Jaarverslag 2015 (PDF, 2.86 MB)

Havenbedrijf Antwerpen

Jaarverslag 2015

2Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2015 2

Leeswijzer en inhoudstafel

Het jaarverslag biedt u een overzicht van de belangrijkste realisaties in 2015. We bieden u geen allesomvattende opsomming maar proberen aan de hand van enkele markante feiten, resultaten en gebeurtenissen een inkijk te geven in de manier waarop het Havenbedrijf Antwerpen zijn missie in 2015 heeft vervuld. We deden dit samen met de Antwerpse havengemeenschap, voor de haven, de stad en de regio. Alle initiatieven en taken die we als Havenbedrijf opnemen, alle strategische keuzes die we maken, kaderen in het ondernemingsplan 2014-2018 en hebben slechts een doel, het versterken van de positie van de haven en het creëren van toegevoegde waarde.

Dit jaarverslag sluiten we af met een aantal tabellen die de haven van Antwerpen situeert in de Hamburg-Le Havre Range en de wereld gevolgd door een bondig financieel overzicht.

Voorwoord van de voorzitter 4

en de gedelegeerd bestuurder: 2015, Een uitstekend jaar

1

2


3

Het Havenbedrijf werkt 18

met en voor bedrijven

Nautische werking 18

Intermodale verbindingen 22

It en trade facilitation 28

Synergie op het platform creëren 31

Efficiënt ruimtegebruik en veerkrachtig concessiebeleid 32

Top of mind in de wereld 34

Het Havenbedrijf stimuleert 38

maatschappelijke waarde

Toekomstgerichte en duurzame groei 38

In evenwicht met de omgeving 41

Talent koesteren 48

Een haven van en voor mensen 50

4

5


2015, een uitstekend jaar

E en uitstekend jaar, zo mag 2015 wel worden genoemd. De kaap van de 200 miljoen ton goederoverslag werd ruim overschreden en ook de containers gingen voor een nieuw record: ruim 9,6 miljoen TEU.

Sinds begin 2015 is vooral het volume containergoederen uit Azië sterk toegenomen. Onze haven deed het hiermee opmerkelijk beter dan zijn directe concurrenten in Noordwest-Europa.

In 2015 bleef de schaduw van de financiële crisis nog altijd over de wereldhandel hangen. Groeilanden konden het elan niet altijd vasthouden, geopolitieke spanningen hadden hun weerslag op het nieuw verworven optimisme, de rationalisaties in de scheepsvaart werden verder opgedreven en de prijzen bleven onder druk staan. Een reden te meer om het resultaat van 2015 in de verf te zetten.

Tegelijkertijd is het ook een waarschuwing om het harde werk en de sterke samenhang binnen de haven van Antwerpen aan te houden. Het is duidelijk dat de vooruitzichten voor de wereldhandel op middellange termijn niet eenduidig positief zijn. Reden te meer voor het Havenbedrijf om te blijven investeren en verder te werken aan de positie van de haven.

De verhuis van de grootste containerklant van het Delwaide- naar het Deurganckdok geeft een sterke impuls aan de containeroperaties op Linkeroever en voorziet een saturatiepunt tegen 2020–21. Om onze positie van tophaven te vrijwaren is de ontwikkeling van het Saeftinghedok onontbeerlijk. Dit project krijgt dan ook prioritaire aandacht.

Antwerpen heeft enkele unieke en strategische sites met ruimte om te investeren zoals de Churchill Industrial Zone en het Delwaidedok. Deze worden in de markt gezet met de bedoeling sterke toegevoegdewaarde-activiteiten aan te trekken. Om potentiële investeerders zo goed mogelijk te begeleiden werd een one-stop-shop gecreëerd zodat zij actief omkaderd worden in hun zoektocht naar interessante projecten.

De haven van Antwerpen heeft een goede reputatie als het om veiligheid gaat. Het verhogen van de veiligheid en beveiliging zijn een permanente opdracht voor alle stakeholders in de haven en een domein waar we als Havenbedrijf een coördinerende rol spelen. In de huidige nationale en internationale context blijft dit een prioritair aandachtspunt.

5Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2015

Nautische toegankelijkheid en mobiliteit zijn dat evenzeer. De ingebruik- neming van de nieuwe Kieldrechtsluis op de Linkerscheldeoever is dan ook een versteviging van de toegankelijkheid van onze haven. Maar ook het transport over de weg, het spoor en via binnenvaart blijven hoog op de agenda staan. De mobiliteit in en om de haven blijft een belangrijk actiepunt waarvoor we als Havenbedrijf in samenwerking met de havengemeenschap speciale werk- groepen en management hebben aangeduid. De business inspanningen focus-sen op een aantal prioritaire regio’s en goederenstromen.

Tenslotte kijken we als Havenbedrijf ook uit naar het Nieuw Havenhuis dat we in september betrekken. In dit nieuw, iconisch gebouw van Zaha Hadid, de betreurde architecte van wereldklasse, zullen we met passie verder werken aan de duurzame toekomst van de haven van Antwerpen. Het prachtige, duurzame gebouw met zijn weidse zichten is alvast een inspiratiebron.

Marc Van Peel Eddy Bruyninckx Voorzitter, Schepen van de Haven Gedelegeerd bestuurder

2015, een recordjaar in veelvoud

1



Voor het eerst in haar geschiedenis overschreed de haven van Antwerpen de kaap van de 200 miljoen ton goe-

derenoverslag. Ook het aantal behandelde containers noteerde een recordcijfer: ruim 9,6 miljoen TEU. Hiermee presteer-de de haven opmerkelijk sterker dan de Europese nummers 1 (Rotterdam) en 3 (Hamburg).

Geliefd bij alliantiesHet containersegment vertoonde zowel in aantallen als in tonnen een bijzondere groei: de 9.653.511 TEU vertegenwoordigden een groei van 7,5 % en de 113.294.675 ton een groei van 4,6 %. De stijging is onder meer te danken aan een sterke toename van de volumes containergoederen uit Azië. De vier bestaande allianties bleven Antwerpen een verbeterde positie toewijzen in de aanlooproute van en naar het Verre Oosten. Dit vertaalde zich ook, ongeacht de ingezette verhuis van MSC van de Rechter- naar de Linkerschelde- oever, in een uitgesproken groei van de containerbehandeling in het Deurganckdok.

Geliefd bij de megacarriersIn 2015 liepen er 14.417 zeeschepen de haven van Antwerpen aan, dat is 2,9 % meer dan in 2014. Hun bruto tonnenmaat groeide met 9,7 % tot 367.709.003 BRT.Bovendien ontving onze haven in 2015 maar liefst 369 ULCS (ultra large containerships, +10.000 TEU), dat zijn er 103 meer dan in 2014. Spectaculair ook was de groei van het aantal schepen met een capaciteit van + 13.000 TEU: van 82 containerreuzen in 2014 naar 319 in 2015. Illustratief was de

208.420.432 TONSTIJGING VAN 4,7% MARITIEM GOEDERENVERKEER IN ANTWERPEN

10.005.412 TONSTIJGING VAN 1,2% CONVENTIONEEL

STUKGOED IN ANTWERPEN

113.294.675 TONSTIJGING VAN 4,6% CONTAINERS

IN ANTWERPEN

13.796.141 TONSTIJGING VAN 2,1% DROGE BULK

IN ANTWERPEN

66.680.777 TONSTIJGING VAN 6,1% VLOEIBAAR

MASSAGOED IN ANTWERPEN


aanloop van de MSC Zoe: met een capaciteit van 19.224 TEU het grootste containerschip tot nu toe in de haven van Antwerpen. De eer van het langste schip komt echter toe aan de Magleby Maersk: 399 meter, terwijl de Eleonora Maersk het schip was met de grootste diepgang: 16,65 meter. 2015 was met andere woorden het jaar waarin de haven van Antwerpen bevestigde toegankelijk te zijn voor alle schepen.

Geliefd in de petrochemische sectorIn 2015 bewees Antwerpen ook zijn troeven als de grootste geïntegreerde cluster van Europa: het vloeibaar massagoed nam toe met 6,1 % tot 66.668.371 ton, de overslag van chemicaliën steeg maar liefst met 18,2 % tot 13.442.950 ton en de overslag van aardoliederivaten steeg met 4 % tot 47.904.167 ton. Total, ExxonMobil en Evonik realiseerden hun eerder aangekondigde investeringen en de nieuwe investeringsengagementen van Inovyn en Nippon Shokubai bevestigen de positie van de Antwerpse haven in de wereldwijde petrochemische supply chain.

Antwerpen, een sterkere positie in de aanlooproute van en naar het Verre Oosten. Sterke positie in de wereldwijde petrochemische supply chain.

Haven van Antwerpen,

sterkhouder in het Europese

havenlandschap in 2015

2

Een wereldhaven en haar macro-economische context



D e haven van Antwerpen heeft een uitstekend jaar achter de rug. De cijfers spreken voor zich. Vooral de groei in het

containersegment, een groei in TEU van 7,5% en in ton van 4,6%, valt op binnen het Europese havenlandschap waar voornamelijk stagnatie en/of dalende containercijfers werden genoteerd.

De wereldhandel kende vorig jaar een grillig verloop. In die mate zelfs dat de Wereldhandelsorganisatie WTO midden het jaar zijn verwachtingen voor 2015 en 2016 vrij onverwacht naar beneden toe bijstelde. De onrust op de financiële markten, onzekerheid over het VS-rentebeleid, een verdere daling van de bedrijvigheid in de opkomende landen en de kosten voor de onverwachte migratiecrisis werden als redenen aangehaald. Deze prognose kwam uiteindelijk ook uit, al waren er belangrijke verschillen tussen landen en regio’s.

België kende een sterke groei van de export.


Verschillen en accentenIn Azië daalde de groei voornamelijk omdat China veel minder goederen afnam. Ook de shift in de Chinese economie liet zich voelen. China is immers druk bezig met de omvorming van zijn economie van een industriële- naar een meer consumptie- en diensteneconomie. Toch waren ook hier de regionale verschillen niet uniform. In Latijns-Amerika was het vooral Brazilië dat de regionale cijfers bepaalde. Het land leed zwaar onder de financiële crisis.

Waar Europa de voorbije jaren vooral kampte met een stagnatie, was het oude continent vanaf het tweede kwartaal van 2015 de trekker met een groei van 2,7%. De VS kende een groei van de handel met 2,1%, Azië en Latijns-Amerika noteerden slechts kleine stijgingen terwijl de andere regio’s vooral een krimpende economie hadden. België kende in 2015 een sterke groei van de export.De WTO was niet de enige die waarschuwingen de wereld instuurt, ook het IMF (Internationaal Monetair Fonds) vraagt al langer om structurele hervormingen om zo extra groei te creëren. Ze veroordelen daarbij vooral de barrières die verschillende landen opwerpen. De ‘open grenzen-politiek’, hét motto de jongste jaren, komt meer en meer onder druk te staan door de geopolitieke spanningen. Het IMF waarschuwde dat dit nefast is voor de wereldeconomie. 2015 werd dan ook vooral gekenmerkt door lage vrachttarieven, dalende grondstofprijzen en een lagere overslag in de havens. In dat kader leverde de haven van Antwerpen dan ook een puike prestatie.

Havens zijn de perfecte barometers voor de gezondheid van de wereldeconomie.


Verwachtingen 2016Het IMF, bij monde van zijn topvrouw Christine Lagarde, stuurde ook voor 2016 een eerder sombere boodschap de wereld in. In haar nieuwjaarsboodschap omschreef ze de wereldwijde economische groei voor 2016 als “teleurstellend en onevenwichtig, waarbij de vooruitzichten voor de middellange termijn verslechteren”. De onevenwichtige groei zal volgens haar vooral te wijten zijn aan de hogere rente in de VS, de vertragende conjunctuur in China, de financiële systemen die in heel wat landen nog zwak staan en de problemen van de olieproducerende landen. De middellange termijn ziet er volgens haar niet zo rooskleurig uit door de zwakke productiviteit, de verouderende bevolking en de gevolgen van de wereldwijde financiële crisis die de groei nog altijd afremmen.

Voor de Eurozone verwacht men een lichte groei voor zowel 2016 als 2017. Het Federaal Planbureau verwacht voor België een relatief gunstige ontwikkeling van kosten door de maatregelen die werden genomen voor een beperking van de arbeidskosten. Het profiel voor België wordt dan ook relatief stabiel genoemd in lijn met de evolutie van de Europese groei.Het is duidelijk dat internationale havens als draaischijf van de wereldhandel een stevige barometer zijn voor de gezondheid van de wereldeconomie. Tel daarbij de optimalisatie in het rederijenlandschap en de instabiele vrachtprijzen en 2016 wordt opnieuw een jaar dat voor verrassingen kan zorgen.


