Attero jaarverslag 2012

www.attero.nl

Attero Jaarverslag 2012

Duurzamesamenwerking

Jaarverslag 2012

10,2 mln m3 productie groen gas

3,4 mln ton afval verwerkt

1.165 GWh elektriciteitsproductie

UitgaveAtterowww.attero.nl

Redactie & CoördinatieTeam Jaarverslag Attero: Erik Knopert, Riny Kok, Arno Luisman, Jeffrey Middel, Frans Smuldersen Edwin Versluis

TekstbijdragenRon van Berkel (Bex*communicatie)

Thema-interviewsPieter van den Brand

Concept & VormgevingPhasis Communication Works

FotografiePaulien de Gaaij Arjan Oldenkamp

Colofon

Referentiedocumenten

• Attero Jaarverslag en jaarrekening 2011, 19 maart 2012

• The Greenhouse Gas Protocol – A Corporate Accounting and Reporting Standard (Revised Edition). WBCSD en WRI, maart 2004

• NEN-ISO 14064-1 – Greenhouse gases part 1 Specification with guidance at the organization level for quantification and

reporting of greenhouse gas emissions and removals. ISO, 2006

• GRI G3 richtlijnen voor duurzaamheidverslaggeving, versie 3.0, oktober 2006 (www.globalreporting.org)

GRI-indicator

3.4Voor toelichting: zie pagina 94

Contact en informatie

Attero staat open voor vragen, opmerkingen en suggesties met betrekking tot de inhoud van dit verslag. Hiervoor, alsmede voor verzoeken om additionele informatie, kunt u contact opnemen met:

Riny Kok Manager CommunicatiePostbus 41146080 AC HAELENT (088) 550 22 76E [email protected]

GRI-indicator

3.2

mailto:[email protected]

Vooruitkomen. Dat vergt een optimale samenwerking

en respect voor elkaar. Duurzame samenwerking

betekent: elkaar energie geven. De krachten bundelen.

Om samen vooruit te komen.

De afgelopen jaren hebben wij samen met onze partners

getoond waar zo’n samenwerking toe kan leiden.

Hoe een bundeling van krachten leidt tot bijzondere

prestaties - ook en vooral waar het gaat om duurzaamheid.

De interviews in dit Jaarverslag 2012 geven u voorbeelden

ter inspiratie. Klanten, relaties, afnemers van onze diensten

en producten, kennisinstituten én medewerkers vertellen

hoe zij duurzame samenwerking hebben vormgegeven.

En wat dat heeft betekend voor een duurzame verwerking

van afvalstromen. Met één duidelijk doel voor ogen:

afval nuttig toepassen als nieuwe grondstof.

Duurzame samenwerking

Attero wil op een duurzame en innovatieve wijze omgaan met afval. Wij willen een wezenlijke bijdrage

leveren aan het maximaal produceren van nuttige grondstoffen en duurzame energie uit afvalstromen.

Wij streven naar een duurzame samenwerking met onze belangrijkste stakeholders, waarbij wij elkaars en

onze gezamenlijke kracht kunnen benutten.

Attero bestaat als zelfstandig bedrijf inmiddels ruim drie jaar.

De belangrijkste ontwikkeling in het verslagjaar was ongetwijfeld

het traject om te komen tot het model van Publiek Dienstverlener

Attero, waarbij de gemeentelijke klanten van Attero tevens

de enige aandeelhouders van ons bedrijf zouden zijn. Het is

een model met veel voordelen voor klant, aandeelhouder en

onderneming, dat in vergelijkbare vorm ook elders in de

afvalsector bestaat.

Dit voor Attero strategisch belangrijke traject is helaas in

november na uitgebreid beraad tussen de vertegenwoordigers

van de aandeelhouders en de onderneming gestopt. Hoewel onze

gemeentelijke klantgroepen veel belangstelling hebben getoond

voor de geboden propositie, bleek uiteindelijk een onvoldoende

aantal bereid te zijn om daadwerkelijk in het voorgestelde model

te participeren.

Dat is teleurstellend voor Attero en voor de klanten die wél de

stap naar het nieuwe model hadden willen zetten. Tevens stelt

dit de onderneming voor nieuwe uitdagingen waar het gaat om

continuïteit en diversificatie van contracten voor levering en

verwerking van afval, operationele efficiency en verbreding van

het activiteiten- en dienstenportfolio.

