BFVW Jaarverslag Fryslan 2007.pdf 1,91 Mb 25-02-2008

Bond van Friese VogelbeschermingsWachten

J A A R V E R S L A G 2 0 0 7

Bij de voorplaat:

Ter ere van het 60 jarig jubileum van de BFVW ontvangt voorzitter Geart Benedictus uit handen

van voormalig oud voorzitter Anne Osinga een cd-rom met daarop alle Vanellus uitgaven. Een

geslaagde dag met een gevarieerd programma waarbij de gehele BFVW geleding in de volle

breedte werd gepresenteerd met als afsluiting een symposium.

Foto omslag: R. Bouma.

Foto’s in het jaarverslag van BFVW, SBNL, G. van der Schaaf en W. Palstra.

Niks mag overgenomen worden uit dit jaarverslag zonder toestemming

van het bestuur van de BFVW.

Secretariaat:

Bondsbureau BFVW t.a.v. de heer M. Hoekstra, Koaidijk 8 C 9264 TP Earnewâld.

Telefoon 0511-539750 of 06-45221590, e-mail: [email protected]

Website: www.bfvw.nl

BFVW-bankrelatie: rabobank nummer: 35.62.54.844

De BFVW telt 120 afdelingen met 26.015 leden,

waarvan 6078 nazorgers, nazorg gebied 154.000 ha.

Nazorggebied Vanellus/Vanellus is 25.490 ha.

Namen en adressen bestuursleden plaatselijke vogelwachten:

Zie bladzijde 70 t/m 74 van dit jaarverslag

Drukkerij Van der Eems

Sibadawei 20, 8734 HE Easterein

Tel. 0515-331306

Fax 0515-332697

E-mail: [email protected]

1

Bestuur 2

Diensten, commissies en werkgroepen BFVW 3

Notulen Algemene Ledenvergadering BFVW op 2 maart 2006 6

Fan de foarsitter 12

Jaaroverzicht 2007 van de BFVW in vogelvlucht 13

Commissie Nazorg 16

Nazorggegevens Sectie Weidevogelbeheer

Vanellus vanellus van SBNL 22

Commissie Broedzorg 25

“Vogels aan Huis” Zwaluwen 36

Werkgroep ‘Blaustirns Fryslân’ 38

Overzicht lezingen commissie Broedzorg 2007 42

Personele bezetting van de commissie Broedzorg 2007 44

PR Commissie 45

Werkgroep Educatie 47

Ras project Ljip 49

De Wilsterwerkgroep 51

Werkgroep Kerkuilen Friesland 52

‘Vanellus’, verenigingsorgaan van de BFVW 54

De Koekaktie van 2007 56

Regels eerste kievitsei 57

Vogelasiel De Fûgelhelling 58

Vogelkustasiel De Fûgelpits 61

Toelichting op de jaarrekening over het boekjaar 2007,

van 1 november 2006 t/m 31 oktober 2007 63

Balans BFVW 2007 64

Staat van Baten en Lasten 66

Gibo Accountants en Adviseurs 68

Exploitatie Bondsorgaan Vanellus over 2007 69

Adressen bestuursleden vogelwachten 70

Bijlage 01: Leafde foar de natoer 75

Inhoud

Bond van Friese Vogelbeschermingswachten2

Het bestuur werd op 31 december 2007 gevormd door:G. Benedictus, E.A. Borgerstraat 13 8501 NC Joure, voorzitter 06-51198707 e-mailadres: [email protected]. Bosgra, Noordermeer 4 9251 LS Burgum, secretaris 0511-464867 e-mailadres: [email protected] fax 0511-481328E.J. van Marum, De Emma 20, 9207 CC Drachten, penningmeester 0512-539560 e-mailadres: [email protected] L. Dijkstra, de Barte 16, 90161 DK Gytsjerk, vice-voorzitter 058-2563343 e-mailadres: [email protected]. Agema, Brongersmawei 5, 9293 LX Kollumerpomp 0511-408305 e-mailadres: [email protected] fax 0511-408287M. Douma, Sarabos 13, 9873 TH Gerkesklooster 0512-351576 e-mailadres: [email protected]. Heslinga, Cantecleer 5, 9291 AP Kollum 0511-451876 e-mailadres: [email protected]. Kalsbeek, Wybengastrjitte 6, 9005 PZ Wergea 058-2552125 e-mailadres: [email protected] Mevr. I. Ruessink-de Jong, Veerhuisweg 46, 8435 SC Donkerbroek 0516-491578 e-mailadres: [email protected]. Veenstra, Lynbaen 28, 8563 AZ Wyckel 0514-603414 e-mailadres: [email protected]. Wijnia, De Himmen 29, 8618 NP Easthim 0515-532607 e-mailadres: [email protected] fax 0515-533099Kl. Struiksma, Mounehoek 5, 9263 TK Garijp 0511-522266 e-mailadres: [email protected]. W. de Jong Ljouwerterdyk 31 8491 GA Akkrum 0566-652535 e-mailadres: [email protected]. van Aalsum Woudsterweg 36 8448 HB Heerenveen 0513-688203 e-mailadres: [email protected]

Informatie over de vereniging Bond van Friese Vogelbeschermings-wachten (BFVW) is te vinden op het internetadres: www.bfvw.nl

ERELEDEN: F. BROERSMA H. DIJKSTRA J. FOKKEMA J. STRIKWERDA K. NAUTA S.P. ROODBERGEN S. VAN DER VLUGT W. TERPSTRA F. TUINSTRA A.G. WITTEVEEN J. WIEGERSMA J. WILTENBURG A. OSINGA J. DE GROOT

Bestuur

3

Vanellus (Tijdschrift BFVW) Redactie-adres: S.P. Roodbergen, F. Kuipersstrjitte 15, 8491 DE Akkrum tel./fax 0566-651480 e-mailadres: [email protected]: J. Bouma, Peter Stuyvesantweg 76, 8479 HK Oldetrijene tel./fax 0561-499391 e-mailadres: [email protected] Vanellus: Joh de Jong, Lipomwyk 2, 9247 NG Ureterp 0512-303174 e-mailadres: [email protected]

COMMISSIE PROMOTIE EN PUBLIC RELATIONS J. W. de Jong, Ljouwerterdyk 31 8491 GA Akkrum, voorzitter 0566-652535 L. Dijkstra, de Barte 16, 90161 DK Gytsjerk 058-2563343 Kl. Struiksma, Mounehoek 5, 9263 TK Garijp 0511-522266 M. Hoekstra, secretariaat Bondsbureau BFVW 0511-539750 Koaidijk 8 C, 9264 TP Earnewâld 06-45221590

Filmdiensten BFVW: De Paedwizer digitaal over lezingen e.d. kunt u vinden op www.bfvw.nl

COMMISSIE NAZORG G. Heslinga, Cantecleer 5, 9291 AP Kollum, voorzitter 0511-451876 H. Agema, Brongersmawei 5, 9293 LX Kollumerpomp 0511-408305 J. Dijkstra, van der Walstrjitte 49, 9251 RJ Burgum 0511-462090 H.G. Kalsbeek, Wybengastrjitte 6, 9005 PZ Wergea 058-2552125 J. Ludema, Dokkumerstraatweg 12 9112 GT Burdaard 0519-332785 H. Minkes, Bosweg 7, 9067 DM Roodkerk 058-2562964 M.P. Veenstra, Lynbaen 28, 8563 AZ Wyckel 0514-603414 M. Hoekstra, secretariaat Bondsbureau BFVW 0511-539750 Koaidijk 8 C, 9264 TP Earnewâld 06-45221590

Nazorgpassen: Bondsbureau BFVW, Koaidijk 8 C, 9264 TP Earnewâld, e-mailadres: [email protected] 0511-539750 COMMISSIE BROEDZORG W. Bosgra, Noordermeer 4 9251 LS Burgum, interim voorzitter 0511-464867 Wybren Bruinsma, Swingoerd 49, 8731 CV Wommels, secretaris, 0515-851497 e-mailadres: [email protected] Herman Postma, Lytse Súdein 10, 8624 TT Uitwellingerga 0515-558706 e-mailadres: [email protected] Klaas Boersma, De Goorn 9, 8431 JE Oosterwolde 0516-514830

Diensten, commissies en werkgroepen BFVW


WERKGROEP KERKUILEN Joh. de Jong, Lipomwyk 2, 9247 NG Ureterp, voorzitter 0512-303174 A. van der Wal, Harddraversdijk 59, 9201 HG Drachten secretaris, provinciaal coördinator 0512-516309 F. Jelsma, Dwarssingel 11, 9216 WL Oudega (Sm.) 0512-372475 J. Leijstra, Tjibbe van der Bergstraat 13, 8433 ND Haulerwijk 0516-421151 W. Louwsma, Buorren 71, 8581 KD Elahuizen 0514-603178

COMMISSIE EDUCATIE W. Wijnja, De Himmen 29, 8618 NP Easthim, voorzitter 0515-532607 S. Boersma, Lege Hearewei 42, 9051 LG Stiens 058-2572215 H. Haanstra, Spoordyk 34, 8711 CJ Workum 0515-542612 Mevr. J. Kamstra, Boterbloemstraat 10, 9101 EL Dokkum 0519-294256 S. de Vegt, Forbiningswei 20a, 9247 CU Ureterp 0512-302054 M. Hoekstra, secretariaat Bondsbureau BFVW 0511-539750 Koaidijk 8 C, 9264 TP Earnewâld 06-45221590 J. van Aalsum, Woudsterweg 36, 8448 HB Heerenveen 0513-688203

WILSTERWERKGROEP J. Jukema, Haerdawei 44, 8854 AC Oosterbierum, voorzitter 0518-481276 F. Tuinstra, De Kearnstien 22, 8651 BX IJlst 0515-532713 R. van der Zee-Gietema, Hegeterp 22, 8711 EN Workum 0515-542204

Werkgroep Ras-project ‘Ljip’ U. Jellema, Pepergaweg 72, 8395 PE Steggerda, voorzitter 0561-441478 J. Plat, L.Doniastraat 17, 8801 HD Franeker, secretaris 0517-397493 J. Mosselaar, Walling Dijkstrastrjitte 47, 9061 BN Gytsjerk, penningmeester 058-2561032

Koekactie, nazorgdia’s en jubileumzaken (vlag en Sulveren Ljip): F. Tuinstra, De Kearnstien 22, 8651 BX IJlst e-mailadres: [email protected] 0515-532713

Vogelasiel ‘De Fûgelhelling’: J. & H. Sinnema, De Feart 1, 9247 CK Ureterp 0512-514328

Vogelasiel ‘De Fûgelpits’: Fam. Wiersma-Visser, Mosselbankweg 1, 9142 VJ Moddergat 0519-321591

Namen en adressen bestuursleden plaatselijke wachten: Zie de bladzijden 74 t/m 70 van dit jaarverslag

BFVW-bankrelatie: Rabobank nr. 35.62.54.844

5

It Heitelân

Dêr’t de dyk it lân omklammet,Lyk in memme-earm har bern,Dêr’t de wylde see jamk flammetOp in hap út Friso’s hern’,Dêr’t de Stiennen man syn eagenStoarje lit oer fjild en strân,Dêr’t men eanget fan gjin weagen,Dêr is ’t leave Heitelân!Dêr’t men eanget fan gjin weagen,Dêr is ’t leave Heitelân!

Dêr ’t Reaklif sa swietkes lonketYn de jûntiids sinneskyn,Dêr’t it bokweitblomke pronketTusken heide en beamguod yn,Dêr’t de Aldehou syn brommenOeren fier soms dreunt yn ’t rûn,Dêr’t it tilt fan fee en blommen,Dêr is ’t oeral Fryske grûn!Dêr’t it tilt fan fee en blommen,Dêr is ’t oeral Fryske grûn!


1. OpeningDe voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezigen van harte welkom, in het bijzonder mevrouw A. Andriesen, de heer J. Dijkstra van Va-nellus vanellus, de heer Hosper, dir. IFG, de heer Kooistra, voorzitter LTO-Noord, de heer N. Sijtema, secretaris BoerenNatuur en de ereleden van de BFVW. Voorafgaand aan het traditioneel gezon-gen ‘It Heitelân’ wordt het overlijden van de pen-ningmeester Ulbe Rijpma en van BFVW-nestor D.T.E. van der Ploeg in herinnering gebracht. Beiden hebben veel voor de BFVW betekend. Met enkele ogenblikken stilte wordt hun nagedachte-nis geëerd.

2. Jierrede fan de foarsitter 2007As ôfgeand foarsitter is de ferlieding grut om in soarte fan testamint nei foaren te bringen. Ik doch dat net, want by it fuotbaljen wurdt neitraapjen bestraft mei in reade kaart en der haw ik gjin ferlet fan. Mar ik wol al efkes efterom sjen.

Oant de tachtiger jierren fan de foarige ieu hienen wy yn Fryslân in protte greidefûgels. En wy aai-sochten oant 13 april. De boeren en de neisoar-gers dienen har bêst en alles draaide goed. Yn 1993 moast de polityk yn Den Haach him der mei bemoeie en doe kaam der in kompromis út fan 9 april as slutingsdatum foar it aaisykjen. In typysk polityk kompromis dat neat te krijen hie mei it be-lang fan de fûgels mar allinne mei it befredigjen fan it toulûken. Der wie likernôch in keamerlid, hy is letter ek noch steatssiktaris west, dy’t de helte fan de aaien meinimme woe, dus fan in twake ien en fan in broedsje twa. Elkenien kin dan útrekken-je dat eltse ljip úteinlik op ien aai komt te brieden. Yn myn studintetiid hie ik in jiergenoat út Rotter-dam en hy is in kear yn maart in wykein mei my nei myn folk útfanhûs west om te aaisykjen. Hy hie der gjin benul oer en de sleatten koene sa smel net wêze of hy kaam deryn telâne. Letter is er wol

direkteur west fan Staatsbosbeheer. En der binne hjoeddei in protte minsken dy’t kedize oer fûgels mar by wize fan sprekken net in mosk fan in earre-barre ûnderskiede kinne. En dêr moat wol belied út komme!

Jimme witte út de sifers dat sûnt 1993 it tal fûgels hurd efterút gien is ek yn Fryslân. It is frjemd dat nea grute is dat dat wolris mei kommen wêze kin troch de oerheidsbemoeienis. De Flora-en Fauna-wet fan 2002 lei noch mear beheinings op om’t de minister de rânebetingsten net dúdlik fêstlein hie. Dêrtroch koenen de tsjinstanners de fingers der efter krije en moast de saak útiten wurde foar de rjochtbank. Wy hawwe doe as HB al sein dat de FenF-wet in goede saak wurde soe foar de pre-datoren en de wurkgelegenheid fan juristen. De rjochtsaken hawwe it Bûn fan Fûgelwachten in protte jild koste en it hat feitliken neat oplevere. Op 31 maaie komt de striid oer de ûntheffing wer foar it gerjocht yn Ljouwert. Ik rop jimme op om der hinne te gean.

It reparearjen fan de wet op in tal punten duorre fierstente lang wêrtroch’t foksen en krieën massaal yn tal tanamen. Ik hoef jimme dat net út te lizzen. Wy hearre der genôch oer út it fjild. Mar der wurdt net nei ús harke. It soe spitich wêze as wy te let ge-lyk krije! Koartlyn is nochris wer yn it nijs west dat de greidefûgels yn tal ôfnimme. De universiteit fan Wageningen moast der ek syn sechje oer sizze en grute dat it wolris oan de keunstdong lizze koe. Witte se dêr dan net dat it brûken fan keunstdong minder as de helte is as dat fan de jierren santich fan de foarige ieu en doe hienen wy noch in protte greidefûgels!! Sy libje der kennelik ûnder it motto: sis wat al is it ferkeard. Der wurdt ek wiisd nei de monokultueren fan Ingels raaigers, foaral troch lju dy’t foarstanner binne fan reservaten. Der sit mis-kien wat yn, mar dan docht him wol de fraach foar wat better is foar de fûgels in monokultuer fan In-

NOTULEN VAN DE ALGEMENE LEDENVERGADERING VAN DE BOND VAN FRIESE VOGELBESCHERMINGSWACHTEN OP 2 MAART 2007 IN ‘ZALEN SCHAAF’ TE LEEUWARDEN Afwezig met bericht van verhindering: W. Bruinsma, W. Wijnja, J. de Jong en M. van Kammen. Wachtbesturen Jubbega, Eastermar, Aldegea W, Warns/Starum, Burdaard en Marssum.

7

gels raai of in monokultuer fan rusken. Fan dizze lêsten wolle de fûgels ek neat witte.

De Flora- en Faunawet wurdt no evaluearre en reparearre. Wat de greidefûgels oanbelanget is der in “Weidevogelverbond” yn it libben roppen mei oan de top in regygroep en dêr moat aanst it nije belied útkomme. De minister en minsken fan LNV roppe te pas en te ûnpas dat se jerne harkje wolle nei fjildminsken mar yn de praktyk komt der fierstente min fan terjochte. De wittenskip hat him derop stoart en it liket dat de wittenskippers begien binne mei de greidefûgels, mar ik tink dat de wichtichste prikkel de slompe jild is dy’t de oerheid útlutsen hat foar de fûgels: jild is wurk-gelegenheid. En dan wurde de frjemdste dingen ûndersocht. Wat tochten jim bygelyks fan it effekt fan rûge dong dy’t op 4 april útriden wurdt. Krekt! It komt yn de earste snee terjochte en helpt neat foar de fûgels. En fan al dat jild komt ek noch in part telâne by boeren dy’t neat hawwe mei grei-defûgels, mar dy’t troch harren belangebeherti-gers skewield wurde.

Der leit in grutte útdaging foar de BFVW. Yn it nije plan fan de provinsje foar de greidefûgels kinne wy as Bûn projekten ûntwikkelje op in gebied fan 90.000 hektare en de provinsje is ree dêr jild foar te jaan. Dat binne alle terreinen bûten de behears-oerienkomsten en de reservaten. It soe prachtich wêze as wy oantoane kinne dat de oanpak fan de BFVW it better docht as oare metoaden. Mar dan moat de oerheid ús wol de romte jaan om de din-gen oan te pakken op de wize sa’t wy miene dat it moat. As alles wer tichttimmere wurdt mei rigels en wetten en oare beheiningen dan is de soarch foar de fûgels op frij koarte termyn ferline tiid. Ik rop jimme op om út dizze útdaging in stik moti-vaasje te heljen en der plat foar te gean. Wy moatte dan net allinne it fjildwurk goed dwaan, it bûn hat der krekt wer in tal jûnen foar belein, mar foaral ek goed opskriuwe wat wy yn it fjild sjogge. Sifers binne it iennichste wat beliedsmakkers oertsjûgje kin. En as wy dy net hawwe kinne wy it wol skod-zje! En ik rop de oerheden op om net alle rek út de frijwilligers te heljen mei rigels en wetten en beheiningen. Lis no ris de ferantwurdlikheid by de

fjildminsken sels: sy hawwe de kunde en de feardi-gens en rekkenje se dan mar ôf op resultaat!!

Ferline jier en ek al earder hawwe wy besletten oer de professionalisearring fan de BFVW. It HB krige it foech om der mei te rêden en dat hawwe wy fierder taret. De provinsje hat ús al foar dit jier in subsydzje tasein dy’t foldwaande is om per 1 july in meiwurker oan te stellen. Dernei is de pro-vinsje fan doel in jierlikse jildlike stipe te jaan op grûn fan ynspanningsferplichtings dy’t de BFVW oangiet. Dat is foar de greidefûgels benammen de neisoarch en de rapportaazje deroer en it opset-ten fan nije projekten. Ek kwaliteitsferbettering fan de beskerming en edukaasje fan jongeren en folwoeksenen falle der ûnder. Wy binne dwaande mei it finen fan de juste persoan.

Wy binne tige bliid mei dizze ûntjouwing. Der komt in stik ferantwurdlikens te lizzen wêr’t er liz-ze moat: by de útfierders. En de BFVW rekkenet op de wachten dy’t úteinlik de frontsoldaten leverje: de fjildminsken mei harren ynmoed, kunde en feardichheden, dy’t efter in buro net te betinken binne. Ik rop jimme op ta grutte ynspanningen sa-dat it skielik wer tilt fan fûgels en wy wer mei pet-ten fol aaien thúskomme kinne. Dy ynspanningen betsjutte ek goede ideeën foar projekten yn kâns-rike gebieten. Jimme kinne it fjild, dus kom op mei jimme plannen. It Haadbestjoer soarget wol foar de oantrún en de oanfraach by de oerheden. En ik rop de oerheden nochris op om ús net de hannen op de rêch te binen om ús dernei yn it wetter te smiten. It giet om de frije slach yn it frije fjild en rekkenje ús mar ôf op resultaat.

Ús man of frou sil ûnderbrocht wurde by It Fryske Gea yn Earnewâld, yn it nije foarljochtingssintrum, in prachtich plak dêr’t ek ús materialen lykas de stand en de groubynt in plak fine sille. Sa’t it no liket kin dêr ek ús jiergearkomsten holden wurde.Omdat de útfiering fan projekten yn de takomst lizze sil by wachten of groepen fan wachten, sil it haadbestjoer him beriede oer de bestjoerlike struktuer fan it Bûn. Der wurdt tocht oan in lyt-ser HB mei mear delegaasje nei de rayons en nei projektgroepen, wurkgroepen en kommisjes.


Uteraard hearre jimme der mear fan want de lede- gearkomste moat deroer beslisse. De nije struk-tuer moat ek as foardiel hawwe dat net alle wurk troch in pear minsken dien wurde moat en dat de funksjes net te lang beslach lizze op de mins-ken. Wy tinke dat it makliker is om oan minsken te kommen as de taken te oersjen binne.

Oan de oare kant docht him de fraach foar oft alle wurk troch de HB-leden en oaren wol alhiel om ’e nocht dien wurde kin. As der minsken foar út har-ren bedriuw helle wurde, kin it fansels net sa wêze dat se dat fergees dogge. By de projekten sil dan ek jild yn rekken brocht wurde foar de tsjinsten fan it Bûn en as de útfierders dat sels net nedich fine, streamt dit jild nei it Bûn. It HB bliuwt fan miening dat de neisoarch frijwilligerswurk bliuwe moat ûn-danks it feit dat wy witte dat it hjir en der al oars is. Sa’n ûntjouwing karre wy ôf!

Dit jier sil de minister dus de Flora- en Faunawet evaluearje en reparearje. Wy hawwe in tal bous-tiennen oanrikt om de wet te ferbetterjen en dy boustiennen hawwe wy fêstlein yn in fisy dy’t yn oktober as ekstra nûmer fan “Vanellus” ferskynd is. Wy hawwe de oertsjûging, dat as wy it hiele maat-skiplik middenfjild yn de griene romte mobilisear-je kinne, der geweldige mooglikheden lizze foar de natuer en benammen foar de fûgels.

Fryslân hat sûnt 2002 mei op inisjatyf fan de BFVW de Fryske Plattelânsk Alliânsje en sa’t it no liket binne dy Alliânsjes der yn koarten yn alle provins-jes en der is ek al in PAN (Plattelands Alliantie Ne-derland), dy’t ek wer kontakten hat mei soartge-like organisaasjes yn België en Ingelân. Dat betsjut dat wy mooglik ek yn Brussel wat betsjutte kinne. As de efterban like grut wurdt as yn Fryslân is dy landelik tsjin de 2 miljoen minsken en dat wurdt dus in klup dêr’t de oerheden en de polityk rekken mei hâlde moatte. De Alliânsjes steane in ferstan-nich gebrûk fan de griene romte foar mei in plicht om te beskermjen, in kredo dat de BFVW altyd al hân hat. Yn Fryslân sitte der 10 organisaasjes by, mei in mienskiplike efterban fan mear as 60.000! En wy groeie noch! De FPA hat yn in brief oan de minister ek ideeën oandroegen foar de reparaasje

fan de wet en de minister hat tasein dat er der rek-ken mei hâlde sil. En de PAN sil ek op dizze wize operearje. Der leit al in mânske briefwiksel mei de formateur en de fraksjelieders. Ik bin tige bliid dat de brûkers fan de griene romte inoar fûn hawwe yn de FPA en yn de PAN. Sjoch foar ynformaasje mar ris op de site fan de PAN: www.plattelandalli-antienederland.nl. Der stiet in protte ynformaasje en jimme kinne op de hichte bliuwe fan de ûntjou-wings. Op de jiergearkomste fan de FPA sil Geart Kooistra fan de LTO dit jier sprekke.

Dames en hearen, der is in protte berikt en der is in protte net gien sa as wy mienden dat it moast, mar wy meie grutsk wêze op ús BFVW, in prachtige organisaasje, dy’t stiet foar syn taak, dy’t net altyd begrepen wurdt, mar dy’t unyk is yn de wrâld en dy’t leaut yn syn eigen harmonymodel. Ik winskje jimme ta dat wy yn lingte fan dagen ús prachtige wurk foar de fûgels dwaan meie, te begjinnen oer inkelde dagen om’t de ljippen no al wer oer de wjuk geane en ús bloed hurder begjint te strea-men. Ik winskje jimme in protte nocht en wille yn it fjild ta!!

3. Vaststellen notulen ALV dd. 3 maart 2006De notulen worden onveranderd goedgekeurd met een woord van dank aan de opstelster me-vrouw I. de Jong.

4. Jaarverslag 2006• Verslag voorzitter Ter kennis name.• Verslagsecretaris De vergadering gaat akkoord met het verslag

van de secretaris.• Verslagpenningmeester Het financiële verslag wordt onveranderd goed-

gekeurd. Aan de penningmeester wordt onder applaus décharge verleend.

• Voorstelomdesalditenlaste/batevandereservestebrengen

De vergadering stemt in met het voorstel.• Begroting2006 De begroting wordt onveranderd goedgekeurd.• Verslagencommissiesenwerkgroepen Per abuis zijn op blz. 68, in de eerste rubriek

9

de cijfers van de koekactie 2005 gepubliceerd. De correcte cijfers zijn: Bolward 2952, Franeker 1656, Joure 1512, Oude- en Nieuwehorne 1188, Drachten/Beetsterzwaag 1152.

5. Benoeming lid en plaatsvervangend lid van de financiële commissieNa uitleg van de voorzitter gaat de vergadering- akkoord met de benoeming van wacht Donker-broek tot lid van de financiële commissie en de wacht Olde- en Nijeberkoop tot plaatsvervangend lid van de financiële commissie.

6. Inleiding kandidaat voorzitter de heer Geart BenedictusIn zijn inleiding schetst de heer Benedictus hoe hij geworsteld heeft met het verzoek zich kandidaat te stellen als opvolger van de heer Osinga. Het is lastig om een goede voorzitter op te volgen, maar tegelijkertijd een uitdaging. Hij memoreert aan de manier waarop De heer Osinga destijds binnen-kwam bij de BFVW: die slaagde er in wereldwijd de aandacht op zich te vestigen door een gans op zijn hoofd te krijgen die hij zelf had geschoten. Deze stunt zal hij nooit kunnen evenaren, maar toch heeft hij besloten zich kandidaat te stellen. De BFVW is een unieke organisatie die deel uit maakt van de Friese cultuur en traditie. Voor deze zaak wil hij zich graag inzetten.

De heer Benedictus is een boerenzoon uit De Frie-se Wouden, geboren in Garyp. Hij is o.a. dierenarts geweest en directeur van de Gezondheidsdienst voor Dieren. Toen de dienst werd gereorganiseerd, is hij begonnen met een eigen adviespraktijk en bestuurlijk actief geworden, o.a. als voorzitter van de NLTO waarbij hij ervaring heeft opgedaan met lobbyen. Momenteel is hij Statenlid voor het CDA en nog voorzitter van de ANV “Tusken Marren en Skarren”. Deze laatste functie geeft hij op als hij gekozen wordt als voorzitter van de BFVW omdat hij de schijn van tegenstrijdige belangen wil voor-komen.

Vervolgens gaat de heer Benedictus in op de be-tekenis van de politiek voor organisaties als de BFVW. In de eerste plaats komt ten gevolge van

Europese regelgeving tav. de biodiversiteit, geld vrij voor vogelbescherming. Daar kan ook de BFVW gebruik van maken. Vrijwilligersorganisa-ties moeten er echter voor waken zich niet door de politiek te laten inpakken. Het is belangrijk al-tijd het eigen geluid te laten horen.

Vervolgens wijst de heer Benedictus op het be-lang van het vrijwilligerswerk. Jaarlijks gaat er ongeveer 600 miljoen Euro om in deze ‘sector’. Daarmee levert het vrijwilligerswerk een niet te onderschatten bijdrage aan het functioneren van de maatschappij. Hier ligt echter de vergrijzing op de loer. Het is daarom erg belangrijk om de jeugd blijvend te betrekken bij het werk van de BFVW. Ten slotte wijst de heer Benedictus op de gevoe-ligheid van de politiek voor pressiegroepen. Kleine groepen die zich laten horen hebben invloed. De BFVW zal vooral in de Haagse politiek meer van zich moeten laten horen en uitdragen waar wij voor staan. Het is daarbij niet de bedoeling in een ‘guerrillastrijd’ te belanden met andere belangen-organisaties, maar wel duidelijk maken wat we willen, zonder water bij de wijn te doen.

7. Benoeming hoofdbestuursledenAftredend zijn de voorzitter de heer A. Osinga en bestuurslid de heer W. Wijnja. Voorgesteld wordt in de plaats van de heer A. Osinga te benoemen de heer G. Benedictus als nieuwe voorzitter van de BFVW. De vergadering gaat onder applaus akkoord met het voorstel en de heer Benedictus wordt gelukgewenst met zijn benoeming. De heer W. Wijnja is herkiesbaar en wordt onder applaus opnieuw benoemd als HB-lid.

De heren W. Bruinsma en J. Leijstra zijn tussen-tijds afgetreden. Voorgesteld wordt de heer J. van Aalsum, voorzitter van de wacht Heerenveen te benoemen als opvolger. Nadat de heer van Aalsum zich aan de vergadering heeft voorgesteld, wordt hij onder applaus benoemd als HB-lid. Na het ver-sturen van de agenda voor de ALV heeft de heer J. de Jong, oud-voorzitter van de wacht Akkrum zich op verzoek van het HB kandidaat gesteld voor het bestuur. Nadat hij zich heeft voorgesteld gaat de vergadering opnieuw onder applaus akkoord met


de benoeming van de heer De Jong tot lid van het hoofdbestuur. Na het overlijden van de heer U. Rijpma heeft het HB de heer E. J. van Marum tot penningmeester benoemd. De voorzitter be-dankt hem voor de moeite die hij heeft genomen om zich zo snel mogelijk onder moeilijke omstan-digheden in te werken. Ook de heren Leijstra en Bruinsma worden bedankt voor hun inzet voor de BFVW in de afgelopen jaren. Beide heren blijven zitting houden in resp. de Werkgroep Kerkuilen en de Commissie Broedzorg. Ten slotte wordt met bloemen en een woord van dank afscheid geno-men van de heer R. Bouma die jarenlang lid is ge-weest van de PR-Commissie en in die functie het gezicht van de BFVW op vele plaatsen heeft verte-genwoordigd.