3

Realisaties in het kader van het ondernemingsplan 2014 – 2018


A ls Havenbedrijf nemen we tal van initiatieven om de positie van onze haven als tweede haven van Europa te

versterken. Versterken betekent blijven investeren in een duurzame toekomst. In 2015 werd er dan ook vooral ingezet op het aanbieden van investeringsmogelijkheden voor bestaande en toekomstige klanten en de nodige omkadering. In het Ondernemingsplan 2014–2018 werd de missie van het Havenbedrijf als volgt omschreven:

“Het verzekeren van een zo groot mogelijke en duurzame

toegevoegde waarde van het ons toevertrouwde havengebied. Met het

oog daarop vervult het Havenbedrijf Antwerpen

actieve rollen, zowel binnen als buiten het havengebied.”

http://www.sustainableportofantwerp.com/en/


SCHEPENLADINGEN

CONCESSIESANDERE

GHA WERKT MET EN VOOR BEDRIJVEN OM

WAARDE TE GENEREREN

• Supply chainwerking optrimaliseren

• Synergie op het platform creëren

• Efficiënt gebruik van ruimte/infrastructuur

bewerkstellingen

• Top-of-mind in de wereld worden

GHA WERKT MET EN VOOR BEDRIJVEN OM

WAARDE TE GENEREREN

• Middelen toewijzen i.f.v. toegevoegde waarde

• Uitvoering van het Ondersnemingsplan

bewaken

• Efficiënt gebruik van ruimte/infrastructuur

bewerkstellingen

• Interne werking in lijn brengen met prioriteiten

GHA STIMULEERT MAATSCHAPPELIJKE

WAARDE

• Platform verduurzamen

• GRUP Actieplan uitvoeren

• Grote maatschappelijke thema's aanpakken

(mobiliteit; havenarbeid; talent; energie)

• Draagvlak verkrijgen

• Samenwerken met de Gemeenscahp en andere

havens

Intussen loopt het ondernemingsplan twee jaar. In 2015 realiseerde het Havenbedrijf al enkele van de belangrijkste doelstellingen. Toch ligt er nog veel werk op de plank. In wat volgt staan we stil bij deze realisaties.

Strategische prioriteiten voor 2014 – 2018

Inhuldiging Kieldrechtsluis,

10 juni 2016


Het Havenbedrijf werkt met en voor bedrijven

Het Havenbedrijf Antwerpen voert gerichte commerciële en operationele

acties om havenbedrijven toe te laten succesvol te zijn in de markt en daardoor toegevoegde waarde te genereren. Hieronder vallen vier werkterreinen:

de supply chain werking optimaliseren zowel nautisch, naar het achterland en via IT en trade facilitation;

synergie op het platform creëren;efficiënt ruimtegebruik, een veerkrachtig concessiebeleid voeren;top-of-mind in de wereld worden.

Nautische werking

De haven van Antwerpen: optimaal bereikbaarNa drie jaar voorbereidende werken naderde de Kieldrechtsluis zijn voltooi-ing. Een belangrijke stap in de vlotte toegankelijkheid van de haven op de Linkerscheldeoever.

Kieldrechtsluis In april werd de sluis op zeven dagen tijd gevuld met water, en een maand later werden de vier gigantische sluisdeuren (70 meter lang, 11 meter breed en 27 meter hoog) geleverd, samen met de bijhorende rolwagens, twee gemengde spoor/wegbruggen en de afsluitcaisson.De Kieldrechtsluis is, net als de Berendrechtsluis, de grootste ter wereld maar wel vier meter dieper om in te spelen op de schaalvergroting van de schepen. Gelegen op de kop van het Deurganckdok op de Linkerscheldeoever, vormt dit kunstwerk de maritieme verbinding tussen de Schelde en het Waaslandkanaal. De nieuwe sluis kadert in de ambitie van Europa om tegen 2030 een transnationaal en multimodaal vervoer te ontwikkelen waarbij de haven van Antwerpen een belangrijk knooppunt is binnen het nieuwe EU-transport- ketennetwerk. Voor de klanten van de Antwerpse haven betekent deze sluis minder wachttijden, snellere routes en een nog meer gestroomlijnd achterlandvervoer.

500METER LANG

68METER BREED

-17,80METER DIEP

(TWA)

Kieldrechtsluis: grootste sluis ter wereld

De MSC Zoe, een reus op kousenvoeten.


Reuzen op kousenvoetenDat de haven van Antwerpen altijd bereikbaar is, bewezen de aanlopen van de MSC Zoe, het tweede grootste containerschip ter wereld en de MS Hoëgh Target, de grootste autocarrier ter wereld.De MSC Zoe heeft een capaciteit van 19.224 TEU en liep onze haven aan als eerste loshaven vanuit het Verre Oosten en als laatste laadhaven op haar terugweg naar Azië.

De MS Hoëgh Target, de eerste van zes post-Panamaxschepen van rederij Hoëgh Autolines, heeft een dekruimte van 71.400 m2 en een capaciteit voor 8.500 wagens. Het schip loste aan het Vrasenedok 900 auto’s, afkomstig uit Azië, en laadde op de terugweg 1.300 personenwagens, vrachtwagens en zwaar rollend materieel met bestemming Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland.

Nieuwe PeilbootHet Havenbedrijf heeft een nieuwe peilboot laten bouwen om de dieptes en de bodemtoestand gedetailleerder, sneller en efficiënter te verwerken. De peilboot wordt ingezet om de uitgevoerde baggerwerken op te volgen, eventuele hinderlijke voorwerpen voor het scheepvaartverkeer zichtbaar te maken en water- en slibstalen te nemen. Het Havenbedrijf peilt twee maal per jaar de hele haven en de commerciële ligplaatsen op de Schelde om de diepgang van de Schelde en de tijgebonden zones te garanderen.


Antwerpen: een veilige havenDat de haven van Antwerpen een veilige haven is, bewijst het nieuwe havenbeveiligingscertificaat dat loopt tot april 2020. Dit certificaat is een gunstig advies voor het geactualiseerd beveiligingsplan (PSP: Port Security Plan) dat een team van veiligheidsexperts heeft opgemaakt. Het PSP omvat een inventaris en beveiligingsanalyse van alle bedrijven/infrastructuren in het havengebied waarbij verschillende mogelijke dreigingsscenario’s worden vastgesteld en toegepast.

Globale Notificatie-ZoneBijkomend zorgt een nieuwe GNZ-overeenkomst (Zone met Globale Notificatie)ervoor dat Defensie-eenheden sneller trainingen kunnen organiseren op specifieke locaties in het havengebied. De aanwezigheid van Defensie vergroot het veiligheidsgevoel in de haven en heeft een ontradende functie naar beveiligingsinbreuken. Momenteel telt de GNZ 27 bedrijfsterreinen en 8 dokken in het Antwerpse havengebied.Een eerste resultaat van deze overeenkomst was de beveiligingsoefening ‘Black Wolfs II’ van de reservemilitairen, die hiermee hun kennis van het rampenmanagement van Homeland Security op peil hielden.

Veiligheid in de haven, een topprioriteit.

Optimale toegankelijkheid,

snellere routes, gestroomlijnd

achterlandvervoer


Intermodale verbindingen

Een onmisbare en betrouwbare schakel in de wereldwijde supply chain: dat is de ambitie van de haven van Antwerpen. Om dit te realiseren, is niet alleen een soepele nautische keten nodig, maar evengoed een vlotte doorstroming naar het achterland. In 2015 zette het Havenbedrijf hier verder op in met nieuwe initiatieven, slimme IT-toepassingen en gerichte communicatie. Het levert de klanten van de haven efficiëntiewinst op, zorgt voor nieuwe samen-werkingen en extra ladingen.

Connectivity Platform

De online tool die een jaar geleden werd gelanceerd om gebruikers van de Antwerpse haven doeltreffender te informeren over de verschillende trans-portmogelijkheden van en naar de haven, werd nog sterker uitgebreid.

Via een interactieve kaart kunnen gebruikers specifieke containerterminals in de haven zoeken op basis van diverse criteria en krijgen ze een transparant overzicht van de Europese achterlandterminals en hun operatoren. De nieuwe en gebruiksvriendelijke zoekoptie verduidelijkt het aanbod van deepsea- en shortseadiensten van en naar de haven van Antwerpen: aantal verbindingen, overzicht van de agenten en rederijen, verschepingsvorm, afvaartfrequentie …

Ook de empty depot-functionaliteit werd uitgebreid met een overzicht van de pick-up en drop-off services, waardoor verladers en logistieke dienstverleners kunnen nagaan waar ze lege containers kunnen oppikken en afzetten.

70AANBIEDERS VAN

INTERMODALE VERBINDINGEN

200REDERIJEN MET

MARITIEME CONNECTIES

12REDERIJEN VAN

HET EMPTY DEPOTS NETWERK


BinnenvaartDe binnenvaarttroeven van de haven werden gebundeld en gecommuniceerd onder de noemer ‘Instream’.

Nautische coördinatie: het Automatic Identification System (AIS) zorgt voor een vlot, transparant en veilig binnenvaartverkeer en een optimale planning en benutting van de sluiscapaciteit.

Optimale containerafhandeling: via het Barge Traffic System (BTS) kunnen operatoren tijdslots aanvragen zodat een haalbare en realistische planning kan worden opgemaakt. Het succes van dit aanmeldingssysteem is ook de Rijnhavens niet ontgaan. Rheinports, de multimodale logistieke samenwerking tussen de havens van Basel, Mulhouse en Weil-am-Rhein, heeft voor het Barge Traffic System gekozen als aanmeldingssysteem voor de containerbinnenvaart op de Boven-Rijn. Het is de bedoeling dat dit Rheinports Information System ook wordt uitgerold naar andere havenclusters op de Rijn (Strasbourg, Karslruhe, Ludwigshafen).

Consolidatie kleine volumes: een nieuw project voor efficiënte haveninterne distributie. HTS Intermodal en Transbox United worden door het Havenbedrijf ondersteund om de kleine binnenvaartvolumes, verspreid over meerdere zeehaventerminals in de haven, te bundelen zodat het aantal aanlopen van lichters vermindert en de gemiddelde call size verhoogt. Dit resulteert in een betere capaciteitsbenutting voor de binnenvaart operator, een verhoogde productiviteit voor de terminaloperatoren en minder sluispassages.

Binnenvaart: troef voor efficiënt vervoer en voor het milieu.


SpoorImpuls voor verspreid vervoerRailport Antwerpen lanceerde in de zomer van 2015 een oproep voor een kandidaat-spooroperator die binnen het Antwerpse havengebied een neutrale dienstverlening wil organiseren voor het verspreid spoorvervoer tussen de lokale havenspoorbundels, de bedrijven en het centrale vormingsstation Antwerpen-Noord. Daarmee wil Railport Antwerpen een flexibeler bedieningsmodel organiseren voor het verspreid spoorvervoer, waarbij de bedrijven en de industrie zelf meer verantwoordelijkheid opnemen voor de aan- en afvoer van de spoorwagons op hun terrein. In de lente van 2016 werd B-logistics gekozen voor dit pilootproject. Daarnaast zal Railport Antwerpen, in samenwerking met deze spooroperator, het nodige verkeersmanagement-, IT- en tracking & tracingsysteem ontwikkelen.

Betrouwbare schakel voor een vlot hinterlandverkeer.

Flexibeler bedieningsmodel

voor verspreid spoorvervoer


Intermodale concepten

DuisportHet Havenbedrijf heeft zijn participatie in het intermodaal concept Duisport, dat de spoorshuttle Antwerpen-Duisburg uitbaat, verhoogd naar 40 %. Hierdoor worden er vijf verbindingen per week aangeboden en verkort de transittijd tot 8 u. Vanuit Duisburg, de grootste binnenhaven in Europa, is er aansluiting mogelijk naar belangrijke industriële regio’s in Duitsland en omliggende landen (o.m. Ludwigshafen, Wenen, Boedapest), terwijl de haven van Antwerpen een uitstekende uitvalsbasis vormt voor wereldwijde maritieme bestemmingen. Deze samenwerking tussen Antwerpen en Duisport loopt tot eind 2019. Duisport is hiermee de eerste spooroperator die een rechtstreekse en dage-lijkse spoorverbinding aanbiedt vanuit de Antwerpse maritieme terminals.

One Belt One RoadMet dit project wil China zijn belangrijkste industriesteden beter aansluiten bij handelscentra elders in Azië, het Midden-Oosten en Europa. Onze haven kan een centrale rol spelen in de uitbouw van een nieuwe zijderoute tussen Europa, het Midden-Oosten en de handelssteden van China en andere landen in Zuidoost-Azië en de Indische Oceaan.Het project omvat een luik via het spoor dat de klassieke zijderoute volgt en waarin de haven van Antwerpen werd aangeduid als een belangrijke regio die kan fungeren als hub naar Afrika. Om hierop in te spelen, heeft het Havenbedrijf een samenwerkingsovereen-komst getekend met de China Development Bank en Chengtong Holdings Group om te onderzoeken waar er in de Antwerpse haven een China-EU-Africa-International Trade & Logistics Hub Centre kan worden opgericht.

Premium Barge ServiceDe tweede ‘loop’ van de Premium Barge Service werd in 2015 zelfstandig en biedt een klokvaste binnenvaartverbinding aan tussen de belangrijkste diepzeecontainerterminals op de Linkerscheldeoever. De eerste ‘loop’ loopt dagelijks de maritieme containerterminals aan (tussen Scheldeterminals en Delwaidedok op Rechteroever en het Deurganckdok op de Linkerschelde- oever). Dit project kreeg vanaf 2014 opstartsteun van het Havenbedrijf.

Tussen Antwerpen en Zuid-Oost-NederlandHet Havenbedrijf ondersteunde ook de opstart van een nieuwe binnenvaartdienst tussen Antwerpen en Zuidoost-Nederland. Deze samenwerking van de Danser Group en BCTN verzorgt een dagelijkse verbinding tussen Antwerpen en Nijmegen en van daaruit naar Venray en Venlo. Deze ondersteuning liep tot juli 2015 en de dienst wordt nu zelfstandig voortgezet met duurzame schepen op LNG.

Tussen Antwerpen en ParijsSpooroperator Naviland Cargo kreeg dan weer steun bij de opstart van een railshuttle tussen Antwerpen en Parijs. Daarmee werd het mogelijk om de dagelijkse shuttle Antwerpen-Lyon een tussenstop te laten maken in Parijs, van waaruit er dagelijkse verbindingen mogelijk zijn naar de spoorterminals van Cognac en Bordeaux.