Voorwoord

GRI-indicator

1.1

1.2

Op het gebied van innovatie hebben wij in 2012 een aantal

belangrijke stappen gezet. Wij zijn trots op de ingebruikname

van onze nieuwe installatie voor kunstgrasrecyling. Dit illustreert

het innovatieve vermogen van de onderneming en geeft

inspiratie en energie voor doorontwikkeling op het gebied

van recycling. In dat kader past tevens het samenwerkings-

verband dat met Frankenhuis is opgericht. Daarmee zijn wij nu

ook actief in textielrecycling. Wij hebben de vastbesloten

ambitie om in de nabije toekomst nog meer innovatieve en

duurzame investeringen te doen.

De financiële resultaten zijn in 2012 ten opzichte van 2011

gedaald. De omzet bedraagt EUR 325 miljoen (2011:

EUR 350 miljoen) en het bedrijfsresultaat is uitgekomen op

EUR 34 miljoen (2011: EUR 55 miljoen). De aanvoer van afval en

de afzet van de daaruit teruggewonnen grondstoffen lagen op

een goed niveau. Prijzen van afvalstromen stonden onder druk,

evenals de prijzen voor geproduceerde energie. De bedrijfs-

kosten bedroegen EUR 243 miljoen en waren hoger dan in 2011

(EUR 228 miljoen). De hogere kosten zijn vooral een gevolg

van de bijzondere waardevermindering van bepaalde activa

die in 2012 is doorgevoerd. De netto winst is uitgekomen op

EUR 8,1 miljoen (2011: EUR 25,4 miljoen).

Voor de toekomstige ontwikkeling van Attero is het overleg met

onze aandeelhouders over de strategische ontwikkelingen van

cruciale betekenis.

Ook de inzet van onze medewerkers en de onderlinge

saamhorigheid is met het oog op onze toekomst essentieel.

De Directie heeft hierin het volste vertrouwen.

Arnhem, 18 maart 2013

Pierre Vincent

Algemeen directeur

Afval = toekomst

Inhoudsopgave

7Jaarverslag 2012 Attero Holding NV

Voorwoord 4

Attero in een oogopslag 8

• Bedrijfsprofiel 9

• Kerncijfers 10

Bericht van de Raad van Commissarissen 16

Directieverslag 20

• Strategische ontwikkelingen 21

• Duurzame ontwikkelingen 28

• Marktontwikkelingen 32

• Operationele ontwikkelingen 35

- Recycling 35

- Composteren en vergisten 36

- Energieproductie door verbranding 37

- Storten 39

• Personele ontwikkelingen 44

• Financiële ontwikkelingen 47

Algemene informatie 50

• Corporate governance 51

• Risicobeheersing en compliance 58

• Bestuurdersverklaring 61

Verkorte jaarrekening 63

Gecombineerde accountants rapportage van de onafhankelijke accountant 73

Bestuur en medezeggenschap 76

• Raad van Commissarissen 77

• Directie 77

• Managementteam 79

• Ondernemingsraad Attero 79

• Ondernemingsraad VAR 79

•

Bijlagen 80

• Duurzaamheid doelstellingen 81

• Verslaggevingprincipes 86

• Stakeholderdialoog 89

• GRI prestatie-indicatoren 94

• Managementbenadering 100

• Beleidsverklaring 101

• Gedragscode leveranciers 102

• Ketenverantwoordelijkheid 103

• Certificeringen 104

• Overzicht locaties 105

Attero in een oogopslag


Onze ruim achthonderd medewerkers

verwerken op een vijftiental locaties

jaarlijks zo’n 3,4 miljoen ton afval.

Dat is afkomstig van bijna 40 procent

van alle Nederlandse huishoudens, ofwel

ruim 6 miljoen mensen, en van bedrijven.

Wij zijn actief in het sorteren en recyclen

van afvalstromen, in grondreiniging en in

bodemsanering. Herbruikbare materialen

die wij uit het afval terugwinnen, vormen

nieuwe grondstoffen voor de industrie.

Wij zijn er trots op dat wij een van de

grootste producenten van groen gas in

Nederland zijn; een duurzame vervanger van

aardgas en een uitstekende brandstof voor

motorvoertuigen. Wij maken het mogelijk

om op afval te koken, te stoken en te rijden.

Met afval als bron van energie produceert

Attero (duurzame) elektriciteit voor

350.000 huishoudens. We voorzien

tevens in de warmtebehoefte van

industrie in de buurt van onze locaties.

Daarnaast produceren wij gecertificeerde

funderings materialen voor de wegenbouw.

Ons bedrijf levert, als marktleider in de

verwerking van gft, compost als cradle-to-

cradle bodemverbeteraar voor landen

tuinbouw, en biobrandstoffen voor

energiecentrales.

Dit alles kunnen wij doen dankzij onze

klanten, die ons de duurzame verwerking

van het afval van hun burgers en van hun

bedrijven toevertrouwen.