8. Pauze

Ingelast agendapuntNa de pauze is er speciale aandacht voor een har-de werker achter de schermen. De heer Jochum de Groot heeft dit jaar voor het laatst de adminis-tratie rondom de verstrekking van de nazorgpas-sen en inlegvellen verzorgd. Sinds de invoering van de eierzoekkaart en daarna van de nazorg-passen heeft hij deze taak met grote toewijding en accuratesse op zich genomen. Het HB stelt voor de heer De Groot te benoemen tot erelid van de BFVW. Het voorstel wordt eensgezind en met een daverend applaus aangenomen. Onder het toeziend oog van zijn vrouw en kinderen krijgt hij de bijbehorende ‘Gouden Ljip’ opgespeld door de voorzitter. De heer De Groot is zichtbaar ontroerd door de benoeming en bedankt kort maar krach-tig: “Dit is geweldich!”

9. Resultaten BMP-tellingenIn 2006 zijn de eerste BMP-tellingen verricht. Jaap Dijkstra houdt een korte inleiding over het verloop en de resultaten. Over het algemeen is alles goed verlopen. De ANV’s hebben inmiddels een ver-slag met CD ontvangen. Een aantal van de ANV’s heeft de resultaten al teruggekoppeld aan de be-trokken wachten. Uit de resultaten blijkt dat de BMP-methode een mooie indicatie geeft van het aantal aanwezige vogels in grote aanééngesloten

gebieden. De betrouwbaarheid wordt minder bij grote dichtheden in kleine gebieden. De tellingen zeggen niets over het uitvliegresultaat van jonge vogels. In 2008/2009 vinden de volgende tellin-gen plaats.

10. Werkgroepen en commissiesGerben Heslinga doet kort verslag van de vijf voorlichtingsbijeenkomsten voor nazorgers en boeren die in de provincie gehouden zijn. Meest in het oogspringende feit is dat de rek er bij de vrijwilligers bijna uit is. Vooral op de bijeenkomst in Gorredijk werden emotionele verhalen over de predatie gehouden. Het enige advies dat de Nazorgcommissie kan geven is de ervaringen op schrift vast te leggen. Op deze avonden werd door Hessel Agema een presentatie over “Hjoeddeisk buorkjen en gasthear foar de greidefûgels” ge-houden. Daarbij kwam naar voren dat een goede samenwerking met NBO’s van groot belang is. In de praktijk laat deze samenwerking nog al eens te wensen over, mede doordat er verwarring bestaat over de doelstelling van de natuurgebieden (bo-tanisch beheer of weidevogelbeheer?)

De nazorgcijfers moeten in 2007 allemaal via de computer worden aangeleverd. Wachten die hier-bij ondersteuning nodig hebben kunnen rekenen op hulp van de nazorgcommissie.

11. RondvraagDe heer Siegersma, voorzitter van de wacht “Berltsum-Wier” vraag naar de mogelijkheid om maïsvelden een jaar braak te laten liggen zodat de weidevogels er een jaar langer gebruik van zou-den kunnen maken. Daarmee zou worden voorko-men dat veel legsels en/of jongen verloren gaan omdat het land dan niet in het daarop volgende voorjaar bewerkt hoeft te worden met veelal groot materiaal. Braak liggen kost geld, maar zijn er mogelijkheden of lopen er al projecten? Zoniet, wil de BFVW zich hiervoor inzetten en wat zou de BFVW hierin kunnen betekenen? Misschien zijn er mogelijkheden in samenwerking met en financi-ële steun van de provincie of BoerenNatuur. Als er nog geen initiatieven zijn op dit gebied in het misschien een idee te inventariseren bij de wach-

11

ten en een pilotproject op te zetten? De vraag is complex, en zal in de HB-vergadering behandeld worden.

De heer Wietsma van de wacht Raarderhem spreekt zijn verontrusting uit over de sterke toename van de zilvermeeuw in de terreinen van de NBO’s. Niet alleen zijn het predatoren van eieren, maar ook vormen ze een bedreiging voor weidevogels omdat ze van dezelfde voedselbron gebruik maken. Is eierenschudden een optie om hieraan iets te doen? Het probleem is bekend bij de BFVW, maar het HB kan hierin geen actie ondernemen omdat de zilvermeeuw ook een beschermde vogel is.

De heer S. Visser van de wacht Irnsum heeft een vraag mbt. de gasleiding die dwars door Fryslân wordt aangelegd. De bewerkte stukken land zijn aantrekkelijk voor weidevogels, maar mogen niet betreden worden. Bescherming wordt hierdoor bemoeilijkt. De heer M. Douma adviseert om via de boer contact op te nemen met de vertegen-woordiger van de Gasunie om dit probleem te bespreken.

Ingelast agendapuntVice-voorzitter Louis Dijkstra neemt het woord om voorzitter Anne Osinga uit te luiden. In humoristi-sche bewoordingen schetst hij de eigenaardighe-den en kwaliteiten van de scheidende voorzitter. Een van zijn grote verdiensten is de structuur die de heer Osinga heeft aangebracht in de organisa-tie van de BFVW en het beleidsplan dat hij heeft geschreven. Ook heeft de heer Osinga een rol gespeeld in de kwestie Gaasterland en daarbij vooral de aandacht gevestigd op de weidevogels. Een hoogtepunt was het vijftigjarig bestaan van de BFVW. Het was duidelijk dat er ook groeperin-gen waren die hem niet zo lagen. Denk daarbij aan dierenbeschermers en milieubeschermers; salonbeschermers! Uitgangspunt voor Anne Osin-ga was altijd de rationele benadering: verstandig gebruik maken van de groene ruimte, het kapitaal ongemoeid laten en de rente gebruiken. Het HB heeft groot respect voor zijn deskundigheid en de ongelooflijke hoeveelheid tijd die de voorzitter

in de BFVW heeft gestoken. Het HB stelt dan ook voor om de heer Osinga te benoemen tot erelid van de BFVW. De vergadering gaat onder applaus akkoord met het voorstel. Met zijn echtgenote aan zijn zijde krijgt de heer Osinga de “Gouden Ljip” opgespeld. Namens het provinciaal bestuur bedankt mevrouw Andriesen de heer Osinga voor de goede samenwerking. De scheidende voorzitter krijgt van haar een paar manchet- knopen aangeboden in de vorm van een pompeblêd. Tot besluit wenst zij de heer Osinga alle goeds voor de toekomst en onderstreept zijn oproep om op 31 mei allemaal de rechtzitting bij te wonen.

Op zijn bekende smeuïge wijze dankt de heer Osinga de aanwezigen voor de onderscheiding en de sprekers voor hun goede woorden.

12. SluitingOud-voorzitter Anne Osinga draagt de voorzit-tershamer over aan zijn opvolger de heer Geart Benedictus. Met een ferme klap van de voorzit-tershamer bedankt hij de aanwezigen voor hun komst en wenst ieder wel thuis. Daarmee is de vergadering beëindigd.


Ditisdeearstekeardatikasfoarsitterdizzeynliedingfoaritjierferslachskriuwemei.DeBFVWisinbloeiendeenboeiendekoepelferieningfan120wachtendêr’tinsoadbard.Inpearsakendy`tmyopfallenbinnewolikhjirneame.YnitfoarsteplakitbûnteferskaatbinnenúsBûnfanyngrevenaaisikersoantleafhawwersfanrôffûgelsenalleswatdernochtuskenynsit.Marhjawurdeferbûntrochdeleafdefoardenatuerendanfrâltrochdefûgelsomúshinne.Dêrwoleltsenienhimofharfoarynspanne.Itissaakdejongereinhjirbytebelû-ken.Dêrbinnedejongereinboskjesen–dageningoedmiddelfoar.Ekstikjeslândêr`tallinnichdejongereinaaisykjemei,binneingoedinisjatyf.Itisfoardejongeminskendreechomdeleafdefoardenatueroptedwaanenteûnderfinen.Eartiidskoemenyn`emaitiiddagenlangynitfjildomdoarmjesûnderbeheiningen.Nobinnederallerhanneferliedingenomwatoarstedwaan.HjirleitingrutteútdagingfoardeBFVW.No`tliketdatwydemeasterjochtsakenhânhawwe,isitsaakdeBFVWbreeddeltesettenensjentelittendatwymearbinneasinklupdy`tmeastentiidsynderjochtsealtefinenis.

Op it twadde plak falt de tanimmende papierwinkel op. No `t de oerheid har ek mei de greidefûgels bemuoit, moat der hieltiten mear en faker wat op papier komme te stean. Wolle wy de stipe fan de oerheid hâlde, dan ûntkomme wy dêr net oan. Dat falt net altyd ta yn in frijwilligersorganisaasje. Mar it is fansels net sa dat men as frijwilliger saken frijbliuwend wol of net dwaan kin. In oar punt dat opfalt is dat yn de bestjoeren en kommisjes te min jongelju of froulju sitte. Dat soe oars moatte.

De BFVW hat dit jier it 60 jierrich bestean fierd. Yn 1947 wie it oprjochtsjen fan it Bûn needsaaklik om’t it fjild leechhelle waard oan aaien. Wy binne no noch needsaaklik, net fanwegen it leechheljen, mar om’t de biotoop, de omjouwing dêr`t in fûgel yn libbet, bot feroaret. Dat jildt fansels net allinnich foar de greidefûgels, mar bygelyks ek foar de sweltsjes en mosken. Ik sit yn noed oer dizze lêste fûgel: yn in pear jier tiid is it tal op guon plakken mei mear as 50% tebek rûn. Dan is der wier wat te rêden- in pear dingen kinne wy sels wol betinke sa as better isolearre hûzen en bedriuwen en minder iten dat fan de tafel oerbliuwt. De BFVW moat wach wêze op de biotopen fan ferskate fûgels. Dat jildt fansels ek foar de greidefûgels. Sa lang as oerheid en natuerorganisaasjes net op alle mêden eksplisyt kieze foar de greidefûgel, meitsje hja in yndirekte kar tsjin. Ek moat belied op inoar ôfstimd wêze. It hjoeddeistige miljeu en subsydzjebelied yn de

lânbou stiet faak heaks op de belangen fan de greidefûgels. As dat net feroaret dan sit de boer mei de hannen yn it hier en kiest foar de wetlike ferplichte saken. En sûnder meiwurking en ynset fan de boeren sjocht it der net goed út foar de ljippen en skriezen. De miening fan de BFVW moat dus ek yn Den Haach te hearren wêze.

De BFVW wol de kommende tiid in goeie relaasje opbouwe mei susterorganisaasjes. Der is wol ien betingst: hja moatte it aaisykjen ferneare.In grutte feroaring yn it bestean fan it Bûn is it oannimmen fan in betelle krêft. Wy hoopje dat wy de wachten skielik dêrtroch noch mear stypje kinne om harren moaie besiele wurk te dwaan foar fûgels yn it fjild en yn de stêd, troch jongerein en âlderein.

GeartBenedictus

Fan de foarsitter

13

Hetjubileumjaar2007vandeBFVWbegonmeteenwisselingvandewacht.Na12jaardroegAnneOsingadevoorzittershameroveraandenieuwevoorzitterGeartBenedictus.VicevoorzitterLouisDijkstrapreesderationelebenaderingdiedescheidendevoorzitteraltijdalsuitgangspuntbijhetbestuurlijkwerkvoorogenhield:verstandiggebruikmakenvandegroeneruimte,hetkapitaalongemoeidlatenenderentegebruiken.AlséénvandegroteverdienstenvanAnneOsinganoemdehijdestructuurdieonderzijnvoorzitterschapwerddoorgevoerdbinnendeBFVWenhetopstellenvaneenbeleidsplan.HetvoorstelvanhethoofdbestuuromAnneOsingatebenoementoterelidvandeBFVWwerdmetapplausbegroet.

Opvolger Geart Benedictus bekende geaarzeld te hebben om het voorzitterschap van de BFVW op zich te nemen. Het is lastig een goede en markante voorzitter op te volgen, maar tegelijkertijd is het ook een uitdaging. Om deze reden en omdat de BFVW een unieke organisatie is, die deel uitmaakt van de Fryske cultuur en traditie heeft hij besloten zich graag als voorzitter van en voor de BFVW te willen inzetten.

Al vijf dagen na zijn aantreden als nieuwe voorzitter van de BFVW kon Geart Benedictus de vinder van ‘It earste ljipaai fan Fryslân’ feliciteren. Op 7 maart (!) vond Christiaan Noordhuis uit Bolsward een ‘twake’ bij Spannenburg. Traditiegetrouw nam commissaris Nijpels de eieren in ontvangst en reikte aan de vinder de ‘Sulveren Ljip’ uit. Het was al de tweede keer dat deze eer aan Christiaan Noordhuis te beurt viel. In 2003 vond hij in de zelfde omgeving ook al ‘It earste ljipaai’. Dit ontlokte Geart Benedictus de opmerking dat er voor mensen die meerdere malen het eerste ei misschien een extra prijs in het leven moet worden geroepen.

Twee dagen later op vrijdag 9 maart was het opnieuw raak. De achtjarige Mente de Boer vond als eerste eierzoeker onder de 13 jaar een kievitsei.

Een knappe prestatie van deze jonge eierzoeker en in de toekomst vast een geduchte concurrent voor Christiaan Noordhuis. Uit handen van gedeputeerde mevrouw Andriesen mocht hij op het provinciehuis het ‘Sulveren polske’ in ontvangst nemen. Met deze beide officiële gebeurtenissen was het inwerkprogramma van de nieuwe voorzitter nog niet ten einde. De eerste officiële verrichting die de voorzitter zelf mocht uitvoeren samen met wethouder Attema van Wymbritseradiel, was het plaatsen van een neststeen voor gierzwaluwen in één van vijf nieuwe woon/werkhuizen in IJlst. Deze actie was het resultaat van een goede samenwerking tussen de BFVW-werkgroep Vogels aan Huis, projectontwikkelaar BAM Vastgoed en het Sneker bouwbedrijf Andringa. Hiermee werd ook onderstreept dat de BFVW een

Jaaroverzicht 2007 van de BFVW in vogelvlucht


natuurbeschermingsorganisatie is, die zich met vele facetten van het beschermingswerk bezig houdt.

In mei ontving een delegatie van het hoofdbestuur leden van de Vaste Kamercommissie voor de Landbouw op het bedrijf van de familie Agema. Het bezoek werd georganiseerd in samenwerking met de Fryske Plattelands Alliantie en met steun van de Plattelandsalliantie Nederland. Vertegenwoordigers van de provincie, BoerenNatuur en LTO-Noord waren bij het bezoek aanwezig. Aan de orde kwamen onder andere de struikelblokken bij de uitvoering van het Programma Beheer. Verder kregen de aanwezigen in de praktijk te zien hoe op een modern melkveebedrijf toch een goed weidevogelbeheer kan worden toegepast.Een mijlpaal in de geschiedenis van de BFVW was het aanstellen van een beroepskracht. Subsidie van de provincie Fryslân maakte het de BFVW mogelijk om een beleidsmedewerker aan te nemen. Omdat de BFVW niet over een eigen kantoor beschikt werd in overleg met It Fryske Gea een constructie mogelijk waarbij de medewerker onderdak krijgt in het nieuwe bezoekerscentrum ‘Nationaal Park de Alde Feanen’ in Earnewâld. Het bezoekerscentrum wordt ingericht met een Landschapsexpositie en ook het nieuwe Frysk Lânboumuseum wordt op deze locatie gerealiseerd. Voor de BFVW een uitgelezen kans om zich als organisatie te manifesteren in de vorm van een stand waar alle activiteiten van de BFVW gepresenteerd kunnen worden met als speerpunt de jeugd. Na een uitvoerige sollicitatieprocedure werd Marco Hoekstra uit de beschikbare kandidaten geselecteerd en per 1 juli in dienst genomen. Als beleidsmedewerker neemt hij deel aan de vergaderingen van het dagelijks bestuur en het hoofdbestuur. Als afgevaardigde van de BFVW neemt hij deel aan overleg met de provincie en natuurbeschermingsorganisaties. Daarnaast heeft Marco Hoekstra zitting genomen in de PR-commissie en heeft hij het secretariaat van de Nazorg- en Educatiecommissie op zich genomen.

Ook de verstrekking van de nazorgpassen en de bijbehorende administratie behoort vanaf 2008 tot zijn taken. Daarmee komt een eind aan het werk van Jochem de Groot. Jarenlang was hij voor de vogelwachten het bekende aanspreekpunt voor de verstrekking van eerst de eierzoekkaarten en later de nazorgpassen. Voor het vele werk dat hij achter de schermen verrichtte kreeg hij onder goedkeuring van de leden en onder toeziend oog van zijn echtgenote op de Algemene Ledenvergadering de ‘Gouden Ljip’ opgespeld en werd daarmee benoemd tot erelid van de BFVW.

De BFVW heeft bestuurlijk overleg gehad met LTO Noord, Boerennatuur, het provinciaal bestuur van Fryslân en It Fryske Gea over onder andere het ganzenbeheer, het aaisykjen yn guozzeferneargebieten en het opkrikken van de weidevogelstand in onze provincie. Verder zijn met onze zusterorganisatie Vanellus vanellus (inmiddels opgegaan in SBNL) de mogelijkheden afgetast voor een pilot aaisykjen elders in Nederland. Dit is echter een moeizame zaak, mede door het ontbreken van voldoende gemotiveerde plaatselijke nazorgers.De BFVW is deelnemer aan het Weide-vogelverbond, dat via het actieprogramma “Een rijk weidevogellandschap” de teruggang van de weidevogelstand in Nederland eerst wil stoppen en daarna wil verbeteren. Veel BFVW`ers zijn hier bij betrokken via projecten, de Kenniskring Weidevogellandschap en de Regiegroep. Met steun van de BFVW heeft gedeputeerde Andriesen de financiering (€ 6miljoen) hiervan veiliggesteld. Na diverse gesprekken met andere natuurbeschermingsorganisaties blijkt ‘it aaisykjen’ geen onoverkoombare brug te zijn voor een samenwerking met respect voor elkaars standpunten. De BFVW, LBN en SBNL (Vanellus Vanellus) hebben besloten om dit vast te leggen in een convenant waarbij het gedogen van ‘it aaisykjen’ een belangrijk onderdeel is. Met Vogelbescherming Nederland zijn vergelijkbare gesprekken gevoerd. Tot op heden is er nog geen sprake van een getekend document maar wel van een toezegging van vergelijkbare aard.

15

Op 31 mei van dit jaar diende het door de Faunabescherming aangetekende beroep tegen de gerepareerde ontheffing voor het zoeken en rapen van kievitseieren. Na een aantal spannende weken waarin de BFVW onaangenaam getroffen werd door berichten in de pers over grote aantallen eieren die door sommige eierzoekers werden gevonden en meegenomen, volgde op 1 augustus de uitspraak. Tot onze grote opluchting wees de bestuursrechter alle bezwaren van de Faunabescherming van de hand. Zoals verwacht heeft de Faunbescherming inmiddels opnieuw beroep aangetekend bij de Raad van State. De uitkomst van deze procedure is van belang voor het toetsen van de nieuwe ontheffing die de provincie met ingang van 2008 zal verlenen. Naar aanleiding van de opmerkingen van de bestuursrechter en de eerder genoemde berichtgeving in de pers, heeft de BFVW een nadrukkelijke oproep aan haar leden gedaan om zich aan de voorschriften te houden. Willen we het eierzoeken voor de toekomst behouden, dan zal een ieder zijn verantwoordelijkheid moeten nemen. Dit betekent kortstondig en beperkt oogsten om vervolgens het beschermingswerk nauwgezet en plichtsgetrouw ter hand te nemen. De BFVW prijst zich gelukkig met de steun van het provinciaal bestuur dat zich steeds vierkant achter ons heeft opgesteld. In dat verband mag de inzet van mevrouw Andriesen niet onvermeld blijven. Dat zij opnieuw Landelijk gebied in haar portefeuille kreeg bij de vorming van het nieuwe college van Gedeputeerde Staten was de BFVW dan ook wel een felicitatie waard.Begin juli is er een Structuurcommissie benoemd met uit elke commissie c.q. werkgroep een afgevaardigde. Doel van deze commissie is om de BFVW eens goed onder te loep te nemen en te kijken waar de organisatie zich kan verbeteren. Uiteindelijk zal dit moeten leiden tot een adviesnotitie welke tot uitvoer moet komen in 2008. Via de contactavond en de rayonvergaderingen hebben de vogelwachten de gelegenheid gekregen om hierop te reageren.

Tijdens de contactavond op 2 november 2007 hebben wij afscheid genomen van Anne Venema

en kennisgemaakt met Marco Hoekstra. Verder een uiteenzetting van de structuurcommissie, een presentatie van de nieuwe BFVW website, mozaïek beheer op Nij Bosma Zathe en fierljeppen yn Fryslân. Een gezellige vogelwachtavond met een iets teleurstellende belangstelling.

Op 23 november 2007 werd het zestig jarig jubileum van de BFVW met een symposium gevierd. Als locatie werd gekozen voor de Buitenplaats It Wiid in Earnewâld. Een logische keuze vanwege het feit dat het bondsbureau van de BFVW nu officieel op deze locatie is gevestigd. De symposiumcommissie was er in geslaagd een gevarieerd programma samen te stellen voor de leden van de BFVW en vertegenwoordigers van diverse organisaties waarmee de BFVW contacten onderhoudt.In zijn openingwoord ging Geart Benedictus in op het ontstaan van de BFVW in 1947. Het bijzondere was dat de organisatie ontstond van onderop uit een diep gevoel van verantwoordelijkheid voor de natuur waar we allen deel van uit maken en het besef dat we daar op verantwoorde wijze mee om moeten gaan. Sjoerd Span benadrukte in 1958 al dat het werk van de BFVW ‘de hiele fûgelbeskerming omfiemet, ja de hiele natûrbeskerming. Us kreft is natûrbeskerming, droegen troch it folk’. Voor nu betekent dat volgens voorzitter Benedictus dat er door beleidsmakers duidelijke keuzes gemaakt moeten worden. De overheid zal het milieubeleid in vogelrijke gebieden aan moeten passen, natuurorganisaties moeten in kansrijke gebieden kiezen voor de weidevogel en landbouwers moeten gebruik maken van de nazorgers en de bedrijfsvoering aanpassen door te kiezen voor het inrichten van plas-dras gebieden en een gevarieerd maairegiem. De BFVW heeft de deskundigheid en de vrijwilligers die hierin een belangrijke rol kunnen en willen spelen. Net als zestig jaar geleden was de BFVW nodig, is de BFVW nodig en blijft de BFVW nodig in de toekomst.

IngriddeJong,notulist


Inleiding2007, het jaar dat velen van ons een prachtige ‘aaisikerstiid’ beleefden, vol avontuur en regelmatig een ‘kanske’. Daarna de nazorg met al haar facetten, prachtig maar uitermate moeizaam wat betreft de kuikenoverleving. De commissie Nazorg spreekt nogmaals haar zorg uit over het aantal weidevogels dat daadwerkelijk tot succesvol broeden (vliegvlugge kuikens) komt. Het weer, de grasgroei en de werkzaamheden van de boer vormen naast predatie en de mate van inzet van de vrijwilligers de kaders voor het succes van de weidevogels. Kortom: de omstandigheden bepalen de mate waarin jonge kuikens succesvol opgroeien. Dit jaarverslag is een uitéénzetting van bovenstaande elementen met daarbij zoals gebruikelijk de inventarisatiegegevens van alle wachten.

Het weer, de grasgroei en agrarische werk-zaamhedenAfgelopen herfst, winter en lente waren uitzonderlijk, vooral in temperatuur. Na de warme maand maart, een ‘absurde’ april, die meer dan 4 graden Celsius te warm was en alle zonneschijnrecords brak. Veel mensen waren overtuigd van ons vermeende ‘nieuwe klimaat’. Ook mei en juni waren warmer dan normaal. De winter, tot 10 maart, was erg nat. Daarentegen was de periode tussen 10 maart en 6 mei de droogste ooit. Alleen van 17 tot 24 maart lichte neerslag, eigenlijk mooi voor onze kieviten. Daarna werd het anders, van 7 tot 18 mei al regelmatig regen. Juni aanvankelijk droog met later typisch ‘Hollands’ weer met regen, wind en veel minder zonneschijn. De zomer was al niet anders. Het weer heeft echter veel invloed op het voedselaanbod van de weidevogels en de steeds

Commissie Nazorg

Jaarverslag BFVW weidevogelbescherming 2007De telgegevens van 120 vogelwachten in 2007 op 154.000 hectare meest boerenland

17

vroegere en intensievere landbewerking. Dat de weidevogels hiervan dan ook last ondervinden blijkt wel uit de zeer late (of zelfs helemaal niet) legsels van de grutto en scholekster.

Dit jaar had een recordvroege grasgroei, eind maart al 20 cm lang gras en op 8 april werd er al volop gekuild. Op 26 april was zeker 40% gemaaid en op 3 mei zeker 70%. Nadien konden dezelfde percelen nog vele malen gemaaid worden. In de loop van het seizoen kreeg Fryslân meer dan andere jaren een ruiger uiterlijk. Mede door de enorme grasgroei (warm en vochtig weer), een verdere toename van andersoortig grondgebruik en de schaalvergroting binnen de agrarische sector. Ook de reservaten en percelen met regelingen waren ruiger. Dit vanwege het onbetrouwbare weer omstreeks de late maaidatums, met als gevolg uitstel van maaien.

In maart liepen de koeien al buiten. Ook kon het eggen, bemesten en ander werk in een vroeg stadium worden afgerond. De maïs percelen werden geleidelijk tussen 10 april en 10 mei klaargemaakt en ingezaaid.

InventarisatiegegevensHet jaar 2007 lijkt over het algemeen geen goed jaar geweest te zijn voor de vier hoofdsoorten. Met name het aantal vliegvlugge kuikens per ouderpaar is onder de maat. Mogelijk heeft alleen de kievit een redelijk tot goed resultaat geboekt. De kievit dankt haar resultaat aan de herhaalde kansen op maïs percelen. Daarop volgt de tureluur, een handige scharrelaar langs de kantjes die bovendien snel een vervolglegsel heeft, als dit nodig blijkt te zijn. De grutto en nog meer de scholekster lijken het bijzonder slecht gedaan te hebben het afgelopen seizoen.

Aantal gevonden nesten van de vier hoofdsoortenSoort: Aantal nesten: Aantal nesten uit:Kievit 25.457 17.723Grutto 7.269 4.601Tureluur 4.048 2.924Scholekster 8.182 5.546Totaal: 44.756 30.794


KievitOp 7 maart het eerste Friese kievitsei, een ‘twake’. Een prachtige motiverende periode brak aan. Eind maart had omstreeks 50% van de kieviten de leg al weer uit. Na 1 april kwam de kievit weer massaal tot broeden op de maïs en de aansluitende percelen, de dichtheid is hier 6 maal hoger dan op gewoon grasland. Deze hoge dichtheid laat zich gemakkelijk verklaren. In het vroege voorjaar gaat het om rijk bemeste, zwarte grond waarbij het voedselaanbod hoog is. Als de kuikens uit het ei kruipen, vaak na herhaalde pogingen, is er ook voor hen een acceptabele biotoop. Tevens dient de groeiende maïs als goede bescherming tegen predators. Het moderne grasland is ongeschikt geworden voor de kievit en heeft hen verdreven naar de maïs. Een consequentie van deze migratie is dat de grutto en tureluur achterblijven in het grasland zonder de hulp van de stoere ‘ald hij’ bij het verdrijven van predators. Dit maakt hen alsmaar kwetsbaarder.

GruttoBegin april was het stil in de landerijen, met weinig tot geen grutto’s in de lucht. De aanhoudende droogte was hiervan de oorzaak. Pas op 19 april komen aarzelend enkele paartjes eens op het broedperceel kijken. Alleen in de natte delen van Fryslân komt er serieus beweging in de balts en het nestelen. Helaas komt de eileg moeizaam op gang, zeker op de klei. Begin mei is in grote delen minder dan 50% aan de leg. Het geringe voedselaanbod is de

oorzaak van deze moeizame eiproductie. Enkele natuurbeschermingsorganisaties en boeren besluiten uit eigen initiatief en overtuiging enkele percelen onder water te zetten om zo de grutto een handje te helpen. Pas na 7 mei, als het natter wordt, komt er meer schot in de zaak, het kwaad is al geschied en vele grutto’s bevinden zich in toenemende mate in groepen op gemaaide percelen.

TureluurHeel vroeg, al in maart is er balts en worden nesten gemaakt. Maar ook de tureluur had te kampen met de droogte. Uiteindelijk bleek de tureluur een handige scharrelaar te zijn, het broedsucces was weliswaar te mager, maar desalniettemin toch beter dan dat van bijvoorbeeld de grutto en scholekster.

ScholeksterWat voor de grutto geldt, is ook van toepassing op de scholekster. De scholekster kwam ook extreem laat tot broeden, pas na 22 mei aan de leg. In het snel groeiende gras weet de scholekster zich geen goede raad. Bovendien heeft de scholekster door het late broeden meer last van predatiedruk, die later in het seizoen door de ouders van hongerige predatorjongen aanzienlijk hoger is. Mogelijk dat de hoge sterftecijfers in de winter ook debet zijn aan de vrije val van de scholekster.

Broedsucces van de vier hoofdsoorten waaronder de registratie van predatie:

Nesten uit Met succes gebroed

Predatie totaal

Agrarische werkzaamheden

Overig Totaal verloren

% verloren

Kievit 17.723 5.246 3.440 1.307 907 5.654 22.2Grutto 4.601 1.868 1.175 334 363 1.851 25.5Tureluur 2.924 1.278 365 91 124 580 14.3Scholekster 5.546 1.665 1.065 218 263 1.546 18.3Totaal: 30.794 10.057 6.045 1.950 1.657 9.631 21.4

Soort: Succesvol broeden: Verloren nesten door:

19

Verdeling verloren nesten naar soort predator

Zwarte kraai

Meeuwen, ekster en kauwen

Vos Bunzing, hermelijn en wezeling

Overige predator

Onbekende predator

Totaal verloren door predatie

% nesten verloren door predatie

Kievit 1.473 318 356 286 192 815 3.440 13.5Grutto 425 78 148 171 70 306 1.175 16.2Tureluur 108 12 47 71 16 115 365 9.0Scholekster 501 108 72 54 48 282 1.065 13.0Totaal 2.507 516 623 582 326 1518 6.045 13.4

Verdeling verloren nesten naar agrarische werkzaamheden

Vee: Maaien/kuilen: Maïs bewerking

Bemesten en ander werk

Totaal % nesten verloren

Kievit 154 168 858 127 1.307 5.1Grutto 52 250 22 10 334 4.6Tureluur 29 55 6 1 91 2.2Scholekster 63 40 106 9 218 2.7Totaal 298 513 992 147 1.950 4.3

Maïs

Soort Aantallen nesten, die verloren gingen door

Soort Aantallen nesten, die verloren gingen door

Begin april was nog niet te voorzien hoe extreem droog het zou worden. Dit leidde ook voor de kievit tot risico’s. De uitkomstgolf van de gespaarde nesten (wat een werk!) op de maïs was net voor 1 mei. Juist op het moment dat veel maïs ingezaaid was volgde een periode met extreem kale vlaktes, maar vooral ook gortdroge vlaktes. De droogte in combinatie met predatie zorgde voor het op grote schaal mislukken van legsels en opgroeiende kuikens. De aanhoudende droogte zorgde ook voor een stagnatie bij vervolglegsels. Na enkele buien omstreeks tweede week mei kwamen de kieviten

aarzelend, doch uiteindelijk massaal tot een nieuw legsel, later volgden de scholeksters. Zelfs enkele grutto’s en tureluurs deden een poging op de maïs. De echte geboortegolf was pas eind juni. De maïs was toen al gemiddeld 50 cm lang. Volgens de kenners willen de kievit gezinnen bij een dergelijke maïs lengte hier niet meer vertoeven, in de praktijk bleek echter dat er tot ver in juli nog gezinnen uit de maïs tevoorschijn kwamen. De lengte was inmiddels meer dan 1 meter en de bladeren in gesloten dek.

