BFVW Jaarverslag Fryslan 2008.pdf 4,52 Mb 12-11-2009

A L G E M E N E Z A K E N

Jaarverslag 2008

In fleanende takomst!

Foto

: Han

s Dijk

stra

1.


Inhoud paginaALGEMENE ZAKEN • Fan de foarsitter 2

• Jaaroverzicht 2008 van de BFVW in vogelvlucht 3

• Notulen van de algemene ledenvergadering van de Bond van Friese vogelwachten

op 7 maart 2008 in het Aquaverium te Grou 6

COMMISSIES EN WERKGROEPEN• Commissie nazorg 10• Commissie broedzorg 15• PR commissie 27• Commissie educatie 28• Redactiecommissie 31

• Commissie uilen 33

• Wilsterwerkgroep 36

PROJECTEN EN ACTIVITEITEN• RAS project Ljip 38• De koekactie van 2008 40

REGELS• Regels voor het vinden en aanbieden van het eerste kievitsei 41

AANVERWANTE ORGANISATIES• Sectie Weidevogelbeheer Vanellus vanellus van SBNL 42• Vogelasiel ‘De Fûgelhelling’ 44• Vogelkustasiel ‘De Fûgelpits’ 48

FINANCIËLE ZAKEN• Toelichting op de jaarrekening over het boekjaar 2008

van 1 november 2007 t/m 31 oktober 2008 50• Beoordelingsverklaring 51• Balans BFVW 2008 (activa en passiva) 52• Exploitatierekening bondsorgaan Vanellus over 2008 en begroting 2009 54• Staat van baten en lasten BFVW 2008 en begroting 2009 55

NAMEN EN ADRESSEN• Namen, adressen en functies van bestuursleden plaatselijke vogelwachten 57• Namen en adressen van bestuursleden, ereleden, commissieleden

en aanverwante organisaties 66• Colofon 68

2.


It ôfrûne jier is der wer in soad bard by en om de BFVW hinne. Sa is ús logo oan de tiid oanpast en is in nije hússtyl ynfierd. Dizze nije ferpakking wurdt sa stadich oan by al ús uteringen brûkt. Ek is it webstek fernijd. Dit sil skielik hooplik hieltiten mear as diskusjepoadium brûkt wurde. Want at ien ding opfalt dan is it wol it bûnt ferskaat oan leden dat de Wachten hawwe en dat hja harren ein net gau slûpe litte.Wy hienen de hope dat nei de lêste útspraak fan de Rie fan Steaten der juridyske rêst komme soe oangeande it aaisykjen. No, dat is knap ôffallen mar men behurdet der wol yn. De BFVW hat oan it sykjen west nei in telsysteem om temjitte te kommen oan de útspraak fan ús heechste rjochtsorgaan. Sa `n telsysteem moat ommers in nije krityske toetsing ferneare kinne. Wy tinke dat wy dêryn slagge binne- mar fansels giet dat net samar.It jier 2008 hat in swarte râne krigen troch it ferstjerren fan mefrou Anita Andriesen, in fûleindich strider foar it aaisykjen. Krekt sa as oare natuerorganisaasjes hat de BFVW ek leden ferlern. Dat is in sneue saak, frâl ek foar al dy oare frijwilligers dy ̀ t mei faasje harren best dogge foar de fûgels. Lokale wachten hawwe faak wach stien foar de natuer yn harren eigen omjouwing. Wy fine ek dat de pleatselike Wacht belútsen wurde moat by útwreidingsplannen en by grutte bouprojekten om rekken te hâlden mei de fûgels.

Datselde jildt fansels ek foar de greidefûgels. It wie de bedoeling dat de ombou fan it Programma Behear der ta liede soe dat it jild op dy plakken te lâne komt wêr’t it foar de greidefûgels it measte

fertuten docht. It docht bliken dat dat in drege saak is. Us winsk is

in fleksibel behear- de natuer lit `m ommers net stjoere en hat gjin ûntsach

foar in stikje papier. Fleksibiliteit ferhâldt him net mei strakke juridyske regels- dat wol net, mar it moat wol. In grut probleem is en bliuwt it brieden op perselen dy `t ornearre binne foar de mais. Dan moat der mar in minslike faktor mei alle lek en brek tusken setten wurde, oars bliuwt it pielen. By guon politike partijen yn Den Haach sjogge wy in bytsje it ljocht trochbrekken at it giet oer de predaasje oftewol it opfretten fan aaien, piken en folwoeksen fûgels troch rôf- en oare bisten. It moat fansels net sa wêze dat it hea op is en de ko dea. It is eins in griis at men sjocht troch hoefolle soarten en oantallen de greidefûgels op `e hûd sitten wurde. At wy de greidefûgels echt helpe wolle dan moat dêr ek wat barre. Op guon plakken meitsje wy in dúdlike kar foar de greidefûgels- op oare plakken foar oare fûgels. De BFVW is en bliuwt in organisaasje dy `t net bekstallich is om syn eigen kar te meitsjen.

Geart Benedictus, foarsitter BFVW

Fan de foarsitter

(Foto: J.S. Jelsma)

2.

3.


Aquaverium toneel van alvHet Aquaverium in Grou was voor één keer de locatie waar de BFVW-jaarvergadering van 2008 werd gehouden.Inmiddels is de verbouwing van het Bezoekerscentrum Nationaal Park Alde Feanen gereed en kan de algemene ledenvergadering van de BFVW voortaan in Earnewâld worden gehouden.

‘Earste ljipaai’ al op 6 maartBijzonder dit jaar was het feit dat ‘it earste ljipaai’ al op 6 maart werd gevonden, de dag vóór de jaarvergadering van de BFVW gehouden werd.Voor zover bekend een unicum in de geschiedenis van de BFVW. De gelukkige vinder Marten Scheffer uit Hitzum maakte de volgende dag de gang naar het provinciehuis om het ei aan te bieden aan de commissaris der koningin. Het was het achtste en laatste ‘earste ljipaai’ dat de heer Nijpels tijdens zijn loopbaan als commissaris in ontvangst mocht nemen, omdat hij in de loop van 2008 afscheid nam. We vertrouwen erop dat zijn opvolger de heer Jorritsma de traditie met evenveel enthousiasme in stand zal houden.Christiaan Noordhuis slaagde er dit jaar niet in om de voorpagina’s te halen met een derde ‘earste ljipaai’, maar zijn geluk was misschien nog wel groter toen zijn zoon Fabian het ‘Sulveren Polske’ in ontvangst mocht nemen als vinder van ‘it earste ljipaai’ tot dertien jaar. Fabian deed zijn vondst op zondag 9 maart en mocht zijn ei de volgende dag aanbieden aan gedeputeerde mevrouw Anita Andriesen.

Een jaar van vernieuwingenOp de jaarvergadering werd de aftrap gegeven van de introductie van de vernieuwde huisstijl van de BFVW. Een van de ingrijpendste wijzigingen was de aan-passing van het logo. Het vertrouwde ‘ljipke’, in 1949 ontworpen door Johan van Minnen, werd natuurlijk in ere gehouden maar wel voorzien van een eigentijdse achtergrond die de volle breedte van de BFVW activiteiten symboliseert.

In juli verscheen de Vanellus in een nieuw jasje. De redactie werd versterkt met de komst van W. Bruinsma, H. Aukes, Joh. de Jong, W. Breeuwsma, M. Terpstra, J. Kamstra-Werkhoven en M. Hoekstra. De website die door Rintsje Bouma al sinds februari volledig vernieuwd was, werd in september aangepast aan de nieuwe huisstijl. Tegelijkertijd droeg Rintsje Bouma het beheer over aan Douwe Wiebe Beek. In de loop van het jaar werden nieuwe pr artikelen geïntroduceerd die op de contactavond in november voor het eerst verkocht werden. In de pr commissie werden D.W. Beek en M. Terpstra als nieuwe leden benoemd.

Jaaroverzicht 2008 van de BFVW in vogelvlucht

Commissaris van de Koningin, Ed Nijpels, legt het eerste kievitsei in het ‘ lottertopke’. (Foto: Wiebe Palstra)

4.


Het speldje dat alle jeugdleden en nazorgers kregen.

AfscheidTwee bekende BFVW-gezichten namen tijdens de jaarvergadering afscheid als hoofdbestuursleden van de BFVW. Beide heren, Hessel Agema en Gerben Heslinga, werden door de voorzitter betiteld als ambassadeurs van de BFVW. Op vele avonden trokken zij er gezamenlijk op uit om hun opvattingen over ‘hjoeddeisk buorkjen’ onder de aandacht te brengen. Dat een moderne bedrijfsvoering in de veehouderij en goed gastheerschap voor weidevogels prima samen kunnen gaan, stond daarbij centraal. De heren Agema en Heslinga kregen beiden in aanwezigheid van hun echtgenotes een ‘gouden ljip’ opgespeld, het ereteken dat behoort bij het erelidmaatschap van de BFVW. Het voorzitterschap van de nazorgcommissie door Gerben Heslinga werd tijdelijk waargenomen door Henk Minkes. Inmiddels zijn de heren M. Douma en H. Meindertsma benoemd als lid van de nazorg-commissie. Mient Douma heeft het voorzitterschap op zich genomen.

Eerste ‘Fryske neisoarchdei’Om de weidevogelbescherming in Fryslân en alle actieve nazorgers eens goed onder de aandacht te brengen, werd op 12 april de eerste ‘Fryske neisoarchdei’ georganiseerd. De aftrap vond plaats bij PTC+ in Oenkerk met medewerking van vogelwacht Trynwâlden. Ook de provincie droeg dit initiatief een warm hart toe. Mevrouw Andriesen was persoonlijk aanwezig om samen met een junior- en een senior-nazorger een nestbeschermer te plaatsen.

Als verrassing had mevrouw Andriesen namens de provincie voor alle nazorgers en jeugdleden een speldje in de vorm van een ‘pompeblêd mei in skries’ meegenomen. Met het speldje hadden de jeugdleden

het hele jaar vrije toegang tot het Natuurmuseum in Leeuwarden. Uit de reacties achteraf blijkt dat dit initiatief door veel wachten enthousiast is opgepakt en dat op verschillende plaatsen de jeugd er actief bij werd betrokken.

Nazorgers van vogelwacht De Wilgen/Smalle Ee verzamelen zich tijdens de eerste ‘Fryske Neisoarchdei.’ (Foto: W. Terpstra)

Telsysteem 6934 kievitseierenOndertussen had de Faunabescherming zoals verwacht een bodemprocedure aangespannen tegen de door de Provincie Fryslân verleende ontheffing voor het rapen van kievitseieren. De zitting bij de Raad van State vond plaats op 15 april. De uitspraak volgde op 25 juni. Naar het oordeel van de Raad van State kan de ontheffing geen stand houden omdat er geen vastgestelde administratieve procedures zijn om correct te registreren dat er niet meer dan 6934 worden geraapt. De Raad van State vindt het eierzoeken echter niet in strijd met de Europese Vogelrichtlijn en vindt daarnaast dat de juiste informatie is gebruikt om tot een goede berekening te komen. Een ander belangrijk gegeven is dat de Raad stelt dat de populatie van de kievit in Fryslân niet minder is dan in de rest van Nederland.

Kort gezegd kwam het erop neer dat er een telsysteem ontwikkeld moet worden waarbij het ‘hand aan de kraan’ principe in acht genomen moet worden. Dit wil zeggen dat elk gevonden ei onmiddellijk geregistreerd moet worden zodat gestopt kan worden op het moment dat het maximale aantal is bereikt. Indien er geen valide telsysteem ingevoerd wordt, kan de provincie geen ontheffing verlenen. Dit betekent dat, hoewel de weerzin tegen nog meer bureaucratie groot is, er geen andere keus is dan acceptatie van een telsysteem.

5.


Op de contactavond in november werden de uitspraak en de overwegingen van het hoofdbestuur aan de leden toegelicht. Inmiddels zijn verschillende offertes van aanbieders van telsystemen bestudeerd waaruit in overleg met de provincie een keus zal worden gemaakt. Verder zijn er zowel op juridisch als op wetenschappelijk en politiek gebied diverse contacten om te bestuderen welke alternatieven er in de toekomst zijn voor het 1%-criterium. In het kader van de strenge eisen omtrent monitoring van ‘it aaisykjen’ heeft het HB ingestemd met de toetreding tot de Toezichtkring. Dit is een samenwerkingsverband tussen provincie, politie, It Fryske Gea, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, AID en de Hengelsportfederatie op het gebied van handhaving van natuurwetgeving. Het lidmaatschap biedt ons de mogelijkheid mee te praten over controle en handhaving in het veld.Het maken van een nieuw beleidsplan dreigde door alle aandacht voor juridische procedures enigszins in de verdrukking te komen. Toch zijn we er in geslaagd het concept begin december naar de wachten te sturen. In het concept zijn de reacties van de contactavond van 2007 verwerkt en de reacties van de werkgroepen en commissies. Naar wij hopen zal het beleidsplan 2009-2013 op de alv in maart 2009 door de leden worden vastgesteld.

Convenant ondertekendOp 20 maart werd het convenant tussen SBNL en LBN en BFVW ondertekend. In het convenant zijn afspraken over samenwerking met respect voor elkaars gedachtegoed vastgelegd. In de lande lijke Regiegroep Weidevogelverbond werd door mevrouw Andriesen en voorzitter Benedictus tot voorzichtigheid opgeroepen bij het maaien. Veel kuikens waren al uit voor de eerste snee gemaaid werd. De oproep leidde tot een persbericht waar door diverse media aandacht aan besteed werd. Ook de problematiek van weidevogels op maïs land is opnieuw ingebracht. In november stond de evaluatie van de natuurwetgeving op de agen da in de Tweede kamer. Een onderdeel hier-van is de Flora- en faunawet. SBNL heeft hierover een brief naar de minister gestuurd, mede ondertekend door de BFVW.

Contract M. Hoekstra verlengdHet jaarcontract van beleidsmedewerker M. Hoekstra is in het afgelopen jaar omgezet in een vaste aanstelling voor onbepaalde tijd. Naast het secretariaat van het dagelijks bestuur, de commissie nazorg, educatie en pr heeft de heer Hoekstra zitting in de redactie van Vanellus en neemt hij deel aan diverse overleggen. In samenwerking met de Provincie Fryslân, Boeren-Natuur en het WMF worden de mogelijkheden van een nieuw monitoringssysteem (Frysk Ynformaasje-systeem Greidfûgels FYG) onderzocht. Namens de BFVW participeert de heer Hoekstra in het projecteam ‘Skriezekrite’. Dit project geeft uitvoering aan de gebiedsgerichte samenwerking in Fryslân. Naast dit overleg neemt hij deel aan het SANL (Samenwerkingsverband Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer) en Faunaoverleg.

Anita Andriesen, bron van inspiratieEen diepe schaduw werd in het afgelopen jaar geworpen door het ziek zijn en overlijden van Anita Andriesen. Ondanks haar levenslust en positiviteit heeft ze op 3 december de strijd tegen de ziekte op moeten geven. ‘Aaisikers’, vogelwachters en BFVW-leden bezochten de indrukwekkende herdenkingsdienst in de Grote Kerk in Leeuwarden.

Als geen ander heeft Anita Andriesen zich de afgelopen jaren opgeworpen als voorvechtster voor het behoud van ‘it aaisykjen’ in Fryslân. Tot het laatst toe bleef zij zich persoonlijk bezig houden met het ‘aaisikers’dossier en meedenken over mogelijkheden om het eierzoeken overeind te houden, zonder daarbij

de realiteit uit het oog te verliezen.

De BFVW is haar en haar familie diepe dank verschuldigd voor

haar bevlogenheid en de tijd en energie die zij aan onze zaak

heeft gegeven. Haar passie en enthousiasme zullen voor ons een blijvende bron van inspiratie zijn.

Mevr. I. Ruessink-de Jong

Marco Hoekstra.

6.


1. OpeningDe voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezigen van harte welkom, in het bijzonder de heer Van der Ploeg en de heer Kroese, beiden inleiders bij agendapunt 8, vertegenwoordigers van LTO, IFG, BN, SBNL, vertegenwoordigers van de provincie en de ereleden.

2. Jierrede fan de foarsitter 2008Yn it earste jier fan it foarsitterskip fan Geart Benedictus is der in soad bart. Yn de sechstich jier fan syn bestean hat de BFVW altyd in frijwilligers-organisaasje west; de oanstelling fan in beropskrêft wie dan ek ien fan de opfallendste saken yn dit ôfrûne jier. Der komt in soad wurk op de beropskreft en de frijwilligers fan de BFVW ôf en dat wurdt allinnich mar slimmer no’t de oerheid har hieltyd mear mei greidefûgelbelied bemuoit. Al dat papierwurk leit de frijwilligers net, doch sille we in wei fine moatte om dêr mei om te gean, want frijwilligerswurk is frijwillich mar net frijbliuwend. Yn dit jier ha we ek kritysk nei ús sels sjoen. De konklúzje fan de struktuerkommisje wie dat de struktuer fan de organisaasje yn de basis gjin feroaring hoecht, mar wol is it tiid om guon saken goed op te poetsen en ús oan de ôfspraken te hâlden. Fierderop yn de gearkomste komme we dêr op werom. Wat it aaisykjen oanbelanget kinne we dit jier ús gong gean. It earste ljipaai is al fûn en we ha goede hope dat it mei de rjochtsitting op 15 april goed komme sil. We ha sa stadichoan skjin ús nocht fan rjochtsaken en we hoopje dat dit de lêste wêze sil. Oan allegearre dogge we de oprop om jim sekuer oan de regels te hâlden. Publisiteit oer ‘wachthoppende veelrapers’ ha we gjin ferlet fan. Oan de wachten ek it dringende advys om mei elkoar te oerlizzen as in neisoarger fan in oare wacht by in buorwacht om in neisoarchpas freget. In twatal wachten ha brieven stjoerd mei deryn foarstellen om it aaisykjen foar elk te beheinen ta syn eigen wachtgebiet. Het HB is dêr net foar. Wy hâlde fest oan it prinsipe fan it frije Fryske fjild foar safier der noch sprake fan is. Wol moatte we ús der fan bewust wêze dat dy frijheid allinnich steande te hâlden is as we ús oan de regels hâlde en ús as fatsoenlike fjildminsken gedrage.Gearwurking sil socht wurde mei organisaasjes dy’t erkenne en ferneare dat it aaisykjen yn Fryslân neffens de wet tastien is. Yn dat ramt sil op 20 maart in

konvenant tekene wurde tusken de Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied(SBNL), Landschapsbeheer Nederlân (LBN) en de BFVW. Yn de takomst moatte wy ús ek rjochtsje op it eksportearen fan ús rykdom oan kennis fan fûgels, net allinnich yn de provinsje, mar ek dêr bûten. We wolle graach mear leden krije; om dat foar elkoar te krijen moat de PR ynoarder wêze. Ien fan de earste oansetten is ús nije webstek dêr’t Rintje Bouma in moai stik wurk foar levere hat. Yn de rin fan it jier sil de hiele hússtyl fan de BFVW tsjin it ljocht hâlden wurde en ek Vanellus, ús bûnsblêd krijt in nij jaske. It is de bedoeling dat it in ledenkontaktblêd wurdt dat in breed publyk oansprekt. Der komt in redaksje kommisje dy’t har mei de ynhâld dwaande hâlde sil. Oan Sake Roodbergen komt in wurd fan tank ta foar alle jierren dat hy it redakteurskip op him naam hat. Fansels sil ek sjoen wurde nei de jeugd, want dat is ien fan de wichtichste punten: hoe kinne we de jeugd belûke by it wurk fan de fûgelwachten. Inisjativen op dat mêd moatte stimulearre wurde: mear jeugdboskjes en ek it foarbyld fan stikjes lân foar allinnich jeugdige aaisikers fertsjinnet neifolging.Op de jubileumgearkomste yn novimber is it al sein: de BFVW wie nedich en de BFVW is nedich. Wie it eartiids de soarch oer it grutte tal ferskate aaien dat sûnder beheiningen mei nommen waard, no is de soarch oer de leefomjouwing fan de fûgels. Kommisje Briedsoarch docht deryn al goed wurk troch gemeenten en arsjitekten foar te ljochtsjen oer de mooglikheden fan it kreëarjen fan nêstgelegenheid by nijbou en renovaasje. Ek foar greidefûgels is biotoopferlies in grutte bedriging. Oerheid en natuerorganisaasjes sille, om greidefûgels romte te jaan, in dúdlike kar meitsje moatte foar greidefûgelbehear. Dat betsjut it tsjin gean fan ferroeging, reidkragen koart hâlde, solitaire beammen opromje ensfh. Simpel is it net; in breed ferskaat fan maatregels is nedich en dêr heart ek in oanpast milieubelied by, bg. yn stee fan ynjektearje,de jarre boppe de grûn útride. Yn Noard-Hollân hat út ûndersyk bliken dien dat in ôfwikseljende kombinaasje fan boerelân en natuerlân de beste resultaten jout. Foar de neisoargers leit derby de grutste útdaging yn de pikesoarch. Dat betsjut dat de neisoarch net dien is as de aaien út binne, mar pas as de piken fleanfluch binne.De jierrede fan de foarsitter wurdt besletten mei it sjongen fan ‘It Heitelân’.

Notulen van de algemene ledenvergadering van de Bond van Friese vogelwachten op 7 maart 2008 in het Aquaverium te Grou

Afwezig met bericht van verhindering: Mevrouw Andriesen, de ereleden F. Broersma en J. Wiltenburg, Altenburg & Wymenga, W. Bruinsma, Wachtbesturen Schiermonnikoog, Hollum/Ballum/Ameland, Sleat en Twijzelerheide

7.


3. Vaststellen notulen ALV dd. 2 maart 2007

Blz. 8, 2e kolom, 4e tekstblok: ‘Begroting 2006’ moet zijn ‘Begroting 2007’. Behoudens deze wijziging worden de notulen ongewijzigd vastgesteld.

4. Jaarverslag 2007a. Verslag notulist Ter kennisname.b. Verslagen commissies en werkgroepen Ter kennisname.c. Verslag penningmeester en verantwoording

rekening 2007 Het financiële verslag wordt onveranderd

goedgekeurd. Aan de penningmeester wordt décharge verleend.

d. Exploitatie bondsorgaan Vanellus over 2007 Voor kennisgeving aangenomen.e. Begroting 2008 De begroting wordt onveranderd goedgekeurd.f. Voorstel om saldi ten laste/bate van de

reserves te brengen. De vergadering stemt in met het voorstel.g. Rapport structuurcommissie De heer J. Krol vraagt zich af hoe het HB

verder gaat met de aanbevelingen van de structuurcommissie. Hij zou hiertoe graag een voorstel van het HB willen zien, te behandelen in een voltallige vergadering. Het HB is van mening dat het rapport van de structuurcommissie op zorgvuldige wijze tot stand is gekomen. De wachten hebben op de contactavond gelegenheid gekregen om te reageren op het conceptrapport. Hier is veelvuldig gebruik van gemaakt. De reacties zijn zoveel mogelijk in het eindrapport verwerkt.

5. Benoeming lid en plaatsvervangend lid van de financiële commissie

De vergadering gaat akkoord met de benoeming van wacht Harlingen en Hardegarijp tot lid van de financiële commissie en de wacht Franeker en de wacht Tytsjerk tot plaatvervangend lid van de financiële commissie.

6. Benoeming hoofdbestuurledenDe heren L. Dijkstra, M.P. Veenstra en M. Douma zijn aftredend en herkiesbaar. Voorgesteld wordt de heren opnieuw voor een periode van drie jaar te benoemen. De vergadering gaat onder applaus akkoord met het voorstel.De heer K. Struiksma heeft het HB-lidmaatschap wegens drukke werkzaamheden op moeten zeggen. De heren H. Agema en G. Heslinga zijn aftredend en niet herkiesbaar. Beide heren werden voor

hun jarenlange inzet voor de BFVW en de nazorg -commissie voorgedragen voor het erelidmaatschap van de BFVW. Dit voorstel werd onder applaus door de vergadering aangenomen. De voorzitter roemde het optreden van het onafscheidelijke duo in hun zeer belangrijke rol als ambassadeurs voor de BFVW. Op onnavolgbare wijze wisten zij vooral het ‘greidefûgelfreonlik buorkjen’ in de provincie te promoten. In aanwezigheid van beide echtgenotes kregen de heren de ‘Gouden Ljip’ opgespeld en kregen de dames een boeket bloemen overhandigd.

Hessel Agema liet aansluitend zijn hart nog een keer spreken naar aanleiding van de 14 jaar BFVW die hij heeft meegemaakt onder leiding van drie verschillende voorzitters: “No’t frou Etty hieltyd faker byspringe moat as it om kompjûters giet en dat net allinnich; ik krij minsken oan de tillefoan, dy prate fan ‘Meddow birds’! No dan bin ik der mei oan en moat Etty it fan my oernimme. In moai momint om op te hâlden, tocht ik. Mar de affiniteit mei de natuer dy bliuwt! Dat begjint al moarns om fiif oere as wy der ôf geane te melken, dan sitte de lysters en de houtdowen om de pleats al te sjongen. De hûn stiet ús op te wachtsjen en troch it bûthús hinne, ûnderweis nei de molkstâl begroetsje wy de boereswellen. Bûtendoar binne de greidefûgels, de hazzen en reeën en guozzen.

Der binne mooglikheden om dit te bewarjen, mar dan moatte der prioriteiten stelt wurde. Wy komme frjemde dingen tsjin yn de praktyk: bg. By BMP-tellingen as it tige droech is, dan dôge de tellingen net en oerheidsmaatregels op it mêd fan miljeu gean soms dwers tsjin in goed greidefûgelbelied yn. Ik bedoel de regels omtrint derogatie en sleepslangen ensfh. Yn de Flora- en Faunawet moat de biotoop prioriteit ha. De BFVW hat minsken mei fûgelkennis, dat moatte wy útdrage mei behâld fan frijwillichheid. Ik hoopje dat dat belied der mei foar soargje sil dat we de greidefûgels behâlde en dat de skriezen ús oant yn lingte fan jierren middeis om trije oere wer poer lilk boppe de holle hingje as wy de kij ophelje; tige tank foar it fertrouwen!”

7. Werkgroepen en commissiesNamens de nazorgcommissie voerde Gerben Heslinga voor de laatste keer het woord. De distributie van de inlegvellen begon dit jaar iets later dan normaal i.v.m. de afgifte van de nieuwe ontheffing. De problematiek van nestbescherming op maïspercelen is nog steeds actueel. Aan de Tweede Kamerleden is duidelijk gemaakt dat de overheidseisen die gesteld worden aan de maïsproductie haaks staan op een goed weidevogelbeleid. Tot heden heeft dit nog geen

8.


concrete resultaten opgeleverd. Verder kondigde hij de eerste ‘Fryske Neisoarchdei’ aan die gehouden wordt op zaterdag 12 april a.s. Het is de bedoeling dat de 6000 Fryske neisoargers op die dag massaal het veld in trekken om aan nestbescherming te doen met als doel deze activiteit, die het hele voorjaar tot ver in juni doorgaat, bij een breed publiek onder de aandacht te brengen. Mevrouw Andriesen zal op die dag de aftrap verrichten bij vogelwacht Trynwâlden.