Attero wil maatschappelijk verantwoord

ondernemen. Wij kiezen bij de realisatie van

onze doelstellingen uitdrukkelijk voor een

open dialoog met de samenleving en

voor samenwerking met partners die

hetzelfde beogen. We maken werk van

veiligheid, zowel voor onze eigen

medewerkers als voor derden. Wij spannen

ons in om een aantrekkelijke werkgever te

zijn. En uiteraard een betrouwbaar en

klantgericht bedrijf, met een interessant

pakket milieudiensten voor onze relaties.

BedrijfsprofielAttero richt zich op maximale terugwinning, hergebruik en nuttige

toepassing van grondstoffen uit afval. Door innovatief te blijven

denken en doen, willen wij steeds méér uit reststromen halen.

GRI-indicator

2.2

2.7

2.8

10 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV

Kerncijfers

GRI-indicator

2.8

EC1

Economisch bedragen in duizenden euro’s 2012 2011 2010

Winst- en verliesrekeningNetto-omzet 324.932 350.005 312.748EBIT 34.145 54.893 53.818

Resultaat na belastingen 8.092 25.445 25.690 waarvan ten behoeve van aandeelhouders Attero Holding NV 4.092 22.700 20.120

Balans en kasstromenGeïnvesteerd vermogen 502.958 542.933 516.840Eigen vermogen 273.492 274.152 257.399

Kasstroom uit operationele activiteiten 106.502 125.520 107.638Kasstroom uit investeringsactiviteiten –69.120 –71.816 –52.010Kasstroom voor financieringsactiviteiten (vrije kasstroom) 37.382 53.704 55.628Kasstroom uit financieringsactiviteiten –47.060 –105.836 –114.914Kasstroom totaal –9.678 –52.132 –59.286

Ratio’s (in procenten)Solvabiliteit 35,3 33,5 30,7ROIC 6,5 10,4 10,3

BedrijfsresultaatBrutomarge plus overige bedrijfsopbrengsten minus bedrijfslasten.

EBITBedrijfsresultaat plus resultaat joint ventures en geassocieerde deelnemingen.

Geïnvesteerd vermogenSom van de vaste activa, het netto werkkapitaal en activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop.

Netto werkkapitaalTotaal vlottende activa en vaste activa aangehouden voor verkoop minus liquide middelen en rentedragende vorderingen minus kortlopende niet-rentedragende verplichtingen (inclusief kortlopend deel voorzieningen).

Return on invested capital (ROIC)EBIT gedeeld door gemiddeld geïnvesteerd vermogen.

SolvabiliteitTotaal eigen vermogen gedeeld door het balanstotaal x 100%.

FTE’sFulltime equivalents, aantal medewerkers omgerekend naar een volledige werkweek.

LTIFLost Time Injury Frequency, het aantal ongevallen met verzuim per 1.000.000 gewerkte uren van eigen personeel, inhuur en derden, berekend over een bepaalde periode.

Berekeningswijze financiële ratio’s en gebruikte afkortingen

¤ 325 mln ¤ 34,1 mln35,3%netto-omzet solvabiliteit EBIT


GRI-indicator

EN1

EN16

EN17

LA7

Sociaal 2012 2011 2010

Personeelsleden ultimo jaar1 835 821 654FTE’s ultimo jaar1 787 774 617LTIF-score (inclusief derden) 2,8 5,8 7,1Ziekteverzuim (in procenten) 3,9 4,4 4,01 Betreft eigen personeel

Milieu

Verwerking brandbaar afval (kton) 1.868 1.896 1.813Verwerking gft (kton) 685 696 436Verwerking mineraal (kton) 228 163 133Verwerking puin (kton) 163 183 --Verwerking verontreinigde grond/bodemsanering (kton) 255 272 --Verwerking bedrijfsafval (kton) 145 141 --Verwerking hout (kton) 17 14 --Verwerking hoogcalorisch materiaal (kton) 22 20 --Verwerking textiel (kton) 1 -- --

3.385 3.385 2.382

Elektriciteitsproductie (GWh) 1.165 1.240 1.191

Productie groen gas (m3 * 1 miljoen) 10,2 10,8 10,4

Carbon footprintScope 1 emissies (kton CO2e) 806,4 854,6 889,6Scope 2 emissies (kton CO2e) 1,1 1,8 12,5Scope 3 emissies (kton CO2e) –722,3 –762,0 –705,2

85,2 94,4 196,9

Scope 1 emissiesDirecte emissies van broeikasgassen ten gevolge van activiteiten waar de organisatie controle over heeft. Hieronder vallen procesemissies en emissies door brandstofverbruik op de locaties en in het wagenpark.

