Jaarverslag 2012

Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen

Jaarverslag

2012

Jaar

vers

lag

2012

- Ch

ild F

ocus

© U

li Sc

hille

beec

kx

Child FocusStichting van openbaar nut

Belgacom gebouwHouba - de Strooperlaan 2921020 Brussel - BelgiëTel.: +32 (2) 475 44 11 - Fax: +32 (2) 475 44 01

Noodnummer :116 000 (24 uur op 24)

Noodnummer vanuit het buitenland :+32 2 475 44 99 (24 uur op 24)

childfocus.bechildalert.benupraatikerover.bestopchildporno.beclicksafe.be

Rekeningnummer :310-1222999-12

Giften vanaf 40 euro per jaar zijn fiscaal aftrekbaar.

Hoofdredacteur: Maryse Rolland

Redactie: Nadège Bastiaenen, Sophie Biemans, Sara Botte, Amir Bouyahi,

Nel Broothaerts, Astrid De Bruycker, Hilde Demarré, Dirk Depover, Nadia

Elmouden, Nathalie Fallon, Itsen Gonzalez, Alexander Isakhanian, Brigitte

Maca, Melissa Palomo Lopez, Astrid Pouppez de Kettenis, Katrien Temmerman,

Adinda Van Poucke, Elisa Van Speybroeck

Grafisch ontwerp: inextremis.be en Françoise Albertyn

Druk: impresor.be

Vertaling: igtv.be en Steffy Breinich

Leescomité: Directiecomité, Astrid De Bruycker, Melissa Palomo Lopez, Evy

Van Lierde, Sofia Mahjoub, Elisa Van Speybroeck

Foto’s: Uli Schillebeeckx

Verantwoordelijke uitgever: Heidi De Pauw, Houba – de Strooperlaan 292,

B- 1020 Brussel

Inhoud

• SamenstellingvandeRaadvanBestuurin2012 I1I

• Decijfers2008-2012ineenoogopslag I2I

• Voorwoordvandedirectieendevoorzitter I4I

• 116000:hetnoodnummervanChildFocus I5I

• DetweeactiedomeinenvanChildFocus I7I

1. Vermistekinderen I9I

• Weglopers I14I

• Internationalekinderontvoeringendooreenouder I17I

• Verdwijningenvanniet-begeleideminderjarigevreemdelingen(NBMV) I20I

• Ongedefinieerdeverdwijningen I21I

• Ontvoeringendoorderden I22I

Preventie-ensensibiliseringsacties I23I

2. Seksueeluitgebuitekinderenene-safety I24I

• Seksueelmisbruik I25I

• Seksueelmisbruikviainformatie-encommunicatietechnologieën I31I

• Georganiseerdofgecommercialiseerdseksueelmisbruik I32I

• Beeldenvanseksueelmisbruik(stopchildporno.be) I33I

• e-safety(hulplijn) I35I


• ChildFocusindepers I41I

• Financieringenjaarrekeningen I42I

• Financiering I42I

• Jaarrekeningen I44I

• VerslagvandeBedrijfsrevisor I46I

• Evaluatieregels I47I

• MeerinformatieoverChildFocus I48I

• Organigram I49I

• Lijstvanpartners I50I

Child Focus dankt de Koning Boudewijnstichting voor haar bijdrage tot de realisatie van dit jaarverslag.

Child Focus dankt van ganser harte de Nationale Loterij, haar meest gulle schenker!

De Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen werkt onder de naam ‘Child Focus’. Het is een

Stichting van Openbaar Nut.

7 dagen op 7 en 24 uur op 24 stelt de Stichting alles in het werk om vermiste kinderen terug te vinden en hun

seksuele uitbuiting tegen te gaan.

Om een verdwijning of seksuele uitbuiting te melden, volstaat één noodnummer, 116 000. Via de chatlijn

‘nupraatikerover.be’ kunnen jongeren in alle vertrouwen over seksueel misbruik praten. Mensen die op

beelden van misbruik van kinderen op internet botsen, kunnen dit anoniem melden via het burgerlijk meldpunt

stopchildporno.be.

De overheidssubsidies dekken een derde van de behoeften van de Stichting. Deze fondsen worden per project

of op jaarbasis onderhandeld. Ondernemingen en het grote publiek zorgen voor de andere twee derden.

Samenstelling van de Raad van Bestuur in 2012

Voorzitter Jean-Louis Duplat

VicevoorzitterHilde Burie – Witters

LedenStef AnthoniWilly BruggemanVincent BruyèreHeidi De PauwJérôme Glorie

Marina MaesJoël MorescoBenoît ParmentierFrançoise PissartAstrid RubbensDirk Vanden BrandenJan Van GilsJean-Pierre Wellens

Waarnemers aangeduid door de Federale RegeringJérémie Tojerow

Waarnemers aangeduid door de drie GemeenschappenMargot CloetIsabelle PierretMarco Zinnen

Child Focus is lid van:

. Belgisch Netwerk van Stichtingen

. Kinderrechtencoalitie Vlaanderen

. Europese Federatie voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen (MCE)

. International Centre for Missing and Exploited Children (ICMEC)

. International Association of Internet Hotlines (INHOPE)

. Internationaal netwerk van sensibilisatie platforms rond veilig internet (INSAFE)

. Association pour le Volontariat

. vzw Het Punt

Onder het Erevoorzitterschap van H.M. Koningin Paola

1

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Cijfers 2008-2012 in een oogopslag

Behandelde dossiers “verdwijningen” per categorie in 2012

Op 31.12.2012 : • Niet-afgesloten dossiers • Afgesloten dossiers

100 %

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Weglopers

1.095

1.009 (92 %)

86 (8 %)

Verdwijningen van niet-begeleide minderjarige

vreemdelingen

83

42 (51 %)

41 (49 %)

Ontvoeringen door derden

17

15 (88 %)

2 (12 %)

Ongedefinieerde verdwijningen

77

59 (77 %)

18 (23 %)

Internationale kinder-ontvoeringen door een

ouder

455

293 (64 %)

162 (36 %)

2008 2009 2010 2011 2012

p.14 Weglopers 1.041 1.019 1.042 1.101 1 095

p.17 Internationale kinderontvoeringen door een ouder 435 467 470 508 455

p.20 Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen 351 279 299 93 83

p.21 Ongedefinieerde verdwijningen 21 29 32 61 77

p.22 Ontvoeringen door derden 49 36 29 31 17

TOTAAL verdwijningsdossiers 1.897 1.830 1.873 1.794 1.727

TOTAAL onrustwekkende verdwijningen (zie p.9) 370 227 253 294 279

p.13 Affichagecampagnes 32 24 14 33 31

p.13 Vignettagecampagnes 81 57 47 54 75

TOTAAL opsporingscampagnes 113 81 61 87 106

Behandelde dossiers “verdwijningen” 2008-2012

2

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

2008 2009 2010 2011 2012

p.25 Seksueel misbruik _ _ _ 460 636

p.31 Seksueel misbruik via ICT* _ _ _ 57 52

p.32 Georganiseerd of gecommercialiseerd seksueel misbruik _ _ _ 17 18

Totaal dossiers “seksuele uitbuiting” 280 257 331 534 706

p.35 Contacten “Hulplijn” (via clicksafe.be) 112 78

p.35 Vragen over vorming of pedagogisch materiaal 231 338 2 064 1 025 782

Totaal contacten en vragen “e-safety” 231 338 2 064 1 137 860

p.33 Dossiers “stopchildporno.be” 1.421 1.839 1.320 1.479 1.394

*ICT: informatie- en communicatietechnologieën

Vóór 2011: de dossiers seksuele uitbuiting waren niet onderverdeeld in categorieën

Nieuwe dossiers “seksueel uitgebuite kinderen & e-safety” 2008-2012

Effectieve versus preventieve dossiers “seksuele uitbuiting” 2008-2012

800 -

700 -

600 -

500 -

400 -

300 -

200 -

100 -

0 -

2008 2009 2010 2011 2012

• Effectieve gevallen 263 240 284 326 471

• Preventieve dossiers 13 16 41 203 219

• Andere vraag naar informatie/andere vragen 4 1 6 5 16

Meer uitleg p.25-26

3

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Voorwoord

Child Focus trad 15 jaar geleden in werking. Sinds eind maart 1998 staat de stichting onafgebroken, dit wil zeggen dag en nacht en zeven op zeven, ter beschikking van jonge slachtoffers van verdwijning en van seksuele uitbuiting en van hun naasten.

Als Stichting van Openbaar Nut kan Child Focus rekenen op talloze samenwerkingsverbanden, die u in dit jaar-verslag kan ontdekken. Om effectief bijstand te kunnen verlenen aan zeer diverse hulpvragers is het absoluut essentieel om sterke netwerken uit te bouwen. Deze situeren zich op het gebied van politie en justitie, maar evenzeer op het vlak van welzijn, onderwijs of media. Ook het verenigings- en bedrijfsleven spelen een grote rol wanneer het gaat om het samenbrengen van mensen en middelen. Via contacten met beleid en overheden trach-ten we onze zienswijzen te delen en bij te dragen aan een adequaat legaal kader. Bij dit alles mogen we zeker niet de internationale context uit het oog verliezen, die anno 2013 steeds bepalender wordt.

Sinds 15 jaar onafgebroken in touw voor elk kind en elke ouder, zonder onderscheid.

Heidi De Pauw, algemeen directeur

Samenwerken betekent geenszins de eigen identi-teit laten verwateren. We geloven in de kracht van de samenleving en van de mensen die er deel van uitmaken. Anderzijds erkennen we dat de maatschappij of indivi-duen kunnen falen. Daar willen we solidariteit tegen-over stellen. Als onafhankelijke, niet-gouvernementele organisatie willen we mee onze schouders zetten onder een positieve dynamiek. Dit alles vanuit een geloof in de kracht van kinderen en jongeren, en vanuit de vaste wil aan hun ontwikkeling bij te dragen, met respect voor hun persoonlijkheid en integriteit.

Onze samenleving verandert voortdurend. De razend-snelle opgang van de sociale media wijzigt het leven van kinderen én van hun naasten. Ook sociologisch is er heel wat in beweging. Naast de vergrijzing is er de vergroening van de samenleving: het aantal minderjarigen zal ook de komende jaren aanzienlijk toenemen. De samenleving wordt meer divers dan ooit. Dit alles speelt zich af tegen een problematische socio-economische achtergrond,

waarbij werkloosheid en armoede nog toenemen en vele gezinnen onder druk komen te staan. Aan al deze tendensen moet een zichzelf respecterende organisa-tie zich voortdurend aanpassen, zowel in haar visie als in haar handelen. Voortdurende zelfkritische reflectie en de bereidheid tot verandering zijn daarbij essentieel. We beseffen dat dit alles heel wat vraagt van al onze mede-werkers en vrijwilligers, die we uitermate erkentelijk zijn voor hun engagement, inzet en professionalisme.

Heidi De Pauw, algemeen directeurJean-Louis Duplat, voorzitter

Jean-Louis Duplat, voorzitter

4

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Het noodnummer 116 000 van Child Focus

De onthaalverantwoordelijken: medeleven en efficiëntieDe onthaalverantwoordelijken moeten snel kunnen aflei-den wat de vraag van de beller is. Eens de vraag is ver-duidelijkt, is het belangrijk om de juiste informatie te bekomen. Daarna geeft de onthaalverantwoordelijke de oproep door aan een consulent ‘verdwijning’ of ‘seksuele uitbuiting’.

Oproepen die niet tot de bevoegdheid van Child Focus behoren, worden doorgestuurd naar een consulent ‘sociale kaart’. Deze consulent heeft een uitgebreide kennis van

Eén van de belangrijkste troeven van Child Focus blijft de toegankelijkheid. De Stichting is dag en nacht, elke dag van de week, te bereiken op het gratis noodnummer 116 000. Iedereen kan hier terecht om een verdwijning of een situatie van seksuele uitbuiting van een minderjarige te melden. Het team van acht onthaalverantwoordelijken staat als eerste klaar om bellers op te vangen en verder te helpen.

het hulpverleningslandschap en zal de oproeper doorver-wijzen naar de juiste organisatie of dienst.

In 2012 werden 810 oproepers doorverwezen naar een organisatie of dienst die meer geschikt was om een ant-woord op de vraag te bieden.

Evoluties in het profiel: steeds meer gezinnenMeer dan een derde van de 35.591 telefoontjes komt van gezinnen en families. Steeds meer ouders en andere familieleden bellen het nummer 116 000. Een stijgende tendens die verband houdt met het steeds hogere aantal

behandelde dossiers over seksuele uitbuiting. Het zijn immers vaak ouders en andere familieleden die een geval van seksuele uitbuiting aan Child Focus melden.

- Oproepen van derden (politie, magistraten, leerkrachten, hulpverleningsorganisaties, vrijwilligers …): 62% (68% in 2011)

- Oproepen van familieleden: 37% (31% in 2011) - Oproepen van getuigen: 1% (1% in 2011)

Op taalvlak neemt het aantal Nederlandstalige oproepen traag maar gestaag toe: 40% van de telefoontjes (33%

5

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

N %

Oproepen doorgeschakeld naar consulenten Consulenten “verdwijningen”: 13.362 Consulenten “seksuele uitbuiting”: 1.222

37,54 %3,43 %

Getuigenissen i.v.m. dossiers die Child Focus behandelt 187 0,53 %

Getuigenissen i.v.m. dossiers die Child Focus niet behandelt 39 0,11 %

Oproepen met betrekking tot de website stopchildporno.be 51 0,14 %

Oproepen met betrekking tot de website clicksafe.be 54 0,15 %

Oproepen doorgeschakeld naar medewerkers van Child Focus (niet consulenten) 187 0,53 %

Oproepen met kwaadwillig opzet 1.662 4,67 %

Verkeerd verbonden 5.597 15,73 %

Totaal 22.361 62,83 %

Oproepen die niet tot een gesprek hebben geleid 13.230 37,17 %

Totaal 35.591 100 %

Verdeling van de ontvangen oproepen via 116 000 in 2012 (totaal: 35.591)

in 2011). 58% betreft oproepen in het Frans. Oproepen in andere talen blijven beperkt tot ongeveer 2% (1,05% in het Engels).

De hulp van consulenten “verdwijningen” wordt vaak ingeroepen In 2012 bleef het totaal aantal oproepen dalen, maar bleef het aantal behandelde dossiers algemeen gezien hetzelfde. Het aantal gesprekken met consulenten ‘verdwijningen’ is daarentegen enorm toegenomen: 9124 gesprekken in 2011 … 13.362 in 2012!

Het nummer 116 000 zit in de lift

In 2011 was het nummer 116 000 reeds in gebruik in 16 Europese landen. Eind 2012 waren ze met 22!

In België, waar het nummer sinds 2009 operationeel is, verankert de 116 000 zich langzaam maar zeker. In 2012 kwam 20% van de oproepen van Child Focus via dit nummer binnen. Dat is elk jaar 5% meer nummerbekendheid.

Het afgelopen jaar werkte de Stichting, met de steun van de Europese Commissie, aan een optimalisering van de doeltreffendheid van haar noodlijn.

De onthaalverantwoordelijken ervaren dat de oproepen vanuit het nieuwe noodnummer 116 000 vaak relevanter zijn en in meerdere mate aanleiding geven tot de inschakeling van de consulenten, dan deze naar het oude maar nog steeds actieve nummer 110.

n De 116 0000 - Het noodnummer van Child Focus

6

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

De consulent “verdwijningen” informeert regelmatig naar de stand van zaken van het politieonderzoek, waakt erover dat er geen informatie aan de aandacht van de onderzoe-kers ontsnapt en zorgt ervoor dat de ouders en slachtoffers op een correcte manier worden bijgestaan. Soms zal de consulent ook na sluiting van het dossier nog verder con-tact houden. Indien nodig zal Child Focus doorverwijzen naar de gepaste hulpverlening voor verdere psychosociale of andere begeleiding.

De consulent “seksuele uitbuiting en e-safety” luistert met empathie naar het verhaal, probeert de ernst ervan in te schatten en peilt naar de noden van het slachtoffer en zijn omgeving. De consulent informeert de persoon over mogelijke hulp of gerechtelijke procedures. De noden van het slachtoffer staan hierbij altijd centraal.

De twee actiedomeinen van Child Focus

Twee multidisciplinaire teams (psychologen, juristen, criminologen, sociologen, pedagogen en seksuologen), in totaal bestaande uit twaalf consulenten, behandelen de verdwijningsdossiers en dossiers inzake seksuele uitbuiting. Drie analisten onderzoeken het fenomeen van verdwijningen en seksuele uitbuiting van kinderen en doen beleidsinvloedend werk. Daarnaast mogen we zeker de vijf projectverantwoordelijken niet vergeten, die alles in het werk stellen om projecten en preventietools te ontwikkelen en het grote publiek te sensibiliseren.

Aantal behandelde dossiers: een constante stijging sinds 2009

In 2012 behandelden de consulenten 2.433 dossiers inzake verdwijningen en seksuele uitbuiting (2.328 in 2011, 2.203 in 2010 en 2.087 in 2009), waarbij in totaal 2.240 kinderen betrokken waren. Dat is een toename van bijna 10% van het totale aantal behandelde dossiers tegenover 2011 (105 dossiers).

Het aantal behandelde dossiers is niet altijd gelijk aan het aantal betrokken kinderen. In wegloopdossiers (de grootste categorie verdwijningen) zijn er bijvoorbeeld jongeren die meerdere keren per jaar wegliepen. Bij dossiers seksuele uitbuiting of internationale kinderontvoeringen door een ouder, zijn er soms meerdere kinderen uit hetzelfde gezin betrokken.

Minder onrustwekkende verdwijningenVoor het tweede jaar op rij blijft het aantal behandelde verdwijningsdossiers onder de kaap van 1.800 dossiers

per jaar (1.727). Met uitzondering van de ongedefinieerde verdwijningen zijn er voor alle andere categorieën minder dossiers aangemaakt, met zelfs een historisch laag cijfer voor ontvoeringen door derden (17 dossiers). Het mag dus niet verbazen dat er ook minder onrustwekkende verdwijningen waren dan in 2011 (15 minder, dus 279).

De sterke toename van het aantal dossiers over seksuele uitbuiting zet door …De 706 dossiers over seksuele uitbuiting die in 2012 werden behandeld, wijzen op een spectaculaire groei (met 32% ten opzichte van 2011, dus 172 dossiers). Die stijging is vooral toe te schrijven aan de lancering begin 2012 van de chatlijn “nupraatikerover.be” (“maintenantjenparle.be” voor de Franstaligen, zie p.27).

n De twee actiedomeinen van Child Focus

7

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

n De twee actiedomeinen van Child Focus

Een samenwerkingsprotocol met de Crisisnetwerken Integrale Jeugdhulp: een primeur!

Na vruchtbaar overleg in de loop van 2011 konden we begin 2012 een samenwerkingsprotocol tekenen met de Crisisnetwerken van de Vlaamse Integrale Jeugdhulp. Met dit protocol willen we een transparante en harmonieuze samenwerking op maat van de cliënt verwezenlijken.

Die samenwerking is nodig in gevallen waarbij een minderjarige in een crisissituatie door Child Focus wordt aangemeld bij de Crisisnet-werken. Het protocol verheldert eveneens over welke thema’s de Crisisnetwerken Child Focus kunnen contacteren voor advies of melding.

Deze samenwerkingsovereenkomst past in een bredere visie op hoe we kunnen omgaan met de moeilijke situaties waarin kinderen, jongeren en gezinnen zich soms bevinden. We willen de mensen die een beroep doen op Child Focus (een weggelopen jongere, een moeder in paniek, een mishandeld kind …) ondersteunen met de minst ingrijpende hulp of tussenkomst. We staan in die overtuiging niet alleen: kijken we maar naar de protocols kindermishandeling tussen Justitie op federaal niveau en Welzijn binnen de gemeenschappen, waarin dit uitdrukkelijk naar voren wordt geschoven. In die visie kadert voor ons het belang van het aanhalen van de banden met de hulpverlening.

Uiteraard is dit protocol geen eindpunt, maar slechts een begin. Het komt er nu op aan om de afspraken goed bekend te maken bij alle men-sen op het terrein en ze blijvend te evalueren. Deze overeenkomst is voor Child Focus bovendien extra bijzonder, omdat hiermee voor het eerst sedert ons bestaan de samenwerking met de hulpverlening wordt bestendigd in een protocol.

Evolutie van het aantal behandelde dossiers per categorie (2008 – 2012)

� 2008 � 2009 � 2010 � 2011 � 2012

Weglopers Internationale kinderontvoeringen

door een ouder

Verdwijning van niet-begeleide minderjarige

vreemdelingen

Ontvoeringen door derden

Ongedefinieerde verdwijningen

Seksueel misbruik

Dossiers stopchildporno.be

1.10

11.

095

1.04

11.

019

1.04

2

508

455

435

467

470

93 83

351

279

299

31 61

534

1.47

9

17 77

636

1.39

4

36 29 29 32

257 33

1

1.83

91.