Een tweetal wachten heeft brieven geschreven waarin gepleit wordt voor eierzoeken in het eigen wachtgebied of eigen rayon. De nazorgcommissie is net als het HB voorstander van het handhaven van ‘it frije fjild’, in de eerste plaats om principiële redenen, maar ook om praktische redenen: wie zou hier toezicht op moeten houden en niet elk rayon is even vogelrijk.Er wordt gewerkt aan een ‘Frysk info systeem’. Dit moet een databank worden waarin gegevens over de Friese natuur verzameld worden. De cijfers van de BFVW moeten hierbij ook gebruikt worden….

In 2009 lopen de meeste beheerscontracten af. Er wordt gewerkt aan nieuw beleid om aan het weidevogelbeheer een vervolg te geven. Duidelijk is al wel dat er afgerekend zal worden op resultaat. Dit betekent dat de resultaten gemeten moeten worden d.m.v. verschillende tellingen. Het HB is van mening dat uitsluitend de nestbescherming tot de vrijwillige activiteiten behoort. BMP-tellingen en alarmtellingen zullen tot de betaalde activiteiten moeten behoren. (Zie ook artikel Jaap Dijkstra in Vanellus nr.1/2008)In zijn betoog onderstreepte G. Heslinga de oproep van de voorzitter om ‘wachthoppen’ te voorkomen door goede contacten tussen wachten onderling te onderhouden. Sportief en fatsoenlijk gedrag in het veld moet vanzelfsprekend zijn; geen auto’s parkeren op plaatsen die hinder voor het landbouwverkeer of anderen veroorzaken en misschien wel het belangrijkste: geef de jeugd ook een kans!Voor wat betreft de komende nazorgperiode maakte hij de aanwezigen nadrukkelijk attent op de regeling voor ‘Fleanende Euro’s’, de informatie hierover is te vinden op de site van de BFVW.

In de nazorgcommissie zijn nu twee vacatures. Het voorzitterschap dat sinds 2000 door G. Heslinga werd vervuld zal voorlopig worden waargenomen door Henk Minkes. In zijn dankwoord benadrukte Gerben de goede contacten die hij met de mensen uit de commissie onderhield en hij sprak de hoop en verwachting uit dat er opnieuw mensen zijn die de uitdaging oppakken en zitting willen nemen in de

nazorgcommissie.Hidde Frankena voerde namens commissie broed-zorg het woord. Hij illustreerde het succes van de commissie broedzorg met de groei van negen nestkast inventariserende wachten in 1991 naar negentig(!) inventariserende wachten in 2007. Daarnaast is er steeds meer samenwerking met gemeenten en bouwbedrijven over het realiseren van broedgelegenheid in nieuwe en te renoveren gebouwen. De commissie bestaat uit gedreven mensen die enthousiast met hun taken bezig zijn. Op het bestuurlijk vlak wordt er nog versterking gezocht, vooral mensen met kennis op bouwkundig gebied zijn welkom.

8. Presentatie nieuwe huisstijl BFVW door de heer Z. Kroese en de heer J. van der Ploeg

Naar aanleiding van de aanbevelingen van de structuurcommissie is contact gezocht met de heer Kroese, communicatiedeskundige van De Frieslandbank. Hij heeft zijn licht laten schijnen over de uitingen van de BFVW en in zijn betoog liet hij zien hoe het beter en anders kan. Leidraad in zijn betoog was de tegeltjeswaarheid “Als je altijd doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg”. De Bond moet met de tijd meegaan. Vooral de jeugd zal zich meer thuis moeten voelen in de Bond.Vrijwilligheid is geen vrijblijvendheid; vrijwilligers moeten meedenken. Door anders te zijn trek je de aandacht. Zorg dat je spreekbuizen zoals Vanellus en deze website actueel blijven. Schud het stoffige imago af en zorg voor een goede communicatieve infrastructuur. Presteer opvallend!

Voorstellen voor de nieuwe huisstijl werden gepresenteerd door de heer J. van der Ploeg, eigenaar van het reclamebureau Vorm Eleven Media te Damwoude (en broer van Syb).Een belangrijk middel om het bovenstaande in praktijk te brengen, is de vormgeving en kleur van de in- en externe communicatiemiddelen zoals briefpapier, enveloppen, Vanellus, deze website, etc. Deze kleur en vormgeving moet voor alle geledingen van de BFVW veel meer eenduidig worden dan tot nu toe het geval is. Met andere woorden, er moet een herkenbare aan de doelstellingen gerelateerd huisstijl komen. Deze huisstijl zal, zoals hiervoor al gezegd, gevoerd moeten worden door alle geledingen binnen de BFVW, dus ook door de aangesloten wachten, commissies en werkgroepen. Een van de voorstellen was om de officiële naam van de bond te wijzigen. Voorheen was de officiële naam van de koepelorganisatie: Bond van Friese Vogelbeschermingswachten, nu is gekozen voor het

9.


in de spreektaal al meest gebruikte: Bond Friese VogelWachten. Hiermee kon de bekende afkorting BFVW gehandhaafd blijven.

Naar aanleiding van de presentatie werd terecht opgemerkt dat individuele leden lid worden van een lokale wacht. De BFVW is een koepelorganisatie van de bijna 120 aangesloten wachten. Verder werd door een van de aanwezigen een kanttekening gezet bij ledenwerving. Bij de betreffende wacht is men tevreden met het ledental en vindt men groei niet nodig. Hierbij kan de vraag gesteld worden of dit met het oog op de toekomst en de jeugd een verstandige benadering is, maar de wachten zijn vrij hierin hun eigen beleid te voeren. De heer S. Roodbergen ziet in het gestileerde vogelfiguur in het ontwerp voor het nieuwe logo enige gelijkenis met het logo van ‘Vogelbescherming Nederland’. Gezien de moeizame geschiedenis met deze organisatie roept dat enige weerstand op.

Als motto werd voorgesteld: ‘BFVW, een vliegende toekomst’. Dat ging één van de leden te ver en hij stelde voor het motto ‘yn ús eigen taal te hâlden’. Dit voorstel kreeg terecht algemeen bijval, dus in de toekomst spreken we van: ‘BFVW, in fleanende takomst’.

9. Voorstel aan de leden: Kan de vergadering akkoord gaan met deze wijziging?

Bij acclamatie gaan de leden akkoord met invoering van de nieuwe huisstijl en het logo. Ook de naamwijziging en het motto werden met instemming aanvaard.

Namens de pr commissie kondigde de heer J.W. de Jong aan dat de aan wezigen bij het verlaten van de zaal een pet met het vernieuwde logo krijgen overhandigd.

10. RondvraagWacht Stiens heeft twee vragen gesteld. Het betreft de vervroeging van de afdracht van de contributie naar 1 juni. Dit stelt de wacht voor praktische problemen. Opgemerkt wordt dat de hoogte van de afdracht kan worden vastgesteld aan de hand van het aantal leden in het voorafgaande jaar. De penningmeester legt uit dat 60% van de afdrachten te laat binnen komt en dat dit de achterliggende reden van de verandering is. Vooralsnog wordt aan de wachten dringend verzocht om de contributie voor 1 juni te voldoen. In een later stadium kan het indien nodig als definitief voorstel aan de vergadering worden voorgelegd. De tweede vraag ging over het aanpassen van de koekprijs (koekactie) naar een rond getal om het ‘wisselen’ te vergemakkelijken. Aan dit verzoek zal gehoor worden gegeven.

11. SluitingDe voorzitter bedankt de inleiders de heer Z. Kroese en de heer J. van der Ploeg voor hun waardevolle bijdrage en de aanwezigen voor hun inbreng en wenst een ieder wel thuis.

Mevr. I. Ruessink-de Jong, notulisteDonkerbroek, 24 maart 2008

9.Aaisykje mei de bern yn’e jeugdkrite. (Foto: Wiebe Palstra)

10.

C O M M I S S I E S E N W E R K G R O E P E N

Commissie nazorgJaarverslag BFVW weidevogelbescherming 2008 en de telgegevens van 118 vogelwachten in 2008 op 154.000 hectare meest boerenland.

InleidingHet jaar 2008 gaat de boeken in als een jaar met licht herstel voor de vier hoofdsoorten van de weidevogels. In tegenstelling tot 2007 (uiterst moeizaam broedseizoen) is het aantal gevonden nesten licht gestegen. Desondanks zijn er grote zorgen betreffende het hedendaagse boeren, de beschikbaarheid van ge-schik te biotoop en de toenemende predatie. Mede door toedoen van de BFVW lijkt men tot het besef te komen dat er op vele fronten verbetering nodig is om de achteruitgang van met name de grutto te stoppen. Er dienen nadrukkelijk keuzes gemaakt te worden in het voordeel van de weidevogels. Mochten de betrokken partijen (weidevogelbeschermers, natuur beherende organisaties, boeren en overheden) niet doordrongen zijn van dit feit, dan is het weide-vogelbeheer gedoemd te mislukken.

Het weerDe winter was zacht te noemen, gevolgd door een zeer natte aanloop in februari en maart. De eerste kieviten gingen dan ook al vroeg over ‘de wjuk’. Tijdens de paasdagen werden we verrast door een dikke laag sneeuw. Het kwik daalde dan ook tot enkele graden onder nul. April was zonnig en veelal droog, in combinatie met de natte aanloop ideale omstandigheden voor de weidevogels.

Met name de grutto profiteerde hiervan. De maand mei gooide roet in het eten, het was veel te droog. In 3 ½ week zeer weinig tot geen neerslag met temperaturen van ver boven de 20 graden Celsius. Voor de late legsels en ‘herlegsels’ geen goede ont-wikkeling. Eind mei (laatste week) en begin juni hebben vele weidevogels nog een broedpoging onder nomen.

Agrarische werkzaamhedenHet machineareaal van de boeren wordt steeds groter, sneller en zwaarder. De weilanden worden hierop aangepast. De omvang van de percelen zijn immens, de greppels zijn verdwenen en de weilanden zijn vaak goed gedraineerd. Bovendien besteden veel boeren hun werk uit aan loonwerkers, dit is in vele gevallen niet bevorderlijk voor de weidevogels. De 24 uureconomie heeft nadrukkelijk zijn intrede gedaan binnen de landbouw. De productie viert hoogtij, enkele werkzaamheden worden tot onze schrik ’s nachts uitgevoerd. Door de natte weers omstandig-heden zijn de werkzaamheden (slepen, rollen, bemesten en wal frezen) noodgedwongen uitgesteld tot ver in maart of zelfs tot in april. Halverwege april het eerste stalvoeren, gevolgd door de eerste snee van begin tot halverwege mei. De tweede snee ongeveer een maand later. De spreiding van de werkzaamheden is steeds meer uitgerekt over het gehele broedseizoen!

InventarisatiegegevensDe hoofdsoorten van de weidevogels lijken een kleine plus te noteren ten opzichte van het slechte voorgaande jaar. Het aantal nesten van alle vier hoofdsoorten is licht gestegen. Net als vorig jaar is het aantal vliegvlugge kuikens onder de maat. Een samenloop van omstandigheden zorgt ervoor dat er onvoldoende kuikens vliegvlug worden. De komende jaren moet hier nog meer de nadruk op gelegd worden.

Kievitsei in de sneeuw. (Foto: Wiebe Palstra)

Aantal gevonden nesten van de vier hoofdsoorten:

Soort: Aantal nesten: Aantal nesten uit:

Kievit 26.162 17.425

Grutto 8.272 5.647

Tureluur 4.337 3.316

Scholekster 9.458 6.353

Totaal 48.229 32.741

10.

11.


KievitDe ‘officiële opening’ van het seizoen vond plaats tussen Hitsum en Lollum. Op 6 maart 2008 vond Marten Scheffer hier het eerste kievitsei van Fryslân. Op 17 maart waren zo’n beetje alle eerste gemeen-te lijke kievitseieren gevonden. Na afloop van deze prachtige periode hebben weer duizenden BFVW vrijwilligers na 31 maart de nazorg grootschalig opgepakt in Fryslân.

De kievitpopulatie in Fryslân is op basis van het aantal geregistreerde nesten/broedparen in de afgelopen tien jaar nauwelijks aan wijzigingen onderhevig. De verspreiding van de kievit neemt echter extreme vormen aan. De kievit verlaat massaal de groene weiden en vestigt zich veelal op de maïspercelen. De verdeling tussen grasland en maïsland is momenteel 50/50. Je zou bijna kunnen spreken van een koloniale broedvogel op maïspercelen. De kievit lijkt zich hiermee het beste aan te passen aan de veranderende leefomgeving. Het beschermen van de eieren op de maïs is echter een hele klus, vaak komen de kieviten pas laat in het seizoen tot succesvolle broedsels. Het afgelopen seizoen kenmerkte zich wederom door de vele late legsels van de kievit. Eind mei en begin juni zijn er nog vele kieviten aan de leg geraakt. De weersomstandigheden en de ‘late’ kieviten zorgen voor deze tendens.

GruttoDe grutto’s waren het afgelopen voorjaar in een goede conditie. In tegenstelling tot vorig jaar (droogte) kwamen de grutto’s eerder tot nestig gedrag en het leggen van eieren. De latere grutto’s hadden een dip door de droogte van mei. Het opgroeien van de gruttokuikens lijkt een utopie, gezien de grote aantallen getelde ouderparen op de slaapplaatsen. De reproductie is hiermee onder de maat. Zijn de bijna 500 getelde gruttonesten op maïs een voorbode om in navolging van de kievit hier hun heil te zoeken?

ScholeksterOndanks de forse toename van meer dan 1000 geregistreerde nesten heeft de scholekster het zeer moeilijk. De vogel van het jaar heeft door zijn late broedsels vaak last van de droge weersomstandig-heden (de markeringsstokken zijn niet in de grond te krijgen). Eveneens zorgt de predatie van met name de kuikens en de beperkte open plekken (geschikte broedplaatsen) in de landerijen voor een neerwaartse spiraal.

TureluurEen toename van enkele honderden nesten zorgt voor een kleine plus voor de tureluur. De tureluur weet zich knap staande te houden door zich met de kuikens in de slootkanten en ‘overhoeken’ te vestigen. De tureluur werd bij alarmtellingen dan ook veelvuldig genoemd.

Biotoop De commissie nazorg maakt zich grote zorgen over het aantal hectares wat enerzijds geschikt is als broedbiotoop voor de ouders en anderzijds als opgroeibiotoop voor de kuikens. De oprukkende bebouwing, het aanleggen van wegen (maar ook paden) en industrieterreinen vergt veel van onze groene ruimte. De ontwikkelingen in de landbouw zijn niet te stoppen. De percelen worden steeds groter en het monotone Engels raaigras voert de boventoon.

Gelukkig is er een aantal boeren die in staat zijn om de moderne ontwikkelingen binnen de landbouw te combineren met het in stand houden van een acceptabel aantal weidevogels. Deze voorbeeldboeren zouden op een veel grotere schaal actief moeten zijn en hier naar behoren voor beloond moeten worden. De cultuurhistorische waarden van het landschap dreigen door al deze ontwikkelingen definitief ver-loren te gaan. In enkele natuurgebieden zijn deze waarden bewaard gebleven, maar ook hier is vaak

Broedsucces van de vier hoofdsoorten

Soort: Succesvol broeden: Verloren nesten door:

Nesten uit Vliegvlug Predatie Agrarische werkzaamheden

Overig Totaal verloren

% verloren

Kievit 17.425 4.883 3.616 1.412 825 5.833 22,3

Grutto 5.647 1.961 1.247 324 360 1.931 23,3

Tureluur 3.316 1.456 367 119 135 621 14,3

Scholekster 6.353 1.553 1.252 303 354 1.908 20,2

Totaal 32.741 9.853 6.482 2.158 1.674 10.293 21,3

12.


Verdeling verloren nesten naar soort predator

Soort: Aantal nesten, die verloren gingen door

Zwarte kraai

Meeuw, ekster en kauw

Vos Bunzing, hermelijn en wezeling

Overige predator

Onbekende predator

Totaal verloren door predatie

% nesten verloren

Kievit 1.578 365 343 394 166 771 3.616 13,8

Grutto 429 112 187 199 52 268 1.247 15,1

Tureluur 100 24 44 66 28 105 367 8,5

Scholekster 513 153 101 92 86 307 1.252 19,7

Totaal 2.620 654 675 751 332 1.451 6.482 13,4

Verdeling verloren nesten naar agrarische werkzaamheden

Soort: Aantallen nesten, die verloren gingen door

Vee Maaien/kuilen Maïsbewerking Bemesten en ander werk

Totaal % nesten verloren

Kievit 82 117 946 270 1.412 5,4

Grutto 46 173 52 53 324 3,9

Tureluur 36 60 14 9 119 2,7

Scholekster 55 55 157 36 303 3,2

Totaal 219 405 1169 368 2.158 4,5

Beschermingshandelingen en het succes daarvan:

Soort: Aantal nesten Aantal beschermingshandelingen Succesvol % succesvol

Kievit 26.162 13.765 10.190 74,0

Grutto 8.272 3.707 2.544 68,6

Tureluur 4.337 1.694 1.330 78,5

Scholekster 9.458 4.031 2.969 73,7

Totaal 48.229 23.197 17.031 73,4

Verruiging van het landschap.(Foto: Wybren Bruinsma)

13.


sprake van verruiging en verschraling. Dat deze verruiging ook zijn intrede doet op het boerenland, in ruilverkavelingbosjes, langs (spoor)wegen of zelfs natuurvriendelijke oevers doet eveneens geen goed aan de weidevogelstand.

Onlangs is een aantal vogelwachten gestart met het opruimen van wilgen. Dat vele vogelwachten dit voorbeeld mogen volgen. We hunkeren naar graslanden met greppels en ‘bargerêgjes’ rood en geel gekleurd door de zuring, de boterbloem en de paardenbloem.

PredatieDe signalen uit het veld en de reacties van onze weidevogelbeschermers op informatieavonden en kennisdagen liegen er niet om. Sterker nog ze zijn van verontrustende aard. De eipredatie is overkomelijk, maar de kuikenpredatie neemt ernstige vormen aan. Het evenwicht in de (weidevogel)natuur lijkt zoek!

Het aantal soorten predatoren neemt toe, maar ook de omvang van populaties per soort predator neemt toe. Enerzijds wordt er veel energie (boeren en vrijwilligers) en middelen (subsidie) gestoken in het weidevogelbeheer en anderzijds is de predatiedruk van een dusdanig niveau dat je jezelf af kunt vragen of het op deze manier (zonder ingrijpen) nog wel zinvol is.

Beschermingshandelingen en de resultaten uitgesplitst:

Soort: Aantal nestbeschermers geplaatst

Succesvol % succesvol bij nestbeschermer

Beschermd bij maaien

Succesvol

Kievit 1.410 1.104 78,3 3.085 2.166

Grutto 480 356 74,2 2.480 1.633

Tureluur 289 225 77,9 1.091 861

Scholekster 525 398 75,8 1.334 898

Totaal 2.704 2.083 77,0 7.990 5.558

Andere vogelsoorten:

Soort: Aantal nesten Soort: Aantal nesten Soort: Aantal nesten

Eenden Andere steltlopers Patrijzen/rallen

Wilde eend 4.165 Watersnip 58 Patrijs 12

Slobeend 289 Kemphaan 2 Kwartelkoning

Kuifeend 308 Wulp 38 Fazant 76

Bergeend 329 Kluut 168 Fuut 321

Zomertaling 42 Waterhoen 789

Wintertaling 17 Meerkoet 3.217

Krakeend Andere soorten Roofvogels

Eidereend 7 Knobbelzwaan 358 Kiekendief

Tafeleend Visdief 178 Buizerd

Zangvogels Zwarte stern 52 Torenvalk

Veldleeuwerik 301 Kokmeeuw Zwarte kraai

Graspieper 179 Zilvermeeuw Ekster

Witte kwikstaart 153 Roek

Gele kwikstaart 59

14.

Nazorgers/vrijwilligersHet afgelopen jaar hebben weer duizenden BFVW vrijwil li-gers de nazorg voor de weide-vogels ter hand genomen. Dit verdient een groot compliment! Dat we deze uit zonderlijke positie en prestatie voor de komende jaren vast kunnen, mogen en weten te houden. De motivatie staat echter onder druk door een gebrek aan resultaat. Maar ook de slepende juridische procedures over het ‘aaisykjen’ doen hier zeker geen goed aan. De commissie nazorg heeft herhaaldelijk gehamerd op de kwaliteit van de nazorg. Het blijkt dat hier nog steeds veel verbetering is te boeken. Ook de registratie vergt aandacht, mogelijk kunnen we in de toekomst met een nieuw gebruikersvriendelijk systeem deze problematiek verhelpen. Iedere vogel-wacht(er) dient zich hiervan bewust te zijn en hiernaar te handelen. Mensen het kan nog beter!

Tot slotDe commissie nazorg heeft in samen-werking met de provincie Fryslân de eerste ‘Fryske neisoarch dei’ georganiseerd op 12 april 2008. Vele vogelwachten hebben gehoor gegeven aan onze oproep. We hebben laten zien waar we voor staan. In 2009 zullen we wederom een ‘Fryske neisoarchdei’ organiseren. Tevens is er een tweetal succesvolle nazorgcontactavonden in Joure en Ryptsjerk georganiseerd.

De opkomst was goed, het is nu zaak om met al deze input het beleid voor de

komende jaren gestalte te geven en ten uitvoer te brengen.

In ogenschouw genomen dat de agrarische werkzaamheden

veel al zeer intensief zijn, de weers invloeden (met name

droogte) veel impact hebben op de weide-vogels, de biotoop zien der ogen achteruit gaat en de predatie enorm toeneemt, lijkt de vraag zinvol of er binnen deze ontwikke lingen nog wel ruimte is voor een duurzame weide-vogelpopulatie.

Wij zijn van mening dat er mogelijkheden zijn,

maar dan moet er op vele fronten gestreden worden.

En dient men met enige durf keuzes te maken. Dat iedereen

dit goed tussen de oren heeft.

Vrijwilligers rooien wilgen om de openheid van het landschap te herstellen. (Foto: Wybren Bruinsma)

Namens de commissie nazorg van de BFVW, Marco Hoekstra

Vos met prooi. (Foto: NOJG)

15.


AlgemeenCommissie broedzorg heeft dit jaar onder leiding van voorzitter Willem Bosgra vier keer vergaderd. De werkgroepen ‘Vogels aan huis’, ‘Blaustirns’ en ‘Biotoop verbeteringsproject Dongeradeel’ vormen gezamenlijk de commissie broedzorg met als doel het bieden van nesthulp en waar mogelijk biotoop-verbetering. Met veel inzet groeide de laatste jaren het aantal nestkasten tot bijna 10.000 exemplaren, de laatste twee jaar zien wij een kleine daling. Voor de gierzwaluw en zwarte stern lopen er lang-durende projecten. Afgelopen jaar heeft de commissie zich ook bezig gehouden met dorp- en stadsprojecten, waarbij de plaatselijke vogelwachten samenwerken met commissie broedzorg en projectontwikkelaars. Nesthulp is alleen nodig als natuurlijke nestgelegen-heid ontbreekt of onvoldoende aanwezig is. Nesthulp is nooit een einddoel, maar altijd een hulpmiddel.

Feiten over tellingen 2008Het aantal nestkasten dat we binnen kregen van de vogelwachten liep in 2008 weer terug. Tot en met 2006 liep dit aantal omhoog naar een maximum van 9.318 nestkasten.

Van in totaal 73 vogelwachten ontvingen we in 2008 gegevens over in totaal 8.488 nestkasten. Van deze nestkasten werden ongeveer 66% bewoond door 29 vogelsoorten.

Bezettingspercentages talrijkste soorten:

Koolmees 40%

Pimpelmees 22%

Ringmus 15%

Spreeuw 4,4%

Bonte vliegenvanger 2,5%

36 vogelwachten telden één of meerder soorten zwaluwen (huiszwaluw, boerenzwaluw, oeverzwaluw en gierzwaluw).

Aanschaf van kunstnestenEen flink aantal vogelwachten werkt mee aan kunstnestprojecten voor dorps- en stadsvogels. Dit jaar werd bijna 40 keer gebruik gemaakt van de 50% subsidieregeling voor de aanschaf van kunstnesten

en speciale neststenen, waarbij ook een aantal schoolprojecten en andere grote projecten genoemd kunnen worden. Voor een beperkt bedrag kan de vogel-wacht al diverse soorten nestkasten aanschaffen. Het is dan ook niet vreemd dat sommige wachten per jaar 50 nieuwe nestkasten bestellen.

Projecten Commissie broedzorg geeft advies over het plaatsen van kunstnesten bij bouwen renovatieprojecten. De commissie was in 2008 betrokken bij vijf grote projecten. De commissie geeft deskundige voor-lichting over de aanschaf van materialen, de daarbij horende subsidiemogelijkheden en de plaatsing van nestkasten en speciale neststenen in gebouwen.

Commissie broedzorgOok in 2008 werden door de commissie broedzorg en haar projectgroepen een aantal activiteiten ontwikkeld. De BFVW is een organisatie die vogelbescherming in de breedste zin van het woord als doelstelling heeft. Ook andere vogelgroepen dan water- en weidevogels profiteren van de bescherming.

Optimaal gebruik van een nestkast. (Foto: Bouwe Jan Bouma)

Leerlingen van de nieuwe brede school in Wommels plaatsen een neststeen. (Foto: Wybren Bruinsma)

16.


Een mooi voorbeeld van educatie en bescherming is gerealiseerd in de nieuwe brede school van Wommels. In het gebouw werden 25 duurzame nest-stenen in het metselwerk opgenomen. De projectleider en het schoolbestuur hebben het idee enthousiast ontvangen. In één van de nest stenen werd een ‘webcam’ (camera met internetaansluiting) geplaatst zodat de schoolkinderen on line in de nest-steen kunnen kijken.

HindeloopenEen opvallend project was de stadsvernieuwing in de wijk Stadsweide in Hindeloopen. De woningen in deze wijk werden afgebroken en er kwam vervangende nieuwbouw. Ronduit spectaculair was de grote huiszwaluwkolonie (200 broedparen) in deze wijk. Op vrijwel alle kopgevels van de panden bevonden zich grote aantallen zwaluwnesten. De kolonie behoorde daarbij tot de grootste van ons land.

Deze vogels jagen op insecten boven het aangrenzende IJsselmeer. De huiszwaluw staat als zeer sterk afnemende soort op de rode lijst. Het verdwijnen van de huizen heeft directe consequenties voor de huiszwaluwen, huismussen en gierzwaluwen.