Beschermingshandelingen en het succes daarvan: Soort Aantal nesten Aantal

beschermingshandelingenSuccesvol % succesvol

Kievit 25.457 14563 11227 77Grutto 7.269 3076 2093 68Tureluur 4.048 1507 1165 77Scholekster 8.182 3522 2720 77Totaal: 44.756 22668 17205 76


PredatieDe predatie blijft een punt van aandacht, alhoewel de rapportage hieromtrent te wensen over laat. De meeuwen en de zwarte kraai zijn echte eirovers, terwijl de buizerd, kiekendief en in sterk toenemende mate de blauwe reiger het voorzien hebben op de kuikens. Om maar te zwijgen over de vos en de marterachtigen. Een direct verband is de toenemende verruiging van het Friese landschap. Er gaat steeds meer open gebied verloren door bomengroei en het vormen van ruigte door riet en andere niet gewenste gewassen. Het is duidelijk dat de beleidsbepalers hierin geen keuze moeten te maken! Dit kan niet echter zonder uw hulp. Een deugdelijk verslag

is de basis om de juiste beleidsbeslissingen omtrent dit onderwerp te nemen.

Nazorgers / vrijwilligersHet is al jaren de grote wens van de Commissie Nazorg, dat de plaatselijke vogelwachten met vereende krachten hun nazorgers aansporen om met de vernieuwingen in de nazorg (nadruk op kuikenzorg) aan de slag te gaan. Een goed contact tussen de boer en nazorger is hierbij onontbeerlijk. Herhaaldelijk zijn lezingen en grootschalige informatieavonden gehouden in de gehele provincie. Hierbij zijn nadrukkelijk de kanjer nazorgers en de liefhebbers onder boeren uitgenodigd. Het is vervolgens teleurstellend

Beschermingshandelingen en de resultaten uitgesplitst:Aantal nestbeschermers geplaatst

Succesvol % succesvol bij nest-beschermer

Beschermd bij maaien

Succesvol:

Kievit 1.702 1.239 3.920 2.954Grutto 399 232 2.282 1.547Tureluur 219 150 1.107 861Scholekster 571 430 1.071 770Totaal: 2.891 2.051 8.380 6.132

Andere vogelsoorten:

Soort Aantal nesten

Soort Aantallen nesten

Soort Aantallen nesten

Eenden Andere steltlopers: Patrijzen/rallen:Wilde eend 3.997 Watersnip 60 Patrijs 10Slobeend 365 Kemphaan 4 Kwartelkoning 0Kuifeend 335 Wulp 48 Fazant 68Bergeend 314 Kluut 141 Fuut 346Zomertaling 31 Waterhoen 771Wintertaling 21 Meerkoet 3.118Krakeend Andere soorten: Roofvogels:Eidereend 9 Knobbelzwaan 332 KiekendiefTafeleend Visdief 162 BuizerdZangvogels: Zwarte stern 48 TorenvalkVeldleeuwerik 234 Kokmeeuw Zwarte kraaiGraspieper 197 Zilvermeeuw EksterWitte kwikstaart 142 RoekGele kwikstaart 50

21

dat deze uitermate belangrijke vernieuwingen te weinig in praktijk worden gebracht. Vanaf deze plaats wil de Commissie Nazorg iedere weidevogelbeschermer en boer oproepen om vooral met deze nieuwe inzichten omtrent weidevogelbeheer en –bescherming aan de slag te gaan. Het zoeken en markeren van de nesten is belangrijk, maar minstens zo belangrijk is natuurlijk de kuikenoverleving. Het plaatsen van plasticzakken (24 uur voor het maaien) doet wonderen, bijna alle weidevogelgezinnen vertrekken naar omliggende percelen. Ga eens in overleg met de boer mee op de tractor, u zult zeer zeker nog vele nesten en kuikens sparen.

Tot grote onvrede van de Commissie Nazorg zijn er nog steeds enkele wachten die haar gegevens niet, niet tijdig of onvolledig aanleveren. De afspraak is dat iedere wacht de gegevens voor 16 september van ieder jaar via de computer (Interbuild) doorgeeft aan de BFVW. Deze informatie is zeer belangrijk om het beleid op een juiste manier gestalte te geven, maar het is ook een verplichting richting de provincie om een deugdelijke rapportage te overhandigen. Deze dient vervolgens weer als leidraad bij de ontheffing voor het rapen van kievitseieren. Mocht een wacht in gebreke blijven, dan volgt er een sanctie in de vorm van het niet meer verstrekken van inlegvellen.In tegenstelling tot de onvrede is er grote opluchting ten aanzien van het toestaan van het ‘aaisykjen’. We zijn er nog niet, maar het biedt perspectief voor de toekomst. De excessen met betrekking tot de veelrapers berusten hoofdzakelijk op incidenten, waarnodig zullen we passende maatregelen nemen. Het hoofdbestuur roept een ieder op om zich aan de regelgeving te conformeren. Verder zijn de ganzen gedooggebieden m.b.t. tot de toetredingstijden en de hierdoor ontstane irritaties bekend bij het hoofdbestuur. Ook hier zullen we de nodige aandacht aan besteden.

Tot slotHet weer en daarmee samenhangend het agrarische werk heeft een grote rol gespeeld

in het broedsucces van de weidevogels. Het intensieve gebruik van de landerijen is en blijft een probleem, maar er zijn volop kansen om toch optimaal rendement te halen voor de weidevogels. Een modern agrarisch bedrijf en weidevogels gaan goed samen. Het gebruik van plastic zakken, het royaal om de nesten maaien (een goede nestenclave), voldoende kuikenland en een goede afstemming tussen boer en nazorger is hierbij van essentieel belang. Een groot aantal boeren en nazorgers is zich hiervan bewust, dat dit aantal de komende jaren fors mag groeien. Ondanks deze omstandigheden heeft de kievit zich er weer goed doorheen geslagen. De grutto en scholekster hebben een zeer moeizaam jaar achter de rug. De tureluur was minder succesvol dan de kievit maar beduidend beter dan grutto en scholekster.

Het provinciaal beleid is enigszins aangepast waarbij de BFVW met al haar vogelwachten een prominente rol toebedeeld heeft gekregen. De subsidie regeling ‘de vliegende euro’s’ heeft tot op heden zijn vruchten nog niet afgeworpen. Om te zorgen dat deze regeling adequaat wordt ingezet is uw hulp hierbij van groot belang. Daarom vanaf deze plek de oproep aan alle vogelwachters om hiermee aan de slag te gaan. Voor de nadere informatie kunt u altijd contact opnemen met het bondsbureau te Earnewâld.

Het aanleveren van een representatief nazorgverslag is nog altijd moeizaam voor een aantal wachten. De vernieuwingen in de nazorg kunnen beter opgepakt worden, dit geldt met name voor de kuikenzorg. Kwaliteit gaat voor kwantiteit, hopelijk komt hier met de gebiedsgerichte aanpak verandering in. Wij rekenen in ieder geval op ieders medewerking! Dat we gezamenlijk de schouders er onder zetten en tot in lengte van jaren mogen genieten van het ‘aaisykjen’ en het beschermen van onze dierbare vrienden uit de ‘Fryske greiden’.

DeCommissieNazorgvandeBFVW,november2007


Nazorggegevens Sectie Weidevogelbeheer

Vanellus vanellus van SBNL

VoordeVerenigingvanWeidevogelbeheerdersVanellusvanelluswas2007intweeërleiopzichteenbijzonderjaar.TwintigjaarnahaaroprichtingnamdeAlgemeneLedenvergaderinginmaarthetbesluitomteintegre-renmetdeStichtingSBNL,deorganisatievoorparticulierenagrarischnatuurbeheer.

De bestaande nauwe band tussen de sectie weidevogelbeheer Vanellus vanellus van de SBNL en de BFVW kreeg in het najaar een extra impuls bij de totstandkoming van een strategische overeenkomst met Landschapsbeheer Nederland. Onder het motto dat er meer is wat ons bindt dan wat ons scheidt, is een belangrijke voorwaarde geschapen om van deze doorbraak een succes te maken.

Als symbolische uiting van het feit dat het eierzoeken als een nationale cultuurhistorische verworvenheid moet worden beschouwd worden de nazorggegevens 2007 van Vanellus vanellus thans voor de tweede maal in successie in het jaarverslag van de BFVW opgenomen. De Klomp, januari 2008

J.H.Dijkstra, lid hoofdbestuur SBNL met de porte-feuilleweidevogelbeheer

23

Provincie Aantbeheerders wei bouw Totaal Gevonden Beheerd Uitgekomen K V L W VL Vos O

Friesland 4 40 0 40 30 18 8 0 0 0 0 0 0 6

Groningen 20 1986 172 2158 566 260 427 58 58 6 20 6 13 5

Drente 22 904 905 1809 296 265 160 46 5 15 11 8 4 27

Overijssel 65 9320 3926 13246 2409 2234 1673 189 8 119 41 27 76 141

Gelderland 37 2231 2616 4847 1521 1384 1053 118 31 35 10 44 9 108

Flevoland 6 60 82 142 81 81 69 4 0 4 0 3 0 1

Utrecht 24 868 390 1258 663 589 448 47 14 46 5 6 26 48

N-Holland 10 450 100 550 188 181 114 15 8 26 2 0 10 6

Z-Holland 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Zeeland 4 50 142 192 44 40 27 11 0 0 0 2 0 0

N-Brabant 12 164 762 926 168 125 73 13 4 27 0 0 2 3

Limburg 2 28 294 322 101 87 50 14 0 12 0 0 0 11

Totaal 206 16101 9389 25490 6067 5264 4102 515 128 290 89 96 140 356


Friesland 4 40 0 40 6 2 0 0 0 0 0 0 0 4

Groningen 20 1986 172 2158 133 72 101 3 8 0 11 2 2 3

Drente 22 904 905 1809 14 13 7 1 0 0 3 0 0 3

Overijssel 65 9320 3926 13246 275 251 193 6 0 0 7 8 7 22

Gelderland 37 2231 2616 4847 113 110 79 4 3 3 2 6 1 13

Flevoland 6 60 82 142 4 4 4 0 0 0 0 0 0 0

Utrecht 24 868 390 1258 137 137 110 10 4 1 0 0 9 3

N-Holland 10 450 100 550 82 82 53 12 5 5 0 3 3 1

Z-Holland 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Zeeland 4 50 142 192 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

N-Brabant 12 164 762 926 2 2 2 0 0 0 0 0 0 0

Limburg 2 28 294 322 3 3 1 0 0 2 0 0 0 0

Totaal 206 16101 9389 25490 769 676 550 36 20 11 23 19 22 49

Kieviet

Grutto

Inventarisatiegegevens



Friesland 4 40 0 40 6 6 2 0 0 0 0 0 0 4

Groningen 20 1986 172 2158 103 42 75 15 7 0 4 0 0 1

Drente 22 904 905 1809 27 23 18 2 0 2 0 0 0 5

Overijssel 65 9320 3926 13246 168 145 124 13 0 1 0 3 17 133

Gelderland 37 2231 2616 4847 79 77 50 6 0 2 0 2 2 16

Flevoland 6 60 82 142 6 6 5 0 0 0 0 0 0 1

Utrecht 24 868 390 1258 22 17 19 0 0 0 0 0 0 3

N-Holland 10 450 100 550 20 20 17 1 0 0 0 0 0 0

Z-Holland 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Zeeland 4 50 142 192 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0

N-Brabant 12 164 762 926 11 10 6 2 1 2 0 0 0 0

Limburg 2 28 294 322 4 4 2 0 0 1 0 0 0 1

Totaal 206 16101 9389 25490 447 351 319 39 8 8 4 5 19 164


Friesland 4 40 0 40 2 2 2

Groningen 20 1986 172 2158 80 48 59 1 10 3 0 1 0 2

Drente 22 904 905 1809 5 4 4 2 2 0 0 0 0 0

Overijssel 65 9320 3926 13246 133 129 110 4 0 0 2 3 0 8

Gelderland 37 2231 2616 4847 43 42 34 1 2 0 0 0 0 8

Flevoland 6 60 82 142 2 2 2 0 0 0 0 0 0 0

Utrecht 24 868 390 1258 92 88 73 1 1 0 2 0 1 10

N-Holland 10 450 100 550 33 33 24 2 2 1 0 4 0 7

Z-Holland 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Zeeland 4 50 142 192 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

N-Brabant 12 164 762 926 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Limburg 2 28 294 322 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Totaal 206 16101 9389 25490 390 348 308 11 17 4 4 8 1 35

Scholekster

Tureluur

Kieviet 515 128 290 89 96 140 356Grutto 36 20 11 23 19 22 49Scholekster 39 8 8 4 5 19 164Tureluur 11 17 4 4 8 1 35

Predatie

25

Ookin2007werdendoordecommissieenhaarprojectgroepenveelactiviteitenontwikkeld.DeBFVWiseenorganisatiedievogelbeschermingindebreedstezinvanhetwoordalsdoelstellingheeft.Ookanderevogel-groependanwater-enweidevogelsprofiterenvandebescherming.DeCommissieBroedzorgisvanaf1990binnendeBFVWactief. In2007namenvoorzitterJitseKrolenSjoerdStilmaafscheid.Beideherenwordenbedanktvoorhetvelewerkdatzijvoordecommissiehebbengedaan.WillemBosgravolgtJitseKrolopalsvoorzitter.

We ontvingen dit jaar van 72 vogelwachten formulieren met gegevens van 8. 959 geregistreerde nestkasten. Gegevens vindt u samengevat in de overzichten. Over de gehele lijn hebben we wat minder gegevens ontvangen dan in 2006. Detailgegevens zijn op te vragen bij de Commissie Broedzorg.

Waarom BroedzorgOnze huizen bieden onder dakpannen, in spouwmuren en onder daklijsten schuilplaatsen en nestgelegenheid. Onze straten en parken bieden voedsel. In ruil daarvoor krijgen wij levendigheid: zoals zingende mezen en stuntvliegende gierzwaluwen. Bovendien kunnen vogels nuttig zijn, als voorbeeld de gierzwaluwen. Dit zijn echte kampioenen als het op insecten vangen aankomt: één gierzwaluw vangt wel 20.000 insecten per dag. Bladluizen, spinnetjes, zweefvliegen, muggen, vliegende mieren… alles wat geen angel heeft gaat erin! Maar… uit onderzoek is gebleken dat het vijf voor twaalf is voor een aantal stads- en dorpsvogels.

Waarom kunstmatige nestgelegenheidHet aantal natuurlijke nestholten voor alle soorten holenbroeders loopt door het verwijderen van dode oude bomen terug.

Door sloop en renovatie verdwijnen er steeds meer bestaande broedplaatsen voor holenbroeders. Daarnaast biedt moderne bebouwing eveneens te weinig nestgelegenheid. Door het ophangen van nestkasten en plaatsen van huifjes op dakpannen proberen wij nu deze voorraad natuurlijke holten te vervangen of aan te vullen.

Wat doet de Commissie BroedzorgWij bieden nesthulp. Ook in 2007 zijn diverse kunstnesten ingemetseld en opgehangen.Nesthulp is alleen nodig als natuurlijke nestgelegenheid ontbreekt of onvoldoende aanwezig is. Nesthulp is nooit een einddoel, maar altijd een hulpmiddel.

Rode lijst soortenKunstnesten kunnen een uitkomst zijn om bepaalde soorten broedgelegenheid te verschaffen. Denk aan het beschermen van Zwarte stern (Blaustirns), een rode lijst soort. Commissie Broedzorg heeft een flink aantal soorten nestkasten, neststenen, huifjes en nestvlotjes op voorraad.

Het verbeteren van broedbiotoop Dit is lastig en vraagt veel tijd.Commissie Broedzorg en de plaatselijke

Commissie Broedzorg

Indewinterofhetvroegevoor-jaarnestkastenophangen

CommissieBroed-zorgheeftdiverseneststenenennest-kastenbeschikbaar


vogelwachten kunnen in samenwerking met de NBO’s, zoals NM en It Fryske Gea, iets bereiken.

Beschermingsplannen voor bepaalde soortenDe commissie koos daarvoor: • DeZwartestern(Blaustirns),eenrodelijst

soort;• DePatrijs(Patriis),isbijnauitonzeprovincie

verdwenen;• DeGierzwaluw(Toerswel),snellevermindering

van de nestgelegenheid.

Drie WerkgroepenBinnen de Commissie zijn drie werkgroepen actief.

1) Werkgroep ‘Blaustirns’ • Project‘ZwartesternsinFryslân:‘Verleden,

heden en kansen voor de toekomst’. Uitkomst van het onderzoek:

• Teweinigspreidinginbroedlocaties;• Teveelnestvlotjesopdetraditionelelocaties;• Natuurlijkenestenmoetenweereenkans

krijgen;Hier werd in 2007 door de projectgroep Blaustirns aan gewerkt.

2) Biotoopverbeteringsproject DongeradeelDoel: de aanwezigheid van veldleeuwerik en patrijs te stimuleren. De Commissie Broedzorg doet dit in samenwerking met SBNL (Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied).Commissielid Herman Postma is in 2007 bezig geweest met een inventarisatie.

3) Werkgroep ZwaluwenAdvies bij het plaatsen van huifjes voor gierzwaluw en huismus en neststenen voor holenbroeders in gebouwen. De projectgroep heeft een flink aantal stenen kunstnesten beschikbaar.

Broedzorg heeft een educatieve waardeVoor de jeugdvogelwacht of school is het maken, ophangen en controleren van nestkasten een leerzame activiteit. Voorlichting en natuurbeleving beginnen al op de basisschool. Uw vogelwacht kan een prima toegang vinden in de groepen 7 en 8.

Kerngegevens 2007• 72BFVW-vogelwachtenhebbenditjaar

meegedaan aan het nestkastenproject. • Erzijnin2007aan35vogelwachtenruim1000

nieuwe kunstnesten verstrekt.• Ca.9.000geregistreerdenestkastenwerdendit

jaar gecontroleerd en geïnventariseerd.• Hiervanzijnongeveer65%bewoonddoor28

soorten.

VogelwachtHeegplaatsteen“mussen-flat”indenieuweschool

Werkgroepledenkrijgentekstenuitlegovernestvlotten

Develdleeuwerikookeenzeldzamebroedvogel?

VogelwachtEastereinplaatsthuiszwaluw-nestenonderdebrug

Basisschoolkinde-renvervennestste-nenvoordenieuweschoolinWommels

IndeoostgevelvandenieuweschoolplaatstVogelwachtWommels25nest-stenen

27

• Bezettingspercentagestalrijkstesoorten:koolmees 41%, pimpelmees 21%, ringmus 15%, spreeuw 4,3% en bonte vliegenvanger 2,9%.

• 39vogelwachtenteldenzwaluwen(huiszwaluw, boerenzwaluw, dierzwaluw en oeverzwaluw).

• Intotaalwerdenin2007inFryslân139broedparen zwarte sterns (Blaustirns) vastgesteld, verdeeld over 11 (deel)kolonies.

• DeCommissieheeftvoor20vogelwachten/verenigingen een lezing/presentatie verzorgd.

• HiddeFrankenagaf5keeradviesbijprojectenin wijken en bij gebouwen.

• In2007verscheeneenuitgebreidjaarverslagen Vanellus themanummer.

• DitallesdoorBFVWvrijwilligers,aldezemensen worden bedankt voor hun inzet.

Bijzondere waarnemingenOok dit jaar ontving de commissie weer prachtige verslagen van de nestkastinventarisaties. Daarbij wordt ook vaak melding gemaakt van bijzondere waarnemingen. Hier volgt een opsomming van een aantal daarvan.

Franeker gaf een gedetailleerd overzicht met de specifieke broedresultaten van koolmees, pimpelmees en ringmus. Daarnaast een boomvalk met 2 jongen, en verder een nestje van boomkruiper onder een dakpan, en 2 broedgevallen van de nijlgans met in totaal 14 jongen. Ook Akkerwoude e.o. gaf een overzicht met specifieke broedresultaten in de nestkasten. Ze constateerden grotere legselgroottes dan in voorgaande jaren, ook waren er dit jaar weinig dode jongen. Nieuwe bewoners in de kasten waren de boomkruiper en roodborst. De boomkruiper verkoos niet een speciale boomkruiperkast maar broedde in een spechtenkast. Nadat er uit de kast 8 jonge koolmezen waren uitgevlogen, ging de boomkruiper er in broeden, waarbij 6 jongen uitvlogen. In de kast voor de koolmees zat eerst een koolmees waarbij 9 jongen uitvlogen, daarna ging de roodborst erin waarbij 5 jongen

uitvlogen. Leeuwarden e.o. vertelt dat er bij de kinderboerderij geen broedparen wilde eend waren. Afgelopen zomer werden er dode eenden gevonden die aan botulisme type c waren doodgegaan. Verder hadden ze 3 nesten torenvalken buiten de stad die alle drie succesvol waren (in totaal 14 jongen).Terkaple/Akmarijp/Goïngarijp meldt dat de ringmus in de dorpen in grote getale voorkomt. De broedgevallen waren erg succesvol, per kast bijna altijd 2 keer en soms zelfs wel 3 keer. Bij Balk hangen de nestkastjes in 2 bossen: het Wyckelerbos en Harichsterbos. In het Harichsterbos werden de nesten verstoord door een boom- of steenmarter. Het aantal lege nesten is in het totaal niet meegenomen, waardoor de totale verstoring waarschijnlijk hoger zal zijn geweest. Joure had een kast met een vleermuis, 2 kasten met hoornaar, een spreeuw in een gierzwaluwkast, en een broedgeval van de ijsvogel (al 2 keer op dezelfde plek).Jonge holenduiven had Bolsward nog op 8 september. Er waren waarschijnlijk 3 broedgevallen waarvan in totaal 16 jongen zijn grootgebracht. Een torenvalkkast bij Lekkum/Miedum in de Bullepolder werd wederom 2 maal gekraakt door nijlganzen. In Bakhuizen broedde een winterkoning in een eendenkorf en in een kunstnest van de huiszwaluw. Op de daken van een oude melkfabriek en een school in Dokkum broedden zo’n 40 paar visdieven met er tussen een kleine plevier. Ook Dronrijp meldt een succesvol broedende kleine plevier.Heerenveen/Oranjewoud had in 1 kast een vleermuis en in 2 kasten wespen. Bij het schoonmaken van de nestkasten in Grou na het seizoen bleek dat 5 kasten inmiddels alweer bewoond waren, en wel door vleermuizen. In 2 kasten hingen 4 vleermuizen en in 2 kasten zaten elk 2 vleermuizen, in 1 kast zat 1 vleermuis. In een wykelbak broedde een ransuil succesvol. In Jubbega broedde een winterkoning in een voerbak voor reeën en vond de boomkruiper een plekje in een vleermuiskast.De Blesse e.o. had 2 kasten die bezet waren door hommels. Donkerbroek had een nestkast met


muizen en een kast met de bosuil. Bij Gaastmeer had een paar torenvalk in een eendenkorf 3 jongen. Verder werd een kerkuil met 8 jongen gemeld (geringd). De beide torenvalkenkasten in Harlingen leverden beide 6 jongen. Dus in totaal maar liefst 12 jongen (waarvan 10 vrouwtjes en 2 mannetjes, alle zijn geringd).

WybrenBruinsma,secretariscommissieBroedzorg“Broedzorg:lerenobserveren”

Commissie Broedzorg Aantal nestkasten per Vogelwacht in Friesland2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Totaal RAYON 1 595 446 610 657 594 574 667 662VW. Anjum nieuw 0 10 10 0VW. Brantgum 50 45 39 25 30 30 34 26VW. Dokkum 135 137 147 154 161 171 177 180VW. Engwierum 21 22 13 11 0 0 0 0VW. Ferwerd nieuw 0 0 0 0VW. Hantum 17 11 0 12 12 12 10 0VW. Hollum/Ballum/Ameland 89 0 178 187 123 96 133 122VW. Holwerd e.o. 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Kollum 195 197 161 194 191 185 231 240VW.Ameland(Nes-Buren) 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Oudwoude 30 0 26 27 34 28 29 30VW.Schiermonnikoog 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Veenklooster/Zwagerveen 18 0 14 15 25 25 25 38VW. Westergeest 40 34 32 32 18 27 28 26Totaal RAYON 2 395 319 347 437 360 548 664 329VW. Akkerwoude 0 45 51 53 53 53 49 78VW.Augustinusga/Surhuizum 0 0 0 0 0 0 0 0VW.Buitenpost 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Driesum/Wouterswoude 40 0 48 38 64 73 73 0VW. Drogeham 68 90 0 110 103 105 100 95VW. Gerkesklooster/Stroobos 0 27 0 0 0 129 208 0VW. Rinsumageest 69 60 65 65 65 61 59 53VW.Surhuisterveen 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Twijzelerheide 103 0 76 65 0 46 57 0VW. Veenwouden 80 73 83 83 75 81 91 103VW. Zwaagwesteinde 35 24 24 23 0 0 27 0Totaal RAYON 3 313 46 64 427 529 600 654 602VW. Beetgum/Beetgumermolen 32 0 25 24 27 29 32 28VW. Berlikum 0 0 0 30 36 77 97 74

29

VW. Birdaard 40 40 39 40 33 0 37 0VW. Boksum en omkriten 0 0 0 0 45 47 43 41VW. Dronrijp 0 0 0 21 42 60 69 73VW. Franeker 147 0 0 297 279 302 301 325VW. Hallum/Marrum 35 6 0 15 8 29 18 0VW.HetOudBildt 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Marssum 59 0 0 0 59 56 57 61VW.Menaldum/Slappeterp 0 0 0 0 0 0 0 0VW.Terschelling 0 0 0 0 0 0 0 0Totaal RAYON 4 245 341 192 256 349 405 422 267VW. Bozum 0 0 0 0 39 62 64 0VW. De Fjouwer Doarpen” Itens 26 96 0 34 62 66 70 0VW. Jelsum e.o. 0 0 0 0 19 24 28 0VW. Mantgum 36 35 33 30 31 33 32 29VW. Easterein 0 35 0 32 35 54 52 51VW. Oosterwierum 18 19 17 15 17 17 16 17VW. Roodhuis/Tirns 34 41 28 36 36 34 0 0VW. Stiens 0 0 0 0 39 0 37 46VW. Winsum/Baard/Oosterlittens

90 80 75 79 32 79 79 84

VW. Wommels 41 35 39 30 39 36 44 40Totaal RAYON 5 412 327 537 574 721 869 1084 1062VW. Bergum 83 0 59 0 0 59 165 165VW. Eestrum 0 0 0 0 0 103 128 130VW. Garyp 82 0 0 0 92 0 132 141VW. Hurdegaryp 27 29 30 29 30 31 30 25VW. Noordbergum 160 250 398 394 439 455 403 476VW. Oostermeer (Eastermar) 0 0 0 103 116 114 147 0VW. Rijperkerk 28 14 18 14 14 16 12 18VW.Sumar 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Trynwalden 32 34 32 34 30 51 31 74VW. Tytsjerk 0 0 0 0 0 40 36 33VW.Wijnse.o. 0 0 0 0 0 0 0 0Totaal RAYON 6 288 294 271 368 374 362 343 326VW.Arum 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Bolsward 70 69 69 79 85 98 92 79VW. Harlingen 0 0 0 66 65 70 87 82VW. Koudum/Hemelum 58 46 31 29 30 30 26 27VW.Lollum/Waaxens 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Makkum 60 60 60 70 77 65 65 65VW.Parrega/Hieslum 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Stavoren 73 62 58 64 68 75 73 73VW.Witmarsum 0 0 0 0 0 0 0 0


VW. Workum 27 57 53 60 49 24 0 0Totaal RAYON 7 821 979 1088 1071 1097 1110 1066 802VW. Bakhuizen 30 31 33 32 31 28 30 29VW. Balk en omstreken 134 136 134 131 131 171 174 161VW. Gaastmeer 60 74 74 75 78 73 70 73VW. Heeg 50 64 64 0 0 0 0 0VW.Hommerts/Jutrijp 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Oppenhuizen/Uitwelleringa 29 23 30 26 31 29 15 21VW. Oudega (W) 122 107 121 128 142 163 133 185VW. Oude- en Nijemirdum 96 92 163 171 158 149 143 137VW.Scharnegoutume.o. 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Sloten e.o. 21 19 18 15 12 0 0 0VW. Sneek 152 143 143 143 143 128 128 0VW.Woudsend 0 0 0 0 0 0 0 0VW. IJlst en Oosthem 127 290 308 350 371 369 373 196Totaal RAYON 8 590 477 409 433 594 483 433 547VW. Akkrum 73 62 66 23 15 38 0 0VW. Grouw 97 100 27 81 103 99 100 120VW.IdaarderadeelNrd (Wargae.o.)

0 0 0 0 0 0 0 0

VW. Irnsum 117 69 60 50 82 82 0 74VW. Leeuwarden/Huizum e.o. 42 36 50 44 124 52 65 72VW. Lekkum/Miedum 20 0 0 0 19 21 34 51VW. Oldeboorn 22 22 23 23 24 24 20 109VW. Raerderhim e.o. 102 0 0 55 65 0 54 0VW. Reduzum 22 65 69 55 62 58 59 59VW. Terhorne 44 53 49 37 34 50 55 62VW. Wurdum/Swichum/Wytgaard

51 70 65 65 66 59 46 0

Totaal RAYON 9 1472 1203 1357 1366 1332 1627 1516 1827VW Boyl 53 40 40 50 60 63 65 65VW. De Blesse c.a. 57 51 74 77 99 101 90 109VW. Donkerbroek 197 185 217 204 162 147 138 157VW. Elsloo per 2004 Oosterwolde

86 85 83 85 0 0 0

VW. Heerenveen 342 274 259 321 345 388 407 435VW. Jubbega e.o. 0 0 68 45 41 100 105 103VW. Olde- en Nijeberkoop 73 100 125 145 165 165 0 207VW. Oldeholtpade e.o. 145 157 149 141 144 139 149 141VW. Oosterwolde e.o. 110 123 168 128 84 280 270 304VW. Ooststellingwerf 130 0 0 0 0 0 0 0VW. Oude- en Nieuwehorne 215 188 174 170 172 172 150 120VW. Tjalleberd/De Streek 0 0 0 0 60 72 142 186

31

VW. Wolvega 64 0 0 0 0 0 0 0Totaal RAYON 10 1138 1031 1296 1039 1278 1127 1033 954VW. De Wilgen/Smalle Ee 37 32 0 25 16 33 35 28VW. Drachten/Beetsterzwaag 413 394 422 255 424 400 400 290VW. Drachtstercompagnie 156 153 159 145 137 140 146 223VW. Gorredijk 80 88 75 79 94 83 77 0VW.Langezwaag/Luxwoude 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Nijbeets/Veenhoop 0 0 23 23 29 32 32 32VW. Opeinde (Sm). 317 0 222 414 380 344 180 286VW. Oudega (Sm). 31 85 98 98 27 95 95 95VW.Rottevalle 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Ureterp 104 167 136 0 108 0 68 0VW. Ureterp Jeugdwacht 0 112 161 0 63 0 0 0Totaal RAYON 11 735 563 655 794 799 831 906 975VW.Doniawerstal 0 0 0 0 0 0 0 0VW. Goïngaryp/Eagmaryp/Terkaple

99 0 131 173 173 179 229 275

VW. Haskerdyken 66 66 66 69 69 66 69 68VW. Joure 271 237 252 308 303 291 343 365VW. Lemmer 77 77 20 70 70 95 70 70VW. Oosterzee 72 64 58 44 56 84 70 80VW. Oudehaske 117 119 128 130 128 116 125 117VW.St.Johannesga-Rotsterhaule

33 0 0 0 0 0 0 0

VOGELWACHTEN DIE SCHUIN AFGEDRUKT ZIJN, HEBBEN VANAF 1991 NOG NOOIT BROEDGEGEVENS INGESTUURD.