320

49 21

280

1.42

1

8

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

De gevallen van vermiste kinderen worden onderverdeeld in vijf categorieën: weglopers, internationale kinderontvoeringen door een ouder, de verdwijning van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen, ontvoeringen door derden en ongedefinieerde verdwijningen. Voor elk type verdwijning worden verschillende procedures toegepast. Er bestaan ook verschillende samenwerkingsverbanden met politie, justitie, de FOD Buitenlandse Zaken en Justitie, maar ook met de hulpverleningsorganisaties.

De onthaalverantwoordelijken van de noodlijn schakelen de oproepen met betrekking tot vermiste kinderen door naar de consulenten. Bij het openen van een verdwijningsdossier wordt ook steeds het proces-verbaalnummer van de lokale politie gevraagd. Dit is geen verplichte procedure voor een internationale kinderontvoering door een ouder.

1. Vermiste kinderen

Wanneer is een verdwijning onrustwekkend?

Een verdwijning wordt als onrustwekkend beschouwd indien één of meer criteria uit de Ministeriële Richtlijn van 20 februari 2002 inzake de opsporing van vermiste personen van toepassing zijn:

1. de vermiste persoon is jonger dan 13 jaar;2. de vermiste persoon heeft een lichamelijke

of geestelijke beperking of mist de nodige zelfredzaamheid;

3. de vermiste persoon is afhankelijk van medicatie of medische behandeling;

4. de vermiste persoon bevindt zich mogelijk in een voor hem levensbedreigende situatie;

5. de vermiste persoon bevindt zich mogelijk in het gezelschap van derden die zijn welzijn kunnen bedreigen of is het slachtoffer van een misdrijf;

6. de afwezigheid van de jongere is in complete tegenstelling tot zijn normale gedrag.

Child Focus behandelt verdwijningen van jongeren tot 24 jaarChild Focus behandelt ook verdwijningen van jongeren tot 24 jaar als minstens één van de verontrustende criteria uit de Ministeriële Richtlijn inzake de opsporing van vermiste personen van toepassing is.

n De twee actiedomeinen van Child Focus - Vermiste kinderen

9

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Wat doet Child Focus bij een onrustwekkende verdwijning?

Een ouder, een kennis, een magistraat, een politiedienst of een instelling belt naar de 116 000, de noodlijn van Child Focus (24 uur op 24 en 7 dagen op 7 bereikbaar). Een onthaalverantwoordelijke beantwoordt de oproep en verbindt de beller door met één van de consulenten die gespecialiseerd is in verdwijningen.

Natuurlijk is elke ouder verontrust wanneer zijn kind ver-dwijnt. Maar dankzij onze ervaring en een reeks criteria die werden vastgelegd in een Ministeriële Richtlijn met betrekking tot vermiste personen, kan Child Focus de situ-atie objectief inschatten (zie kaderstuk p. 9).

Snel en efficiënt handelenChild Focus heeft een samenwerkingsprotocol met poli-tie en justitie. Een consulent neemt contact op met de politiedienst die zich bezighoudt met desbetreffende ver-dwijning en gaat na of de Cel Vermiste Personen van de federale politie op de hoogte is. Indien nodig, kan de Cel grote zoekmiddelen inschakelen, zoals helikopters, speur-honden, duikers, enz.

Onontbeerlijke samenwerkingNa overleg met de onderzoekers en de magistraat die zich over het dossier ontfermt, wordt zo nodig een affichage-procedure opgestart. Het Netwerkteam van Child Focus wordt dan op de hoogte gebracht en krijgt de opdracht om de coördinator(en) van de vrijwilligers van de desbetref-fende zone te bellen, net als de structurele partner(s) die in het kader van het dossier werd(en) gekozen. Het gaat om organisaties die hun verdeel- en communicatienetwerk ter beschikking stellen van de Stichting tijdens haar opspo-ringscampagnes (zie p.13). Tegelijkertijd maakt het Afficha-geteam de papieren en/of digitale affiche in de gevraagde hoeveelheden en formaten. Een koeriersbedrijf bezorgt de afgedrukte affiches vervolgens aan de vrijwilligers en structurele partners, terwijl het Netwerkteam zo nodig de digitale versie aanlevert.

Als het voor de ouders (of de politie) technisch onmogelijk is om via e-mail een foto van het kind door te sturen, komt de ‘Childmobile’ ter plaatse (een interventievoertuig met een scanner, een computer en een printer). Er kunnen in

twee uur tijd duizend affiches gedrukt worden die onze vrij-willigers vervolgens verspreiden en aanplakken.

Ook de pers is een belangrijke partner. De woordvoerders van Child Focus houden de journalisten zonodig tijdens de hele verdwijningszaak op de hoogte. In enkele klikken kan iedereen de opsporingsberichten van vermiste kinderen onmiddellijk ontvangen, dankzij de RSS-feed van de web-site childfocus.be en de mogelijkheid zich op allerlei andere kanalen te abonneren. Child Focus maakt tevens gebruik van sociale netwerken (Facebook, Twitter, You Tube … zie p.11).

Een discreet hulpmiddel Als Child Focus in het belang van het kind (bijvoorbeeld als het is weggelopen) discreter te werk moet gaan, dan kunnen er vignetten gebruikt worden in plaats van affiches. Een vignet is een miniaffiche die gemakkelijk in een porte-feuille past of achter een toonbank discreet wordt bewaard. Vrijwilligers verdelen vignetten onder zorgvuldig geselec-teerde doelgroepen (stationschefs, handelaars, taxibe-stuurders, bewakingsagenten, enz.). Een vignet wordt niet uitgehangen en is dus niet voor iedereen zichtbaar.

Ouders ondersteunen tijdens moeilijke momentenAlle getuigenissen die na zo’n affichage- of vignettagecam-pagne binnenkomen via de 116 000, worden meteen door-gestuurd naar de politiediensten en de verantwoordelijke magistraat. Vanaf het eerste moment van de verdwijning staat een consulent van Child Focus de ouders bij door hen te steunen en hen op de hoogte te houden van het verloop van het onderzoek. Zo nodig doet hij een beroep op de diensten voor slachtofferonthaal of slachtofferhulp. De consulent staat voortdurend in contact met de onder-zoekers en ziet erop toe dat er geen belangrijke informatie

Child Alert werd in februari 2011 op initiatief van Child Focus in het leven geroepen. Het is een uiterst snel systeem voor de grootschalige verspreiding van opsporingsberichten van een kind dat in onmiddellijk levensgevaar verkeert. (Maximum) 24 uur lang worden alle mogelijke communicatiemiddelen inge-zet: e-mails, sociale netwerken, applicatie voor smartphones, media (radio en televisie), netwerken van ondernemingen (digi-tale schermen, webbanners), digitale signalisatieborden, enz. Eind oktober 2012 besloot Child Focus de mogelijkheid tot het verzenden van opsporingsberichten via sms te schrappen omdat die de bestemmeling geld kostten.

Vandaag zijn er 2.880 burgers en 304 ondernemingen (media-bedrijven inbegrepen) via childalert.be geabonneerd zodat ze opsporingsberichten kunnen ontvangen en verspreiden via hun netwerken (vrienden, klanten, werknemers, lezers, luiste-raars, kijkers, enz.). De getuigenissen worden gecentraliseerd via het nummer 116 000 (noodlijn van Child Focus) of 0800 30 300 (nummer van de federale politie).

Enkel de magistraat die met het verdwijningsdossier is belast, beslist over de lancering van een Child Alert. In 2012 werd geen Child Alert gelanceerd.

Wanneer het leven van het kind in onmiddellijk gevaar is: Child Alert


10

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

“De sociale media verschillen van de gewone media, in die zin dat er geen journalistieke check is. Als je belt naar de krant dan zal de journalist van de krant aan bevoegde diensten vragen hoe de zaak in mekaar zit en of het nodig is er aandacht aan te besteden. Bij de sociale media worden berichten op een wilde manier verspreid, zonder dat iemand controleert of het wel waar is wat daar gezegd wordt.” (Knack. 5.01.2012)

Dirk Depover, directeur communicatie

“Dankzij notfound.org kunnen we opnieuw de aandacht vestigen op die kinderen van wie we sinds vele jaren geen nieuws meer hebben. Deze kinderen dreigden in de vergetelheid te verdwijnen.” (RTBF. JT. 29.09.2012)

Maryse Rolland, communicatieverantwoordelijke

“Wij verwachten dat de frustratie over het niet terugvinden van informatie, veel positiever zal uitdraaien omdat de surfer dan actief kan deelnemen aan het terugvinden van een kind.” (VRT. Het Journaal.25.09.2012)

Heidi De Pauw, algemeen directeur

aan hun aandacht ontsnapt. Zodra een kind wordt terug-gevonden, zorgt de consulent ervoor dat het kind en zijn familie indien nodig psychologische steun of begeleiding krijgt. Child Focus haalt ook alle opsporingsberichten weer weg. Al die hulp is volledig gratis.

Met de tijd meegaan …

In 2012 zette Child Focus grote stappen op het gebied van de sociale netwerken en mobiele media.

Facebook, Twitter, enz., waardevolle bondgenoten als ze goed worden benut …

De Facebook-pagina ‘Child Focus Ngo’ (www.facebook.com/ChildFocusBelgium) evolueerde tot een volwaardig communi-catiekanaal. Eind 2012 waren er 4.900 fans (een verdubbeling ten opzichte van het be-gin van het jaar). Als we hier het aantal Face-book-vrienden van elke fan bij optellen, ko-

men we aan 1.700.000 potentiële contacten (bron Facebook).. Meer dan de helft van de fans behoort tot de leeftijdscategorie van 35 tot 54 jaar en twee derde van de fans zijn van het vrou-welijk geslacht. Op de pagina worden zowel algemene berichten over de werking van Child Focus, aankondigingen van evene-menten als opsporingsberichten geplaatst. Deze laatste berich-ten werden aanvankelijk zonder foto gepubliceerd (wel met ver-wijzing naar de foto op onze website) uit zorg voor de privacy van betrokkenen na afloop van de verdwijning. Later op het jaar, toen bleek dat onze Facebook-contacten bijzonder zorgzaam met de info omgingen, beslisten we de foto toe te voegen, maar deze systematisch na het terugvinden van de vermiste persoon te verwijderen. Tot 20% van de fans deelt deze opsporingsbe-richten, die meestal dan ook door hun vrienden worden gedeeld.

Ook via Twitter (www.twitter.com/Child_Focus), worden sedert het voorjaar 2012 opsporingsberichten verstuurd, net zoals de federale politie dat doet.

Onze zorg is wel dat eventuele nuttige info die mensen zouden doorgeven ons ook bereikt. Het noodnummer 116 000 blijft daarom voorlopig het enige kanaal dat directe en onmiddellijke informatiedoorstroming garandeert.

Child Focus hoopt door zelf de sociale media te benutten ‘wilde’ verspreiding van berichten, vaak gepaard gaande met onres-pectvolle commentaren, tegen te gaan. Een opsporingsbericht

wordt best door deskundige diensten verspreid, die een inschat-ting kunnen maken van de noodzaak en kunnen bepalen waar en hoe het meest efficiënt getuigen kunnen worden gevonden.

Speciale apps met “opsporingsberichten”In de loop van het jaar 2012 kenden we twee nieuwigheden. Mobizz en Pocket Pro, twee bedrijven uit de Cronos Groep, ontwikkelden pro bono apps voor opsporingsberichten. Dit nieuwe opsporingsinstrument is beschikbaar voor Android, iPhone en Windows Phone (Win7

en Win8). Wie zo’n app installeert op zijn smartphone wordt op de hoogte gehouden van elke verdwijning van een kind waarbij een publieke oproep tot getuigen wordt gelanceerd. De apps zijn gratis downloadbaar via de app-stores.

notfound.org: wanneer een fout nuttig wordt …Eind september stelde het reclamebureau Famous aan Missing Children Europe (Europese Federatie voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen) een wel heel bijzonder project voor. Het gaat om het inzetten van de ‘Notfound’

of ‘404-foutmelding’-pagina van om het even welke website voor de affichering van recente en langdurige verdwijningen. Child Focus fungeert daarbij als pilootorganisatie. De lancering in september kende een enorm succes. Op twee weken tijd tekenden 1.500 website-beheerders in en pasten zo hun 404-pagina aan.

De nieuwe pagina maakt een verbinding met de database bij Child Focus en toont at random een vermist kind. Zo komen ook en zelfs vooral cold cases aan bod. Eind 2012 maken reeds 2.500 websites deel uit van dit initiatief. Maandelijks worden zo ruim één miljoen contacten gegenereerd. De professionele jury die de ‘Site van het Jaar’ van het weekblad Clickx uitreikte, gaf notfound.org de tweede plaats.


11

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Onze vrijwilligers: De sterkste schakel van de solidariteitsketen van Child Focus!Eind 2012 waren ze met 1.130, verdeeld over 26 groepen over heel België. Elke vrijwilligersgroep staat onder leiding van één of twee coördinatoren, zelf ook vrijwilligers. Sinds 1998 kan Child Focus zo nodig dag en nacht op dit fantastische netwerk rekenen.

De cel Netwerk van Child Focus stelt elke dag alles in het werk om deze vrijwilligers te motiveren. Er wordt hen een uiteenlopend activiteitenpalet aangeboden waarmee ze al hun talenten en vaardigheden kunnen benutten en dat zo goed mogelijk aan hun verwachtingen voldoet.

Ze werken mee aan de opsporingscampagnes …De vrijwilligers bieden concrete hulp aan bij een geval van onrustwekkende verdwijning van een kind of jongere: ze hangen opsporingsaffiches op of verdelen vignetten in win-kels en op andere plaatsen in hun omgeving. In 2012 deed Child Focus een beroep op haar vrijwilligers voor 92 van de 106 opsporingscampagnes die de Stichting op touw zette.

… organiseren evenementen en stands …De vrijwilligers werken ook mee aan verschillende soorten evenementen en stands om de Stichting meer bekendheid te geven bij het grote publiek of om geld in te zamelen. In 2012

waren onze vrijwilligers aanwezig op een klein honderdtal eve-nementen dat door ons of anderen werd georganiseerd. In januari deelden ze identificatiearmbandjes voor kinderen uit op het Autosalon. In de lente verkochten ze Child Focus-artikelen op talloze markten en rommelmarkten, waaronder die van Mariembourg en organiseerden ze in het hele land evenemen-ten naar aanleiding van de Internationale Dag van de Vermiste Kinderen (zie p.23). In september stelden de vrijwilligers van Aarlen het vrijwilligerswerk van Child Focus voor op de beurs Solidarlon. Hun Antwerpse collega’s deden hetzelfde op de beurs IKVrijwillig. Het jaar 2012 werd in schoonheid afgesloten met hun aanwezigheid op verschillende kerstmarkten, waar-onder die van Nijvel, en de organisatie van de vierde editie van de kunst- en ambachtstentoonstelling “Een kind in de stad”.

… zetten zich in voor preventie- en sensibilise-ringsacties …Ook wanneer de Stichting projecten, programma’s en cam-pagnes rond communicatie, sensibilisering en preventie voert, is de hulp van vrijwilligers bijzonder waardevol. Sinds eind 2011 leidt Child Focus vrijwilligers op tot “Vrijwilligers als Ambassadeurs in de Scholen”. In 2012 werden heel wat vrijwilligers opgeleid en trokken ze naar de klassen (zie p.23).

… steunen de ouders van weggelopen kinde-ren …In 2012 werkte Child Focus, met de steun van Cera, verder aan het proefproject “Bijstandsteam”. Er werd een team gevormd van vrijwillige ouders die zelf ook ooit met de wegloopproblematiek te maken kregen … (zie p.16).

… en helpen de werknemers binnen de StichtingEen tiental vrijwilligers helpt de werknemers van Child Focus binnen de Stichting met bepaalde administratieve, logistieke of andere taken. Ze komen op regelmatige basis of wanneer we ze nodig hebben. Child Focus zet ook vrijwilligers in die zich bezighouden met het persoverzicht, helpen bij de ver-zending van preventiemateriaal, het nalezen van publicaties of het beheer van de oproepen op de noodlijn. In 2013 zal Child Focus zich wijden aan de versterking van het interne vrijwilligerswerk. Het is de bedoeling om op middellange termijn een beroep te kunnen doen op vrijwillige projectas-sistenten of vertalers.

Child Focus is lid van vzw Het Punt en de “Association pour le Volontariat”. Dankzij dat statuut kunnen we onder meer adver-tenties verspreiden voor specifieke vrijwilligersfuncties en deelnemen aan ronde tafel-gesprekken over vrijwilligerswerk. Dit is onontbeerlijk voor een dynamisch vrijwilligersbeleid dat dicht bij de realiteit van het terrein aanleunt.

“Soms hebben we het gevoel dat we druppels zijn op een hete plaat. Maar die druppels op een hete plaat vormen stoom … en met stoom kan je treinen doen rijden.”

Jaak Van Hoof, coördinator van de vrijwilligersgroep van Antwerpen

Magda Van Passel stelt nu ruim tien jaar vrijwillig het persoverzicht op van Child Focus. Haar hulp wordt ontzettend gewaardeerd.


12

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Child Focus verspreidt jaarlijks tal van affiches en vignet-ten van vermiste kinderen, en dit zowel in papieren als in digitale versie. In 2012 noteerden we 279 onrustwek-kende verdwijningen (dit is 16% van het totaal van 1.727 dossiers). We lanceerden 106 opsporingscampagnes, respectievelijk 31 affichageacties en 75 vignettageacties.

Naast haar partners uit de supermarktsector, zoals Col-ruyt, Spar, Delhaize en Carrefour, kan Child Focus sinds vorig najaar ook rekenen op de hulp van Lidl voor de affichering van opsporingsberichten in hun winkels. In dezelfde periode kregen we ook versterking van de bewakingssector, met Securitas en zijn 6.000 bewa-kingsagenten. Dat zijn heel wat extra ogen in onze zoektocht naar vermiste kinderen! De Socialistische Mutualiteit van Waals-Brabant trad meteen in hun spoor:

Structurele partners: een onmisbare hulp bij opsporingsacties

in geval van nood kunnen onze opsporingsberichten nu snel worden verspreid via hun digitale schermen of in papieren versie in hun kantoren en winkels worden opgehangen.

De gemeenschapswachten en Child Focus slaan de handen in elkaarMet het oog op een zo efficiënt mogelijke werking op het terrein, is Child Focus in 2012 samenwerkingsover-eenkomsten aangegaan met de gemeenschapswachten van verscheidene grote steden.

De samenwerking is tweeledig. Enerzijds krijgen de gemeenschapswachten de vignetten van vermiste kin-deren en worden ze gevraagd onze noodlijn, 116 000 te bellen als ze de kinderen zien. Anderzijds kunnen ze

onze lokale vrijwilligersteams ondersteunen in de verde-ling van vignetten of het ophangen van affiches, indien dat nodig blijkt.

De NMBS, de MIVB, De Lijn, TEC, Thalys, Atrium, Belga-com, Belmedis, Belspeed/Fashionwheels, Defensie, Digi-topia, Febelco, Laboratoria Flandria, de Nationale Loterij, Proximus, Ricoh, Tempo-Team, Tondeur Diffusion en Total versterken de lijst met structurele partners waarop Child Focus kan rekenen.

Deze partners steunen ons ook door hun verdeel- en communicatienetwerken ter beschikking te stellen tij-dens sensibiliseringscampagnes zoals de jaarlijkse cam-pagne van 25 mei, Internationale Dag van de Vermiste Kinderen.

Naast haar vrijwilligers kan Child Focus eveneens rekenen op een sterk netwerk van structurele partners. Het gaat om ondernemingen waarmee we een samenwerkingsovereenkomst afsloten en die we kunnen inschakelen tijdens affichage- en vignettageacties. Het team Netwerk van Child Focus is steeds op zoek naar nieuwe partners om onze solidariteitsketen aan te scherpen. Zo ondertekenden we in 2012 drie nieuwe overeenkomsten.

“Samen met onze werknemers en onze klanten hopen we Child Focus te kunnen helpen in hun zoektocht naar vermiste kinderen door onze 300 winkels verspreid in heel België ter beschikking te stellen voor hun affichageacties. Zo draagt Lidl een steentje bij in de opbouw van een meer betrokken, solidaire en veilige samenleving.”

Ruth BroekaertCSR verantwoordelijke Lidl Belgium


13

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

“Y. en L., 14 jaar, lopen weg uit een instelling. Bij gebrek aan sporen wordt een vignettagecampagne gelanceerd. Child Focus krijgt een geloofwaardige getuigenis over waar ze zouden kunnen zijn. De getuigenis wordt meteen doorgestuurd naar de bevoegde politiediensten zodat de speurders gerichter kunnen zoeken. De tieners worden gezond en wel teruggevonden. Dit is een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen burgers, Child Focus en de politiediensten.”

Itsen Gonzalez, consulente

Weglopers: “Help, het gaat niet goed met mij!”