Tussen Antwerpen en Centraal- en Oost-EuropaTot slot lanceerde het Havenbedrijf een oproep voor nieuwe en/of uitgebreide spoorverbindingen naar Centraal- en Oost-Europa, met name Tsjechië, Oostenrijk en Polen. De nieuwe projecten werden begin dit jaar bekendgemaakt.

Centraal Boekingsplatform Het Havenbedrijf nam een participatie in het Centraal Boekingsplatform, een neutraal platform dat de Vlaamse logistieke spelers toelaat hun goederenstromen op een gebundelde manier te laten verlopen via binnenvaart en spoor. Tegelijkertijd wil dit platform de logistieke dienstverleners stimuleren om meer gebruik te maken van spoor en binnenvaart. Uitgangspunt van het platform is het bundelen van volumes van verschillende logistieke spelers en op basis hiervan de meest geschikte intermodale oplossing aanbieden door gebruik te maken van bestaande verbindingen en dienstverleners in de markt. Het Centraal Boekingsplatform is sinds april 2016 operationeel.

Antwerpen is een uitstekende uitvalsbasis voor wereldwijde maritieme bestemmingen.

Varna

BialystokMoskou

Madrid

Boekarest

Straatsburg

AthusKortrijk

Zeebrugge

MannheimFrankfurt a.M.

Duisburg

Neuss

Genua

Bologna

Rome So�a

Athene

MilaanVerona

Basel

LeipzigLovosice

SchwarzheidePoznan

WenenSopron

Parijs

Marseille

Lyon

Barcelona

Hendaye

Antwerpen

Germersheim

München


IT en trade facilitation

Informatietechnologie en vlotte douaneprocessen zijn belangrijke rand-voorwaarden voor een vlotte doorstroom van de goederen. Daarom heeft de haven van Antwerpen het Port Community System APCS, een elektronisch communicatieplatform dat zorgt voor een verdere digitalisering van de ha-venprocessen. Het platform biedt heel wat toepassingen voor een papierloze transportadministratie die een transparante keten mogelijk maakt voor de verschillende partners. Daarnaast houdt de werkgroep trade facilitation van de havengemeenschap de vinger aan de pols om de controlerende functie van de douaneoverheden zo veel mogelijk aan te sluiten bij een facilitering van de goederenstroom.

Breakbulkapplicatie ‘Cubix’Onder de naam ‘Cubix’ lanceerde APCS een nieuwe webapplicatie voor de elektronische opvolging van breakbulkgoederen. Hierbij krijgt een inko-mende of uitgaande breakbulkzending één unieke referentie die vervolgens door alle betrokken partijen opnieuw kan worden gebruikt zonder dat deze data in volgende fases moet worden gereproduceerd. Bovendien krijgt de expediteur (en dus ook de klant) een volledig transparant verloop van de goederenstroom aangezien de goederenstatus voortdurend wordt terug- gekoppeld.

Cubix, nieuwe webapplicatie voor de elektronische opvolging van breakbulkgoederen.

Informatie- technologie

en vlotte douaneprocessen zijn belangrijke

randvoorwaarden


Upgrade aanmeldingenE-Balie, de gratis webtoepassing waarmee aangevers containers en roro-lading kunnen aanmelden bij de terminaloperator, kreeg een grondige upgrade. E-Balie 2.5 biedt nog meer transparantie over de status van de lading en de MRN-documenten. Zo kunnen gebruikers in deze nieuwe versie nagaan of de douane de uitvoeraangifte heeft bevestigd. Bedrijven kunnen zich bovendien abonneren om te worden geïnformeerd over aankomst/vertrek van de lading op de terminal en over de uitgangsbevestiging van de douane.Zowel uitvoeraangiften als transitaangiften ten uitvoer kunnen in e-Balie worden geregistreerd.

Trade facilitationSamen met de privégemeenschap gaf het Havenbedrijf mee vorm aan het nieuwe douanebeleidsplan: een ambitieus document met 136 actiepunten dat een gezond evenwicht vooropstelt tussen faciliteren en controleren. Voorts werd 2015 vooral gekenmerkt door een reorganisatie van de douaneadministratie binnen de FOD Financiën, wat voor vertraging zorgde bij de lopende projecten. De havengemeenschap heeft echter alle vertrouwen in de nieuwe Administratie Klantenmanagement en Marketing, die het faciliteren van bedrijven tot een van haar kerntaken beschouwt. ‘KLAMA’ heeft als doel de klantenrelaties gestructureerd uit te bouwen en de partnerschappen met de douane te verbeteren door doelgroepgerichte communicatie en begeleiding van bedrijven in het creëren van een mogelijk partnerschap. Zij zullen hierbij bedrijven zowel op maat (individueel) als gestandaardiseerd (per groep van operatoren) benaderen.


Synergie op het platform creëren

Het unieke aan de haven van Antwerpen is het samengaan van industrie, goederenbehandeling en toegevoegde waardeactiviteiten. Om dit platform nog verder te versterken werd een Team Energie en Chemie opgericht. Deze biedt de industrie een one stop shop-aanspreekpunt aan en ijvert vanuit die optiek voor een verbetering van de randvoorwaarden.

De cel Olie en Chemie opereert als uniek contactpunt voor bedrijven in de sector, zowel voor potentiële investeerders als voor bestaande spelers.Deze afdeling wordt ondersteund door een stuurgroep met leden uit de sector. Daarin zetelen naast het Havenbedrijf grote (petro)chemische spelers en organisaties zoals BATO (Belgian Association of Tank storage Operators), essenscia (Belgische federatie van de chemische industrie en life sciences) en Flanders Investment & Trade (FIT).

InvesteringsgidsAfgelopen jaar ontwikkelde de cel Olie en Chemie een investeringsgids, een handig document voor potentiële klanten. De gids bevat basisinfo over de mogelijkheden en troeven in Antwerpen en de bredere regio. De belangrijkste troefkaart die hierbij wordt uitgespeeld is de synergie tussen industrie, logistiek en maritieme overslag, waardoor de haven kan bogen op een bijzonder performant platform van wereldklasse. Dankzij deze proactieve aanpak kon onze haven investeringen aantrekken van grote bedrijven, die hiermee hun vertrouwen in de haven onderschrijven en haar potentieel onderlijnen.

In 2015 kondigde ExxonMobil bijvoorbeeld aan om meer dan 1 miljard dol-lar te investeren in zijn Antwerpse raffinaderij, Lanxess nam in Lillo een nieuwe fabriek voor hightech plastics in gebruik en Total bracht het Optara- project op kruissnelheid met de bouw van een nieuwe solvent deasfalte-ringseenheid en een nieuwe mild hydrocrackingeenheid.

Antwerpen, een sterk platform van industrie, goederenbehandeling, en toegevoegde waardeactiviteiten.


Efficiënt ruimtegebruik en veerkrachtig concessiebeleidHet Havenbedrijf houdt altijd de vinger aan de pols om de bestaande ruimte en concessies in het havengebied de meest efficiënte en duurzame bestemming en invulling te geven. Hierbij speelt de cel Investeringsbeleid een prominente rol als centraal aanspreekmunt voor nieuwe en bestaande investeerders.

VastgoedplatformIn 2015 ontwikkelde de cel Investeringsbeleid een vastgoedgids. Deze online gids brengt alle beschikbare oppervlakten en gebouwen binnen het havengebied uitgebreid in kaart: potentiële investeerders die op zoek zijn naar beschikbare locaties in de Antwerpse haven en makelaars die bedrijfsruimten te koop of te huur aanbieden in het havengebied kunnen dit op één gecentraliseerd online platform doen.www.portofantwerp.com/nl/beschikbaar-vastgoed-port-antwerp

Churchill Industrial ZoneDe marktbevraging van de Churchill Industrial Zone, de vroegere site van General Motors, werd midden januari afgesloten. Ondanks de grote belangstelling was er geen enkele onderneming die een concreet en onderbouwd project indiende voor een industriële invulling van de integrale site. De raad van bestuur besliste in april 2016 om een nieuwe bevraging op te starten waarbij specifiek werd gepeild naar projecten uit de circulaire economie. De voormalige Opel-site is binnen het havengebied een van de weinige grote overblijvende zones die centraal gelegen zijn in de Antwerpse industriële cluster.

DelwaidedokVorig jaar werden aan de raad van bestuur de resultaten gepresenteerd van de bevraging voor de zuidelijke en noordoostelijke zone van het Delwaidedok (150 ha) die eind 2014 was gelanceerd. Er werden een tiental kandidaturen ontvangen voor de zone. In eerste instantie werd het project van Energy Recovery Systems (ERS) weerhouden omwille van de potentiële waarde van het innovatieve waste-to-chemicals project. Deze bijzondere site, die vrijkwam door de verhuis van MSC van het Delwaide- naar het Deurganckdok, wordt opnieuw in de markt gezet.

Churchill Industrial Zone,

centraal gelegen, groot en

een unieke investeringskans


Top of mind in de wereld

Het Havenbedrijf Antwerpen slaagt erin om zich internationaal op de kaart te zetten via verschillende kanalen: opleidingen, samenwerkingsover-eenkomsten, internationale bezoeken, havenmissies en last but not least: de bouw van het nieuwe Havenhuis dat een landmark zal vormen in het Antwerpse stads- en havenbeeld.

Internationale uitstraling via APEC en PAIDe Antwerpse haven onderhoudt al jaren goede contacten met India, wat zich weerspiegelt in een jaarlijkse trafiek van 5 miljoen ton. In 2015 leverde een koninklijke missie naar India een aantal concrete resultaten op. Er werd er een MoU ondertekend met de haven van Mumbai terwijl APEC (Antwerp/Flanders Port Training Center) opleidingen op maat gaat verzorgen voor Indiase havenprofessionals. In eerste instantie zullen dit vooral de medewerkers zijn van JNPT (Jawaharai Nahru Port Trust), de grootste containerhaven in India. In dat kader staat ook de bouw van het JNPT APEC Port Training Center in Mumbai gepland. Op dezelfde missie werd Shashi Kiran Shetty, topman van de logistieke multinational ‘Allround Logistics’, door koning Filip benoemd tot Commandeur in de Orde van Leopold II omwille van zijn inspanningen om de handelsrelaties tussen India en België te versterken.En tenslotte gaf Indian Ports Association aan PAI (Port of Antwerp International) de opdracht om de belangrijkste Indische havens te auditen en voor hen een gemeenschappelijk optimalisatietraject te ontwikkelen.

Ook Baku, de belangrijkste havenstad van Azerbeidzjan (Kaspische Zee), ondertekende een overeenkomst met PAI en APEC en wil voor haar verdere ontwikkeling een beroep doen op de expertise van Antwerpen. Beide dochters van het Havenbedrijf zullen Baku zowel ondersteunen op het vlak van training en opleiding als assistentie verlenen bij het plannen van de nieuwe haven en de daarmee verbonden logistieke zone.

APEC en PAI: Internationale samenwerking en uitwisseling.


Voor Antwerpen is de haven van Baku een interessante schakel in de ontwikkeling van de nieuwe zijderoute die China en Europa over land zal verbinden.

In 2015 werd er ook een MoU ondertekend met de havenautoriteiten van Brazilië (Secretaria de Portos da Presidencia da Republica). Zij hebben APEC gevraagd om lokale seminaries aan te bieden in de belangrijkste havens van Brazilië. Een ander resultaat van deze MoU was een ‘train the trainer’-cursus voor een delegatie havenarbeiders uit Brazilië. APEC verzorgde dit in samen-werking met OCHA, het opleidingscentrum voor havenarbeiders. Internationale samenwerkingsovereenkomsten met ChinaDe Antwerpse haven en het wereldvermaard maritiem kenniscentrum Shanghai Maritime University (SMU) hebben tijdens een koninklijke missie afgesproken om samen te werken. Vanaf volgend academiejaar zullen vier masterstudenten aan de SMU beloond worden met een Port of Antwerp Maritime Award. Tijdens diezelfde koninklijke missie hebben de haven van Antwerpen en de haven van Guangzho - de achtste grootste haven ter wereld en vijfde belangrijkste haven van China - een zusterverdrag ondertekend voor een meer commerciële samenwerking. Bedoeling is om de economische verbinding tussen beide havens te intensifiëren door een gezamenlijke commerciële aanpak. Dit moet resulteren in meer rechtstreekse aanlopen van beide havens. Vandaag zijn er twee diensten tussen Noord-West-Europa en China die Guangzhou en Antwerpen rechtstreeks verbinden.


Samenwerking met Montréal verlengdMontréal, de grootste haven van Québec, is goed voor een trafiek van 3,7 miljoen ton van en naar de haven van Antwerpen. Tijdens een bezoek van de eerste minister van Québec werd de bestaande samenwerking tussen beide havens verlengd voor een periode van drie jaar.Het bezoek van de eerste minister kaderde onder meer in de op handen zijnde CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement), het internationale verdrag tussen de EU en Canada dat in 2016 zal resulteren in een verregaande vereenvoudiging van de exportprocedures, investerings- en handelsvoorwaarden. Dit CETA biedt Québec de gelegenheid om een logistieke main hub te worden tussen Europa en de VS.