2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007Aantal kunstnesten, waarvan 222 292 339 402 463 462 530 606Huiszwaluw 175 201 156 160 189 197 149 178Boerenzwaluw 10 0 0 429 207Gierzwaluw (pannen/kasten) 15 19 44 47 53 61 134 211Aantal wachten huiszwaluwen 20 20 20 30 40 47 49 39Huiszwaluwadressen 29 35 37 332 575 568 694 639Huiszwaluwnesten 789 790 639 1491 2258 3262 3347 3361Gemiddelde nest / wacht HZ 39,5 39,5 31,95 49,7 56,45 69,4 68,31 86,18Kunstnesten bezet huiszwaluw

84 92 77 91 119 90 99 117

Aantal wachten boerenzwaluw 3 3 2 15 23 25 27 24Boerenzwaluwadressen 12 11 11 275 293 410 469 268Boerenzwaluwnesten 83 73 64 1317 2636 3069 3436 3238Gemiddelde nest / wacht BZ 27,7 24,3 32 87,8 114,6 122,8 127,3 134,9Kunstnest bezet boerenzwaluw

10 0 0 99 268

Aantal wachten gierzwaluw 3 3 6 23 26 28 30 27Gierzwaluwadressen 0 0 2 118 225 235 3436 10Gierzwaluw (ex.) nesten geteld 371 388 391 1116 1190 1624 1887 2177Gemiddelde nest / wacht GZ 124 129 65 49 46 58 63 81Kunstpannen bezet gierzwaluw

9 11 13 24 53 61 0 292

Opgegeven aantal broedgevallen, per soort, in Friesland (werkgebied Commissie Broedzorg)

Jaartal 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007Akkrum, Oude schouw 5 Akkrum, grondhopen FCC terrein

31

Burgum, Soestpolder 225 gaten

200 120 57 73 75 199 0

Burgum, Cees v/d Adel 20 30Donkerbroek “blauwe bos” Haule

0 0 0 0 0

Drachten, Opeinder kanaal (3 nat. Wanden)

1020 300 240 315 220 720 620 350

Dronrijp, kaai 1 2 16 18Dronrijp, Kaai 2 13 30 Garyp, zandwinput 260 600 150 300 350Garyp, vuilstort 17 24 74 3 25Gerkesklooster, zandafgraving PM-kanaal

45

33

Gorredijk, kunstwand met 103 gaten

63 0

Heeg 55 60 0 33 57 40 41 61Heerenveen, BFI terrein ( + tijdelijke)

220 130 81 28 8 7 21

Heerenveen, Nieuwbouwterrein

11 98

Heerenveen, Betonwand “de Kavels”

120 123 117 30

Idzega 5Joure, rest 78 34 40 32 25 0 Joure, De Twigen 48 80 0 95 73 0 110 7Kollumerpomp, Slijkweg 30 5 0Kollumerpomp, Kwelderweg 60 40Koudum, Galamadammen 60Koudum, Buitenschar 2 16Leeuwarden, Aqua Zoo 144 gaten

230 33 0 40

Lemmer “A.Hamstra” 6 Eastermar “Historische akkers” 0 0 0 Oosterwolde weperpolder zandwinning

30 315 198 304

Oosterzee, holsteinpad 4 10 13Opeinde, Zwartveen 47Oranjewoud, oever museum Belvedere

8

Oudemirdum, Natuurgolfbaan Gaasterland

35

Aldtsjerk “Stenendam” 330 Makkum, Zuidwaard Fryske Gea

25 0

Nijeholtpade,zandwinning 100 40 20 62 Rinsumageest, nabij Eeltjemeer

60

Schiermonnikoog, 3 locaties 80 Smalle Ee, Butendyken 12Stavoren-Warns (tijdelijke) 15 Tjalleberd, 2 natuurlijke locaties

32

Ureterp “Fugelhelling” 30 Wolvega, industrieterrein Totaal aantal 1929 704 481 862 1680 1660 2006 1517


2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007Aantal wachten huiszwaluwen 20 20 20 30 40 47 49 39Aantal wachten boerenzwaluw

3 3 2 15 23 25 27 24

Aantal wachten gierzwaluw 3 3 6 23 26 28 30 27Aantal locaties oeverzwaluw 8 5 3 7 11 9 15 17

Huiszwaluwnesten 789 790 639 1491 2258 3262 3347 3361Boerenzwaluwnesten 83 73 64 1317 2636 3069 3436 3238Gierzwaluw (ex.) nesten geteld 371 388 391 1116 1190 1624 1887 2177Oeverzwaluwnesten 1929 704 481 862 1680 1660 2006 1517

Huiszwaluwadressen 29 35 37 332 575 568 694 639Gierzwaluwadressen 0 0 2 118 225 235 3436 10Boerenzwaluwadressen 12 11 11 275 293 410 469 268

Biotoop Verbeteringsplan Dongeradeel 2007

BiotoopverbeteringsprojectDongeradeel

In 2006 is een begin gemaakt om het “Biotoop Verbeteringsplan Dongeradeel“ op te starten en gelukkig is dit uiteindelijk gelukt. In het begin heette dit “het project Patrijs”. Maar al snel bleek dat het project breder opgezet moest worden om succes te hebben bij sponsoren. Er zijn dan ook een aantal aanpassingen gedaan waardoor meer dieren plantensoorten konden profiteren. In 2007 hebben akkerbouwers en veehouders stappen ondernomen om de “natuur” meer kans te geven op hun moderne bedrijven. Door een intensieve bedrijfsvoering, landinrichting en ontmenging van de landbouw zijn vele biotopen verslechterd en daarmee zijn vooral kenmerkende akkerplanten en – vogels in aantal sterk achter uitgegaan, zoals de patrijs en de veldleeuwerik. Voornoemde vogels kwamen in de zestiger jaren nog massaal voor in de noordelijke kuststrook. Patrijs en veldleeuwerik stellen

hoge eisen aan hun biotoop. Zonder voldoende voedsel-, dekking – en broedmogelijkheden kunnen patrijs en veldleeuwerik zich niet handhaven. Er zijn in de gemeente Dongeradeel 2 gebieden die aan dit project meedoen. Een gebied vlakbij Holwerd. Het betreft hier een gebied van een aantal samenwerkende boeren onder de naam “Ecolana“. Het tweede gebied ligt rondom het dorp Nes. De volgende pakketten beheersmaatregelen, waarvoor deelnemers een vergoeding ontvangen, zijn toegepast:1. Veldleeuwerikvlakken; 2. Plasdras;3. Rietkraag; 4. Dobben / poelen; 5. Faunarand;6. Kruidenrand; 7. Ruigteperceeltjes.

De volgende organisaties zijn betrokken bij dit project: Provincie Fryslân, SBNL, BFVW, IVN.

Wat is nu de functie/taak van de BFVW in dit project?In de voorbereidende fase was ondergetekende aanwezig bij elk overleg aangaande dit project en in het voorjaar van 2007 zijn er vogeltellingen gedaan in beide gebieden. De monitoring is helaas laat in het seizoen gestart. Daardoor is er niet geïnventariseerd tijdens het broedseizoen.

35

Beide gebieden zijn 3 maal uitgebreid bezocht om alle aanwezige vogelsoorten te noteren. De gegevens van de tellingen zijn opgenomen in een eindverslag. Belangstellenden kunnen dit verslag bij mij inzien.

Een korte conclusieDoor het natte weer in 2007 zijn verschillende faunaranden slecht opgekomen. Vaak is een faunarand ook kopakker en als daar bij nat weer met de trekker doorheen gereden wordt omdat er werkzaamheden in het veld moeten gebeuren, dan wordt de rand er niet mooier op. De veldleeuwerikvlakken werden aangebracht in graan.

De zaaimachine 5 meter optillen en uitzetten geeft een oppervlakte van ca. 20 m². Veel kleine vlakjes hebben een groter effect dan enkele grote vlakken. Per ha ca. 10 veldleeuwerikvlakjes. De ruigteperceeltjes zijn blijvend voor enkele jaren. Daarin zijn ook kleine, vaak besdragende struikjes geplant. De rietsloten en kragen worden maximaal voor 50% gemaaid. En geen werkzaamheden in het broedseizoen.Er kwamen heel veel vogels voor. Opvallend was het grote aantal gele kwikstaarten. Leeuweriken waren wel aanwezig, maar of er meer waren door de kale veldjes is moeilijk te zeggen.Patrijzen zijn wel waargenomen. Ook is een nest, inclusief de patrijs “kapot “ gemaaid.Het project wordt in 2008 voortgezet. De tellingen zullen dan vroeg in het voorjaar beginnen, ook tijdens het broedseizoen zal de inventarisatie doorgaan.

We hebben hier te maken met een redelijk groot-schaligprojectomboerenlandvogelseenbetere leefomgeving–biotoop-teverschaffenomopdezemanierbeterebroedresultatentekrijgenwaardoordepopulatiezichkanherstellen,stabilise-renenuitbreiden.

AanbevelingIn 2007 waren de randen om percelen soms slecht als gevolg van het natte weer, vooral in het begin van het seizoen. Ook waren de meeste randen bij de laatste telling gemaaid of ondergeploegd. Vogels moeten ook in de winter dekking hebben, vooral patrijzen. Geen dekking betekent dat de patrijzen prooi worden van roofvogels. Het Friese akkerbouwgebied in Dongeradeel is in de winter erg kaal, er staan geen gewassen meer en bijna alle percelen zijn geploegd of bewerkt. Daarom moet gezocht worden naar een gewas/vrucht die in de akkerranden ingezaaid kan worden, en die ook zoveel mogelijk in de winter blijft staan. Voordeel: dekking voor dieren en zaden kunnen in de winter als voedsel dienen. Wel moeten hardnekkige ongewenste onkruiden bestreden mogen en kunnen worden. Het project moet zeker enkele jaren kunnen doorgaan om het gewenste effect te kunnen meten.

Een zeker zo belangrijk aandachtspunt is de voedselvoorziening in de winter. Onkruiden en kruiden worden massaal bestreden met herbiciden. Het gevolg is dat er zeer weinig onkruidzaad te vinden is voor vogels in het veld. De moderne combine neemt alle zaden, ook onkruid zaden mee. Er valt bijna geen korrel van de oogst op de grond, dus ook daarvan kunnen de akkervogels niet leven. Zoals ik hierboven al schreef is het land in Dongeradeel erg kaal en voor de winter geploegd. Dus de weinige zaden die er na de oogst lagen worden ook nog eens een tiental cm. onder de grond gestopt en daardoor onbereikbaar voor vogelsEr moet een ‘jaarrond’ oplossing komen zodat de vogels het hele jaar voldoende dekking en voedsel hebben.

HermanPostma,commissielidBroedzorg

patrijs


Dit jaar verzorgde de werkgroep presentaties voor de vogelwachten: Buitenpost, Woudsend, Bozum, Easterein en Rinsumageest.De bijeenkomsten werden goed bezocht.

Presentatieverzorgddooreencommissielid

Bijeenkomsten met Landschapsbeheer FrieslandLandschapsbeheer Friesland heeft dit voorjaar het initiatief genomen om de boerenzwaluw in zuidoost Fryslân beter op de kaart te zetten.Deze promotieavonden werden gehouden op 29 mei in Donkerbroek en 30 mei te Nijeholtpade. Het waren prima bijeenkomsten met over beide avonden ongeveer 170 enthousiaste bezoekers. Een prima initiatief van Landschapsbeheer Friesland waaraan commissie Broedzorg / Vogels aan Huis graag haar medewerking heeft verleend. De uitnodiging was gericht aan particulieren en natuurorganisaties. Zwaluwen op en rond ervenEen van de vogelsoorten die het moeilijk heeft is de boerenzwaluw. De omstandigheden zijn voor de boerenzwaluw in een kleine halve eeuw drastisch verslechterd. Kleinschalige

boerenbedrijven maakten plaats voor grote boerderijen met veel aandacht voor hygiëne. De erven zijn opgeruimd, op de grote betonplaten blijven geen waterplasjes staan, en er zijn geen rommelige “overhoekjes” meer. Insecten blijven weg van zo`n schone en geordende omgeving, waardoor de zwaluwen hun voedsel zien afnemen. In Nederland gaat het dus niet goed, maar ook in Afrika wordt het er voor de overwinterende boerenzwaluwen niet beter op.

Als initiatiefnemer heeft Landschapsbeheer Friesland in 2007 het project “Zwaluwen op en rond erven” gelanceerd met als doel om in zuidoost Friesland (ROM gebied) op verschillende locaties maatregelen uit te voeren om de nestgelegenheid van de boerenzwaluw en eventueel ook aanwezige huis- of gierzwaluwen te verbeteren.

Het project is eind 2007 afgesloten met als resultaat, dat er op ruim 20 locaties werkzaamheden zijn verricht, zoals het aanbrengen van nestplankjes voor de boerenzwaluwen, kunstnesten voor de huiszwaluw en ook werden er “mestopvang-plakjes” onder bestaande huiszwaluwnesten aangebracht. Door monitoring worden de ontwikkelingen geregistreerd.

“Vogels aan Huis” Zwaluwen

Presentaties Inhetafgelopenjaarzijnerdoordeledenvandezewerkgroepweerbeamer-presentatiesgehoudenopbij-eenkomstenvandiversevogelwachten.Dezepresentatiesgaanvooraloverdeverschillendezwaluwsoortenenhunleefwijzen.Welkemaatregeleneenvogelwachtkanondernemenomhetbroedsuccesvandezwalu-wenteverbeteren.Wijziengraagdatdevogelwachtenhunbeschermendewerkzaamhedeneninventarisa-tiesuitbreidennaardezevogelsoorten.

37

Dit is een begin, het is de bedoeling dat Landschapsbeheer Friesland ook in andere delen van Fryslân t.z.t. met zo`n project aan de slag gaat.

Overige contactenEr is in het afgelopen jaar regelmatig overleg geweest met uiteenlopende organisaties als: bouw- en woningtoezicht van gemeenten, woningbouwverenigingen, Stichting behoud kerkelijke gebouwen Fryslân, Stichting Âlde Fryske Tsjerken, architecten en vele particulieren, met als doel de snel verslechterende situatie van de diverse zwaluwsoorten onder hun aandacht te brengen en op de mogelijkheid van beschermende maatregelen te wijzen.

Jan Medenblik / Klaas Boersma, leden commissieBroedzorg

Boerenzwaluwen


2007waswederomeenmatigjaarquaaantallenzwartesterns.VoordeWerkgroepBlaustirnswashetechtereendrukenzinvoljaarwaarinvoloptoekomstplannenwerdengesmeedomdepopulatietelatengroeien.

Werkgroep BlaustirnsIn 1996 werd de Werkgroep Blaustirns Fryslân opgericht met als doel het behouden en uitbreiden van de sterk bedreigde Friese populatie zwarte sterns. De werkgroep valt als zelfstandig opererend onder de Commissie Broedzorg en bestaat uit leden van de BFVW en een aantal vertegenwoordigers uit professionele organisaties. De veldmensen spelen door het leggen van vlotjes en het monitoren van de ontwikkelingen een belangrijke rol bij de bescherming van de stern. Deze activiteiten worden vanuit de werkgroep gecoördineerd.

Momenteel bestaat de werkgroep uit Jitse Krol (voorzitter), Johannes Krol (secretaris), Joop Hellinga (It Fryske Gea), Marten Wesselius (Provincie Fryslân), Jelle de Boer (Natuurmonumenten), Berco Hoegen (Staatsbosbeheer), Bernd de Bruijn (Vogelbescherming Nederland), Henk Dommerholt (Natuurmonumenten) en Jelle Postma (SOVON districtscoördinator). De functie van secretaris werd tot september vervuld door Joop Hellinga. Sinds de zomer zijn deze werkzaamheden tijdelijk overgedragen aan Johannes Krol. Joop wordt van harte bedankt voor zijn jarenlange inzet als secretaris. Hij blijft nog wel actief binnen de werkgroep.Voor het coördineren en begeleiden van de veldmensen en om ervoor te zorgen dat er voldoende en het juiste type vlotjes op de locaties worden toegepast, is er behoefte aan een vlotjescoördinator. Jelle de Boer heeft deze taak in eerste instantie op zich genomen.

Om de sterke achteruitgang een halt toe te roepen werd in 1996 door de BFVW een beschermingsplan opgesteld. Dit leidde echter niet tot een toename van de zwarte stern. Daarom werd in 2006 op initiatief van de

werkgroep en in financiële samenwerking met Vogelbescherming Nederland, de Provincie Fryslân, It Fryske Gea, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, veldonderzoek verricht naar de oorzaken van de afname en de mogelijkheden voor een herstel van de populatie zwarte sterns in Fryslân. De resultaten zijn door Jan van der Winden (Bureau Waardenburg) en Romke Kleefstra (SOVON) opgesteld in het rapport ‘Zwarte sterns in Fryslân: verleden, heden en kansen voor de toekomst’. Op 28 maart 2007 werd dit rapport gepresenteerd en uitgereikt aan gedeputeerde Anita Andriesen in restaurant Iesicht te Oudega (Smallingerland). Tijdens de geslaagde bijeenkomst, met onder andere een forumdiscussie onder leiding van Klaas Jansma, werden de mogelijkheden voor de zwarte stern nader besproken.

Tijdens het jaarlijkse veldbezoek op 9 juni bracht het bestuur een bezoek aan De Wieden in Overijssel en De Brandemeer bij Oldelamer. De Wieden is het op één na belangrijkste broedgebied voor de soort in Nederland en het bekijken van de aanpak aldaar was daarom erg leerzaam.

De traditionele vergaderrondvaart door de Alde Feanen werd op 3 oktober gehouden. Tijdens de rondvaart werden de ervaringen uit het broedseizoen uitgewisseld en werd alvast vooruitgekeken naar het komende jaar. Zo werden een aantal nieuwe locaties genoemd waar vlotjes kunnen worden gelegd. Ook werd het type vlot getoond dat in De Wieden met succes wordt gebruikt (zie foto). Dit betreft een vlot van piepschuimachtig materiaal welke goedkoper is dan de nu veelal gebruikte zware PVC vlotjes. Het ‘Wieden’ type zal vanaf 2008 ook in Fryslân worden gebruikt.

Werkgroep ‘Blaustirns Fryslân’

39

Typevlot‘DeWieden’(B.deBruijn)

Zwarte stern in 2007In totaal werden in 2007 in Fryslân 139 broedparen vastgesteld, verdeeld over 11 (deel)kolonies. In de tabel staan de gegevens per kolonie weergegeven (aantal aanwezige paren, aantal broedparen en broedsucces in gemiddeld aantal jongen per paar). De getallen tussen haakjes hebben betrekking op de cijfers van 2006.

In 2007 zijn op een aantal nieuwe locaties vlotjes uitgelegd. Bij de Modderige Bol bij Grouw en in het Kobbelân bij Goengahuizen was sprake van een succes. Bij nieuwe locaties in de Alde Feanen (Jurjenslân, Rûge tsiene, Wyldlannen-Doekesleat) en in De Dulf bij Nijbeets vonden echter nog geen vestigingen plaats. Ook in Trynwâlden, Eastermar, Burgumermar, Timertsmar, Lytse Mar, Jelsma’s dobbe, de Kraanlannen, Easterskar en in de Nijkspolder werden net als in voorgaande jaren geen broedparen vastgesteld.

BroedresultatenIn tegenstelling tot in 2006 is het broedsucces in 2007 niet bij elke kolonie bijgehouden. Opvallend is dat op de nieuwe locaties (Modderige Bol, Kobbelân, Frieswijkpolder en Brandemeer-zuid) het broedsucces steeds goed

was met gemiddeld 1 uitgevlogen jong per paar.In De Deelen was sprake van een flinke tegenvaller. Net als in 2006 werd er veel op natuurlijke nesten gevestigd. Ook dit jaar lag dat aandeel met 40 natuurlijke nesten weer bemoedigend hoog. Van enig broedsucces was in 2007 helaas geen sprake. In de eerste helft van juni was de kolonie over de kop gegaan, vermoedelijk te wijten aan de slechte weersomstandigheden in die periode. De kolonie bij de Smalle Ee had voor het eerst sinds 1993 geen broedparen op de vertrouwde locatie. Het is onbekend gebleven waarom het hier misging. Op een nieuwe plek in een tochtsloot waren toch nog 3 paar aanwezig. Mogelijk is het gros van de paren bij Smalle Ee verkast naar een andere kolonie.

Kolonie Aantal paar Broedparen Broedsucces (j/pr)De Leijen 13 (26) 13 (26) ? (0,8)Modderige Bol 4 (0) 3 (0) 1 (0)Tusken Sleatten 9 (7) 9 (6) >1 (0)Kobbelân 6 (0) 5 (0) 1 (0)Smalle Ee 20 (20) 3 (19) ? (1,4)Frieswijkpolder 8 (0) 8 (0) 1 (0)De Deelen 50 (39) 50 (37) 0 (1,3)Brandemeer 11 (28) 11 (22) 0,5 (0,5)Brandemeer-zuid 10 (0) 10 (0) 1 (0)Tjonger (Het Wijd) 12 (12) 11 (12) ? (1,4)Tjonger (Langelille) 16 (16) 16 (14) ? (1,4)Fryslân totaal 159 (148) 139 (136)


TrendDe trend van de zwarte stern in Friesland sinds 1992 staat in de onderstaande grafiek. Sinds 1992 ligt het totale aantal broedparen tussen 140 en 200. Na het topjaar 2003 neemt de soort geleidelijk af naar respectievelijk 140 en

136 broedparen in 2005 en 2006. Het aantal broedparen in 2007 ligt dus op vergelijkbare hoogte als in de voorgaande 2 jaren. Vergeleken met de aantallen in de jaren veertig (3000-4000 paar) zit de soort dus nog steeds op een dieptepunt.

250

200

150

100

50

092 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06

overigTjongerBrandemeerDe Deelen

Werkplan Blaustirns 2007-2010Naar aanleiding van de aanbevelingen uit het rapport heeft de werkgroep het ‘Werkplan Blaustirns 2007-2010’ opgesteld. Hierin wordt uiteengezet wat voor beschermingsactiviteiten er de komende jaren worden ontplooid. Dankzij een donatie van €25.000,- van Vogelbescherming Nederland kan de uitvoering van dit plan plaatsvinden. Deze donatie werd mogelijk gemaakt door sponsoring van de Stern Groep NV.

In het rapport wordt geconcludeerd dat de belangrijkste reden voor het uitblijven van een toename het magere broedsucces bij sommige kolonies in sommige jaren is. Er wordt aanbevolen om op korte termijn het aantal locaties te verdubbelen en zo mogelijk te verdrievoudigen. Tegelijkertijd zal het aanbod op bestaande locaties verkleind moeten worden of ter plekke meer verspreid. Daarom zullen er circa 25 nieuwe potentiële broedlocaties bij komen. In 2007 zijn hiervoor al 150 nieuwe vlotjes

aangeschaft (type ‘PVC’). In de komende jaren zullen dus nog een fors aantal vlotjes aangeschaft worden (type ‘De Wieden’). Voor de vrijwilligers die zelf vlotjes willen maken en uitproberen zal ook een bedrag worden gereserveerd. Op de vrijwilligers zal een beroep worden gedaan om naast hun vertrouwde locaties nog enkele nieuwe locaties te bemannen. Samen met een professionel zal worden gekeken welke nieuwe locaties het proberen waard zijn, en hoe ze ingericht moeten worden met vlotjes. Na afloop van elk seizoen vindt een evaluatie plaats en wordt de aanpak eventueel bijgesteld.

Op de langere termijn wordt gestreefd naar herstel van een natuurlijke situatie. Dergelijke herstelmaatregelen betreffen het vergroten van het oppervlak broedhabitat en krabbenscheervegetaties, samen met het verbeteren van de waterkwaliteit. De Brandemeer lijkt een geschikt gebied om een habitatverbetering tot stand te brengen, mede

Grafiek:trendvandezwartesterninFrieslandvan1992totenmet2006.

41

omdat er in 2006 indicaties waren voor een verslechterd voedselaanbod in dit gebied. Ook in 2007 was het broedsucces hier aan de magere kant. In de nabije toekomst zal in samenwerking met de terreinbeheerders Staatsbosbeheer en/of de Agrarische Natuurvereniging Weststellingwerf een deel van dit gebied geschikter worden gemaakt voor de zwarte stern. Er wordt momenteel nagedacht over het veranderen van de samenstelling van de werkgroep. Met het oog op de toekomstige activiteiten is het wenselijk om het bestuur uitsluitend te laten bestaan uit leden vanuit de BFVW. De professionele vertegenwoordigers zullen dan alleen een adviserende rol gaan spelen.

Tot slotMet het verschijnen van het rapport is er veel duidelijk geworden over waar de knelpunten liggen. Aan de hand van het rapport en het werkplan kunnen we ons nu veel effectiever gaan inzetten om de populatie zwarte sterns in Fryslân te behouden en te laten groeien. Daarbij is de hulp van vele mensen onmisbaar. We willen alle betrokkenen van harte bedanken voor hun inzet in het afgelopen jaar.

NamensdeWerkgroepBlaustirns,JellePostma

Projectgroep ‘Blaustirns’Jitse Krol Voorzitter Schoolstraat 25, 9258 CE Jistrum Tel: 0512-471541Johannes P. Krol Secretaris Schoolstraat 25, 9258 CE Jistrum E-mail:[email protected] Tel: 06-12980713Joop Hellinga IFG De Stripe 24, 9264 TW Earnewâld E-mail: [email protected] Tel: 0511-539226Jelle Postma SOVON Sumatrastraat 39, 8921 JC Leeuwarden E-mail: [email protected] Tel: 06-48966710Marten Wesselius Provinsje Snekertrekweg 1, postbus 20120, 8900 HM Leeuwarden Tel: 058-2925166Jelle de Boer NM Skrok 11, 8734 HG Easterein Tel: 0515-331302Berco Hoegen SBB Bernd de Bruijn VBN Postbus 925, 3700 AX Zeist Tel: 030-6937760Henk Dommerholt NM Eerste Compagnonsvaart 74, 8415 AD Bontebok Tel: 0513-542610


DeBFVWvindtPRbelangrijk.OmdieredengaatcommissielidHermanPostmameteenlezingendeBroedzorgPRstandnaarvogelwach-ten,scholenenverenigingen.Eénvandeonderwerpenis:“Hoekrijg ikmeervogels indetuin”.DaarnaastgeeftHermanadviesoverhetbestellenvandediversesoortennestkasten,zwaluwhuifjesendesubsidiere-geling.Delezingwordtvisueelondersteunddooreenprachtigediaserieenfoldermateriaal. VooralinhetvroegevoorjaarenopjaarvergaderingenisHermaneenveelgevraagdegastspreker.

Hieronder een overzicht van de lezingenin 2007Maand Vogelwacht/verenigingJanuari OldeboornFebruari Hallum/Marrum Februari DronrijpFebruari RaerderhimMaart NijbeetsMaart HolwerdMaart MantgumMaart BolwardMaart Oppenhuizen/UitwellingergaApril UreterpApril Oudega (W) school April WoudsendApril Opeinde13lezingen

Bent u geïnteresseerd in een lezing over tuinen stadsvogels dan kunt u contact opnemen met:Herman PostmaLytse Súdein 108624 TT Uitwellingerga 0515-558706 of 06-20729354E-mail: [email protected]

Lezing over zwaluwenDe lezingen over o.a. gierzwaluwen worden gegeven door projectgroep “Vogels Aan Huis”.Er zijn twee presentatie één voor de vogelwachten (ook een video over oeverzwaluwen) en één voor bouwbedrijven en professionele instanties.

Hieronder een overzicht van de presentaties over zwaluwen in 2007Buitenpost, Woudsend, Boazum, Easterein, Rinsumageest, Donkerbroek en Nijeholtpade (samen met LBF)7presentaties

De tijdsduur van de lezing/presentatie is onge-veer 1 uur en de kosten zijn € 30,--.