Het voortbestaan van deze beschermde soorten kan worden veiliggesteld door:• opkortetermijnalternatievebroedlocatiesaante

bieden. Dit kan op gebouwen in de omgeving.• indenieuwbouwnestelmogelijkhedente

integreren.

Commissie Broedzorg is samen met de vogelwacht Workum bezig om vijf ‘zwaluwentillen’ te plaatsen. Een zwaluwtil lijkt op een grote duiventil en is ge-schikt gemaakt voor huiszwaluwnesten. De huiszwa-luwen zullen zelf hun nesten op deze tillen moeten ‘metselen’. Daarnaast is met de projectontwikkelaar afgesproken dat er in de 53 nieuwe woningen ook drie neststenen worden ingemetseld.

Rondrit langs projectenIn 2008 is afgesproken dat er in april 2009 een rondrit per bus langs de broedzorgprojecten zal gaan. Hierbij zullen 40 beleidsmedewerkers en andere betrokkenen (incl. AID) worden voorgelicht over de resultaten van nestkastprojecten. De commissie wil laten zien wat er met het subsidie-geld, de plaatselijke vogelwachten en BFVW vrijwil-ligers kan worden bereikt.

In memoriam Op 15 april 2008 is broedzorglid Wiebo Zijlstra op 39-jarige leeftijd plotseling overleden. Wiebo was een zeer gewaardeerd lid van onze commissie. Sinds

1999 was hij vooral bezig met ‘Vogels aan huis’ en ging hij samen met Jan Medenblik op pad met

een lezing over zwaluwen. Daarnaast hield Wiebo zich bezig met de

plaatselijke nestkastzorg in Donkerbroek. Wij zullen deze integere natuurman en bestuurder erg missen.

Namens werkgroep nestkasten/neststenen, Wybren Bruinsma en Hidde Frankena

Huiszwaluw bij nest. (Foto: Henk Bootsma)

16.

17.


Commissie BroedzorgAantal nestkasten per Vogelwacht in Friesland (alleen wachten die gegevens instuurden sinds 2000)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Totaal RAYON 1 595 446 610 657 594 574 667 662 747

VW. Anjum nieuw 0 10 10 0 0

VW. Brantgum 50 45 39 25 30 30 34 26 31

VW. Dokkum 135 137 147 154 161 171 177 180 193

VW. Engwierum 21 22 13 11 0 0 0 0 0

VW. Hantum 17 11 0 12 12 12 10 0 0

VW. Hollum/Ballum/Ameland 89 0 178 187 123 96 133 122 150

VW. Kollum 195 197 161 194 191 185 231 240 260

VW. Oudwoude 30 0 26 27 34 28 29 30 28

VW. Veenklooster/Zwagerveen 18 0 14 15 25 25 25 38 55

VW. Westergeest 40 34 32 32 18 27 28 26 30

Totaal RAYON 2 395 319 347 437 360 548 664 329 627

VW. Akkerwoude 0 45 51 53 53 53 49 78 100

VW. Driesum/Wouterswoude 40 0 48 38 64 73 73 0 53

VW. Drogeham 68 90 0 110 103 105 100 95 112

VW. Gerkesklooster/Stroobos 0 27 0 0 0 129 208 0 215

VW. Rinsumageest 69 60 65 65 65 61 59 53 48

VW. Surhuisterveen 0 0 0 0 0 0 0 0 0

VW. Twijzelerheide 103 0 76 65 0 46 57 0 0

VW. Veenwouden 80 73 83 83 75 81 91 103 99

VW. Zwaagwesteinde 35 24 24 23 0 0 27 0 0

Totaal RAYON 3 313 46 64 427 529 600 654 602 434

VW. Beetgum/Beetgumermolen 32 0 25 24 27 29 32 28 26

VW. Berlikum 0 0 0 30 36 77 97 74 0

VW. Birdaard 40 40 39 40 33 0 37 0 0

VW. Boksum en omkriten 0 0 0 0 45 47 43 41 0

VW. Dronrijp 0 0 0 21 42 60 69 73 83

VW. Franeker 147 0 0 297 279 302 301 325 325

VW. Hallum/Marrum 35 6 0 15 8 29 18 0 0

VW. Marssum 59 0 0 0 59 56 57 61 0

Totaal RAYON 4 245 341 192 256 349 405 422 267 403

VW. Bozum 0 0 0 0 39 62 64 0 120

VW. De Fjouwer Doarpen” Itens 26 96 0 34 62 66 70 0 82

VW. Jelsum e.o. 0 0 0 0 19 24 28 0 32

VW. Mantgum 36 35 33 30 31 33 32 29 31

VW. Oosterend 0 35 0 32 35 54 52 51 50

VW. Oosterwierum 18 19 17 15 17 17 16 17 16

VW. Roodhuis/Tirns 34 41 28 36 36 34 0 0 0

VW. Stiens 0 0 0 0 39 0 37 46 35

VW. Winsum/Baard/Oosterlittens 90 80 75 79 32 79 79 84 0

VW. Wommels 41 35 39 30 39 36 44 40 37

18.



2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Totaal RAYON 5 412 327 537 574 721 869 1084 1062 1127

VW. Bergum 83 0 59 0 0 59 165 165 183

VW. Eestrum 0 0 0 0 0 103 128 130 130

VW. Garyp 82 0 0 0 92 0 132 141 129

VW. Hurdegaryp 27 29 30 29 30 31 30 25 25

VW. Noordbergum 160 250 398 394 439 455 403 476 418

VW. Oostermeer (Eastermar) 0 0 0 103 116 114 147 0 120

VW. Rijperkerk 28 14 18 14 14 16 12 18 17

VW. Sumar 0 0 0 0 0 0 0 0 0

VW. Trynwalden 32 34 32 34 30 51 31 74 69

VW. Tytsjerk 0 0 0 0 0 40 36 33 36

VW. Wijns e.o. 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Totaal RAYON 6 288 294 271 368 374 362 343 326 381

VW. Bolsward 70 69 69 79 85 98 92 79 96

VW. Harlingen 0 0 0 66 65 70 87 82 90

VW. Koudum/Hemelum 58 46 31 29 30 30 26 27 26

VW. Makkum 60 60 60 70 77 65 65 65 46

VW. Stavoren 73 62 58 64 68 75 73 73 103

VW. Workum 27 57 53 60 49 24 0 0 20

Totaal RAYON7 821 979 1088 1071 1097 1110 1066 802 396

VW. Bakhuizen 30 31 33 32 31 28 30 29 31

VW. Balk en omstreken 134 136 134 131 131 171 174 161 0

VW. Gaastmeer 60 74 74 75 78 73 70 73 73

VW. Heeg 50 64 64 0 0 0 0 0 0

VW. Oppenhuizen/Uitwelleringa 29 23 30 26 31 29 15 21 20

VW. Oudega (W) 122 107 121 128 142 163 133 185 134

VW. Oude- en Nijemirdum 96 92 163 171 158 149 143 137 124

VW. Sloten e.o. 21 19 18 15 12 0 0 0 14

VW. Sneek 152 143 143 143 143 128 128 0 0

VW. IJlst en Oosthem 127 290 308 350 371 369 373 196 0

Totaal RAYON 8 590 477 409 433 594 483 433 547 615

VW. Akkrum 73 62 66 23 15 38 0 0 0

VW. Grouw 97 100 27 81 103 99 100 120 116

VW. Idaarderadeel Nrd (Warga e.o.) 0 0 0 0 0 0 0 0 0

VW. Irnsum 117 69 60 50 82 82 0 74 90

VW. Leeuwarden/Huizum e.o. 42 36 50 44 124 52 65 72 72

VW. Lekkum/Miedum 20 0 0 0 19 21 34 51 75

VW. Oldeboorn 22 22 23 23 24 24 20 109 63

VW. Raerderhim e.o. 102 0 0 55 65 0 54 0 77

VW. Reduzum 22 65 69 55 62 58 59 59 65

VW. Terhorne 44 53 49 37 34 50 55 62 57

VW. Wurdum/Swichum/Wytgaard 51 70 65 65 66 59 46 0 0

19.



2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Totaal RAYON 9 1472 1203 1357 1366 1332 1627 1516 1827 1649

VW Boyl 53 40 40 50 60 63 65 65 65

VW. De Blesse c.a. 57 51 74 77 99 101 90 109 115

VW. Donkerbroek 197 185 217 204 162 147 138 157 113

VW. Elsloo per 2004 Oosterwolde 86 85 83 85

VW. Heerenveen 342 274 259 321 345 388 407 435 389

VW. Jubbega e.o. 0 0 68 45 41 100 105 103 114

VW. Olde- en Nijeberkoop 73 100 125 145 165 165 0 207 0

VW. Oldeholtpade e.o. 145 157 149 141 144 139 149 141 143

VW. Oosterwolde e.o. 110 123 168 128 84 280 270 304 262

VW. Ooststellingwerf 130

VW. Oude- en Nieuwehorne 215 188 174 170 172 172 150 120 167

VW. Tjalleberd/De Streek 0 0 0 0 60 72 142 186 281

VW. Wolvega 64 0 0 0 0 0 0 0 0

Totaal RAYON 10 1138 1031 1296 1039 1278 1127 1033 954 661

VW. De Wilgen/Smalle Ee 37 32 0 25 16 33 35 28 25

VW. Drachten/Beetsterzwaag 413 394 422 255 424 400 400 290 341

VW. Drachtstercompagnie 156 153 159 145 137 140 146 223 168

VW. Gorredijk 80 88 75 79 94 83 77 0 0

VW. Nijbeets/Veenhoop 0 0 23 23 29 32 32 32 32

VW. Opeinde (Sm). 317 0 222 414 380 344 180 286 0

VW. Oudega (Sm). 31 85 98 98 27 95 95 95 95

VW. Ureterp 104 167 136 0 108 0 68 0 0

VW. Ureterp Jeugdwacht 0 112 161 0 63 0 0 0 0

Totaal RAYON 11 735 563 655 794 799 831 906 975 1004

VW. Goingaryp/Eagmaryp/Terkaple 99 0 131 173 173 179 229 275 276

VW. Haskerdyken 66 66 66 69 69 66 69 68 68

VW. Joure 271 237 252 308 303 291 343 365 378

VW. Lemmer 77 77 20 70 70 95 70 70 55

VW. Oosterzee 72 64 58 44 56 84 70 80 49

VW. Oudehaske 117 119 128 130 128 116 125 117 178

VW. St.Johannesga-Rotsterhaule 33 0 0 0 0 0 0 0 0

20.


Aantal getelde zwaluwen

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Zwaluwen

Aantal wachten Huiszwaluw 20 20 20 30 40 47 49 39 32

Aantal wachten Boerenzwaluw 3 3 2 15 23 25 27 24 21

Aantal wachten Gierzwaluw 3 3 6 23 26 28 30 27 21

Aantal locaties Oeverzwaluw 8 5 3 7 11 9 15 17 12

Nesten

Huiszwaluwnesten 789 790 639 1491 2258 3262 3347 3361 2342

Boerenzwaluwnesten 83 73 64 1317 2636 3069 3436 3238 2426

Gierzwaluw (ex.) nesten geteld 371 388 391 1116 1190 1624 1887 2177 1489

Oeverzwaluwnesten 1929 704 481 862 1680 1660 2006 1517 1696

Bouke de Jong van vogelwacht Koudum hangt een gierzwaluwnestkast op. (Foto: Wybren Bruinsma)

21.


Aantal broedparen geteld Oeverzwaluwwanden in Friesland (CBZ)

2008Burgum, Soestpolder 225 gaten 220

Burgum, Cees v/d Adel 20

Donkerbroek “blauwe bos” Haule 0

Drachten, Opeinder kanaal (3 nat. Wanden) 200

Dronrijp, kaai 1 80

Dronrijp, Kaai 2 101

Garijp, zandwinput 350

Garijp, vuilstort 0

Gerkesklooster, zandafgraving PM-kanaal 17

Heeg 0

Heerenveen, BFI terrein (+ tijdelijke) 14

Heerenveen, Betonwand “de Kavels” 104

Joure, De Twigen 123

Koudum, Galamadammen 46

Koudum, Buitenschar 2 30

Leeuwarden, Blitsaerd 13

Osingahuizen 18

Oudehaske, zandput pel 240

Nijeholtpade, zandwinning 25

Rinsumageest, nabij Eeltjemeer 80

Warstiens 15

Presentaties broedzorg

Werkgroep zwaluwenIn het afgelopen jaar zijn door de werkgroep zwaluwen weer diverse power point presentaties bij diverse vogelwachten, maar ook voor andere verenigingen zoals buurtverenigingen, vrouwengroepen en bejaarden-soos gehouden.In deze presentaties worden de vier zwaluwsoorten die in ons land voorkomen behandeld: hun leefwijze, hun trekgedrag en de manier van broeden. Ook laten we zien welke maatregelen er genomen kunnen worden om het broedsucces van de zwaluwen te verhogen.De werkgroep zwaluwen van de commissie broedzorg heeft als streven dat elke vogelwacht binnen haar vereniging enkele leden heeft die zich bezighouden met inventarisatie- en beschermingswerkzaamheden voor deze vogelgroepen, waarbij de werkgroep allerlei ondersteuning kan geven. Dit jaar verzorgde de werkgroep presentaties voor de vogelwachten van Koudum, Wommels, Franeker, Kollum en Oudwoude. Presentaties voor overige verenigingen waren er in Kollumerpomp, Buitenpost en Zwaagwesteinde.

In de presentatie komt ook de verbetering van de biotoop, de leefomstandigheden voor deze vogelgroepen, aan de orde. Aan het eind wordt nog aandacht gevraagd voor de huis- en ringmus waarvan de aantallen in tien jaar tijd zijn gehalveerd.De bijeenkomsten werden over het algemeen goed bezocht en we hadden een aandachtig en enthousiast publiek.

Namens de werkgroep zwaluwen, Jan Medenblik

Presentatie over zwaluwen. (Foto: Jan Medenblik)

22.


Lezing ‘Hoe krijg ik meer vogels in de tuin’ Ieder jaar komt er meer belangstelling voor deze lezing. In 2008 werd hij maar liefst negen keer voor vogelwachten gegeven, t.w. voor Reduzum, Augustinusga, Wirdum, Heerenveen, Easterwierum, Dokkum, De Blesse, Gerkesklooster en Itens.Meestal vindt de lezing na de jaarvergadering plaats. Omdat de lezing ca. anderhalf uur in beslag neemt, is het van belang dat de vergadering niet te lang duurt. Uiteraard is het mogelijk om de lezing in te korten, maar dan komen vele zaken niet goed tot zijn recht.

De lezing bestaat uit de volgende drie onderdelen:1. Een algemene inleiding waarin veel zaken

aan de orde komen. Een belangrijk onderdeel is: Wat kunt u als ‘tuinier’ doen om uw tuin vogelvriendelijk te maken. Dat zijn vaak eenvoudige ingrepen waar de vogels u erg dankbaar voor zijn.

2. Er worden ca. 20 verschillende kastjes en toebehoren getoond en bij ieder kastje of voorwerp wordt iets verteld. Er wordt een uitleg en nuttige tips gegeven over typen nestkasten en waar de kastjes opgehangen kunnen worden, over schoonmaken, etc.

3. Het derde onderdeel is een diaserie over vogels en zaken die in de lezing aan de orde zijn geweest.

Herman Postma

Bent u geïnteresseerd in een lezing over tuinen stadsvogels, dan kunt u contact opnemen met:

Herman PostmaLytse Súdein 10, 8624 TT UitwellingergaTel. 0515 - 558 706 of 06 - 20 72 93 54email: [email protected]

Bent u geïnteresseerd in een presentatie over zwaluwen, dan kunt u contact opnemen met:

Jan MedenblikJeltingalaan 37, 9285 WJ BuitenpostTel. 0511 - 544 211email: [email protected]

‘Biotoop verbeteringsproject Dongeradeel’In 2006 is een biotoopverbeteringsproject gestart in Dongeradeel. De reden van dit project was dat een aantal samenwerkende boeren vonden dat door een aantal oorzaken de variatie en het aantal vogels en andere dieren op hun bedrijven en in hun omgeving erg afgenomen was. Zij wilden dit proces graag stoppen en eventueel omdraaien.De belangrijkste oorzaken zijn intensievere bedrijfs-voering, landinrichtingsprojecten en ontmenging van de landbouw.Men wil biotoopverbetering realiseren door middel van aanleg, beheer en/of ontwikkeling door verschil-lende specifieke maatregelen, zoals:

1. Zo laat mogelijk en als het kan gefaseerd maaien.

2. Het uit de schouw nemen van sloten.3. Creëren van ruige overhoeken en

perceelranden.4. Het maken van zandige

plekken.5. Aanleg van grasranden.6. Braakland inzaaien met

faunamengsels.7. Aanleggen van

kruidenrijke stukken.8. Beperken gebruik

herbiciden en insecticiden.

Het maken van een nestkast is een leuke winterbezigheid. (Foto: Wybren Bruinsma)

22.

23.


De boeren hebben echter oogstderving en willen daar graag compensatie voor hebben. Zij proberen over-al subsidiepotjes aan te spreken om het plan breed te kunnen uitvoeren. Er zijn ook bepaalde beheers-pakketten die toegepast kunnen worden en waar een bepaalde vergoeding tegenover staat.In 2008 was de subsidie erg laag tot nihil. Toch heeft men mij gevraagd om ook dit jaar te inventariseren op vogels.

In de akkerranden waar faunamengsel wordt inge-zaaid komen in de loop van de zomer veel vogels voor. In het vroege voorjaar als de vogels willen broeden zijn deze akkerranden nog kaal. Het zou mooi zijn als er in de winter een gewas zou kunnen blijven staan op deze randen waar dieren in de winter en in het vroege voorjaar ook kunnen eten, schuilen en broe-den. Het zou mooi zijn dat de boeren een vergoeding zouden krijgen voor bijvoorbeeld het laten staan van een brede strook graan of maïs. Een twintigtal rijen bieten laten staan geeft in de winter veel dekking, maar dan moet er wel compensatie zijn.

Vogels die regelmatig gezien of gehoord worden zijn de patrijs, fazant en kwartel. In de rietkragen kwamen opmerkelijk veel kleine kare-kieten en blauwborsten voor, evenals rietgorzen en rietzangers.Er zijn een paar stukjes waar permanent struiken en gras groeit. Deze overhoekjes worden verder niet ge-bruikt. Vooral in het najaar en in de winter is hier veel zaad voor vogels te vinden. Daar zitten vaak groenlin-gen, graspiepers, fazanten en putters.

Namens de werkgroep biotoopverbetering, Herman Postma

Werkgroep ‘Blaustirns Fryslân’De werkgroep ‘Blaustirns Fryslân’ werd in 1996 opge-richt met als doel het behouden en uitbreiden van de sterk bedreigde Friese populatie zwarte sterns. De werkgroep valt, zelfstandig opererend, onder de commissie broedzorg en bestaat uit leden van de BFVW en een aantal vertegenwoordigers uit pro-fessionele organisaties. De vrijwilligers spelen een belangrijke rol bij de bescherming.

Stand van zakenIn 2008 vond een aantal bestuurswisselingen plaats. Na jarenlang trouw voorzitterschap nam Jitse Krol afscheid. Tijdens de jaarlijkse vergaderrondvaart in september werd hij benoemd tot erelid van de werkgroep ‘Blaustirns Fryslân’.

Ook Marten Wesselius nam afscheid na jarenlang actief te zijn geweest. Tevens nam Johannes Krol afscheid als secretaris, hij blijft echter aanwezig als bestuurslid. In Marten Sikkema hebben we een nieuwe secretaris gevonden. Een nieuwe vaste voorzitter is nog niet gevonden. Wel is Willem Bosgra bereid gevonden om als interim voorzitter te fungeren.

Het seizoen werd gestart met een informatieavond op 11 maart in Akkrum. Hier werden de aanwezigen geïnformeerd over de plannen van het nieuwe werk-plan (zie verderop).

Na een eerder bezoek door het bestuur aan de kolonies in De Wieden werd besloten om dit gebied samen met de vrijwilligers te bezoeken. Op 31 mei vond hier een vaarexcursie plaats, waarbij ca. 20 mensen aanwezig waren. Traditioneel werd het seizoen weer afgesloten met een vergaderrondvaart door de Alde Feanen op 3 september.

‘Werkplan Blaustirns 2007-2010’Naar aanleiding van de aanbevelingen uit het rapport ‘Zwarte sterns in Fryslân: verleden, heden en kan-sen voor de toekomst’ (Van der Winden & Kleefstra 2007) heeft de werkgroep het ‘Werkplan Blaustirns 2007-2010’ opgesteld. Hierin wordt uiteengezet wat voor beschermings-activiteiten de komende jaren worden ontplooid. Dankzij een donatie van € 25.000,- van de Stern Groep NV en Vogelbescherming Nederland kan de uitvoering van dit plan plaatsvinden.

Onderdeel van het werkplan is het op korte termijn verdubbelen en zo mogelijk verdrievoudigen van het aantal locaties met vlotjes en tegelijkertijd het aan-tal vlotjes op bestaande locaties te verkleinen of ter plekke meer te verspreiden. Daarnaast wordt op de langere termijn gestreefd naar herstel van een natuurlijke situatie. Maatregelen betreffen bijvoorbeeld het vergroten van het opper-vlak natuurlijk broedhabitat, verbetering van de waterkwaliteit, verbeteren van de voedselsituatie, als ook kleinschaliger maatregelen als verwijdering van bosopslag.

Om de nieuwe activiteiten in de komende jaren in goede banen te kunnen leiden werd een oproep gedaan om per regio een regiocoördinator kunnen aanstellen. Naar aanleiding hiervan zijn voor alle regio’s coördinatoren gevonden. Voor de algehele coördinatie van het werkplan is hulp ingeschakeld van SOVON. Vanuit deze organisatie is Jelle Postma aangesteld als coördinator.

24.


Nieuwe locatiesIn 2007 is reeds een aantal nieuwe locaties met vlotjes ingericht. In 2008 werd hier een vervolg aan gegeven. In het voorjaar van 2008 werden 150 nieuwe vlotten (type ‘De Wieden’) verdeeld onder de vrijwilligers. Daarna werden op ca. 10 nieuwe locaties vlotjes uitgelegd in De Leijen, Smelle Ie, Slûshoeke, De Fennen nabij Gorredijk, Koningsdiep, de Blaugerzen nabij Terkaple, It Easterskar, It Wiide fan de Lende en Rottige Meente. Ook op de nieuwe locaties uit 2007 lagen weer vlotten, o.a. in It Kobbelân, Modderige Bol, Frieswykpolder en Brandemeer-zuid. Daarnaast zijn op de meeste andere (traditionele) locaties weer vlotten geplaatst en/of gereed gemaakt.

HabitatverbeteringOp initiatief van de fûgelwacht De Wilgen/Smelle Ie werd door hen de aanwezige bosopslag rond de ko-lonie bij Smelle Ie verwijderd. Dankzij deze spontane beschermingsactiviteit is de omgeving opener gewor-den, wat de kwaliteit van het leefgebied van de sterns ten goede is gekomen.De Brandemeer is aangewezen als een geschikt ge-bied om een habitatverbetering tot stand te bren-gen, mede omdat veldonderzoek indicaties leverde voor een verslechterd voedselaanbod. In de winter van 2008/2009 is hier een plas-dras situatie gecreëerd om de voedselsituatie voor de zwarte sterns te verbeteren.

Kolonie Aantal paar Broedparen Aantal jongen vliegvlug Broedsucces ( j/pr)

Traditionele locaties

De Leijen 17 (13) 17 (13) 9 - 17 (?) 0,5 - 1,0 (?)

Smelle Ie 19 (20) 19 (3) 25 - 30 (9) 1,3 - 1,5 (?)

Alde Feanen 0 (9) 0 (9) 0 (?) 0 (>1,0)

De Deelen 11 (50) 11 (50) 8 - 10 (0) 0,7 - 0,9 (0)

Brandemeer-noord 30 (11) 30 (11) 14 (6) 0,5 (0,5)

Zuidelijke Tjonger totaal 0 (28) 0 (27) 0 (?) 0 (?)

Nieuw vanaf 2007

It Kobbelân, Goëngahuizen 7 (6) 7 (5) 12 (5) 1,7 (1,0)

Modderige Bol, Grou 0 (4) 0 (3) 0 (3) 0 (1,0)

Frieswykpolder, Gersleat 15 (8) 15 (8) 12 - 15 (8) 0,8 - 1,0 (1,0)

Blaugerzen, Eagmaryp 0 (2) 0 (0) 0 (0) 0 (0)

Brandemeer-zuid 12 (10) 12 (10) >4 (10) >0,3 (1,0)

Nieuw 2008

Slûshoeke, Gersleat 5 5 3 - 4 0,6 - 0,7

It Wiide, Nijetrijne 7 6 10 1,7

Fryslân totaal 123 (161) 122 (139) 97 - 116 0,8 - 1,0

Blaustirns op nestvlot. (Foto: Albert Wester)

25.


In de nabijheid van de kolonie werd door Staatsbos-beheer eerder in 2008 opslag van elzen verwij-derd, wat de openheid van het gebied ten goede is gekomen. Het creëren van de plas-dras wordt gefinancierd door Staatsbosbeheer en de werkgroep ‘Blaustirns Fryslân’.

Aantal broedparen in 2008In totaal werden in 2008 in Fryslân 122 broed-gevallen vastgesteld, verdeeld over negen kolonies. In de tabel staan het aantal paar, aantal broedparen, aantal vliegvlugge jongen en het broedsucces (aantal jongen per paar) per kolonie weergegeven. De getallen tussen haakjes hebben betrekking op de cijfers van 2007.

Het totaal in 2008 ligt een stuk lager dan in 2007 (139). Dit werd voornamelijk veroorzaakt door het lagere aantal in De Deelen. Deels werd het verlies hier gecompenseerd door een hoger aantal in de nabijgelegen Frieswykpolder (nieuw in 2007) en de Slûshoeke (nieuw in 2008). Opvallend is verder het ontbreken van broedparen langs de zuidelijke Tjonger. In het begin van het seizoen waren hier wel sterns aanwezig, door onbekende reden zijn deze echter niet aan de leg gegaan. Mogelijk hebben ze zich vervolgens verplaatst naar de kolonies in de Brandemeer en/of naar de nieuwe kolonie langs It Wiide fan de Lende nabij Nijetrijne. Gelukkig was er na het lage aantal in 2007 weer een flinke kolonie aanwezig nabij Smelle Ie. Het verwijderen van de bosopslag heeft hier mogelijk mee te maken gehad. Nieuwe kolonies ontstonden in de Slûshoeke bij Gersleat en op It Wiide fan de Lende nabij Nijetrijne. De in 2007 (op)nieuw bezette kolonies in It Kobbelân (Jellema 2008), Frieswykpolder en in Brandemeer-zuid kenden in 2008 hogere aantallen.