Scope 2 emissiesIndirecte emissies van broeikasgassen ten gevolge van extern geproduceerde elektriciteit of warmte die door de organisatie is ingekocht.

Scope 3 emissiesEmissies van broeikasgassen buiten de eigendoms- en operationele invloedssfeer van de organisatie. Binnen deze scope vallen ook de emissiereducties door de afzet van uit afval teruggewonnen energie en grondstoffen.

CO2eMeeteenheid gebruikt om het opwarmend vermogen van broeikasgassen weer te geven. CO2 is hierbij het referentiegas, waartegen andere broeikasgassen gemeten worden.

ktonKiloton. Dit is 1 miljoen kilogram.

GWhGigawattuur, 1 miljard wattuur, eenheid voor elektriciteit.

3,4 mln ton 1.165 GWh10,2 mln m3

productie groen gas afval verwerkt elektriciteitsproductie

De cirkel is rondSamen met zijn partners beijvert Attero zich in het sluiten van de

kringloop van zoveel mogelijk reststromen. De bodemas die in

de afvalenergiecentrale in Moerdijk uit afval uit Tilburg wordt

geproduceerd, krijgt in diezelfde gemeente een plek als

wegfundering. Het gft-afval van Nuenense gezinnen keert

terug als compost voor tuin, park en sportveld.

Voor het vernieuwen en verbreden van twee belangrijke

ontsluitingswegen van Tilburg, bedoeld om de bereikbaarheid

van de Brabantse stad te verbeteren, besloot de gemeente

bodemas toe te passen. “Aanvankelijk stond de toepassing van

bodemas niet hoog op het lijstje. Het gaat immers om de

hoofdwegenstructuur van de stad. Daar werk je het liefst met

bewezen technieken”, zegt Wilbert Wouters, afdelingshoofd

binnen de gemeente. “Voor beide werken moest echter een

aantal grondlichamen worden aangelegd. Daarbij gaat het om

zoveel grond, dat het toch interessant werd naar bodemas

te kijken. Gesprekken met onze eigen milieuafdeling,

met Attero en met Rijkswaterstaat – dat daar veel ervaring

mee heeft – hebben ons ervan overtuigd dat de technologie

voor het toepassen van bodemas zich inmiddels voldoende

heeft bewezen. Vandaar dat we het met een gerust hart

durfden te gebruiken. We gaan de gevolgen ervan trouwens

dertig jaar lang monitoren.”

Volgens François Moelands verschilt de toepassing van bodemas

niet zoveel van ander funderingsmateriaal. “Wel moet je aan

specifieke verwerkingsvoorschriften voldoen, zoals het

aanbrengen van zandlagen onder de folie waaronder zich de

bodemas bevindt”, vertelt de regiodirecteur bij Janssen de Jong

Infra, hoofdaannemer van het wegenbouwproject.

“Bouwtechnisch is het prima materiaal. Voor ons vormt de

verwerking geen probleem. Als het werk zich ervoor leent en

de volumes zijn ernaar, dan zullen we bodemas zeker vaker

gaan gebruiken.”

Robert Corijn, bij Attero verantwoordelijk voor de verkoop van

recyclingstromen, beschrijft de voordelen van het gebruik

van bodemas. “Het spaart primaire bouwstoffen uit en levert

CO2-besparing op.” Gemeenten krijgen een vergoeding voor

het gebruik van dit steenachtige restproduct. In het geval van

Tilburg, benadrukt Corijn, is sprake van een mooi voorbeeld van

het sluiten van de kringloop. “Het huishoudelijk afval van Tilburg

verwerken we in Moerdijk. De bodemas die we daar produceren

keert nu terug in de wegfundering van de stad.”

Wouters bevestigt dat het gebruik van de Attero-bodemas een

prima bijdrage levert aan de duurzaamheiddoelstelling van de

gemeente. “Naast het financiële voordeel zijn we daar met name

zeer content mee. We produceren als stad veel huisvuil. Als we

het residu daarvan nuttig kunnen hergebruiken, zijn we daar als

gemeente heel blij mee.”

Corijn legt uit dat Attero de lat nog hoger wil leggen en nieuwe

mogelijkheden onderzoekt voor de 400 duizend ton bodemas

die het bedrijf jaarlijks produceert; denk aan het toepassen van

bodemas in beton. “We willen bodemas verder opwaarderen

als secundaire grondstof. We winnen ook steeds meer metalen

terug uit bodemas, die een tweede leven krijgen in tal van

producten. Met name het terugwinnen van koper staat met

het oog op de grondstoffenschaarste hoog op de agenda.”

Wilbert WoutersGemeente Tilburg

Robert CorijnAttero

Compost

In het Brabantse Nuenen kunnen bewoners het gft-afval dat

ze gescheiden hebben aangeboden, weer gratis ophalen bij de

milieustraat in de vorm van compost. Het hele jaar door.