Classificatie van de wegloopdossiers in 2012

Minder onrustwekkend Onrustwekkend Totaal

Preventief dossier 18 _ 18

Effectief weggelopen kind 890 187 1 077

Totaal 908 187 1 095

In 2012 behandelde Child Focus 1.095 wegloopdossiers (tegenover 1.101 in 2011), waarin 867 kinderen waren betrokken. Elk jaar zijn er jongeren die meerdere keren per jaar weglopen. In 2012 zijn 107 kinderen (112 in 2011) 2 tot 13 keer weggelopen.

Zoals elk jaar behandelde Child Focus meer wegloopdos-siers die betrekking hebben op meisjes (twee derde van de dossiers) dan op jongens.

Wie meldt dat het kind is weggelopen? De meeste weglopers worden door de politie en het parket (47%) en door de ouders (43%) aan Child Focus gemeld. In meer dan twee derde van deze gevallen is het de moeder die belt om te zeggen dat haar kind is weggelopen.

In een minderheid van de gevallen opent Child Focus een wegloopdossier op vraag van een ander lid van de familie (8%) of op vraag van de jongere zelf (2%).

Dossiers 18 -24 jaar in lichte daling …Van de 1.095 wegloopdossiers die in 2012 zijn behandeld, was 9% van de jongeren jonger dan 13 jaar, was 45% tussen 13 en 15 jaar en was 40% tussen 16 en 17 jaar op het moment dat het dossier werd geopend. 6% van hen was al meerderjarig.

Child Focus opent een dossier voor de verdwijning van een jongere ouder dan 18 jaar (tot 24 jaar) zodra één (of meer-dere) van de onrustwekkende criteria uit de Ministeriële Richtlijn met betrekking tot de opsporing van vermiste per-sonen van toepassing is.

We stellen een lichte daling vast van het aantal meerder-jarigen waarvoor Child Focus een dossier opende. In 2012 opende Child Focus een dossier voor 56 vermiste jongvol-wassenen. In 2011 waren ze met 74.

… helaas niet het aantal overlijdens …Net als in 2011 bleken 4 meerderjarige jongeren die ver-mist waren zich van het leven te hebben beroofd. Er werd geen enkele vermiste minderjarige wegloper levenloos teruggevonden.


14

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

… maar in totaal minder onrustwekkende weg-loopgevallenIn 2012 werd iets meer dan één wegloper op zes als onrustwekkend beschouwd (17%), wat een daling is ten opzichte van 2011, toen iets meer dan één wegloopgeval op vijf een onrustwekkend element vertoonde (22%).

Het onrustwekkende karakter van een wegloopdossier is afhankelijk van de aanwezigheid van één (of meerdere) onrustwekkende criteria zoals bepaald in de Ministeriële Richtlijn met betrekking tot de opsporing van vermiste personen. Child Focus hecht evenwel hetzelfde belang aan de zogenaamde “minder onrustwekkende” verdwijningen waarvoor geen enkele van deze criteria van toepassing is. Alle dossiers worden onpartijdig en professioneel behandeld.

Langere afwezigheidDe tendens van de vorige jaren, toen minder weglopers binnen de 48 uur terugkeerden, zet zich ook dit jaar voort. In 2012 werd 37% van de weglopers binnen de 48 uur teruggevonden, en 34% binnen de week. 18% werd teruggevonden na een week en 7% verdween 1 tot 6 maanden.

Evolutie van de wegloopduur (2008-2012)

Weglopers 2012 Type melder per provincie 2012 (N = 1095)

250

200

150

100

50

0

254

131

78 74

30

42

Antwerp

en

140

Henegouwen

Oost-Vlaandere

n

136

Bruss

el Luik

58W

est-Vlaandere

n

Vlaams-Bra

bant64

Namen

40

Waals-

Brabant

48

Limburg

Luxe

mburg

Onbekend

n 1 tot 2 dagen n 2 tot 7 dagen n 7 dagen tot 1 maand n 1 tot 6 maanden n Langer dan 6 maanden n Niet van toepassing

2012

2011

2010

2009

2008

0% 20% 40% 60% 80% 100%

404

404

387

374

538

316

364

312

317

219

205

188

176

129

119

68

81

78

61

56

11

30

20

12

7

11

28

7

6

39

Classificatie van de wegloopdossiers in 2012

Minder onrustwekkend Onrustwekkend Totaal

Preventief dossier 18 _ 18

Effectief weggelopen kind 890 187 1 077

Totaal 908 187 1 095

Melder: n kind/ouders/familie n Derde (politie, parket)


“Jongeren lopen meestal weg om aan te geven dat ze ongelukkig zijn. Ze geven een impulsief signaal en staan niet stil bij de gevolgen. Ze moeten dan dringend overlevingsstrategieën ontwikkelen (…). Misschien ontmoeten ze mensen met goede bedoelingen, maar de situatie kan ook uit de hand lopen. Alles is mogelijk.”(Gazet van Antwerpen. 22.06.2012).


15

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Een pluim voor de Antwerpse politie!Net als vorig jaar komen de meeste dossiers uit Antwer-pen (23%), gevolgd door Henegouwen (13%) en Brussel (12,5%). Daarna komen Oost-Vlaanderen (12%) en Luik (7%). In vergelijking met 2011 stellen we in 2012 een lichte daling vast van de wegloopdossiers uit Brussel, Henegou-wen en Luik, maar wel een toename van het aantal dossiers uit Oost-Vlaanderen, Namen, Waals-Brabant en Limburg.

We stellen per provincie grote verschillen vast in de mel-ders van wegloopdossiers aan Child Focus. Maar liefst vier op vijf dossiers uit Antwerpen werd door de politie aan Child Focus gemeld. In Brussel werd bijna de helft van de wegloopdossiers bij Child Focus door de politie gemeld en in Henegouwen was dat slechts één op zeven dossiers.

Bijna net zoveel uit zichzelf teruggekeerde als teruggevonden kinderenNet zoals de vorige jaren werden de wegloopdossiers vooral afgesloten omdat het kind uit zichzelf is terugge-keerd (39%) of door de autoriteiten werd teruggevonden (40%). Er werden ook dossiers afgesloten omdat het kind werd teruggevonden door zijn ouders (9%) of door een derde persoon (7%). Maar er zijn nog andere redenen (5%) voor de afsluiting van een dossier: misverstanden, verloren gelopen kinderen of overlijdens.

Meer inzetten op preventieChild Focus wordt meestal ingeschakeld wanneer het kind al is weggelopen. Er wordt dan een “effectief”

“Ik heb hetzelfde meegemaakt, ik begrijp jouw situatie …”

Het Bijstandsteam werd in 2011 boven de doopvont gehouden dankzij de actieve steun van Cera.

“Ik ben op bezoek geweest bij een gezin met een dochter die al maanden geleden was weggelopen. Het was heel moeilijk omdat het meisje helemaal niets van zich liet horen en het onderzoek vastzat. De ouders vonden het moeilijk om Frans te praten, maar al snel werd de taalbarrière doorbroken om ruimte te maken voor de taal van het hart. Ik weet dat mijn aanwezigheid heel belangrijk was voor het gezin. We zijn trouwens contact blijven houden, ook na de terugkeer van het meisje.”

Nadine, ervaringsdeskundige ouder

In 2012 brachten negen “ervaringsdeskundige” ouders negentien bezoeken in acht wegloopdossiers.

Dit team bestaat uitsluitend uit ouders die ooit zelf met de wegloopproblematiek te maken kregen. Ze werken op vrijwillige basis en krijgen een aangepaste opleiding die hen zo goed mogelijk op hun opdracht voorbereidt. Ze versterken de ondersteuning van ouders die Child Focus inschakelen omdat hun kind is weggelopen. Hun werk vormt een aanvulling op dat van de gespecialiseerde consulenten.

Ze bieden morele steun aan ontredderde ouders door hen thuis een bezoek te brengen. Een luisterend oor en wederzijds begrip zijn de basisprincipes van deze ontmoetingen.

dossier geopend. Voor meldingen over jongeren die van plan zijn om weg te lopen of waar de ouders vrezen dat het kind zal weglopen, wordt een “preventief” dossier geopend. In 2012 werden er 18 preventieve dossiers behandeld (13 in 2011). Als we dat vergelijken met de 1.077 effectieve dossiers die Child Focus in 2012 behan-delde, blijft het aantal preventieve dossiers bijna onbedui-dend. Child Focus zou meer willen inzetten op preventie in samenwerking met andere diensten.


16

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Internationale kinderontvoering door een ouder: blijven vechten tegen de clichés

In 2012 behandelde Child Focus 455 dossiers internatio-nale kinderontvoering door een ouder. Bij deze 455 dos-siers waren 522 kinderen betrokken. Dit toont aan dat kinderontvoeringen nog steeds voornamelijk plaatsvinden in kleine gezinnen (meestal slechts 1 kind). 297 dossiers werden geopend in 2012, de overige 158 werden reeds vroeger geopend maar waren nog in behandeling in 2012.

Meer effectieve ontvoeringen, minder preventieve dossiers Van de 455 behandelde dossiers in 2012 ging het in 272 gevallen om een effectieve internationale kinder-ontvoering door een ouder. De overige 183 gevallen betroffen preventieve dossiers. Er wordt een preven-tiedossier geopend wanneer een ouder vreest dat zijn kinderen ontvoerd zullen worden en hij meer informa-tie wenst om dit risico te verminderen of de vrees te doen afnemen.

In vergelijking met 2011 betekent dit een proportionele stijging van het aantal effectieve ontvoeringen tegen-over het aantal preventiedossiers. We evolueren van een bijna 50-50 verdeling naar een 60-40 verdeling. In absolute cijfers is er voornamelijk een daling in het aantal preventiedossiers ten opzichte van vorig jaar (225 in 2011).Het aantal effectieve ontvoeringen daalt lichtjes (283 in 2011).

Meer heel jonge kinderen zijn betrokkenWe stellen eveneens vast dat meisjes (267 ofwel 51%) en jongens (252 ofwel 49%) nog steeds ongeveer even vaak ontvoerd worden. De gemiddelde leeftijd van de ontvoerde kinderen daalt tegenover de voorgaande jaren: twee derde van de kinderen was jonger dan zes jaar.

“Het schijnt dat ...”Child Focus blijft uitleggen dat internationale kinderont-voeringen niet altijd naar Maghreblanden gebeuren en dat het niet altijd vaders zijn die het kind meenemen. Desondanks blijven deze clichés overeind.

In 2012, wordt onze top vijf van bestemmingslanden nog steeds voornamelijk gevuld met onze buurlanden, Frank-rijk op kop, gevolgd door Marokko, Duitsland, Nederland en Spanje. Wanneer we een kijkje nemen naar de top 5 van landen naar waar een ontvoering gevreesd wordt, ziet het lijstje er heel anders uit: op kop staat Marokko, gevolgd door Tunesië, Turkije, Algerije en Spanje.

“Ik heb geen vertrouwen in de vader!”Een andere hardnekkige mythe: de ouder die het kind ontvoert naar het buitenland is de vader. In tegenstelling tot deze algemene opvatting blijkt dat moeders al jaren in de meerderheid zijn als ontvoerende ouder. In 2012 was dit niet anders. In 66% van de effectieve ontvoeringsdos-siers was het de moeder die de kinderen ontvoerde. De vader was de ontvoerende ouder in 34% van de gevallen.

De verhouding is omgekeerd wanneer we kijken naar de preventieve dossiers. In 62% van deze gevallen wordt namelijk gevreesd dat de vader de kinderen zal ontvoeren terwijl slechts in 38% van de preventiedossiers gedacht wordt dat de moeder de kinderen wil ontvoeren.

De ouder sensibiliserenOm deze redenen beoogt Child Focus een meer doorge-dreven aanpak van de preventiedossiers vanaf 2013. Zo zullen we ouders beter ondersteunen bij het evalueren van het effectieve risico op een internationale kinderontvoering.

“Alles moet vertaald worden, rechters vragen bijkomende informatie en er gaan al snel maanden voorbij. Soms is het ook heel moeilijk om een lidstaat te dwingen een beslissing uit te voeren. Uiteindelijk zijn het vaak de onderlinge akkoorden tussen ouders die het beste resultaat geven.“(De Morgen. 03.07.2012)

Hilde Demarré, projectverantwoordelijke

“Ik kreeg enorm veel steun van Child Focus. De medewerkers zijn echt betrokken en verliezen hun grip op het dossier niet.” (Het Laatste Nieuws. 08.2012)

De papa van G.

Twee derde van de kinderen was jonger dan zes jaar.


17

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Internationale ontvoeringen door een ouder: verdeling preventieve dossiers/effectieve ontvoeringen per geografische zone in 2012

0 50 100 150 200

n Effectieve ontvoeringen (N = 283) n Preventieve dossiers (N = 225)

19432

36

7

2554

74

1122

1

46

1

2038

23

EU

Andere europese landen

Sub-Sahara-Afrika

Noord-Afrika, Nabije en Midden-Oosten

Noord-Amerika

Azië

Centraal- en Zuid-Amerika

Oceanië

Onbekend

Wie ontvoert het vaakst zijn kind? Vrees versus effectieve ontvoering

effectieve kinderontvoering

vrees voor ontvoering

300

250

200

150

100

50

0

n Ontvoerende moeder n Ontvoerende vader

We stellen immers vast dat vele ouders die een ontvoering vrezen er nooit mee te maken krijgen, terwijl de meeste ouders die het slachtoffer worden van een ontvoering van hun kind(eren) deze ontvoering niet zagen aankomen. In de toekomst willen we het probleem aan de oorsprong van het familiaal conflict aanpakken zodat de ouder, ongerust voor een mogelijke ontvoering, dit niet meer zou zijn. Child Focus wil in dit kader haar partnerschappen met andere hulpverleningsorganisaties versterken.

Meer en meer inzetten op bemiddelingVan de 455 behandelde dossiers, werden er in 2012 293 ofwel 64% afgesloten. Dit is een kleine maar ook logische daling in vergelijking met vorig jaar, aangezien in 2011 meer preventieve dossiers werden behandeld.

Dossiers van effectieve ontvoering vergen uiteraard meer tijd (293 dossiers konden afgesloten worden in 2012, ofwel 64%). Het kan weken, maanden en in som-mige gevallen jaren duren alvorens een oplossing wordt gevonden.

Wanneer een oplossing werd gevonden, was dit door :- een onderling akkoord tussen de ouders (18% van de gevallen);

- een gerechtelijke beslissing (16% van de gevallen);- een lokalisatie van de kinderen in België. Het was dus geen internationale ontvoering door een ouder (15% van de gevallen);

- een beslissing van Child Focus om het dossier af te sluiten, meestal omdat we de ouder niet meer konden bereiken,

soms ook omdat later bleek dat het dossier eigenlijk geen kinderontvoering betrof (28% van de gevallen);

- een beslissing van de ouder om het dossier af te slui-ten (22% van de gevallen). Dit betekent niet noodzakelijk dat hij de moed heeft laten varen. In sommige gevallen besliste de ouder de kinderontvoering zelf op te lossen of een beroep te doen op andere professionelen.

De lange lijdensweg die vaak gepaard gaat met een kinder-ontvoering en de vaststelling dat een onderling akkoord nog steeds het vaakst tot de oplossing leidt, draagt ertoe bij dat Child Focus ook in de toekomst maximaal wil inzetten op bemiddeling. De inspanningen van het Europees netwerk van internationale familiebemiddelaars zullen geïntensifieerd worden in 2013 en de werking zal verder worden uitgebouwd.


18

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Na een testfase in 2011 werden in het voorjaar van 2012 trainers uit bijna alle (kandidaat-)EU-lidstaten opgeleid in Brussel. Het project werd mede gefinancierd door de Europese Commissie.

80 uur opleiding De deelnemers waren (familie-)bemiddelaars met ervaring of interesse in internationale familieconflicten. Ze kregen een opleiding van 80 uren die voornamelijk was gericht op de specifieke problemen die opduiken wanneer een familiaal geschil een grensoverschrijdend karakter krijgt. Hoe ga je om met cultuur- en taalverschillen? Hoe overbrug je grote afstanden bij het uitwerken van een omgangsregeling? Hoe vang je verschillen in wetgeving tussen de lidstaten op? En hoe werk je als bemiddelaars met verschillende

Sinds 2010 werkte Child Focus, in samenwerking met de KULeuven, het Duitse MiKK (Mediation bei internationalen Kindschaftskonflikten) en het Nederlandse Centrum Internationale Kinderontvoering aan de ontwikkeling van een opleiding internationale familiebemiddeling. Hiermee kiest Child Focus resoluut voor de weg van overleg en onderling akkoord in de ondersteuning van ouders die het slachtoffer worden van een internationale kinderontvoering door een ouder. Het project werd in juni 2012 afgerond met de lancering van het Europees Netwerk van internationale familiebemiddelaars.

Het Europees netwerk van internationale familiebemiddelaars is gelanceerd!

achtergrond en afkomst met elkaar samen? De nadruk lag op praktijkoefeningen.

SneeuwbaleffectDe deelnemers zijn zelf ook lesgevers, zodat zij in de toe-komst de opleiding kunnen verderzetten in hun eigen land, aangepast aan de nationale wetgeving en bijzonderheden.

In totaal werden 75 bemiddelaars gevormd. Ben je op zoek naar een internationale familiebemiddelaar of naar meer informatie over dit Netwerk, consulteer de web-site: www.crossbordermediator.eu. Child Focus wenst dit Netwerk in 2013 verder te ontplooien via de creatie van een autonome structuur en activiteiten om de groei en kwaliteit te garanderen.

“Nadat het jaren klem had gezeten, lijkt één van mijn dossiers over de internationale kinderontvoering door een ouder een hoopvolle wending te nemen: het kind, G., wordt eindelijk teruggevonden. De bevoegde instanties worden onmiddellijk op de hoogte gebracht. In theorie moet er dan binnen de zes weken een oordeel over de terugkeer van het kind worden uitgesproken.

De rechter heeft de zware taak een beslissing te nemen in het belang van het kind. Moet het kind terugkeren naar België, naar een ouder die het zich niet meer herinnert maar die wel het hoederecht heeft gekregen? Of blijft het beter in het land waar het mee naartoe werd genomen, om het zo voor een nieuw trauma te behoeden?

Wat dan volgt, is een juridisch conflict waarin de hulp van de ene deskundige na de andere wordt ingeroepen. Er moet nieuw bewijsmateriaal worden aangevoerd. Voor beide partijen is het zowel financieel als emotioneel een afmattende strijd. Weken en maanden verstrijken …

Meer dan een jaar later neemt de rechter eindelijk een beslissing. Het kind moet terug naar België. De moeder zal het begeleiden. Helaas is het conflict tussen de ouders verre van opgelost … Het vonnis heeft het enkel verplaatst. Geen van beide ouders wint. Het kind is de grote verliezer.”

Itsen Gonzalez, consulente


19

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

De verdwijning van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen: complexe dossiersNiet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) zijn kinderen afkomstig uit een land buiten de Europese Economische Ruimte. Zij komen in België aan zonder begeleiding van een persoon die het ouderlijk gezag of de voogdij over hen uitoefent.

Child Focus komt tussen wanneer de verdwijning van de NBMV onrustwekkend is volgens de criteria van de Ministeriële Richtlijn van 20 februari 2002 (zie kaderstuk p.9) en wanneer er een meerwaarde kan worden gebo-den (er is voldoende informatie om eventueel een opspo-ringsbericht te verspreiden).

Sterke toename van nieuwe dossiersIn 2012 behandelde Child Focus 83 dossiers over de ver-dwijning van NBMV, tegenover 93 in 2011. Van de 83 dos-siers van 2012 werden 38 nieuwe dossiers geopend, wat goed is voor een stijging van meer dan 60% ten opzichte van 2011 (23 nieuwe dossiers), en werden er 42 afgesloten.

Bijna 1 op 5 teruggevonden door de politieDe twee grootste redenen die de afsluiting van een dos-sier rechtvaardigden: de tussenkomst van Child Focus biedt geen meerwaarde meer (36%) of het kind is 18 jaar geworden (29%).

Bijna één minderjarige op vijf (17%) werd door de politie teruggevonden, wat meer dan het dubbele is ten opzichte van 2011 (6%). Meer dan één op tien is uit zichzelf terug-gekeerd (12%). In een minderheid van de gevallen werd het dossier afgesloten omdat de minderjarige door een derde persoon werd teruggevonden (2%), omdat het om een misverstand ging (2%) of omdat Child Focus via een betrouwbare betrokken partner te weten kwam dat de NBMV veilig is (2%).

Jonger dan 13 jaar …Op het moment van hun verdwijning was bijna de helft van de 83 NBMV jonger dan 13 jaar, was bijna één op vijf tussen 13 en 15 jaar en bijna een derde 16 of 17 jaar. We stellen vast dat de meeste door Child Focus behandelde dossiers jonge kinderen betrof, terwijl de meeste gesig-naleerde NBMV op het Belgisch grondgebied gemiddeld 16-17 jaar zijn. De reden hiervoor is dat Child Focus enkel voor onrustwekkende verdwijningen van NBMV een dos-sier opent. Het feit dat een kind jonger is dan 13 jaar is een criterium voor een onrustwekkende verdwijning.