BroedsuccesOm de Friese populatie op peil te houden en waar-schijnlijk te laten groeien is een gemiddeld broedsuc-ces van meer dan 0,9 jong per paar nodig (Van der Winden & Kleefstra 2007). Uit de tabel blijkt dat (net als in eerdere jaren) het broedsucces sterk wisselde per kolonie. Het gemiddelde broedsucces over geheel Fryslân lag in 2008 tussen 97 en 116 vliegvlugge jongen, oftewel tussen 0,8 en 1,0 vliegvlugge jongen per paar. Alhoewel deze cijfers met enig voorbehoud moeten worden bekeken (betreft vaak schattingen) was het totale broedsucces in 2008 dus net wel of net niet voldoende.

De ‘aantal’ ontwikkeling van de zwarte stern sinds 1992 vertoont flinke ‘aantal’ schommelingen (zie grafiek). Topjaren waren 2001 (193) en 2003 (191). Daarna nam de stand af naar rond 140 broedparen in 2005-2007, waarbij het aantal in 2008 met 122 vervolgens een absoluut dieptepunt vormt. Beschermingswerk bij de zwarte stern is dus nog steeds hard nodig. Want alhoewel de populatie de afgelopen jaren is afgenomen, zou deze afname vele malen sterker zijn geweest zonder de beschermingsactiviteiten.

Tot slotHet aantal broedende sterns in 2008 was teleur-stellend. Het goede nieuws is dat er in 2007 en 2008 weer een aantal nieuwe kolonies bij is gekomen. Met de ervaringen van 2008 gaan we de komende jaren ondermeer het aantal locaties met vlotjes verder uitbreiden. Veel dank gaat uit naar alle vrijwilligers.

Literatuur• JellemaG.2008.Blaustirnsinenkele

deelgebieden van het Nationaal Park De Alde Feanen:

• ModderigeBolenKobbelân2008. Rapport in eigen beheer.

• Winden,J.vander&R.Kleefstra2007.Zwartesterns in Fryslân: verleden, heden en kansen voor de toekomst. Veldonderzoek naar broedsucces en habitatgebruik als basis voor toekomstig beheer en beleid.

• BureauWaardenburg/SOVONVogelonderzoekNederland/BFVW, Culemborg/ Beek-Ubbergen/Earnewâld.

Namen en adressenDe namen en adresgegevens van de leden van de werkgroep ‘Blaustirns Fryslân’ treft u achterin dit jaarverslag aan.

Namens de werkgroep ‘Blaustirns Fryslân’, Jelle Postma en Marten Sikkema

jaartal

26.


Bijzondere waarnemingen nestkasten zwaluwgegevens 2008Vogelwacht Heeg had dit jaar helaas geen oever-zwaluwen, maar dit gemis werd deels goed gemaakt door een broedgeval van de ijsvogel in de wand. Ook in Boazum en in Dronrijp heeft een ijsvogel succesvol gebroed. Vogelwacht Heerenveen meldt in het gebied Oranjewoud maar liefst vier paar ijsvogels, tevens drie paar bosuilen en een paartje kleine bonte specht. In verband met boommarters zijn daar ongeveer tien kastjes beschermd, door spijkers rondom vlieggaten te slaan. Ook Joure meldt twee succesvolle ijsvogels in de slootkant. Vogelwacht Joure meldt bovendien veel vleermuizen in de nestkasten (zelfs drie stuks in één kast). In Jistrum is één vleermuis in de nestkasten aan-getroffen, het op soort brengen van vleermuizen is echter geen sinecure. D. Boersma van vogelwacht Oosterwierum meldt dat eind augustus bij het schoonmaken van de hokjes enkele vleermuizen in de nestkasten zaten. Dit betreft waarschijnlijk ruige dwergvleermuizen, Pipistrellus nathusii. De vrouwtjes van deze vleermuissoort trekken in het najaar van Oost-Europa naar Nederland. De mannetjes hebben dan een territorium waar ze de vrouwtjes naar toe lokken voor de voortplanting. Vanaf een vast plekje, zoals een nestkast, lokken ze met hun roep de wijfjes aan. In het voorjaar vliegen vrouwtjes van de ruige dwergvleermuizen weer naar de kraamkoloniën in Oost-Europa. De mannetjes blijven dan hier.Ook andere zoogdieren weten de nestkasten te vinden. Vogelwacht Donkerbroek meldt dat een grote kast bewoond werd door een eekhoorn. Bij vogelwacht Stiens e.o. zat een muizenfamilie in een boomkruipernestkastje, tot grote hilariteit van de jeugdvogelwachters!Dat er niet alleen vogels in de nestkasten kunnen zit-ten weet ook E. Venema uit Oude- en Nieuwehorne, hij meldt een nestkast met hoornaars. Kennelijk heb-ben de hoornaars hem goed te pakken gehad, op het toegestuurde formulier staat: “de steken doen goed zeer!”.Vogelwacht Oldeholtpade meldt dat 18 nesten in de Lindevallei zijn gepredeerd, vermoedelijk door een steenmarter. De zwarte roodstaart broedde er in een bosuilenbak.Johan Kooistra van Fûgelwacht Noardburgum meldt een nest van een Vlaamse gaai in een doorgeroeste oude melkbus. In Reduzum heeft een Turkse tortel besloten zijn nest bovenop een nestkastje bouwen, of dit een verstan-dige keuze is geweest is onbekend.B. Minkes van vogelwacht de Trije Doarpkes vertelt over een torenvalk die alle jongen uit vijf nestkast-jes plukte. De torenvalk ging op de nestkast zitten,

wachtte tot de jonge ringmus zijn kopje naar buiten stak, en dan was het raak! Sommige ringmussen hebben drie keer gebroed, de torenvalk zal zijn buikje wel rond hebben gegeten.Sytse-Jan Wouda van vogelwacht Workum meldt broedgevallen van de wilde eend naast en onder de eendenkorf. Dat er gekke dingen gebeuren met een-denkorven blijkt ook uit de melding van vogelwacht Gaastmeer, daar broedde een torenvalk in een een-denkorf.In Leeuwarden zaten er wel gewoon eenden in de een-denkorven, in sommige eendenkorven in het Juliana-parkje is maar liefst drie keer gebroed.Vanuit de De Blesse komen geluiden dat de hout-duiven weer toenemen, ondanks dat ze het gehele jaar bejaagd worden. Jellema van vogelwacht De Blesse vermoedt dat het komt door toenemende teelt van granen in de omgeving.Albert Fabriek van vogelwacht Oosterzee meldt twee paar ransuilen, broedend op een mandje in de boom, kennelijk weten de ransuilen het plaatsen van derge-lijke mandjes wel te waarderen. Er broedde daar ook een paartje ransuilen in een oude steenuilennestkast zonder voorfront.

Klaas Boersma

Gierzwaluw op het dak. (Foto: Claas Frankena)

AnekdoteHet is al weer een aantal jaren geleden dat we namens de vogelwacht nestkastjes bij een school hebben opgehangen, in aanwezigheid van de hoogste groepen, de onderwijzer en de klusjesman van de school. Bij die kastjes was ook één bestemd voor de boomklever. Toen ik een tijdje later even bij de kastjes langs ging, trof ik daar ook de klusjesman weer. Hij wees mij er op, dat er een kastje bij was zonder vliegopening. Ik heb hem toen uitgelegd dat de opening aan de achterkant zit, waarop de beste man zei: “en ik maar denken dat het een materiaalkastje van de vogelwacht was!”.

27.


LogoDe ‘ljip’ houdt een prominente plaats in het logo en blijft daarmee het visitekaartje van de BFVW. Maar om ook de andere activiteiten van de BFVW terug te laten komen in het logo is rond de ‘ljip’ ruimte gemaakt voor andere vogels. De basiskleuren van de nieuwe huisstijl, groen en blauw, benadrukken de lucht en het groene landschap. Als subschrift wordt “een fleanende takomst” gebruikt. Ook de naam is veranderd. Bond van Friese Vogel-beschermings Wachten is veranderd in Bond Friese VogelWachten. De nieuwe naam sluit beter aan bij het taalgebruik, waarin niet wordt gesproken van vogel-beschermingswachten maar van vogelwachten.Het nieuwe logo is intussen doorgevoerd in de nieuwe vlag, waar het logo het blauw van de lucht en het groen van de weiden als achtergrond heeft. Ook het briefpapier, de flyers en de koekwikkel is in de nieuwe huisstijl uitgevoerd.

VanellusHet blad Vanellus is in een nieuw jasje gestoken en ook daar is de nieuwe huisstijl doorgevoerd. Nieuwe rubrieken benadrukken de activiteiten van de wachten en van de personen achter de wachten. Het is plezierig te constateren dat het aantal lezers van Vanellus is toegenomen. Komend jaar zal er nog breder aandacht komen voor Vanellus door middel van acties en andere vormen van reclame voor het wer-ven van nieuwe abonnees. Het uiteindelijke doel, dat alle leden van de vogelwachten Vanellus lezen, blijven we voor ogen houden.

Website De website is evenals de overige artikelen van de BFVW in een nieuw jasje gestoken. De site wordt steeds belangrijker voor de BFVW. Nieuwe ontwikke-lingen, rapporten maar ook informatie over bestuur en organisatie staan hierin vermeld. Mede vanwege ontwikkeling betreffende de registratie van kievits-eieren is het van groot belang dat de BFVW beschikt over een medium waarop altijd de meest recente informatie wordt weergegeven.

Promotie-artikelenHet aantal promotie-artikelen is het afgelopen jaar uit-gebreid. Behalve petten zijn er nu ook paraplu’s, jasjes, pennen en stickers met het nieuwe logo beschikbaar. Op verzoek zijn de artikelen tegen kostprijs beschik-baar voor een ieder die daar belangstelling voor heeft.

De komende tijd wordt gekeken naar het ontwer-pen van kalenders, waarop de mooiste foto’s van de middenpagina van Vanellus een plekje zullen krijgen.

Prijsvraag eerste ei Ook in 2008 heeft de pr commissie een prijsvraag uitgeschreven voor diegene die raadt wanneer het eerste kievitsei wordt gevonden. Aan de vinder is een verrekijker en een pet met het nieuwe logo uitgereikt.

Presentatie BFVW in EarnewâldHet nieuwe onderkomen van de BFVW te Earnewâld biedt de BFVW de mogelijkheid om haar activiteiten te presenteren. Aan de wand komt een vaandel met daarop een overzicht van de zaken waar de BFVW zich voor inzet en op een scherm wordt in een korte film aangegeven welke activiteiten de BFVW realiseert. De film is in voorbereiding en wordt gesponsord door de Friesland Bank.

StandDe stand van de BFVW moet nodig worden vernieuwd. Dat zou al in 2007 maar vanwege de vele aanpas-singen in de huisstijl is het er niet van gekomen. Zodra de bovengenoemde film gereed is wordt de stand aangepakt. Het is de bedoeling dat het informatie-filmpje, naast foto’s en ander materiaal, een plaats krijgt in de stand.

Namens de pr commissie van BFVW, Jan de Jong

PR commissie Het afgelopen jaar heeft voor de pr commissie in het teken gestaan van het aanpassen van de huisstijl.


Bond Friese VogelWachten • Koaidyk 8c • 9264 TP Earnewâld

T 0511 - 539 750 • [email protected] • www.bfvw.nlBFVW de grutste frywilligersorganisaasje fan Fryslân

Wat is de Bond Friese VogelWachten voor een organisatie?

Een koepelorganisatie voor de Friese plaatselijke vogelwachten met als doel:

• uitvoeren van soortgerichte, daadwerkelijke praktische vogelbescherming

• uitdragen van de natuurbeschermingsgedachte

• inzet voor behoud van het Friese landschap en natuurstudies

Wat doet de BFVW?• beschermt weidevogels, samen met boeren, overheid en belangenorganisaties

• zet zich in voor diverse vogelsoorten waarvoor de broedmogelijkheden

beperkt zijn (uilen, stern, zwaluw, patrijs enz.)

• brengt de jeugd liefde bij voor de natuur en vogels in het bijzonder

Waaruit bestaat de BFVW?• aantal aangesloten plaatselijke vogelwachten

120

• aantal leden van de gezamenlijke wachten 25.000

• aantal vrijwilligers die daadwerkelijk deelnemen aan de

nazorg voor weidevogels

6.000

• oppervlakte, waar nazorg, bescherming wordt verzorgd 154.000 ha

• aantal vrijwilligers die zich daadwerkelijk inzetten voor

nesten broedzorg van vele andere vogelsoorten 200

• aantal nestkastjes

10.000

Hoe kan ik mij aansluiten bij de BFVW?

• informatie over de BFVW vindt u op de website: www.bfvw.nl

• word lid van uw plaatselijke wacht• neem een abonnement op het blad Vanellus

• informeer naar de vele andere mogelijkheden als vrijwilliger

bij uw plaatselijke wacht!

Ook de flyer is in de nieuwe huisstijl uitgevoerd.

28.


In de werkgroep werden door het HB mensen benoemd die ervaring en affiniteit hadden met jeugd, ‘aaisykjen’ en nazorg te weten: Sieds Boersma, Hendrik Haanstra, Sikke Piebenga (in 2000 opge-volgd door Janny Kamstra-Werkhoven) en Tinus de Vegt (in 2001 opgevolgd door Siebe de Vegt), terwijl Wiebe Wijnja, tevens HB-lid, tot voorzitter werd benoemd; sinds 2007 is ook HB-lid Johan van Aalsum lid van de werkgroep. De door de provincie benoemde weidevogelcoördinator Anne Venema had reeds veel ervaring opgedaan met een jeugdvogelwacht, hij werd in 1999 secretaris van de werkgroep (dit jaar opgevolgd door Marco Hoekstra). De werkgroep kreeg tot taak concrete plannen te ontwikkelen ter stimulering van de jeugd binnen de vogelwachten van de BFVW.Uit een eerste oriënterend onderzoek bij diverse vogelwachten bleek al snel dat de wil om iets voor de jeugd te doen, aanwezig was. Er werd dan een actie opgezet, al dan niet in contact met scholen. Sommige acties waren succesvol, andere braken nogal eens ‘bij de handen af’, met name als de gangmaker, de ‘trekker’ binnen zo’n wacht er mee stopt. Vaak stonden die ‘trekkers’ er ook alleen voor.

TrekkerscursusDe werkgroep heeft een cursus opgezet voor men-sen die, als lid van de plaatselijke vogelwacht, initiatief nemen en als ‘trekker’ fungeren met acties voor de jeugd, bijvoorbeeld door het opzetten van een jeugd -afdeling. De ‘trekkercursus’, gratis voor de deelnemers, behandelt in drie avonden de volgende thema’s:• Opzetenorganisatievaneenjeugdafdelingenwat

kan worden gedaan met en voor de jeugd. Inbreng van ervaringen elders.• Educatieveaspecten:hoegaanwemetdejeugd

om, hoe krijg en houd je ze enthousiast. Verband naar ouders/scholen.• Herkenning(vanvogels)inhetveld. Wegwijs maken in geschikte documentatie,

lesmateriaal gevolgd door een of twee veldlessen.

De eerste cursus, in 1999, vond plaats op de zolder van het Fries Natuurmuseum te Leeuwarden. De ruimte was krap, twee deelnemers per wacht konden worden toegelaten; er kwamen er 25. De docenten waren S. Boersma, H. Wiersma en J. Koopmans.De ‘trekkercursus’ werd inmiddels (in 2008) voor de tiende maal georganiseerd, de laatste jaren bij restaurant ‘Duhoux’ in Wirdum. In die tien jaar hebben in totaal 153 deelnemers, afkomstig uit 48 verschillende vogelwachten deze cursus gevolgd. De cursus voorziet nog steeds in een behoefte en zal ook de komende jaren worden gecontinueerd.

‘Weromkomjoun’Belangrijk voor de deelnemers, en ook voor de werk-groep, is de evaluatie van de ervaringen in de prak-tijk. Daarom wordt elk jaar, op de eerste donderdag-avond van oktober de zogenaamde ‘weromkomjoun’ georganiseerd. Op deze avond, in 2008 dus voor de negende keer, werden de onderlinge ervaringen uitgewisseld. Bijvoorbeeld welke activiteiten waren succesvol, wat viel tegen, hoe bereiken we de kinde-ren en krijgen/houden we ze actief. Er werden ideeën uitgewisseld, hetgeen inspirerend werkt. Vaak blijkt ook dat een ‘trekker’ het niet alléén kan doen maar dat de hele vogelwacht er achter moet staan.

LeskistEen belangrijk hulpmiddel bij de educatie van de jeugd is de leskist. In samenwerking met de provincie Frys-lân konden in 2001 elf leskisten-‘weidevogels’ worden aangeschaft. In de leskist zitten tal van doedingen voor gebruik in ‘it fjild’, een verrekijker en schriftelijk materiaal ter ondersteuning (o.a. een lesbrief). Per BFVW-rayon is een leskist beschikbaar, in een paar gevallen is de kist bij een NME-steunpunt binnen een rayon geplaatst. Het is de bedoeling dat de leskist op de scholen èn in de natuur buiten wordt gebruikt, waarbij de plaatselijke vogelwacht wordt ingeschakeld voor het geven van praktische (veld)-informatie en begeleiding van de jeugd.

Commissie educatie In 1998, tien jaar geleden dus, werd door het hoofdbestuur van de BFVW de werkgroep educatie (inmiddels commissie educatie) in het leven geroepen. De instelling van deze werkgroep vloeide voort uit het beleidsplan 1998-2003, waarin de wens werd uitgesproken de jeugd meer te betrekken bij de natuur en deze ‘nazorgers van morgen’ kennis en liefde bij te brengen voor de natuur en met name voor de weidevogels. Wat is er, in vogelvlucht, in die tien jaar gebeurd: een kort overzicht.

29.


De ervaringen met de leskisten zijn uitstekend. Ook de sectie Weidevogelbeheer van de SBNL toonde belangstelling. Tijdens haar jaarlijkse contactbijeen-komst, op 28 maart 2008 in Zwolle, werd een BFVW-leskist ter beschikking gesteld. Het gebruik van de leskisten wordt thans geëvalueerd en de inhoud wordt aangepast aan de nieuwe eisen en mogelijkheden van nu.

‘It Sulveren Polske’Het ‘aaisykjen’ vormt een belangrijke stimulans om de jongeren al vroeg kennis en liefde voor de natuur bij te brengen; het is een basis voor een goede nazorger. In 2003 werd voor de eerste keer ‘it Sulveren Polske’ uitgereikt. Deze prijs, beschikbaar gesteld door de BFVW, is voor die jongen of dat meisje, jonger dan 13 jaar dat geheel zelfstandig in Fryslân het eerste een kievitsei vindt. Het ei wordt aangeboden aan de gedeputeerde natuur, die daarna ‘it Sulveren Polske’ aan de vinder uitreikt. In het verslagjaar was de 9-jarige Fabian Noordhuis uit Bolsward op 9 maart de gelukkige vinder. Hij kreeg uit handen van gedeputeerde wijlen Anita Andriesen het ‘Polske’ uitgereikt. Inmiddels is deze prijs vijf maal uitgereikt, alle keren door een enthousiaste en stimu-lerende Anita Andriesen. De erelijst van ontvangers van ‘it Sulveren Polske’ ziet er als volgt uit:

‘It Sulveren Polske’Sander Bokma, Workum 15 maart 2003

Thijs de Vries, Rinsumageest 18 maart 2004

2005 ‘ljipaaisykjen’ niet toegestaan

Bonne Postma, Workum 28 maart 2006

Mente de Boer, Nijland 9 maart 2007

Fabian Noordhuis, Bolsward 9 maart 2008

‘Opleiding junior nazorger’De commissie educatie heeft mede op grond van de positieve ervaringen van de Fûgelwacht Trynwâlden in 2004 een cursus ’Opleiding junior nazorger’ opgezet. In de cursus, die door de vogelwachten zelf wordt gegeven, wordt behandeld: het herkennen van de weidevogelsoorten, hun nesten, eieren en biotoop; de predatie; de praktijk van het vinden van nesten; de nazorg; het registreren en het contact met de boer. De doelgroep van deze cursus is kinderen van 11-16 jaar. Het belangrijkste element is de praktijk in het veld door mee te gaan met ‘betûfte aaisikers’ en ervaren nazorgers. De cursus wordt afgesloten met een examen en een diploma voor de geslaagden. Dit jaar waren er geslaagden in o.a. Trynwâlden, Stiens en Warga.

‘Jeugdfûgelwachtdei’De ‘Jeugdfûgelwachtdei’ behoort sinds 2003 tot de jaarlijks terugkerende hoogtepunten.Deze dag (in de praktijk is het steeds een zaterdag-morgen van 9.00 uur tot 12.30 uur) voor de jeugd-vogelwachters van de BFVW met hun begeleiders, is bedoeld om inspiratie op te doen. Onder auspiciën van de commissie educatie wordt de jeugddag voor-bereid door de lokale vogelwacht, terwijl graag van faciliteiten van andere (natuur)organisaties gebruik wordt gemaakt. Een kort overzicht:

• 23 augustus 2003, v.w. Ureterp op locatie Fûgelhelling, meer dan 200 kinderen;

• 5 juni 2004, v.w. Workum, terrein Fryske Gea, Workumerwaard, ca. 175 kinderen;

• 28 mei 2005, v.w. Wommels, terrein Natuurmonumenten, Skrok, meer dan 200 kinderen;

• 27 mei 2006, v.w. Heeg, lokatie Heempark en Van Ommepolder, ca. 250 kinderen;

• 12 mei 2007, v.w. Heerenveen/Oranjewoud, Fryske Gea, Katlijker Schar, 235 kinderen.

In 2008 werd op 31 mei de ‘Jeugdfûgelwachtdei’ georganiseerd door v.w. Trynwâlden. Graag citeren wij uit het prachtige woorden beeldverslag van de voorzitter van die wacht, Henk Minkes: “...Uiteindelijk waren er op ‘de dag’ van 22 vogelwachten 250 jonge-lui en 65 begeleiders aanwezig. Naar wat wij gehoord hebben was het voor iedereen een schitterende ochtend. We mochten gebruik maken van het terrein van de PTC+ in Oentsjerk…” Deze dag werden de kinderen in contact gebracht met de natuur in en om Trynwâlden. De weidevogels, het meer en het plas/dras zijn bekeken o.a. door er

Fabian Noordhuis kijkt gespannen toe bij het ‘lotterjen’ van zijn eerste kievitsei door Anita Andriesen. (Foto: Wiebe Palstra)

30.


langs te varen met een praam en door telescoop-kijkers, maar ook is een bezoek gebracht aan het Klinzebos, waar nesten in roeken- en reigerkolonies zijn geteld. Op het terrein van de PTC+ waren continue demon-straties van de ‘Vogelringgroep Bergumermeer’ en had o.a. ‘de Faunabeheerseenheid It Bûtefjild’ een stand. De dag werd geopend door gedeputeerde wijlen Anita Andriesen.

Symbolisch opende ze de dag door een net gevangen en geringde scholekster weer los te laten. De dag verliep mede door het fantastische weer voorspoe-dig. En het bleek dat alle voorbereiding voor de route, de timing etc. in grote lijnen prima werkt. Kortom we kijken met veel genoegen en enige trots terug op deze dag. Niemand kwijtgeraakt, geen over-uren voor de EHBO! We wensen de organisatoren een volgend jaar alvast veel succes.

Inmiddels heeft de vogelwacht Koudum zich graag bereid verklaard de ‘Jeugd-

fûgelwachtdei’ te organiseren op zaterdag-morgen 6 juni 2009 te Koudum e.o.

In het overzicht op de vorige pagina is niet ingegaan op de vele activiteiten die door de diverse vogelwachten plaatselijk worden georganiseerd voor de jeugd. Maar er wordt héél wat gedaan! Zoals cursus vogelherkenning, nestkastprojecten, vogels ringen, (rans)uilen tellen, braakballen pluizen, beheer van vogelbosjes en/of eigen jeugdbos (o.a. te Workum, Stiens en Ureterp), diverse excursies naar eendenkooi, natuurmuseum, ‘Fûgelhelling’, Lauwersmeer, enz. Heel veel activiteiten dus die gedaan worden door de vrijwilligers van de BFVW met, zo moge uit het bovenstaande blijken, veel belangstelling en enthousiasme van de jeugd: de nazorgers van morgen!

Namens de commissie educatie BFVW, Wiebe Wijnja (voorzitter)

‘De Jeugdfûgelwachtdei’ werd symbolisch geopend door Anita Andriesen. (Foto: Hans Dijkstra)

31.


‘Vanellus’, verenigingsorgaan van de BFVWHet zal u opgevallen zijn, dat ons blad aangepast is aan de eisen van deze tijd. Behalve het formaat is ook de vormgeving gewijzigd. Er worden meer foto’s gebruikt en alles is in kleur. Tevens is de opzet veran-derd. We proberen de inhoud voor een bredere groep mensen toegankelijk te maken. Vaste rubrieken zijn nu bijvoorbeeld ‘Sijke seit…’, waarin iedere keer een vrouw aan het woord is, die een relatie heeft met de natuur en de beleving ervan. Ook wordt onder de naam ‘Wachtwoord’ iedere keer een plaatselijke wacht de mogelijkheid geboden zich te manifesteren. De jeugd heeft nu ook een eigen plek in Vanellus. Het lijkt van groot belang juist deze groep aan ons te binden, omdat zij de toekomst vertegen woordigen. In de rubriek ‘De boer op...’ komen agrariërs aan het woord die affiniteit hebben met onze weidevogels. De inhoud van het orgaan is rijker geschakeerd en spreekt hopelijk een groter publiek aan.

De redactie van het blad is sterk uitge-breid en bestaat nu uit de volgende per-sonen. Louis Dykstra (hoofd-redacteur), Anne Osinga, Johan de Jong, Wybren Bruin sma, Willem Breeuwsma, Janny Kamstra, Marjan Terp-stra, Marco Hoekstra en als eind redactrice Helga Aukes.

De vormgeving en drukwordt verzorgd door Reklame buro Friesland te Drachten.

Namens de redactiecommissie, Louis Dykstra

Redactiecommissie

Natuurbeleving, natuurbescherming en studie

Verenigingsblad BFVW

Fan de foarsitterVanellusNieuwe stijl

60 jaar BFVWEen verhaal vanliefhebbers en doorzetters

WachtwoordFûgelwacht ‘De Fjouwer Doarpen’

De boer op...Kennismakingmet gastheren van weidevogels

AlgemeneledenvergaderingIn fl eanende takomst!

Bond Friese VogelWachten032008

Het eerste Vanellusnummer nieuwe stijl verscheen in juni 2008.

32.