“Het past in onze filosofie om aan onze inwoners terug te

geven waarvoor ze betaald hebben en waar ze moeite voor

hebben gedaan”, zegt planvoorbereider Moire Mahabier van de

gemeente. “Als burgers bijvoorbeeld met een aanhangwagen

groenafval komen brengen, kunnen ze op de terugweg compost

meenemen voor hun tuin. Een eenvoudige manier om de

kringloop te sluiten en de burger te voorzien van een duurzame

bodemverbeteraar.” De gemeente stelt compost ook

beschikbaar voor de aanleg en onderhoud van onder meer

parken, plantvakken en sportvelden. Jaarlijks laat ze bij de

ingang van de volkstuinen compost afleveren. “We zien het

als onze taak de grond van de gemeente duurzaam te beheren.

We zijn een van de groenste gemeenten van Nederland”,

vertelt Joris Muskens van de afdeling Openbare Werken in

Nuenen. “Tuinders die compost gebruiken, krijgen nog betere

opbrengsten uit hun moestuin en ze besparen op kunstmest en

onderhoud. Even een mailtje naar [email protected] en het is

geregeld”, beschrijft hij de samenwerking met Attero.

In de nota Duurzaamheid spreekt Nuenen haar wens uit om

in 2030 energieneutraal en afvalloos te zijn. Het composteren

van gft-afval past uitstekend bij deze dubbele ambitie.

“Het is daarom van belang de gescheiden inzameling van

gft-afval zoveel mogelijk te stimuleren. Door van het gft-afval

compost te laten maken en die weer te gebruiken in de

gemeente, sluiten gemeenten de cirkel”, vertelt account-

manager Chrétien Thijssen van Attero. “Met Nuenen werken we

al jarenlang samen. We reiken ideeën aan om het gebruik van

compost binnen de gemeente te vergroten. Men is enthousiast

over de kwaliteit van onze compost.” Thijssen verwacht

dat meer gemeenten het voorbeeld van Nuenen zullen volgen.

“Op maar liefst zeven plaatsen in het land maakt Attero

compost. We kunnen onze klanten overal bedienen.”

“ Mooi voorbeeld van het sluiten van de kringloop.”

Joris MuskensGemeente Nuenen

Chrétien ThijssenAttero

Moire MahabierGemeente Nuenen

Bekijk het interview ook op www.attero.nl/jaarverslag

mailto:[email protected]

http://www.attero.nl/jaarverslag

Bericht van de Raad van Commissarissen


De Auditcommissie heeft op 13 maart 2013

de jaarrekening uitvoerig besproken

met de financieel directeur in het bijzijn

van de externe accountant. De Raad van

Commissarissen heeft vervolgens op

13 maart 2013 het Jaarverslag met de

Directie besproken en kennis genomen van

de bevindingen van de Auditcommissie.

De Raad van Commissarissen stemt in met

de jaarrekening en kan zich verenigen met

het voorstel voor winstbestemming van de

Directie. Wij stellen u voor de jaarrekening

en de daarin opgenomen winstbestemming

in de op 26 april 2013 te houden Algemene

Vergadering van Aandeelhouders

ongewijzigd vast te stellen.

Ernst & Young Accountants LLP heeft

assurance werkzaamheden uitgevoerd op

onderdelen van het Jaarverslag, zoals

beschreven in de opdrachtparagraaf van de

gecombineerde accountantsrapportage van

de onafhankelijke accountant op pagina 73.

Voorts heeft Ernst & Young Accountants LLP

de jaarrekening 2012 gecontroleerd.

De volledige jaarrekening 2012 wordt

gepubliceerd op de website van Attero:

www.attero.nl/jaarverslag.

Belangrijke thema’s 2012

Het jaar 2012 stond in het teken van de

dialoog met gemeenten en aandeelhouders

over het model van Publiek Dienstverlener

Attero. De Raad van Commissarissen

betreurt het dat op 1 november de

Aandeelhouderscommissie, de Raad van

Commissarissen en de Directie samen

moesten constateren dat - ondanks de

grote inzet van het bedrijf en actieve

ondersteuning door de Aandeelhouders-

commissie - er bij onvoldoende gemeenten

draagvlak was voor dit model.

Het stopzetten van het traject om te komen

tot Publiek Dienstverlener Attero, de

veranderende positionering van het bedrijf

in de afvalverwerkingsmarkt en de recente

marktontwikkelingen, maken het

noodzakelijk om de waarde van de activa

opnieuw te beoordelen. Na een uitvoerige

analyse heeft er op de bestaande materiële

activa van de activiteiten composteren/

vergisten en storten een extra afschrijving

plaatsgevonden van in totaal EUR 19 miljoen.