Bent u geïnteresseerd in een presentatie over zwaluwen dan kunt u contact opnemen met:Jan MedenblikJeltingalaan 379285 WJ Buitenpost0511-544211E-mail: [email protected]

Overzicht lezingen commissie Broedzorg 2007

43

Overzicht subsidieregelingen commissie Broedzorg 2007Ook het afgelopen jaar was er veel vraag naar gesubsidieerde kunstnesten en huifjes.Maand Vogelwacht ProductenJanuari Woudsend 12 gierzwaluwhuifjesJanuari Ureterp 100 bouwpakketjesJanuari Terherne 15 bouwpakketjesJanuari Bolsward 62 bouwpakketjesJanuari Makkum 20 nestkastenFebruari Oldeboorn 15 nestkastenFebruari Dokkum bouwmateriaal nestkastenFebruari Harlingen/Kimswerd 25 nestkastenFebruari Gaastmeer 20 gierzwaluwhuifjesFebruari Stiens (jeugdw.) 10 nestkastenMaart Easterein 3 huiszwaluwnesten, 10 boerenzwaluwnesten, 10 bouwpakketjes, 20 gierzwaluwhuifjes, 10 huismusMaart Akkrum 10 huiszwaluwnesten (dubbel)Maart Jirnsum 4 huiszwaluwnesten (dubbel)Maart Oosthem 5 huismus huifjes, 3 gierzwaluwhuifjesMaart Oosterwolde 10 geïsoleerde gierzwaluw nestkastenMaart Koudum-Hemelum 15 gierzwaluw huifjesMaart Woudsend (jeugdw.) 50 bouwpakketjesMaart Workum 5 bouwpakketjes, 10 nestkastenApril Bakhuizen 20 nestkasten April IJlst en Oosthem 20 neststenenApril Wommels (school) 30 bouwpakketjesMei Heeg (particulier) 3 mussen neststenen, 2 mezenstenen, 5 gierzwaluwh.Mei Jistrum 90 gierzwaluwhuifjesMei Driesum-Woutersw. 30 nestkastenJuni Harlingen/Kimswerd 50 bouwpakketjesSeptember Koudum-Hemelum wacht bouwt zelf 100 gierzwaluwnestkastenSeptember De Wilgen/Smalle Ee/ Boornbergum 150 nestkastenOktober Leeuwarden- Project “Hollanderwijk” 10 dubbele huiszwaluwnestenOktober Sneek Project “De wieren” 10 neststenenOktober Harlingen- Project “Noorderhaven” 10 neststenenOktober Marssum 22 nestkasten met metalenplaatjes Oktober Berlikum (particulier) 4 mussenpannen (compleet) November Irnsum 25 nestkastenNovember Oudega 25 metalen nestplaatjesDecember Wommels (school) 20 gierzwaluwneststenen, 2 mezenstenen, 2 halfholenneststenen, 3 mussenflat stenenDecember Dokkum 100 metalen nestplaatjesCa.35wachtenruim1000nestkasten/bouwpakketjes/huifjes/stenen/metalennestkastplaatjes. U kunt uw schriftelijke aanvraag sturen naar de secretaris van commissie Broedzorg:Wybren Bruinsma, Swingoerd 49, 8731CV Wommels, 0515-851497, E-mail: [email protected]


Personele bezetting van de commissie

Broedzorg 2007

Commissie BroedzorgWillem Bosgra Voorzitter Noordermeer 4, 9251 LS Burgum Tel: 0511-464867 E-mail: [email protected] Bruinsma Secretaris Swingoerd 49, 8731 CV Wommels Tel: 0515-851497 E-mail: [email protected] Postma Lid Lytse Súdein 10, 8624 TT Uitwellingerga Tel: 0515-558706 E-mail: [email protected] Boersma Lid De Goorn 9, 8431 JE Oosterwolde Tel: 0516-514830 E-mail: [email protected] Postma SOVON Sumatrastraat 39, 8921 JC Leeuwarden Tel: 06-48966710 E-mail: [email protected] Zijlstra Lid Bovenweg 14, 8435 VT Donkerbroek Tel: 0516-577362 E-mail: [email protected] Medenblik Lid Jeltingalaan 37, 9285 WJ Buitenpost Tel: 0511-544211 E-mail: [email protected] Frankena Bouwkundige De Lange Baan 9, 8731 DZ Wommels Tel: 0515-331559 E-mail: [email protected] Jagersma Lid De Greiden 63, 8553 MD Indijk Tel: 0514-592135 E-mail: [email protected] Werkgroep BlaustirnsJitse Krol Voorzitter Schoolstraat 25, 9258 CE Jistrum Tel: 0512-471541Johannes P. Krol Secretaris Schoolstraat 25, 9258 CE Jistrum Tel: 06-12980713 E-mail:[email protected] Joop Hellinga IFG Koaidyk 3, 9061 AZ Gytsjerk Tel: 058-2562540 E-mail: [email protected] Tel: 06-21536372Jelle Postma SOVON Sumatrastraat 39, 8921 JC Leeuwarden Tel: 06-48966710 E-mail: [email protected] Wesselius Provisie Snekertrekweg 1, Tel: 058-2925166 Postbus 20120, 8900 HM Leeuwarden E-mail: [email protected] de Boer NM Skrok 11, 8734 HG Easterein Tel: 0515-331302 E-mail: [email protected] Hoegen SBB Loayerstraat 2, 8401 DV Gorredijk Tel: 0513-468616 E-mail: [email protected] de Bruijn VBN Postbus 925, 3700 AX Zeist Tel: 030-6937760 E-mail: [email protected]

45

AlgemeenIn het afgelopen jaar zijn diverse gesprekken gevoerd om een beeld te krijgen wat opkomt wanneer iemand denkt aan de BFVW. Vrijwel een ieder kent de BFVW of de fûgelwacht. De BFVW staat goed aangeschreven bij de friese burger, maar de kennis over de veelheid en diversiteit aan activiteiten van de BFVW is beperkt.

Wanneer over de BFVW wordt gesproken dan gaat de discussie vrijwel direct over voorstanders en tegenstanders van het eierzoeken. Op zich is er niks mis mee dat de belangen van het zoeken en kunnen vinden van eieren worden benadrukt, maar de BFVW doet zoveel meer en die inspanningen komen onvoldoende in beeld.Vandaar dat in 2007 de discussie is aan-gezwengeld om de breedte van het werkveld van de BFVW (nog) beter vorm te geven. De PR commissie zal zich er voor inspannen dat in 2008 door modernisering van de huisstijl, uniformering van de PR activiteiten, nieuw promotiemateriaal en een nieuwe lay-out van Vanellus het aantal abonnees en lezers van Vanellus zal toenemen.

WebsiteIn 2007 is hard gewerkt aan het realiseren van een nieuwe website. Informatie over diverse activiteiten zal steeds vaker gezocht worden via internet en om die reden was het dan ook noodzakelijk de bestaande website te vernieuwen. Informatie over de organisatie en over resultaten zijn via de nieuwe website probleemloos in beeld te brengen.

Ook de lokale wachten zijn gemakkelijker te vinden zodat aanmelding van vrijwilligers en nieuwe leden eenvoudiger is.

Veel dank is verschuldigd aan Rintsje Bouma die veel werk heeft verricht om de website te realiseren.

Prijsvraag eerste ei Ook in 2007 is de prijsvraag voor het vinden van het eerste kievitsei door de PR-commissie georganiseerd en gerealiseerd.

60 jaar BFVWTer gelegenheid van het 60-jarig bestaan van de BFVW is door de PR-commissie een symposium georganiseerd waarbij vogels in relatie tot het beleid, het bedrijf en haar biotoop centraal stonden.

Na de receptie met toespraken en muziek van Bennie Huisman heeft de BFVW zich op een voortreffelijke manier laten zien met presentaties over de nazorg door Gerben Heslinga, Broedzorg door Wybren bruinsma, de activiteiten van de Werkgroep Kerkuilen door Johan de Jong en Educatie door Wiebe Wijnja. De presentaties waren een visitekaartje voor de BFVW.

PR COMMISSIE

bezoekVasteCommisieTweedeKamer


‘s Avonds werden er inleidingen gehouden door Piet Jansen, Hessel Agema en Ernst Oosterveld die ieder op een eigen wijze aandacht gaven aan weidevogels en beleid, bedrijf en biotoop.De avond werd afgesloten door Klaas Jansma die met zijn bekende humor terugblikte op het symposium.

Een succesvolle middag en avond die naast veel BFVW mensen werd bezocht door diverse bestuurders en politici.

FilmdienstIn 2007 zijn er geen films vertoond. Voor 2008 zoekt de PR-commissie naar mogelijkheden om deze service weer te kunnen verlenen.

StandIn 2007 zijn er voorbereidingen geweest en gesprekken gevoerd om een nieuwe stand te realiseren. Van groot belang is dat de vernieuwde huisstijl goed wordt doorgevoerd, die in het eerste kwartaal van 2008 wordt ontwikkeld. Om die reden zal de opdracht tot realisatie pas in 2008 kunnen worden gegeven.

47

DeledenvergaderingvandeBFVWheeftinhaarbeleidsplanvan1998beslotendejeugdmeertebetrekkenbijdenatuurendezepotentiëlenazorgersvanmorgenkennisen liefdebij tebrengenvoormetnamedeweidevogels.Dewerkgroepeducatiewerdinhetlevengeroepenmetalstaakstimulerendtewerken,ideeënteontwikkelenenactiviteitenaantedragen.

Door het grote netwerk van de BFVW kan via de leden van de vogelwachten de jeugd in alle hoeken en gaten van de provincie Fryslân worden bereikt. Bij jeugd denken wij in dit verband met name aan kinderen in de leeftijd van 8 tot ca. 15 jaar. De jongeren volgen tot en met het 12e jaar de basisschool in hún dorp of stad, vliegen daarna uit naar vervolgopleidingen in diverse plaatsen en zijn dan moeilijker te bereiken voor b.v. vogelwachtactiviteiten. De jongeren hebben naast het schoolbezoek en het maken van huiswerk het bovendien druk met hobby’s, sport, TV kijken, ‘achter de computer zitten’, enz. enz.

Hoe bereik je nu tóch de jeugd, die al zoveel anders te doen heeft, en hoe wek je daar belangstelling op voor de natuur, voor de (weide)vogels en de nazorg. De werkgroep is in de achterliggende acht á negen jaar in nauw contact met vele vogelwachten tot een aantal inzichten gekomen, die wij hier samenvatten.• Benaderdejeugdviadeplaatselijke

vogelwacht en leid binnen die wacht jeugdbegeleiders, “trekkers”, op en begeleid hen. Benoem een jeugdcoördinator.

• Vormbinnendeplaatselijkevogelwachteenjeugdafdeling en begeleid deze jeugd door een aantal “trekkers”. Eén is niet genoeg, de wacht moet er duidelijk achter staan en één jaar met activiteiten is niet genoeg, ga door en houd vol.

• Maakeenactiviteitenprogramma.Ideeëngenoeg. Deze worden ook aangedragen op de jaarlijkse “trekker”cursus. Neem niet te veel hooi op de vork, maar dat wat aangepakt wordt doe dat goed én herhaal dat andere jaren. Onderhoud goed contact met de (basis)school; gebruik de BFVW leskist die in elk rayon

aanwezig is.• Maarvooral:neemdekinderenmeedenatuur

in, ga naar buiten. Neem waar én vertel de eigenaardigheden. Dáár ligt de kracht van de nazorgers, de ‘fjildminsken’ van de BFVW. En dáár liggen voor de kinderen de onvergetelijke momenten; hierbij behoort ook het aaisykjen.

De Werkgroep Educatie richt zich primair op het stimuleren van de wachten en de actieve ‘trekkers’ binnen de wachten en ervaringen, onder andere de hierboven genoemde, over te brengen. Ook dit verslagjaar werden veel activiteiten ontwikkeld.In oktober vond de negende ‘trekker’cursus plaats. Op drie avonden werden de volgende thema’s behandeld: opzet en organisatie van een jeugdafdeling; educatieve aspecten, contact met ouders, scholen, boeren; herkennen van vogels en twee veldlessen.Inmiddels hebben 145 cursisten uit 45 verschillende vogelwachten de cursus gevolgd.Er zijn meer dan 50 vogelwachten die beschikken over een jeugdafdeling/wacht met een jeugdcoördinator, daarnaast organiseren vele wachten geregeld jeugdactiviteiten. Veel kinderen worden op deze manier in goed contact met onze natuur gebracht!

Op 4 oktober vond de jaarlijkse terugkomavond voor ‘trekkers’plaats. Daar worden ervaringen uitgewisseld, wat kan wél en wat lukt niet. Dán hoor je ook hoe die jeugd wél bereikt wordt. Altijd een leerzame avond, voor de jeugdbegeleiders én voor de werkgroep!

Op 22 februari werd weer een cursus “Opleiding tot Junior Nazorger” gegeven. De vogelwachten krijgen dan voorlichting over opzet en inhoud

Werkgroep Educatie


van de cursus, die daarna door de wachten zélf wordt gegeven. Ook de actieve vogelwacht van Oldeholtpade e.o. zet zich reeds lang in voor de jeugd. Op zondagmorgen 15 april ontvingen daar zeven leden van de jeugdvogelwacht het diploma “Junior Nazorger”.

‘It Sulveren Polske’ is de prijs voor die jongen of dat meisje tot en met 12 jaar die als eerste in Fryslân een ljipaai vindt. Doel van deze prijs, ingesteld door de BFVW in 2003, is kinderen te stimuleren om het veld in te trekken, de natuur te leren kennen en goede nazorgers te worden.Dit jaar vond op vrijdag 9 maart, om 07.25 uur, voor schooltijd, de achtjarige Mente de Boer uit Nijland, het eerste kievitsei. Op maandag 12 maart reikte gedeputeerde Anita Andriessen het ‘Sulveren Polske’ uit aan Mente. De “Jeugdfûgelwachtedei” werd dit jaar voor de vijfde maal georganiseerd. Op zaterdagmorgen 12 mei in het natuurgebied ‘Katlijker Schar’. Deze dag werd georganiseerd door de jeugdvogelwacht Heerenveen-Oranjewoud in samenwerking met de Werkgroep Educatie en it Fryske Gea. Het weer werkte niet mee, maar het werd toch een geweldige dag!

Er was een prachtige speurtocht uitgezet, er was veel te zien én veel te horen uit de mond van de deskundige begeleiders. In de werkschuur van it Fryske Gea waren vele leuke stands ingericht.De belangstelling was ook dit jaar weer groot: er waren 235 enthousiaste, geïnteresseerde kinderen.

Terugkijkend op dit jaar kan geconstateerd worden dat, ondanks beweringen dat de jeugd het te druk heeft en moeilijk warm te maken is voor de natuur, door de activiteiten van vele vogelwachten honderden kinderen in Fryslân dichter bij de natuur zijn gekomen.

NamensdeWerkgroepEducatie,WiebeWijnja,voorzitter

De erelijst van ontvangers van ‘It Sulveren Polske’ziet er als volgt uit:

Sander Bokma Workum 15 maart 2003Thijs de Vries Rinsumageest 18 maart 20042005 ljipaaisykjen niettoegestaanBonne Postma Workum 28 maart 2006Mente de Boer Nijland 9 maart 2007

49

RasisdeafkortingvanRetrappingAdultsforSurvival,ditprojectiseenringprojectdatdoorhetVogeltreksta-tionmetdeBFVWisopgezetomvangst–terugvangstgegevensteverzamelendiehetmogelijkmakenom(veranderingenin)overlevingskansenvanljippentevolgen.

Het ringwerk vindt plaats gedurende het broedseizoen, een hoge graad van plaatstrouw bij adulte vogels maakt

de kans relatief groot om overlevende vogels die in vorige jaren zijn geringd daadwerkelijk terug te vangen. Tevens kan de wetenschap ook veel nut hebben van het feit dat ringers grote aantallen vogels in de handen krijgen en hierdoor in staat zijn de verhoudingen tussen leeftijdsklassen en van geslachten te onderzoeken of andere bijzonderheden te ontdekken.

In het project worden sinds 2000 door een groep samenwerkende ringers op zes plaatsen in Friesland volwassen ljippen op het nest geringd en teruggevangen met zeef– inloopkooien.De onderzoek gebieden liggen bij Gytsjerk, Dongjum, Oosternijkerk, Kollum, Steggerda en Burgum.

De bedoeling van het project is, dat er op verschillende locaties in de Provincie Fryslân, jaren achtereen in hetzelfde gebied gegevens van de kievit worden verzameld. De gegevens worden verzonden naar de BFVW en het Vogeltrekstation in Heteren.Er is al veel over de kievit bekend, maar toch zijn er nog genoeg vraagtekens. Via terugvangsten kunnen de plaatstrouwheid en overlevingskansen worden berekend.

Omdat het essentieel is om de deskundigheid van ringers te toetsen en te bevorderen zijn er certificeringdagen, iedere ringer is verplicht om deze te volgen om in het bezit te blijven van een geldige ringvergunning. De technische leiding van de dagen is in handen van door het Vogeltrekstation aangewezen instructeurs.

Doel van deze dagen is:Het hanteren van de vogels, seksen, wegen en meten met de juiste, professionele materialen en het vastleggen van de biometrische gegevens. Daarnaast zullen de gegevens van verschillende deelnemers worden vergeleken zodat een uniforme werkwijze en registratie ontstaat en later de gegevens van verschillende ringers ook gelijkwaardig gebruikt kunnen worden bij verder onderzoek.

Het uitbreiden van ervaring met het determineren en bepalen van leeftijd en geslacht van de vogels.

Ieder voorjaar wordt door de werkgroep een evaluatieavond georganiseerd. Veldervaringen worden uitgewisseld, vangmethode, biometrische gegevens of het invoeren van de gegevens op het computerprogramma “Poot” komen ter sprake. In september is er een gezamenlijke certificeringdag gehouden met de Wilsterflappers te Workum. Het Thema was de biometrie van de kievit, goudplevier en de kemphaan. Dit zijn altijd leerzame dagen en zijn zeker voor herhaling vatbaar.

Overzicht acute geringde KievitenJaar Nieuwe

geringdTerug gevangen

Totaal

2000 92 2 942001 33 8 412002 52 20 722003 42 16 582004 40 15 552005 71 26 972006 46 33 792007 58 24 82Totaal 434 144 578

Ras project Ljip


Zoals uit het overzicht blijkt zijn er tot nu toe 144 terugvangsten gedaan, hiervan waren er 8 mannen en 136 vrouwen. Uit deze cijfers wordt duidelijk dat vrouwen veel gemakkelijker op het nest worden gevangen dan mannen. Naast adulte ljippen zijn er in het project 837 kuikens geringd. Slechts drie daarvan zijn als broedvogel in het studie gebied teruggevangen.Dat is weinig, en wijst erop dat ofwel de overlevingskans van de kuikens, of hun geboorteplaatstrouw gering is.

NamensdewerkgroepJ.Plat

51

AlsWilsterwerkgroepvandeBFVWzijnweactief zoalsdenaamdoet vermoeden,metdevangst vanen onderzoeknaar“wilsters”[Goudplevieren].Inhetverledenwasdevangstalleenbeperkttotdewilsters,maar geleidelijkzijndesoortenalskieviten,kemphanenenrossegrutto’sookinhetonderzoekbetrokken.Deviersoortenwordenmetdezelfdevangmethodeentechniekgevangen:hetz.g.n“wilsterspul”.

Het is een eeuwenoude vangtechniek waarmee in de laatste 400 jaar op de zelfde manier is gevangen. In het verleden was het bedoeld voor geldelijke inkomsten, waarbij het min of meer in de wintermaanden beroepshalve werd beoefend. Schattingen op basis van uitgegeven akten en courante berichten gaan we er van uit dat omstreeks 1900 er 300 wilsterflappers actief waren in de provincie Fryslân in een strook langs de kust van de Waddenzee en de Zuiderzee, waarbij de zuidelijke grens ongeveer ligt langs een denkbeeldige lijn van Dokkum via Leeuwarden en Sneek naar Stavoren. Het moeten duizenden goudplevieren geweest zijn die op jaarbasis gedood werden en via de poeliers verhandeld en geëxporteerd werden naar Engeland.

Via wettelijke maatregelen is in 1978 het vangen van goudplevieren met slagnetten verboden. Vanaf dat moment werd op verzoek van het Friesche Vogelvangersbelang door het ministerie van LNV een aantal vergunningen beschikbaar gesteld, die uitgebreid zijn tot een 35-tal ring- vergunninghouders.

In het afgelopen vangseizoen zijn in totaal 3972 Wilsters gevangen en geringd, 765 kemphanen,192 kievitten, en 227 rosse grutto’s.Van de goudplevieren zijn de grootste aantallen gevangen, dit vindt vooral zijn oorzaak in het feit dat alleen in de broedperiode (mei, juni en juli), de goudplevieren afwezig zijn in Fryslân. De overige maanden komen ze in grote aantallen voor als doortrekkers en overwinteraars. De kemphanen en rosse grutto’s kunnen alleen maar gevangen worden tijdens de voorjaarstrek naar de noordelijk gelegen broedgebieden.De goudplevieren, kemphanen en kieviten

zijn sterk gebonden aan de binnenlandse graslandpolders en kunnen daar alleen op grote schaal gevangen worden met het wilsterslagnet. Deze methode wordt alleen nog maar toegepast in de provincie Fryslân en in geringe mate in Groningen.

Deze cultuurhistorische vangtechniek gecombineerd met diepgewortelde praktische kennis en passie van de wilsterflappers, maakt het mogelijk dat er grote aantallen gevangen worden voor wetenschappelijk onderzoek. Dit is uniek in het steltlopers onderzoek wereldwijd. Deze gezamelijke inspanning wordt zowel financieel als moreel ondersteund door de BFVW.

JoopJukema,FokkeTuinstraenRinkjevdZee.

De Wilsterwerkgroep


Werkgroep Kerkuilen Friesland

De vrijwilligers van de WKF hebben een druk jaar achter de rug. De eerste jongen werden begin mei geringd en dat ging door tot eind november! Het topjaar 2004 met 553 broedparen van de kerkuil (Goudûle) werd met 17 broedparen verbeterd tot 570 paar. Het gemiddelde aantal uitgevlogen jongen lag rond de 4. Het aantal mislukte broedgevallen bleef met 16 paar zeer laag. Maar liefst 153 broedparen hadden een vervolglegsel en 1 paar had een derde legsel.Het lage aantal paren in de klei en veengebieden van het voorgaande jaar werd in 2007 ruim verbeterd. Een aantal voorbeelden ter illustratie:

Regio 2006 2007Gaasterland 12 48Bantega 26 47Franeker 3 7Hallum e.o. 2 9Grou 1 7Molenend 15 34Kollum 27 55Warten 2 6Nijbeets e.o 3 19Bolsward 11 29

De veldmuizenstand in het Leechlân tussen Grou en Warten was uitzonderlijk hoog. Voor predatoren van de veldmuis (Fjildmûs) stond de tafel gedekt. In oktober liepen er 76 grote zilverreigers (Grutte Wite Reager) verspreid over een aantal weilanden en werkten de ene na de andere veldmuis naar binnen. Verder versmaden torenvalken (Wikel), ransuilen (Hoarnûle), bruine kiekendief (Brûne Hoanskrobber), buizerd (Mûzebiter) en verschillende meeuwensoorten vele veldmuizen.

Het aantal broedparen op Schiermonnikoog liep op naar 5. Eén paar bracht drie jongen groot in het kooiker schuurtje (op zolder van twee meter hoog!) van de eendenkooi van Theun Talsma. Op de zandgronden, waar meer muizensoorten

voorkomen, zijn de schommelingen in de dal- en piekjaren van de veldmuis minder groot dan op de klei- en veengronden.

Het maximale aantal broedparen in muizenrijke jaren is zo langzamerhand bereikt met een aantal van rond de 550 paar en in muizenarme jaren zal dat 250-300 paar zijn.

Aantal broedparen van de kerkuil in Fryslân van 1990-2007

jaar broedparen1990 2051991 1161992 1681993 2481994 2041995 2181996 3071997 2441998 3101999 4072000 4662001 5422002 3812003 4142004 5532005 5152006 2982007 570

53

Het aantal broedparen van de steenuil (Stienûle) blijft op 12-14 paren steken. In het gebied rond Steggerda is een lichte stijging van het aantal, terwijl het op andere plaatsen (Bolsward, Oudehorne en de kleistreek in het noorden) minder goed gaat. Meldingen van solitaire steenuilen neemt toe in de gehele provincie. Met de kleinschalige maatregelen (uitvoering Landschapsbeheer Friesland) in de geïsoleerde gebieden hopen we toch op een herstel van de steenuil.

Het Natuurmuseum Fryslân is samen met de jeugdvogelwachten van de BFVW en de Werkgroep Kerkuilen Friesland een project gestart om alle overwinterende ransuilen (Hoarnûle) op hun roesplaatsen te tellen in de kerstvakantie. Harry Wijnandts coördineert het project. In december is door Harry Wijnandts en Johan de Jong op vier locaties in Fryslân het plan toegelicht (dia’s). Via radio en krant (Jan de Jong) is er een netwerk ontstaan en zijn er maar liefst 109 roestplaatsen geteld met in totaal 1254 ransuilen.

Braakballen zijn verzameld onder de roestplaatsen en deze zullen op een zaterdag samen met de jeugd en begeleiding gedetermineerd worden. Zie ook: www.natuurmuseumfryslân.nl.

Een prachtig project, zowel voor de wetenschap als voor de educatie. Opvallend weinig roestplaatsen zijn er gevonden in het zuidoosten van de provincie.

Langzamerhand is de kerkuilenwerkgroep uitgegroeid tot een “algemene uilengroep”.

NamensdeWerkgroepKerkuilenFriesland,JohandeJong


Sindsjanuari1948isVanellushetofficiëleorgaanvandeverenigingBondvanFrieseVogelbeschermings-wachten(BFVW).Deaangesloten120lokaleVogelwachtenontvangeneenvastgesteldaantalexemplarenvanVanellus.Datismomenteeldrie.VeelFriezenenniet-Friezenhebbeneenparticulierabonnement.OokveelbestuursledenvanlokaleVogelwachten.Enoudewensvanderedactieisommeerarmslagtekrijgenwaarhetgaatomhetwerkeninkleur.Numoetenweveelenergieenfantasiegebruikenomeennummerdeelsofgeheelinkleuruittebrengen.Inhetafgelopenjaarluktedatvooreendeel.DankzijeenroyalegiftvandeStichtingWoudsendAnno1816kondehelftvandejaarganggeheelinkleurwordenuitgebracht.Eenprachtigegeste!

‘Vanellus’, verenigingsorgaan van de BFVW

In de personele bezetting van de keten van productie, administratie, etikettering enz. en druk van Vanellus kwam geen wijziging. De redactieleden waren Louis Dykstra, Anne Osinga en Sake P. Roodbergen. In maart trad Anne Osinga af als voorzitter van de BFVW. De functie van hoofdredacteur is daarom nu overgenomen door Louis Dykstra. Johan de Jong was verantwoordelijk voor de rubriek ‘Vogelnieuws’ en Jaap de Vries verzorgde de rubriek ‘Ringedingetjes’.

Ook dit jaar werd de ledenadministratie van Vanellus bijgehouden door Jelle Bouma van Oldetrijne. En ook nu weer deed Henk Ligthart uit Sneek de etikettering. De naam van Piet Zijlstra van Oosterwolde moet opnieuw met ere worden genoemd: hij produceerde alweer –geheel belangeloos en nu al voor de zevende keer- de indexen van artikelen én dieren van deze jaargang.De huisdrukker van Vanellus is Drukkerij Van der Eems in Heerenveen. Voor de opmaak tekende Paul Hettinga te Akkrum.

Het vijfde nummer van de jaargang was een themanummer over de activiteiten van de BFVW-commissie Broedzorg. Dit afgelopen jaar verscheen de 60e jaargang van Vanellus in zes nummers. Ter gelegenheid van het jubileum van de BFVW als organisatie werd een DVD samengesteld van alle zestig jaargangen van Vanellus. De DVD werd als

een presentje van de Vanellus-redactie aan het hoofdbestuur aangeboden tijdens de jubileumviering op 23 november.

SakeP.Roodbergen

55

E 12,-


De koekaktie van 2007 vertoonde in vergelijking met vorig jaar een lichte teruggang in het aantal van de verkochte koeken met ruim 600 stuks. En dat terwijl er 1 wacht meer mee deed. Het bedrag waarmee dat de deelnemende wachten hun kas konden ver sterken bedroeg € 21.924,00. Een leuk bedrag dat in betrekkelijk korte tijd kan worden verdiend.

Hoogste aantal verkochte koeken per wacht:1. v.w. Bolsward 30242. v.w. Joure 15483. v.w. Franeker 15124. v.w. Drachten-Beetsterzwaag 11165. v.w. Ureterp en Oude en Nieuwe Horne 1080

Er zit de laatste jaren weinig verandering in dit lijstje, misschien een uitdaging voor andere wachten om daar iets aan te doen?

DE DUURSTE VENTVERGUNNINGEN.1. SNEEK € 28,552. GAASTERLAN/SLEAT € 25,293. SMALLINGERLAND € 25,004. BOLSWARD € 23,955. NIJEFURD € 19,70

In totaal werd er € 241,98 uitgegeven aan leges. Een flink bedrag als je bedenkt dat dit geld ook had kunnen worden besteed voor de aanschaf van b.v. nestkasten of iets dergelijks. Gelukkig komen er steeds meer gemeenten die deze geldklopperij afschaffen.

De jubileumvlag.Afgelopen jaar hebben 6 wachten hun 50-jarig jubileum gevierd en hebben een vlag met eigen opschrift gekregen. Het waren:1. Oppenhuizen-Uitwellingerga2. Veenwouden3. St. Johannesga e.o.4. Woudsend5. Veenklooster

Nog de hartelijke gelukwensen.

De sulveren ljip.In 2007 werden 9 wachtleden gedecoreerd met de sulveren ljip als teken van waardering voor hun inzet voor de wacht. Deze sulveren ljippen liggen op voorraad bij ondergetekende. De prijs is € 30,00/F.Tuinstra.

De Koekaktie van 2007

57

Regels voor het vinden en aanbieden van het eerste kievietsei!

1. Het ei moet geraapt zijn op een plaats en een tijdstip waarop dat is toegestaan. Dat betekent dus niet in ganzengedooggebieden vóór een aangegeven tijdstip en niet op land waar het aaisykjen door de eigenaar of de gebruiker is verboden of verboden voor bepaalde personen. Dus een nazorger die met uitsluiting van alle anderen mag zoeken op het land van een grondgebruiker, kan niet als vinder van een eerste ei worden erkend. De vindplaats moet dus toegankelijk zijn voor iedere daartoe bevoegde aaisiker. (zie 2)

2. De vinder moet in het bezit zijn van een

geldige nazorgpas met inlegvel tenzij hij/zij 11 jaar of jonger is. Vindt een boer op zijn eigen grond een eerste ei dan verstrekt de vogelwacht hem direct een nazorgpas indien dat nodig is. De boer moet dan wel nazorg op zijn landerijen toestaan.

3. De vinder neemt in eerste instantie contact op

met de vogelwacht ter plaatse en meldt tijd en plaats van rapen. De vertegenwoordiger van de vogelwacht controleert of het ei terecht is geraapt en wendt zich zo snel mogelijk tot de gemeente waarin het ei is gevonden wederom met vermelding van tijd en plaats. Is het gemeentehuis gesloten of anderszins niet bereikbaar dan is het verstandig de politie te bellen en tijd en plaats van vinden te laten vastleggen. De gemeente wendt zich tot de provincie wanneer het vermoeden bestaat dat er sprake is van het eerste provinciale ei.

4. Indien de vogelwacht niet te bereiken is, kan

de vinder zich verstaan met het gemeentehuis of de politie.

5. Een lid van de vogelwacht of een andere

deskundige controleert of er sprake is van een vers ei (lotterje).

6. Als er twee eieren (bijna) tegelijkertijd worden gevonden, geldt het eerst gemelde ei als eerste ei. De raper moet dus snel het veld verlaten om de vondst te melden.

7. Als het eerste provinciale ei deel uitmaakt

van een legsel van meer dan één ei, is één ei bestemd voor de Commissaris de Koningin en het tweede voor de burgemeester van de gemeente waarin het ei is gevonden.

8. Het tweede ei dat gevonden wordt in de

gemeente waarin het eerste ei van de provincie is gevonden, wordt beschouwd als het eerste ei van de gemeente en wordt als zodanig aangeboden aan de betreffende burgemeester

9. Bovenstaande regels gelden ook voor het

vinden van het eerste ei door de jeugd en het daarvoor uit te reiken Sulveren Polske. De vind(st)er moet jonger zijn dan 13 jaar en moet het ei zelfstandig vinden. Plaats en tijd van vinden moeten direct worden gemeld bij de plaatselijke vogelwacht. De wacht meldt de vondst bij W. Wijnja (0515-532607) of M. Hoekstra secretariaat Bondsbureau BFVW Earnewâld (0511-539750/ 06-45221590). Het hoofdbestuur meldt de vondst op het provinciehuis.


Opgevangen vogels en dierenHet afgelopen jaar is weer een groot aantal vogels in de Fûgelhelling opgevangen. Het waren er in totaal 2398, iets minder dan in 2006.Door de enorme inzet van onze medewerkers en vrijwilligers kon een groot deel met succes worden gerevalideerd.

Aan roofvogels en uilen ontvingen we: 3 boomvalken, 1 bruine kiekendief, 45 buizerds, 13 haviken, 2 smellekens, 6 sperwers, 14 torenvalken, 11 bosuilen, 48 ransuilen, 75 kerkuilen en 3 steenuilen. Behalve verkeersslachtoffers (veel kerkuilen) waren dit vooral prikkeldraadslachtoffers en vogels die tegen een raam aangevlogen waren.Op 28 januari kregen we een boomleeuwerik binnen. Andere bijzondere vogels waren 4 ooievaars, 4 koekoeken, 5 appelvinken, 1 dodaars, 1 kruisbek, 1 roerdomp en 1 zomertortel.