Neem nu een abonnement op

En ontvang iedere 2 maanden het kleurrijke verenigingsblad met:• Nieuws hoofdbestuur• Bijzonder vogelnieuws• Jeugdrubriek en excursieverslagen• In vogelvlucht• Interviews met o.a. vogelwachten, boeren en vrijwilligers• Sijke seit… een rubriek speciaal voor en door vrouwen• Nieuws werkgroepen en commissies• Schitterende natuurfoto’s• Wetenschappelijke artikelen en nog

VEEL MEER!Stuur uw aanmelding vandaag nog op naar: Bondsburo BFVW, t.a.v. Abonnementen Vanellus, Koaidyk 8c, 9264 TP Earnewâld. Voor 2009 bedraagt het abonnement 12,-.

Voornaam + Naam: m/v

Adres:

Postcode en woonplaats:

Geboortedatum:

E-mail:

Tel.nr.:

Datum: Handtekening:

420093_B18_Vanellus_nr3 2008.indd 2 28-01-2009 15:30:50

33.


Stand van de veldmuisDe veldmuis is één van de belangrijkste prooidieren voor de kerkuil en komt overal voor in de provincie. Op de Waddeneilanden alleen op Schiermonnikoog en Ameland. Op de zandgronden komen ze minder talrijk voor dan op de klei- en veengrond. In 2007 was de stand van de veldmuis in de gehele provincie hoog. We spreken dan van een topjaar. Dat was ook het geval in heel Nederland en de omringende landen. Meestal volgt na een topjaar een daljaar (drie- of vierjarige cyclus), maar het kan ook gebeuren dat er een verlengd topjaar plaatsvindt. In sommige delen van Fryslân nam het aantal veldmuizen zelfs nog toe (o.a. Gaasterland, IJlst, Joure, Bantega) en in andere delen stortte de veldmuizenstand in (o.a. regio’s Kollum, Oudehorne, Grou, Mounein, Noard-burgum, Warten, Boornbergum).

Aantal broedparen in 2008In de 39 regio’s in Fryslân broedden 567 paar (2007: 570) met een gemiddelde van 3,4 jong per paar. Het aantal tweede legsels daalde van 153 (2007) naar 24 paar. In totaal vlogen ruim 2000 jongen uit. Een groot aantal daarvan is reeds in november en december teruggemeld (grotendeels verkeersslachtoffer). Vele uilen zijn honkvast en broeden elk jaar op dezelfde plaats, maar ook komen er ieder jaar weer nieuwe locaties bij. In 2008 waren dat er 51. Door allerlei oorzaken zijn het afgelopen jaar 51 broedsels mislukt. Voor het eerst werd op Ameland gebroed en Terschelling had na jaren ook weer een broedgeval.

Vliegshows met uilenNaar aanleiding van o.a. een proces tegen een dierenhandelaar in uilen in Leeuwarden heeft de Provincie Fryslân het initiatief genomen om geza-men lijk met vele organisaties (o.a. Vogelbescherming Nederland en Vlaanderen, Werkgroep Roofvogels, Steenuilenwerkgroep, enz.) iets te doen tegen de handel in uilen. Een kerkuil is beslist geen huisdier en vooral geen vogel die openingshandelingen van bijv. scholen moet verrichten. Deze materie zal in de komende tijd uitgebreid aan de orde komen in Vanellus.

SteenuilHet aantal broedparen van de steenuil is gelijk gebleven: 12-14 paar in de gehele provincie. De meeste broedparen vinden we in het zuidelijk en zuidwestelijk deel van Fryslân. Het aantal solitaire vogels is sterk toegenomen. Meldingen zijn binnengekomen uit het oosten en zuidoosten en een enkele melding uit het noorden.

Andere uilenMet het ransuilenproject (Natuurmuseum) loopt het goed. Oproepen via krant (Jan de Jong) en radio. Harry Wijnandts van het museum verzamelde de gegevens en hij kwam het afgelopen jaar op 126 roestplaatsen met maar liefst 1402 ransuilen. De kerkuilenwerkgroep en de BFVW-afdelingen (met jeugd) deden mee met het verzamelen van de ge ge-vens. Op zoveel mogelijk plaatsen werden braakballen verzameld.

Commissie uilen Onderstaand het verslag over 2008 van de commissie uilen (ook wel bekend als de werkgroep kerkuilen Friesland).

jaartal

34.


Overzicht van de regio-coördinatoren en hun regio

regio coördinator eerstebroedsels2007

tweedebroedsels2007

derdebroedsels2007

eerste broedsels2008

tweedebroedsels2008

Joure Tjepke v.d. Honing 16 4 0 21 0

St.Nicolaasga Harrie de Vries 7 2 0 9 0

Gaasterland Willem Louwsma 48 11 0 71 5

Bantega Anne van der Wal 47 20 0 50 5

Wolvega George Meijners 5 2 0 10 1

Oldeholtpade Eeltje Demmink 11 1 0 12 0

Steggerda Uiltje Jellema 20 4 0 17 0

Olderberkoop Jelle van der Muur 15 3 0 12 0

Appelscha Janco Mulder 20 4 0 12 0

Opperhaudmare-O Sjirk van Gorkum 28 0 0 22 1

Donkerbroek Pier Meijer 13 0 0 12 0

Opperhaudmare-W Johan de Jong 19 0 0 1 0

Franeker Wopke Vellinga 10 0 0 9 1

Jubbega Rikus de Boer 6 0 0 11 1

Oudehorne Anne de Vries/Richard Deen 29 3 1 19 0

Haulerwijk Jan Leijstra 19 0 0 17 0

Haskerdijken Geert en Pieter Otter 28 9 0 20 0

Hallum TsjallingWalda/Lucas Hemrica 11 2 0 11 1

It Lege Midden Jappie Bijlsma 0 0 0 2 0

Grou Gerrit Jellema 12 4 1 3 0

Bitgum Durk Fopma 10 2 0 9 1

IJlst Peter van der Weij 17 0 0 32 4

Mûnein Romke van der Veen 36 0 0 14 0

Kollum Koos Huizinga 55 10 0 41 3

Noardburgum Jappie Visser 31 0 0 12 0

Warten Henrikus de Jong 8 0 0 2 0

Garyp Freerk Jelsma 4 1 0 2 0

Sumar Dries de Vries/Henk v.d. Meer 18 4 0 12 0

Oudega Freerk Jelsma 16 4 0 10 0

Boornbergum Rienk van der Leij 31 11 0 7 0

Opeinde Jochem Kooistra 8 0 0 4 0

Surhuisterveen Arno Paulus/Joeke Paulusma 28 10 1 17 0

Dr.Compagnie Arend van der Heide 8 0 0 4 0

Twijzelerheide Pier Zandstra 12 2 0 6 0

Bolsward Jappie van der Meer 36 7 0 31 0

Ameland Johan Krol 0 0 0 1 0

Schiermonnikoog Cees van der Wal 5 0 0 3 0

Terschelling Steven Klijn 0 0 0 1 0

Weidum Willem Bijlsma 4 1 0 6 1

totaal 570 153 3 567 24

uitgevlogen jongen 2280 612 12 1932 81

35.


Op donderdag 9 oktober vond Boukje van der Veen uit Koudum een dwerguil (zo groot als een spreeuw) als raamslachtoffer (Vanellus 2008-06). Via Ulbe Postma, conciërge van het Bogermancollege kwam de uil bij mij terecht. De vogel zal worden ge-prepareerd en is hierbij de tweede waarneming voor Fryslân en de derde waarneming voor Nederland.

Op 31 november zal de derde nationale uilendag worden gehouden in Meppel. Deze dag wordt om de twee jaar gehouden en is voor iedereen gratis toegankelijk.

Namens de commissie uilen, Johan de Jong

De kerkuil in het tv-programma Llink (Foto: Llink)

Dwerguil. (Foto: Jan Deinum)

Jonge kerkuil (Foto: Johan de Jong)

35.

36.


Wilsterwerkgroep De wilsterwerkgroep wordt vertegenwoordigd door een dertigtal ‘wilsterflappers’ die in het bezit zijn van een ringvergunning en actief zijn met de vangst van ‘wilsters’ (goudplevieren). De praktische uitvoering is dat de ‘wilsters’ gevangen worden met een groot slagnet in de graslandpolders van Friesland. Het betreft hier vooral de ‘wilsters’ die op doortrek zijn vanuit de broedgebieden van Noord-Scandinavië, Rusland en West-Siberië naar de warmere overwinteringsgebieden van Frankrijk, Spanje en Portugal. In het voorjaar is er een omgekeerde trekrichting waarbij de ‘wilsters’ doortrekken van de overwinteringsgebieden naar de broedgebieden. Friesland ligt uitermate gunstig op deze trekroute en grote concentraties maken een tijdelijke tussenstop maken om te ruien en aan te sterken om vervolgens grote afstanden te kunnen afleggen.

‘Wilsterflappen’. (Foto: Theunis Piersma)36.

37.


‘Wilsters’ (goudplevieren)Met een gezamenlijke inspanning van de ‘wilsterflap-pers’ zijn in het afgelopen seizoen een totaal van 4351 ‘wilsters’ gevangen en geringd. Van deze ge-ringde ‘wilsters’ wordt een percentage van 3 à 4 % teruggemeld met vooral de jacht als oorzaak. Dit verschaft ons informatie waar de overwinterings-gebieden liggen, wat de doortrekroute is, op welk tijd-stip er wordt getrokken en wat de broedgebieden zijn.Het onderscheiden van eerstejaarsvogels geeft ons inzicht in het succes van de jaarlijkse reproductie. Dit kan per seizoen verschillend zijn, afhankelijk van weersomstandigheden, voedselsituatie en predatie-druk in de broedgebieden. Uitermate belangrijk is ieder jaar constante vang-resultaten te realiseren en daarmee inzicht te krijgen hoe zich de totale populatie ontwikkelt. De laatste decennia is er een opvallende toename, waarbij af-nemende jachtdruk en mogelijke temperatuurstijging door klimaatverandering van invloed zijn geweest.

Kemphanen, kieviten en grutto’sNaast de goudplevieren worden in het voorjaar ook kemphanen gevangen en geringd, die gebruik maken van dezelfde doortrekroute, maar vooral geconcen-treerd zijn in het zuidwesten van Friesland. In het afgelopen vangseizoen zijn in totaal 811 exem-plaren geringd. Ten opzichte van de voorgaande vang-seizoenen lijkt er een trend te zijn waarbij de aantal-len afnemen met een zelfde vanginspanning. Dit is overeenkomstig de tellingen, waaruit ook blijkt dat de aantallen afnemen.

Het ringonderzoek van de kemphanen gaat in samen-werking met Rijks Universiteit Groningen. Naast de metalen ring wordt elk individu voorzien van vijf kleur-ringen, zodat elke kemphaan individueel herkenbaar is. Gedurende het gehele kleuringenproject van vier opéénvolgende vangseizoenen zijn 2700 combinaties afgelezen. Dit geeft veel informatie over timing in doortrek, plaatstrouwheid, trekroutes, slaapplaat-sen en voorkeur van foerageergebieden. Tijdens de vangactiviteiten worden ook regelmatig kieviten gevangen. Het totaal aantal bedroeg 224.In de graslandpolders van de waddeneilanden vinden in mei nog vangactiviteiten plaats om de roze grutto’s te vangen en te ringen, een totaal van 228.Ook hier een kleurringenonderzoek in samenwerking met onderzoekinstituut het NIOZ gevestigd op Texel.Vermeldingswaardig is een terugvangst van een roze grutto die geringd was op 5-5-1984 op Schier-monnikoog en op 12-5-2007 op Terschelling werd teruggevangen. Een respectabele leeftijd van 23 jaar.

Het totale resultaat is 5614 steltlopers. De gezamen-lijke inspanning van de ‘wilsterflappers’ geeft een belangrijke bijdrage aan de kennis van biologie, ecologie en trek van de vier steltlopers. Het is een unieke Friese cultureel-wetenschappelijke activiteit die zowel financieel als moreel door de BFVW wordt ondersteund.

Namens de wilsterwerkgroep: Joop Jukema, Fokke Tuinstra en Rinkje van der Zee

‘Wilsterflappers’ in actie. (Foto: Theunis Piersma)

38.

P R O j E C t E N E N A C t I v I t E I t E N

Zoals uit het overzicht blijkt, zijn er tot nu toe 149 terugvangsten gedaan. Hiervan waren er 8 mannen en 141 vrouwen. Uit deze cijfers wordt duidelijk dat vrouwen veel gemakkelijker op het nest worden ge-vangen dan mannen.

Naast ‘adult’ (volwassen) kieviten zijn er in het project 892 kuikens geringd. Slechts drie daarvan zijn als broedvogel in het studiegebied teruggevangen. Dat is weinig en wijst er op dat ofwel de overlevings-kans van de kuikens of hun geboorteplaatstrouw gering is. Dit in tegenstelling tot het onderzoeks-gebied Oost-Ameland, waar tot 2004 66 pullen die op het eiland geringd waren, later als volwassen kievit terugkeerden naar het eiland om te broeden.

Van de vijf terugvangsten in 2008 bleken vier eigen vogels en één eerder door C. Bil als pul in het nest op 7 juli 2007 bij Ee geringd, en teruggevangen door Gerard en Janny Kamstra op het nest met vier eieren op 17 mei 2008 nabij Dokkum. De afstand is 9 kilometer en het aantal verstreken dagen 315.

Heeft een 2 kj (piek) kievit zich eenmaal als broed-vogel gevestigd, dan is de broedplaatstrouw groot, zo bleek uit de teruggevangen kieviten uit negen jaar onderzoek. Dit jaar zijn 55 jonge kieviten geringd,

5 pullen hiervan zijn gevangen op een leeftijd van 15 dagen, omstreeks half mei. De andere 50 jonge kieviten zijn bij de geboorte gewogen of niet gewogen. De gemiddelde snavellengte bedroeg 18 mm en het gewicht 60 gram. Deze jonge kieviten zaten bijna op het streefgewicht van 65 gram. Hieruit blijkt dat de conditie van deze pullen goed was.

In 2008 werden 10 2kj (pieken)?? gevangen, dit zijn kieviten die in 2007 zijn geboren.

De vleugellengte van de na 2kj mannen is 9 mm langer dan de 2kj vrouwtjes. Het gewicht is praktisch gelijk. Wel verklaarbaar, de mannetjes moeten hun territorium verdedigen. De kuiflengte is bij de mannen gem. 22 mm langer dan bij de 2 kj vrouwtjes. Er waren twee mannen bij die een kuiflengte hadden van resp. 102 en 105 mm.

RAS project Ljip Het ras (Retrapping Adults for Survival)-project Ljip is een ringproject dat door het ‘Vogeltrekstation’ met de BFVW is opgezet om vangst- en terugvangstgegevens te verzamelen die het mogelijk maken om (veranderingen in) overlevingskansen van kieviten te volgen. Een verslag over het jaar 2008.

Overzicht geringde kieviten

Jaar Nieuw geringd Terug gevangen Totaal

2000 92 2 94

2001 33 8 41

2002 52 20 72

2003 42 16 58

2004 40 15 55

2005 71 26 97

2006 46 33 79

2007 58 24 82

2008 66 5 71

Totaal 500 149 649

Aantal Gem.vleugel-lengte

Gewicht Snavel-lengte

Kuif-lengte

10 2kj vrouw

220 211 23,6 65

17 na 2kj man (‘07/’08)

229 212 24,6 87

39.


Het gewicht van de 16 na 2kj vrouwtjes die voor 1 mei 2008 zijn gevangen bedroeg gemiddeld 217 gram. Het gewicht van de 27 na 2kj vrouwtjes die na 1 mei 2008 zijn gevangen bedroeg gemiddeld 216 gram. Dus praktisch geen verschil in gewicht.Het gem. gewicht van de na 2kj vrouwtjes was wel iets hoger (5 gram) dan de 2 kj vrouwtjes en de na 2kj mannen. Op 13 mei 2008 is een certificeringsdag gehouden bij Anton Beets in Augsbuurt. Het ringen van scholeksters o.l.v. Kees Oosterbeek stond op het programma.

Half mei 2008 is met het scholekster project gestart. Er zijn reeds 51 adulten en 3 jongen gevangen. De scholeksters laten zich gemakkelijker vangen dan de kieviten, is de eerste indruk.

Namens de ras-werkgroep, Ultsje Jellema te Steggerda


Het ringen van een scholekster. (Foto: Jan Plat, Franeker)

39.

40.


De koekactie in 2008Het hoogste aantal koeken dat in 1 actie werd verkocht was in 2002 met 34.356 koeken; het laag-ste aantal was in 1989 met 20.892 stuks.Het totaal aantal koeken dat werd verkocht in 2008 bedroeg 28.224 en dat was een duizendtal minder dan het jaar ervoor. Deze koeken werden verkocht door 44 vogelwachten.

De top zes van vogelwachten met de meest verkochte koeken:1. Vogelwacht Bolsward 30242. Vogelwacht Joure 15483. Vogelwacht Franeker 15124. Vogelwacht Drachten/ Beetsterzwaag 11525. Vogelwacht Oude/Nieuwe Horne 10806. Vogelwacht Ureterp 1080

Het bedrag dat de wachten overhielden aan de actie bedroeg € 19.756,80.

Over de gemeentelijke leges valt weinig positiefs te melden. Het rijtje van duurste gemeentes blijf t hetzelfde: 1. Sneek € 29,-2. Gaasterlân/Sleat € 25,293. Smallingerland € 25,-4. Bolsward € 24,205. Nijefurd € 20,-

Gelukkig is het woord ‘deregulering’ ook doorgedrongen op een aantal gemeentehuizen, want het aantal gemeentes dat aan de mededeling van de actie voldoende heeft, stijgt heel langzaam.

Hieronder de “kostenloze” gemeentes:1. Franekerdeel2. Heerenveen3. Littenseradiel4. Opsterland5. Wymbritseradiel

Het is te hopen dat de rij jaarlijks een beetje langer wordt, want het bedrag van € 241,03 dat er dit jaar voor uitgegeven is, is eigenlijk ‘sneu’ geld.

De jubileumvlagDeze vlag werd in 2008 uitgereikt aan de wacht Franeker i.v.m. het 50-jarig jubileum.Ook van deze kant onze gelukwensen.

De ‘sulveren ljip’In verband met bijzondere verdiensten voor de plaat-selijke wacht werd in het verslagjaar 11 keer een ‘sulveren ljip’ uitgereikt aan een (bestuurs)lid. Deze ‘ljippen’ liggen op voorraad bij ondergetekende.

Fokke Tuinstra

De koekactie van 2008 Na 20 jaar de koekactie van de BFVW te hebben georganiseerd, leek het mij wel aardig om eens om te terug te kijken naar de afgelopen jaren. Na het overlijden van de heer van der Zee heb ik in 1988 de eerste keer de koekactie geregeld. In de afgelopen 20 jaar zijn er in totaal 574.884 koeken verkocht met een totaal gewicht van bijna 172.500 kg. Het bedrag dat de deelnemende wachten in die 20 jaar hebben verdiend bedraagt bijna E 208.000,-. Des te meer reden om een volgende keer ook mee te doen.

MODDERMANMODDERMANKOEKAKTIE

Inlichtingen: BFVW - 0511 539750Minimum verkoopprijs: 1,50

FRIESE KRUIDREPENKOEKModderman b.v.Friese bakkerij productenStreek 1928463 NJ RotsterhauleTel: 0513-551226Fax: 0513-551224

Gewicht 300 gram ℮


www.bfvw.nl

'n Modderman specialiteit sinds 1916KOEKWIKKEL-2008.indd 1 18-11-2008 09:55:22

41.

R E G E L S

1. Het ei moet geraapt zijn op een plaats en een tijdstip waarop dat is toegestaan. Dat betekent dus niet in ganzengedooggebieden vóór een aangegeven tijdstip en niet op land waar het ‘aaisykjen’ door de eigenaar of de gebruiker is verboden of verboden voor bepaalde personen.

Dus een nazorger die met uitsluiting van alle anderen mag zoeken op het land van een grondgebruiker, kan niet als vinder van een eerste ei worden erkend. De vindplaats moet dus toegankelijk zijn voor iedere daartoe bevoegde ‘aaisiker’ (zie 2).

2. De vinder moet in het bezit zijn van een geldige nazorgpas met inlegvel tenzij hij/zij 11 jaar of jonger is. Vindt een boer op zijn eigen grond een eerste ei dan verstrekt de vogelwacht hem direct een nazorgpas indien dat nodig is. De boer moet dan wel nazorg op zijn landerijen toestaan.

3. De vinder neemt in eerste instantie contact op met de vogelwacht ter plaatse en meldt tijd en plaats van rapen.

De vertegenwoordiger van de vogelwacht controleert of het ei terecht is geraapt en wendt zich zo snel

mogelijk tot de gemeente waarin het ei is gevonden wederom met de vermelding van tijd en plaats. Is het gemeentehuis gesloten of anderszins niet bereikbaar dan is het verstandig de politie te bellen en

tijd en plaats van vinden te laten vastleggen.

De gemeente wendt zich tot de provincie wanneer het vermoeden bestaat dat er sprake is van het eerste provinciale kievitsei.

4. Indien de vogelwacht niet te bereiken is, kan de vinder zich verstaan met het gemeentehuis of de politie.

5. Een lid van de vogelwacht of een andere deskundige controleert of er sprake is van een vers kievitsei (‘lotterje’).

6. Als er twee kievitseieren (bijna) tegelijkertijd worden gevonden, geldt het eerst gemelde kievitsei als eerste ei. De ‘aaisiker’ moet dus snel het veld verlaten om de vondst te melden.

7. Als het eerste provinciale kievitsei deel uitmaakt van een legsel van meer dan één kievitsei, is één bestemd voor de Commissaris der Koningin en het tweede ei voor de burgemeester van de gemeente waarin het ei is gevonden.

8. Het tweede ei dat gevonden wordt in de gemeente waarin het eerste ei van de provincie is gevonden, wordt beschouwd als het eerste ei van de gemeente en wordt als zodanig aangeboden aan de betreffende burgemeester.

9. Bovenstaande regels gelden ook voor het vinden van het eerste ei door de jeugd en daarvoor uit te reiken ‘Sulveren Polske’. De vind(st)er moet jonger zijn dan 13 jaar en moet het ei zelfstandig vinden.

Plaats en tijd van vinden moeten direct worden gemeld bij de plaatselijke vogelwacht. De wacht meldt de vondst bij J. van Aalsum (0513 - 688 203) of M. Hoekstra (bondsbureau BFVW)

te Earnewâld (0511 - 539 750 / 0515 - 332 331 / 06 - 45 22 15 90). Het hoofdbestuur meldt de vondst op het provinciehuis.

Regels voor het vinden en aanbieden van het eerste kievitsei

42.

A A N v E R W A N t E O R G A N I S A t I E S

Sectie Weidevogelbeheer Vanellus vanellus van SBNL De Sectie Weidevogelbeheer Vanellus vanellus van SBNL doet met onderstaande overzichten verslag van haar nazorg in 2008.

Kievit Resultaten 2008

Grutto Resultaten 2008

43.


Predatie Totaal

Kievit 2293

Grutto 381

Scholekster 149

Tureluur 152

Scholekster Resultaten 2008

Tureluur Resultaten 2008

44.


Tussenopvang‘De Fûgelhelling’ bestrijkt een zeer groot gebied van Noord-Nederland. Veel van de opgevangen vogels komen via één van onze tussenopvangen naar Ureterp. Zij mogen de dieren maximaal 24 uur opvangen en verlenen de eerste zorg. Omdat ze met onze protocollen werken en veel ervaring hebben, zijn de vogels hier in goede handen. Bijna 2600 wilde vogels (79 soorten) werden naar het asiel gebracht. Door de inzet van onze medewerkers en vrijwilligers kon het grootste deel na herstel en revalidatie weer worden losgelaten in de vrije natuur.

Razend druk met jonge vogelsIn de maanden mei, juni en juli, de periode dat de vogels hun jongen grootbrengen, was het zoals gewoonlijk weer razend druk in de opvang. Honderden jonge, meestal ouderloze vogels, zoals b.v. eenden, merels, mezen en spreeuwen vonden hun weg naar ‘De Fûgelhelling’. Alleen al aan jonge eendjes ontving het asiel bijna 250 exemplaren. Veel van hen hebben, toen ze groot genoeg waren, een nieuw tehuis gevonden in één van de eendenkooien van ‘It Fryske Gea’.

RoofvogelsIn totaal kwamen meer dan 200 roofvogels en uilen voor revalidatie en verzorging naar het asiel.Veel van deze vogels waren verkeersslachtoffer, niet verwonderlijk, want sommige soorten jagen voorna-melijk in de muizenrijke bermen langs onze drukke verkeerswegen. Vooral onder de buizerds, kerkuilen en toren valken was het aantal verkeersslachtoffers zeer groot. Op 4 november werd een verlate wespendief gevon-den, die de winter in het asiel zal moeten doorbren-gen. Een zeldzame draaihals, die in Drachten tegen een raam was gevlogen, herstelde wonderbaarlijk snel en kon na een week alweer vrijgelaten worden.De ijsvogel laat nog steeds een toename zien in Nederland, dat was in ‘De Fûgelhelling’ ook duidelijk merkbaar. Maar liefst 12 exemplaren werden binnen-gebracht. Dit waren bijna allemaal raamslachtoffers

waarvan een deel, door hersenletsel, helaas weinig kans op herstel had. Bijzondere gasten van het afgelopen jaar waren: 3 appelvinken, 1 dodaars, 1 Jan van Gent, 1 noordse stormvogel, 1 roerdomp, 1 kramsvogel, 1 koekoek en 2 zwarte mezen.

Hulp van publiek dierenambulancesOok het publiek wordt steeds vaker met hulpbehoe-vende dieren geconfronteerd. Vogels die aangereden worden, die tegen ramen vliegen of door onze katten gegrepen worden. Gelukkig zijn de mensen bijna altijd bereid om de moeite te nemen een zieke of gewonde vogel naar ‘De Fûgelhelling’ zelf, of naar één van de steunpunten te brengen.

Vogelasiel ‘De Fûgelhelling’ De vraag naar opvang van dieren in nood neemt nog steeds toe. Dat was op ‘De Fûgelhelling’ duidelijk merkbaar, het aantal binnengebrachte vogels was in 2008 alweer hoger dan in voorgaande jaren. Door het steeds drukker wordende verkeer en verdergaande bebouwing krijgen veel vogels het steeds moeilijker om in Nederland ongeschonden door het leven te komen.

Een opgevangen draaihals herstelde snel. (Foto: Hetty Sinnema)

45.


Daarnaast zijn er natuurlijk altijd nog de verschillende dierenambulances in Friesland, Drenthe, Overijssel en zelfs Flevoland, die het vervoer van zieke of ge-wonde vogels naar ‘De Fûgelhelling’ voor hun rekening kunnen nemen.