Nederlandse gemeenten hebben grote

ambities voor vergaande verduurzaming van

het afvalbeleid. Het model van Publiek

Dienstverlener zou het voor de gemeenten

die het afval door Attero laten verwerken,

mogelijk gemaakt hebben om op korte

termijn samen met het bedrijf een aanvang

te maken met de realisatie van deze

ambities. Het is voor Attero evident dat

om werkelijk stappen te zetten op de ladder

van duurzaamheid, ontwikkelingen moeten

plaatsvinden op industriële schaal.

Aan de aandeelhoudersHierbij biedt de Raad van Commissarissen van Attero het

Jaarverslag 2012 van Attero Holding NV aan. Het Jaarverslag

bevat een verkorte weergave van de jaarrekening 2012.



Naar onze overtuiging wordt dit bemoeilijkt

door de huidige trend van besluitvorming

door gemeenten over de gunning van

contracten voor afvalverwerking,

die in de praktijk stoelt op overwegend

economische motieven en versnippering

in regionale initiatieven.

Naast het intensieve traject naar een

toekomst als Publiek Dienstverlener is er

een onverminderde focus gehouden op

efficiency van bestaande activiteiten en

realisering van innovatieve groeiopties. Ook

veiligheid bleef voor de Raad een belangrijk

thema. In 2012 is Attero er in geslaagd om

zijn ambitieuze doelstellingen op het gebied

van veiligheid voor zijn medewerkers en

op zijn locaties werkzame medewerkers van

relaties, te realiseren. Dit is ook de verdienste

van het personeel, dat blijk geeft van een

hoog veiligheidsbewustzijn. Aandachtspunt

is dat in de afgelopen jaren met name

externe werknemers betrokken waren bij

verzuimongevallen op Attero-locaties.

Voor de afvalenergiecentrale Moerdijk was

2012 een moeilijk jaar. Een revisie vergde

meer tijd en meer kosten dan gepland.

Ook was de installatie minder bedrijfszeker

dan gebudgetteerd. Inmiddels zijn maat-

regelen getroffen om de beschikbaarheid

van de installatie te vergroten en de

productie en de kosten van onderhoud

weer op het gewenste peil te brengen.

De voorzieningen voor de nazorg van

stortplaatsen waren ook in 2012 een punt

van aandacht. In het bijzonder betreft dit

het deel van de nazorggelden die worden

beheerd door de nazorgfondsen van de

provincies waar stortplaatsen van Attero

aanwezig zijn. Attero draagt hierbij het

risico voor mogelijk lage rendementen van

deze fondsen, zonder de zeggenschap over

het beheer ervan.

Strategie

Na de vaststelling dat er onvoldoende

draagvlak is voor het model Publiek

Dienstverlener Attero, is het proces gestart

van heroriëntering op de strategie en de

positionering. De ontwikkeling van de

markten waarin Attero zich beweegt én

het betreden van nieuwe markten bieden

de mogelijkheid om in de komende jaren

naar een evenwichtig contractenportfolio

toe te werken.

De afgelopen jaren hebben de Aandeel-

houders commissie en de Raad van

Commissarissen en Directie wederzijds

een grote mate van transparantie betracht.

De onderneming heeft dit als zeer vrucht baar

en constructief ervaren. Bij de Raad

van Commissarissen leeft de overtuiging dat

via een dialoog op een basis van vertrouwen

de aandeelhouders en de onderneming

in gezamenlijkheid - ieder vanuit de

eigen positie en verantwoordelijkheid -

tot deze heroriëntatie kunnen komen.

Samenstelling

De Raad van Commissarissen bestaat uit

vijf personen. De Raad is zorgvuldig

samengesteld in overeenstemming met de

profielschets zoals die in de Bijzondere

Algemene Vergadering van Aandeel houders

op 28 januari 2010 is vastgesteld.

In 2012 is de heer J.P.B. Huberts door

de Algemene Vergadering van

Aandeelhouders voor een periode van

vier jaren herbenoemd als voorzitter van

de Raad van Commissarissen.

Invulling van het toezicht

In 2010 is besloten om op vrijwillige basis

de Nederlandse corporate governance

code toe te passen. De wijze waarop dat

is gebeurd, wordt beschreven op pagina 51

van dit Jaarverslag.

In 2012 is de Raad van Commissarissen

vijfmaal regulier bijeen gekomen.

De vergaderingen van de Raad van

Commissarissen werden steeds in

aanwezig heid van de Directie gehouden.

