving focust te veel op de ‘pleger’

Vragen omtrent effectiviteit & efficiëntie. Argumenten: tegen straffeloosheid; want snel & efficiënt.

Ook preventieve bijdrage voor later delinquent gedrag.

Bedenkingen: ‘outcome’ effectiviteit vragen evaluatie?

‘Early intervention’ komt deze hypothese overeen met de werkelijkheid?

Aanbevelingen voor GAS-beleid. Grotere aandacht voor het respecteren van fundamentele rechtsbeginselen

in de GAS-wetgeving.

Lokaal niveau: meer aandacht nodig voor ‘scheiding der machten’-principe.

Meer aandacht voor procedures

Objectievere definitie van het fenomeen ‘overlast’. Aanpassing nodig op 2 vlakken:

‘overlast’ enkel betrekking op effectief gesteld problematisch gedrag.

Vormen van meer ernstige delinquentie uitsluiten (bv: woninginbraak, geweld).

Subaanbevelingen: Opstellen exhaustieve lijst van mogelijk te bestraffen feiten Ontwikkelen van een procedure op federaal niveau + onafhankelijk orgaan voor controle. Jeugd: ‘gemengde inbreuken’ niet laten gelden.

Noodzaak integrale benadering van de overlastproblematiek

Pleidooi voor een grondige reflectie en onderbouwing

Slot. Tegenstanders?

Suggesties belangrijk!