Deense wespendief niet naar AfrikaOp 4 november vond een bestuurlid van vogelwacht Ureterp een wespendief in Gerkesklooster. In plaats van in Afrika zal de wespendief op ‘De Fûgel-helling’ moeten overwinteren. Dat het dier Friesland nog heeft gehaald mag een wonder heten. Bij binnenkomst bleek de wespendief ernstig verzwakt en van één van de vleugels ontbraken de slagpennen. Vermoedelijk is de vogel, op zijn reis naar warmere oorden, met zijn vleugel ergens bekneld in geraakt en heeft hij zich daarna losgetrokken. Een roofvogel moet jagen om aan eten te komen en dat gaat nu eenmaal niet met een beschadigde vleugel. Op halve kracht was Friesland het eindstation voor deze vogel. Onze wespendief was in 2008 als nestjong geringd in Denemarken.Wespendieven zijn alleen ’s zomers in Europa, om hier te broeden. Het grootste deel van het jaar ver-blijven ze in West-Afrika. Het zijn hele speciale vogels, met een heimelijke leefwijze en ze worden daarom maar weinig gezien. Vooral hun hoofdvoedselkeuze is opmerkelijk. Wespendieven graven wespennesten uit en leven van de larven die ze uit de raten peuteren. Deze voeren ze ook aan hun jongen. In ‘De Fûgelhelling’ bestaat hun menu uit vlees, het zijn roofvogels en daardoor ook gewoon vleeseters.

‘De Fûgelhelling’ is er ook voor zoogdieren‘De Fûgelhelling’ vangt niet alleen vogels op, hulp-behoevende inheemse zoogdieren zijn ook welkom. In 2008 werden 353 zoogdieren naar het asiel ge-bracht. Het grootste deel bestond uit jonge egels, waarvan de moeder was doodgereden. Het afgelopen jaar waren dat er bijna 200. Meestal waren deze ouder loze dieren ernstig ondervoed en onderkoeld. Bij binnenkomst kwamen ze eerst in één van de warmtekooien om weer op temperatuur te komen. Vervolgens kregen ze zo snel mogelijk vocht, voeding en eventueel medicijnen toegediend. De dieren die de eerste dagen goed doorkwamen, hadden doorgaans een goede kans op herstel. Veel van hen konden nog voor de winter in een geschikte omgeving losgelaten worden. Een klein deel van de jonge egels houdt hun winterslaap in één van de tien egelkennels op het terrein van ‘De Fûgelhelling’.Opmerkelijk waren de 12 eekhoorns, die bijna allemaal via de tussenopvang van Assen, naar het asiel kwamen. Op 17 mei werd een heel nest van vier jongen binnen-gebracht. De boom waarin het nest zich bevond, was omgezaagd. Deze vier eekhoorns hebben allemaal hun angstig avontuur overleefd en zijn op 15 augus-tus uitgezet in de bossen van Beetsterzwaag.Het aantal opgevangen vleermuizen (34) liet vorig jaar een toename zien. Dit betrof voornamelijk dwerg-vleermuizen of laatvliegers. Deze soorten komen op de een of andere manier vaak in huizen terecht, waar ze niet meer uit kunnen komen. In die gevallen konden de dieren direct weer vrijgelaten worden.Het aantal binnengekomen hazen en konijnen was in vergelijking met voorgaande jaren stabiel. Dit aantal schommelt jaarlijks voor beide soorten rond de 40 dieren.Ook hebben we een flink aantal reeën opgevangen, waarvan een zestal reekalfjes. Volwassen reeën

waren vaak verkeersslachtoffer met zware ver-wondingen of dieren die ernstig verzwakt waren

en onder de parasieten zaten. Naast bovengenoemde soorten, werden er ook nog marterachtigen, zoals vijf bunzin-gen, acht steenmarters en twee wezels naar het asiel gebracht.

Voor veel van onze inheemse zoogdie-ren vormt het verkeer, net als voor de inheemse vogels één van de grootste bedreigingen. Het verkeer wordt nog steeds drukker, waardoor de aantallen slachtoffers alleen maar zullen toenemen.

Wespendieven zijn zeldzaam in de opvang. (Foto: Hetty Sinnema)

46.


Vernieuwing eerste opvang‘De Fûgelhelling’ blijft altijd bezig om de huisvesting en zorg van de binnengebrachte dieren verder te verbe-teren. Sinds november kunnen de nieuw opgevangen zieke en gewonde vogels en andere dieren terecht in de geheel vernieuwde eerste opvang.

Het aantal opgevangen patiënten is de laatste jaren sterk toegenomen en de bestaande kooien voldeden niet meer aan de eisen die tegenwoordig gesteld wor-den om gewonde en zieke dieren te huisvesten. Dit betekende plannen maken en zoeken naar financie-ring. Dit soort ingrijpende verbouwingen kan namelijk niet uit bestaande middelen worden bekostigd.

In het voorjaar van 2008 zijn we begonnen met fond-senwerving. Van de zeven aangeschreven fondsen, kreeg ‘De Fûgelhelling’ van maar liefst zes een posi-tieve reactie. Geweldig, de bouw kon dus doorgaan! In de nieuwe ziekenboeg, die uit twee wanden bestaat, zijn 20 kooien beschikbaar voor de op te vangen dieren. Een deel hiervan is voorzien van warmte-elementen. De kooien zijn aan de binnenkant afgewerkt met een polyester coating, waardoor ze grotendeels naadloos

zijn, wat bijzonder hygiënisch werken garandeert. ‘De Fûgelhelling’ is zeer blij met het eindresultaat, alweer een stap voorwaarts naar een nog betere zorg voor

de opgevangen dieren!

Educatie steeds belangrijkerSteeds meer mensen weten de weg naar ‘De Fûgelhelling’ in Ureterp te vinden. Het afge-lopen jaar hebben we meer dan 4000 bezoe-kers mogen begroeten, een nieuw record. Niet alleen tijdens de open dagen, maar ook in groepsverband komt men graag naar het asiel. Niet verwonderlijk, een bezoek aan ‘De Fûgelhelling’ blijft leuk en er is altijd wel wat te zien.

Voorlichting en educatie zijn speerpunten in ons beleid. We willen graag de natuur dich-

ter bij het publiek (vooral jeugd) brengen en natuurbewustzijn creëren. We deden al veel

aan voorlichting en educatie, o.a. door het geven van presentaties in het bezoekerscentrum, rond-

leidingen, dialezingen en kinderdoedagen.

In het verlengde hiervan is ‘De Fûgelhelling’ in 2008 van start gegaan met het organiseren van biologie-dagen voor basisscholen in Friesland, met als thema ‘roofvogels en uilen’. In het asiel zelf en op het ter-rein werden allerlei activiteiten georganiseerd, zoals braakballen pluizen en het observeren van roofvogels en uilen in onze vliegkooien. Tevens was er een speur-tocht en verschillende andere educatieve spelvormen over genoemd thema. Meerdere scholen hebben zich met hun groepen 5 en 6 ingeschreven.

Zelfs eekhoorns werden opgevangen. (Foto: Hetty Sinnema)

De vernieuwde eerste opvang. (Foto: Hetty Sinnema)

47.


Wat lezen en horen we vaak dat kinderen steeds verder van de natuur af komen te staan. Tijdens de biologiedagen was daar weinig van te merken. Met groot enthousiasme deden de kinderen mee aan de verschillende activiteiten, maar ja, wie wil er nou niet uilenballen pluizen, meedoen aan een speurtocht of roofvogels en uilen van dichtbij bekijken.

Dagen later werd er door de kinderen op de verschil-lende scholen nog gesproken over hoe mooi ze het allemaal hadden gevonden. In 2008 hebben ca. 300 kinderen meegedaan aan het project.De biologiedagen krijgen dit jaar dan ook zeker een vervolg.

In de toekomst willen we voorlichting en educatie voor de basisscholen in Friesland nog verder uitbreiden, door jaarlijks nieuwe programma’s aan te bieden. Op dit moment is het educatieteam van ‘De Fûgel-helling’ bezig met het ontwikkelen van het project ‘water vogels’. Ook wordt, in samenwerking met de werkgroep educatie van de BFVW, de leskist weidevogels ver-nieuwd.

Onze activiteiten kunnen alleen plaats vinden dankzij de enorme inzet van het bestuur, onze medewerkers, vrijwilligers en onze tussenopvangen. Ook de finan-ciële steun van onze donateurs en de bijdragen van particulieren, fondsen en andere instellingen blijven noodzakelijk om ons werk te kunnen blijven doen.

Iedereen heel hartelijk bedankt!

Jelmer en Hetty Sinnema (beheerders), De Feart 1, 9247 CK Ureterp, [email protected], www.defugelhelling.nl

Braakbalpluizen met de hele klas. (Foto: Hetty Sinnema)

48.


Vogelvrienden Het jaar begon zoals ieder jaar met olieslachtoffers: 35 stuks. Gelukkig is de aanvoer van olieslachtoffers veel en veel erger geweest. Het lijkt er op dat de laat-ste jaren het aantal olieslachtoffers, dat aanspoelt op de Friese waddeneilanden en de Friese en Gronin-ger kust vermindert.

In februari kwam er een verzoek van onze collega’s uit Duitsland of wij wilden helpen met de opvang van olieslachtoffers. Het betrof hoofdzakelijk zwarte zee-eenden die in de olie terecht waren gekomen en hulp nodig hadden. Helaas heeft men in Duitsland nog problemen met de ruimte voor het opvangen en verzorgen van zwarte zee-eenden, men heeft nog niet de accommodatie voor grote aantallen.

Wij kregen in totaal 250 vogels aangevoerd, te we-ten 240 zwarte zee-eenden (waarvan 1 was over-leden tijdens de reis), 8 eidereenden en 2 zeekoeten. We hebben 194 zwarte zee-eenden, 8 eidereenden en 2 zeekoeten kunnen redden van een wisse dood.

Door deze goede resultaten heeft professor G.M. Dorrestein een onderzoek opgestart naar de ver-schillende behandelmethodes die worden toegepast bij olieslachtoffers. Wij, het Fûgelpitsteam, beschou-wen dit onderzoek als een zeer groot compliment. Inmiddels is het onderzoek uitgevoerd en de resultaten zijn als volgt:

We zijn als ‘Fûgelpits’ trots dat onze methode van opvangen dit resultaat heeft opgeleverd. In de toekomst zullen we vaker meewerken aan onderzoeken.

Tevens kregen wij kortgeleden nog twee terug-meldingen van zwarte zee-eenden die zijn geschoten in Rusland. De eerste zwarte zee-eend is behandeld in het begin van het jaar 2000. Deze eend was op 16 februari 2000 teruggeplaatst op Terschelling. Op 2 juli 2003 werd de zwarte zee-eend geschoten, vindplaats Russkinskaya, had een afstand van 4147 kilometer afgelegd en 1232 dagen geleefd na behan-deling in ‘De Fûgelpits’. De tweede zwarte zee-eend werd op 23 februari 2003 bij Lauwersoog vrijgelaten. Hij werd op 22 juni 2004 geschoten, had 3940 kilometers afgelegd en heeft nog 485 dagen geleefd, vindplaats Russkinskaya. In het jaar 2008 werden bij ‘De Fûgelpits’ totaal 983 vogels binnengebracht. Daarvan hebben wij 656 vogels in goede gezondheid hun vrijheid terug kunnen geven.

Naast de vogels werden bij ‘De Fûgelpits’ vijf reeën aangeboden. ‘De Fûgelpits’ is al jaren in Friesland het enige opvangcentrum met de juiste vergunningen om reeën en egels op te vangen. Op 10 april begon het voorjaar zijn intrede te doen bij ‘De Fûgelpits’. Tien jonge wilde eendjes werden binnengebracht, ze waren hun moeder kwijt geraakt (verkeerslachtoffer). Al snel liepen de opvanghokjes vol met verschillende soorten jonkies zoals witte kwikstaarten, merels, vliegenvangers, spreeuwen, putters, koolmezen, pimpelmezen en later in het jaar jonge zwaluwen. Jonge uilen en roofvogels werden dit jaar weinig gebracht. In september, oktober en december wer-den er meerdere volwassen roofvogels gebracht vanwege ondervoeding.

Inmiddels zijn de eerste olieslachtoffers ook al weer binnengebracht en gaan wij er opnieuw tegen aan om zoveel mogelijk slachtoffers te redden. Mede mogelijk gemaakt door u vogelwachten en de BFVW. Daarvoor onze hartelijke dank en wij hopen nog vele jaren op uw steun te mogen rekenen. Namens het hele Fûgelpitsteam de beste wensen voor het jaar 2009. Dat het een vogelrijk jaar mag worden.

Namens het bestuur, beheer en de vrijwilligers van vogelkustasiel ‘De Fûgelpits’, Mokselbankwei 1, 9142 VJ Moddergat, Tel.: 0519 - 321 591 b.g.g. 06 - 10 69 53 39

Vogelkustasiel ‘De Fûgelpits’

Weidefeld Duitsland Fûgelpits Moddergat

68 zwarte zee-eenden 239 zwarte zee-eenden

Gewassen 48 Gewassen 205

Gestorven 16 Gestorven 44

Euthanasie 17 Euthanasie 0

Gem. gewicht

906 gr Gem. gewicht

933 gr

Bloed-waarden

39% Bloed-waarden

43%

(Gewicht en bloedwaarden zijn net voor vrijlating opgemeten)

Vrijgelaten 35 = 51% Vrijgelaten 195 = 81%

49.


Het resultaatHet afgelopen jaar is een aantal bijzondere uitgaven gedaan in het kader van onderzoek naar computermodellen die de instandhouding van de kievitenpopulatie kunnen voorspellen. Ook de kosten van het jubileum drukken op dit boekjaar. Dit type uitgaven moeten vrij zeker ook in de toekomst worden gedaan. Hierbij moet gedacht worden aan het systeem dat per dag het geraapte aantal kievitseieren bijhoudt. Daarnaast zijn proceskosten inzake het rapen van eieren te verwachten.

Door het invoeren van een nieuwe huisstijl zijn meer kosten voor drukwerk uitgegeven. De afdrachten van de lokale wachten zijn vlotter binnengekomen dan voorheen. Bij het sluiten van het jaar waren nog 12 wachten in gebreke gebleven.

Doordat ons boekjaar eind oktober sluit, wordt het beeld bij subsidies wat vertekend. De subsidiegever werkt met kalenderjaren. Volgend jaar zal de vergelijking tussen de jaren op dit punt verbeterd zijn.

Ons bondsblad VanellusIn 2008 is een wijziging doorgevoerd in vormgeving en inhoud. Dit heeft geen hoge kosten met zich meegebracht omdat de vormgeving door de Friesland Bank is betaald. Dit jaar moet als een overgangsjaar worden gezien. Er zijn drie nummers oude stijl en drie nummers nieuwe stijl uitgegeven.

Het boekjaar 2008 laat nog een klein verlies zien. Met het goed in de hand houden van drukwerk en porti zal een sluitende begroting voor boekjaar 2009 tot de mogelijkheden behoren. Het aantal abonnementen en de reclameopbrengsten verdienen voortdurende aandacht.

De begroting van de BFVW voor 2009 De uitgaven en inkomsten zijn beiden hoger geraamd dan het afgelopen jaar. De stijging van de lasten is sterker dan de stijging van de opbrengsten. De grootste afwijking bij de uitgaven zit in de commissies en werkgroepen. Vooral pr en het project ‘Blaustirns’ laten grotere uitgaven zien.

Drachten, januari 2009

Eltjo J. van Marum, penningmeester BFVW

Toelichting op de jaarrekening over het boekjaar 2008van 1 november 2007 t/m 31 oktober 2008

F I N A N C I Ë L E Z A K E N

50.

Ingevolge uw opdracht hebben wij de jaarrekening over 2007/2008 over de periode 1 november 2007 tot en met 31 oktober 2008 van de Bond Friese VogelWachten te Leeuwarden beoordeeld. De jaarrekening is opgesteld onder uw verantwoordelijkheid. Het is onze verantwoordelijkheid een beoordelingsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.

De staat van baten en lasten sluit met een positief exploitatiesaldo van E 7.801. Dit bedrag is samengesteld uit een positief exploitatiesaldo van E 9.194 voor de Bond Friese VogelWachten en een nadelig exploitatiesaldo van E 1.393 voor Vanellus. De balans per 31 oktober 2008 sluit met een totaaltelling van E 287.002.

Onze werkzaamheden bestonden, overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot beoordelingsopdrachten, in hoofdzaak uit het inwinnen van inlichtingen bij functionarissen van uw bond en het uitvoeren van cijferanalyses met betrekking tot de financiële gegevens. Door de aard en omvang van onze werkzaamheden kunnen deze slechts resulteren in een beperkte mate van zekerheid omtrent de getrouwheid van de jaarrekening. Deze mate van zekerheid is lager dan aan een accountantsverklaring kan worden ontleend.

Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat de jaarrekening, volgens in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving, geen getrouw beeld geeft.

We vertrouwen erop u hiermee van dienst te zijn geweest.

Hoogachtend,

T.J. WiersmaAccountant-AdministratieconsulentGIBO Accountants en Adviseurs

Beoordelingsverklaring


51.

Balans BFVW 2008A C T I V A Per 31 oktober 2008 Per 31 oktober 2007Vaste activa

Kantoorinventaris

Propagandadienst 1.226 539

Bondsblad Vanellus

Commissie Broedzorg 783 1.481

2.009 2.020

Vlottende activa

Voorraden 9.873 10.801

Vorderingen:

- Rente 3.391 2.603

- Afdracht vogelwachten 3.615 15.017

- Abonnementen Vanellus 840 1.728

- Overige 90.000 107.719 5.900 36.049

Liquide middelen

Bij RABO-BANK:

- Rek. crt Drachten 54.844 4.730 4.029

- Rendem.rek. 133 354 104.514 71.767

- 109.244 75.796

Bij FRIESLAND BANK:

- Profijtplusrek. 42 997 33 33

- Rek.crt. Vanellus 00 630 5.454 5.399

- Termijndeposito 14 795 25.010 24.188

- Termijndeposito 83 457 12.059 42.556 11.684 41.304

Bij POSTBANK:

- Rek.crt. BFVW 800395 809 376

- Rek.crt. Vanellus 966255 23.767 18.088

- Kapitaalrekening 966255 2.111

- Steunf. Weidevgls 323530 29

- Rentemeerrekening 26.042

- Kapitaalrekening 323530 24.576 406 47.052

KAS:

- Penningmeester 378 402

- Tuinstra 521 899 131 533

287.002 202.754


52.

Balans BFVW 2008P A S S I V A Per 31 oktober 2008 Per 31 oktober 2007

EIGEN VERMOGEN

B F V W

Algemene reserve 122.653 106.534

Exploitatiesaldo 9.194 16.119

131.847 122.653

VANELLUS

Algemene reserve 38.983 41.433

Exploitatiesaldo - 1.393 37.590 - 2.450 38.983

FONDSEN

Broekman legaat 25.492 25.492

Voorziening Vogelbescherming 25.000

Voorziening Productplan 20.000

70.492 25.492

Kortlopende schulden

Nog te betalen en

vooruit ontvangen 47.073 15.626

287.002 202.754


53.

Exploitatierekening bondsorgaan Vanellus over 2008 en begroting 2009

Rekening2008

Begroting 2008

Rekening2007

Begroting2009

B A T E N

Abonnementen 26.208 27.000 26.869 27.000

Advertenties 3.825 4.000 175 3.000

Rente 1.253 1.350 1.275 1.250

Donaties 358 0 5.068

31.644 32.350 33.387 31.250

L A S T E N

Uitgiftekosten

- het drukken van Vanellus 19.145 18.000 21.612 18.000

- porti- en verzendkosten 4.159 5.700 5.376 4.000

- redactie- en fotokosten 5.288 4.900 5.724 5.000

- uitvoeringskosten 1.938 650 200 2.000

- kosten betalingsverkeer 225 140 32 225

- telefoonkosten 79

Overige kosten

- afschrijving inventaris 455

- contributies/abonnementen 89 100 17 100

- reiskosten 668 1.000 843 750

- accountantskosten 1.525 1.400 1.499 1.000

33.037 31.890 35.837 31.075

Totaal aan baten 31.644 31.350 33.387 31.250

Totaal aan lasten 33.037 31.890 35.837 31.075

EXPLOITATIE - 1.393 460 - 2.450 175


54.

Staat van baten en lasten BFVW 2008 en begroting 2009

B A T E N Rekening Begroting Rekening Begroting

2008 2008 2007 2009

Afdracht wachten 61.228 65.000 à € 2,50 65.001 61.000

Afdracht oude jaren - 6.274 - 508

Koekaktie 400 0 870 0

Inlegvellen 16.717 15.500 à € 2,70 15.762 16.000

bruto.

Rente banken 3.421 2.500 2.254 3.000

Giften & overige baten 1.768 17

Subsidies (incl. Vogelbescherming Nederland) 99.276 152.500 4.034 102.500

176.536 235.500 87.430 182.500

L A S T E N Rekening Begroting Rekening Begroting

2008 2008 2007 2009

BESTUURSKOSTEN

. Uitvoeringskosten- Kosten Bondsbureau- Onderzoek stand kievitenpopulatie

7.40868.1677.482

5.000130.000

7.392

5.00075.000

. Vergaderkosten, e.d. 4.960 6.000 5.261 5.000

. Reiskosten 3.899 7.500 7.601 4.000

. Tel. / fax 1.207 1.500 1.419 1.500

. Drukwerk 3.691 1.600 2.420 4.000

. Kantoorkosten 1.773 4.000 3.217 2.000

. Automatisering 115 1.500 200 1.500

. Representatie 1.669 3.500 2.988 2.000

. Afschrijving inventaris 1.361 2.800 2.231 1.500

. Nieuw beleid 100 5.000 2.029 5.000

. Website 6.428 1.000 5.711 3.000

108.260 169.400 40.469 109.500


55.

Staat van baten en lasten BFVW 2008 en begroting 2009 (vervolg)

LASTEN Rekening Begroting Rekening Begroting

2008 2008 2007 2009

ALGEMENE KOSTEN. Jaarverslag 4.395 3.000 3.726 4.000 . Verzekeringen 2.230 2.100 2.223 2.200 . Abonn./lidmaatsch./donaties 838 500 771 800 . Kosten betalingsverkeer 120 200 155 200

. Accountantskosten

. Kosten JubileumOverige algemene kosten

3.02114.731

2.600

350

2.785

61

3.000 0

350

25.335 8.750 9.721 10.550

COMMISSIES & WERKGROEPEN. Nazorg 1.420 6.000 9.141 6.000 . Broedzorg . Algemeen 6.372 2.000 - 1.859 6.000 . Reservering v. Nestkastproject 2.000 - 2.000. Project Blaustirns 1.091 12.500 314 12.500 . Project Patrijs/Vogels aan huis 2.150 4.000 3.698 2.500 . Educatie 2.631 2.000 1.825 4.000 . PR . Public Relations 10.375 10.000 1.468 13.000 . Reservering v. nieuwe stand 3.000 - 3.000 Vogelmeldingsdienst 300 . Ras-project 19 300 162 300 . Wilsters 1.070 1.200 911 1.200 . Kerkuilen BMP-tellers 5.571 3.000 2.345 6.000 30.699 46.300 18.005 56.500 BIJDRAGEN & BIJZONDEREPROJECTEN:

. Fryske Plattelâns Aliantie (FPA) 750 750 750 750

. Vogelasyls Ureterp en Anjum 1.150 1.150 1.150 1.150

. Jubileumfonds Vogelwachten 695 1.000 1.080 1.000

. Diverse projecten Vogelwachten 270 2.000 135 1.000

. Bijdragen in projecten van anderen 183 3.000 1.000 3.048 7.900 3.115 4.900

167.342 232.350 71.310 181.450

RESULTAAT Rekening Begroting Rekening Begroting

2008 2007 2007 2009

Totaal baten 176.536 235.500 87.430 182.500

Totaal lasten 167.342 232.350 71.310 181.450

EXPLOITATIESALDO 9.194 3.150 16.120 1.050


56.

Vogelwachten functie

1 VW. Akkerwoude Se. S. ALKEMA Doniaweg 27 9104 GG Damwoude 0511-425095

1 VW. Akkerwoude Pe. J. POSTMA Haeijehoek 18 9108 MR Broeksterwoude 0511-422183

1 VW. Akkerwoude Vo. Tj. WIERSMA Conr.Veenlandstraat 45 9104 BM Damwoude

2 VW. Akkrum Se. T.P. DE VRIES It Swee 23 8494 PB Nes 0566-650306

2 VW. Akkrum Pe. A.H. VISSER Krompaed 2 8491 EZ Akkrum 0566-652086

2 VW. Akkrum Vo. S. MIEDEMA Sijthuisterfjild 2 8468 ML Haskerdijken 0566-652053

3 VW. Ameland (Hollum/Ballum) Se. E. SMIT Brakspolle 6 9161 DW Hollum-Ameland 0519-554819

3 VW. Ameland (Hollum/Ballum) Pe. G. RUYGH Pietjemiedeweg 1a 9162 EH Ballum 0519-554221

3 VW. Ameland (Hollum/Ballum) Vo. IJ. BRIJKER Kekelburen 13 9161 DS Hollum 0519-554397

4 VW. Ameland (Nes-Buren) Se. J.D. BROUWER Nieuweweg 6 9164 KC Buren-Ameland 0519-542930

4 VW. Ameland (Nes-Buren) Pe. P.J. BROUWER Hoofdweg 10 9164 KL Buren-Ameland 0519-542581

4 VW. Ameland (Nes-Buren) Vo. J.T. DE JONG Hiemkesweg 10 9163 GG Nes 0519-542667

5 VW. Anjum Se. S. ZIJLSTRA Burmaniastrjitte 5 9133 MV Anjum 0519-321794

5 VW. Anjum Pe. J. BIJL Schildhoek 11 9976 VW Lauwersoog 0519-349902

5 VW. Anjum Vo. T. VISSER Stiemsterwei 24 9133 NS Anjum 0519-321420

6 VW. Arum Se. J. DE BOER Skoalsingel 22 8822 VJ Arum 0517-641717

6 VW. Arum Pe. J. BRUINSMA Hockaart 3 8822 VW Arum 0517-641708

6 VW. Arum Vo. E. TICHELAAR Van Kammingaweg 31 8822 WB Arum 0517-641600

7 VW. Augustinusga/Surhuizum Se. Mevr. C. ALMA-LAANSTRA Skoalikkers 34 9284 TW Augustinusga 0512-352732

7 VW. Augustinusga/Surhuizum Pe. T. HANSMA Langpaed 4 9283 TD Surhuizum 0512-352493

7 VW. Augustinusga/Surhuizum Vo. H. HOEKSMA Kruswei 30 9281 KL Harkema 0512-352655

8 VW. Bakhuizen Se. J. MELCHERS Skuniadijk 13 8574 TR Bakhuizen 0514-582090

8 VW. Bakhuizen Pe. l. OZINGA Hollewei 8 8574 TH Bakhuizen 0514-582105

8 VW. Bakhuizen Vo. E. BOSMA Middenpad 3 8574 SH Bakhuizen 0514-581960

9 VW. Balk en omstreken Se. Mevr. T. SMIT-WASSENAAR Lorbuorren 3 8571 MT Harich 0514-603918

9 VW. Balk en omstreken Pe. A. OVERDIJK De Weind 7 8561 JA Balk 0514-604891

9 VW. Balk en omstreken Vo. W.S. DE BOER Welgelegen 13 8571 RG Harich 0514-605531

10 VW. Beetgum/Beetgumermolen Se. O. BAARDA Hilligekamp 24 9044 MV Beetgum 058-2531784

10 VW. Beetgum/Beetgumermolen Pe. R. BUURSEMA Langestraat 62 9045 PD Beetgumermolen 058-2531591

10 VW. Beetgum/Beetgumermolen Vo. D. WYNIA It String 43 9045 RE Beetgumermolen 058-2531920

11 VW. Bergum Se. W. LANTING De Bjirk 12 9251 NJ Burgum 0511-463791

11 VW. Bergum Pe. J. WIEGERSMA Hillemaweg 51 9251 KC Burgum 0511-463446

11 VW. Bergum Vo. A. KLAVER Pater Doesburgleane 19 9251 PK Burgum 0511-462564

12 VW. Berlikum Se. J. METZLAR Twibak 2 9041 ES Berlikum 0518-462353

12 VW. Berlikum Pe. P. HAARSMA W. Koningstraat 22 8851 GT Tzummarum 0518-481770

12 VW. Berlikum Vo. F.. SIEGERSMA Kwekerijleane 9 9041 ER Berlikum 0518-461793

13 VW. Birdaard Se. J. LUDEMA Dokkemerstraatweg 12 9112 GT Burdaard 0519-332785

13 VW. Birdaard Pe. W. NOORDSTRA Hoofdweg 118 9112 HB Burdaard

13 VW. Birdaard Vo. J. LUDEMA Dokkumerstraatweg 12 9112 GT Burdaard 0519-332785

14 VW. Boksum en omkriten Se. S. TILMA Tiltsjedyk 2 9031 XL Boksum 058-2541960

N A M E N E N A d R E S S E N

57.