Van de ijsvogel werden 13 exemplaren opgevangen, een teken dat het goed gaat met deze soort. De topper in 2007 was de houtduif. Het asiel ontving ruim 250 stuks.De Fûgelhelling wast niet alleen olieslachtoffers, maar ook wel eens andere viezeriken. 30 oktober kwam een vogel binnen die bij nadere bestudering een buizerd bleek te zijn. Hij was op de een of andere manier in de gierkelder van een boerderij in Hemrik terechtgekomen. De buizerd was in goede conditie en omdat de gehele eerste opvang verschrikkelijk stonk werd besloten het dier direct een wasbeurt te geven. Zijn klauwen werden omwikkeld met verband om verwondingen van de wassers tegen te gaan. Wonder boven wonder hield de vogel zich tijdens het wassen erg rustig en was de klus snel geklaard. Drie dagen later kon hij alweer losgelaten worden.

Na de eerste najaarstorm van 9 november werden maar liefst 7 verzwakte kleine alken

naar het asiel gebracht. Ook in andere asielen in Nederland werden veel van deze vogels opgevangen. Dit zou kunnen duiden op voedselschaarste in hun overwinteringsgebieden. Normaal gesproken zijn deze uitgeputte dieren ten dode opgeschreven. Voor het eerst heeft de Fûgelhelling een aantal van deze dieren kunnen redden. Op 19 november hebben twee kleine alken weer de vrijheid gekregen bij de sluizen van Lauwersoog.

Na de storm kwam nog een bijzondere gast naar het asiel. Een verzwakte grote zilverreiger werd door medewerkers van de provincie Fryslân gevonden bij Kollum. Deze is later bij de Ezumakeeg in het Lauwersmeergebied losgelaten.

Na verzorging en revalidatie kon bijna 60 % van de opgevangen vogels in de vrije natuur worden teruggezet. Natuurlijk werden er het afgelopen jaar ook weer een groot aantal zoogdieren opgevangen. In 2007 werden bijna 400 zoogdieren uit de natuur naar het asiel gebracht. Het overgrote deel daarvan waren de 260 egels, maar bijvoorbeeld ook 3 eekhoorns, 5 steenmarters, 47 konijnen, 37 hazen, 11 vleermuizen en 18 reeën vonden een tijdelijk onderdak in het asiel.Bijzonder was de opvang van een zieke das uit Gaasterland. In dierenkliniek De Toren werd het dier geopereerd en verlost van een gezwel.

Vogelasiel De Fûgelhelling

59

In 2006 werden nieuwe buitenrennen voor egels gebouwd. Vorig jaar kwam daar een grote omheinde ruimte voor reeën bij. Deze buitenopvang ligt achter Douwe’s Gea, in alle rust en in een natuurlijke omgeving. De nieuwe ruimte wordt gebruikt voor het laatste stadium van de opvang van de reekalfjes. Hier kunnen ze weer wennen aan de natuur voordat ze worden losgelaten.

ExotenBehalve wilde inheemse zoogdieren werden er ook regelmatig dieren gebracht die mensen voor hun plezier houden. Het afgelopen jaar waren dat o.a. fretten, tamme konijnen, kippen, cavia’s en waterschildpadden. De vreemdste gast was een hangbuikzwijn, die zelfs de landelijke pers haalde, om de eigenaar op te sporen. In de meeste gevallen komt er voor de exoten nooit een eigenaar opdagen. Het blijkt dat mensen vaak niet weten waar ze aan beginnen als ze een dier nemen en dat vervolgens de gemakkelijkste manier om er weer van af te komen is, om het maar ergens te dumpen. Tot dusver is het ons steeds gelukt deze dieren elders onder te brengen, maar dit zou in de toekomst wel eens problemen kunnen geven.

Broedgeval ijsvogelRond half mei ontdekten medewerkers van de Fûgelhelling bij de kunstwand voor oeverzwaluwen een paartje ijsvogels dat zich verdacht gedroeg. Zouden ze hier misschien willen nestelen? Dat zou wel heel bijzonder zijn. Na ze een aantal dagen geobserveerd te hebben, bleek dit inderdaad het geval te zijn. De ijsvogels gingen een nesthol graven in de zwaluwwand! Na een aantal weken was alleen het mannetje nog te zien op zijn vaste zitplaats in de wilgenstruik langs de vijver. Dit kon alleen maar betekenen dat het vrouwtje aan het broeden was. Geweldig mooi!

Steeds vaker worden er in Nederland ijsvogels gezien. Het gaat goed met deze voormalige Rode Lijstsoort. Deze ontwikkeling komt mede tot stand door de opeenvolgende serie warme

winters van de laatste tijd. Momenteel broeden 650-700 paartjes in ons land. Gezien de tendens naar warme winters gaat de ijsvogel een zonnige toekomst tegemoet. Dit geldt ook voor de vogels op het terrein van de Fûgelhelling, want ze hebben met succes een aantal jongen grootgebracht.

Douwe’s GeaDe oeverzwaluwen in onze kunstwand hadden een goed jaar, we telden maar liefst 61 broedparen. Wel begonnen ze laat met broeden, toch is nog een groot deel begonnen met een vervolglegsel. De rietgors en de kuifeend waren beide weer aanwezig als broedvogel. Opmerkelijk was het aantal kleine karekieten. Rond de vijver werden 4 territoria vastgesteld.Het aantal orchideeën is sterk toegenomen. Inmiddels groeien drie soorten op het terrein, de brede orchis, de rietorchis (ongevlekte vorm) en de gevlekte orchis. Deze soorten van het geslacht handekenskruid zijn wettelijk beschermd.In de wilde plantentuin hebben we informatiebordjes geplaatst in de vorm van een vlinder. Hierop staat informatie over een aantal planten en de daarop voorkomende insecten in het betreffende deelgebiedje van de tuin.Voor de insecten was het een slecht jaar. Tijdens en na de veel te natte maand juli waren er in vergelijking met andere jaren veel minder vlinders, bijen etc. te zien.

Wel was er voor Fryslân een mooie waarneming, namelijk die van de wilde bij, de klokjesdikpoot. De soort vliegt speciaal op klokjes en is in de zomer meerdere malen waargenomen in


de wilde plantentuin. Hier vloog hij op het grasklokje en het ruig klokje.Elders op het terrein, op de schrale zandheuvels, was een grote kolonie van de kleine roetbij aanwezig. Deze soort vliegt op composieten en in Douwe’s Gea was dat vooral op biggenkruid. De mannetjes slapen zelfs in de bloemen van deze plant. In oktober troffen we op een schraal, mosrijk stukje grasland een aantal zeldzame soorten paddenstoelen aan. Dit betrof een aardtong soort, de gele knotszwam en het papegaaizwammetje. Al met al zijn er elk jaar weer nieuwe leuke dingen te ontdekken in Douwe’s Gea.

EducatieOok in 2007 heeft de Fûgelhelling niet stil gestaan op het gebied van voorlichting en educatie. Op de open dag maakten honderden belangstellenden gebruik van de mogelijkheid het asiel te bezoeken. Op de open dagen heeft het publiek de kans om een indruk te krijgen van het werk van het asiel. Bovendien proberen we op deze manier nieuwe mensen te interesseren voor onze doelstellingen.

Een groot aantal groepen is op bezoek geweest voor een diapresentatie in het bezoekerscentrum en rondleiding door het asiel. Veel ouders namen hun kinderen mee voor een kinderfeestje. De Kinderdoedag op 6 oktober was een geweldig succes! Onze stand werd tijdens een aantal gelegenheden druk bezocht o.a. in het Fries Natuur Museum in Leeuwarden op de Boartersdei bij It Damshûs in Nij Beets. Het IVN, afdeling De Wâlden en de jeugdvogelwacht van Ureterp organiseerden vele activiteiten, zoals nestkastjes timmeren en vetbollen maken. De Vlinderwerkgroep Friesland, Werkgroep Kerkuilen Friesland, vogelwachten en andere natuurverenigingen hielden hun vergaderingen in de Fûgelhelling.

Veel bezoekers wisten op woensdagmiddag de weg naar het asiel te vinden. Dan is de Fûgelhelling van 13.00 tot 16.00 uur open voor publiek.

VeranderingenOm de vogels meer rust te gunnen is de eerste opvang verplaatst naar een andere gedeelte van het asiel. Hier bevond zich nog één van de oude basins, die afgebroken zijn. Daarna is de ruimte gedeeltelijk opnieuw betegeld. Voorlopig zijn de oude kooien nog in gebruik voor de patiënten die opgevangen worden. Om nieuwe kooien te kunnen realiseren zullen eerst fondsen moeten worden aangeschreven om aan het benodigde geld te komen.Wel is er een z.g.a.n. werktafel aangeschaft van maar liefst vier en een halve meter lengte. Deze is voorzien van twee spoelbakken waardoor alles een stuk vlotter gaat en de vrijwilligers elkaar ’s ochtends tijdens de schoonmaak-werkzaamheden niet meer in de weg lopen.

Op de plaats van de oude eerste opvang is een nieuwe winkelruimte gecreëerd waar bezoekers allerlei leuke artikelen kunnen kopen.

We doen ons werk nog steeds zonder structurele overheidssubsidies. Dit kan alleen maar dankzij de enorme inzet van vrijwilligers en de bijdragen van donateurs. De toenemende kosten van de opvang drukken echter steeds zwaarder op de begroting. In 2008 zal daarom een begin gemaakt moeten worden met het vinden van andere en aanvullende oplossingen.We hopen dat gemeentelijke overheden en de provinciale overheid daarbij niet aan de kant blijven staan.

Rest ons nog een ieder te bedanken voor de steun en het vertrouwen in de Fûgelhelling.

Namenshetbestuur,medewerkersenvrijwilligers,JelmerenHettySinnema

Beheerders

VogelasieldeFûgelhellingDeFeart1,9247CKUreterpTelefoon0512514328www.defugelhelling.nl/[email protected]

61

VogelvriendenHet jaar 2007 is weer voorbij en in totaal werden bij De Fûgelpits 983 vogels binnengebracht. 175 Vogels werden dit jaar als olieslachtoffer aangetroffen op de stranden en langs de Waddenzee. De rest van de binnengebrachte vogels waren van allerlei pluimage. Ruim de helft van de vogels kon worden terug geplaatst. Wat opvalt de laatste jaren is dat er in de nazomer steeds vaker jonge zeekoeten worden gevonden op de stranden van de Waddeneilanden. Helaas zijn deze zeekoeten moeilijk te helpen en zijn het er altijd maar een paar die teruggezet kunnen worden. Daarnaast hadden wij in de herfst nogal wat kleine alken die binnengebracht werden. Veel van deze kleine alkjes redden het niet en na onderzoek bleek dat de darmen van deze vogeltjes waren verschrompeld waardoor dwangvoederen niet meer helpt. Gelukkig kunnen we in het vervolg onderscheid maken omdat deze kleine alken zeer zwarte ontlasting hebben. Stel dat we weer kleine alken krijgen met dezelfde symptomen dan laten wij ze gelijk inslapen. Daarnaast kwam er nog een mooie jonge papegaaiduiker, helaas konden wij ook deze vogel niet redden. De papegaaiduiker had een gezwel in de nieren en in de longen. Twee jonge reeën werden afgelopen zomer ter verzorging aangeboden. 1 Ree is helaas overleden doordat het diertje te lang geen moedermelk had gehad, de andere ree hebben wij gelukkig kunnen redden en die is na enkele weken overgebracht naar Uffelte om te socialiseren bij soortgenoten. Sinds enkele jaren heeft De Fûgelpits officieel een vergunning van het ministerie van landbouw om reeën op te vangen en is De Fûgelpits aangesloten bij de Nederlandse reeënopvang. Daarnaast werden er nog diverse egels gebracht. De hoofdzakelijk jonge egels waren hun moeder kwijtgeraakt door het voortrazende verkeer. 2007 Was een jaar van onderhandelingen met Rijkswaterstaat om samen tot een goed rampenplan te komen. Een jaar waar de samenwerking van kustasielen

en Rijkswaterstaat gestalte kreeg en inmiddels is ondertekend door alle partijen. In geval van een grote olieramp weten nu Provincie, Gemeenten, Waterschappen, Vogelkustasielen en Rijkswaterstaat wat er gedaan moet worden en wie waar verantwoordelijk voor is. Tevens zullen er in de toekomst rampenoefeningen plaatsvinden om bij een eerstvolgende olieramp, mens en dier zo goed mogelijk hulp te bieden. Wij als Fûgelpits zien deze ontwikkeling als een erkenning van de vogelkustasielen. Verder hebben wij samen met de kustasielen een heel protocol van behandelen opgesteld. Bij een olieramp dient een ieder dit protocol van olieslachtofferopvang ter hand te nemen en er zoveel mogelijk naar te handelen. Daarom wordt er op het moment een onderzoekkamer ingericht om zo de nodige bloedonderzoeken te kunnen doen. Deze onderzoeken zijn nodig om meer inzicht te krijgen in stookolie die inwendige schade aanricht bij de vogels. Het ministerie en andere instanties kunnen wij zo te zijnertijd onderbouwde informatie verstrekken. 2007 Stond ook in het teken van stagelopen. Vele jongeren kwamen bij De Fûgelpits hun stage periode doen om zo wat te leren, hoe met vogels en wilde dieren om te gaan wanneer deze hulpbehoevend zijn geworden. Graag staan wij de scholen bij, ook omdat De Fûgelpits al jaren een erkend opleidingsbedrijf is. 2007 Was een jaar van verder ontwikkelen, van kennis om zoveel mogelijk slachtoffers te helpen, die door menselijk toedoen slachtoffer zijn geworden. Daarom willen wij graag een ieder die heeft bijgedragen in wat voor vorm ook heel, heel hartelijk danken. Door u mogen wij ons werk blijven doen. Tevens willen wij ook graag de BFVW bedanken voor de jaarlijkse donatie en natuurlijk niet te vergeten alle vogelwachten die ook hun steentje bijdroegen. Het was weer fantastisch en bij deze nodigen wij u graag eens uit voor een bezoekje aan ons vogelopvangcentrum. Namens het bestuur, beheer en vrijwilligers van vogelkustasiel De Fûgelpits Mosselbankweg 1 te Moddergat tel: 0519-321591

Vogelkustasiel De Fûgelpits

63

Een bevredigend resultaatWe kunnen terugzien op een financieel goed verlopen jaar. De balans laat een gestage groei zien die ontstaat door bijschrijving van het resultaat. Groei van het eigen vermogen is geen beleidsdoel maar wel plezierig. Hierdoor kunnen projecten, waar geen dekking voor is, gewoon doorgaan.Over het algemeen is het resultaat dicht bij de begroting gebleven. De bestuurskosten zijn iets hoger uitgekomen doordat er vrij veel advertenties zijn geplaatst. Bij de commissies en werkgroepen vallen de hogere uitgaven van Nazorg op. Dit is ontstaan door de nazorgtour door Fryslân waarbij op 5 plaatsen een extra voorlichtingsavond is verzorgd. De provincie heeft dit met een subsidie ondersteund. Resultaat VanellusOns ledenblad heeft te kampen met een licht teruglopende opbrengst aan abonnementsgelden. Omdat de kosten voor het drukken een lichte stijging laten zien is het resultaat iets teleurstellend. In de begroting zijn hogere reclameopbrengsten voorzien om tot een positief saldo te komen.

De begroting voor 2008 De begroting is sterk gewijzigd. De grootste verandering is ons nieuwe bondsbureau. Voor het komende jaar geeft dit wat vertekening van de werkelijkheid omdat ons boekjaar eindigt op 31 oktober. Voor deze datum hebben nog geen betalingen en ontvangsten plaatsgevonden. De begrootte kosten zijn echter 40000 euro voor 2007. De jaarkosten zijn begroot op 90000 euro. De provincie Fryslân heeft subsidie toegezegd voor deze activiteiten. Hierdoor krijgen deze uitgaven geen invloed op het resultaat. Een ander onderdeel waarvoor een hogere begroting geldt is de PR Commissie. Dit komt voort uit het resultaat van de “Structuurcommissie”. De Commissie stelt voor om het totale PR gebeuren incl. de website en Vanellus te verbeteren.De projectgroep “Blaustirns” van de commissie Broedzorg gaat een ambitieus plan uitvoeren om de habitat en daardoor het aantal broedparen te verbeteren. Dit mooie project kost in 4 jaar 25000 euro. Vogelbescherming Nederland heeft hiervoor een subsidie toegezegd. Hierdoor heeft dit geen nadelige gevolgen op het resultaat.

Betalingsmoraal van sommige aangesloten lokale vogelwachtenEr zijn nog steeds een behoorlijk aantal lokale afdelingen die de ledenafdracht niet voor 1 november hebben betaald. Daardoor hebben deze wachten op de eerstkomende jaarvergadering geen stemrecht.

Drachten,januari2008EltjoJ.vanMarum,penningmeester

Toelichting op de jaarrekening over het boekjaar 2007, Van 1 november 2006 t/m 31 oktober 2007


Balans BFVW 2007

65

Balans BFVW 2007


Staat van baten en lasten BFVW 2007

67

en begroting 2008


GIBO Accountants en Adviseurs

BEOORDELINGSVERKLARINGIngevolge uw opdracht hebben wij de jaarrekening over 2006/2007 over de periode 1 november 2006 tot en met 31 oktober 2007 van de Bond van Friese Vogelbeschermingswachten te Leeuwarden beoordeeld. De jaarrekening is opgesteld onder uw verantwoordelijkheid. Het is onze verantwoordelijkheid een beoordelingsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.

De staat van baten en lasten sluit met een positief exploitatiesaldo van € 13.669. Dit bedrag is samengesteld uit een positief exploitatiesaldo van € 16.119 voor de Bond van Friese Vogelbeschermingswachten en een nadelig exploitatiesaldo van € 2.450 voor Vanellus. De balans per 31 oktober 2007 sluit met een totaaltelling van € 202.754.

Onze werkzaamheden bestonden, overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot beoordelingsopdrachten, in hoofdzaak uit het inwinnen van inlichtingen bij functionarissen van uw bond en het uitvoeren van cijferanalyses met betrekking tot de financiële gegevens. Door de aard en omvang van onze werkzaamheden kunnen deze slechts resulteren in een beperkte mate van zekerheid omtrent de getrouwheid van de jaarrekening. Deze mate van zekerheid is lager dan aan een accountantsverklaring kan worden ontleend.

Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat de jaarrekening, volgens in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving, geen getrouw beeld geeft.

We vertrouwen erop u hiermee van dienst te zijn geweest.

Hoogachtend,

T.J.WiersmaAccountant-Administratieconsulent

69

Exploitatierekening bondsorgaan VANELLUS over 2007 en begroting 2008


1 VW. Akkerwoude Pe. J. POSTMA Haeijehoek 18 9108 MR Broeksterwoude 0 5 1 1 - 4 2 2 1 8 31 VW. Akkerwoude Se. S. ALKEMA Doniaweg 27 9104 GG Damwoude 0 5 1 1 - 4 2 5 0 9 51 VW. Akkerwoude Vo. Tj. WIERSMA Conr.Veenlandstraat 45 9104 BM Damwoude 0 5 1 1 - 4 2 5 5 3 72 VW. Akkrum Pe. A. VISSER Dr. Idzerdastrjitte 42 8491 DS Akkrum 0 5 6 6 - 6 5 2 0 8 62 VW. Akkrum Se. S. MIEDEMA Sijthuisterfjild 2 8468 ML Haskerdijken 0 5 6 6 - 6 5 2 0 5 32 VW. Akkrum Vo. S. MIEDEMA Sijthuisterfjild 2 8468 ML Haskerdijken 0 5 6 6 - 6 5 2 0 5 33 VW. Ameland (Nes- Buren) Pe. P.J. BROUWER Hoofdweg 10 9164 KL Buren-Ameland 0 5 1 9 - 5 4 2 5 8 13 VW. Ameland (Nes- Buren)Se. J.D. BROUWER Nieuweweg 6 9164 KC Buren-Ameland 0 5 1 9 - 5 4 2 9 3 03 VW. Ameland (Nes- Buren) Vo. J.T. DE JONG Hiemkesweg 10 9163 GG Nes 0 5 1 9 - 5 4 2 6 6 7128 VW. Anjum Se. T. VISSER Stiemsterwei 24 9133 NS Anjum 0 5 1 9 - 3 2 1 4 2 0128 VW. Anjum Pe. J. BIJL Schildhoek 1 Lauwersoog 4 VW. Arum Pe. J. BRUINSMA Hockaart 3 8822 VW Arum 0 5 1 7 - 6 4 1 7 0 84 VW. Arum Vo. E. TICHELAAR Van Kammingaweg 31 8822 WB Arum 0 5 1 7 - 6 4 1 6 0 04 VW. Arum Se. J. DE BOER Skoalsingel 22 8822 VJ Arum 0 5 1 7 - 6 4 1 7 1 75 VW. Augustinusga/Surhuizum Pe. T. HANSMA Langpaed 4 9283 TD Surhuizum 0 5 1 2 - 3 5 2 4 9 35 VW. Augustinusga/Surhuizum Vo. H. HOEKSMA Kruswei 30 9281 KL Harkema 0 5 1 2 - 3 5 2 6 5 55 VW. Augustinusga/Surhuizum Se. Mevr.C. ALMA-LAANSTRA Skoalikkers 34 9284 TW Augustinusga 0 5 1 2 - 3 5 2 7 3 2122 VW. Bakhuizen Pe. l. OZINGA Hollewei 8 8574 TH Bakhuizen 0 5 1 4 - 5 8 2 1 0 5122 VW. Bakhuizen Se. J. MELCHERS Skuniadijk 13 8574 TR Bakhuizen 0 5 1 4 - 5 8 2 0 9 0122 VW. Bakhuizen. Vo. E. BOSMA Middenpad 3 8574 SH Bakhuizen 0 5 1 4 - 5 8 1 9 6 07 VW. Balk en omstreken Pe. A. OVERDIJK De Weind 7 8561 JA Balk 0 5 1 4 - 6 0 4 8 9 17 VW. Balk en omstreken Vo. W.S. DE BOER Welgelegen 13 8571 RG Harich 0 5 1 4 - 6 0 5 5 3 17 VW. Balk en omstreken Se. J.B. VAN DIJK Ige Galamawei 57 8582 KS Oudega(g.s) 0 5 1 4 - 6 0 2 3 0 48 VW. Beetgum/Beetgumermolen Pe. R. BUURSEMA Langestraat 62 9045 PD Beetgumermolen 0 5 8 - 2 5 3 1 5 9 18 VW. Beetgum/Beetgumermolen Se. O. BAARDA Hilligekamp 24 9044 MV Beetgum 0 5 8 - 2 5 3 1 7 8 48 VW. Beetgum/Beetgumermolen Vo. L.J.. DIJKSTRA Sint Martinuspaed 6 9044 ML Beetgum 0 5 8 - 2 5 3 1 8 0 19 VW. Bergum Pe. J. WIEGERSMA Hillemaweg 51 9251 KC Bergum 0511- 4634469 VW. Bergum Se. W. LANTING De Bjirk 12 9251 NJ Bergum 0 5 1 1 - 4 6 3 7 9 19 VW. Bergum Vo. A. KLAVER Pater Doesburgleane 19 9251 PK Burgum 0 5 1 1 - 4 6 2 5 6 410 VW. Berlikum Pe. P. HAARSMA W. Koningstraat 22 8851 GT Tzummarum 0 5 1 8 - 4 8 1 7 7 010 VW. Berlikum Se. J. METZLAR Twibak 2 9041 ES Berlikum 0 5 1 8 - 4 6 2 3 5 310 VW. Berlikum Vo. F.. SIEGERSMA Kwekerijleane 9 9041 ER Berlikum 0 5 1 8 - 4 6 1 7 9 311 VW. Birdaard Pe. W. NOORDSTRA Hoofdweg 118 9112 HB Burdaard 11 VW. Birdaard Se. J. LUDEMA Dokkemerstraatweg 12 9112 GT Burdaard 0 5 1 9 - 3 3 2 7 8 511 VW. Birdaard Vo. J. LUDEMA Dokkumerstraatweg 12 9112 GT Burdaard 0 5 1 9 - 3 3 2 7 8 5125 VW. Boksum en omkriten Pe. Th. HOFMAN Pypsterhof 24 9033 XM Deinum 0 5 8 - 2 5 4 1 9 5 3125 VW. Boksum en omkriten Se. S. TILMA Tiltsjedyk 2 9031 XL Boksum 0 5 8 - 2 5 4 1 9 6 0125 VW. Boksum en omkriten Vo. J. WIJNSMA Muontsehiem 19 9031 XD Boksum 0 5 8 - 2 5 4 1 8 1 513 VW. Bolsward Pe. D.H. KUPERUS Snekerstraat 79 8701 XC Bolsward 0 5 1 5 - 5 7 7 4 4 113 VW. Bolsward Se. A. VAN LINGEN De K·per 15 9005 RP Wergea 0 5 8 - 2 5 5 1 7 3 613 VW. Bolsward Vo. J.D. KIENSTRA Samuel v Haringhouckstr. 21 8701 DW Bolsward 0 6 - 5 0 6 2 3 4 4 515 VW. Boyl Pe. K. DE VRIES Kerkweg 30 8392 NP Boyl 0 5 6 1 - 4 2 1 7 1 315 VW. Boyl Se. Y. EDEMA Boylerweg 167 8392 NG Boyl 0 5 6 1 - 4 2 1 8 9 015 VW. Boyl Vo. B. NIJSINGH Boylerweg 15 8392 NA Boyl 0 5 6 1 - 4 2 1 5 3 616 VW. Bozum Pe. A. LAND Tjerkebourren 12 8635 MC Boazum 0 5 1 5 - 5 2 1 6 6 116 VW. Bozum Se. J.J.C. DE VRIES Tjerkebourren 10 8635 MC Boazum 0 6 - 4 2 7 1 2 8 6 316 VW. Bozum Vo. G. STENEKES Terp 42 8731 BA Wommels 0 5 1 5 - 3 3 2 3 1 2119 VW. Brantgum Pe. T. DAMMERS Tjessenweg 5 9152 BD Waaxens 119 VW. Brantgum Se. H. ROTTEVEEL De Terp 4 9154 BC Foudgum 0 5 1 9 - 2 9 5 8 9 1119 VW. Brantgum Vo. L. STELLEMA Stemhuisstraat 14 9153 BH Brantgum 0 5 1 9 - 5 6 1 6 9 117 VW. Buitenpost Pe. J. WAGENAAR De Schepperstr. 67 9285 PJ Buitenpost 0 5 1 1 - 5 4 3 1 9 217 VW. Buitenpost Se. J. ROSKAMMER Ruiterstraat 22 9285 RX Buitenpost 0 5 1 1 - 5 4 2 7 0 117 VW. Buitenpost Vo. J.A. WAGENAAR Egypte 5 9285 MX Buitenpost 12 VW. De Blesse c.a. Pe. L. DOUMA Erica 13 8471 WL Wolvega 0 5 6 1 - 6 1 2 7 8 812 VW. De Blesse c.a. Se. P. DEKKER Domeinenweg 8 8396 LM Peperga 0 5 6 1 - 4 4 1 5 4 512 VW. De Blesse c.a. Vo. U. JELLEMA Pepergaweg 72 8395 PE Steggerda 0 5 6 1 - 4 4 1 4 7 8126 VW. De Fjouwer Doarpen” Itens Pe. J. V.D.WOUDE Bourren 36 8641 WX Rien 0 5 1 5 - 5 2 1 9 4 4126 VW. De Fjouwer Doarpen” Itens Se. S. EEKMA Buorren 48 8641 WX Rien 0 5 1 5 - 5 2 1 8 2 0126 VW. De Fjouwer Doarpen” Itens Vo. E. De BOER Skippersbuorren 15 8734 GT Easterein 0 5 1 5 - 3 3 1 5 3 399 VW. De Wilgen/Smalle Ee Pe. D. PESTMAN Drachtstereewei 30 9213VE De Wilgen 0 5 1 2 - 5 2 2 4 1 599 VW. De Wilgen/Smalle Ee. Se. W. TERPSTRA Slinge 35 9204 KK Drachten 0 5 1 2 - 5 2 1 5 6 299 VW. De Wilgen/Smalle Ee. Vo. G. KOOI Drachtster Heawei 98 9213 VJ De Wilgen 0 5 1 2 - 5 1 7 4 8 718 VW. Dokkum Pe. E. BLOM Kouwe 19 9103 PE Dokkum 0 5 1 9 - 2 2 0 1 7 918 VW. Dokkum Se. M.E. PIETERSEN Kouwe 1-B 9103 PE Dokkum 18 VW. Dokkum. Vo. Y. DE JONG Woudhorne 51 9101 NS Dokkum 0 5 1 9 - 2 9 2 4 5 319 VW. Doniawerstal Pe. M.J. LEENSTRA Noed 13a 8521 NR St. Nicolaasga 0 5 1 3 - 4 3 1 0 3 419 VW. Doniawerstal Se. G. SPEERSTRA Hollandiastraat 72 8517 HH Scharsterbrug 0 5 1 3 - 4 1 5 0 7 019 VW. Doniawerstal Vo. H.P. DE VRIES Lemmerweg 4 8521 JN St. Nicolaasga 0 5 1 3 - 4 3 1 1 8 2124 VW. Donkerbroek Pe. W. MEYERHOF Herenweg 63 8435 WP Donkerbroek 0 5 1 6 - 4 9 1 7 1 7124 VW. Donkerbroek Se. H. DE BOER Herenweg 52 8435 WP Donkerbroek 0 5 1 6 - 4 9 2 2 5 3124 VW. Donkerbroek Vo. Mevr. I. RUESSINK-DE JONG Veerhuisweg 46 8435 SC Donkerbroek 0 5 1 6 - 4 9 1 5 7 820 VW. Drachten.Beetsterzwaag Se. A. BOONSTRA Eikesingel 24 9203 NX Drachten 0 5 1 2 - 5 1 5 5 6 0