Nieuw Havenhuis nadert voltooiingIn 2015 kreeg het nieuwe Havenhuis, een ontwerp van Zaha Hadid, echt vorm. De stalen structuur boven de bestaande brandweerkazerne — zes modules van 50 meter lang, 20 meter breed en 6 meter hoog, met een gewicht tussen 170 en 317 ton — werd ter plaatse aan elkaar gemonteerd. Daarna was het de beurt aan de unieke en complexe gevel: 450 glaskaders die werden opgetrokken met een bouwkraan en aan de staalstructuur werden bevestigd. Dit iconisch gebouw werd uitgerust met de nieuwste duurzame technieken.Het nieuwe Havenhuis wordt de werkplek voor 500 havenmedewerkers die er in september 2016 intrekken en wordt als hoofdkwartier van Antwerp Port Area een ontmoetingsplaats voor de internationale havenbezoekers.

Internationale en duurzame

ontmoetingsplaats


Het Havenbedrijf werkt met en voor bedrijven

Toekomstgerichte en duurzame groei De belangrijkste missie van het Havenbedrijf is het verzekeren van

toegevoegde waarde: geen volumes genereren omwille van de volumes, maar omwille van de werkgelegenheid die de toegevoegde waarde met zich meebrengt. Daarom focust het Havenbedrijf ook op de lange termijn om op die manier een duurzame tewerkstelling te garanderen. Ondanks de crisis en de sluiting van Opel bleef de totale tewerkstelling op peil en is de trend de jongste 2 jaar opnieuw duidelijk positief.

Motor van de Vlaamse economie

149.714TEWERKSTELLING

(DIRECT EN INDIRECT) IN DE HAVEN

5.531MEER JOBS IN DE HAVEN

VAN ANTWERPEN SINDS 2011

6,5%VAN DE JOBS IN

VLAANDEREN TE DANKEN AAN DE HAVEN VAN

ANTWERPEN

4,8%TOTALE TOEGEVOEGDE

WAARDE BELGISCH BRUTO BINNENLANDS PRODUCT

8,3% TOTALE TOEGEVOEGDE

WAARDE VLAAMS BRUTO BINNENLANDS

PRODUCT


Omvorming naar nv van publiek rechtIn 2015 werd het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen omgevormd tot een nv van publiek recht. Dit betekent dat de raad van bestuur wordt samengesteld met minder (politieke) bestuursleden en meer externe, onafhankelijke bestuursleden met de nodige expertise. In 2012 vroeg de raad van bestuur aan het Belgische kenniscentrum voor bestuurders en ondernemingen om de werking van de raad door te lichten. Zij concludeerden dat de raad te eenzijdig was samengesteld en er geen onafhankelijke bestuurders in zetelden. Met hun specifieke expertises zullen deze bestuurders een belangrijke rol spelen in het toezicht, adviseren en het controleren van het management van het Havenbedrijf.

Corporate GovernanceDe nieuw samengestelde raad van bestuur keurde op haar eerste zitting het Corporate Governance Charter goed. Dit Charter zet de principes inzake corporate governance uiteen, op basis waarvan de raad van bestuur, zijn bestuurders en comités zullen werken. Het Havenbedrijf verbindt zicht ertoe een hoge standaard inzake corporate governance na te leven. Dit document werd ook goedgekeurd door de gemeenteraad van de stad Antwerpen.

Ondanks de crisis en de sluiting van Opel bleef de totale tewerkstelling op peil en is de trend de jongste 2 jaar opnieuw duidelijk positief.


Delwaidedok: kansen voor nieuwe investeerders.

Toekomstgerichte investeringenHet kunnen blijven faciliteren van de langetermijngroei voor de huidige en potentiële klanten is essentieel voor een wereldhaven als Antwerpen die opereert in een internationale en competitieve omgeving.Daarom heeft de haven tegen 2020-2021 nood aan bijkomende capaciteit voor containerbehandeling in de vorm van een eerste fase van het Saeftinghedok. Uit de resultaten van de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA), blijkt dat de realisatie van de eerste fase van het dok een maatschappelijk zeer rendabel project is. Ook over de timing is de MKBA duidelijk: het optimale tijdstip voor de realisatie van fase 1 is “zo snel als technisch mogelijk”. Naast de aanleg van deze eerste fase van het Saeftinghedok omvat het project ‘Ontwikkelingszone Saeftinghe’ ook de ontwikkeling van de niet-maritieme zones. Het Havenbedrijf heeft in mei 2015 het dossier overhandigd aan Vlaams minister Ben Weyts met de vraag om te starten met de concrete invulling van de Ontwikkelingszone Saeftinghe. De Vlaamse Regering keurde op 17 juli 2015 de ‘Procesafspraken houdende de bouw van fase 1 van de Ontwikkelingszone Saeftinghe in de haven van Antwerpen’ goed. De noodzaak van de zone Saeftinghe werd bevestigd in het economisch samenwerkingsakkoord dat de havenbesturen van Antwerpen en Zeebrugge in het najaar van 2015 hebben gesloten. Dit samenwerkingsakkoord tussen de havenbesturen werd mee ondertekend door de Vlaamse minister van Mobiliteit, Openbare werken, Vlaamse Rand, Toerisme en Dierenwelzijn.In 2015 werd door het Havenbedrijf en andere stakeholders verder werk gemaakt van het actieprogramma ‘Ontwikkeling Havengebied Antwerpen’. (www.havenvandetoekomst-antwerpen.be)


In evenwicht met de omgeving

Het is een voortdurende zorg van het Havenbedrijf om de noodzakelijke economische ontwikkelingen in evenwicht te houden met de omgeving. Getuige daarvan het uitgebreide duurzaamheidsverslag dat in 2015 aan zijn derde editie toe was en dat alle realisaties inzake duurzaamheid nominatief in kaart brengt. Daarnaast leverde het Havenbedrijf veel inspanningen voor het initiëren en/of ondersteunen van het gebruik van schone brandstoffen.

Derde DuurzaamheidsverslagHet Duurzaamheidsverslag van de havengemeenschap (Havenbedrijf, Maatschappij Linkerscheldeoever en Alfaport) is uniek in zijn soort aangezien het rapporteert over de initiatieven van de hele havengemeenschap om zo duurzaam mogelijk te ondernemen. Het werd in 2015 voor de derde keer gerealiseerd dankzij een uitgebreide dialoog met de stakeholders. Dit tweejaarlijks duurzaamheidsverslag is ondertussen uitgegroeid tot een toetssteen voor de ambitie van de haven om koploper te blijven in het creëren van duurzame toegevoegde waarde. Om die ambitie kracht bij te zetten, zal er in 2016 voor het eerst een duurzaamheidsaward worden uitgereikt. In dit verslag wordt duurzaamheid gemeten aan de hand van 80 indicatoren, gaande van de diversiteit van het medewerkersbestand, de financiële meerwaarde voor de stad, de regio en het land, het nakomen van wet- en regelgeving, over omgevingskwaliteit, watergebruik, tot emissies. Daarnaast wordt onder meer ook de veiligheid van de meer dan 60.000 havenwerknemers gemeten. Zo stelt men op het vlak van veiligheid een dalende trend vast in het aantal arbeidsongevallen, maar worden we nog altijd geconfronteerd met ongevallen met dodelijke afloop. Om de emissies van schadelijke stoffen terug te dringen, is de inzet van schonere transportmiddelen van groot belang. 70 % van de gebruikte vrachtwagens in de Antwerpse haven is uitgerust volgens de Euro V- en Euro VI-normen. Tot slot concludeert het rapport dat heel wat bedrijven investeren in onder-zoek en innovatie om zo duurzaam mogelijk te ondernemen.

Het Soortenbeschermingsprogramma van de Antwerpse haven, een uniek samenwerkingsproject.


Duurzaam HavenhuisHet nieuwe Havenhuis zal verwarmd (én gekoeld) worden via aardwarmte. Hiervoor werd eind 2015 gestart met de aanleg van een Boorgat Energie Opslag veld (kortweg BEO-veld). Het Havenbedrijf koos voor deze duurzame energieoplossing nadat die als beste uit een studie kwam naar alternatieve energietechnieken. Dankzij het BEO-veld zal het Havenbedrijf op jaarbasis 270.000 kg minder CO2 uitstoten.De aanleg van het BEO-veld kadert in de ambitie van het Havenbedrijf om van zijn nieuwe hoofdkantoor een duurzaam gebouw te maken. Om de duurzaamheid aan te tonen, werd beslist om een BREEAM-certificaat te behalen. BREEAM is een duurzaamheidstandaard met verschillende scores om de milieuvriendelijkheid aan te geven.Het Havenbedrijf gaat voor de score ‘Very Good’. Duurzaam energieverbruikHet Antwerpse Havenbedrijf behaalde in 2015 de ISO 50001-norm die de pro-cedure vastlegt voor duurzaam energiemanagement in bedrijven en grote organisaties. Het Havenbedrijf is het eerste bedrijf in zijn soort dat de ISO 50001-norm achter zijn naam kan schrijven.Aan de hand van een energiebeleidsverklaring heeft het Havenbedrijf de verschillende domeinen in kaart gebracht waarop het actie onderneemt of zal ondernemen om de energie-efficiëntie van afdelingen en diensten te verbeteren en op die manier minder energie te verbruiken. Ook bij nieuwe investeringen speelt het criterium energie-efficiëntie een meer bepalende rol. Zo werd onder meer in 2013 eco-varen ingevoerd bij het sleepbedrijf, met als doel per vaartuig 5 % te besparen op het brandstofverbruik.

Nieuw Havenhuis: een duurzaam gebouw voor tijds- en plaatsonafhankelijk werken.

Fauna en flora krijgt duurzame

bescherming


WindmolensOp de Linkerscheldeoever van de haven werd afgelopen jaar gestart met de bouw van het grootste on-shore windmolenpark van België. In een eerste fase werden 15 windturbines geplaatst, voldoende om 35.000 Vlaamse gezinnen van groene stroom te voorzien. De eerste windturbines staan bij Antwerp Gateway, Borealis, Euroports, Global Container Services, Indaver, Luiknatie, Norbert Dentressangle, Sea Port Terminals, Tabaknatie en Van Loon Transport. De 15 turbines zijn aangesloten op het distributienet bij Eandis. Op termijn is er de ambitie om 40 tot 50 turbines te realiseren.

Fietscampagne ongeHAVENdHet Havenbedrijf en de provincie Antwerpen lanceerden het ‘ongeHAVENd’ fietscollectief dat fietsers sensibiliseert en stimuleert om veilig te fietsen. Havenbedrijven kunnen kosteloos aansluiten bij het collectief, in ruil krijgen ze promotiemateriaal waarmee ze hun werknemers aanzetten tot veiliger fietsgedrag. Lanxess, met sites in Kallo, Lillo en Zwijndrecht, BASF, PSA Antwerp, Indaver en Group Van Loon sloten zich alvast aan bij het ongeHAVENd collectief.Een van de realisaties van dit collectief is de ongeHAVENd app. Die brengt de punten in kaart waar fietsers extra moeten opletten en hun snelheid matigen. Dankzij de app kunnen fietsers ook zélf aandachtspunten naar en in het havengebied registreren zodat de wegbeheerders hier snel(ler) op kunnen inspelen.

Start van het grootste on-shore windmolenpark van België.


Duurzame voertuigenAfgelopen jaar mocht het Havenbedrijf zowel de Greenfleet Award 2015 als de Fleetmobility Award 2015 in ontvangst nemen. De jury was onder de indruk van de inspanningen die het Havenbedrijf doet om het wagenpark te verduurzamen en meer werknemers op de fiets te krijgen. De ruim 200 bedrijfswagens van het Havenbedrijf realiseerden de afgelopen jaren een uitstootvermindering van gemiddeld 129 g/km naar 98 g/km. Dit zal de komende jaren verder dalen, aangezien het de ambitie is om tegen 2018 quasi het volledige voertuigenpark te laten rijden op CNG of benzinehybride.Daarnaast beschikt het Havenbedrijf over 200 bedrijfsfietsen die werknemers kunnen gebruiken voor korte verplaatsingen tijdens de diensturen. Collega’s die naar het werk fietsen krijgen een fiets ter beschikking en hebben de mogelijkheid om te douchen en zich comfortabel om te kleden.

Meer schonere schepen in AntwerpenHet aantal aanlopen van milieuvriendelijke zeeschepen neemt jaar na jaar toe. Dat blijkt uit de resultaten van de Environmental Ship Index (ESI) die in 2011 in Antwerpen werd ingevoerd en die havens toelaat om korting te verlenen op de havengelden van schepen die een aanzienlijke bijdrage leveren in de reductie van schadelijke stoffen zoals NOx en SOx. In 2012 telde Antwerpen 462 schepen die in aanmerking kwamen voor korting, twee jaar later stond de teller op 501 aanlopen. In 2015 kregen 367 verschillende schepen met in totaal 903 aanlopen een ESI-korting.Antwerpen stond in 2010 mee aan de wieg van ESI. Deze index, ontwikkeld in het kader van de International Association op Ports and Harbours (IAPH), geeft een score aan schepen die minder vervuilende stoffen uitstoten als wettelijk toegelaten volgens de IMO- en EU-normen.


Milieukorting fijnstofreductieSinds 1 juni 2015 geeft het Havenbedrijf een korting aan zeeschepen die alternatieve technologieën gebruiken voor een vermindering van de uitstoot van fijnstof. Deze nieuwe korting is complementair aan de al bestaande ESI-korting, wat betekent dat schepen in sommige gevallen een vermindering tot 30 % kunnen krijgen op de havengelden die ze betalen als ze de haven van Antwerpen aanlopen. Met deze extra milieukorting wil het Antwerpse Havenbedrijf investeringen in groene technologieën voor een duurzamere scheepvaart aanmoedigen. Schepen die aantonen dat ze ofwel scrubbers (in gesloten modus) ofwel LNG-aandrijving gebruiken aan boord, en dit ten minste 24 uur voor de aanloop en ten minste 24 uur na de aanloop in Antwerpen, kunnen aanspraak maken op een korting. Vanaf 2016 worden de percentages afgebouwd, om de ‘early adopters’ die nu al de nodige investeringen doen, met een financiële tegemoetkoming te belonen.