… van het mannelijke geslacht … Onder de betrokken NBMV waren er 61 jongens (73%) en 22 meisjes (27%). … afkomstig uit AfrikaDe meeste NBMV waarvoor in 2012 een dossier werd geopend, waren afkomstig uit Afrika, in tegenstelling tot in 2011, toen de meeste uit Azië of het Midden-Oosten kwamen. Van de 83 NBMV met een dossier dat in 2012 werd behandeld, kwam 25% uit Afrika, 23% uit Azië en het Midden-Oosten, 7% uit Oost-Europa en een minder-heid uit Zuid-Amerika. Voor 44% van de NBMV was het land van herkomst niet gekend.

Jonger dan 13 jaar 46 %

13 - 15 jaar 19 %

16 - 17 jaar 32,5%

Onbekend 2,5%

Leeftijd van de NBMV 2012 (N = 83)


20

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Ongedefinieerde verdwijningen: 20% meer dossiersIndien er bij de opening van een verdwijningsdossier onvoldoende informatie is over de aard van de verdwijning, wordt dit door Child Focus als een ongedefinieerde verdwijning geregistreerd. Deze dossiers zijn meestal onrustwekkend omdat het onduidelijk is of de minderjarige verdween als gevolg van een kwaadwillig opzet, een ongeluk, een vrijwillig vertrek, een verdwaling of een zelfmoord. Daarom is het belangrijk dat alle partners op het terrein overleg plegen vanaf het moment van de verdwijning en zo efficiënt mogelijk samenwerken om tot een ontknoping te komen.

In 2012 behandelde Child Focus 77 ongedefinieerde ver-dwijningen. Dat is 20% meer dan vorig jaar (61 dossiers in 2011). De dossiers betroffen 37 jongens en 42 meisjes. Er werden 59 nieuwe dossiers geopend.

7 levenloze lichamen gevonden …Van de 59 dossiers die in 2012 werden afgesloten, waren er 18 misverstanden en 3 verdwaalde kinderen. 15 kinderen werden teruggevonden door de politie, 3 door de ouders en 1 kind door een derde persoon. 7 kinderen zijn uit zichzelf

“Op een avond krijgen we een telefoontje van de Cel Vermiste Personen van de federale politie om ons op de hoogte te brengen van de verdwijning van D., een meisje van vier jaar. Ik ga zo snel mogelijk naar de ouders om ze psychologisch te ondersteunen. Maar al snel wordt de moeder verdacht. Mijn hulp richt zich vervolgens tot de vader en de naaste familie. Ondertussen worden er opsporingsberichten verspreid om het kind terug te vinden. Er zijn geen overtuigende getuigenissen. En daar is een reden voor: de moeder heeft haar dochtertje thuis vermoord …”

Kelly Van Eycken, consulente

“Child Focus doet haar werk in de grote hoop de kinderen levend terug te vinden. We zijn dus diep aangeslagen na het nieuws van de dood van D.” (RTL-TVI. Speciale uitzending. 23.05.2012)


Nog steeds geen nieuws van Gevriye CavasGevriye is 5 jaar wanneer hij verdwijnt. De onderzoeksrechter heeft besloten dat men “na 27 jaar onderzoek alle mogelijkheden heeft uitgeput” en sloot het dossier af. In Het Laatste Nieuws van 31.3.2012 verklaart de moeder van Gevriye: “Ik weet dat hij nu 32 jaar zou zijn. Men heeft ook foto’s verspreid die met ver-ouderingstechnieken zijn bewerkt. Maar voor mij zal hij altijd een jongetje van vijf jaar blijven. Ik hoor zijn schel stemmetje nog altijd. Vooral ’s nachts, in mijn dromen.” Child Focus blijft ter beschikking van de familie voor eventuele vragen en steun zolang dit nodig is.

teruggekeerd. 4 jongeren (18-24 jaar) zijn duidelijk (volgens het onderzoek) uit eigen wil vertrokken. Eén dossier werd afgesloten omdat in België geen enkele actie meer mogelijk bleek en de ouder niet meer bereikbaar was. In 7 andere dossiers werd het levenloze lichaam van het kind terugge-vonden. Dat is meer dan drie keer zoveel als vorig jaar (2 kin-deren in 2011). Van die 7 sterfgevallen waren er 5 vermoord (4 jonge kinderen werden vermoord door (één van) hun ouder(s)), had 1 jongeman een dodelijk ongeval en maakte 1 andere jongeman een einde aan zijn leven.

Vaak jonge kinderen of jongvolwassenenIn de 77 behandelde dossiers was meer dan de helft van de kinderen jonger dan 13 jaar, was 1 op 10 tussen 13 en 16 jaar, en was 35% 18 jaar of ouder. Net zoals vorig jaar betroffen deze dossiers dus vaak jonge kin-deren (verdwaald, misverstanden) en jongvolwassenen (misverstanden, vrijwillige verdwijningen).


21

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Ontvoeringen door derden: sterk gedaald

Child Focus definieert de ontvoering door een derde als de onrechtmatige onttrekking van de minderjarige aan de hoede van de wettelijke ouder of voogd. Deze dossiers omvatten dus niet enkel criminele ontvoeringen, maar ook en vooral ontvoeringen door bijvoorbeeld biologische (maar niet erkende) ouders, ouders die uit hun rechten werden ontzet of familieleden die geen ouderlijk gezag uitoefenen ten aanzien van de minderjarige.

In 2012 behandelde Child Focus 17 dossiers (31 in 2011) over ontvoeringen door derden, waarin 16 kinderen waren betrokken. Er waren zowel effectieve ontvoeringen als preventieve dossiers – waarin de melder vreesde dat zijn kind zou worden ontvoerd – en pogingen tot ontvoe-ring. Het ging om een “ontvoering door een gekende derde persoon” in 13 dossiers en een “ontvoering door een onbekende derde persoon” in de 4 andere gevallen. Van de 17 behandelde dossiers werden er 13 geopend in 2012.

Ontvoeringen door gekende derde personen: historisch laagVan de 13 dossiers over een “ontvoering door een gekende derde persoon” waren er 11 effectieve ontvoeringen, één poging tot ontvoering en één preventief dossier.

Het aantal effectieve ontvoeringen door gekende derde personen daalt voor de eerste keer sinds 2009: 11 geval-len in 2009, 16 in 2010, 19 in 2011, 11 in 2012.

Zoals elk jaar zijn het jonge kinderen die worden ontvoerd. In 2012 ging het in meer dan twee derde van de dossiers om een kind jonger dan 7 jaar. In twee derde van de dos-siers was het ontvoerde kind een jongen, in tegenstelling tot de vorige jaren, toen de meeste ontvoerde kinderen meisjes waren.

Effectieve ontvoeringen door onbekende derde personen: geen!In 2012 behandelde Child Focus drie pogingen tot ontvoe-ring, één preventief dossier en geen effectieve ontvoerin-gen door onbekende derde personen. In totaal waren er dus vier dossiers (9 in 2011). Het ging om twee meisjes en twee jongens.

Onbekende derde

Bekende derde

• Effectieve ontvoering • Poging tot ontvoering • Preventief dossier

Ontvoeringen door derden 2012 (N = 17)

3

11

1

1 1


22

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Preventie- en sensibiliseringsacties

Sinds begin 2012 biedt Child Focus kinderen van 10 tot 12 jaar informatie- en sensibiliseringssessies aan over haar voornaamste thema’s: verdwijningen van kinderen, met extra focus op weglopen, seksuele uitbuiting en veilig surfen op internet. Goed opgeleide “Vrijwilligers als Ambassadeurs in de Scholen” (VAS) geven die ses-sies in de klas, en dat gratis en met behulp van aangepast didactisch materiaal.

Sinds eind 2011 organiseerde Child Focus al vijf opleidin-gen voor VAS-kandidaten. Elke opleiding duurde drie tot vijf dagen. Tijdens die opleidingen volgen de vrijwilligers theoretische modules en nemen ze deel aan workshops. Er gaat veel aandacht naar communicatietechnieken en de omgang met kinderen. Het dertigtal Vrijwillige Ambas-sadeurs dat de opleiding met succes volgde, begaf zich enthousiast op het terrein. In zes maanden tijd kregen al 108 klassen een bezoek van één van onze VAS. Zij bereikten samen meer dan 2.200 kinderen! Twee derde van de sessies werd gegeven in Franstalige scholen en één derde in Nederlandstalige scholen.

Elfde editie van de Internationale Dag van de Vermiste Kinderen

Al elf jaar staat de maand mei in het teken van de campagne die Child Focus op touw zet naar aanleiding van de Internationale Dag van de Vermiste Kinderen, elk jaar op 25 mei. Aandacht in de media, de verdeling van vergeet-mij-nietjes, een Car-refour-actie en evenementen … Ook in 2012 stonden ze weer op het programma!

Het is ondertussen een traditie geworden: in de loop van de twee weken vooraf-gaand aan 25 mei zetten onze vrijwilligers zich massaal in. Ze trekken door het land om meer dan 500.000 speldjes en zelfklevers met vergeet-mij-nietjes uit te delen en de affiche van de campagne in heel het land op te hangen. De solidariteit van onze partners is er ook voor de editie van 2012 niet kleiner op geworden: de firma Ricoh drukte meer dan 20.000 exemplaren van de affiche gratis af. Onze structurele partners (zie p.13) verspreidden dezelfde affiche via hun netwerken van stations, opslagplaatsen, winkels, apotheken, tankstations, voertuigen en digitale schermen.

Bis repetita van de Carrefour-actie

Carrefour en grote merken bundelden hun krachten om Child Focus te steunen. Per aankoopschijf van 10 euro van de producten van deze merken werd 1 euro overgemaakt aan de Stichting. Dankzij de vrijgevigheid van de Carrefour-klanten kon zo 128.000 euro worden ingezameld. Hiermee konden projecten van Child Focus gefinancierd worden, met name het vrijwilligerswerk.

Duizenden ballonnen met een boodschap van hoop

Op de grote dag zelf, vrijdag 25 mei 2012, “blies” België de hoop nieuw leven in, de hoop om alle nog vermiste kinderen terug te vinden. Duizenden burgers namen deel aan één van de negen-tien evenementen die vrijwilligers en medewerkers van Child Focus in het hele land organiseerden. Het hoogtepunt van de dag: het tegelijk oplaten van duizenden ballonnen in Aiseau-Presles, Anderlecht, Antwerpen, Beerse, Brus-sel, Bornem, Braine-le-Comte, Dinant, Gent, Libramont, Lichtaart, Namen, Nijvel, Sint-Niklaas, Sint-Truiden, Tienen, Torhout, Doornik en Turnhout.

Vrijwilligers als Ambassadeurs in de Scholen: meer dan 2.200 kinderen bereikt!


23

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Child Focus groepeert vijf types meldingen onder de titel Seksuele Uitbuiting & e-safety: seksueel misbruik, seksueel misbruik via nieuwe technologieën, georganiseerd of gecommercialiseerd seksueel misbruik, beelden van seksueel misbruik en vragen en probleemmeldingen over de online veiligheid van kinderen.

Rond elk van deze thema’s werkt Child Focus niet alleen als meldpunt waar de burger met vragen of problemen terecht kan, maar ook als een expertisecentrum. Dit centrum bestrijdt en voorkomt door middel van stu-dies, preventieprojecten en beleidsbeïnvloedend werk de seksuele uitbuiting van minderjarigen en onveilige situaties online.

Naast verschillende preventieprojecten rond seksueel misbruik, online beelden van seksueel misbruik en veilig internet, stond in 2012 de lancering van een nieuw mel-dingskanaal in de kijker. Om jongeren die het slachtoffer zijn van seksueel misbruik een kanaal op maat te bieden, openden we een chatlijn. Dit pilootproject bracht ons in contact met heel wat jonge slachtoffers, wat duidelijk wordt weerspiegeld in het cijfermateriaal over 2012.

2. Seksueel uitgebuite kinderen & e-safety

Weldra een specifiek samenwerkingsprotocol met politie en justitie

Child Focus en de politie en gerechtelijke diensten hebben een protocol dat de samenwerking in de strijd tegen seksuele uitbuiting en verdwijningen van minderjarigen regelt. Dit samenwerkingsprotocol wordt regelmatig met de partners geëvalueerd, wat toelaat om samen te reflecteren over de nieuwe ontwikkelingen inzake de bestrijding van beide fenomenen. Zo werd besloten om de samenwerking inzake de bestrijding van seksuele uitbuiting van minderjarigen enerzijds en de aanpak van verdwijningen van minderjarigen anderzijds in aparte protocollen vast te leggen. Afhankelijk van het thema in kwestie is immers een andere aanpak en samenwerking vereist. In het protocol inzake seksuele uitbuiting van minderjarigen wordt een apart luik voorzien voor de bestrijding van kinderpornografie. Het wordt opgesteld en geëvalueerd in overleg met de politiediensten, de gerechtelijke actoren en de Dienst Strafrechtelijk Beleid. De gesprekken zullen verdergezet worden in de loop van het jaar 2013.

In 2012 stond de lancering van een nieuw

meldingskanaal in de kijker:

een chatlijnvoor jonge slachtoffers van

seksueel misbruik.

n De twee actiedomeinen van Child Focus - Seksueel uitgebuite kinderen & e-safety

24

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Seksueel misbruik: meer jongeren vinden de weg naar Child FocusOp het gratis nummer 116 000 kunnen burgers de klok rond gevallen of vermoedens van seksueel misbruik van minderjarigen melden. Het kan gaan over misbruik binnen het gezin (incest), door bekenden van buiten het gezin of door onbekenden. De meldingen kunnen variëren van éénmalige feiten tot langdurig misbruik, van ongepaste aanrakingen tot gewelddadige verkrachting. Child Focus behandelt alle meldingen over (mogelijk) misbruik van minderjarigen, ook wanneer een slachtoffer op het moment van de melding al meerderjarig is.

Naast het gratis nummer 116 000 stellen we ook andere kanalen ter beschikking. Burgers kunnen ons bereiken per mail of per post en kunnen ook langskomen op het kantoor van Child Focus. Sedert begin 2012 kwam daar ook een chatlijn voor jongeren bij.

De voornaamste rol van Child Focus, als makkelijk bereik-baar meldpunt voor seksuele uitbuiting, is hoogwaardige steun aanbieden en de beller zo nodig doorverwijzen naar de gespecialiseerde diensten van politie of gerecht en/of maatschappelijke en psychosociale hulp.

In 2012 ontving Child Focus via haar verschillende kana-len 806 vragen of meldingen in verband met seksueel misbruik. In 706 gevallen werd een dossier aangemaakt, wat neerkomt op bijna 14 dossiers per week. Daarmee noteren we opnieuw een stijging (32%) in het aantal meldingen dat Child Focus in dit kader behandelt. Een belangrijk deel daarvan bereikte ons dit jaar via de nieuw opgerichte chatlijn “nupraatikerover.be”.

Duidelijk meer effectieve dossiersAnders dan vorig jaar houdt de stijging in 2012 vooral een toename van de effectieve dossiers in: met 471 effec-tieve dossiers in 2012 tegenover 326 in 2011 stijgen deze

dossiers met 44%. De preventieve dossiers nemen slechts beperkt in aantal toe (219 in 2012 tegenover 203 in 2011, een stijging van 8%).

Onder effectieve dossiers verstaan we situaties waarin een melder het heeft over misbruik dat heeft plaatsgevonden. In preventieve dossiers meldt een burger een risicosituatie (115 dossiers) of een vermoeden van seksueel misbruik (104 dossiers). In een klein aantal dossiers gaat het noch om een preventieve, noch om een effectieve melding, maar bijvoorbeeld om een informatieve vraag (16 dossiers).

Wie zijn de melders? Meestal de moedersHet grootste deel van (vermoedelijk) seksueel misbruik wordt nog steeds gemeld door de moeder van een moge-lijk slachtoffer (216 dossiers of 31%). We noteren echter een belangrijke evolutie in 2012: in totaal 161 slachtoffers meldden zelf het misbruik (23% van het totale aantal dos-siers), terwijl dat er in 2011 slechts 34 waren (7%). Die stijging is toe te schrijven aan de meldingen die we via de chatlijn ontvingen. Meldingen door derden zijn ook goed voor bijna een kwart van de dossiers (164 dossiers, ofwel 23%). In iets meer dan één geval op tien is de melder een ander familielid (81 dossiers, ofwel 12%) of de vader (78 dossiers – 11%) van een reëel of potentieel slachtoffer.

“Elke ouder, elk gezin heeft specifieke noden en een eigen kijk op wat hun kind ondergaat. Daarom moet je je als consulent flexibel en begripvol opstellen. Ik merk bijvoorbeeld dat bij ouders met een andere etnisch-culturele achtergrond het taboe rond seksueel misbruik sterk aanwezig is. Ze hebben het er erg moeilijk mee om met hun verhaal naar buiten te komen en een beroep te doen op de hulpverlening en zeker de politie. Dat heeft onder meer te maken met de sterke loyauteit ten aanzien van familieleden. Voor deze ouders is het belangrijk dat ze hun vragen en problemen via telefoon met ons kunnen bespreken, anoniem en in alle vertrouwen.”

Sophie Biemans, consulente

77% van de slachtoffers van seksueel misbruik zijn meisjes.


25

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Aantal en type dossiers: Alle nieuwe dossiers 2008-2012

Wie meldt seksueel misbruik?Alle nieuwe dossiers (N = 706)

Geslacht van de slachtoffersEffectieve dossiers (N = 471)

Leeftijd van de slachtoffersEffectieve dossiers (N = 471)

0-6 jaar

15%

21 %

25%

7-12jaar

13-15jaar

16-17jaar

18 of ouder

ongekend

Ongekend: 1%

Meisjes: 77 %Moeder : 216

Vader : 78

Ander familielid : 81

Derde : 161

Slachtoffer : 161

Ongekend : 7

Jongens: 22 %

Wie zijn de slachtoffers? Vooral tienersBij de 706 dossiers van 2012 waren in totaal 673 kinderen betrokken. Omdat de preventieve dossiers over risicosi-tuaties en vermoedens gaan, bespreken we hieronder enkel de gegevens over kinderen betrokken bij effec-tieve meldingen. Per melding kunnen meerdere kinderen betrokken zijn. Bij de 471 effectieve meldingen in 2012 kregen we informatie over in totaal 477 betrokken kinde-ren. Meer dan drie kwart van de slachtoffers zijn meisjes (365 meisjes of 77%). Dit is een stijging ten aanzien van vorig jaar, toen 68% van de slachtoffers meisjes waren. Iets minder dan een kwart van de slachtoffers zijn jon-gens: 107 jongens of 22%. In enkele gevallen (5 kinde-ren of 1%) weten we niet of het om een jongen of een meisje gaat, bijvoorbeeld wanneer een melder zijn verhaal volledig anoniem brengt.

In 2012 kregen we in vergelijking met het vorige jaar pro-centueel minder meldingen over jonge kinderen, meer

800 -

700 -

600 -

500 -

400 -

300 -

200 -

100 -

0 -

2008 2009 2010 2011 2012

• Effectieve gevallen 263 240 284 326 471

• Preventieve dossiers 13 16 41 203 219

• Andere 4 1 6 5 16

120

100

80

60

40

20

0

12%

14%13%


26

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

meldingen over tieners en meer meldingen waarbij de leeftijd van het slachtoffer ons niet werd meegedeeld.

Ongeveer 15% van de slachtoffers zijn jonge kinderen tussen 0 en 6 jaar (71 kinderen). 21% van de slachtoffers zijn tussen 7 en 12 jaar oud (102 kinderen). Hier situeert zich een eerste opvallend verschil met de meldingen van vorig jaar, toen nog 32% van de slachtoffers tot deze leef-tijdsgroep behoorde. Tieners van 13 tot 17 jaar oud maken in totaal 37% van de slachtoffers uit, een stijging tegen-over 2011 toen dit percentage 29% bedroeg. De groot-ste groep zijn de 13 tot 15-jarigen: 118 jongeren of 25%. Jongeren van 16 of 17 jaar oud (55 slachtoffers) maken 12% uit van het geheel. In 2012 kregen we effectieve meldingen in verband met 69 18-plussers, wat neerkomt op 14%. In deze gevallen gaat het over verlengd minderja-rigen of over volwassenen die als kind het slachtoffer zijn geweest van misbruik. Van 62 kinderen (of 13%) kennen we de leeftijd niet.

De chat “nupraatikerover.be”: een antwoord op maatIn de cijfers van 2012 is er een opmerkelijke stijging van het aantal effectieve meldingen, zijn er meer meldingen door slachtoffers en zijn er meer meisjes en tieners betrok-ken bij de gevallen van seksueel misbruik. Dat zijn de opvallende verschuivingen in de cijferge-gevens van 2012. Verschuivingen die hun verklaring vinden in de oprichting van een kanaal op maat van jongeren: de chat op nupraatikerover.be.