Adressen bestuursleden vogelwachten

71

20 VW. Drachten/Beetsterzwaag Pe. A. KOETS Slinge 20 9204 KL Drachten 0 5 1 2 - 5 1 9 2 5 920 VW. Drachten/Beetsterzwaag Vo. H. DE JONG Brouwersingel 90 9201 VD Drachten 0 5 1 2 - 5 4 8 3 1 3114 VW. Drachtstercompagnie Pe. H. AARDEMA Fallaatswei 3 9222 NL Drachtstercompagnie 0 5 1 2 - 3 4 1 5 0 8114 VW. Drachtstercompagnie Se. H. KOOTSTRA Weverswal 27 9243 JM Bakkeveen 0 5 1 2 - 3 4 2 1 4 1114 VW. Drachtstercompagnie Vo. H.R. BIJMA De Goudbergh 2 9222 LL Drachtstercompagnie 0 5 1 2 - 5 2 4 0 1 621 VW. Driesum/Wouterswoude Pe. P. ZWAAGSTRA V. Sytzamaweg 20 9114 RW Driesum 0 5 1 1 - 4 2 4 6 5 421 VW. Driesum/Wouterswoude Se. Sj. WOUDSTRA Halepad 6 9113 AX Wouterswoude 0 5 1 1 - 4 2 4 6 3 621 VW. Driesum/Wouterswoude vo. Tj. V/D VEEN Dammelaan 2 9104 GT Damwoude 0 5 1 1 - 4 2 4 4 2 6127 VW. Drogeham Pe. W. REITSMA Sankop 23 9289 JV Drogeham 127 VW. Drogeham Se. S. KOOTSTRA Master Hoeksmawei 36 9289 JM Drogeham 0 5 1 2 - 3 3 1 7 4 0127 VW. Drogeham Vo. S. BIJMA De Ikkers 8 9289 KV Drogeham 0 5 1 2 - 3 3 1 2 4 422 VW. Dronrijp Pe. F. ZIJLSTRA De Koarte Ekers 9 9035 GK Dronrijp 22 VW. Dronrijp Se. Th. JELLEMA Strjitwei 5 9035 VM Dronrijp 0 5 1 7 - 2 3 2 4 3 822 VW. Dronrijp. Vo. Joh. R VAN DER MEER ‘t Heech 44 A 9035 AE Dronrijp 0 5 1 7 - 2 3 1 6 4 1115 VW. Easterein Vo. M. HOEKSTRA Skilplein 9 8734 GW Easterein 0 5 1 5 - 3 3 2 3 3 1115 VW. Easterein Se. G. KOOISTRA Wynserdyk 43 8734 GE Easterein 0 5 1 5 - 3 3 1 8 9 2115 VW. Easterein Pe. J-J. BROUWER Skilplein 27 8734 GW Easterein 0 5 1 5 - 3 3 1 4 9 223 VW. Eestrum Pe. J.F. ZIJLSTRA Buorrefinnewei 14 9258 CM Jistrum 0 5 1 2 - 4 7 1 5 1 023 VW. Eestrum Se. J. HANSMA Buurtlaan 15 9258 CK Jistrum 0 5 1 2 - 4 7 1 3 1 423 VW. Eestrum Vo. J. KROL Schoolstraat 25 9258 CE Jistrum 0 5 1 2 - 4 7 1 5 4 125 VW. Engwierum Pe. P. VEENDORP de Kampen 12 9132 LV Engwierum 0 5 1 1 - 4 0 8 0 5 225 VW. Engwierum Se. E. IDSARDIE Dr.Ruinenstrjitte 5 9131 KN Ee 0 5 1 9 - 5 1 8 3 2 525 VW. Engwierum Vo. R. VINK Mounebuorren 2a 9132 EH Engwierum 0 5 1 1 - 4 0 8 5 3 196 VW. Feankleaster e.o. Pe. S. SCHOTANUS JR Foarwei 103 9298 JE Kollumerzwaag 0 5 1 1 - 4 4 1 6 5 696 VW. Feankleaster e.o. Se. L. POSTMA Ds.Griffijnstrjitte 1 9298 KB Kollumerzwaag 0 5 1 1 - 4 4 2 4 2 496 VW. Feankleaster e.o. Vo. H. BAKKER Boppelannen 11 9286 GE Twijzel 0 5 1 1 - 4 4 3 1 8 6129 VW. Ferwerd Vo. Gj. DE GROOT Miedwei 11 9151 AH Holwerd 0 5 1 9 - 5 6 1 7 8 4129 VW. Ferwerd Se. J. ELKEMA Voorstraat 33 9171 LT Blije 0 5 1 9 - 5 6 1 6 3 5129 VW. Ferwerd Pe. Y. VISSER Marrumerweg 9 9172 PN Ferwerd 0 5 1 8 - 4 1 1 3 8 826 VW. Franeker Vo. R. KEIZER Prof. Venemastraat 1 8801 DV Franeker 0 5 1 7 - 3 9 3 5 5 926 VW. Franeker. Pe. A.L. DE WITTE Schouw 2 8802 NZ Franeker 0 5 1 7 - 3 9 3 3 5 126 VW. Franeker. Se. I. SCHRAM De Buffer 3 8851 GR Tzummarum 0 5 1 8 - 4 8 1 0 6 927 VW. Gaastmeer Pe. P. VISSER Munkedyk 1 8611 JP Gaastmeer 0 5 1 5 - 4 6 9 5 6 827 VW. Gaastmeer Se. G. YKEMA Turfdyk 1 8611 JH Gaastmeer 0 5 1 5 - 4 6 9 6 4 427 VW. Gaastmeer Vo. W. LEENSTRA Hellingpaed 12 8611 JR Gaastmeer 0 5 1 5 - 4 6 9 4 4 128 VW. Garyp Vo. J. ZUIDERVELD Ljippenstal 44 9263 RK Garyp 0 5 1 1 - 5 2 1 8 6 228 VW. Garyp. Pe. S.E. RIEMERSMA Gravinneloane 2 9263 TA Garyp 0 5 1 1 - 5 2 1 3 0 628 VW. Garyp. Se. J. DE GRAAF Greate Buorren 4 9263 PM Garyp 0 5 1 1 - 5 2 1 5 0 529 VW. Gerkesklooster/Stroobos. Pe. E. NICOLAI Klaarkamp 12 9873 RH Gerkesklooster 0 5 1 2 - 3 5 2 1 5 629 VW. Gerkesklooster/Stroobos. Se. Mevr. J. KOOISTRA-BROUWER Kerkeboeren 12 9873 PH Gerkesklooster 0 5 1 2 - 3 5 1 8 3 429 VW. Gerkesklooster/Stroobos. Vo. R. POSTMA De Lauwers 14 9873 RV Gerkesklooster 0 5 1 2 - 3 5 2 5 7 730 VW. Goingaryp/Eagmaryp/Terkaple Vo. J. V. D. MEER Buorren 66 8542 AC Terkaple 0 5 6 6 - 6 8 9 3 8 030 VW. Goingaryp/Eagmaryp/Terkaple. Pe. U. BRINK Fjildwei 36 8542 AD Terkapele 5 6 6 - 6 8 9 3 1 530 VW. Goingaryp/Eagmaryp/Terkaple. Se. S. BRINK Bourren 38 8542 AB Terkaple 0 5 6 6 - 6 8 8 5 5 231 VW. Gorredijk Vo. J. DE VOS Kuiperij 87 8401 VP Gorredijk 0 5 1 3 - 4 6 3 0 7 331 VW. Gorredijk. Pe. VACANT31 VW. Gorredijk. Se. J. KEUNING Dollard 184 9204 CV Drachten 0 5 1 2 - 5 4 0 6 1 532 VW. Grouw Vo. A. HUITEMA Kievitstraat 26 9001 EN Grou 0 5 6 6 - 6 2 2 0 2 532 VW. Grouw. Pe. W. HOOGHIEMSTER P.j.Troelstrawei 41 9001 CT Grou 0 5 6 6 - 6 2 2 3 6 032 VW. Grouw. Se. D. JONKER Drachtsterweg 12 9001 BE Grou 0 5 6 6 - 6 2 3 8 2 433 VW. Hallum/Marrum. Pe. A. SCHUILING Westernijkerk 12 9073 TS Marrum 0 5 1 8 - 4 1 3 2 3 433 VW. Hallum/Marrum. Se. B. GREYDANUS Stasjonwei 6 9073 GJ Marrum 0 5 1 8 - 4 1 2 3 1 333 VW. Hallum/Marrum. Vo. J. HOUTSMA Meekmawei 2 9074 TJ Hallum 0 5 1 8 - 4 3 1 4 8 234 VW. Hantum Se. H. TJEPKEMA Smidstraat 12 9147 BK Hantum 0 5 1 9 - 5 7 1 5 4 034 VW. Hantum. Pe. J.G. SIETSMA Fenneweg 27 9146 CE Hantemeruitburen 0 5 1 9 - 2 4 1 3 9 734 VW. Hantum. Vo. Tj, P. HIJLKEMA Stationsweg 2 9147 CM Hantum 0 5 1 9 - 5 7 1 9 0 436 VW. Harlingen Vo. H. BOON De Tureluur 16 8862LD Harlingen 0 5 1 7 - 4 1 9 2 6 336 VW. Harlingen. Pe. W. DE JONG Harlingerweg 20 8821 LC Kimswerd 0 5 1 7 - 6 4 1 6 8 136 VW. Harlingen. Se. J. HAAN Kerkstraat 33 8872 NW Harlingen 0 5 1 7 - 4 1 6 9 5 537 VW. Haskerdyken. Pe. A. WESTRA Konvintspaad 13 8468 BL Haskerdyken 0 5 1 3 - 6 7 1 3 2 537 VW. Haskerdyken. Se. IJ. PEANSTRA Rijksstraatweg 54 8468 ME Haskerdyken 0 5 1 9 - 6 7 1 6 2 237 VW. Haskerdyken. Vo. G. OTTER Konvintspaad 5 8468 BL Haskerdyken 0 5 1 3 - 6 7 1 4 6 738 VW. Heeg. Pe. C. PISO Harinxmastrjitte 22 8621 BL Heeg 0 5 1 5 - 4 4 2 2 0 238 VW. Heeg. Se. H. ANDRINGA It Gerslan 13 8621 DW Heeg 0 5 1 5 - 4 4 3 3 1 638 VW. Heeg. Vo. P. VLAS Skatting 24 8621 BW Heeg 0 5 1 5 - 4 4 2 8 7 439 VW. Heerenveen. Pe. H. MULDER Badweg 59 8442 AE Heerenveen 0 5 1 3 - 6 2 8 2 1 339 VW. Heerenveen. Se. W. PLANTINGA Joris I. Veld State 113 8442 PJ Heerenveen 0 5 1 3 - 6 3 3 9 5 239 VW. Heerenveen. Vo. J. VAN AALSUM Woudsterweg 36 8448 HB Heerenveen 0 5 1 3 - 6 8 8 2 0 3110 VW. Het Oud Bildt Pe. R. FOPMA H.Buwaldastraat 13 9076 HB St. Annaparochie 0 5 1 8 - 4 0 1 1 0 2110 VW. Het Oud Bildt Se. D. LAUTENBAG Buorren 32 9041 BB Berlikum 0 6 - 2 7 1 3 3 3 8 0110 VW. Het Oud Bildt Vo. B. TUINHOF Netarisappel 18 9076 LB St. Annaparochie 0 5 1 8 - 4 0 2 7 1 840 VW. Hollum/Ballum/Ameland. Pe. G. RUYGH Pietjemiedeweg 1a 9162 EH Ballum 0 5 1 9 - 5 5 4 2 2 140 VW. Hollum/Ballum/Ameland. Se. E. SMIT Brakspolle 6 9161 DW Hollum-Ameland 0 5 1 9 - 5 5 4 8 1 940 VW. Hollum/Ballum/Ameland. Vo. IJ. BRIJKER Kekelburen 13 9161 DS Hollum 0 5 1 9 - 5 5 4 3 9 741 VW. Holwerd e.o. Pe. H. BOLTJES Stationweg 8 9151 JN Holwerd 0 5 1 9 - 5 6 1 7 2 141 VW. Holwerd e.o. Se. L. OLIVIER Visbuurt 18 9145 SW Ternaard 0 5 1 9 - 5 7 2 0 2 9


41 VW. Holwerd e.o. Vo. H. V.D. BOS Stationsweg 18 9151 JN Holwerd 0 5 1 9 - 5 6 2 1 2 635 VW. Hurdegaryp Pe. W. POELSTRA Jintewarren 11 9254 GA Hurdegarijp 0 5 1 1 - 4 7 6 7 1 135 VW. Hurdegaryp Se. Mevr.W. DIJKEMA LINDEBOOM Jintewarren 21 9254 GA Hurdegarijp 0 5 1 1 - 4 7 5 1 5 335 VW. Hurdegaryp Vo. B. GRAANSMA Rijksstraatweg 114 9254 DL Hurdegarijp 0 5 1 1 - 4 7 2 8 9 043 VW. Idaarderadeel Nrd (Warga e.o.) Vo. F. DE BRUIN Leechlan 40 9003 XX Warten 0 5 8 - 2 5 5 1 4 0 743 VW. Idaarderadeel Nrd.(Warga e.o.) Pe. J.W. PIJL KLeine buren 31 9005 NX Warga 0 5 8 - 2 5 5 2 3 6 643 VW. Idaarderadeel Nrd.(Warga e.o.) Se. J. DE BOER De Marren 45 9005 NS Wergea 0 5 8 - 2 5 5 2 3 2 9108 VW. IJlst en Oosthem Pe. W. SPOELSTRA Geeuwkade 5 8651 AA IJlst 0 5 1 5 - 5 3 1 4 2 2108 VW. IJlst en Oosthem. Se. J. FRANKENA De Sylroede 22 8615LC Blauwhuis 0 5 1 5 - 5 7 9 4 8 6108 VW. IJlst en Oosthem. Vo. S. FEENSTRA Rige 14 8617 LA Abbega 0 5 1 5 - 5 6 9 6 3 744 VW. Irnsum Se. S.P. VISSER De Terp 37 9011 VX Jirnsum 0 5 6 6 - 8 4 1 4 4 444 VW. Irnsum Vo. J. MEIJER Dekamastraat 54 9011 WG Jirnsum 0 5 6 6 - 6 0 1 2 8 244 VW. Irnsum. Pe. A.W. NIEMARKT Terp 1 9011VW Jirnsum 0 5 6 6 - 6 0 1 1 3 045 VW. Jelsum e. o. Pe. K. BRAAKSMA Giele Anemoanstrjitte 9056 PS Cornjum 0 6 - 5 2 4 3 1 2 8 845 VW. Jelsum e.o. Vo. R. KEMKER Dekemawei 8 9057 LC Jelsum 0 5 8 - 2 8 0 0 3 3 145 VW. Jelsum. e.o. Se. A. KEMKER Dekemawei 10 9057 LC Jelsum 0 5 8 - 2 8 0 0 3 3 146 VW. Joure. Pe. W. VAN DER HEIDE Eeltsjebaes 58 8501 RC Joure. 0 5 1 3 - 4 1 2 2 1 046 VW. Joure. Se. J. DE GRIJS It Sud 19e. 8512 AJ. Broek (bij Joure) 0 5 1 3 - 4 1 3 0 4 246 VW. Joure. Vo. K. SCHIERE. Warring 75. 8502 BB. Joure. 0 5 1 3 - 4 1 3 4 5 647 VW. Jubbega e.o. Se. H. DE BOER Schoterlandseweg 101 8411 XZ Jubbega 0 5 1 6 - 4 6 2 7 0 947 VW. Jubbega e.o. Vo. S. BLOKSTRA. Bij de leijwei 5. 8412 SW. Hoornsterzwaag 0 5 1 6 - 4 6 2 2 5 847 VW. Jubbega. e.o. Pe. P.M. VAN HUIZEN P.W. Janssenweg 95. 8411 XT. Jubbega. 0 5 1 6 - 4 6 2 0 3 642 VW. Jutryp/Hommerts Vo. O. BETHLEHEM Zilverschoon 6 8607 GA Sneek 0 5 1 5 - 4 1 2 2 0 642 VW. Jutryp/Hommerts Pe. W. LEISTRA Piekezijlstraat 1 8608 CM Sneek 0 5 1 5 - 4 1 3 9 3 042 VW. Jutryp/Hommerts Se. Mevr.P BREKEVELD-SILVIUS Riperwei 52 8623 XN Jutrijp 0 5 1 5 - 4 4 2 5 1 748 VW. Kollum. Pe. R. DE VRIES Kalmoes 6 9291 JM Kollum 0 5 1 1 - 4 5 2 7 9 448 VW. Kollum. Se. C. STERINGA V Broersmastraat 7 9291 CZ Kollum 0 5 1 1 - 4 5 1 3 8 048 VW. Kollum. Vo. R WESTRA Tolhuis 25 9291JZ Kollum 0 5 1 1 - 4 5 3 7 6 349 VW. Koudum/Hemelum. Pe. B. DE JONG Heechhout 18 8723 ES Koudum 0 5 1 4 - 5 2 2 3 7 649 VW. Koudum/Hemelum. Se. L.P. ZIJLSTRA Achter de tuinen 9 8723 BV Koudum 0 5 1 5 - 5 2 3 9 0 949 VW. Koudum/Hemelum. Vo. P. VENEMA Gerben Ypmastraat 46 8723 CR Koudum 0 5 1 4 - 5 2 2 1 6 450 VW. Langezwaag/Luxwoude. Pe. J. NIJBOER Lytse Wyngaerden 27 8404 BM Langezwaag 0 5 1 3 - 6 8 8 5 8 250 VW. Langezwaag/Luxwoude. Se. Y. BODZINGA De Weech 7 8405 GP Luxwoude 0 5 1 3 - 5 2 9 8 5 750 VW. Langezwaag/Luxwoude. Vo. C. POST Hegedyk 150 8404 GE Langezwaag 0 5 1 3 - 6 8 8 0 7 251 VW. Leeuwarden e.o. Pe. Mevr.S. HOEKSTRA Tsjibbe Geertswei 36 8915 HM Leeuwarden 0 5 8 - 2 1 2 9 1 9 951 WV. Leeuwarden e.o Se. J.C. LANDMAN P.Lastmanstraat 19 8932 LL Leeuwarden 0 5 8 - 2 1 2 1 5 2 651 VW. Leeuwarden e.o. Vo. D. VAN WIER Eise Eisingastrjitte 28 9035 BR Dronrijp 0 5 1 7 - 2 3 1 9 5 652 VW. Lekkum/Miedum Vo. J. WIND Wijns 45 9091 BE Wijns 0 5 8 - 2 5 6 2 1 0 452 VW. Lekkum/Miedum. Pe. P. VERHAAG Stadhouderstate16 8925 AE Leeuwarden 0 5 8 - 2 6 6 1 2 3 152 VW. Lekkum/Miedum. Se. Mevr. W. VAN DER.MEER-BIJL Miedwei 6 9081 AJ Lekkum 0 5 8 - 2 6 6 1 2 3 153 VW. Lemmer Vo. P. VANFOEKEN Grote Beer 32 8531 MN Lemmer 0 5 1 4 - 5 6 1 5 9 553 VW. Lemmer Se. R.F V VEENENDAAL Wagenman 16 8531 MJ Lemmer 0 5 1 4 - 5 6 1 9 7 053 VW. Lemmer. Pe. A. GEERTSMA Orion 10 8531NC Lemmer 0 5 1 4 - 5 6 2 0 9 0121 VW. Lollum/ Waaxens Pe. A. DIJKSTRA Buorren 19 A 8845 SG Waaxens 0 5 1 7 - 4 6 9 1 2 5121 VW. Lollum/ Waaxens Se. G. BRAAKSMA Abbemastraat 1 8823 SG Lollum 0 5 1 7 - 4 6 9 1 6 7121 VW. Lollum/ Waaxens. Vo. G. BRAAKSMA Abbemastraat 1 8823 SG Lollum 0 5 1 7 - 4 6 9 1 6 754 VW. Makkum. Pe. H. GENEE Bleekstraat 36B 8754 CL Makkum 0 5 1 5 - 2 3 3 9 3 854 VW. Makkum. Se. J. GENEE Lieuwkemastraat 63 8754 BL Makkum 0 5 1 5 - 2 3 2 8 0 554 VW. Makkum. Vo. J. GENEE Lieuwkemastraat 63 8754 BL Makkum 0 5 1 5 - 2 3 2 8 0 555 VW. Mantgum Se. R. WESTERDIJK Hegedyk 11 9022 BW Mantgum 0 5 8 - 2 5 1 9 8 5 355 VW. Mantgum. Pe. F. VELLINGA Pastorijfinne 20 9023 AL Jorwert 0 5 8 - 2 5 1 9 8 9 255 VW. Mantgum. Vo. P. VAN DER ZEE Gibbeflecht 57 9022 AH Mantgum 0 5 8 - 2 5 0 1 4 0 256 VW. Marssum Se. Sj. HOVENGA Dr, Poptastrjitte 7 9034 HG Marssum 0 5 8 - 2 5 4 1 2 2 556 VW. Marssum Vo. M. HOVENGA Bitgumerdyk 37 9034 HG Marssum 0 5 8 - 2 5 4 1 5 6 756 VW. Marssum Pe. A. FOKKEMA Wielingstrjitte 14 9034 HE Marssum 0 5 8 - 2 5 4 2 1 7 657 VW. Menaldum/Slappeterp. Pe. S. VAN DER HORN Wanserbuorren 27 9036 LJ Menaldum 0 5 1 8 - 4 5 1 5 7 457 VW. Menaldum/Slappeterp. Se. S. MUIZELAAR Sj.Helfrichstraat 9 8802 VC Frjentsjer 0 5 1 7 - 2 3 4 1 9 857 VW. Menaldum/Slappeterp. Vo. H. STELLINGWERF Lyaersmastraat 19 9036 PE Menaldum 0 5 1 8 - 4 5 1 8 6 461 VW. Nijbeets/Veenhoop Se. D. VAN DER HEIDE De Ripen 6 9245 VG NijBeets 0 5 1 2 - 4 6 1 5 0 461 VW. Nijbeets/Veenhoop Vo. L. SLAGER Van Edenstrjitte 17 9245 HL Nijbeets 0 5 1 2 - 4 6 1 7 6 861 VW. Nijbeets/Veenhoop. Pe. T. HOFSTRA Janssen Stichting 12 9245 VJ Nijbeets 0 5 1 2 - 4 6 1 2 8 659 VW. Noordbergum Pe. J. V.D. MEER Westersingel 5 9257 DP Noardburgum 0 5 1 1 - 4 7 3 3 5 859 VW. Noordbergum Se. B. ZWAAGSTRA S.K.Feitsmasraat 1 9257 VX Noardburgum 0 5 1 1 - 4 7 4 1 9 459 VW. Noordbergum Vo. J. VISSER Hanegraaffweg 23 9257 VT Noardburgum 0 5 1 1 - 4 7 5 6 2 363 VW. Olde- en Nijeberkoop Vo. T. DRAAIJER Heerenveenseweg 1 8421 PJ Oldeberkoop 0 5 1 6 - 4 5 1 3 4 563 VW. Olde- en Nijeberkoop. Pe. G. HOF De Weeme 12 8421 DB Oldeberkoop 0 5 1 6 - 4 5 1 4 8 363 VW. Olde- en Nijeberkoop. Se. J. PIEKEBOER JR Grietmanstraat 73 8421 RG Oldeberkoop 0 6 - 2 1 5 8 0 2 2 662 VW. Oldeboorn Vo. G. HOFSTRA Fjurlanswei 8 8495 NP Aldeboarn 0 5 6 6 - 6 3 1 7 2 262 VW. Oldeboorn. Pe. D. PLOEG Wjitteringswei 49 8495 JL Aldeboarn 0 5 6 6 - 6 3 2 0 1 662 VW. Oldeboorn. Se. G. V NOREL Hooivaartsweg 9 A 8457 EE Gersloot 0 5 6 6 - 6 3 1 7 5 264 VW. Oldeholtpade e.o. Pe. E. DEMMINK Jokweg 64 8394 VN De Hoeve 0 5 6 1 - 4 3 2 8 2 864 VW. Oldeholtpade e.o. Vo. Sj. BAKKER Van Lyclamastraat 16 8474 CR Oldeholtpade 0561-688702.64 VW. Oldeholtpade e.o. Se. Mw M. NOORDMAN Slingerweg 17 8476 BA Ter Idzard 0 5 6 1 - 6 8 8 8 8 666 VW. Oostermeer (Eastermar) Se. A. OOSTERDIJK Groeneweg 1 9261 XM Eastermar 0 5 1 2 - 4 7 2 2 3 666 VW. Oostermeer (Eastermar) Vo. A. TIMMERMAN Saedwei 6 9261 XM Eastermar 0 5 1 2 - 4 7 2 0 1 566 VW. Oostermeer (Eastermar). Pe. A. ATSMA Grote Hornstweg 16 9261 VW Eastermar 0 5 1 2 - 4 7 1 2 7 0

73

67 VW. Oosterwierum Pe. W. TALSMA Doarpstrjitte 18 9021 CL Oosterwierum 0 6 - 1 1 1 4 2 7 6 767 VW. Oosterwierum Se. H. BOERSMA Butewei 8 9021 CS Oosterwierum 0 6 - 1 0 6 6 2 8 4 367 VW. Oosterwierum Vo. J. STOELINGA Dorpsstraat 7 9021 CJ Oosterwierum 0 5 8 - 2 5 0 2 0 1 969 VW. Oosterwolde e.o. Pe. G. LEUPEN Mr.Verwerstraat 10 8431 AE Oosterwolde 0 5 1 6 - 5 1 4 5 1 269 VW. Oosterwolde e.o. Se. W.A. VAN DER VLIET Buterheideveld 31 8423 TB Makkinga 0 5 1 6 - 4 4 1 5 5 469 VW. Oosterwolde e.o. Vo. P. MOES Westermaad 16 8431 TD Oosterwolde 0 5 1 6 - 5 1 4 6 3 168 VW. Oosterzee Pe. S. WITTEVEEN Landmansweg 7 8536 TB Oosterzee 0 5 1 4 - 5 4 1 4 3 168 VW. Oosterzee Se. A. FABRIEK Middenwei 123 8538 RB Bantega 0 5 1 4 - 5 5 1 2 9 068 VW. Oosterzee Vo. J. DE VLAS De Roede 44 8539 SX Echtenerbrug 0 5 1 4 - 5 4 1 4 9 070 VW. Opeinde (Sm). Pe. A. PEEREBOOM Kanaelsloane 13 9218 VC Opeinde 0 5 1 2 - 3 7 2 2 0 270 VW. Opeinde (Sm). Se. J. KOOTSTRA Dkt. Siebingasingel120 9218 PZ Opeinde 0 5 1 2 - 3 7 2 7 1 670 VW. Opeinde (Sm). Vo. J. HYLKEMA Kommisjewei 159 9218 PE Opeinde 0 5 1 2 - 3 7 2 2 4 871 VW. Oppenhuizen/Uitwellingerga Se. H. SCHRAA Broerstritte 21 8625 JA Oppenhuizen 0 5 1 5 - 5 5 9 3 8 971 VW. Oppenhuizen/Uitwellingerga Vo. A. VISSER Tjerkebuorren 38 8625 HD Oppenhuizen 0 5 1 5 - 5 5 9 6 8 371 VW. Oppenhuizen/Uitwellingerga. Pe. W. ELSINGA P. Walmastrjitte 22 8625 HE Oppenhuizen 0 5 1 5 - 5 5 9 2 9 374 VW. Oude- en Nieuwehorne. Pe. Mevr. ANDRINGA-COX Schoterlandseweg 18 8413 NM Oudehorne 0 5 1 3 - 6 2 7 7 1 774 VW. Oude- en Nieuwehorne. Se. J. STELMA Schoterlandseweg 31 8413NM Oudehorne 0 5 1 3 - 5 4 2 0 2 074 VW. Oude- en Nieuwehorne. Vo. S. VD LET Oldeberkoperweg 60 8413 NZ Oudehorne 0 5 1 6 - 4 5 2 3 9 075 VW. Oude- en Nijemirdum Pe. J. FOLKERSMA De Buterkamp 3 8567 LM Oudemirdum 0 5 1 4 - 5 7 1 3 5 975 VW. Oude- en Nijemirdum Vo. S. HOEKSTRA Hoitebuorren 18 A 8566 JE Nijemirdum 0 5 1 4 - 5 7 1 8 3 075 VW. Oude- en Nijemirdum. Se. C. DRAAIJER Wissebuurt 3 8566 JM Nijemirdum 0 5 1 4 - 5 7 1 9 2 672 VW. Oudega (Sm). Pe. J. PAULESMA Fabrykswei 29 9216 WR Oudega (Sm). 0 5 1 2 - 3 7 1 1 4 172 VW. Oudega (Sm). Se. Mevr.M. BAKKER It West 64 9216 XE Oudega (Sm). 0 5 1 2 - 3 7 2 2 7 572 VW. Oudega (Sm). Vo. B.M. DE BRUIN Aldegeasterdyk 3 9216 VN Oudega (Sm). 0 5 1 2 - 3 7 1 5 7 0113 VW. Oudega (W). Pe. J. WIJNJA Hoytemadyk 9 8614 AR Oudega (W). 0 5 1 5 - 4 6 9 7 9 9113 VW. Oudega (W). Se. A. STEGENGA Tsjerkewei 1 8614 JD Oudega (W). 0 5 1 5 - 4 6 9 7 9 5113 VW. Oudega (W). Vo. K. OEVERING Klokhusdyk 3 8612 JJ Idzega 0 5 1 5 - 4 6 9 4 6 573 VW. Oudehaske Pe. K. JAGER Badweg 16 8465 NN Oudehaske 0 5 1 3 - 6 7 7 7 2 973 VW. Oudehaske Se. S. KRIKKE Oude Postweg 6 8461 LL Rottum 0 5 1 3 - 5 5 1 2 2 073 VW. Oudehaske. Vo. VACANT 76 VW. Oudwoude Pe. Sj. HOEKSTRA Walddyk 5 9294 LG Oudwoude 0 5 1 1 - 4 0 8 8 8 276 VW. Oudwoude Se. TJ. HIEMSTRA Oostenstein 9 9291 GS Kollum 0 5 1 1 - 4 5 3 8 2 876 VW. Oudwoude Vo. A. KLAVER Simmerwei 2 9294 KV Oudwoude 0 5 1 1 - 4 5 3 0 2 977 VW. Parrega/ Hieslum. Pe. J. WIJNJA Kerkbuurt 20 8763 MK Parrega 0 5 1 5 - 5 7 9 5 2 877 VW. Parrega/ Hieslum. Se. H. KAMSTRA Trekweg 126 8763 M J Parrega 0 5 1 5 - 5 7 9 4 9 077 VW. Parrega/ Hieslum. Vo. J. DE HAAN Waubertstrjitte 40 8763 MS Parrega 0 5 1 5 - 5 7 9 8 2 078 VW. Raerderhim eo. Pe. W. DE JONG Binnenbuorren 11 9013 CB Poppenwier 0 5 6 6 - 6 0 1 7 3 978 VW. Raerderhim eo. Se. S. LEENSTRA De Clegauwe 13 8627 SM Gauw 0 5 1 5 - 5 2 1 7 7 278 VW. Raerderhim eo. Vo. L. WIJTSMA D. Dijkstrastraat 11 9014 CC Tersoal 0 5 1 5 - 5 2 1 6 2 180 VW. Reduzum Pe. Pe.J. DE GROOT Ienswei 1 9008 TV Reduzum 0 5 6 6 - 6 0 2 6 2 080 VW. Reduzum Se. M. ZIJLSTRA Headstrjitte 48 9008 SR Reduzum 0 5 6 6 - 6 0 2 4 3 480 VW. Reduzum Vo. W. VAN GORKUM G.S.Ruiterstrjitte 10 8491 GH Akkrum 0 5 6 6 - 6 5 0 5 4 582 VW. Rijperkerk. Pe. KL. JOUSTRA De Opslach 21 9256 HE Rijperkerk 0 5 1 1 - 4 3 2 6 4 082 VW. Rijperkerk. Se. W.J. JAGER S. Boukesstraat 1 9271 AP Zwaagwesteinde 0 5 1 1 - 4 4 5 0 7 382 VW. Rijperkerk. Vo. J. V.D. ZWAAG Binnendijk 26 9256 HM Rijperkerk 0 5 1 1 - 4 3 1 7 7 679 VW. Rinsumageest. Pe. Mevr. D. JELLEMA Birdaarderstraatweg 12 9106 GA Sijbrandahuis 0 5 1 1 - 4 2 2 9 8 479 VW. Rinsumageest. Se. Sj. V.D.GALIEN Van Kleffensweg 9 9155 AM Raard 0 5 1 9 - 2 9 4 2 6 679 VW. Rinsumageest. Vo. M.J. DE VRIES Trekweg 2 9106 GB Sijbrandahuis 0 5 1 9 - 2 9 6 1 2 1112 VW. Roodhuis/Tirns Vo. S. V.D. Werf Ingenawei 36 8771 KG Nijland 0 5 1 5 - 5 6 9 2 3 4112 VW. Roodhuis/Tirns. Pe. P. V.D.HOFF Sanleansterdyk 2 8736 JB Roodhuis 0 5 1 5 - 3 3 1 5 2 3112 VW. Roodhuis/Tirns. Se. H. BOUMA Ringdyk 5 8632 WK Tirns 0 5 1 5 - 2 3 1 3 8 281 VW. Rottevalle Se. B. BENEDICTUS Ds.Visscherwei 69 9233 LD Boelenslaan 81 VW. Rottevalle. Pe. J. POSTMA Bildwei 62 9221 SJ Rottevalle 0 5 1 2 - 3 4 1 3 2 181 VW. Rottevalle. Vo. B. BENEDICTUS Ds. Visscherwei 68 9233 LD Boelenslaan 0 5 1 2 - 3 4 1 4 7 5117 VW. Scharnegoutum e.o. Pe. S. De SCHIFFART Sintmartensdyk 12 8629 RR Scharnegoutum 0 5 1 5 - 4 1 7 5 1 6117 VW. Scharnegoutum e.o. Se. J. LUIMSTRA Waldastrjitte 46 8629 PH Scharnegoutum 0 5 1 5 - 4 1 8 9 1 2117 VW. Scharnegoutum e.o. Vo. W. GAASTRA Sjaerdawei 20 8625 HS Oppenhuizen 0 5 1 5 - 5 5 9 1 0 3116 VW. Schiermonnikoog Pe. F.A. HOEKSTRA Langestreek28 9166 NX Schiermonnikoog 0 5 1 9 - 5 3 1 4 4 4116 VW. Schiermonnikoog Se. Th.W. De BOER Martjeland 14 9166 LR Schiermonnikoog 0 5 1 9 - 5 3 1 6 6 3116 VW. Schiermonnikoog Vo. A. NOORMAN Langestreek 32 9166 NX Schiermonnikoog 0 5 1 9 - 5 3 1 5 1 2118 VW. Sloten e.o. Pe. W. V.D. MEER Varleane 2 8556 AL Sloten 0 5 1 4 - 5 3 1 4 0 3118 VW. Sloten e.o. Se. T. V.D. GOOT Varleane 22 8556 AL Sloten 0 5 1 4 - 5 3 1 4 9 6118 VW. Sloten e.o. Vo. P. HARINGSMA M.van Coehoornstraat 40 8556 AR Sloten 0 5 1 4 - 5 3 1 3 0 883 VW. Sneek Vo. J. STRIKWERDA De Lange Achte 23 8629 PK Scharnegoutum 0 5 1 5 - 4 1 5 3 9 983 VW. Sneek. Pe. C. BAANSTRA Breewijd 22 8602 CK Sneek 0 5 1 5 - 4 2 0 2 2 283 VW. Sneek. Se. D. PRUIKSMA De Strikel 10 8604 VV Sneek 0 5 1 5 - 4 1 7 5 6 286 VW. St. Johannesga-Rotsterhaule Pe. D.J. AKKERMAN Kwekerijweg 2 8507 CC Rohel 0 5 1 3 - 5 5 1 2 3 886 VW. St. Johannesga-Rotsterhaule Vo. R. HOEKSTRA Ringfeart 29 8464 PC Sint Johannesga 0 5 1 3 - 4 1 9 7 5 986 VW. St. Johannesga-Rotsterhaule. Se. S. DE WINTER J.Veldstraweg 28 8513 CJ Ouwsterhaule 0 6 - 4 3 0 2 1 1 2 584 VW. Stavoren Pe. H. HOOGLAND ‘t Noard 41 8721 GB Warns 84 VW. Stavoren Se. J. OOSTENVELD Kampenspaed 21 8721 GL Warns 0 5 1 4 - 6 8 2 1 8 084 VW. Stavoren Vo. G. DE VRIES Kampenspaed 6 8721 GL Warns 0 5 1 4 - 6 8 2 0 2 385 VW. Stiens Pe. D. VAN DIJK Kakewei 2 9051 BZ Stiens 0 5 8 - 2 5 7 3 2 3 885 VW. Stiens Se. A. ELGERSMA Lotusstrj. 14 9051 NA Stiens 0 5 8 - 2 5 7 3 5 6 885 VW. Stiens Vo. H. HIEMSTRA Petterhusterdyk 31 9051 CZ Stiens 0 5 8 - 2 5 7 3 1 8 087 VW. Sumar Pe. Mevr. A. BRONGER Dr. Prinswei 37 9262 NJ Sumar 0 5 1 1 - 4 6 1 9 0 4