LNG bunkering voor binnenvaart én zeevaartIn september 2015 werd een nieuwe mijlpaal bereikt toen voor de eerste keer een zeevarend schip — de Sefarina — door een vrachtwagen met LNG werd gebunkerd. Deze truck-to-ship bunkering geldt meteen als testcase voor de veiligheidsprocedures die van toepassing zullen zijn op de bunkering van zeeschepen. Ten laatste begin 2019 moeten binnenschepen in de Antwerpse haven LNG kunnen bunkeren aan een vaste installatie. Men kan al LNG bunkeren maar met de inrichting van een bunkerstation wil de Antwerpse haven de continue beschikbaarheid van LNG verder versterken. De uitlaatgassen van een schip dat aangedreven wordt door LNG bevatten nauwelijks fijnstof en ook de NOx-emissies worden drastisch verminderd.Dit werd al in 2016 concreet: de haven van Antwerpen en ENGIE hebben een concessieovereenkomst voor 30 jaar gesloten voor de realisatie van een Alternatieve Energiehub op Kaai 526 en 528 in de haven. De Alternatieve Energiehub zal bestaan uit een bunkeren vulstation met vloeibaar aardgas (LNG) voor binnenvaart en wegtransport, daarnaast komen op de locatie een aardgas (CNG) vulpunt en snelladers voor elektrische voertuigen.

CalamiteitenbeheersingEr werd vorig jaar een Calamiteitencel opgericht en een calamiteitenmanager aangesteld die werk maakt van de preventie van oliecalamiteiten. Een belangrijk onderdeel hiervan is het verplicht gebruik van een checklist bij alle bunkeractiviteiten. Dit en enkele andere gerichte ingrepen op plaatsen waar regelmatig calamiteiten plaatsvonden, resulteerde in een vermindering van olieverlies. Daarnaast worden er voortdurend interne en externe opleidingen ingericht, zodat iedereen de risico’s van zijn taken kan inschatten. Daarnaast werd de interventiecapaciteit significant verhoogd en verbeterd via een raamcontract met een unieke dienstverlener. Tot slot werden regelmatig stalen genomen bij calamiteiten, aan de hand waarvan in een aantal gevallen de verantwoordelijke kon worden getraceerd, zodat kosten niet langer op de gemeenschap worden afgewenteld maar de vervuiler betaalt.Deze manier van werken ter preventie van incidenten kan rekenen op inter-nationale belangstelling.

Alternatieve energiehub wordt een

nieuwe mijlpaal


Talent koesteren

Het Havenbedrijf blijft zich inzetten om de instroom van nieuw talent te verzekeren en een aantrekkelijke work-lifebalance aan te bieden. Het Havenbedrijf behaalde in 2015 voor de achtste keer het certificaat Top Employer, een bijzondere erkenning voor zijn talentmanagement.

De haven biedt werkUit de jaarlijkse draagvlakbarometer van het Havenbedrijf blijkt dat heel wat ondervraagden interesse hebben in een job in de haven. Jongeren en niet-autochtone Antwerpenaren vormen hierbij een interessante doelgroep. Het Havenbedrijf zet zich samen met verschillende partners in om deze groep te informeren, te enthousiasmeren en te laten kennismaken met het brede palet van beroepsmogelijkheden in de haven.

Uit een tweejaarlijkse bevraging van de privésector (Alfaport) kwam er dan weer een duidelijke lijst met knelpuntberoepen: operationeel bediende, commercieel bediende, expediteur, gespecialiseerde IT-profielen en tech-nische profielen. Uit de tewerkstellingsprognoses blijkt echter ook dat de groeiende haven een aantrekkelijke werkgever blijft.De resultaten van de bevraging worden meegenomen voor het jaaractieplan van Talentenstroom, het job- en opleidingspunt voor de haven en logistiek. Binnen Talentenstroom brengen verschillende partners (waaronder het Havenbedrijf) hun kennis, ervaring, mensen en middelen samen om het imago van de haven te versterken en de enorme variëteit aan sectoren en jobs in de kijker te zetten.

Tewerkstelling HavenbedrijfIn 2015 daalde het aantal voltijds aanwezige medewerkers met 2,61 %, voor-namelijk omwille van het grote aantal medewerkers dat met pensioen ging en de heroriëntering bij het baggeren kraanbedrijf. In het Havenbedrijf werken nu 1.589 personeelsleden, waarvan 351 vrouwen.

De haven blijft een aantrekkelijke werkgever.


Diversiteit in actieHet Havenbedrijf werkt aan een consequente en duurzame branding als ‘diverse’ werkgever. Afgelopen jaar werden hiervoor opnieuw een aantal acties ondernomen, zoals een analyse van de instroom- en de selectietechnieken. De resultaten worden in 2016 omgezet in concrete acties.

Het nieuwe werkenDe inrichting van het nieuwe Havenhuis is volledig in lijn met het plaatsen tijdonafhankelijk werken dat het Havenbedrijf al enige jaren ondersteunt. Bovendien wordt het Havenhuis zodanig ingericht dat medewerkers een gevarieerde keuze hebben in werkplekken en -ruimtes, al naargelang de activiteit (samenwerking, creativiteit, innovatie, concentratie).Afgelopen jaar werd ook een communicatietool geïmplementeerd die onder meer het plaatsen tijdonafhankelijk werken ondersteunt.Na de positieve evaluatie van de pilootprojecten begin 2015, voerde de personeelsdienst de mogelijkheid in om plaatsen tijdonafhankelijk te werken bij meer dan 20 afdelingen. Eind december 2015 maakten 108 medewerkers gebruik van structureel telewerk, 132 medewerkers konden telewerken op occasionele basis en 275 medewerkers gebruikten de mogelijkheid om te glijden. Deze nieuwe manier van werken is ook duurzamer want impliceert efficiënter ruimtegebruik, minder papierverbruik, minder energieverbruik, betere mobiliteit ...

Mobiel van en naar het werk De bereikbaarheid van de haven is een belangrijk element voor het aantrekken van nieuwe werknemers. Nog te vaak leeft de perceptie bij potentiële werknemers dat men over een eigen wagen moet beschikken om bedrijven in de haven te bereiken. De shuttledienst Linkeroeverpendel en de i-bus, die het collectief vervoer van de voornaamste petrochemische bedrijven voor hun rekening neemt, zijn projecten die hierop inspelen. Daarnaast bieden de grote chemiebedrijven eigen collectief vervoer aan. In 2015 lanceerde de Antwerpse havengemeenschap het carpoolplatform waarmee ze de werknemers in de haven, over de bedrijfsgrenzen heen, wil stimuleren om samen te rijden en hun wagen te delen. Het Havenbedrijf blijft ook continu investeren in een verbeterde fietsinfrastructuur.


Een haven van en voor mensen

De activiteiten in de haven zijn niet altijd rechtstreeks zichtbaar voor de inwoners uit de regio Antwerpen en het Waasland. Daarom organiseren het Havenbedrijf en de Vlaamse overheid verschillende activiteiten om de haven dichter bij de mensen te brengen.

HavendagDe tweejaarlijkse Havendag is altijd een feest, waarbij het Havenbedrijf alle registers opentrekt om bezoekers met verstomming te slaan over de vele mogelijkheden in de haven. Een greep uit het aanbod van 2015:

Schepen spotten op uitgekiende locaties Een blik achter de schermen van bedrijven die de meest uiteenlopen

goederen (auto’s, fruit, chemische producten, windmolens, koffie) met de grootste zorg behandelen

Kennismaken met de diversiteit aan jobs in de haven via belevingssites. Zo zijn er de ervaringsstanden op het Havencentrum Lillo en is er het technisch en nautisch beroependorp. Daaraan gekoppeld worden de opleidingen in beeld gebracht die voorbereiden op deze jobs. Dit alles kadert in de employer branding van de haven als interessante werkgever.

Geleide wandelingen naar ontspannende natuurgebieden met kleine water-diertjes, watervogels, vissen en amfibieën

Gratis boottochten in het Delwaidedok en het Deurganckdok

De Havendag: een feest voor groot en klein.

Juiste profielen aantrekken

blijft een uitdaging


Dankjewel voor de 200 miljoen tonHet Havenbedrijf organiseerde een dankjewel-feest voor werknemers uit de haven om hen te bedanken voor hun inzet die leidde tot een recordoverslag van 200 miljoen ton. Op 40 locaties werden werknemers getrakteerd op ontbijt of lunch en een speciale publicatie ‘200 miljoen ton. Vroeger en nu.’ over de haven.

KieldrechtsluisIn het voorjaar van 2015 waren de betonwerken in de Kieldrechtsluis, toen nog met de werktitel Deurganckdoksluis, zo goed als klaar. Vooraleer de sluis te vullen met water, werden de deuren van de werf opengezet voor het grote publiek die voor de allerlaatste keer op de bodem van de sluis kon wandelen. Ruim 40.000 mensen gingen op deze uitnodiging in.

Maar de sluis had nog altijd geen officiële naam. Daarom lanceerden het Vlaamse Gewest en het Havenbedrijf de campagne ‘Sluis Zonder Naam’, waarbij het brede publiek via een website een nieuwe naam kon voorstellen. Elke inzending werd vervolgens in het water ‘geschreven’ door een bijzondere watervalinstallatie die via een livestream te volgen was op de website. De installatie stond op drie publieke plaatsen in en om Antwerpen. Uit de 3.100 inzendingen koos een jury negen finalisten: Antigoon, De Gerlache, Kieldrecht, Kogge, Marnix, Mercator, Polder, Van Mieghem en Waasland. Begin 2016 koos de jury de naam: de Kieldrechtsluis.

Open Deur ‘in de grootste sluis ter wereld, de Kieldrechtsluis’.


Rennen door de havenIn het najaar van 2015 werd voor het eerst een havenrun georganiseerd, in samenwerking met de sportorganisatie Golazo. 5.000 lopers kregen de unieke kans om de haven op een andere manier te beleven. De start en finish bevonden zich op de voormalige General Motors-site en het parcours van 15 kilometer liep langs de Churchill Industrial Zone, waar een mooie mix van havenactiviteiten is te vinden. Een aantal havenbedrijven zetten hiervoor speciaal hun deuren open: Trans-Continental Logistics, ICTC, Zuidnatie, PSA, OCHA en Nova Natie. Tulpenpluk BerendrechtSamen met de stad Antwerpen organiseerde het Havenbedrijf voor de derde maal een Tulpenpluk in Berendrecht. Hiermee worden de eerste tulpenbollen herdacht die 450 jaar geleden via onze haven werden ingevoerd. De derde Tulpenpluk telde 13.000 bezoekers. Zij mochten elk tien tulpen mee naar huis nemen.

Hilarische bustour‘Handhaven’ is een havenbustour waarbij gezinnen met kinderen op een verrassende en vooral grappige en prettige manier kennismaken met de Antwerpse haven. Het Havenbedrijf ontwikkelde dit concept twee jaar geleden. Het bestaande aanbod van gratis bustours werd daarvoor uitgebreid met een aanbod op maat van ouders met kinderen tussen 8 en 16 jaar onder de naam ‘Handhaven’. Deze 120 minuten durende bustocht vertrekt aan het Mas Havenpaviljoen en bleek ook in 2015 succesvol.

200 miljoen keer dank je wel.


HavenlandHet Havenbedrijf werkt samen met diverse partners aan het actieprogramma ‘Ontwikkeling Havengebied Antwerpen’. Vorig jaar werd een studie voor onthaal en recreatie, kortweg Havenland, opgeleverd. Het Havenbedrijf Antwerpen diende, met steun van 16 partners, Havenland in als strategisch project in het kader van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Met het project willen de initiatiefnemers maximaal inspelen op de ontsluiting van de recreatieve waarden van het unieke havenlandschap. Dit zal onder meer gebeuren door diverse onthaal- en bezoekmogelijkheden meer op elkaar af te stemmen en aan te vullen met overkoepelende initiatieven zoals watervervoer (Schelde- en dokboten), sterke onthaalpoorten als landschapsbakens, verbindende fietsroutes, … Het gebied zal niet alleen beter worden ontsloten, maar ook de ruimtelijke samenhang voelbaar maken en op een hoger niveau tillen. Minister Joke Schauvliege ondersteunt het project met 300.000 euro voor de komende drie jaar “omdat Havenland een wezenlijke bijdrage levert aan de versterking van de leefbaarheid van de dorpen die de haven omringen op de Rechter- en Linkerscheldeoever.”

Bezoekers ontvangen en wegwijs maken in de haven blijft een vaste waarde.