Waarom een apart kanaal voor jongeren? Uit onderzoek en ook uit de dage-lijkse praktijk van andere hulporgani-saties blijkt dat jongeren met vragen over delicate of intieme onderwerpen, zoals seksueel misbruik, makkelijker contact leggen met hulpverleners via online communicatiemiddelen zoals

chat. Ook bij Child Focus merkten we al sedert de oprichting in 1998 dat slechts een kleine minderheid van de meldingen van een slachtoffer zelf afkomstig was. De weinige jongeren die Child Focus telefonisch contacteren, geven aan dat dit voor hen geen gemak-kelijke stap is.

Met de oprichting van een chat wilde Child Focus een communicatiekanaal aanbieden op maat van jongeren: een één-op-één chat die de naam ‘Nu praat ik erover’ kreeg. De chat is bereikbaar via de website childfocus.be, maar ook rechtstreeks op nupraatikerover.be in het Nederlands en maintenantjenparle.be in het Frans.

De chat richt zich op tieners die het slachtoffer zijn van seksueel misbruik en is bereikbaar op maandag, woens-dag en donderdag. Via de chat komen jongeren in contact met een consulent van Child Focus die net als bij een telefonische melding naar hen luistert, hen informeert en ondersteunt. De consulent moedigt de jongere aan om de nodige stappen te zetten om herhaling van het mis-bruik te voorkomen. We bekijken samen wie de jongere in zijn omgeving in vertrouwen zou kunnen nemen, waar hij voor gespecialiseerde hulp terecht kan, of op welke manier hij via gerechtelijke weg opvolging kan zoeken. Dit gebeurt in alle vertrouwen en indien de jongere dat

wenst, anoniem.

Goed voor 300 individuele gesprek-ken met 100 jongerenIn het voorbije jaar ontving Child Focus via de twee specifieke websites in totaal 186 meldingen. Van deze meldingen werd in 143 gevallen een dossier aangemaakt. De 43 overige meldingen betroffen situa-ties waarin Child Focus geen aangewezen gesprekspartner was, bijvoorbeeld seksu-ele problemen, liefdesverdriet, leerproble-men, vechtscheiding van de ouders … De jongeren werden in dat geval doorverwe-zen naar een meer gepaste organisatie.

Van de 143 situaties die wel tot een dossier leidden, kwamen er 33 binnen op een moment dat de chat geslo-ten of bezet was. Om de jongeren in die situatie op te vangen, bevat de website een e-mail adres ([email protected]) en een invulformulier. Deze 33 dossiers werden via e-mail verder behandeld.

Uiteindelijk werden voor 110 situaties chatgesprekken gevoerd. Enkele opvallende gegevens op een rijtje.

Een meerderheid van effectieve meldingen …De meldingen die via de chat worden behandeld, zijn bijna uitsluitend effectieve meldingen. Dat was in 100 dossiers het geval (91%). Daarnaast waren er negen preventieve dossiers (8%) en één informatievraag (1%). Een opmerke-lijk verschil met de dossiers die het voorbije jaar per tele-foon werden behandeld. In deze dossiers is het aandeel effectieve dossiers veel lager, namelijk 63%. Ook in de context van het misbruik merken we een verschil: via de telefoon betreft 43% van de meldingen een situatie van

“De meeste gevallen van seksueel misbruik vinden binnen de familie plaats. Het beeld van de perverse pedofiel die zich in de struiken verstopt, is een cliché. De pleger van het misbruik is veel vaker een vader die aan dezelfde tafel als het slachtoffer eet, een broer, een oom of een vriend van de familie. Ik had contact met een meisje van 14 jaar. Haar grootvader betastte haar. Zijn dood, twee maanden eerder, had bij haar tegenstrijdige gevoelens opgewekt. Ze vocht tegen een gevoel van schaamte, maar ook schuldgevoel dat ze hem nooit heeft gezegd ermee op te houden. Ze had er nooit met iemand over gepraat, en zeker niet met haar moeder, om wiens vader het ging. Het chatten was een enorme opluchting geweest. Ze vertelde me dat ze de indruk had van een enorm gewicht te zijn verlost.”

Sara Botte, consulente


27

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

“Voor veel jongeren is de chat een gelegenheid om voor de eerste keer over het misbruik te vertellen. Slechts weinig chatters hebben vóór het chatgesprek een contact gehad met de politie of hulpverlening. Meer nog, vaak hebben zij er nog met niemand uit hun omgeving over gepraat.”

Sara Botte, consulente

intrafamiliaal misbruik (219 meldingen), via de chat gaat het om 52% (57 meldingen). Meldingen van extrafamiliaal mis-bruik bedragen 33% via de telefoon (168 dossiers) en 28% via de chat (31 dossiers). Het aandeel van dossiers waarin de context van het misbruik ongekend is, is tenslotte iets groter in de dossiers per telefoon (120 meldingen of 24%) dan in de chatdossiers (22 dossiers of 20%).

… afkomstig van de slachtoffersHet chatkanaal richt zich specifiek op jonge slachtof-fers. De oprichting ging gepaard met een bekendma-kingscampagne gericht op deze doelgroep. Zo hingen er geruime tijd affiches in de grote NMBS-stations, ver-schenen er advertenties in specifieke weekbladen en werd de tv-spot onder meer op TMF en JIM vertoond. Ook kregen alle Belgische steden en gemeenten via de FOD Binnenlandse Zaken affiches en flyers toegestuurd,

zodat zij die via hun netwerken konden verspreiden. Op verschillende websites van partnerorganisaties was tij-delijk een knop te zien die naar de chat van Child Focus verwees.

We stellen in de cijfers vast dat slachtoffers de weg naar het chatkanaal hebben gevonden. Waar via de telefoon slechts 9% van de situaties door een slachtoffer zelf worden gemeld, bedraagt dit via de chat maar liefst 84% (93 meldingen). In 15 gevallen (14%) kwam de melding van een derde persoon. Vaak gaat het dan om jongens en meisjes die tips vragen om een vriend of vriendin die geconfronteerd wordt met seksueel misbruik te kunnen helpen.

Opvallend is ook dat veel meer Nederlandstalige dan Franstalige jongeren van de chat gebruik maakten: bijna

Wie meldt via de chat?Alle chatdossiers (N = 110)

Slachtoffer (93): 84%

Derde (15): 14%

Moeder (1): 1% Ander familielid (1): 1%

Type dossiersVergelijking telefoon en chat

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Telefoon (N = 507)

Chat (N = 110)

63 %

91 %

• Effectieve meldingen • Preventieve meldingen • Andere

4 meldingen op 5 waren Nederlandstalig (85), 1 melding op 5 was Franstalig (21). Bij vier meldingen ging het om anderstaligen. Dit verschil valt mogelijk te verklaren door de mate waarin online hulpverlening reeds gebruikelijk is. We stelden vast dat in Vlaanderen reeds een tiental orga-nisaties op een structurele manier online hulpverlening aanbieden. In Franstalig België is online hulpverlening vooralsnog minder gebruikelijk.

“We merken dat de jongeren die op nupraatikerover.be komen chatten, het heel belangrijk vinden om anoniem te kunnen blijven. Het is dan ook helemaal niet ons doel om hen te identificeren of te localiseren. Ons doel is om de jongeren, ook als ze anoniem blijven, te helpen. Dit doen we door hen raad te geven of door te verwijzen. Uiteraard chatten we soms met jongeren die in onmiddellijk gevaar verkeren, bijvoorbeeld omdat het misbruik nog steeds plaatsvindt. In die gevallen proberen we samen met hen te onderzoeken welke stappen mogelijk zijn om op korte termijn hun veiligheid te waarborgen.” (RTBF. La Première. 11.01.2012)

Bélinda Noé, cconsulente en coördinatrice


28

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

… vooral tienermeisjes Bij de 100 effectieve meldingen die via de chat werden behandeld, zijn 100 kinderen betrokken. Het gaat hoofdza-kelijk om meisjes: 88 slachtoffers zijn meisjes, tegenover 12 jongens. In 6 gevallen ging het om kinderen tussen 7 en 12 jaar oud, in 61 gevallen ging het om tieners tussen 13 en 17. De grootste groep onder hen zijn de jonge tie-ners van 13 tot en met 15 jaar (39). Een niet onbelangrijke groep zijn de jongeren die reeds meerderjarig zijn, maar als minderjarige misbruik ondergingen: 33 slachtoffers waren immers ouder dan 18 jaar.

Leeftijd van de slachtoffersKinderen betrokken bij effectieve meldingen

via chat (N = 100)

13-15 jaar: 39%16-17 jaar: 22%

18 of ouder: 33% 7-12 jaar: 6%

nupraatikerover.be: niet alleen een chatlijn

De chatbox “nupraatikerover.be” voor slachtoffers van seksueel misbruik maakt deel uit van een groter project dat “Ch@dvice” werd gedoopt en de financiële steun van de Europese Commissie geniet. Het brengt Child Focus in een partnerschap samen met de Artevelde Hogeschool van Gent en het Oostenrijks Instituut voor Toegepaste Telecommunicatie (OIAT) van Wenen.

Naast de oprichting van deze chatlijn heeft “Ch@dvice” nog drie andere doelstellingen:

Andere hulpverleningsorganisaties analyseren In heel Europa werden 160 organisaties die online hulp bieden geanalyseerd: hun doelgroepen, ondersteuningsmethodes en de thema’s waarrond ze werken (seksueel misbruik, zelfmoordpreventie, problemen op het internet). Er werd een grondige analyse uitgevoerd van een dertigtal organisaties die specifiek jongeren of slachtoffers van seksueel misbruik ondersteunen. Die inventaris zal in 2013 worden gepubliceerd.

Een gids uitwerken …Er werd ook een “Ch@dvice Gids voor chathulpverlening in eerstelijnswelzijnswerk met focus op seksueel misbruik” uitgewerkt. Deze legt uit welke concrete stappen een organisatie moet ondernemen om een chatlijn te openen of werking erond te verbeteren. Deze veelzijdige gids beantwoordt ook aan de noden en specifieke vragen van hulpverleningsorganisaties in Europa die rond andere thema’s werken. Deze gids kan worden gedownload via de website childfocus.be.

… en een Europees netwerk van hulpverleningsorganisaties creërenIn samenwerking met de Deense organisatie Center for Digital Paedagogik wil Child Focus alle organisaties die jongeren willen steunen via nieuwe technologieën verenigen in één solidair netwerk: het “Digital Youth Care Network”. De organisaties kunnen ook samen nadenken over hun praktijken om zo hun online-hulpaanbod te optimaliseren. Het netwerk wil de organisaties ook helpen met de technische totstandbrenging van een chatlijn en startende diensten voor online hulp ondersteunen. Het netwerk is sedert februari 2013 operationeel.

Sociaal Werk | Sint-Annaplein 31, 9000 Gent (België) | www.arteveldehs.be | [email protected] Deze publicatie kwam tot stand dankzij de fi nanciële ondersteuning van het Daphne III programma van de Europese Commissie.

De inhoud van de publicatie is de verantwoordelijkheid van de Arteveldehogeschool en kan op generlei wijze beschouwd worden

als de visie van de Europese Commissie.

Het ‘Ch@dvice’ project kwam tot stand in samenwerking met:

Ch@dvice Gidsvoor 1-op-1-chathulpverlening in eerstelijnswelzijnswerk(met focus op seksueel misbruik)

Philippe BocklandtMartine De ZitterAnn RyckaertTim VanhoveJANUARI 2013

meerderjarigen (418), in 12% gaat het om minderjarigen (70) en in 19% van de gevallen hebben we geen informatie over de leeftijd van de vermoedelijke pleger (115).

… van het mannelijke geslachtHet merendeel van de vermoedelijke plegers is een man: 83% of 499 personen. In sommige gevallen (28 personen of 5%) was een vrouw de vermoedelijke pleger. In 75 gevallen ofwel 12% was het geslacht ons onbekend.

… uit de familiekringWanneer we kijken naar de band die de vermoedelijke plegers met het kind hebben, is bijna de helft een fami-lielid (47% of 283 personen). In totaal 38% van de ver-moedelijke plegers is een derde die buiten de familie staat (229 personen). Hierbij ging het in 49 gevallen over een persoon met een professionele band met het kind (bijvoorbeeld een leerkracht of jeugdbegeleider). In 91 gevallen ofwel 15% hebben we geen informatie over de band met het kind.


Wie zijn de plegers? In 2012 hielden we bij Child Focus voor het eerst syste-matisch gegevens bij over de vermoedelijke plegers van het gemelde seksueel misbruik. Het gaat daarbij over de leeftijd, het geslacht en de band met het kind.

Vooral volwassenen …In de 706 meldingen van 2012 was sprake van in totaal 603 vermoedelijke plegers. In 69% van de gevallen gaat het om

29

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Ondersteunen, informeren en doorverwijzenAls crisismeldpunt voor situaties van seksueel misbruik stelt Child Focus zich tot doel om de burger die ons con-tacteert te ondersteunen, te informeren en indien nodig door te verwijzen naar de best geplaatste instanties.

Afgesloten en nog geopende dossiers

100 % -80 % -60 % -50 % -40 % -30 % -20 % -10 % -0 % -

2008 2009 2010 2011 2012

• Afgesloten dossiers op 31.12.2012 112 119 306 526 667

• Dossiers nog open op 31.12.2012 168 138 25 8 39

Seksueel misbruik onder jongeren: een moeilijke realiteit

Een cijfer dat extra aandacht vraagt is het aandeel dos-siers waarin (vermoedelijk) seksueel misbruik zich onder minderjarigen afspeelt (12% van de dossiers van Child Focus in 2012). In onze dossiers merken we dat de jonge leeftijd van een pleger de situatie nog delicater maakt voor de verschillende betrokkenen: het slachtoffer, de pleger zelf en hun families. Voor de eerstelijnshulpver-leners die een eerste onthulling, een eerste voorzichtige vraag of een verontrusting te horen krijgen, is het dan ook belangrijk om erg omzichtig te werk te gaan.

De vragen van de families over het normale of abnor-male karakter van de feiten (gaat het om verkennende spelletjes of over seksueel geweld?) kunnen heel deli-caat blijken. Het is heel belangrijk om noch te banalise-ren noch te stigmatiseren.

In het geval van echt seksueel geweld stelt zich de funda-mentele vraag wat er met die jonge plegers zal gebeuren.

De noodzaak van aangepaste behandeling De preventie van seksueel geweld en een adequate behandeling van zowel plegers als slachtoffers is enkel mogelijk via een beter inzicht in het proces en de oor-zaken van seksueel geweld. Bij een situatie van seksueel misbruik, geeft Child Focus de psychosociale omkade-ring van een melder steeds vorm in complementariteit met de gespecialiseerde hulpverlening. We beklemto-nen dan ook het enorme belang van het werk van pro-fessionals die de behandeling van minderjarige plegers van seksueel geweld opnemen. De ontwikkeling van een grotere diversiteit aan structuren die een gepaste behandeling van minderjarige seksuele delinquenten verzekeren, lijkt ons heel belangrijk. Dit zowel in het be-lang van de jonge plegers zelf als in het belang van hun omgeving en de maatschappij in het geheel.

De behandeling van een dossier is dus beperkt in tijd, wat onder meer kan worden afgeleid uit het hoge percentage dossiers dat op het eind van jaar is afgesloten. Einde 2012 waren nog slechts 39 dossiers (5,5%) geopend.

Om meer inzicht te krijgen in de doorverwijzingen, hiel-den we in 2012 meer gedetailleerde informatie bij over de organisaties waarnaar melders werden doorverwezen. In 216 gevallen, of 31% van het totale aantal dossiers, ver-wezen we de melder door naar de politie. In 121 gevallen (17%) was een doorverwijzing naar het slachtofferonthaal van een Justitiehuis aangewezen. In een kwart van de dossiers raadden we de melder aan om contact te nemen met gespecialiseerde hulpverlening. In 88 gevallen was dat het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling; in 91 gevallen een Equipe SOS Enfants. Er werd eveneens regelmatig doorverwezen naar het Centrum voor Alge-meen Welzijnswerk (33 maal), het Jongerenadviescen-trum (28 maal), de Service d’Aide à la Jeunesse (25 maal) en de Service d’Aide aux Victimes (20 maal). Soms gaat het om meer dan één doorverwijzing per dossier.

Vermoedelijke plegers van seksueel misbruik (N=603)

Neef of nicht: 2%

Broer of zus: 4%

Grootouder: 5%

Oom of tante: 7%

Ander familielid : 2%

Andere derde: 30%

Ouder: 27%Ongekend: 15%

Volwassene met professionele band met het kind : 8%


30

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Seksueel misbruik via informatie- en communicatietechnologieën (ICT): één dossier per week

Child Focus is door de Europese Commissie aangeduid als ‘Belgian Safer Internet Centre’ en heeft in dat kader al heel wat expertise ontwikkeld rond online veiligheid van minderjarigen. Ook bij de behandeling van de meldingen van seksueel misbruik, zetten we die expertise volop in. In 2012 was er in 7% van de meldingen een link met nieuwe technologieën, wat neerkomt op 52 dossiers of één dossier per week. Het kan gaan om een bepaald aspect van een situatie van misbruik in het echte leven (bijvoorbeeld beeldmateriaal dat wordt verspreid), maar ook om misbruik dat via het internet of andere kanalen gebeurt. Denken we maar aan situaties van grooming (het manipuleren van een minderjarige via het internet, doorgaans via de chat, met het oog op seksueel misbruik) of gedwongen webcamseks.

“Een ongeruste vader belt me. Hij heeft net vernomen dat zijn 13-jarige dochter S. foto’s van zichzelf, waarop ze bijna naakt is, heeft gestuurd naar een 20-jarige jongen die ze op het internet heeft leren kennen. Deze jongen dreigt er nu mee deze foto’s te publiceren als ze er niet nog meer maakt. Ik moedig de vader aan de tiener te prijzen voor de moed die ze opbracht om hem over haar probleem te vertellen. Ik raad hem vervolgens aan de jongeman te blokkeren als contactpersoon van zijn dochter en het feit te melden bij de beheerder van het sociale netwerk. Als hij klacht wil indienen bij de politie, want het gaat hier om chantage, raad ik hem aan de gesprekken tussen zijn dochter en de man als bewijsmateriaal te bewaren. Ik onderstreep het belang om S. op de hoogte te houden van deze stappen. Ik sluit het gesprek af met enkele technisch-preventieve tips om te voorkomen dat dit in de toekomst nog eens gebeurt.”

Astrid Pouppez de Kettenis, consulente

Net als vorig jaar gaan de meeste meldingen over moge-lijk seksueel grensoverschrijdend gedrag of misbruik via sociale netwerksites (19 gevallen) en chat (17 gevallen). In mindere mate werd ook mogelijk misbruik gemeld, dat gelinkt is aan het gebruik van de gsm en de webcam (telkens 7 gevallen). In eenzelfde dossier kan er sprake zijn van meerdere technologieën, denken we maar aan situaties waarbij seksueel getinte beelden gemaakt met een gsm of een webcam nadien ongewenst verspreid worden via sociale netwerksites.

Welke nieuwe technologieën spelen een rol?

Dossiers seksueel misbruik via nieuwe technologieën (N = 59)

Seksueel misbruik via nieuwe technologieën

Alle nieuwe dossiers (N = 706)

Sociale netwerksites : 19

Chat : 17

GSM: 7

Webcam: 7

Andere: 6

Ongekend: 3

Geen link met nieuwe technologieën (654): 93%

Een link met nieuwe technologieën (52): 7%


31

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Child Focus behandelt eveneens meldingen over georganiseerd of gecommercialiseerd seksueel misbruik. Het gaat om dossiers van (vermoedelijke) kinderprostitutie, kinderhandel en kindersekstoerisme. Vaak spelen deze fenomenen zich af in het buitenland of in verdoken milieus, wat het niet eenvoudig maakt om daders te bestraffen en alle slachtoffers te identificeren. Child Focus behandelt deze meldingen in samenwerking met de Dienst Mensenhandel van de federale politie en met het Federaal Parket.

Georganiseerd of gecommercialiseerd seksueel misbruik: vaak ongekende slachtoffers

In 2012 had slechts 3% van de bij Child Focus gemelde situ-aties een georganiseerd of gecommercialiseerd karakter. In deze 18 dossiers was er 16 maal sprake van (vermoede-lijke) kinderprostitutie, 2 maal van sekstoerisme en 1 maal van kinderhandel. In eenzelfde dossier kan sprake zijn van meerdere vormen van uitbuiting tegelijk.

Gezien het verdoken karakter van deze vormen van mis-bruik is samenwerking met andere partners onontbeerlijk.

Georganiseerd of gecommercialiseerd seksueel misbruik

Alle behandelde dossiers (N=706)

Geen georganiseerd of commercieel karakter (688): 97%

Georganiseerd of commercieel karakter (18): 3%

Child Focus stelt zich burgerlijke partij

In 2012 is Child Focus tot drie keer toe opgetreden als burgerlijke partij. De Stichting gebruikt deze wettelijke mogelijkheid in zaken van kinderhandel, kinderprostitutie, sekstoerisme en kinderpornografie. Hiermee willen we minderjarige slachtoffers die niet persoonlijk kunnen optreden een gezicht en een stem geven. In de gevallen van kinderporno is de identiteit van de slachtoffers vaak niet gekend. Anderzijds wil Child Focus het algemene publiek sensibiliseren over de ernst van deze fenomenen. Zo is men zich er zich niet altijd van bewust dat voor elk beeld van kinderpornografie, een echt kind werd misbruikt. De eventuele schadevergoedingen die Child Focus ontvangt, hebben voornamelijk een symbolische waarde en worden besteed aan sensibiliseringscampagnes.