De heer F.T.M. Smulders, manager Juridische

Zaken en Secretaris van de Vennootschap,

fungeerde als secretaris van de Raad van

Commissarissen.

De Raad van Commissarissen participeerde

in de persoon van de heer Hendrikx samen

met de Directie en de Aandeelhouders-

commissie in regionale taskforces die

werden ingesteld ter ondersteuning van

het model Publiek Dienstverlener Attero.

Na beëindiging van dat traject is een

additionele vergadering volledig besteed

aan het proces van heroriëntatie op de

strategie en de positionering, ter

voorbereiding van het overleg met de

Aandeelhouderscommissie.

In februari 2012 heeft de Raad een

zelfevaluatie uitgevoerd. De Raad hanteert

daarbij de regel dat jaarlijks een zelfevaluatie

plaatsvindt, welke om het jaar extern

begeleid wordt.

De Raad heeft twee commissies ingesteld:

de Auditcommissie en de Remuneratie-

en selectiecommissie. Iedere commissaris

heeft zitting in een commissie. In het kader

van het besluitvormingsproces Publiek

Dienstverlener Attero werd tijdelijk een

Strategiecommissie ingesteld.

AuditcommissieDe Auditcommissie houdt toezicht op de

interne risicobeheersing- en controle-

systemen, financiering, financiële

informatieverstrekking en informatie-

technologie. De commissie adviseert de

Raad van Commissarissen hierover.

De Auditcommissie is in 2012 vijfmaal

bijeen geweest. Bij al deze vergaderingen

was de financieel directeur aanwezig.

Bij twee vergaderingen was de externe

accountant aanwezig. De Auditcommissie

heeft uitvoerig overleg met de Directie

gehad over de operationele en financiële GRI-indicator

4.6


ontwikkelingen van de onderneming aan

de hand van kwartaalrapportages. Tevens is

intensief gesproken over het ondernemings-

plan en budget 2013. Een vast onderwerp

van het overleg met de Directie was

de ontwikkeling en implementatie van

een nieuw enterprise resource planning

systeem. Dit project is in 2011 gestart

en eind 2012 succesvol afgerond.

De halfjaarlijkse risicorapportages,

de managementrapportages en fiscale

posities werden besproken.

Bijzondere aandacht kregen de voorzieningen

voor stortplaatsen. Dit betrof zowel de

voorzieningen bij de onderneming als het

deel van de nazorggelden die worden

beheerd door de nazorgfondsen van de

provincies. In dit kader zijn ook de

voortgang in de herziening van de

nazorgplannen, de te hanteren rekenrente

en de effecten daarvan op het niveau van de

voorzieningen, behandeld. In aanwezigheid

van de externe accountant is gesproken

over de jaarrekening 2011, het auditplan

2012, de managementletter 2012 en de

manier waarop de aanbevelingen uit de

managementletter 2011 zijn opgevolgd.

Tevens is gesproken over de aangepaste

controleaanpak 2012 en de waardering van

materiële vaste activa.

De Auditcommissie bestaat uit:

• de heer J. van den Belt (voorzitter)

• mevrouw W.H. Huijbregts-Schiedon

(tot 21 juni 2012)

• mevrouw A.M.L.M. Nelissen-Hanssen

Mevrouw W.H. Huijbregts-Schiedon heeft

deel uitgemaakt van de Strategiecommissie.

In deze periode maakte zij geen deel uit van

de Auditcommissie.

Remuneratie- en selectiecommissieDe Remuneratie- en selectiecommissie stelt

de selectiecriteria en benoemingsprocedures

vast voor de leden van de Raad van

Commissarissen en de Raad van Bestuur.

Zij beoordeelt periodiek het functioneren

van de Raad van Bestuur, en doet voorstellen

voor de bezoldiging van de Raad van Bestuur.

De Remuneratie- en selectiecommissie

heeft in 2012 tweemaal vergaderd.

De jaarlijkse beoordeling van het

functioneren van de bestuurder heeft

plaatsgevonden en de Remuneratie- en

selectiecommissie heeft een voorstel voor

de Raad van Commissarissen geformuleerd

voor het variabele deel van de beloning van

de bestuurder, op basis van de vastgestelde

doelstellingen. Daarnaast heeft de

Remuneratie- en selectiecommissie zich

laten informeren over wetsontwikkelingen

en hierover advies uitgebracht aan de Raad

van Commissarissen.

De Remuneratie- en selectiecommissie

bestaat uit:

• de heer J.A.M. Hendrikx (voorzitter)

• de heer J.P.B. Huberts

StrategiecommissieDe Strategiecommissie werd medio 2012

ingesteld om besluitvorming van de

Raad van Commissarissen over strategie

en strategische aangelegenheden voor

te bereiden, met name inzake het traject

naar Publiek Dienstverlener Attero.