87 VW. Sumar Se. B. De VRIES Hoarneleger 31 9262 NZ Sumar 0 5 1 1 - 4 6 3 4 3 887 VW. Sumar Vo. A. BERGSMA Jelke Sjoerdsloane 2 9262 SL Sumar 0 5 1 2 - 3 7 1 3 2 588 VW. Surhuisterveen Pe. H. KUIPERS Jan Binneslaan 74 9231 CC Surhuisterveen 0 5 1 2 - 3 6 1 2 6 788 VW. Surhuisterveen Se. H. HIJLKEMA Zwaan 32 9861 HJ Grootegast 0 5 9 4 - 6 5 8 6 3 688 VW. Surhuisterveen Vo. J. VAN DER VELDE Zevenhuisterweg 22 9291 MG Kollum 0 5 1 1 - 4 5 3 1 8 189 VW. Terhorne Pe. A. BRINK Buorren 19 8493 LC Terherne 0 5 6 6 - 6 8 9 4 0 189 VW. Terhorne Se. V. MOLLEMA Bongel 4 8493 KE Terherne 0 5 6 6 - 6 5 2 7 8 189 VW. Terhorne Vo. M. BRANDSMA Gravinnewei 16 8493 LW Terherne 0 5 6 6 - 6 8 9 4 7 490 VW. Terschelling Vo. P.C. ROLFF Corneliusdouwesstr. 14 8881 CL West Terschelling 90 VW. Terschelling. Pe. R.A. DE BOER Formerum 17 8894 KA Formerum 0 5 6 2 - 4 4 9 2 1 790 VW. Terschelling. Se. J. BAKKER Douwe Totlaan 26 8881 CX West Terschelling 0 5 6 2 - 4 4 3 2 1 892 VW. Tjalleberd/ De Streek. Pe. W. v/d HONING Aengwirderweg 384 8457 CC Gersloot 0 5 1 3 - 5 2 9 6 2 592 VW. Tjalleberd/ De Streek. Se. H.M. RIENSTRA Aengwirderweg 136 8459 BR Luinjeberd 0 5 1 3 - 5 2 9 3 3 092 VW. Tjalleberd/ De Streek. Vo. R. VELDMAN Aengwirderweg 376 8458 CM Tjalleberd 0 5 1 3 - 5 2 9 5 6 293 VW. Trynwalden. Pe. G. DIJKSTRA Gytsjerkerhoeke 32 9061 AX Gytsjerk 0 5 8 - 2 5 6 2 8 8 893 VW. Trynwalden. Se. H. OUD V. Sminiaweg 20 A 9064 K A Oudkerk 0 5 8 - 2 5 6 1 4 9 793 VW. Trynwalden. Vo. H. MINKES Bosweg 7 9067 DM Roodkerk 0 5 8 - 2 5 6 2 9 6 4111 VW. Twijzelerheide Vo. K. DIJKSTRA Hiltsjemuoiswalden 1 9287 NH Twijzelerheide 111 VW. Twijzelerheide. Pe. G. De JONG Heideloantsje 11 9287 HB Twijzelerheide 0 5 1 1 - 4 4 5 2 1 8111 VW. Twijzelerheide. Se. D. DE JONG Tsjerkepaed 22 9287 LS Twijzelerheide 0 6 - 2 4 7 7 9 5 7 191 VW. Tytsjerk Pe. H. KOOISTRA Toutenburgleane 68 9255 JE Tytsjerk 0511-431348.91 VW. Tytsjerk Se. H. KOOPMANS Lytse Geast 3 9255 LH Tytsjerk 0 5 1 1 - 4 3 1 8 1 891 VW. Tytsjerk Vo. J. IDZENGA Reidfjild 31 9255 JW Tytsjerk 0 5 1 1 - 4 3 1 2 3 295 VW. Ureterp Se. K. VARWIJK Binnewei 7 9248 KT Siegerswoude 0 5 1 2 - 3 0 3 2 4 795 VW. Ureterp. Pe. R. VEENSTRA De tweeGebroeders 179 9207 GL Drachten 95 VW. Ureterp. Vo. B. De JONG Hjouwerpaed 16 9247 BN Ureterp 0 5 1 2 - 3 0 2 1 1 997 VW. Veenwouden. Pe. S. V.D.WOUDE De Fennen 20 9269 TC Veenwouden 0 5 1 1 - 4 7 4 9 7 797 VW. Veenwouden. Se. J.C. BOS Eikesingel 2 9203 NX Drachten 0 5 1 2 - 8 4 1 8 2 497 VW. Veenwouden. Vo. J. BLEINSMA Dr.A.Plesmanlaan 9269 PH Veenwouden 0 5 1 1 - 4 7 4 3 7 098 VW. Westergeest Vo. D. V.D. KLOET De Woarven 41 9255 KK Westergeest 0 5 1 1 - 4 4 1 3 5 198 VW. Westergeest. Pe. J. DIJKSTRA Kollenswei 2 9295 KM Westergeest 0 5 1 1 - 4 4 1 5 3 098 VW. Westergeest. Se. R. DE JAGER Kalkhuisweg 26 9295 KN Westergeest 0 5 1 1 - 4 4 4 1 5 1107 VW. Wijns e.o. Pe. O. FLISIJN Wijns nr. 28a 9091 BD Wijns 0 5 8 - 2 5 6 3 1 1 0107 VW. Wijns e.o. Se. S. WIJBENGA Wijns nr 3 9091 BB Wijns 0 5 8 - 2 5 6 1 3 6 7107 VW. Wijns e.o. Vo. J. TUINENGA Wijns nr. 10 9091 BC Wijns 0 5 8 - 2 5 6 3 2 7 1100 VW. Winsum/Baard/Oosterlittens. Pe. J.Y. VISSER DE Omrin 6 8831 ZD Winsum 0 5 1 7 - 3 4 2 4 4 9100 VW. Winsum/Baard/Oosterlittens. Se. R. ROB Grt Streek 9 8831 XV Winsum 0 5 1 7 - 3 4 1 8 1 9100 VW. Winsum/Baard/Oosterlittens. Vo. S. WALINGA Dekemawei 12 8834 XB Baard 0 5 1 7 - 3 4 2 4 0 2123 VW. Witmarsum. Pe. Sj. De JONG Van Aylvaweg 87 8748 CG Witmarsum 0 5 1 7 - 5 3 1 4 7 6123 VW. Witmarsum. Se. A. NAUTA De Krite 8 8748 GG Witmarsum 0 5 1 7 - 5 3 1 9 0 5123 VW. Witmarsum. Vo. D. HIEMSTRA De Krite 9 8748 GG Witmarsum 0 5 1 7 - 5 3 2 6 0 4102 VW. Wolvega Pe. D. BRUINENBERG Sportlaan 34 8471 NR Wolvega 0 5 6 1 - 6 1 6 3 6 3102 VW. Wolvega Vo. G. HOEKSTRA Sonnegaweg 67 8479 HG Oldetrijne 0 5 6 1 - 4 9 9 3 1 3102 VW. Wolvega. Se. H. SMID Gentiaan 34 8471 WG Wolvega 0 5 6 1 - 6 1 4 4 3 3103 VW. Wommels. Pe. CL. FRANKEMA Willem Westrastraat 15 8801 HC Franeker 0 5 1 7 - 3 9 7 7 8 9103 VW. Wommels. Se. A.. TERPSTRA Mr.O.Hiemstrastr. 4 8731 AG Wommels 0 5 1 5 - 3 3 1 7 8 2103 VW. Wommels. Vo. W. BRUINSMA Swingoerd 49. 8731 CV Wommels 0 5 1 5 - 3 3 2 7 6 6104 VW. Workum. Pe. M. GROENHOF Feandyk 4 8724 LG It Heidenskip 0 5 1 4 - 5 2 1 2 4 7104 VW. Workum. Se. Mevr.M. DE WIJN Turflan 17 8711 BM Workum 0 5 1 5 - 5 4 2 5 4 6104 VW. Workum. Vo. K.S. BOKMA Ursuladyk 28a 8724 HR It Heidenskip 0 5 1 5 - 5 4 2 4 4 2105 VW. Woudsend Pe. A. NIJHOLT/NAGELHOUT Wide steech 2 8551 SM Woudsend 0 5 1 5 - 5 9 1 6 0 7105 VW. Woudsend Se. D. WALSWEER Grotmakkersstrjitte 2 8851 MS Woudsend 0 5 1 4 - 5 9 1 9 5 6105 VW. Woudsend Vo. B.W. OKMA Koetsh¹sleane 32 8551 PW Woudsend 0 5 1 4 - 5 9 1 5 3 5101 VW. Wurdum/Swichum/Wytgaard. Pe. W. KOOPMANS Greate Buorren 18 9088AE Wirdum 0 5 8 - 2 5 5 2 2 7 0101 VW. Wurdum/Swichum/Wytgaard. Se. Sj. JORNA Hegedijk 29 9089 BM Wytgaard 0 5 8 - 2 5 5 1 4 1 8101 VW. Wurdum/Swichum/Wytgaard. Vo. U. POSTMUS Emersonstrjitte 1 9088 BE Wirdum 0 5 8 - 2 5 5 2 1 9 2109 VW. Zwaagwesteinde Se. Y. V.D. HEIDE Zandpad 10 9271 HH Zwaagwesteinde 0 5 1 1 - 4 2 4 7 6 1109 VW. Zwaagwesteinde. Pe. P. V.D. PLOEG Leeuwerikstraat 36 9271 CS Zwaagwesteinde 0 5 1 1 - 4 4 3 5 3 1109 VW. Zwaagwesteinde. Vo. J.H. BOERSMA Merelstraat 37 9271 CM Zwaagwesteinde 0 5 1 1 - 4 4 4 1 1 5

75

Leafde foar de natoer

Adviezen ter versterking van de BFVW organisatie onder het motto:

“Sizzen is neat, mar dwaan is in ding”

Earnewâld, 15 januari 2008

Aangeboden door:StructuurcommissieBFVWi.s.m.HelfferichConsultDeventer

B.F.V.W.

Bijlage 01


Sizzen is neat, dwaan is in ding

76

1. IntroductieHet hoofdbestuur van de BFVW heeft aan de Structuurcommissie de vraag voorgelegd om de organisatiestructuur van het BFVW tegen het licht te houden en het bestuur te adviseren over eventuele noodzakelijke veranderingen. De Structuurcommissie bestond uit de heren W. Wijnja, W. Bruinsma, G. Heslinga, G. Benedictus, K. Struiksma, M. Hoekstra, J. Houtsma, W. Bosgra, mevrouw I. de Jong. Voor de begeleiding van het proces heeft zij de heer Pieter Helfferich van adviesbureau Helfferich Consult uit Deventer ingeschakeld.

De Commissie heeft allereerst Helfferich Consult de opdracht gegeven om van een aantal met de BFVW vergelijkbare organisaties de structuur te inventariseren en te vergelijken met de BFVW. In de bijlage zijn de resultaten van deze inventarisatie opgenomen. Vervolgens heeft de commissie met deze inventarisatie en notities van Houtsma c.s. als input, de structurele vragen in kaart gebracht en een plan van aanpak opgesteld om deze vragen op te lossen. Het eerste concept is gepresenteerd op de contactavond van de BFVW in november 2007. De reacties van de leden zijn vervolgens verwerkt in de notitie.

Essentieel in de discussie is het begrip het lid. Het lid van de BFVW is de lokale wacht en niet het individuele lid. De kernvraag is wat de behoefte is van het lid en hoe kan het lid het beste worden ondersteund. Een essentieel onderdeel hierbij is de communicatie: hoe kan de communicatie tussen de wacht en de Bond worden versterkt. Het individuele lid is echter de basis van de Bond en van de Vogelwacht. Daarom moeten de behoeften aan ondersteuning en communicatie van het individuele lid ook een belangrijk uitgangspunt in de versterking van de organisatie vormen. De basisvraag is hoe ontwikkel je een vitale organisatie op alle niveaus en hoe faciliteer je de wachten in de behartiging van de belangen van de individuele leden binnen de missie van het BFVW.

2. Kernthema’sDe commissie heeft de volgende strategische thema’s benoemd, die aandacht behoeven binnen de BFVW organisatie:1. PR en communicatie (inclusief ledenwerving

en binding);2. Bestuurlijke organisatie (knelpunten zijn

beperkte slagvaardigheid, onduidelijke structuur, niet helder mandaat, onduidelijke besluitvormingsprocedures);

3. Beleidsplan en toekomstvisie (inclusief de samenwerking met andere organisaties);

4. Financiën en sponsoring.

en een aantal kleinere thema’s, die op de korte termijn kunnen en worden aangepakt. Op deze kleinere thema’s wordt in deze notitie niet verder ingegaan.

De thema’s voor de lange termijn raken de punten voor de korte termijn, bv. de PR verbetering op de website kan morgen beginnen. En de thema’s staan ook niet los van elkaar: slagvaardigheid raakt bv. communicatie.

De Structuurcommissie constateert tevens dat in de BFVW organisatie veel gepraat wordt over de zwakke punten in de organisatie en de zaken, die er mis gaan, maar dat de organisatie vervolgens vaak niet in de staat is om de noodzakelijke veranderingen door te voeren (‘iedereen weet de vinger op de zere plekken te leggen, maar er gebeurt vervolgens (te) weinig’). De Structuurcommissie pleit daarom voor een pragmatische aanpak met als doel resultaten laten zien in de organisatie.

3. Aanbevelingen3.1 PR en communicatie PR en communicatie is een kernactiviteit van de BFVW, deze is op vele punten onvoldoende. De commissie is unaniem van mening, dat structurele verbetering van de PR en communicatie op alle niveaus in de BFVW organisatie de hoogste prioriteit dienen te krijgen. Daarmee kan het imago naar alle actoren binnen en buiten de BFVW worden versterkt.

BFVW

Structuurcommissie

77

Aanbevelingen:1. Laat filmdienst/dia’s, Vanellus, Website,

Jubileumzaken en Koekactie hiërarchisch onder de PR commissie vallen. Stel een eindredacteur aan voor de Vanellus zodat de inhoud representatief is voor de opvattingen van de BFVW.

2. Versterk de commissie met de inzet van Marco Hoekstra. Zoek op korte termijn versterking van deze commissie via studenten en op de langere termijn professionele ondersteuning. Marco Hoekstra coördineert dit en neemt deel aan de commissie.

3. Laat de commissie op korte termijn een actieplan ontwikkelen en uitvoeren ter verbetering van de PR en communicatie (inclusief de verbetering van de communicatie met de vogelwachten en de leden). Onderzoek daarbij ook de mogelijkheid van het verenigingsbreed verspreiden van de Vanellus.

4. Investeer in een nieuwe lijn PR artikelen (kalenders, ansichten, muismatjes etc.)

5. Versterk de eenheid binnen de organisatie en uitstraling naar buiten door het zoveel mogelijk voeren van 1 huisstijl. Door het voor de wachten makkelijker te maken huisstijl materiaal te benutten zal het gebruik hiervan toenemen. Maak het materiaal “downloadbaar” vanaf de website (brief, rapport, folders, logo’s etc.).

6. Versterk de communicatie met de lokale wachten door gebruik te maken van email communicatie.

7. Voer een ledenonderzoek uit c.q. laat onderzoek uitvoeren naar behoeften van de leden en ook naar ambities om vrijwilligerswerk op het vlak van PR te doen (vrijwilligerspool voor de bezetting bij evenementen).

PlanningDe aanbevelingen 2, 3, 4 en 6 zijn reeds in gang gezet door PR commissie. De Structuurcommissie stelt voor de aanbeveling 1 na bekrachtiging door het hoofdbestuur m.i.v. van 21 januari in werking te laten gaan. Het ledenonderzoek in combinatie met het aantrekken van stagiaires

zal in de tweede helft van 2008 moeten plaatsvinden. Op dit moment wordt ook reeds gewerkt aan aanbeveling 5 huisstijl. Op de ALV van 7 maart zullen de eerste resultaten worden gepresenteerd. Stel de PR commissie aan als verantwoordelijke voor de realisatie van de aanbevelingen.

3.2 Bestuurlijke organisatie

Conclusie 1

De huidige structuur van de BFVW behoeft in de basis geen verandering.

Er zijn echter wel veel onduidelijkheden rondom de aansturing van werkgroepen, projectgroep en commissies. Het verschil tussen een werkgroep, projectgroep en een commissie is onduidelijk binnen de organisatie.

Aanbevelingen:1. Definieer een commissie als een structureel

onderdeel van de BFVW. De werkgroepen worden in principe aangestuurd door de commissie. Werkgroepen kunnen zowel een structureel als een tijdelijk karakter hebben. Zowel hoofdbestuur als commissie kunnen een projectgroep installeren. Projectgroepen worden ingesteld voor de uitvoering van een project en hebben dus een tijdelijk karakter.De voorzitter van een commissie is tevens HB-lid. Er is een linking-pin met het HB, dit is niet het geval bij een werkgroep. Zij hebben een linking pin met de commissie. De commissies rapporteren veelvuldig aan het HB, een werkgroep doet dit één keer per jaar of indien noodzakelijk voorafgaande aan een HB vergadering (zie bijgevoegd document voor een schematisch overzicht).

2. Maak van de werkgroep Educatie dus een commissie.

3. Handhaaf de rayonvergaderingen als communicatie kanaal tussen BFVW en wachten. De rayonvergadering heeft geen bevoegdheden, maar heeft een belangrijke klankbordfunctie en stimuleert



78

de contacten tussen de wachten onderling. De rapportage en follow-up vanuit de rayonvergadering dient verbeterd te worden. Het is een verantwoordelijkheid van de rayonvertegenwoordiger om onderwerpen, die in het HB besproken moeten worden zo snel mogelijk in het HB te rapporteren. Op de agenda van het HB moet hiervoor ruimte vrijgemaakt worden. Het is de verantwoordelijkheid van de organiserende wacht de notulen (actiepuntenlijst) z.s.m. op te sturen. Voorts adviseert de commissie aan de rayons het aanbod te doen dat de BFVW een deel van het programma in de rayonvergadering verzorgt. Voor 2008 adviseert de commissie het thema verenigingsversterking op de agenda te zetten. Hiervoor kan externe deskundigheid worden ingehuurd.

4. Een belangrijk aandachtspunt is het beleid richting de ANV’s, sommige wachten trekken hierbij nu hun eigen plan. Ondersteuning vanuit de BFVW kan de samenwerking regionaal mogelijk versterken, de commissie adviseert dit te onderzoeken.

PlanningNa bekrachtiging door het HB zijn de bovenstaande punten m.i.v. 21 januari 2008 in uitvoering. HB is verantwoordelijk voor de uitvoering.

Conclusie 2De omvang van het hoofdbestuur wordt als te groot ervaren. De rollen zijn niet altijd duidelijk.

Aanbevelingen:5. breng het HB terug naar 11 personen met

als samenstelling: het dagelijks bestuur (voorzitter, penningmeester en secretaris aangevuld met 4 commissieleden (voorzitters Nazorg, Broedzorg, Promotie/Public Relations en Educatie) en 4 rayon vertegenwoordigers. De commissie stelt voor bij de rayonvertegenwoordigers te streven naar een representatieve geografische spreiding over de provincie. Gelijkwaardige

kandidaten met bestuursfuncties in collega organisaties (zoals bv. Fryske Gea, LTO- Noord, BoerenNatuur). Met nadruk worden ook vrouwelijke kandidates aangezocht.

6. maak afspraken over de wijze van vergaderen, inclusief voorbereiding/agendering/ vastlegging (acties, monitoring van het nakomen en de controle hiervan) en standaardiseer dit binnen de organisatie. De commissie adviseert op de agenda een verdeling te maken in punten ter informatie, punten ter meningsvorming en punten ter besluitvorming. De actielijst dient aangevuld te worden met de verantwoordelijke persoon en een datum.

7. breng het aantal vergaderingen van het hoofdbestuur terug naar 8. Handhaaf het huidige aantal DB vergaderingen. Deze verandering is mede mogelijk doordat meer verantwoordelijkheid aan de commissies wordt gegeven.

PlanningInvoering met onmiddellijke ingang na bekrachtiging door het HB. Het HB is verantwoordelijk voor de invoering.

Conclusie 3

De kwaliteit van de wachtbesturen is van groot belang voor de vitaliteit van het BFVW, deze is nu wisselend.

Aanbeveling:8. versterk de kwaliteit van de (wacht) besturen

door hiervoor training en coaching aan te bieden. Er bestaan hiervoor verschillende subsidie mogelijkheden.

PlanningNa bekrachtiging door het HB zullen Helfferich Consult en Marco Hoekstra een cursus ontwikkelen inclusief de bijbehorende middelen. Doel is in de winterperiode 2008/2009 het project uit te voeren. KNJV en Plattelânsprojekten zijn mogelijk interessante informatiebronnen.

BFVW

Structuurcommissie

79

Conclusie 4

Besluitvormingsprocedures zijn onduidelijk.

Aanbevelingen voor besluitvormingsprocedures

9. m.b.t. de commissies adviseert de structuurcommissie de volgende procedure: de commissies maken een jaarplan en jaarverslag ter goedkeuring door het hoofdbestuur, de voortgang van de activiteiten wordt gemonitoord door het hoofdbestuur via haar agenda. Commissies kunnen extra beslispunten inbrengen. Voor de vergadering dient schriftelijke toelichting (per mail) op ingebrachte punten (overweging, goede punten, minder goede punten en voorstel) te worden gegeven. Bij het niet nakomen van gemaakte afspraken t.a.v. jaarplan en begroting kunnen wij elkaar aanspreken op elkaars verantwoordelijkheden. Vrijwilligerswerk is vrijwillig, maar niet vrijblijvend.

PlanningInvoering na bekrachtiging door het Hoofdbestuur. Hoofdbestuur is verantwoordelijk voor de invoering.

3.3 Beleidsplan

AanbevelingOntwikkel een beleidsplan (inclusief toekomstvisie) voor de BFVW met als doel dit in maart 2009 ter goedkeuring aan de ALV voor te leggen.

Belangrijke aandachtspunten moeten zijn de groei van het aantal leden, het realiseren van verjonging binnen alle geledingen van de BFVW, verhoging van de daadkracht en de samenwerking met andere organisaties. De commissie ziet hiervoor vele mogelijkheden. Als idee oppert zij om de doelgroep Friezen om útens te bewerken en werven als leden/donateurs en/of als nazorgers. Een andere

mogelijkheid is het ondersteunen van de lokale wachten via bv. begeleiding, ondersteunend materiaal, persaandacht bij ledenwerf- en bindingsactiviteiten. Leafde foar de natoer kan bv. het leitmotiv gaan vormen van deze activiteiten.

In de huidige situatie is er op commissie en werkgroep niveau vaak samenwerking met collega organisaties als Vogelbescherming Nederland, BN, Fryske Gea etc. De commissie adviseert de mogelijkheden te onderzoeken hoe de samenwerking op organisatie niveau verder vorm gegeven kan worden.

PlanningDe commissie adviseert een strategie werkgroep bestaande uit Geart Benedictus, Johannes Houtsma, Louis Dijkstra en Marco Hoekstra te installeren, met als opdracht op de ALV van 2009 het beleidsplan BFVW 2009-2014 voor te leggen aan de leden. Na opstelling van het concept zal aan externe personen feedback worden gevraagd en aan relaties van de werkgroepsleden. Daarna wordt het voorgelegd aan de wachten.

3.4 Financiën en sponsoring (D)

Aanbevelingen1. handhaaf het budgetteringsysteem richting

de commissies. Commissies dienen een budgetteringssysteem op te zetten voor werken projectgroepen. Zorg voor een gezamenlijke standaard werkwijze.

2. start op korte termijn acties op voor de werving van fondsen.

De commissie ziet concrete mogelijkheden in:a. Verhoging van de advertentie inkomsten via

Vanellus.b. Professionalisering van project acquisitie

en uitvoering door de coördinatie en ondersteuning hiervan vanuit de werkorganisatie (professionele kracht en plaatselijke vogelwachten) plaats te laten vinden.



80

c. Gezamenlijke projectontwikkeling en acquisitie i.s.m. collega natuur organisaties.

Er zijn tevens mogelijkheden voor structurele financiering via hoofdsponsors. Om een aantrekkelijke partij te zijn voor deze hoofdsponsors dient eerst een beleidsplan geformuleerd te worden. Daarom dient dit op de middellange termijn aandacht te krijgen.

PlanningZowel aanbeveling 1 als 2 (i.s.m. IFG) zijn reeds in gang gezet. Marco Hoekstra trekt aan projectontwikkeling (versterking lokale wachten, Waterschap, BMP-tellers). Eltjo van Marum wordt ingezet op advertentiewerving.

3.5 Algemene aandachtspunten

Kantoor EarnewâldDe commissie adviseert alle BFVW materiaal centraal in Earnewâld op te slaan en het beheer hiervan door de werkorganisatie te laten coördineren. Voorts adviseert zij een permanente BFVW stand in het bezoekerscentrum te installeren. Het kantoor dient een spin in ‘t web van de BFVW organisatie te worden met een belangrijke loketfunctie intern en extern.

Vragen van de pers zullen naar de betreffende personen worden doorgeleid, veelal de voorzitter.

De BFVW is de afgelopen jaren verwikkeld geraakt in verschillende juridische procedures. De heer Kalsbeek verleent hierbij als enige persoon de inhoudelijke support. De commissie adviseert de juridische ondersteuning te verbreden. Mogelijk dat dit in combinatie kan met sponsorschap in natura. De commissie adviseert dat het HB op dit punt na 21 januari actie onderneemt.

4. Tot slotDe commissie hoopt met de aanbevelingen een goede bijdrage te hebben geleverd aan de verdere vitalisering van de BFVW. De titel van de rapportage Leafde foar de natoer is een aantal

keren genoemd tijdens de discussies. Dat is de motor van de BFVW organisatie en hierin ligt de motivatie, kans en uitdaging dit over te brengen aan de jongeren.

BijlagenOrganisatievergelijking door Helfferich ConsultOrganisatieschema

BFVW Jaarverslag Fryslan 2007.pdf 1,91 Mb 25-02-2008

Documents

Transcript of BFVW Jaarverslag Fryslan 2007.pdf 1,91 Mb 25-02-2008