Een rijkdom aan economische en

maatschappelijke activiteiten

4

Trafiekcijfers 2015



MARKTAANDELEN RANGE CONTAINER TON— Antwerpen — Rotterdam — Hamburg — Bremen — Zeebrugge — Le Havre

MARKTAANDELEN RANGE CONTAINERS TEU— Antwerpen — Rotterdam — Hamburg — Bremen — Zeebrugge — Le Havre

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

20152014201320122011201020092008200720062005200420032002200120001999199819971996

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

20152014201320122011201020092008200720062005200420032002200120001999199819971996


EVOLUTIE MARITIEME TRAFIEK Aanvoer Afvoer — Totaal

(in miljoen ton)

EVOLUTIE MARITIEME CONTAINERTRAFIEK Aanvoer Afvoer — Totaal

(in miljoen TEU)

0

40

80

120

160

200

Totaal

Afvoer

Aanvoer

201520142013201220112010200920082007200620052004200320022001

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Totaal

Afvoer

Aanvoer

201520142013201220112010200920082007200620052004200320022001


RANKING WERELDHAVENS VOLGENS INTERNATIONALE MARITIEME TRAFIEK(in metrische tonnen)

0 100 200 300 400 500

Ranking

Houston

Hamburg

Nagoya

Newcastle

Port Klang

Dampier

Huanghua

Shenzhen

Gwangyang / Kwangyang

Antwerp

Nanjing (= Nanking)

Tianjin

Rizhao

Tangshan

Shanghai

Port Hedland

Qingdao

Ningbo Zhoushan

Singapore

Rotterdam

5

Commentaar bij de jaarrekeningDe jaarrekening betreft het kalenderjaar 2015 afgesloten op 31 december 2015. Op 1 januari 2016 is het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen met als rechtsvorm een autonoom gemeentelijk havenbedrijf omgevormd tot een NV van publiek recht met de naam ‘Havenbedrijf Antwerpen’. Deze nieuwe naam hanteren we hierna ook voor de verslaggeving.



BOEKJAAR 2015 BOEKJAAR 2014 BOEKJAAR 2013

Bedrijfsopbrengsten 344.372 338.406 335.641

Bedrijfskosten (255.790) (285.361) (300.088)

Bedrijfsresultaat 88.582 53.045 35.553

Financiële opbrengsten 23.264 33.608 19.107

Financiële kosten (3.086) (1.080) (2.054)

Resultaat uit de gewonebedrijfsuitoefening

108.760 85.572 52.605

Uitzonderlijke opbrengsten 3.781 6.305 3.657

Uitzonderlijke kosten (7.397) (2.336) (1.219)

Resultaat voor belasting 105.144 89.540 55.043

Belastingen (643) (821) (346)

Resultaat van het boekjaar 104.501 88.720 54.696

(in euro x 1000)

Het HA boekte in 2015 een batig resultaat van 104,5 miljoen euro. De belang-rijkste elementen bij dit resultaat in vergelijking met het voorgaande jaar zijn de volgende:

De behandelde ladingvolumes en totale BT van de zeeschepen zijn in 2015 toegenomen wat de omzetcijfers positief beïnvloed heeft. Anderzijds zijn de kraanactiviteiten en het baggeren in de maritieme toegang achter de sluizen in afbouw waardoor daar minder inkomsten verworven zijn.

De bedrijfskosten daalden, vooral omdat in 2015 positieve effecten naar voren kwamen uit de inschatting van de verplichtingen voor milieurisico’s en pensioenen waarvoor voorzieningen gevormd worden.

De financiële opbrengsten daalden omdat er binnen de groeiende portefeuille minder verkopen en daarbij horende meerwaarden zijn gerealiseerd dan in het vorige boekjaar.

De uitzonderlijke resultaten bevatten enerzijds gerealiseerde meerwaarden op de verkoop van een aantal kranen, zowel vlotkranen als walkranen en anderzijds minwaarden op de overdracht van weg van gewestelijk belang en daarbij horende gronden aan het Vlaams Gewest in uitvoering van de bepalingen van het havendecreet.

1 Resultatenrekening

De samengevatte resultatenrekening van het Havenbedrijf Antwerpen NV van publiek recht (hierna ‘HA’) wordt weergegeven in de onderstaande tabel.:


1.1 BedrijfsopbrengstenAls onderdeel van de bedrijfsopbrengsten is de opsplitsing van de omzet (290,3 miljoen euro) over de verschillende dienstverleningen als volgt:

OMZETVERDELING

De evolutie van de verschillende categorieën omzet over de drie laatste boekjaren is als volgt:

EVOLUTIE OMZET 2015 2014 2013

Concessies 42%

Vlotkranen 1%

Walkranen 1%

Diverse 0%

Sleeprechten 15%

Binnenvaartrechten 3%

Zeevaartrechten 38%

(in euro x 1000)

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

DiverseVlotkranenWalkranenSleeprechtenBinnenvaart-rechten

Zeevaart-rechten

Concessies


Concessies en liggeldenDe opbrengsten uit concessies zijn stabiel gebleven omdat de tariefverhoging in 2015 slechts 0,09% bedroeg en omdat er geen significante wijzigingen in het terreinareaal werden genoteerd Omdat een aantal concessionarissen de overslagvolumes die in hun concessieovereenkomsten werden overeengekomen, niet hebben behaald, heeft het HA in 2013 een geschat bedrag opgenomen van 0,7 miljoen euro, voor het jaar 2014 een geschat bedrag van 4,6 miljoen euro en voor het jaar 2015 ook een geschat bedrag van 4,6 miljoen euro. De procedure om te komen tot definitieve bedragen is afgerond voor 2014 en is lopende voor 2015. Meer dan 85% van deze geschatte tonnenmaatverplichtingen vloeit voort uit de bepalingen van de concessieovereenkomsten aan het Deurganckdok. Wanneer de raad van bestuur, op basis van alle beschikbare informatie, het bedrag definitief zal bepalen, kan een verschil ontstaan met de momenteel geschatte en in de jaarrekening opgenomen omzetbedragen.

Zeevaartrechten en binnenvaartrechtenHet overslagvolume is gestegen van 199 miljoen ton naar 209,1 miljoen ton of een stijging van 5,1%. De voorbije 12 maanden liepen er 14.417 zeeschepen de haven van Antwerpen aan. Dat is 2,9% meer dan in 2014. De bruto tonnenmaat steeg ook met 9,7% tot 368 miljoen BT. De substantiële vermindering van het aanlegrecht voor het stukgoed die in 2010 ingevoerd is, is al deze jaren behouden gebleven. De omzet uit binnenvaartrechten kende een lichte daling van 1,0%.

SleeprechtenHet sleepbedrijf kende een duidelijke toename van zijn operationele parameters, nl. 10% stijging in uitgevoerde sleeptaken met een toename van de gesleepte BT (+4,0%). Anderzijds veroorzaakte de daling van de olieprijzen een daling van de doorgerekende brandstoftoeslag. Uit de combinatie van deze factoren vloeit een netto toename van de omzet met 9,0% voort.

Wal- en vlotkranenDe omzet van de wal- en vlotkranen kende in 2015 een verdere daling. Nadat in 2014 beslist was om met ingang van 1 juli 2014 de activiteiten van twee vlotkranen stop te zetten, is in 2015 beslist om de activiteiten van de walkranen af te bouwen. Zodoende was er voor die twee activiteiten een omzetdaling van 2,8 miljoen euro en zal de omzet uit walkranen verder afnemen in 2016.


Andere bedrijfsopbrengstenDe andere bedrijfsopbrengsten bedroegen in 2015 53,8 miljoen euro ten opzichte van 52,9 miljoen euro in 2014. Deze bedrijfsopbrengsten bestaan voor een belangrijk gedeelte uit werkingstoelagen vanwege de Vlaamse overheid (24,4 miljoen euro in 2015 en 25,8 miljoen euro in 2014). De werkingstoelagen zijn een tussenkomst in de kosten die het HA maakt bij het uitvoeren van taken die op basis van het havendecreet tot de decretale taakstelling van de Vlaamse overheid behoren. De betoelaging van baggerwerken in de maritieme toegang is in 2015 verder verlaagd wegens lagere behandelde baggervolumes en een lagere eenheidsprijs. In 2015 omvatten de andere bedrijfsopbrengsten ook de doorgerekende onroerende voorheffing en watervang voor in totaal 20,0 miljoen euro (19,3 miljoen euro in 2014).

1.2 BedrijfskostenDe vergelijking tussen de verschillende deelrubrieken wordt weergegeven in de onderstaande grafiek.

EVOLUTIE VAN DE BEDRIJFSKOSTEN 2015 2014 2013

(in euro x 1000)

0.000

28.000

56.000

84.000

112.000

140.000

AndereVoorzieningenWaarde-vermeerdering

AfschrijvingenPersoneelDiensten & diverse goederen

Goederen


Aankopen, diensten en diverse goederenAankopen, diensten en diverse goederen stegen met 5,7 miljoen euro vooral door:

Hogere uitgaven voor het onderhoud van en baggerwerken aan commerci-ele ligplaatsen;

Toename van de uitgaven in de diverse aspecten van afvalbeheer (tussen-komsten afvalbeheersplan, afvalbehandeling, …);

Toename van het geheel aan betaalde honoraria, erelonen, sponsor- en wer-kingstoelagen.

PersoneelskostenDe personeelskosten bedroegen 124,6 miljoen euro. In 2014 beliep de vergelijkbare kost 125,5 miljoen euro. De personeelskosten daalden dus met 0,6%. De belangrijkste redenen voor deze verlaging zijn:

Een daling van de betaalde voltijdse equivalenten met 2,5%; Een stijging van de effectief te betalen responsabiliseringsbijdrage met 0,6

miljoen euro of een impact van 0,5%; Nieuwe CAO afspraken in 2015 zorgden voor een beperkte stijging van een

aantal voordelen en dus bijbehorende kost.

Voorzieningen, waardeverminderingen en afschrijvingenDe voorzieningen in 2015 vormden een opbrengst van 5,9 miljoen euro ten opzichte van een kost van 18,5 miljoen euro in 2014. De belangrijkste reden hiervoor is de daling van een aantal milieuvoorzieningen. Op basis van nieuwe onderzoek is namelijk ingeschat dat vooral de bodemsanering van het waterbekken van Fort Filip met een lagere kost zou kunnen uitgevoerd worden dan voorheen ingeschat. Dit is een positief effect van 7,4 miljoen euro. De verdere opbouw/besteding van de voorziening voor pensioenen (‘responsabiliseringsbijdrage’) vormt met 2,8 miljoen euro het belangrijkste deel van de kosten bij de voorzieningen. Deze voorziening vloeit voort uit de wet van 24 oktober 2011 (“Wet tot vrijwaring van een duurzame financiering van de pensioenen van de vastbenoemde personeelsleden van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten en van de lokale politiezones, tot wijziging van de wet van 6 mei 2002 tot oprichting van het fonds voor de pensioenen van de geïntegreerde politie en houdende bijzondere bepalingen inzake sociale zekerheid en houdende diverse wetsbepalingen”) waarbij de financieringsprincipes voor de sociale zekerheidsbijdragen van de statutaire personeelsleden gewijzigd werden. Er is een aanvullende pensioenbijdrage voor individuele responsabilisering (“de responsabiliseringsbijdrage’) in het leven geroepen. Hierbij dient een bestuur een deel (momenteel bepaald op 50%) van het verschil tussen wat het bestuur al bijdraagt voor de financiering van zijn gepensioneerden via de algemene bijdrage en wat de sociale zekerheidsinstelling, de RSZPPO, dient uit te betalen aan pensioenen voor dat betreffende bestuur, bij te passen. Het HA heeft als gevolg van de bepalingen van deze nieuwe wet een verplichting tot het betalen van een responsabiliseringsbijdrage. Deze verplichting is waarschijnlijk of zeker maar het bedrag staat niet vast. Zodoende voldoet deze verplichting aan de definitie van een voorziening zoals bepaald door artikel 50 van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen. Volgens de artikelen 54 en 95 §2 van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 moet hiervoor een voorziening worden aangelegd. De voorziening is


gebaseerd op actuariële berekeningen waarbij o.a. rekening wordt gehouden met de impact van te verwachten loonsverhogingen op de pensioenen, mortaliteitstabellen en discontovoeten. De gehanteerde discontovoet bedraagt zoals in voorgaande jaren 4,5%. Een sensitiviteitsanalyse waarbij zowel de discontovoet als het bijdragepercentage varieert, is opgenomen in de toelichting bij de jaarrekening.

De waardeverminderingen op vorderingen namen af omdat in 2014 op basis van de reguliere toepassing van de waarderingsregels zoals vastgelegd door de raad van bestuur (cfr. item 2.4 van de samenvatting van de waarderingsregels) de voorziene nog resterende 80% was opgenomen op een nog niet betaalde factuur voor een tonnenmaatverplichting (impact 4,0 miljoen euro). Ook met betrekking tot 2015 is er een onbetaalde factuur van 4,3 miljoen euro (excl. btw) die betwist wordt door de concessionaris. In reguliere toepassing van de waarderingsregels dient hiervoor op 31 december 2015 nog geen waardevermindering aangelegd te worden. Dit alles wordt ook nog verder toegelicht onder deel 4. van dit verslag ‘Andere verplichte vermeldingen’ en in de jaarrekening zelf onder de rubriek “Belangrijke hangende geschillen en andere belangrijke verplichtingen”.

Andere bedrijfskostenDe hoofdbestanddelen van de andere bedrijfskosten zijn de kosten van onroerende voorheffing en de doorgestorte retributie voor watervang.

1.3 Financieel resultaatHet financieel resultaat daalde van 32,5 miljoen euro in 2014 naar 20,2 mil-joen euro in 2015 vooral door een afname van gerealiseerde meerwaarden op vlottende activa met 10,2 miljoen.

1.4 Uitzonderlijk resultaat De uitzonderlijke opbrengsten betroffen: Meerwaarden uit de realisatie van een aantal vaste activa verbonden met

vlot- en walkranen; Minwaarden uit de overdracht om niet aan de Vlaamse overheid van een

aantal wegen van gewestelijk belangen en bijhorende gronden en dit in uitvoering van de bepalingen van het havendecreet.


2 Balans

De samengevatte balans wordt weergegeven in de onderstaande tabel.