Daarom is Child Focus actief lid van de werkgroep Stop kin-derprostitutie, gecoördineerd door ECPAT België (End Child Prostitution, Child Pornography and Trafficking of Children for sexual puposes) in samenwerking met onder andere de Federale Politie, NMBS, de FOD Buitenlandse Zaken en de Dienst Strafrechtelijk Beleid. We bereidden het voor-bije jaar ook een samenwerkingsprotocol voor met ECPAT België. Child Focus zet tot slot ook in op beleidsbeïnvloe-dend werk, zowel op nationaal als op internationaal niveau. In 2012 had

97% van de meldingen over

seksueel misbruik geen georganiseerd of gecommercialiseerd

karakter.


32

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Beelden van seksueel misbruik: laagdrempelig online melden stopchildporno.be is het online burgerlijk meldpunt van Child Focus waar burgers beelden van seksueel misbruik van minderjarigen die ze online hebben aangetroffen kunnen melden. Dit gebeurt via een meldingsformulier op de website, dat indien gewenst volledig anoniem kan worden ingevuld. Zo bieden we een laagdrempelig meldingskanaal voor deze beelden, dat complementair is met het politionele meldpunt, ecops.be.

“Het is ten strengste verboden om actief op zoek te gaan naar beelden om diensten te helpen die strijden tegen kinderpornografie. Maar mochten internetgebruikers hiermee geconfronteerd worden tijdens het surfen, zouden ze dit zeker zo snel mogelijk moeten melden.” (L’Avenir. 24.03.2012)


De medewerkers van Child Focus behandelen de mel-dingen niet zelf, maar verwijzen hiervoor door naar de federale politie, dit overeenkomstig het samenwerkings-protocol. Als een melding voldoende informatie bevat, wordt ze naar het politioneel meldpunt www.ecops.be van de Federal Computer Crime Unit van de federale politie doorgestuurd. De experten van de Cel Mensen-handel van de federale politie halen deze meldingen uit de databank voor politioneel onderzoek.

stopchildporno.be is er ook om burgers te informeren over de wetgeving omtrent beelden van seksueel mis-bruik: wat is strafbaar en waarom? De website informeert ook over de verschillende partners waarmee op nationaal en internationaal vlak wordt samengewerkt. Concrete vragen over bijvoorbeeld wetgeving of beleid, kunnen via het e-mailadres [email protected] gesteld worden.

Over de grenzenHet internet kent geen landgrenzen. Daarom is een ver-sterkte samenwerking op internationaal niveau zonder

meer vereist. Wanneer je een beeld van seksueel kin-dermisbruik aantreft op het internet, wil dit immers niet zeggen dat de bron van het beeld in België is terug te vinden. Om de uitwisseling van gegevens en expertise te vergemakkelijken, zijn er ook in andere landen wereld-wijd meldpunten actief. Zoals www.stopchildporno.be zijn nog 42 meldpunten uit andere landen lid van het internationaal netwerk INHOPE, dat strijdt tegen illegale inhoud op het internet.


33

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

“Wij sturen de meldingen door naar de federale politie die een onderzoek zal uitvoeren. Niet enkel is het heel belangrijk om de makers van zulke beelden te arresteren maar ook de identificatie van kinderen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik te kunnen helpen is essentieel.” (VRT. Het Journaal. 23.03.2012)


Meldingen op www.stopchildporno.be

• Websites (URLs, sociale netwerksites …) • Andere kanalen (P2P, ongewenste e-mails …)

344

1 394 meldingen in

2012

1 340

54

1 495

1 839 meldingen in

2009

1 273

47

1 320 meldingen in

2010

1 450

29

1 479 meldingen in

2011

Ongeveer 1400 meldingen in 2012In 2012 ontving het online burgerlijk meldpunt 1394 mel-dingen, een cijfer dat in de lijn ligt van de licht schom-melende statistieken van de voorbije jaren. Net zoals vorig jaar merken we dat niet enkel beelden van seksu-eel misbruik van minderjarigen worden gemeld. Mensen signaleren via het online meldpunt ook verdachte profie-len op sociale netwerksites. Daarom werkt Child Focus in samenwerking met de federale politie aan een nieuw meldingsformulier dat duidelijker en gebruiksvriendelij-ker zal zijn. Zo zal er een apart luik voorzien worden voor sociale netwerksites, wat naderhand accuratere statis-tieken oplevert.

Het topje van de ijsberg Het is belangrijk aan te geven dat het aantal meldingen die burgerlijke of politionele meldpunten ontvangen, geenszins representatief is voor het totaal aantal beelden van seksueel kindermisbruik dat op het internet circuleert. Het is heel moeilijk om zicht op te krijgen op de werke-lijke omvang van dit fenomeen. Wereldwijd verplaatst het aanbod en de uitwisseling van beelden van seksueel mis-bruik van kinderen zich van het publieke ‘www’-internet naar verdoken netwerken, met name allerhande peer-to-peer netwerken, waar de beelden vaak versleuteld en via niet te achterhalen kanalen uitgewisseld worden.

Dit betekent natuurlijk dat mensen die te goeder trouw van het internet gebruik maken, minder met deze beel-den in aanraking komen, wat verklaart dat het aantal mel-dingen stagneert. Het betekent niet dat het aanbod van kinderporno afneemt.

1600

1400

1200

1000

800

600

400

200

0

stopchildporno.be is er ook om burgers te informeren over de

wetgeving omtrent beelden van seksueel misbruik.


34

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

e-safety: veiligheid op het web belangt iedereen aan!Onze tieners doen niets liever dan surfen! 83% van de jonge Belgen tussen 9 en 16 jaar kijkt naar films, 75% zoekt informatie op, 65% communiceert via sociale netwerken, wisselt foto’s uit … Dankzij het internet leren ze elke dag bij. Talrijke volwassenen vragen zich dan weer af wat kinderen op het internet doen of hoe ze op bepaalde situaties moeten reageren. Om ze te helpen, opende Child Focus in juni 2011, via clicksafe.be, een hulplijn voor veiliger surfen.

Deze lijn is bereikbaar via telefoon, via e-mail, via een online-contactformulier en sms. Ze richt zich tot iedereen die een vraag heeft over de veiligheid van jongeren op het internet, zoals ouders, grootouders, maatschappelijk werkers, leerkrachten, directeurs, psychologen … Maar natuurlijk zijn ook vragen van kinderen en tieners welkom! Gespecialiseerde consulenten staan klaar om te luisteren, te adviseren en eventueel door te verwijzen.

Op zoek naar informatie In 2012 opende de hulplijn 78 dossiers over veilig surfen. 29 ervan (dus 37%) betrof een vraag om informatie. Er waren 21 preventieve dossiers (risicovolle situaties) en 21 effectieve dossiers (reële problemen). In 7 gevallen was de situatie niet duidelijk.

De 78 dossiers van de hulplijn betroffen in totaal 31 min-derjarigen. In de grote meerderheid van de situaties ging

het om meisjes (25 meisjes tegenover 6 jongens). De meeste kinderen waren tussen 13 en 15 jaar (12 kinde-ren, ofwel 39%) of tussen 7 en 12 jaar oud (8 kinderen, ofwel 26%). Slechts 5 kinderen waren ouder dan 15 jaar en 2 kinderen jonger dan 7 jaar. Voor 4 kinderen werd geen leeftijd meegedeeld. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met die van 2011.

De privacy in gevaar? In 2012, ging de grootste aandacht naar mediaopleiding, cyberpesten en de bescherming van de privacy. Het aantal vragen over die laatste categorie neemt duidelijk toe.

De communicatiemiddelen die hier aan de basis liggen? Facebook en andere sociale netwerken, met 38 vragen of gemelde problemen, gevolgd door websites (11), gsm’s (7), e-mails (5), chatlijnen (4), de webcam (4) en games (2).

Een leerkracht belt ons: een meisje van 14 jaar wordt gepest via e-mail en sms. De school verdenkt vier leerlingen ervan deze boodschappen te sturen, maar ze ontkennen. Hoe confronteer je deze jongeren met hun daden terwijl ze misbruik maken van de anonimiteit van het web? Samen met deze leerkracht onderzochten we de mogelijkheden waarover de school beschikte om de situatie aan te pakken. We gaven ook tips over de manier waarop scholen tieners doorgaans kunnen sensibiliseren voor het probleem van cyberpesten.”

Sophie Biemans, consulente

Het aantal vragen over de bescherming van de privacy neemt duidelijk toe.


35

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

“Al te vaak weten ouders niet wat er in de kamer van hun tieners gebeurt wanneer zij achter hun computer zitten. Het is belangrijk dat ouders en kinderen rustig en in een positieve sfeer over het internet kunnen praten. Zo kunnen de ouders bij problemen optreden als vertrouwenspersonen.” (RTBF. Sans chichis. 02.2012)

Nadège Bastiaenen, projectverantwoordelijke “e-safety”

“Het slachtoffer van wie de identiteit wordt misbruikt kent vaak de auteur omdat hij zelf het paswoord gegeven heeft! Nochtans is een paswoord zoals een tandenborstel: je houdt het voor jezelf en vernieuwt het regelmatig!” (Ketnet. Karrewiet. 07.02.2012)

Nel Broothaerts, projectverantwoordelijke “e-safety”

Een “hulplijnapp” voor smartphones?

Uit recente onderzoeken blijkt dat de gsm onlosmakelijk met het leven van jongeren is verbonden. Volgens de enquête EU Kids Online maakt 65% van de jonge Belgen tussen 9 en 16 jaar dagelijks gebruik van het internet en surfen ze vaak met hun smartphone. In 2013 zou Child Focus de toegang tot de hulplijn willen vereenvoudigen met een nieuwe applicatie voor smartphones die een rechtstreekse toegang tot de hulplijn biedt.

Welke vragen krijgt de hulplijn? (N = 78)

Cyberpesten: 18

Media opvoeding: 20

Internet verslaving: 3

Privacy: 2

Filters: 2

Seksuele intimidatie: 6

Andere : 3

Ongewenst contact: 13

Potentiele schadelijke

inhoud: 7Ouder (30): 38%

Wie contacteert de hulplijn? (N = 78)

Andere familie-lied en (6): 8%

Jongeren (14): 18%

Iemand anders (28): 36%

Wie neemt contact op met de hulplijn? Meestal een ouder of een derde.In 30 van de 78 dossiers was het een ouder die ons belde (de moeder in 19 dossiers en de vader in de 11 andere). In 28 dossiers was het een derde (een leerkracht, een schooldirecteur of andere professional die het kind kent). In 14 dossiers waren het de jongeren zelf die contact met ons opnamen. In 6 dossiers ging het om een familielid.


36

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Preventie- en sensibiliseringsacties

Raamwerk Seksualiteit en Beleid

In februari 2012 stelden Child Focus en partnerorganisatie Sensoa het Raamwerk Seksualiteit en Beleid voor. Het raamwerk is een uitgebreid document dat online beschikbaar is, bedoeld voor alle sectoren waar men met kin-deren, jongvolwassenen of (kwetsbare) volwassenen werkt. Het reikt hen de bouwstenen aan voor een stevig en integer beleid rond seksualiteit en lichamelijke integriteit. Het bundelt een modelvisie, concrete instrumenten en boeiende achtergrondinformatie.

Omdat de doelgroep bijzonder uitgebreid is, tekende de Vlaamse Overheid een engagementsverklaring met de sectoren die zich inzetten voor welzijn, sport, onderwijs en jeugd. Hiermee ging zij het engagement aan om kin-dermisbruik aan te pakken over de verschillende beleidsdomeinen heen.

De betrokken organisaties lieten er geen gras over groeien: ze gingen aan de slag in werkgroepen om het raam-werk verder te verfijnen. Het resultaat werd op 17 december 2012 aan het publiek voorgesteld: maar liefst vier versies van het raamwerk, respectievelijk voor sportorganisaties, jeugdwerkorganisaties, kinderopvang en de sectoren van de Integrale Jeugdhulp.

Binnen de verschillende werkgroepen begeleidde Child Focus de “door-ontwikkeling” van de gedragscode (een document met richtlijnen voor medewerkers in verband met seksualiteit en lichamelijkheid) en

het handelingsprotocol, een stappenplan dat een medewerker kan volgen wanneer er binnen de organisatie sprake is van (vermoedelijk) seksueel misbruik.

Om de verschillende versies van het raamwerk daadwerke-lijk het werkveld (een sportclub, een crèche, een jeug-

dinstelling, een jeugdbeweging …) te laten bereiken, organiseert Sensoa een reeks gerichte vormingen. In 2013 staat ook de doorontwikkeling van het Raam-werk naar de sector van het Vlaamse Onderwijs op de agenda en zal Child Focus in dialoog met partnerorga-nisaties in Franstalig België de wenselijkheid van een

vergelijkbaar project aan Franstalige kant onderzoeken.

Vergaderingen: actieve participatie

Child Focus speelde een actieve rol door deel te nemen aan vergaderingen van zowel CEO Coalition als ICT Coa-lition. Twee Europese coalities.

CEO Coalition is een gezamenlijk initiatief van 30 belangrijke ondernemingen in de sector van de telecom-municatie die hun krachten bundelden om een veiliger internet te bieden dat beter is afgestemd op kinderen. Enkele prioriteiten van CEO Coalition: schadelijke inhoud gemakkelijker melden, op de leeftijd afgestemde ver-trouwelijkheidsparameters bepalen en een doeltreffen-der verwijdering van beelden van seksueel misbruik van kinderen verzekeren via een betere samenwerking met de politie en justitie en telefonische noodlijnen.

ICT Coalition for a Safer Internet for Children and Young People bepaalde dan weer een reeks richtgevende prin-cipes met het oog op de ontwikkeling van producten en diensten die de onlineveiligheid van kinderen en jonge-ren moeten verbeteren. Vijfentwintig ondernemingen uit de ICT-sector ondertekenden deze principes die de klem-toon leggen op onder meer de inhoud, ouderlijk toezicht, respect voor het privéleven, onderwijs en sensibilisering.


37

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Campagne stopchildporno.be

Met de steun van de Europese Commissie zette de Stich-ting in maart 2012 een publieke campagne tegen het maken en verspreiden van foto’s van seksueel misbruik van kinde-ren op touw. Het reclamebureau Grey heeft pro bono een opvallende campagne uitgewerkt met een overduidelijke boodschap: “Kinderporno is geen porno, het is seksueel misbruik van kinderen. Laten we samen een kruis maken over het seksueel misbruik van kinderen!”. De campagne spoort internetgebruikers aan om foto’s van seksueel mis-bruikte kinderen die ze per toeval ontdekken te melden via de website www.stopchildporno.be. Die meldingen, die worden overgemaakt aan de federale politie, zijn essenti-eel om de makers van deze beelden te kunnen opsporen en vervolgen, maar ook om de slachtoffers hulp te kunnen bieden. Twee maanden later heeft de campagne in Italië de prijs gewonnen van “Best campaign for childhood defence”. De prijs werd toegekend door L’Istituto degli Innocenti, een Florentijns onderzoekscentrum dat zich reeds 600 jaar richt op de bescherming van de minderjarigen en hun rechten.

clicksafe.be

Child Focus ontwikkelt sinds het jaar 2000 pedagogisch en educatief materiaal om ouders, leerkrachten, kinderen en tieners te helpen over het internet, zijn voordelen en risico’s te praten. Child Focus ging ook in 2012 op dat elan voort met de ontwikkeling van nieuwe tools. Ze kunnen gratis worden geraadpleegd, gedownload of besteld op clicksafe.be, het preventieportaal van Child Focus dat een veilig en verantwoord gebruik van onlinetechnologieën door jongeren bevordert. In 2012 kreeg clicksafe.be bijna 80.000 unieke bezoekers. Dat zijn ongeveer 220 bezoeken per dag. Het onderdeel bestemd voor tieners is het populairst, met meer dan 45.000 unieke bezoekers. Child Focus kreeg ook 1.000 vragen voor informatie en “e-safety” materiaal. Onze pedagogische dossiers werden meer dan 6.500 keer gedownload.

E-safetycatalogus

Om onderwijzend personeel te helpen jongeren het internet op een ver-antwoorde manier te leren gebruiken, maakte Child Focus een catalogus met daarin al het didactisch materiaal over het internet. Hij staat bovendien vol met links naar educatieve bronnen die door andere organisaties werden ontwikkeld.

De “Catalogus van het preventiemateriaal rond jongeren en het internet” kan gratis worden geraadpleegd of besteld via clicksafe.be. U vindt hem ook op klascement.be en enseignons.be (rubriek Clicksafe).

Opleidingen rond e-safety voor ouders en professionals

Al jaren biedt Child Focus ouders en grootouders een educatief preventiepro-gramma rond veiligheid op het internet. In Vlaanderen heet het “Onze kinderen Veilig online”, in Franstalig België “Webetic”, en sinds kort is er ook “Durchklick” voor de Oostkantons. Child Focus gaf in 2012 ongeveer 180 infor-matiesessies voor bijna 5.500 ouders en grootouders die zo konden worden gesensibiliseerd over de voordelen en risico’s van het internet in België.

Durchklick zag het levenslicht op 27 september 2012 dankzij de steun van het Staatssecretariaat voor Gezinnen en het Medienzentrum van de Duitstalige Gemeenschap.

Vorig jaar genoot Veilig Online de bijzondere steun van de Vlaamse minister van Onderwijs voor een verbetering van de visuele middelen die worden gebruikt in de opleidingen (filmpjes, website …) en een betere verspreiding van dit programma.

Webetic kon alweer rekenen op de medewerking van Espaces Publics Numériques de Wallonie, die eveneens informatiesessies aan ouders geven.

In het onderwijs beantwoordt Child Focus aan de vragen van directeurs van lagere en secundaire scholen die hun team – leerkrachten, opvoeders, Centra voor Leerlingenbegeleiding – willen informeren over veilig surfen. Child Focus leidt de professionals op en rust ze uit door ze pedagogische hulpmiddelen aan te reiken en het thema cyberpesten uit te diepen zodat ze dit onderwerp zelf kunnen bespreken met hun leerlingen. In 2012 sensibili-seerde Child Focus 1.000 professionals tijdens 45 opleidingen.


38

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Safer Internet Day

In het kader van de negende editie van de Safer Inter-net Day op dinsdag 6 februari 2012 organiseerde Child Focus een grote “e-safety night”. Tijdens die avond mocht een jury twee prijzen overhandigen: de “e-safety Award” beloonde het beste spotje voor preventie in het kader van internetveiligheid, gemaakt door hogeschool La Cambre. Dit spotje werd vervolgens wijd verspreid dankzij de steun van RTL-TVI, RTBF en VT4. De “Best online content Award” werd dan weer overhandigd aan jongerengids.be als beste Belgische website voor jon-geren en aan javi.tv als beste website gemaakt door jongeren.

Child Focus moedigde alle Belgische spelers in het domein van de mediaopleiding ook aan om rond 6 febru-ari 2012 één of meerdere preventieacties op touw te zetten. Er werd maar liefst een twintigtal activiteiten georganiseerd.

Preventiespotje voor klein …

Vaak zetten kinderen al heel vroeg hun eerste stappen op het internet. Daarom besliste Child Focus in maart 2012 om een preventieproject uit te werken voor kleuters tussen 4 en 7 jaar. Het werd een animatiefilm-pje dat heel erg aansluit bij hun interesses. Het filmpje leert hen alvast de belangrijkste e-safetytip: als je iets vreemds ziet op het internet, praat er dan over. De spot werd gerealiseerd in samenwerking met Creative Conspiracy, en financieel kregen we een duwtje in de rug van de Europese Commissie en Belgacom. Je kan het filmpje bekijken op de kinderrubriek van Clicksafe of het Youtube-kanaal van Child Focus. Dit is een baanbrekend project, gezien er nergens in Europa rond dit

thema materiaal bestaat voor deze jonge doelgroep. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het filmpje al door heel wat van onze Europese collega’s opgepikt en verspreid werd: Nederland, Griekenland, UK, Letland, Estland, Oostenrijk, Zweden en Finland gingen er alvast mee aan de slag.

… en groot

In december 2012 ontwikkelde Child Focus een preventiespotje voor jongeren tussen 14 en 16 jaar om ze te sensibiliseren voor de risico’s van “sexting”. De term “sexting” is een samenstelling, bestaande uit de woorden “sex” en “texting”, gebruikt voor de omschrijving van seksueel of pornografisch getinte boodschappen die via ICT-technologieën worden verstuurd. 15 % van de jongeren tussen 11 en 16 jaar zou al dit soort berichten hebben ontvangen van leeftijdsgenoten. Het spotje kan worden bekeken op clicksafe.be (onderdeel tieners).