14 VW. Boksum en omkriten Pe. Th. HOFMAN Pypsterhof 24 9033 XM Deinum 058-2541953

14 VW. Boksum en omkriten Vo. J. WIJNSMA Muontsehiem 19 9031 XD Boksum 058-2541815

15 VW. Bolsward Se. A. VAN LINGEN De Kuper 15 9005 RP Wergea 058-2551736

15 VW. Bolsward Pe. D.H. KUPERUS Snekerstraat 79 8701 XC Bolsward 0515-577441

15 VW. Bolsward Vo. J.D. KIENSTRA Samuel v Haringhouckstr. 21 8701 DW Bolsward 06-50623445

16 VW. Boyl Se. Y. EDEMA Boylerweg 167 8392 NG Boyl 0561-421890

16 VW. Boyl Pe. K. DE VRIES Kerkweg 30 8392 NP Boyl 0561-421713

16 VW. Boyl Vo. B. NIJSINGH Boylerweg 15 8392 NA Boyl 0561-421536

17 VW. Bozum Se. J.J.C. DE VRIES Tjerkebourren 10 8635 MC Boazum 06-42712863

17 VW. Bozum Pe. A. LAND Tjerkebourren 12 8635 MC Boazum 0515-521661

17 VW. Bozum Vo. F. DE BOER Yndyk 5 8635 VD Boazum 0515-521575

18 VW. Brantgum Se. H. ROTTEVEEL De Terp 4 9154 BC Foudgum 0519-295891

18 VW. Brantgum Pe. T. DAMMERS Tjessenweg 5 9152 BD Waaxens

18 VW. Brantgum Vo. L. STELLEMA Stemhuisstraat 14 9153 BH Brantgum 0519-561691

19 VW. Buitenpost Se. J. ROSKAMMER Ruiterstraat 22 9285 RX Buitenpost 0511-542701

19 VW. Buitenpost Pe. J. WAGENAAR De Schepperstr. 67 9285 PJ Buitenpost 0511-543192

19 VW. Buitenpost Vo. J.A. WAGENAAR Egypte 5 9285 MX Buitenpost

20 VW. De Blesse c.a. Se. P. DEKKER Domeinenweg 8 8396 LM Peperga 0561-441545

20 VW. De Blesse c.a. Pe. L. DOUMA Erica 13 8471 WL Wolvega 0561-612788

20 VW. De Blesse c.a. Vo. U. JELLEMA Pepergaweg 72 8395 PE Steggerda 0561-441478

21 VW. De Fjouwer Doarpen" Itens Se. S. EEKMA Buorren 48 8641 WX Rien 0515-521820

21 VW. De Fjouwer Doarpen" Itens Pe. J. V.D.WOUDE Bourren 36 8641 WX Rien 0515-521944

21 VW. De Fjouwer Doarpen" Itens Vo. E. De BOER Skippersbuorren 15 8734 GT Easterein 0515-331533

22 VW. De Wilgen/Smalle Ee Se. W. TERPSTRA Slinge 35 9204 KK Drachten 0512-521562

22 VW. De Wilgen/Smalle Ee Pe. D. PESTMAN Drachtstereewei 30 9213 VE De Wilgen 0512-522415

22 VW. De Wilgen/Smalle Ee Vo. G. KOOI Drachtster Heawei 98 9213 VJ De Wilgen 0512-517487

23 VW. Dokkum Se. M.E. PIETERSEN Kouwe 1-B 9103 PE Dokkum

23 VW. Dokkum Pe. E. BLOM Kouwe 19 9103 PE Dokkum 0519-220179

23 VW. Dokkum Vo. Y. DE JONG Woudhorne 51 9101 NS Dokkum 0519-292453

24 VW. Doniawerstal Se. G. SPEERSTRA Hollandiastraat 72 8517 HH Scharsterbrug 0513-415070

24 VW. Doniawerstal Pe. M.J. LEENSTRA Noed 13a 8521 NR St. Nicolaasga 0513-431034

24 VW. Doniawerstal Vo. H.P. DE VRIES Lemmerweg 4 8521 JN St. Nicolaasga 0513-431182

25 VW. Donkerbroek Se. H. DE BOER De Helling 42 8401 TW Gorredijk 0513-436575

25 VW. Donkerbroek Pe. W. MEYERHOF Herenweg 63 8435 WP Donkerbroek 0516-491717

25 VW. Donkerbroek Vo. Mevr. I. RUESSINK-DE JONG Veerhuisweg 46 8435 SC Donkerbroek 0516-491578

26 VW. Drachten.Beetsterzwaag Se. A. BOONSTRA Eikesingel 24 9203 NX Drachten 0512-515560

26 VW. Drachten/Beetsterzwaag Pe. A. KOETS Slinge 20 9204 KL Drachten 0512-519259

26 VW. Drachten/Beetsterzwaag Vo. B. BOSMA De Kampen 2 9244 BJ Beetsterzwaag 0512-381837

27 VW. Drachtstercompagnie Se. T. PLANTINGA Tsjerkebuorren 37 9222 NW Drachtstercompagnie 0512-302543

27 VW. Drachtstercompagnie Pe. H. AARDEMA Fallaatswei 3 9222 NL Drachtstercompagnie 0512-341508


58.


27 VW. Drachtstercompagnie Vo. H.R. BIJMA De Goudbergh 2 9222 LL Drachtstercompagnie 0512-341543

28 VW. Driesum/Wouterswoude Se. E. HOLWERDA Dammelaan 2 9104 GS Damwoude 0511-423737

28 VW. Driesum/Wouterswoude Pe. P. ZWAAGSTRA V. Sytzamaweg 20 9114 RW Driesum 0511-424654

28 VW. Driesum/Wouterswoude Vo. R. BOSGRAAF Hoofdweg 54 9104 BH Damwoude 0511-425106

29 VW. Drogeham Se. W. BOONSTRA Skoalikkers 11 A 9284 TS Augustinusga 0512-352199

29 VW. Drogeham Pe. W. REITSMA Sankop 23 9289 JV Drogeham 0515-330919

29 VW. Drogeham Vo. S. BIJMA De Ikkers 8 9289 KV Drogeham 0512-331244

30 VW. Dronrijp Se. Th. JELLEMA Strjitwei 5 9035 VM Dronrijp 0517-232438

30 VW. Dronrijp Pe. L. VELTMAN Puoldijk 62 9035 VC Dronrijp 0517-231638

30 VW. Dronrijp Vo. Joh. R. VAN DER MEER 't Heech 44 A 9035 AE Dronrijp 0517-231641

31 VW. Easterein Se. G. KOOISTRA Wynserdyk 43 8734 GE Easterein 0515-331892

31 VW. Easterein Pe. G. BAKKER Wynserdyk 18-20 8734 GG Easterein 0515-332919

31 VW. Easterein Vo. M. HOEKSTRA Skilplein 9 8734 GW Easterein 0515-332331

32 VW. Eestrum Se. J. HANSMA Buurtlaan 15 9258 CK Jistrum 0512-471314

32 VW. Eestrum Pe. J.F. ZIJLSTRA Buorrefinnewei 14 9258 CM Jistrum 0512-471510

32 VW. Eestrum Vo. J. KROL Schoolstraat 25 9258 CE Jistrum 0512-471541

33 VW. Engwierum Se. E. IDSARDIE Stienfeksterwei 7 9131 KK Ee 06-55966598

33 VW. Engwierum Pe. P. VEENDORP de Kampen 12 9132 LV Engwierum 0511-408052

33 VW. Engwierum Vo. R. VINK Mounebuorren 2a 9132 EH Engwierum 0511-408531

34 VW. Feankleaster e.o. Se. L. POSTMA Ds.Griffijnstrjitte 1 9298 KB Kollumerzwaag 0511-442424

34 VW. Feankleaster e.o. Pe. S. SCHOTANUS JR Foarwei 103 9298 JE Kollumerzwaag 0511-441656

34 VW. Feankleaster e.o. Vo. H. BAKKER Boppelannen 11 9286 GE Twijzel 0511-443186

35 VW. Ferwerd Se. J. ELKEMA Voorstraat 33 9171 LT Blije 0519-561635

35 VW. Ferwerd Pe. Y. VISSER Marrumerweg 9 9172 PN Ferwerd 0518-411388

35 VW. Ferwerd Vo. Gj. DE GROOT Miedwei 11 9151 AH Holwerd 0519-561784

36 VW. Franeker Se. I. SCHRAM De Buffer 3 8851 GR Tzummarum 0518-481069

36 VW. Franeker Pe. A.L. DE WITTE Schouw 2 8802 NZ Franeker 0517-393351

36 VW. Franeker Vo. R. KEIZER Prof. Venemastraat 1 8801 DV Franeker 0517-393559

37 VW. Gaastmeer Se. P. VISSER Munkedyk 1 8611 JP Gaastmeer 0515-469568

37 VW. Gaastmeer Pe. D. FLAPPER J.J.Hofstrjitte 29 8611 JT Gaastmeer 0515-469438

37 VW. Gaastmeer Vo. W. LEENSTRA Hellingpaed 12 8611 JR Gaastmeer 0515-469441

38 VW. Garyp Se. J. DE GRAAF Greate Buorren 4 9263 PM Garyp 0511-521505

38 VW. Garyp Pe. S.E. RIEMERSMA Gravinneloane 2 9263 TA Garyp 0511-521306

38 VW. Garyp Vo. J. ZUIDERVELD Ljippenstal 44 9263 RK Garyp 0511-521862

39 VW. Gerkesklooster/Stroobos Se. M. PLANTINGA De Lauwers 33 9873 RV Gerkesklooster 0512-352723

39 VW. Gerkesklooster/Stroobos Pe. E. NICOLAI Klaarkamp 12 9873 RH Gerkesklooster 0512-352156

39 VW. Gerkesklooster/Stroobos Vo. K. SPRIENSMA Spriensma's Reed 9873 TE Gerkesklooster 0512-351403

40 VW. Goingaryp/Eagmaryp/Terkaple Se. S. BRINK Bourren 38 8542 AB Terkaple 0566-688552

40 VW. Goingaryp/Eagmaryp/Terkaple Pe. U. BRINK Fjildwei 36 8542 AD Terkaple 0566-689315

40 VW. Goingaryp/Eagmaryp/Terkaple Vo. J. V. D. MEER Buorren 66 8542 AC Terkaple 0566-689380


59.


41 VW. Gorredijk Se. J. KEUNING Dollard 184 9204 CV Drachten 0512-540615

41 VW. Gorredijk Pe. J. SIJBRANDIJ Schoolstraat 53 8401 CV Gorredijk

41 VW. Gorredijk Vo. J. DE VOS Kuiperij 87 8401 VP Gorredijk 0513-463073

42 VW. Grouw Se. D. JONKER Drachtsterweg 12 9001 BE Grou 0566-623824

42 VW. Grouw Pe. W. HOOGHIEMSTER P.j.Troelstrawei 41 9001 CT Grou 0566-622360

42 VW. Grouw Vo. A. HUITEMA Kievitstraat 26 9001 EN Grou 0566-622025

43 VW. Hallum/Marrum Se. B. GREYDANUS Stasjonwei 6 9073 GJ Marrum 0518-412313

43 VW. Hallum/Marrum Pe. A. SCHUILING Westernijkerk 12 9073 TS Marrum 0518-413234

43 VW. Hallum/Marrum Vo. J. HOUTSMA Meekmawei 2 9074 TJ Hallum 0518-431482

44 VW. Hantum Se. H. TJEPKEMA Smidstraat 12 9147 BK Hantum 0519-571540

44 VW. Hantum Pe. J.G. SIETSMA Fenneweg 27 9146 CE Hantemeruitburen 0519-241397

44 VW. Hantum Vo. Tj. P. HIJLKEMA Stationsweg 2 9147 CM Hantum 0519-571904

45 VW. Harlingen Se. J. HAAN Kerkstraat 33 8872 NW Harlingen 0517-416955

45 VW. Harlingen Pe. W. DE JONG Harlingerweg 20 8821 LC Kimswerd 0517-641681

45 VW. Harlingen Vo. H. BOON De Tureluur 16 8862 LD Harlingen 0517-419263

46 VW. Haskerdyken Se. IJ. PEANSTRA Rijksstraatweg 54 8468 ME Haskerdyken 0519-671622

46 VW. Haskerdyken Pe. A. WESTRA Konvintspaad 13 8468 BL Haskerdyken 0513-671325

46 VW. Haskerdyken Vo. G. OTTER Konvintspaad 5 8468 BL Haskerdyken 0513-671467

47 VW. Heeg Se. H. ANDRINGA It Gerslan 13 8621 DW Heeg 0515-443316

47 VW. Heeg Pe. C. PISO Harinxmastrjitte 22 8621 BL Heeg 0515-442202

47 VW. Heeg Vo. E. TERPSTRA Helling 64 8621 CP Heeg 0515-442397

48 VW. Heerenveen Se. W. PLANTINGA Joris I. Veld State 113 8442 PJ Heerenveen 0513-633952

48 VW. Heerenveen Pe. H. MULDER Badweg 59 8442 AE Heerenveen 0513-628213

48 VW. Heerenveen Vo. J. VAN AALSUM Woudsterweg 36 8448 HB Heerenveen 0513-688203

49 VW. Het Oud Bildt Se. D. LAUTENBAG Buorren 32 9041 BB Berlikum 06-27133380

49 VW. Het Oud Bildt Pe. R. FOPMA H.Buwaldastraat 13 9076 HB St. Annaparochie 0518-401102

49 VW. Het Oud Bildt Vo. B. TUINHOF Netarisappel 18 9076 LB St. Annaparochie 0518-402718

50 VW. Holwerd e.o. Se. H. BOLTJES Stationweg 8 9151 JN Holwerd 0519-561721

50 VW. Holwerd e.o. Pe. H. BOLTJES Stationweg 8 9151 JN Holwerd 0519-561721

50 VW. Holwerd e.o. Vo. H. V.D. BOS Stationsweg 18 9151 JN Holwerd 0519-562126

51 VW. Hurdegaryp Se. Mevr. W. DIJKEMA-LINDEBOOM Jintewarren 21 9254 GA Hurdegarijp 0511-475153

51 VW. Hurdegaryp Pe. W. POELSTRA Jintewarren 11 9254 GA Hurdegarijp 0511-476711

51 VW. Hurdegaryp Vo. B. GRAANSMA Rijksstraatweg 114 9254 DL Hurdegarijp 0511-472890

52 VW. Idaarderadeel Nrd.(Warga e.o.) Se. J. DE BOER De Marren 45 9005 NS Wergea 058-2552329

52 VW. Idaarderadeel Nrd.(Warga e.o.) Pe. A. ZWART De Turfskipper 24 9005 RH Wergea 058-2552408

52 VW. Idaarderadeel Nrd (Warga e.o.) Vo. F. DE BRUIN Leechlan 40 9003 XX Warten 058-2551407

53 VW. IJlst en Oosthem Se. J. FRANKENA De Sylroede 22 8615LC Blauwhuis 0515-579486

53 VW. IJlst en Oosthem Pe. W. SPOELSTRA Geeuwkade 5 8651 AA IJlst 0515-531422

53 VW. IJlst en Oosthem Vo. S. FEENSTRA Rige 14 8617 LA Abbega 0515-569637

54 VW. Irnsum Se. S.P. VISSER De Terp 37 9011 VX Jirnsum 0566-841444


60.


54 VW. Irnsum. Pe. A.W. NIEMARKT Terp 1 9011VW Jirnsum 0566-601130

54 VW. Irnsum Vo. J. MEIJER Dekamastraat 54 9011 WG Jirnsum 0566-601282

55 VW. Jelsum e.o. Se. A. KEMKER Dekemawei 10 9057 LC Jelsum 058-2800331

55 VW. Jelsum e.o. Pe. K. BRAAKSMA Giele Anemoanstrjitte 9056 PS Cornjum 06-52431288

55 VW. Jelsum e.o. Vo. R. KEMKER Dekemawei 8 9057 LC Jelsum 058-2800331

56 VW. Joure Se. J. DE GRIJS It Sud 19e 8512 AJ. Broek (bij Joure) 0513-413042

56 VW. Joure Pe. W. VAN DER HEIDE Eeltsjebaes 58 8501 RC Joure. 0513-412210

56 VW. Joure Vo. K. SCHIERE. Warring 75. 8502 BB. Joure. 0513-413456

57 VW. Jubbega e.o. Se. H. DE BOER Schoterlandseweg 101 8411 XZ Jubbega 0516-462709

57 VW. Jubbega e.o. Pe. P.M. VAN HUIZEN P.W. Janssenweg 95. 8411 XT. Jubbega. 0516-462036

57 VW. Jubbega e.o. Vo. S. BLOKSTRA. Bij de Leijwei 5. 8412 SW. Hoornsterzwaag 0516-462258

58 VW. Jutryp/Hommerts Se. Mevr. P BREKEVELD-SILVIUS Riperwei 52 8623 XN Jutrijp 0515-442517

58 VW. Jutryp/Hommerts Pe. W. LEISTRA Piekezijlstraat 1 8608 CM Sneek 0515-413930

58 VW. Jutryp/Hommerts Vo. O. BETHLEHEM Zilverschoon 6 8607 GA Sneek 0515-412206

59 VW. Kollum Se. C. STERINGA V Broersmastraat 7 9291 CZ Kollum 0511-451380

59 VW. Kollum Pe. R. DE VRIES Kalmoes 6 9291 JM Kollum 0511-452794

59 VW. Kollum Vo. R WESTRA Tolhuis 25 9291 JZ Kollum 0511-453763

60 VW. Koudum/Hemelum Se. L.P. ZIJLSTRA Achter de Tuinen 9 8723 BV Koudum 0515-523909

60 VW. Koudum/Hemelum Pe. B. DE JONG Heechhout 18 8723 ES Koudum 0514-522376

60 VW. Koudum/Hemelum Vo. P. VENEMA Gerben Ypmastraat 46 8723 CR Koudum 0514-522164

61 VW. Langezwaag/Luxwoude Se. Y. BODZINGA De Weech 7 8405 GP Luxwoude 0513-529857

61 VW. Langezwaag/Luxwoude Pe. J. NIJBOER Lytse Wyngaerden 27 8404 BM Langezwaag 0513-688582

61 VW. Langezwaag/Luxwoude Vo. C. POST Hegedyk 150 8404 GE Langezwaag 0513-688072

62 VW. Leeuwarden e.o. Se. J.C. LANDMAN P.Lastmanstraat 19 8932 LL Leeuwarden 058-2121526

62 VW. Leeuwarden e.o. Pe. Mevr. S. HOEKSTRA Tsjibbe Geertswei 36 8915 HM Leeuwarden 058-2129199

62 VW. Leeuwarden e.o. Vo. D. VAN WIER Eise Eisingastrjitte 28 9035 BR Dronrijp 0517-231956

63 VW. Lekkum/Miedum Se. Mevr. W. VAN DER.MEER-BIJL Miedwei 6 9081 AJ Lekkum 058-2661231

63 VW. Lekkum/Miedum Pe. P. VERHAAG Stadhouderstate 16 8925 AE Leeuwarden 058-2661231

63 VW. Lekkum/Miedum Vo. J. WIND Wijns 45 9091 BE Wijns 058-2562104

64 VW. Lemmer Se. R.F. v VEENENDAAL Wagenman 16 8531 MJ Lemmer 0514-561970

64 VW. Lemmer Pe. A. GEERTSMA Orion 10 8531NC Lemmer 0514-562090

64 VW. Lemmer Vo. P. VAN FOEKEN Grote Beer 32 8531 MN Lemmer 0514-561595

65 VW. Lollum/ Waaxens Se. S. BIJMA Kerkstraat 6 8823 SK Lollum 0517-469272

65 VW. Lollum/ Waaxens Pe. A. DIJKSTRA Buorren 19 A 8845 SG Waaxens 0517-469125

65 VW. Lollum/ Waaxens Vo. A. DIJKSTRA Buorren 19 A 8845 SG Waaxens 0517-469125

66 VW. Makkum Se. J. GENEE Lieuwkemastraat 63 8754 BL Makkum 0515-232805

66 VW. Makkum Pe. H. GENEE Bleekstraat 36B 8754 CL Makkum 0515-233938

66 VW. Makkum Vo. J. GENEE Lieuwkemastraat 63 8754 BL Makkum 0515-232805

67 VW. Mantgum Se. E. VAN DER HEM Battenserreed 7 9023 AR Jorwert 058-2519681

67 VW. Mantgum Pe. F. VELLINGA Pastorijfinne 20 9023 AL Jorwert 058-2519892


61.


67 VW. Mantgum Vo. P. VAN DER ZEE Gibbeflecht 57 9022 AH Mantgum 058-2501402

68 VW. Marssum Se. Sj. HOVENGA Dr, Poptastrjitte 7 9034 HG Marssum 058-2541225

68 VW. Marssum Pe. A. FOKKEMA Wielingstrjitte 14 9034 HE Marssum 058-2542176

68 VW. Marssum Vo. M. HOVENGA Bitgumerdyk 37 9034 HG Marssum 058-2541567

69 VW. Menaldum/Slappeterp Se. S. MUIZELAAR Sj.Helfrichstraat 9 8802 VC Frjentsjer 0517-234198

69 VW. Menaldum/Slappeterp Pe. M. DIJKSTRA It War 7 9036 MK Menaldum 0518-451960

69 VW. Menaldum/Slappeterp Vo. J. BROUWER Graldasingel 1 9036 KC Menaldum 0518-450717

70 VW. Nijbeets/Veenhoop Se. D. VAN DER HEIDE De Ripen 6 9245 VG NijBeets 0512-461504

70 VW. Nijbeets/Veenhoop Pe. T. HOFSTRA Janssen Stichting 12 9245 VJ Nijbeets 0512-461286

70 VW. Nijbeets/Veenhoop Vo. L. SLAGER Van Edenstrjitte 17 9245 HL Nijbeets 0512-461768

71 VW. Noordbergum Se. B. ZWAAGSTRA S.K.Feitsmasraat 1 9257 VX Noardburgum 0511-474194

71 VW. Noordbergum Pe. J. V.D. MEER Westersingel 5 9257 DP Noardburgum 0511-473358

71 VW. Noordbergum Vo. J. VISSER Hanegraaffweg 23 9257 VT Noardburgum 0511-475623

72 VW. Olde- en Nijeberkoop Se. J. PIEKEBOER JR Grietmanstraat 73 8421 RG Oldeberkoop 06-21580226

72 VW. Olde- en Nijeberkoop Pe. G. HOF De Weeme 12 8421 DB Oldeberkoop 0516-451483

72 VW. Olde- en Nijeberkoop Vo. T. DRAAIJER Heerenveenseweg 1 8421 PJ Oldeberkoop 0516-451345

73 VW. Oldeboorn Se. G. V NOREL Hooivaartsweg 9 A 8457 EE Gersloot 0566-631752

73 VW. Oldeboorn Pe. D. PLOEG Wjitteringswei 49 8495 JL Aldeboarn 0566-632016

73 VW. Oldeboorn Vo. G. HOFSTRA Fjurlanswei 8 8495 NP Aldeboarn 0566-631722

74 VW. Oldeholtpade e.o. Se. Mw. M. NOORDMAN Slingerweg 17 8476 BA Ter Idzard 0561-688886

74 VW. Oldeholtpade e.o. Pe. E. DEMMINK Jokweg 64 8394 VN De Hoeve 0561-432828

74 VW. Oldeholtpade e.o. Vo. Sj. BAKKER Van Lyclamastraat 16 8474 CR Oldeholtpade 0561-688702.

75 VW. Oostermeer (Eastermar) Se. A. OOSTERDIJK Groeneweg 1 9261 XM Eastermar 0512-472236

75 VW. Oostermeer (Eastermar) Pe. A. ATSMA Grote Hornstweg 16 9261 VW Eastermar 0512-471270

75 VW. Oostermeer (Eastermar) Vo. A. TIMMERMAN Saedwei 6 9261 XM Eastermar 0512-472015

76 VW. Oosterwierum Se. H. BOERSMA Hegedyk 5 8635 VB Bozum 058-2893009

76 VW. Oosterwierum Pe. W. TALSMA Doarpstrjitte 18 9021 CL Oosterwierum 06-11142767

76 VW. Oosterwierum Vo. J. STOELINGA Dorpsstraat 7 9021 CJ Oosterwierum 058-2502019

77 VW. Oosterwolde e.o. Se. W.A. VAN DER VLIET Buterheideveld 31 8423 TB Makkinga 0516-441554

77 VW. Oosterwolde e.o. Pe. G. LEUPEN Mr.Verwerstraat 10 8431 AE Oosterwolde 0516-514512

77 VW. Oosterwolde e.o. Vo. P. MOES Westermaad 16 8431 TD Oosterwolde 0516-514631

78 VW. Oosterzee Se. A. FABRIEK Middenwei 123 8538 RB Bantega 0514-551290

78 VW. Oosterzee Pe. S. WITTEVEEN Landmansweg 7 8536 TB Oosterzee 0514-541431

78 VW. Oosterzee Vo. J. DE VLAS De Roede 44 8539 SX Echtenerbrug 0514-541490

79 VW. Opeinde (Sm) Se. J. KOOTSTRA Dkt.Siebingasingel 120 9218 PZ Opeinde 0512-372716

79 VW. Opeinde (Sm) Pe. A. PEEREBOOM Kanaelsloane 13 9218 VC Opeinde 0512-372202

79 VW. Opeinde (Sm) Vo. J. HYLKEMA Kommisjewei 159 9218 PE Opeinde 0512-372248

80 VW. Oppenhuizen/Uitwellingerga Se. H. SCHRAA Broerstritte 21 8625 JA Oppenhuizen 0515-559389

80 VW. Oppenhuizen/Uitwellingerga Pe. W. ELSINGA P. Walmastrjitte 22 8625 HE Oppenhuizen 0515-559293

80 VW. Oppenhuizen/Uitwellingerga Vo. A. VISSER Tjerkebuorren 38 8625 HD Oppenhuizen 0515-559683


62.