2.1 ActivaDe waarde van de immateriële en materiële vaste activa stijgt met 11,9 mil-joen euro. Dit saldo bestaat uit de volgende factoren:

Investeringen 50,4

Afschrijvingen (45,2)

Buiten gebruik / waardeverminderingen (17,2)

(in miljoen euro)

Het investeringsbedrag bestaat vooral uit volgende componenten: Investeringen in dienstgebouwen, vooral nieuw Havenhuis en K102 (20 mil-

joen euro); Investeringen aan containerterminals zoals Noordzeeterminal (6,8 miljoen

euro).

De financiële vaste activa zijn met 3,6 miljoen euro toegenomen, vooral door het verder kapitaliseren met kapitaal en achtergestelde lening van Wind aan de Stroom NV met 3,3 miljoen euro, dit conform het bij de opstart opgemaakte businessplan.

De vorderingen op meer dan een jaar zijn toegenomen door bijkomende medebetalingen door het HA aan een pregrondenbank. Ook andere entiteiten dragen daaraan bij. Er moet nog bepaald worden welke inbreng elke partner uiteindelijk zal dragen tot het verwerven van terreinen. Dan zal blijken welke bijdragevorm het huidige voorgefinancierde bedrag zal krijgen (verwerving van activa en/of bijdrage in kosten, …..).

ACTIVA 31.12.2015 31.12.2014 PASSIVA 31.12.2015 31.12.2014

II/III. Immat./Mat vaste activa 1.195.379 1.207.372 I. Kapitaal 307.110 307.110

IV. Financiële vaste activa 60.304 52.723 III. Herwaarderingsmw 7.393 8.090

V. Vorderingen > 1 jaar 17.814 12.814 IV. Reserves 563.574 479.742

VI. Voorraden 2.720 2.754 VI. Kapitaalsubsidies 251.838 263.538

VII. Vorderingen < 1 jaar 50.786 47.593 VII. Voorzieningen 450.613 460.758

VIII. Geldbelegggingen 363.944 317.309 VIII. Schulden > 1 jaar 10.756 11.556

IX. Liquide middelen 12.103 11.651 IX. Schulden < 1 jaar 87.506 98.153

X. Overlopende rekeningen 7.911 3.799 X. Overlopende rekeningen 32.171 31.068

TOTAAL 1.710.961 1.660.014 1.710.961 1.660.014

(in euro x 1000)


De handelsvorderingen zijn toegenomen vooral omdat een in 2015 opge-maakte factuur voor tonnenmaatverplichtingen betwist wordt en dus nog niet betaald is (zie ook de toelichting bij de resultatenrekening en deel 4 hierna). De overige vorderingen dalen omdat de nog te vorderen decretale toelagen vanwege de Vlaamse overheid lager liggen dan in het voorgaande jaar.

Het saldo van de liquide middelen en de geldbeleggingen stijgt met 47,2 miljoen euro van 328,9 miljoen euro naar 376,1 miljoen euro. Het cashflo-woverzicht (deel 3) verstrekt meer duiding bij deze evolutie.

2.2 PassivaDe reserves namen toe omdat het positief resultaat van 104,5 miljoen euro na aftrek van het vooropgestelde dividend van 21,3 miljoen euro volledig aan de beschikbare reserves is toegewezen. Rekening houdend met de da-ling van de netto boekwaarde van de kapitaalsubsidies stijgt het totale eigen vermogen van 1.058,5 miljoen euro naar 1.129,9 miljoen euro.

Ten gevolge van de omvorming naar een NV van publiek recht en de bepalingen van de daarbij horende statuten wijzigt met ingang van 1 januari 2016 de samenstelling van de rubrieken van het eigen vermogen. Volgens de statuten van HA heeft het HA een kapitaal van 800 miljoen euro vertegenwoordigd door 800.000 aandelen op naam, allen in bezit van de stad Antwerpen als enige aandeelhouder. In 2016 zal dus het maatschappelijk kapitaal 800 miljoen euro belopen door het samen nemen van de huidige rubrieken ‘Kapitaal’, ‘Herwaarderingsmeerwaarden’, ‘’Wettelijke reserve’, ‘Onbeschikbare reserves’ en voor zover als nodig om aan het kapitaal van 800 miljoen te komen de rubriek ‘beschikbare reserves’.

Globaal gezien daalden de voorzieningen met 10,1 miljoen euro met af-name en besteding van de voorziening voor milieurisico’s (zie toelichting hiervoor).

De financiële schulden zijn in de loop van 2015 terugbetaald conform de afgesproken vervaldata. Er hebben zich ook geen opportuniteiten voorgedaan om op een financieel interessante wijze vervroegd schulden af te lossen.

De schulden op ten hoogste 1 jaar daalden van 87,5 miljoen euro einde 2015 ten opzichte van 98,2 miljoen euro einde 2014.

De uit te keren winst van 21,3 miljoen euro is zoals vorig jaar opgenomen onder de rubriek “Overige schulden”.

Zoals in voorgaande jaren, bestaat de rubriek overlopende rekeningen pas-siva vooral uit de al in 2015 gefactureerde concessievergoedingen voor het eerste kwartaal van 2016.


3. CashflowoverzichtDe samenvattende tabel geeft inzicht in de belangrijkste inkomende en uit-gaande geldstromen. Zoals in de twee voorgaande jaren is de uiteindelijk gegenereerde cashflow positief.

De cashflow uit bedrijfsvoering is stabiel gestegen.

De netto cashflow besteed aan investeringsactiviteiten, is gedaald en is lager dan was voorzien omdat de opstart van bepaalde te financieren werken aan het Deurganckdok nog niet van start is gegaan in 2015 zoals initieel was vooropgesteld.

De cashflow besteed aan financieringsactiviteiten bestaat uit het ‘dividend’

en de terugbetaling van de uitstaande lening. In 2015 is voor de tweede maal het verhoogde dividend van 21,3 miljoen euro uitbetaald waar dit voorheen 12,8 miljoen euro bedroeg.

BOEKJAAR2015

BOEKJAAR2014

BOEKJAAR2013

Geldbeleggingen en liquide middelen begin boekjaar 328.960 302.150 294.708

Cashflow gegenereerd uit operationele activiteiten 110.899 110.806 163.424

Cashflow besteed aan investeringsactiviteiten (40.512) (60.697) (140.182)

Cashflow besteed aan financieringsactiviteiten (23.300) (23.300) (14.800)

Geldbeleggingen en liquide middelen einde boekjaar 376.046 328.960 302.151

(in euro x 1000)


4. Andere verplichtevermeldingenBuiten de gegevens die in de jaarrekening worden vermeld, zijn er geen bijkomende belangrijke gebeurtenissen na balansdatum. De punten in verband met onderzoek en ontwikkeling en het bestaan van bijkantoren zijn niet van toepassing. Er werden geen procedures gevoerd onder toepassing van artikel 523 van het Wetboek van Vennootschappen. Er is geen gebruik van financiële instrumenten die van significant belang zijn voor de beoordeling van activa, passiva, financiële positie en resultaat.

De risico’s en onzekerheden waarmee het HA wordt geconfronteerd, situeren zich in de volgende domeinen:

een evolutie van de wetgeving op het vlak van het havendecreet en de toepassing ervan;

een evolutie van de wetgeving op het vlak van ruimtelijke ordening en de afbakening van het zeehavengebied;

een evolutie in het belastingregime waaraan het HA onderworpen wordt; de toepassing van en de evolutie op het vlak van milieuwetgeving. Enerzijds

zijn er risico's die in principe bij de concessionarissen liggen maar indien die in gebreke blijven (bv. door faillissement), kunnen dergelijke verplichtingen alsnog ten laste van het HA komen als eigenaar van het terrein. Daarnaast blijft er het mogelijk risico van nog niet gekende (onderwater)bodemvervuiling die moet worden gesaneerd. Tot slot kan een evolutie van de wetgeving op het vlak van (onderwater)bodemsanering ook bijkomende verplichtingen met zich mee brengen in hoofde van het HA.

De evolutie van het bijdragepercentage van de responsabiliseringsbijdrage dat wettelijk bepaald wordt heeft een belangrijke impact op de inschatting van de toekomstige pensioenverplichtingen voor het HA en dus op de daaraan gekoppelde voorziening voor pensioenen. Momenteel beloopt dit bijdragepercentage 50%. Een sensitiviteitsanalyse op dit percentage en op de gebruikte discontovoet van 4,5% is opgenomen in de toelichting bij de jaarrekening.

De aantrekkelijkheid van havens in het algemeen wordt bepaald door factoren als toegankelijkheid, efficiëntie van de havenactiviteiten en kwaliteit van de hinterlandverbindingen.

Naast de voorgaande risico’s en onzekerheden, verwijst de raad van bestuur expliciet naar rubriek 5.13 in de jaarrekening (belangrijke hangende geschillen en andere belangrijke verplichtingen) waar toelichting wordt verstrekt bij een aantal lopende rechtszaken en risico’s met mogelijk belangrijke financiële impact. De tekst van deze rubriek wordt hierna hernomen:

Beweerde medeplichtigheid aan contractbreuk Seaport Terminals NV/FlandersContainer Terminal NV

Seaport Terminals NV en Flanders Container Terminal NV hebben in 2003 een claim ingediend tegen het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen tot


betaling van de som van 65.383.652,41 euro, minstens in solidum met de andere gedaagden, meer de vergoedende intresten aan de wettelijke intrestvoet vanaf 23/08/1999, de gerechtelijke intresten en kosten, met kapitalisatie van de intresten op 31/12/2004, 30/06/2011 en 30/04/2013. Het betreft een geëiste schadevergoeding wegens beweerde medeplichtigheid aan contractbreuk door de rederij Cast in verband met de Flanders Container Terminal in Zeebrugge. De rechtbank van koophandel te Brugge heeft op 22 oktober 2013 de claim tegen het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen ontvankelijk doch ongegrond verklaard. Op 11 december 2013 hebben Seaport Terminals NV en Katoen Natie Terminals NV hoger beroep aangetekend tegen deze beslissing van de rechtbank. Op basis van een juridische analyse van de beschikbare gegevens in het dossier en de uitspraak van de rechtbank van koophandel te Brugge, die aansluit bij deze juridische analyse, meent de raad van bestuur dat deze claim in graad van beroep, op grond van ernstige argumenten kan worden betwist en heeft de raad van bestuur beslist om hiervoor geen voorziening op te nemen.

TonnenmaatverplichtingenDe Katoen Natie Groep is van oordeel dat het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen op een ongelijke wijze toepassing heeft gemaakt van in diverse, doch niet alle, concessieovereenkomsten opgenomen tonnenmaatverplichtingen. In het bijzonder zou de nakoming van die verplichtingen, volgens Katoen Natie Groep, niet op een gepaste wijze toegepast zijn voor de concessieovereenkomsten, die betrekking hebben op het Deurganckdok en zou het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen voor de kalenderjaren 2009 tot en met 2012, volgens Katoen Natie Groep, ten onrechte 54 miljoen euro niet gefactureerd hebben aan de concessiehouders aan het Deurganckdok. Katoen Natie Groep heeft hiervoor al verschillende partijen in gebreke gesteld en heeft daarenboven de volgende stappen gezet:

Klacht van Katoen Natie / Seaport Terminals op 14 december 2012 bij de Europese Commissie (DG Competition) betreffende de toekenning van onrechtmatige staatssteun. Er zijn in verschillende stappen vragen om inlichtingen ontvangen vanuit de EU instanties waarop het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen geantwoord heeft. Op 15 januari 2016 maakte de Europese Commissie bekend een diepgaand onderzoek te starten.

Klacht van Katoen Natie / Seaport Terminals op 22 maart 2013 bij Europese Commissie (DG Interne Markt) voor verstoring van de huidige toewijzing en toekomstige ‘bieding/kandidaatstelling’ voor concessies aan Deurganckdok. Hiervoor is tot op heden nog geen verzoek om inlichtingen van de Europese Commissie ontvangen.

Katoen Natie en Seaport Terminals hebben op 7 maart 2013 ook het Vlaamse Gewest gedagvaard omwille van de beweerde weigering om administratief toezicht uit te oefenen. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen is in deze procedure vrijwillig tussen gekomen waarop Katoen Natie en Seaport Terminals op 30 mei 2013 hun eis in de procedure uitgebreid hebben door een vordering te stellen tegen het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen met hetzelfde voorwerp als in de hierna vermelde vordering in kort geding alsook de vordering om een college van deskundigen aan te stellen. Deze procedure is lopende, doch er is reeds een voor het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen gunstig vonnis bekomen. Later zijn ook PSA Antwerp nv en Antwerp Gateway in de procedure, al dan niet vrijwillig, tussengekomen. Momenteel is de vordering van Katoen Natie en Seaport


Terminals ten aanzien van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen in hoofdorde toegespitst op de nietigverklaring van de concessieovereenkomst voor de concessies aan het Deurganckdok, opleggen verbod de artikelen 2 en 5 van de beslissing van de raad van bestuur van 26 maart 2013 uit te voeren en verplicht de totale bedragen verschuldigd door Deurganckdok concessionarissen te factureren en te innen, de aanstelling van een college van deskundigen en schadevergoeding in hoofde van Katoen Natie en Seaport Terminals. Op 12 februari 2015 heeft de rechtbank de vordering ontvankelijk doch ongegrond verklaard. Katoen Natie heeft op 21 mei 2015 hoger beroep aangetekend en deze procedure is momenteel lopende.

Op 10 april 2013 werd een procedure in kort geding gestart bij de Voorzitter van de rechtbank van koophandel te Antwerpen met als doel

— (i) een aantal documenten te bekomen, — (ii) verbod te horen uitspreken voor het Gemeentelijk Havenbedrijf

Antwerpen om handelingen te stellen waardoor uitvoering zou worden gegeven aan de beslissing van de raad van bestuur van 26 maart 2013 totdat de bodemrechter zich heeft uitgesproken en

— (iii) de verplichting te horen opleggen aan het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen om de volheid van de tonnenmaatverplichtingen te factureren en in te vorderen en op een geblokkeerde rekening te storten totdat de bodemrechter zich heeft uitgesproken.