… en een zelftest voor de ouders

Kinderen opvoeden tot goede internetgebruikers is voor veel ouders geen makkelijke klus. Om ouders daarbij te helpen, ontwikkelde Child Focus een zelftest. Zo kunnen ouders hun profiel bepalen en meer te weten komen over de manier waarop ze de opvoeding over internet aanpakken. Zijn ze cyberstresskippen die overal risico’s en gevaren zien? Of eerder een cyber-marsman die helemaal niet mee is met welke mogelijkheden het internet biedt voor kinderen en jongeren? Via deze test krijgen ouders ook heel wat tips mee om hun kind te ondersteunen. Door de financiële steun van de Europese Commissie en Belgacom konden we deze leuke, ludieke test ontwik-kelen. Hij is beschikbaar op clicksafe.be (onderdeel ouders).


39

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Belgacom en Microsoft trekken weer naar scholen …

Voor het vierde schooljaar op rij trekken Microsoft-vrijwil-ligers er twee tot drie keer per jaar op uit om kinderen uit het vierde, vijfde en zesde leerjaar te informeren over veilig internetten. In 2012, sprong ook Belgacom mee op de kar, waardoor deze vrijwilligers in 2012 nog meer kinderen konden bereiken (ongeveer 22.400 leerlingen, bij 970 leerkrachten in 370 scholen).

Om deze informatiesessies inhoudelijk te stofferen, krij-gen de vrijwilligers een intensieve training van Child Focus. De infosessie ‘Fun en veilig online’ die uiteindelijk in de klassen wordt gebracht, wil de kinderen vooral tot nadenken stemmen over hun eigen gedrag online, met heel veel oog voor de vele voordelen van het internet. Veilig surfen is geen onderwerp dat in één keer kan worden behandeld. Na afloop ontvangen de leerkrachten dan ook de “Catalogus van het preventiemateriaal rond jongeren en het internet”, een waardevolle inspiratiebron om rond dit thema te blijven werken.

“Kwetsbare gezinnen en de bevordering van digitale mediageletterdheid”

In 2012 voerde Child Focus het actieonderzoek “Kwetsbare gezinnen en de bevordering van digitale mediageletterd-heid”. Het gaat om een praktische analyse van de noden op het vlak van opvoeding over ICT bij kwetsbare gezin-nen. Uit de resultaten blijkt dat de omkadering en begeleiding van deze kwetsbare gezinnen in de mediaopvoeding van hun kinderen moeten worden versterkt. Er moeten ook inspanningen worden geleverd voor de verspreiding en zichtbaarheid van de educatieve tools bij deze doelgroep. Buurtpreventie blijkt de juiste weg te zijn. De maat-schappelijk werkers profileren zich dus als informatieoverbrengers maar ook als onmisbare partners in de begelei-ding van de gezinnen in de internetopvoeding. Child Focus zal dan ook een didactische tool ontwikkelen waarop ze zullen kunnen steunen om de gezinnen te helpen het internet een plaats te geven in de dagelijkse opvoeding.

Op basis van één van de aanbevelingen van dit project blijkt het ook belangrijk om ons – wat veilig surfen betreft – te buigen over andere vormen van kwetsbaarheid onder jongeren, zoals verschillende beperkingen en leerstoornissen. In 2013 zal Child Focus, in samenwerking met de Fondation Travail Université de Namur, zich bezighouden met een actieonderzoek “Buitengewoon onderwijs en onlinemedia”. Het is de bedoeling om de noden aan opvoeding rond onli-nemedia in het buitengewoon onderwijs te bepalen. Deze analyse zal voorafgaan aan de ontwikkeling van educatief materiaal dat specifiek is bestemd voor leerkrachten van het buitengewoon onderwijs en kinderen met een handicap.

Een luisterend oor voor jongeren

In 2012 ontmoette Child Focus weer veel jongeren die meewerkten aan het ontwerp, de ontwikkeling en de verspreiding van haar nieuwe preventiemidde-len. Met deze jonge-ren een uitwisseling aangaan, is een fantas-tische manier om de kennis van de Stichting op het vlak van het reële en actuele gebruik van het internet door kin-deren en tieners bij te schaven.


40

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Child Focus in de persDe afdeling Communicatie van Child Focus verzorgt de contacten met de media. Zij organiseert persconferenties, verspreidt persberichten en beantwoordt de vragen van journalisten telkens dat nodig is, bijvoorbeeld naar aanleiding van dossiers van verdwenen of misbruikte kinderen of naar aanleiding van sensibiliseringscampagnes en acties voor fondsenwerving.

Child Focus wil een open en transparante organisatie zijn. Via haar communicatie streeft de Stichting naar een grote naamsbekendheid en een positieve perceptie bij het publiek. Naamsbekendheid en vertrouwen zijn immers kritische succesfactoren voor het realiseren van de missie van de Stichting en wel omwille van drie grote redenen. Een verdwijning is zelden voorspelbaar. Het is dus belang-rijk dat Child Focus met haar noodlijn die dag en nacht bereikbaar is, op ieder moment ‘top of mind’ is. Ook bij het voeren van preventie- en sensibiliseringscampagnes

zijn naamsbekendheid en brongeloofwaardigheid nood-zakelijke elementen. Goede raad neemt men nu een-maal makkelijker aan als men de raadgever kent en vertrouwt. Tenslotte rekent Child Focus op honderden kleine en grote bedrijven en organisaties en ook op meer dan 10.000 burgers voor de financiering van haar wer-king. Positieve naamsbekendheid genereert spontane solidariteit en ondersteunt onze verzoeken om giften, subsidies, sponsoring en andere vormen van steun en samenwerking.

De officiële woordvoerders van Child Focus, houden zich 24u/24 en 7 dagen op 7 ter beschikking van de pers.

Maryse RollandDirk Depover

Naast de uitgebreide vermelding van Child Focus in meer dan 700 artikels (bijna 10% meer dan in 2011) in de Belgische dagen weekpers verscheen de Stichting op nationaal niveau 71 keer in diverse thema- of nieuws-uitzendingen, en werden er bijna 60 radio-interviews met haar medewerkers of vrijwilligers uitgezonden. De inter-nationale pers heeft de tussenkomst van Child Focus een tiental keren ingeroepen.

Nederlandstalig Franstalig Duitstalig

Meldingen in berichten van Belga 66 62 -

Vermeldingen in tijdschriften en kranten (streekedities inbegrepen) 389 341 16

Interviews, deelname aan debatten en reportages op radio en televisie 66 63 5

Vermeldingen op blogs en websites over de actualiteit (minimale schatting) >500 >400 >10

Child Focus in de Belgische media

n Child Focus in de pers

41

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Financiering en jaarrekeningen In 2012 ontving Child Focus uit vijf grote financieringsbronnen in totaal 4,95 miljoen euro:

Subsidies van de Nationale Loterij 1.326.000 € 26,81%

Overige overheidssubsidies (incl. EU) 798.861 € 16,15%

Giften en andere bijdragen van privéorganisaties (in contanten en in natura) 1.316.919 € 26.64%

Giften van het grote publiek (giften en netto verkoop van Child Focusartikelen)

1.432.602 € 28.97%

Netto financiële opbrengst 70.913 € 1,43%

Totaal 4.945.295 € 100,0%

Sinds 2001 geniet Child Focus de steun van de Nationale Loterij via een aanzienlijke schenking. Dit is de bijdrage van de federale regering aan Child Focus, een bijdrage die in 2012 voor het eerst werd geïndexeerd. Op federaal niveau steunde de Staatssecretaris bevoegd voor Gezin-nen, via de FOD Sociale Zekerheid, een preventieproject rond veilig surfen ten voordele van het Duitstalig landsge-deelte. Dit project werd officieel gelanceerd in 2012 (zie p.38). De federale regering voorziet ook in een deel van de opleidingsnoden van Child Focus en biedt financiële tewerkstellingsteun (Plan Activa). De regionale regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest blijft dan weer trouw op post sinds de oprichting van Child Focus, door het loon van 5,5 werknemers deels te bekostigen.

Nieuw: steun van de Vlaamse regering Een opmerkelijke verandering in 2012: de Vlaamse rege-ring bood financiële steun voor twee projecten van Child Focus: enerzijds de e-safety-opleidingen voor ouders, in samenwerking met de Gezinsbond (zie p.38), en ander-zijds, in samenwerking met Sensoa, de uitwerking van een raamwerk voor organisaties die zich met jongeren bezighouden en die zo hun eigen beleid inzake seksua-liteit en fysieke integriteit kunnen uitwerken (zie p.37).

Een klein dertigtal gemeenten maakte ook een subsidie over in het kader van activiteiten van vrijwilligers van Child Focus.

De Europese Commissie: een waardevolle steun … De subsidies van de Europese Commissie bedroegen 565.000 euro in 2012 en betroffen hoofdzakelijk vier pro-jecten. Dankzij een eerste project, in het kader van het programma Safer Internet Plus, kon Child Focus blijven optreden als burgerlijk meldpunt voor beelden van sek-sueel misbruik van kinderen op het internet (zie p. 33), kon het ook haar expertisecentrum rond mediaopvoe-ding ontwikkelen, en kon het ook een hulplijn beheren om zo een antwoord te bieden op vragen van jongeren, leerkrachten of ouders over het internet (zie p.35). Een tweede project, onder budgetlijn Daphné, betreft de lan-cering van een chatlijn, een communicatiekanaal voor jongeren die slachtoffer zijn van seksueel misbruik (zie p.27). Dit project werd gerealiseerd in samenwerking met de Artevelde Hogeschool in Gent en OIAT in Oos-tenrijk. Dankzij een derde project dat door de Europese Commissie werd gefinancierd (budgetlijn Daphné) kon de kwaliteit van onze dienstverlening via het noodnummer

116 000 worden verbeterd (zie p.5). Een vierde project, onder budgetlijn Civil Justice, dat in 2010 van start ging, werd medio 2012 afgesloten. Het werd gerealiseerd in samenwerking met MiKK in Duitsland en KULeuven in België en legde de fundamenten van een Europees net-werk van internationale gezinsbemiddelaars in de dos-siers over internationale kinderontvoeringen door een ouder (zie p.19).

… net als die van de privésectorWat de privésector betreft, kon Child Focus eens te meer rekenen op de steun van een van zijn oprichters, de Koning Boudewijnstichting, net als op die van zijn bevoorrechte financiële partners: Belgacom, buy aid, Carrefour, Danone, D’Ieteren (Volkswagen), Grey, ING, Hewlett-Packard, Microsoft, Mutas en Ricoh. We konden ook rekenen op de steun van het internationaal advoca-tenkantoor Allen & Overy, dat ons al vele jaren juridisch advies geeft. Meer dan een honderdtal andere bedrijven boden Child Focus financiële steun, en dat rechtstreeks of via speciale acties, zoals de storting van een percen-tage van de omzet gerealiseerd tijdens een bepaalde periode (Solar Power System, Revor of operatie Car-refour in samenwerking met Kimberly-Clark, Spadel,

n Financiering en jaarrekeningen

42

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

“Child Focus kan kinderen enkel helpen omdat onze Stichting ondersteund wordt vanuit verschillende geledingen van de samenleving. De overheid, met name de Nationale Loterij en de Europese Commissie, levert een basissubsidie, maar het merendeel van de werkingsmiddelen komt uit private handen. Grote en kleine bedrijven steunen Child Focus financieel of met materiële middelen, ook talrijke burgers engageren zich. En talloze politiemensen, magistraten, welzijnswerkers en academici zetten zich elke dag opnieuw samen met onze consulenten in, om op hulpvragen een zinvol antwoord te bieden of om preventieprojecten te realiseren.”

Jean-Louis Duplat, Voorzitter van Child Focus

Kraft, Henkel, Snack Venture, Yoplait en Bongrain), de financiering van een project of speciaal evenement (AG Insurance, Cera, BNP Paribas Fortis Foundation) of steun tijdens informaticaontwikkelingen (Cronos), e-safety-opleidingen in scholen (vrijwillige werknemers van Belgacom en Microsoft, zie p.40), de aankoop van meubilair (Pami Solution), kaartjes voor het openbaar vervoer (NMBS), drankjes (Coca Cola, Spadel, Rom-bouts), beheerskosten (Sodexo) … zonder nog maar de duizenden kmo’s en zelfstandigen te vergeten, die met de aankoop van post-its, pennen, plakband, snoep en wenskaarten van buy aid Child Focus steunden voor 10% van het bedrag van hun aankopen. Child Focus kon in 2012 ook 13 tombola’s organiseren in samen-werking met handelspartners, namelijk 12 met ING en 1 met Afibel.

Driven for children: een dankbetuiging!

Op 20 november 2012 opende de firma D’Ieteren de deuren van haar prestigieuze D’Ieteren Gallery naar aanleiding van onze avond “Driven for children”. Child Focus organiseerde dit dankevenement voor zijn vele financiële en operationele partners. Ze ontdekten er auto’s, koetsen en motoren die de 200-jarige geschiedenis van één van de oudste bedrijven ter wereld illustreren. Deze avond gaf partners ook de kans om met elkaar een praatje te slaan en de directie en werknemers van de Stichting op een informele manier te ontmoeten.

Een evenement naar ieders hart: Project Labyrint

Tijdens een rondtrekkende tentoonstelling in Vlaanderen toonden 37 kunstenaars hun werk ter herdenking van alle vermiste kinderen in Europa. Enkele ervan waren Sam Dillemans, Kamagurka, Bruno Vekemans, Piet Stockmans en Jan Fabre.

Dit project is een initiatief van Eric Geijsbregts, de vader van Nathalie Geijsbregts, die al sinds 26 februari 1991 vermist is. Ze was toen net 10 jaar. Ze wachtte op de bus om naar school te gaan, maar is daar nooit aangekomen. Een getuige zou haar hebben gezien in een grijze Toyota. Sindsdien heeft niemand haar nog gezien.

Op 1 december 2012 werden de werken geveild bij Campo&Campo in Antwerpen. Eric Geijsbregts wenste dat alle opbrengsten werden overgemaakt aan Child Focus om de preventie van verdwijningen van kinderen te versterken. Het veilinghuis heeft de gewoonlijk toegepaste commissie laten vallen. We ontvingen de prachtige som van 17 000 euro!

… en het grote publiekNet als elk jaar steunde het grote publiek Child Focus via gerichte schenkingen, permanente betalingsopdrachten en de aankoop van artikelen van Child Focus, maar ook via speciale operaties en evenementen. Drie voorbeelden:- In december betaalde de bevek “ING Invest Solida-rity / Child Focus” – in juni 1999 door ING gelanceerd – een nettodividend van € 3,71 (€ 4,7 bruto) per aan-deel ten voordele van Child Focus. Toen waren er bijna 8.000 aandelen in omloop en in handen van zo’n 150 investeerders-schenkers.

- Zes personen dachten vrijgevig aan Child Focus tijdens de opstelling van hun testament of de ondertekening

van hun levensverzekering. Zo namen ze het initiatief om alles of een deel van hun bezittingen bij hun over-lijden na te laten aan Child Focus. Drie legaatdossiers konden in 2012 worden afgerond en droegen globaal gezien bij tot een derde van de giften afkomstig van het grote publiek.

- Onze vrijwilligers organiseerden dit jaar bijna honderd infostands zowat overal in België. Zo kon Child Focus niet alleen geld inzamelen, maar ook aan preventie doen onder de burgers.


43

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

31/12/2012 31/12/2011

Vaste Activa (netto)

Immateriële vaste activa 131.427,20 19.080,00

Inrichting gebouw en Installatie 2.558,25 -

Meubilair en materiaal 110.771,73 175.293,44

Borgtochten 111,33 111,33

244.868,51 194.484,77

Vlottende Activa

Handelsvorderingen 72.720,82 74.987,98

Geldbeleggingen 5.657.058,98 5.284.646,50

Liquide middelen 130.831,71 147.517,87

Over te dragen kosten en verkregen opbrengsten 75.830,84 58.641,97

5.936.442,35 5.565.794,32

TOTAAL ACTIVA 6.181.310,86 5.760.279,09

Eigen Vermogen

Fondsen van de vereniging 1.810.699,85 1.810.699,85

Fonds bestemd voor investeringen 86.005,86 73.328,77

Fonds bestemd voor sociaal passief 1.549.824,17 1.527.683,87

Ander Fonds bestemd voor fondsenwerving 340.000,00 -

Overgedragen resultaat 1.442.423,75 1.095.562,89

Kapitaalsubsidies 158.862,72 121.156,02

5.387.816,35 4.628.431,40

Voorzieningen voor risico’s en lasten 73.061,61 61.389,48

Schulden

Voorschotten Actiris 16.547,02 14.168,46

Handelsschulden 111.911,42 98.506,89

Netto bezoldigingen, Bedrijfsvoorheffing en R.S.Z. 125.327,04 312.661,92

Provisie vakantiegelden 297.921,23 233.760,29

Overige schulden 20.229,56 70.817,54

Over te dragen opbrengsten 140.562,20 333.873,14

Toe te rekenen kosten 7.934,43 6.669,97

720.432,90 1.070.458,21

TOTAAL PASSIVA 6.181.310,86 5.760.279,09

Balans op


44

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

2012 2011

Opbrengsten

Subsidies 2.352.421,61 2.047.852,57

Schenkingen in natura 573.653,20 541.776,77

Geldschenkingen 2.095.412,08 1.643.246,46

Recuperatie van onkosten 18.819,50 91.997,99

5.040.306,39 4.324.873,79

Uitgaven

Lokalen 311.338,66 254.388,01

Verplaatsingen 118.763,68 64.182,45

Briefwisseling en telefonie 102.202,00 108.758,58

Materiaal en uitrusting 60.462,03 36.995,70

Voedsel & Drank 26.719,52 12.514,81

Documentatie 48.391,42 24.971,22

Publicaties en Informatiecampagnes 231.486,52 215.793,14

Honoraria 475.610,37 813.062,99

Gerichte financiële hulp 97.547,25 86.099,78

Lonen / Sociale Lasten 2.665.355,73 2.715.912,93

Afschrijvingen en Minderwaarde op vaste activa 255.075,17 180.061,75

Dotatie / Bestedingen Voorzieningen voor risico's en lasten 11.672,13 3.454,82

4.404.624,48 4.516.196,18

Netto Financiële Opbrengsten 85.992,62 60.432,11

Netto Uitzonderlijke Opbrengsten (Lasten) 3,72 (3.356,18)

Winst (verlies) van het boekjaar vóór bestemmingen 721.678,25 (134.246,46)

Beslissing genomen door de Raad van bestuur tijdens de vergadering van 26 maart 2013

Overgedragen resultaat van vorig boekjaar 1.095.562,89 1.341.314,66

1. Resultaten van het boekjaar 721.678,25 (134.246,46)

2. Onttrekkingen : Fonds bestemd voor investeringen 25.393,65 9.631,94

3. Bestemmingen : Fonds bestemd voor investeringen (38.070,74) (41.900,17)

Fonds bestemd voor sociaal passief (22.140,30) (79.237,08)

Ander Fonds bestemd voor fondsenwerving (340.000,00) -

Overgedragen resultaat van het boekjaar 1.442.423,75 1.095.562,89

Resultatenrekening


45

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Rapport du réviseurWest Point Park’t Hofveld 6 C31702 Groot-Bijgaarden

Tel: 02 464 20 50

VERSLAG VAN DE BEDRIJFSREVISORAAN DE LEDEN VAN DE STICHTING VAN OPENBAAR NUT

«STICHTING VOOR VERMISTE EN SEKSUEEL UITGEBUITE KINDEREN»Houba – De Strooperlaan 292 – 1020 BRUSSEL

Jaarrekening afgesloten op 31 december 2012Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van de controleopdracht die de raad van bestuur ons heeft toevertrouwd. Dit verslag omvat ons oordeel over het getrouw beeld van de jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermeldingen.

Verklaring over de jaarrekening zonder voorbehoudWij hebben de controle uitgevoerd van de jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2012, opgesteld op basis van het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel, met een balanstotaal van € 6.181.310,86 en waarvan de resultatenrekening afsluit met een winst van het boekjaar van € 721.678,25 voor onttrekking en toewijzing aan de bestemde fondsen.