81 VW. Oude- en Nieuwehorne Se. J. STELMA Schoterlandseweg 31 8413 NM Oudehorne 0513-542020

81 VW. Oude- en Nieuwehorne Pe. Mevr. ANDRINGA-COX Schoterlandseweg 18 8413 NM Oudehorne 0513-627717

81 VW. Oude- en Nieuwehorne Vo. S. VD LET Oldeberkoperweg 60 8413 NZ Oudehorne 0516-452390

82 VW. Oude- en Nijemirdum Se. C. DRAAIJER Wissebuurt 3 8566 JM Nijemirdum 0514-571926

82 VW. Oude- en Nijemirdum Pe. J. FOLKERSMA De Buterkamp 3 8567 LM Oudemirdum 0514-571359

82 VW. Oude- en Nijemirdum Vo. S. HOEKSTRA Hoitebuorren 18 A 8566 JE Nijemirdum 0514-571830

83 VW. Oudega (Sm) Se. Mevr. M. BAKKER It West 64 9216 XE Oudega (Sm). 0512-372275

83 VW. Oudega (Sm) Pe. J. PAULESMA Fabrykswei 29 9216 WR Oudega (Sm). 0512-371141

83 VW. Oudega (Sm) Vo. B.M. DE BRUIN Aldegeasterdyk 3 9216 VN Oudega (Sm). 0512-371570

84 VW. Oudega (W) Se. A. RIENSTRA t Reidlân 3 8614 AZ Oudega (W). 0515-469860

84 VW. Oudega (W) Pe. J. WIJNJA Hoytemadyk 9 8614 AR Oudega (W). 0515-469799

84 VW. Oudega (W) Vo. Y. YKEMA Nummer 11 8613 JH Sandfirden 0515-469444

85 VW. Oudehaske Se. S. KRIKKE Oude Postweg 6 8461 LL Rottum 0513-551220

85 VW. Oudehaske Pe. K. JAGER Badweg 16 8465 NN Oudehaske 0513-677729

85 VW. Oudehaske Vo. W. BOUKNEGT Turfstuke 22 8465 RR Oudehaske 0513-677638

86 VW. Oudwoude Se. TJ. HIEMSTRA Oostenstein 9 9291 GS Kollum 0511-453828

86 VW. Oudwoude Pe. Sj. HOEKSTRA Walddyk 5 9294 LG Oudwoude 0511-408882

86 VW. Oudwoude Vo. A. KLAVER Simmerwei 2 9294 KV Oudwoude 0511-453029

87 VW. Parrega/ Hieslum Se. H. KAMSTRA Trekweg 126 8763 M J Parrega 0515-579490

87 VW. Parrega/ Hieslum Pe. J. WIJNJA Kerkbuurt 20 8763 MK Parrega 0515-579528

87 VW. Parrega/ Hieslum Vo. J. DE HAAN Waubertstrjitte 40 8763 MS Parrega 0515-579820

88 VW. Raerderhim e.o. Se. S. LEENSTRA De Clegauwe 13 8627 SM Gauw 0515-521772

88 VW. Raerderhim e.o. Pe. W. DE JONG Binnenbuorren 11 9013 CB Poppenwier 0566-601739

88 VW. Raerderhim e.o. Vo. L. WIJTSMA D. Dijkstrastraat 11 9014 CC Tersoal 0515-521621

89 VW. Reduzum Se. M. ZIJLSTRA Headstrjitte 48 9008 SR Reduzum 0566-602434

89 VW. Reduzum Pe. J. DE GROOT Ienswei 1 9008 TV Reduzum 0566-602620

89 VW. Reduzum Vo. W. VAN GORKUM G.S.Ruiterstrjitte 10 8491 GH Akkrum 0566-650545

90 VW. Rijperkerk Se. W.J. JAGER S. Boukesstraat 1 9271 AP Zwaagwesteinde 0511-445073

90 VW. Rijperkerk Pe. KL. JOUSTRA De Opslach 21 9256 HE Rijperkerk 0511-432640

90 VW. Rijperkerk Vo. J. V.D. ZWAAG Binnendijk 26 9256 HM Rijperkerk 0511-431776

91 VW. Rinsumageest Se. Sj. V.D.GALIEN Van Kleffensweg 9 9155 AM Raard 0519-294266

91 VW. Rinsumageest Pe. Mevr. D. JELLEMA Birdaarderstraatweg 12 9106 GA Sijbrandahuis 0511-422984

91 VW. Rinsumageest Vo. M.J. DE VRIES Trekweg 2 9106 GB Sijbrandahuis 0519-296121

92 VW. Roodhuis/Tirns Se. H. BOUMA Ringdyk 5 8632 WK Tirns 0515-231382

92 VW. Roodhuis/Tirns Pe. P.L. V.D.HOFF Burg. Praamsmalaan 21 8701 AP Bolsward 0515-572126

92 VW. Roodhuis/Tirns Vo. S. V.D. WERF Ingenawei 36 8771 KG Nijland 0515-569234

93 VW. Scharnegoutum e.o. Se. Y. DIJKSTRA Waldastrjitte 34 8629 PH Scharnegoutum 06-41915983

93 VW. Scharnegoutum e.o. Pe. K.W. KOOPMANS W. Santemastraat 37 8629 PR Scharnegoutum 0515-419890

93 VW. Scharnegoutum e.o. Vo. F.A. GAASTRA Fleardyk 31 c 8625 RD Scharnegoutum 0515-421884

94 VW. Schiermonnikoog Se. Th.W. De BOER Martjeland 14 9166 LR Schiermonnikoog 0519-531663


63.


94 VW. Schiermonnikoog Pe. F.A. HOEKSTRA Langestreek 28 9166 NX Schiermonnikoog 0519-531444

94 VW. Schiermonnikoog Vo. A. NOORMAN Langestreek 32 9166 NX Schiermonnikoog 0519-531512

95 VW. Sloten e.o. Se. T. V.D. GOOT Varleane 22 8556 AL Sloten 0514-531496

95 VW. Sloten e.o. Pe. W. V.D. MEER Varleane 2 8556 AL Sloten 0514-531403

95 VW. Sloten e.o. Vo. P. HARINGSMA M.van Coehoornstraat 40 8556 AR Sloten 0514-531308

96 VW. Sneek Se. D. PRUIKSMA De Strikel 10 8604 VV Sneek 0515-417562

96 VW. Sneek Pe. C. BAANSTRA Breewijd 22 8602 CK Sneek 0515-420222

96 VW. Sneek Vo. J. STRIKWERDA De Lange Achte 23 8629 PK Scharnegoutum 0515-415399

97 VW. St. Johannesga-Rotsterhaule Se. S. DE WINTER J.Veldstraweg 28 8513 CJ Ouwsterhaule 06-43021125

97 VW. St. Johannesga-Rotsterhaule Pe. D.J. AKKERMAN Kwekerijweg 2 8507 CC Rohel 0513-551238

97 VW. St. Johannesga-Rotsterhaule Vo. R. HOEKSTRA Ringfeart 29 8464 PC Sint Johannesga 0513-419759

98 VW. Stavoren Se. J. OOSTENVELD Kampenspaed 21 8721 GL Warns 0514-682180

98 VW. Stavoren Pe. H. HOOGLAND 't Noard 41 8721 GB Warns

98 VW. Stavoren Vo. G. DE VRIES Kampenspaed 6 8721 GL Warns 0514-682023

99 VW. Stiens Se. A. ELGERSMA Lotusstrj. 14 9051 NA Stiens 058-2573568

99 VW. Stiens Pe. D. VAN DIJK Kakewei 2 9051 BZ Stiens 058-2573238

99 VW. Stiens Vo. H. HIEMSTRA Petterhusterdyk 31 9051 CZ Stiens 058-2573180

100 VW. Terhorne Se. V. MOLLEMA Bongel 4 8493 KE Terherne 0566-652781

100 VW. Terhorne Pe. A. BRINK Buorren 19 8493 LC Terherne 0566-689401

100 VW. Terhorne Vo. M. BRANDSMA Gravinnewei 16 8493 LW Terherne 0566-689474

101 VW. Terschelling Se. J. BAKKER Douwe Totlaan 26 8881 CX West Terschelling 0562-443218

101 VW. Terschelling Pe. D.J. POSTMA Kooiweg 5 8896 JL Hoorn Terschelling 0562-449086

101 VW. Terschelling Vo. T.D. DE JONG Corneliusdouwesstr. 3 8881 CL West Terschelling 0562-442084

102 VW. Tjalleberd/ De Streek Se. B.M. v/d BERG Fok 12 8441 BK Heerenveen 06-40154700

102 VW. Tjalleberd/ De Streek Pe. W. v/d HONING Aengwirderweg 384 8457 CC Gersloot 0513-529625

102 VW. Tjalleberd/ De Streek Vo. R. VELDMAN Aengwirderweg 376 8458 CM Tjalleberd 0513-529562

103 VW. Trynwalden Se. H. OUD V. Sminiaweg 20 A 9064 K A Oudkerk 058-2561497

103 VW. Trynwalden Pe. G. DIJKSTRA Gytsjerkerhoeke 32 9061 AX Gytsjerk 058-2562888

103 VW. Trynwalden Vo. H. MINKES Bosweg 7 9067 DM Roodkerk 058-2562964

104 VW. Twijzelerheide Se. D. DE JONG Tsjerkepaed 22 9287 LS Twijzelerheide 06-24779571

104 VW. Twijzelerheide Pe. G. DE JONG Heideloantsje 11 9287 HB Twijzelerheide 0511-445218

104 VW. Twijzelerheide Vo. K. DIJKSTRA Hiltsjemuoiswalden 1 9287 NH Twijzelerheide

105 VW. Tytsjerk Se. H. KOOPMANS Lytse Geast 3 9255 LH Tytsjerk 0511-431818

105 VW. Tytsjerk Pe. S. MENGER Woelwijk 44 9255 KJ Tytsjerk 0511-431727

105 VW. Tytsjerk Vo. H. KOOISTRA Toutenburgleane 68 9255 JE Tytsjerk 0511-431348.

106 VW. Ureterp Se. K. VARWIJK Binnewei 7 9248 KT Siegerswoude 0512-303247

106 VW. Ureterp Pe. R. VEENSTRA Toarteltoan 2 9247 GB Ureterp

106 VW. Ureterp Vo. B. De JONG Hjouwerpaed 16 9247 BN Ureterp 0512-302119

107 VW. Veenwouden Se. J.C. BOS Eikesingel 2 9203 NX Drachten 0512-841824

107 VW. Veenwouden Pe. S. V.D.WOUDE De Fennen 20 9269 TC Veenwouden 0511-474977


64.


107 VW. Veenwouden Vo. J. BLEINSMA Dr.A.Plesmanlaan 9269 PH Veenwouden 0511-474370

108 VW. Westergeest Se. J. ADEMA Flaaksikker 20 9295 KV Westergeest 0511-449697

108 VW. Westergeest Pe. U. DE JONG Bumawei 2 9295 KE Westergeest 0511-445158

108 VW. Westergeest Vo. R. DE JAGER Kalkhuisweg 26 9295 KN Westergeest 0511-444151

109 VW. Wijns e.o. Se. S. WIJBENGA Wijns nr 3 9091 BB Wijns 058-2561367

109 VW. Wijns e.o. Pe. O. FLISIJN Wijns nr. 28a 9091 BD Wijns 058-2563110

109 VW. Wijns e.o. Vo. J. TUINENGA Wijns nr. 10 9091 BC Wijns 058-2563271

110 VW. Winsum/Baard/Oosterlittens Se. R. ROB Grt Streek 9 8831 XV Winsum 0517-341819

110 VW. Winsum/Baard/Oosterlittens Pe. J.Y. VISSER De Omrin 6 8831 ZD Winsum 0517-342449

110 VW. Winsum/Baard/Oosterlittens Vo. S. WALINGA Dekemawei 12 8834 XB Baard 0517-342402

111 VW. Witmarsum Se. A. NAUTA De Krite 8 8748 GG Witmarsum 0517-531905

111 VW. Witmarsum Pe. Sj. De JONG Van Aylvaweg 87 8748 CG Witmarsum 0517-531476

111 VW. Witmarsum Vo. D. HIEMSTRA De Krite 9 8748 GG Witmarsum 0517-532604

112 VW. Wolvega Se. H. SMID Gentiaan 34 8471 WG Wolvega 0561-614433

112 VW. Wolvega Pe. D. BRUINENBERG Sportlaan 34 8471 NR Wolvega 0561-616363

112 VW. Wolvega Vo. G. HOEKSTRA Sonnegaweg 67 8479 HG Oldetrijne 0561-499313

113 VW. Wommels Se. A. TERPSTRA Mr.O.Hiemstrastr. 4 8731 AG Wommels 0515-331782

113 VW. Wommels Pe. P. BREEUWSMA Walperterwei 22 8731 CD Wommels 0515-331367

113 VW. Wommels Vo. W. BRUINSMA Swingoerd 49. 8731 CV Wommels 0515-332766

114 VW. Workum Se. Mevr. R. V/D ZEE-GIETEMA Hegeterp 22 8711 EN Workum 0515-542204

114 VW. Workum Pe. M. GROENHOF Feandyk 4 8724 LG It Heidenskip 0514-521247

114 VW. Workum Vo. K.S. BOKMA Ursuladyk 28a 8724 HR It Heidenskip 0515-542442

115 VW. Woudsend Se. D. WALSWEER Grotmakkersstrjitte 2 8851 MS Woudsend 0514-591956

115 VW. Woudsend Pe. A. NIJHOLT/NAGELHOUT Wide Steech 2 8551 SM Woudsend 0515-591607

115 VW. Woudsend Vo. B.W. OKMA Koetshûsleane 32 8551 PW Woudsend 0514-591535

116 VW. Wurdum/Swichum/Wytgaard Se. Sj. JORNA Hegedijk 29 9089 BM Wytgaard 058-2551418

116 VW. Wurdum/Swichum/Wytgaard Pe. W. KOOPMANS Greate Buorren 18 9088AE Wirdum 058-2552270

116 VW. Wurdum/Swichum/Wytgaard Vo. A. KUPERUS G.Emersonstrjitte 18 9088 BE Wirdum 058-2551954

117 VW. Zwaagwesteinde Se. Y. V.D. HEIDE Zandpad 10 9271 HH Zwaagwesteinde 0511-424761

117 VW. Zwaagwesteinde Pe. P. V.D. PLOEG Leeuwerikstraat 36 9271 CS Zwaagwesteinde 0511-443531

117 VW. Zwaagwesteinde Vo. J.H. BOERSMA Merelstraat 37 9271 CM Zwaagwesteinde 0511-444115


65.

BestuurAalsum J. van Woudsterweg 36 8448 HB Heerenveen [email protected] 0513-688203 Lid

Benedictus G. E.A. Borgerstraat 13 8501 NC Joure [email protected] 06-51198707 Voorzitter

Bosgra W. Freek Bosgraafstraat 14 9251 CT Burgum [email protected] 0511-464867 Secretaris

Dijkstra L. de Barte 16 9061 DK Gytsjerk [email protected] 058-2563343 Vice-voorzitter

Douma M. Sarabos 13 9873 TH Gerkeskleaster [email protected] 0512-351576 Nazorg

Jong J. de Ljouwerterdyk 31 8491 GA Akkrum [email protected] 0566-652535 PR

Kalsbeek H. Wybengastrjitte 6 9005 PZ Wergea [email protected] 058-2552125 Juridische zaken

Marum E.J. van De Emma 20 9207 CC Drachten [email protected] 0512-539560 Penningmeester

Ruessink-de Jong I. Veerhuisweg 46 8435 SC Donkerbroek [email protected] 0516-491578 Notuliste

Veenstra M. Lynbaen 28 8563 AZ Wyckel [email protected] 0514-603414 Lid

Wijnja W. De Himmen 29 8618 NP Easthim [email protected] 0515-532607 Educatie

EreledenAgema H. Strikwerda J.

Broersma F. Terpstra W.

Dijkstra H. Tuinstra F.

Fokkema J. Roodbergen S.P.

Groot J. de Vlugt S. van der

Heslinga G. Wiegersma J.

Nauta K. Wiltenburg J.

Osinga A. Witteveen A.G.

Commissie NazorgDijkstra J. van der Walstrjitte 49 9251 RJ Burgum [email protected] 0511-462090 Lid

Douma M. Sarabos 13 9873 TH Gerkeskleaster [email protected] 0512-351576 Voorzitter

Hoekstra M. Koaidyk 8c 9264 TP Earnewâld [email protected] 0511-539750 Secretaris

Kalsbeek H. Wybengastrjitte 6 9005 PZ Wergea [email protected] 058-2552125 Lid

Ludema J. Dokkumerstraatweg 12 9112 GT Burdaard [email protected] 0519-332785 Lid

Meindertsma H. Tergracht 2A 9091 BG Wyns [email protected] 0519-332210 Lid

Minkes H. Bosweg 7 9067 DM Roodkerk [email protected] 058-2562964 Lid

Veenstra M. Lynbaen 28 8563 AZ Wyckel [email protected] 0514-603414 Lid

NazorgpassenBondsbureau, M. Hoekstra Koaidijk 8 C 9264 TP Earnewâld [email protected] 0511-539750

Commissie BroedzorgBoersma K. De Goorn 9 8431 JE Oosterwolde [email protected] 0516-514830 Lid

Bosgra W. Freek Bosgraafstraat 14 9251 CT Burgum [email protected] 0511-464867 Voorzitter

Bruinsma W. Swingoerd 49 8731 CV Wommels [email protected] 0515-851497 Secretaris

Frankena H. De lange baan 9 8731 DZ Wommels [email protected] 0515-331559 Bouwkundige

Jagersma A. De Greiden 63 8553 MD Indijk [email protected] 0514-592135 Lid

Medenblik J. Jeltingalaan 37 9285 WJ Buitenpost [email protected] 0511-544211 Lid

Postma H. Lytse Súdein 10 8624 TT Uitwellingerga [email protected] 0515-558706 Lid

Postma J. Sumatrastraat 39 8921 JC Leeuwarden [email protected] 06-48966710 Lid

Sikkema M. Pater Doeburgloane 11 9251 PK Burgum [email protected] 06-16756661 Lid


66.

Werkgroep BlaustirnsBoer J. de Skrok 11 8734 HG Easterein [email protected] 0515-331302 Lid

Bosgra W. Freek Bosgraafstraat 14 9251 CT Burgum [email protected] 0511-464867 Interim voorzitter

Hellinga J. Koaidyk 3 9061 AZ Gytsjerk [email protected] 06-21536372 Lid, It Fryske Gea

Krol Joh. P. Schoolstraat 25 9258 CE Jistrum [email protected] 06-12980713 Lid

Postma J. Sumatrastraat 39 8921 JC Leeuwarden [email protected] 06-48966710 Lid, Sovon

Sikkema M. Pater Doeburgloane 9251 PK Burgum [email protected] 06-16756661 Secretaris

Commissie EducatieAalsum J. van Woudsterweg 36 8448 HB Heerenveen [email protected] 0513-688203 Lid

Boersma S. Lege Hearewei 42 9051 LG Stiens [email protected] 058-2572215 Lid

Haanstra H. Spoordyk 34 8711 CJ Workum [email protected] 0515-542612 Lid


Kamstra J. Boterbloemstraat 10 9101 EL Dokkum [email protected] 0519-294256 Lid

Vegt S. de Forbiningswei 20A 9247 CU Ureterp [email protected] 0512-302054 Lid

Venema A. Buorren 8 9084 BC Goutum [email protected] 058-2886703 Lid

Wijnja W. De Himmen 29 8618 NP Easthim [email protected] 0515-532607 Voorzitter

Commissie UilenJelsma F. Dwarssingel 11 9216 WL Oudega (Sm.) 0512-372475 Lid

Jong Joh. de Lipomwyk 2 9247 NG Ureterp [email protected] 0512-303174 Voorzitter

Leijstra J. Tjibbe van der Bergstraat 13 8433 ND Haulerwijk 0516-421151 Lid

Louwsma W. Buorren 71 8581 KD Elahuizen 0514-603178 Lid

Wal A. van der Harddraversdijk 59 9201 HG Drachten 0512-516309 Secretaris, provinciaal coördinator

WilsterwerkgroepJukema J. Haerdawei 44 8854 AC Oosterbierum 0518-481276 Voorzitter

Tuinstra F. De Kearnstien 22 8651 BX Ijlst 0515-532713 Lid

Zee-Gietema R. van der Hegeterp 22 8711 EN Workum 0515-542204 Lid

Werkgroep ras-project ‘Ljip’Jellema U. Pepergaweg 72 8395 PE Steggerda 0561-441478 Voorzitter

Mosselaar J. Walling Dijkstrastrjitte 47 9061 BN Gytsjerk 058-2561032 Penningmeester

Plat J. L. Doniastraat 17 8801 HD Franeker 0517-397493 Secretaris

Koekactie en jubileumzakenTuinstra F. De Kearnstien 22 8651 BX IJlst [email protected] 0515-532713

VanellusAukes H. S. van Galemaweg 35 9022 AC Mantgum [email protected] 06-22392730 Eindredacteur

Breeuwsma W. Elias Vonckstraat 2 8932 HK Leeuwarden [email protected] 06-10711181 Redacteur

Bruinsma W. Swingoerd 49 8731 CV Wommels [email protected] 0515-851497 Redacteur

Dijkstra L. de Barte 16 9061 DK Gytsjerk [email protected] 058-2563343 Hoofdredacteur

Hoekstra M. Koaidyk 8c 9264 TP Earnewâld [email protected] 0511-539750 Redactie en abon.admin.

Jong Joh. de Lipomwyk 2 9247 NG Ureterp [email protected] 0512-303174 Vogelmeldingsdienst, redacteur

Kamstra J. Boterbloemstraat 10 9101 EL Dokkum [email protected] 0519-294256 Redacteur

Osinga A. Dr. Wassenberghstraat 1 9061 AL Gytsjerk [email protected] 058-2561549 Redacteur

Terpstra M. Nieuwstad 13 9251 LN Burgum [email protected] Redacteur


67.

PR commissieBeek D.W. W.J. Koopmansstrjitte 32 8491 DP Akkrum [email protected] 06-21233874 Website

Dijkstra L. de Barte 16 9061 DK Gytsjerk [email protected] 058-2563343 Vanellus


Jong J. de Ljouwerterdyk 31 8491 GA Akkrum [email protected] 0566-652535 Voorzitter

Terpstra M. Nieuwstad 13 9251 LN Burgum [email protected]

Vogelasiel ‘De Fûgelhelling’Sinnema J. & H. De Feart 1 9247 CK Ureterp 0512-514328

Vogelasiel ‘De Fûgelpits’Wiersma-Visser Fam. Mosselbankweg 1 9142 VJ Moddergat 0519-321591

COLOFON

Jaarverslag 2008 van de Bond Friese VogelWachten (BFVW)

De BFVW is een natuurbeschermingsorganisatie zonder eigen terreinen.

De vereniging streeft naar bescherming en verbetering van de kwaliteit

van de natuur en de natuurbeleving in brede zin in de provincie Fryslân.

De BFVW telt 117 plaatselijke vogelwachtverenigingen met totaal 25.278 leden,

waarvan 5982 nazorgers op een nazorggebied van totaal 154.000 ha.

Het nazorggebied Vanellus vanellus is 26.200 ha.

Coverfoto:‘De Jeugdfûgelwachtdei’ in Oentsjerk werd op 31 mei 2008 symbolisch geopend

door wijlen gedeputeerde Anita Andriesen. (Foto: Hans Dijkstra)

Bondsburo BFVW (abonnementen, administratie, inzenden kopij, informatie)

Marco Hoekstra (beleidsmedewerker),

Koaidyk 8c, 9264 TP Earnewâld

Tel.: 0511 - 539 750 of 06 - 45 22 15 90

Email: [email protected]

Website: www.bfvw.nl

Rabobanknummer BFVW: 35.62.54.844

Niets uit deze uitgave mag op wat voor wijze dan ook worden overgenomen zonder uitdrukkelijk schriftelijke toestemming van

de uitgever. De uitgever en Reklameburo Friesland zijn niet verantwoordelijk voor eventuele beeld-, zet- en drukfouten.

UitgeverBFVW, Earnewâld

OntwerpVorm Eleven Media, Damwoude

Vormgeving en drukReklameburo Friesland, Drachten

Coördinatie en eindredactieHelga Aukes Producties, Mantgum


68.

It Heitelân

Dêr’t de dyk it lân omklammet,Lyk in memme-earm har bern,Dêr’t de wylde see jamk flammetOp it hap út Friso’s hern,Dêr’t de Stiennen man syn eagenStoarje lit oer fjild en strân,Dêr’t men eanget fan gjin weagen,Dêr is’t leave Heitelân!Dêr’t men eanget fan gjin weagen,Dêr is’t leave Heitelân!

Dêr ’t Reaklif sa swietkes lonketYn de jûntiids sinneskyn,Dêr’t it bokweitblomke pronketTusken heide en beamguod yn,Dêr’t de Aldehou syn brommenOeren fier soms dreunt yn’t rûn,Dêr’t it tilt fan fee en blommen,Dêr is’t oeral Fryske grûn!Dêr’t it tilt fan fee en blommen,Dêr is’t oeral Fryske grûn!

Blaustirns voert jongen op nestvlot. (Foto: Albert Wester)

BFVW Jaarverslag Fryslan 2008.pdf 4,52 Mb 12-11-2009

Documents

Transcript of BFVW Jaarverslag Fryslan 2008.pdf 4,52 Mb 12-11-2009