De rechtbank heeft zich op 1 juli 2013 zonder rechtsmacht verklaard. Deze vordering van Katoen Natie Groep is dus afgewezen.

Op 10 juli 2013 heeft Katoen Natie Groep een procedure in hoger beroep ingesteld om de genomen beschikking te vernietigen en de oorspronkelijke vordering van Katoen Natie Groep ontvankelijk en gegrond horen verklaren. Het hoger beroep ingesteld door KTN/SPT tegen de beschikking werd ongegrond verklaard.

Op 27 mei 2013 hebben Katoen Natie en Seaport Terminals een verzoekschrift ingediend bij de Raad van State met verzoek tot annulatie van de beslissing van de raad van bestuur van 26 maart 2013. Deze procedure is lopende.

Verder is het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen vrijwillig tussen gekomen in de procedure die Katoen Natie Groep voor de Raad van State heeft ingesteld tegen de Beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur en het hergebruik van overheidsinformatie inzake een beslissing genomen door die Beroepsinstantie. Die beslissing betrof de deels onontvankelijkheid / deels ongegrondheid van de vraag van de groep Katoen Natie aan het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen om aan de groep Katoen Natie de volledige notulen van alle raden van bestuur van de voorbije vijf jaren te verstrekken. De Raad van State heeft in haar arrest van 21 november 2014 hierover een oordeel geveld. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft op basis van dat arrest haar initiële weigeringsbeslissing ingetrokken en met een nieuw besluit beslist het verzoek van de Katoen Natie groep niet in te willigen. Katoen Natie is op 5 februari 2015 in beroep gegaan tegen deze nieuwe beslissing. De beroepsinstantie heeft op 20 maart 2015 geoordeeld dat het beroepschrift van de Katoen Natie groep ongegrond moet verklaard worden. Op 18 mei 2015 heeft Katoen Natie NV een verzoekschrift tot nietigverklaring ingediend bij de Raad van State tegen de beslissing van de Beroepsinstantie van 20 maart 2015. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen is opnieuw hierin vrijwillig tussen gekomen. Dit is op 15 september 2015 ook toegestaan en deze procedure is tot op heden lopende.


Er zijn in 2013 ook verzoeken om inlichtingen ontvangen vanwege de FOD Economie (Mededinging) omtrent het al dan niet aanrekenen van de tonnenmaatverplichting. Deze verzoeken zijn beantwoord en er zijn nog geen standpunten of besluiten bekend van de mededingingsautoriteit.

Twee concessionarissen hebben respectievelijk protest en voorbehoud aangetekend bij de facturen in verband met tonnenmaatverplichtingen die opgemaakt zijn in uitvoering van de beslissing van de raad van bestuur van 26 maart 2013. Het protest/voorbehoud betreft facturen voor een bedrag van 14,7 miljoen euro (excl. btw). Hiervan is 10,7 miljoen euro (excl. btw) wel effectief betaald, zij het onder bepaalde voorbehouden. Op basis van een juridische analyse van de beschikbare gegevens in het dossier meent de raad van bestuur dat dit protest en voorbehoud op grond van ernstige argumenten kan worden betwist en de raad van bestuur heeft beslist om hiervoor geen voorziening op te nemen. Op basis van de reguliere toepassing van de waarderingsregels zoals vastgelegd door de raad van bestuur (cfr. item 2.4. van de samenvatting van de waarderingsregels) is wel de voorziene automatische waardevermindering van 100% opgenomen op de nog niet betaalde vordering van 4,0 miljoen euro (excl. btw). Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft op 2 juli 2013 voor de bevoegde rechtbank een procedure ingesteld ter invordering van deze factuur. De rechtbank heeft zich onbevoegd verklaard en gesteld dat aan de in de concessieovereenkomst opgenomen arbitrageclausule uitvoering moet worden gegeven. Partijen hebben vervolgens een arbitrage opgestart en deze is momenteel lopende, met op dit ogenblik een tweede ronde inzake uitwisseling van standpunten.

Een concessionaris heeft protest aangetekend bij de factuur in verband met tonnenmaatverplichting voor het jaar 2014 die opgemaakt is in uitvoering van de beslissing van de raad van bestuur van 6 juli 2015. Het protest betreft een factuur van 4,2 miljoen euro (excl. btw). Op basis van een juridische analyse van de beschikbare gegevens in het dossier meent de raad van bestuur dat dit protest op grond van ernstige argumenten kan worden betwist en de raad van bestuur heeft beslist om hiervoor geen voorziening op te nemen. Partijen hebben een arbitrage opgestart en de procedure afspraken tussen raadslieden worden voorbereid.

Twee concessionarissen hebben respectievelijk protest en voorbehoud aangetekend bij de facturen in verband met tonnenmaatverplichtingen die opgemaakt zijn in uitvoering van de beslissing van de raad van bestuur van 26 maart 2013. Het protest/voorbehoud betreft facturen voor een bedrag van 14,7 miljoen euro. Hiervan is 10,7 miljoen euro wel effectief betaald, zij het onder bepaalde voorbehouden. Op basis van een juridische analyse van de beschikbare gegevens in het dossier meent de raad van bestuur dat dit protest en voorbehoud op grond van ernstige argumenten kan worden betwist en de raad van bestuur heeft beslist om hiervoor geen voorziening op te nemen. Op basis van de reguliere toepassing van de waarderingsregels zoals vastgelegd door de raad van bestuur (cfr. item 2.4. van de samenvatting van de waarderingsregels) is wel de voorziene automatische waardevermindering van 100% opgenomen op de nog niet betaalde vordering van 4 miljoen euro (excl. btw). Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft op 2 juli 2013 voor de bevoegde rechtbank een procedure ingesteld ter invordering van deze factuur. De rechtbank heeft zich onbevoegd verklaard en gesteld dat aan de in de concessieovereenkomst opgenomen arbitrageclausule uitvoering moet


worden gegeven. Partijen hebben vervolgens een arbitrage opgestart en deze is momenteel lopende, met op dit ogenblik een eerste ronde inzake uitwisseling van standpunten.

2M Verschillende vennootschappen van de groep Katoen Natie vorderen bij ver-

zoekschrift – ingediend bij de Raad van State - de vernietiging van de beslis-singen van de raad van bestuur van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen van 12 mei 2014 (nr. 141345 omtrent oostzijde Deurganckdok en nr. 141330 omtrent westzijde Deurganckdok) waarbij besloten wordt:

om het thans onbenutte deel van de concessie van nv Antwerp Gateway op de oostzijde van het Deurganckdok uit de concessie van Antwerp Gateway te lichten en dit terreindeel voor een verlengbare termijn van zeven jaar in concessie te geven aan de joint venture nv PSA DGD, met mogelijkheid van subconcessie aan MSC PSA European Home Terminal;

om voor de westzijde van het Deurganckdok in te stemmen met de bestaande concessie van PSA Antwerp NV aan PSA DGD NV met mogelijkheid van subconcessie aan MSC PSA European Home Terminal.

Er wordt hierbij niet onmiddellijk een financiële eis gesteld. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen meent dat de beslissing van de raad van bestuur juridisch degelijk gefundeerd is. Op 23 juni 2015 werd een auditoraatsverslag opgemaakt waarbij wordt geadviseerd tot verwerping van het ingediende verzoek. Hierna zijn nog memories ingediend. Indien de Raad van State toch zou ingaan op de gestelde vordering, zullen op dat ogenblik de gevolgen van een dergelijke beslissing onderzocht moeten worden. Daarbij kan vastgesteld worden dat momenteel de inrichtingswerken die voortvloeien uit de beslissing van 12 mei 2014 en vervolgbesluiten volop opgestart zijn.

Gedwongen buitengebruikstelling concessie Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen is in gebreke gesteld door

een concessionaris omwille van een gedwongen ontruiming in 2012 van een concessie. De buitengebruikstelling was noodzakelijk omwille van veiligheidsredenen. Bij exploot van 9 december 2013 worden het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en de stad Antwerpen door de concessionaris gedagvaard in betaling van 30 miljoen euro, bedrag eventueel te wijzigen in de loop van het geding, en te vermeerderen met de intresten vanaf de datum van de beëindiging of de substantiële wijziging van de concessie. Verder vordert de concessionaris dat minstens voorafgaandelijk een college van deskundigen aangesteld wordt met als opdracht de schade van de concessionaris “ten gevolge van de beëindiging of de substantiële wijziging van de concessie, zowel de geleden schade als de gederfde winst” te begroten. Deze claim wordt inhoudelijk betwist door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. Ook Waterwegen & Zeekanaal NV en het Vlaams Gewest zijn in gedwongen tussenkomst gedagvaard: het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen houdt de Scheldekaaien immers op zijn beurt in concessie krachtens een overeenkomst met Waterwegen & Zeekanaal, en het Vlaamse Gewest is eigenaar van de Scheldekaaien. Op basis van een juridische analyse van de beschikbare gegevens in het dossier, meent de raad van bestuur dat de claim van de concessionaris op grond van ernstige argumenten kan worden betwist, minstens ernstig beperkt, en de raad van bestuur heeft beslist om hiervoor geen voorziening op te nemen.


In dit dossier heeft de betrokken concessionaris de beslissingen tot ontruiming van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen ook aangevochten met vorderingen tot nietigverklaring bij de Raad van State. De Raad van State heeft geoordeeld dat deze vorderingen niet gegrond zijn en dat de ontruimingsbeslissing van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen geen fout uitmaakt.In ondergeschikte orde meent het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen dat, indien het definitief zou veroordeeld worden tot het betalen van vergoedingen, het zijn verzekeringsdekking kan inroepen bij zijn verzekeraar die dat echter betwist.

Milieurisico’sVoor de milieurisico’s van de zogenaamde terreinen “Fort Filip” zijn er voorzieningen opgenomen van 21,9 miljoen op basis van het BATNEEC-principe, dat inhoudt dat gekozen moet worden voor de beste beschikbare techniek die geen excessieve kosten inhoudt. Andere duurdere saneringsscenario’s zijn echter nog niet definitief uitgesloten. Dit bedrag omvat een inschatting van de saneringskosten voor zowel het terrein- als waterbekkengedeelte op basis van een OBBO. Dit OBBO is conform verklaard door OVAM, maar daartegen zijn administratieve beroepsprocedures ingesteld door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en Total Raffinaderij Antwerpen. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen is van mening dat als OVAM overgaat tot een aanmaning, het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen niet de (enige) saneringsplichtige persoon kan zijn. Voor wat betreft het bufferbekken zelf is nog geen bodemonderzoek uitgevoerd. Voor zover dit kwalificeert als een waterbodem en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen als waterbeheerder zou worden aangeduid als saneringsplichtige voor het bufferbekken, is het van oordeel dat hij niet de (enige) saneringsplichtige is, minstens dat er voor de vervuiling (een) andere aansprakelijke partij(en) is (zijn). Er is een investeringsproject lopende om de kaaimuren te verdiepen in het Industriedok en Vijfde Havendok. Dit project in drie fasen omvat in samenspraak met de concessionaris investeringen in diepere kaaimuren en bijbehorende baggerwerken om de diepgang te verhogen. In februari 2015 is tijdens de eerste fase bij het afvoeren van de baggerspecie bijkomende en voorheen niet gekende verontreiniging vastgesteld. Op basis van effectief uitgevoerde werkzaamheden aangevuld met geboekte voorzieningen onderbouwd met analyses voor nog uit te voeren werkzaamheden voor fase 1, zijn er in het boekjaar 2015 4,3 miljoen euro kosten ten laste genomen van het resultaat. De volgende twee fasen van de werken zijn in voorbereiding en er zal voor de opstart ervan een uitgebreide screening van de waterbodem plaatsvinden. Kosten van de eventuele verontreiniging in de fasen 2 en 3 kunnen momenteel nog niet begroot worden en dus ook niet voorzien worden omdat er nog geen voldoende gegevens beschikbaar zijn.


Nieuw havenhuisBij de bouw van het nieuw Havenhuis zijn er verschillende lopende discussies met de hoofdaannemer en de onderaannemers. Het betreft grotendeels discussies over de vraag of bepaalde uitvoeringswerken geacht worden deel uit te maken van de ingediende offerte op het in de markt gezette bestek - dat een resultaatverbintenis inhoudt - of dat die uitvoeringswerken als bijkomend aan het bestek moeten beschouwd worden (en dus – naar begrip van de aannemers – extra vergoedingen rechtvaardigen). Daarnaast zijn er discussies over niet behaalde mijlpalen en opgelegde boetes, geldigheid van de bindende derdenbeslissing, termijnverlengingen, kosten van de deskundigen, … Het bedrag dat momenteel provisioneel gevorderd wordt bedraagt 22,9 miljoen euro. Dit beïnvloedt in eerste instantie niet direct de resultatenrekening maar wel de aanschaffingswaarde waaraan het nieuw Havenhuis in de balans zal opgenomen worden en vervolgens afgeschreven zal worden.

Antwerpen, 7 maart 2016Namens de raad van bestuur

Eddy Bruyninckx Marc Van PeelGedelegeerd-bestuurder Voorzitter raad van bestuur


COLOFON Havenbedrijf Antwerpen NV van Publiek recht Juni 2016

Jaarverslag 2015 (PDF, 2.86 MB)

Documents

Transcript of Jaarverslag 2015 (PDF, 2.86 MB)