Verantwoordelijkheid van het bestuursorgaanHet opstellen van de jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de jaarrekening die geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van het maken van fouten, bevat; het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels; en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de bedrijfsrevisorHet is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut van de Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat, als gevolg van fraude of van het maken van fouten.Overeenkomstig deze controlenormen hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter verkrijging van controle-informatie over de in de jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De selectie van deze controlewerkzaamheden is afhankelijk van onze beoordeling, welke een inschatting omvat van het risico dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat ten gevolge van fraude of van fouten. Bij het maken van onze risico-inschatting houden wij rekening met de bestaande interne controle van de stichting met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de jaarrekening, ten einde in de gegeven

Bedrijfsrevisoren - Reviseurs d’Entreprises - Registered Auditors

VRC BEDRIJFSREVISOREN – VRC REVISEURS D’ENTREPRISES – VRC REGISTERED AUDITORSBurgerlijke vennootschap onder de vorm van een cooperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Société Civile sous forme d’une société coopérative à responsabilité limitéeMaatschappelijke zetel | Siège social | Registered address: 8880 Torhout, Lichterveldestraat 139BTW | TVA | VAT BE 462 836 191 – RPR | RPM Ger. Arr. | Arr. Jud. 0462 836 191Vennoten | Associés | Partners: Vander Donckt Hedwig – Roobrouck Bart – Christiaens Yves – Geeroms Andre – Motte Brigitte - Van Steenberge Bart

omstandigheden de gepaste werkzaamheden te bepalen, maar niet om een oordeel te geven over de effectiviteit van de interne controle binnen de stichting.Wij hebben tevens de gegrondheid van de waarderingsregels, de redelijkheid van de boekhoudkundige ramingen gemaakt door de stichting, alsook de voorstelling van de jaarrekening als geheel beoordeeld. Ten slotte hebben wij van de verantwoordelijken en van het bestuursorgaan van de stichting de voor onze controlewerkzaamheden vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij zijn van mening dat deze werkzaamheden een redelijke basis vormen voor het uitbrengen van onze opinie.

OpinieNaar ons oordeel geeft de jaarrekening afgesloten op 31 december 2012 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand en de resultaten van de stichting, in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel.

Bijkomende vermeldingen en inlichtingenHet naleven door de vereniging van de Wet betreffende de stichtingen, alsmede van de statuten, vallen onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan.

Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermeldingen en inlichtingen op te nemen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring over de jaarrekening te wijzigen:• Onverminderdformeleaspectenvanondergeschiktbelang,werddeboekhoudinggevoerdovereenkomstig

de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften.• Wijhebbengeenkennisgekregenvanverrichtingenofbeslissingendieinovertredingmetdestatuten

of de Wet betreffende de stichtingen zijn gedaan of genomen.

Brussel, 26 maart 2013

VRC BedrijfsrevisorenBV o.v.v.e. CVBAVertegenwoordigd door Brigitte Motte

46

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Waarderingregels en boekhoudkundige impact in 2012Sinds haar ontstaan in 1998 heeft Child Focus als Stichting van openbaar nut de voorschriften van de wet van 17 juli 1975 nauwkeurig gevolgd. In het licht van het Koninklijk Besluit van 19 december 2003 (B.S. 30.12.03) en gelet op de bijzonder-heden van de activiteiten van de VZW’s en de Stichtingen, werden bepaalde regels door de Raad van Bestuur in 2006 aangepast en sindsdien werden enkele nieuwe regels her-zien of ingevoerd. Momenteel zijn de volgende waarderings-regels van toepassing :

(Im)materiële vaste activa, Kapitaalsubsidies en Fondsen bestemd voor investeringenRegelmatig ontvangt Child Focus d.m.v. een legaat een onroe-rend goed dankzij een schenker (publiek of privé) die bepaalt dat zijn gift in contanten of in natura wordt bestemd voor die bepaalde investering. Boekhoudkundig worden deze activa, geschat op hun marktwaarde (btw inbegrepen) gewaardeerd op de rekening (Im)materiële vaste activa en worden de over-eenkomstige giften geboekt op de rekening Kapitaalsubsidies.Voor de andere (Im)materiële vaste activa die Child Focus ontving dankzij giften zonder specifieke bestemming, reser-veert de Raad van Bestuur het noodzakelijke bedrag voor deze aankopen door het bedrag van de winsten te boeken op de rekening Fonds bestemd voor investeringen. De (Im)materiële vaste activa en hun financieringen, ingeschre-ven op het passief van de rekeningen Kapitaalsubsidies en Fondsen bestemd voor investeringen worden lineair afgeschre-ven, rekening houdend met de volgende afschrijvingstermijnen: 3 jaar voor het ICT materiaal en de audiovisuele producties, 4 jaar voor het bureelmateriaal en 10 jaar voor het meubilair.Eind 2012 bedroeg het netto saldo van de (Im)materiële Vaste Activa 244.868,51€ (tegenover 194.484,77€ in 2011). Dit bedrag was voor 158.862,72€ gedekt door de rekening Kapi-taalsubsidies en voor 86.005,86€ door de rekening Fondsen bestemd voor investeringen (na een netto bestemming van 12.677,09€ overgeboekt van de resultaten naar dit Fonds).

ThesauriebeleggingenDe thesaurie wordt hoofdzakelijk geplaatst op spaar- of spe-ciale lopende rekeningen, geopend bij vier banken. Op het

einde van 2012 bedroegen zij 5.081.870,37€; de intresten die deze rekeningen hebben voortgebracht bereikten in 2012, 51.978,66€.Het saldo van deze beleggingen bevindt zich in een effec-tenportefeuille voor een aankoopwaarde van 584.663,72€, voornamelijk samengesteld uit obligaties en in een minder mate uit BEVEK obligaties; de potentiële waardeverliezen van deze portefeuille worden geboekt in de resultatenre-kening en bedroegen op het einde van 2012, 9.475,11€. De dividendbewijzen verlopen in 2012 (netto voorheffing van 21%) en de rente verlopen op 31/12/2012 (voorzien netto voorheffing van 25%) werden geboekt voor een totaalbedrag van 17.541,61€. De meerwaarden geboekt bij de verkoop van titels voor hun termijn bedroegen 11.629,85€ in 2012. De latente meerwaarden, die op het einde van 2012, 33.304,88€ bedroegen zullen slechts geboekt worden wanneer zij effec-tief gerealiseerd worden bij de verkoop van deze effecten

Fonds bestemd voor sociaal passiefIn 2006 gaf de Raad van Bestuur te kennen een Fonds bestemd voor sociaal passief in het leven te willen roepen, met een bedrag voorbehouden voor de medewerkers van Child Focus ten belope van de verschuldigde vergoedingen in geval van een aanzienlijke herstructurering of sluiting van de stichting. De Raad van Bestuur behoudt zich de vrijheid dit fonds te blijven spijzen door de bestemming van de resul-taten van een boekjaar. Op het einde van 2012 werd een bedrag van 22.140,30€ overgedragen naar dit Fonds, dat momenteel 1.549.824,17€ bedraagt.

Ander Fonds bestemd voor FondsenwervingDe Raad van bestuur heeft tijdens zijn vergadering van 26 maart 2013, besloten om een nieuw bestemd Fonds te openen om de financiële duurzaamheid van Child Focus te waarborgen. In maart 2012 werd het contract dat Child Focus bond aan de vennootschap Direct Dialogue Fundrai-sing verbroken.Deze vennootschap werd gemachtigd om het grote publiek aan te sporen om Child Focus financieel te ondersteunen via maandelijkse giften (permanente opdrachten). Met het

eind van dit contract, heeft Child Focus in 2012 niet meer kunnen investeren in dit soort fondsenwerving - nochtans strategisch voor zijn financiering. Het is voorzien om deze activiteiten vanaf eind maart opnieuw te starten met de vennootschap Pepperminds. Gezien de verschuiving in de tijd tussen de aanzienlijke investeringskosten gebonden aan de opstart van dit soort fondsenwerving en de progressieve fondsenwerving die erop volgt, zal men ongeveer 3 jaar moeten wachten voor-aleer deze nieuwe activiteit een werkelijke financieringsbron voor Child Focus wordt. Derhalve heeft de Raad van bestuur besloten om een onttrekking van 340.000 € op de resultaten van 2012 te doen om ze te reserveren in een nieuw Fonds bestemd voor Fondsenwerving, waarvan het weer opne-men in de resultatenrekening eveneens volgens beslissing van de Raad van bestuur zal gebeuren.

Provisies voor risico’s en kostenDe Raad van Bestuur heeft beslist om jaarlijks provisies voor risico’s en kosten aan te leggen op basis van de evaluatie van de risico’s op de afsluitdatum, namelijk 73.061,61€ op het einde van 2012 (tegenover 61.389,48€ eind 2011). Deze voorzieningen worden teruggenomen zodra de last in reke-ning werd genomen of zodra uit een nieuwe evaluatie blijkt dat het risico niet langer bestaat.

Giften in naturaElke bedrijfsuitgave wordt altijd geëvalueerd aan zijn markt-waarde, btw inbegrepen (of aan de vervangingswaarde van dit goed of dienst voor Child Focus) en niet overeenkomstig de werkelijk betaalde prijs. Derhalve wordt het eventuele verschil, dat ofwel een korting, ofwel een volkomen gratis terbeschikkingstelling van een goed of een dienst vertegen-woordigd, geboekt in Giften in natura.In 2012 werd het totaal van deze giften in natura geschat op 573.653,20€ (tegenover 541.776,77€ in 2011) en dekte de uitgaven zoals de huur, de erelonen, het onderhoud, de tickets voor openbaar vervoer, de dranken, enz. evenals de afschrijvingen van het lopende jaar op de in natura ontvan-gen investeringen.


47

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Meer over Child Focus• stopchildporno.be (21.965 bezoekers in 2012): het

burgerlijk meldpunt van Child Focus waarop internet-gebruikers, al dan niet anoniem, elke vorm van beel-den van seksueel misbruik van kinderen (afbeeldingen, geschreven documenten, enz.) kunnen melden die ze per toeval online ontdekt hebben. Deze website bevat eveneens meer informatie over de problematiek van kinderpornografie.

•childalert.be: een communicatieplatform dat wordt inge-schakeld bij een verdwijning met levensgevaar voor het kind. Dit platform wordt beheerd door Child Focus in samenwerking met politie en justitie. Bedrijven en bur-gers kunnen zich inschrijven op childalert.be om opspo-ringsberichten te ontvangen via e-mail.

•nupraatikerover.be (16.989 bezoekers en 319 chatses-sies): een chatkanaal voor jonge slachtoffers van sek-sueel misbruik. Drie keer per week kunnen jongeren anoniem en in alle vertrouwen over seksueel misbruik chatten met een consulent “seksuele uitbuiting” van Child Focus.

Haar nieuwsbrievenChild Focus publiceert driemaal per jaar “Child Focus News” voor ongeveer 10.000 sympathisanten, vrij-willigers en allerhande partners. Een afgeleide versie ‘PartnersInfo’ is bestemd voor de meer dan 10.000 regel-matige donateurs. Ook wordt er regelmatig via e-mail een nieuwsbrief, getiteld ‘e-Newsletter Child Focus’, ver-zonden, gericht aan operationele partners, professionele contacten, studenten en alle andere belangstellenden. De lezers vinden er bondige verslaggeving in terug over de lopende of op stapel staande projecten, soms met een link naar een vollediger dossier.

Houba - de Strooperlaan 292 - 1020 Brussel - Tel.: 02/475 44 11 - www.childfocus.be

Editie September 2012 I Driemaandelijks periodiek I Afgiftekantoor: Brussel X – N° P801170

De stilte na de storm

Dat moeten we aangrijpen om uit te zoeken waar het beter moet. Daarbij moeten we opletten om niet te vervallen in populisme en veralgemeningen.

Meer dan ooit dringt zich de noo-dzaak op om tot een sereen en objectief debat te komen over sanc-tie, stafuitvoering en bescherming van slachtoffer en maatschappij. Hoe de rechten en belangen van slachtoffers waarborgen zonder afbreuk te doen aan de rechten van daders? Hoe in een rechtstaat humanisme verzoenen met de roep om wraak en vergelding?

Het regeerakkoord bevat reeds een aantal wijzigingen gericht op de verstrenging van de voorwaarden tot invrijheidsstelling. Helaas besteedt datzelfde regeerakkoord weinig tot geen aandacht aan de belangen van slachtoffers. We moeten streven naar een justitie waarbij het slachtof-fer een centrale plaats krijgt en zich echt betrokken weet. Het informeren en ondersteunen van de slachtoffers doorheen de ganse procedure is van cruciaal belang.

31 juli 2012. In Bergen beslist de strafuitvoeringsrechtbank dat Michel le Mar t in mogel i jk ver-vroegd vrijkomt onder voorwaar-den. Meteen regent het op ons noodnummer 116000 verontwaar-digde reacties. Het bericht beheerst alle nieuwssites, sociale media en gesprekken… Sommige woedende reacties roepen om wraak. Een minderheid vraagt begrip en huma-nisme centraal te stellen. Emotie en ratio clashen.

Child Focus betreurt de beslissing van de strafuitvoeringsrechtbank. Deze houdt onvoldoende rekening met het gewicht van de feiten en met het belang van de slachtoffers. Op die manier berokkent de beslis-sing hen en hun familie bijkomend leed.

Ondanks het feit dat de afgelo -pen jaren heel wat initiatieven werden genomen op het vlak van justitie, politie en hulpverlening, schreeuwen de slachtoffers het uit dat ze zich in de kou gelaten voe-len. Gevoelens van onrechtvaar-digheid en onmacht overheersen.

Child Focus zal zich de komende weken samen met experten en slachtof fers buigen over deze kwesties. We willen concrete en doordachte voorstellen doen om te komen tot een meer slachtofferge-richte justitie waarbij slachtoffers zich gehoord, geïnformeerd en ges-teund voelen.

Heidi De PauwAlgemeen directeur

Hoofdredacteur Maryse Rolland I Lay-out inextremis.be

DDeDe

Inhoudstafel

• De stilte na de storm 1

• Interview Martine Pierlé (vrijwilligster bij Child Focus) 2

• Jong geleerd is oud gedaan… ook online! 3

• Child Focus is er trots op 4

Haar bezoekersElk jaar wordt Child Focus bezocht door scholen, politie-agenten in opleiding, journalisten en buitenlandse dele-gaties van organisaties die actief zijn in de strijd tegen de verdwijning en/of seksuele uitbuiting van kinderen. In maart 2012 kregen we zo het bezoek van een Neder-landse delegatie van het Centrum Internationale Kinder-ontvoering. Dit centrum houdt zich hoofdzakelijk bezig met ontvoeringen door een ouder. In juli zijn twee Canadese politieagenten dan weer op bezoek geweest om meer te weten te komen over onze samenwerking met de fede-rale politie. We sloten het jaar af met het bezoek van een Estlandse delegatie.

Haar informatiestandsDe vrijwilligers van Child Focus nemen regelmatig deel aan informatiestanden om de naamsbekendheid van de Stichting te versterken en geld in te zamelen. In 2012 werd Child Focus vertegenwoordigd op bijna 100 evene-menten waaronder beurzen, kerstmarkten, concerten, sportevenementen, rommelmarkten en straatfestivitei-ten. Ook het personeel van Child Focus is aanwezig op allerlei evenementen die in lijn liggen met de activiteiten van de Stichting.

Haar websites Child Focus beheert drie websites voor informatie, sen-sibilisering en preventie. In 2012 bezochten maar liefst 223.360 unieke bezoekers onze website (bron Google Analytics).

•childfocus.be (122.579 bezoekers in 2012): een schat aan informatie over de activiteiten van Child Focus.

•clicksafe.be (78.816 bezoekers in 2012): een web-site boordevol handige tips om de valstrikken van het internet in het bijzonder, te slim af te zijn. Kinderen, jongeren, ouders, leerkrachten; iedereen vindt er nut-tige informatie op maat. Veiligonline.be, webetic.be en durchklick.be zijn drie sites binnen clicksafe.be die een ondersteuning zijn van de vormingsavonden voor Nederlandstalige, Franstalige en Duitstalige ouders over veilig internetten.

48

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Organigram (1.04.2013)

Raad van bestuur

Algemene directie

Financiën & middelenbeheer Verdwijningen/Seksuele uitbuiting & e-safetyCommunicatie

Externe consulent

Child Focus interne vrijwilligers

Nathalie Fallon-

Nancy Caicedo CastelloHélène CotsoglouThomas CrollenWim Destrijker

Soufiane GhazoufAlexander Isakhanian

Viviane Verlinden

Jean ChvartzmanRobert De CantJennifer Dhoine

Marie-Anne JonckheereSerge La Haye

Gregory LangersGilbert Van Malderen

Magda Van PasselCharlotte Verhofstadt

Miguel Torres Garcia-

Nadia Ajil Nadège Bastiaenen

Sophie BiemansSara Botte

Nel BroothaertsGwen BusardHanne Claus

Astrid De BruyckerMarleen GordtsHilde DemarréItsen GonzalezOlivia Govaerts

Anne-Marie HallauxRegine Jacobs

Christine LucarelliBrigitte MacaSofia Mahjoub

Lise-Laura MatternMuriel Michiels

Bélinda NoéCharlotte Nyssen

Mireille PereboomsAstrid Pouppez de Kettenis

Luc SchraubenKatrien Temmerman

Philippe SeidelTania VanderbistKelly Van Eycken

Catherine VankerckhovenAdinda Van Poucke

Emilie VerreckSandra VoetPatrice Wéry

Dirk Depover-

Françoise AlbertynAmir Bouyahi

Daniel CornelisNadia Elmouden

Géraldine GendebienMelissa Palomo Lopez

Maryse RollandEls Swinnen

Etienne VandercruyssenElisa Van Speybroeck

Evy Van Lierde

Allen & Overy LLP

Heidi De Pauw

Anne Van Lindt Véronique Vogeleer

49

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Lijst van partners

Financiële partners

Afibel

Cera

Henkel Belgium

Kimberley-Clark

Kraft Foods Belgium

Mediacom

Morris & Chapman Belgium

Nationale Bank van België

Pami Office Solutions

PepsiCo

NMBS

Sodexo Pass Belgium

Spadel

SVP Press Service

Bevoorrechte financiële partnersOverheden

Europese Commissie

Federale Regering

Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Bevoorrechte partners

Nationale Loterij

Koning Boudewijnstichting

Mutas

Belgacom

Belgacom Mobile (Proximus)

buy aid

Carrefour

Danone Belgium

Grey Worldwide Belgium

Hewlett-Packart Belgium

ING Belgium

Microsoft

Ricoh Belgium

Volkswagen

50

Chi

ld F

ocus

20

12 J

aarv

ersl

ag

Hoofdredacteur: Maryse Rolland

Redactie: Nadège Bastiaenen, Sophie Biemans, Sara Botte, Amir Bouyahi,

Nel Broothaerts, Astrid De Bruycker, Hilde Demarré, Dirk Depover, Nadia

Elmouden, Nathalie Fallon, Itsen Gonzalez, Alexander Isakhanian, Brigitte

Maca, Melissa Palomo Lopez, Astrid Pouppez de Kettenis, Katrien Temmerman,

Adinda Van Poucke, Elisa Van Speybroeck

Grafisch ontwerp: inextremis.be en Françoise Albertyn

Druk: impresor.be

Vertaling: igtv.be en Steffy Breinich

Leescomité: Directiecomité, Astrid De Bruycker, Melissa Palomo Lopez, Evy

Van Lierde, Sofia Mahjoub, Elisa Van Speybroeck

Foto’s: Uli Schillebeeckx

Verantwoordelijke uitgever: Heidi De Pauw, Houba – de Strooperlaan 292,

B- 1020 Brussel

Inhoud

• SamenstellingvandeRaadvanBestuurin2012 I1I

• Decijfers2008-2012ineenoogopslag I2I

• Voorwoordvandedirectieendevoorzitter I4I

• 116000:hetnoodnummervanChildFocus I5I

• DetweeactiedomeinenvanChildFocus I7I

1. Vermistekinderen I9I

• Weglopers I14I

• Internationalekinderontvoeringendooreenouder I17I

• Verdwijningenvanniet-begeleideminderjarigevreemdelingen(NBMV) I20I

• Ongedefinieerdeverdwijningen I21I

• Ontvoeringendoorderden I22I


2. Seksueeluitgebuitekinderenene-safety I24I

• Seksueelmisbruik I25I

• Seksueelmisbruikviainformatie-encommunicatietechnologieën I31I

• Georganiseerdofgecommercialiseerdseksueelmisbruik I32I

• Beeldenvanseksueelmisbruik(stopchildporno.be) I33I

• e-safety(hulplijn) I35I


• ChildFocusindepers I41I

• Financieringenjaarrekeningen I42I

• Financiering I42I

• Jaarrekeningen I44I

• VerslagvandeBedrijfsrevisor I46I

• Evaluatieregels I47I

• MeerinformatieoverChildFocus I48I

• Organigram I49I

• Lijstvanpartners I50I

Child Focus dankt de Koning Boudewijnstichting voor haar bijdrage tot de realisatie van dit jaarverslag.

Child Focus dankt van ganser harte de Nationale Loterij, haar meest gulle schenker!

Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen

Jaarverslag

2012

Jaar

vers

lag

2012

- Ch

ild F

ocus

© U

li Sc

hille

beec

kx

Child FocusStichting van openbaar nut

Belgacom gebouwHouba - de Strooperlaan 2921020 Brussel - BelgiëTel.: +32 (2) 475 44 11 - Fax: +32 (2) 475 44 01

Noodnummer :116 000 (24 uur op 24)

Noodnummer vanuit het buitenland :+32 2 475 44 99 (24 uur op 24)

childfocus.bechildalert.benupraatikerover.bestopchildporno.beclicksafe.be

Rekeningnummer :310-1222999-12

Giften vanaf 40 euro per jaar zijn fiscaal aftrekbaar.

Jaarverslag 2012

Documents

Transcript of Jaarverslag 2012