De Strategiecommissie is na stopzetting

van dit traject op 13 december 2012

in de vergadering van de Raad van

Commissarissen opgeheven.

De Strategiecommissie bestond uit:

• de heer J.P.B. Huberts (voorzitter)

• mevrouw W.H. Huijbregts-Schiedon

Overleg met AandeelhouderscommissieIn 2012 is er zes keer overleg geweest

van de Aandeelhouderscommissie met

een afvaardiging van de Raad van

Commissarissen en de Directie. In 2012 is

het model van Publiek Dienstverlener vast

onderwerp van overleg geweest. In enkele

vergaderingen was dit het hoofdthema.

De voorzitter van de Raad van

Commissarissen en de Directie hebben

daarnaast op verschillende momenten

overlegd met de voorzitter van de

Aandeelhouderscommissie.

Overleg met OndernemingsraadEen delegatie van de Raad in wisselende

samenstelling heeft in 2012 deelgenomen

aan twee overlegvergaderingen van de

Ondernemingsraad van Attero.

Vooruitblik 2013

In 2013 zal het proces van heroriëntering

op de strategie en de positionering

bijzondere aandacht vragen van de Raad van

Commissarissen. Daarbij zal de Raad vanuit

zijn verantwoordelijkheid voor de

continuïteit van de onderneming en de

belangen van de stakeholders de dialoog

met de aandeelhouders voortzetten. Ook in

dat kader zullen stortvoorzieningen en de

herziening van nazorgplannen aan de orde

blijven komen. Het in 2011 gestarte traject

om tot verdere efficiëntie te komen wordt

ook in 2013 vervolgd en zal komend jaar

leiden tot verdere integratie van de

organisatie.

Waardering

De Raad van Commissarissen spreekt zijn

bijzondere waardering uit voor de prestaties

van de organisatie en voor de grote inzet

die alle medewerkers in 2012 opnieuw

hebben getoond.

18 maart 2013

J.P.B. Huberts, voorzitter

J.A.M. Hendrikx

J. van den Belt

W.H. Huijbregts-Schiedon

A.M.L.M. Nelissen-Hanssen

Directieverslag


Attero heeft een aantal strategische

hoofddoelen geformuleerd:

• borgen van de continuïteit van onze

dienstverlening door het aangaan van

langetermijnrelaties met klanten;

• intensiveren en verbreden van de

relatie met onze klanten, met een

speciale focus op gemeenten;

• operational excellence in de

bedrijfsvoering;

• ontwikkelen van innovatieve en

duurzame proposities voor recycling

en duurzame energie.

Publiek Dienstverlener Attero

In de huidige structuur is circa 75% van

de aandelen van Attero in handen van

provincies en berust circa 25% bij

gemeenten. Om nadere uitwerking te geven

aan de strategische doelen van continuïteit

en van intensivering en verbreding van de

relaties met vooral de gemeentelijke

klanten, is een nieuw aandeelhoudersmodel

ontwikkeld: Publiek Dienstverlener Attero.

Uitgangspunt van dit model is dat alleen

gemeenten die tevens klant zijn bij Attero,

aandeelhouders zijn.

Een belangrijk voordeel is de mogelijkheid

om tussen gemeentelijke klant-aandeel-

houder en onderneming maatwerkafspraken

te maken over aard, invulling, duur en

voorwaarden van de dienstverlening,

zonder dat deze hoeft te worden

aanbesteed. Een dergelijk model is niet

nieuw voor de Nederlandse afvalsector en

wordt door meer partijen gehanteerd.

Het model van Publiek Dienstverlener

Attero zou moeten worden

geïmplementeerd door overdracht van de

aandelen van de provinciale aandeelhouders

aan gemeentelijke klanten die aandeel-

houder wensen te worden of te blijven.

Gemeentelijke aandeelhouders die geen

klant bij Attero zijn, zouden uittreden

als aandeelhouder.

In 2012 is samen met de totale groep

van aandeelhouders, vertegenwoordigd

in de Aandeelhouderscommissie, en de

Strategische ontwikkelingenAttero streeft ernaar de potentie in afval maximaal te benutten

door hernieuwbare grondstoffen terug te winnen en door duurzame

energie te produceren. Uitgangspunt daarbij is een optimale

balans tussen ecologie en economie. Wij willen maatschappelijke

en financiële waarde creëren voor al onze stakeholders.

GRI-indicator

1.2

EC2


gemeentelijke klanten van Attero een

zeer intensief traject doorlopen om de

mogelijkheid en wenselijkheid van het

nieuwe aandeelhoudersmodel te

onderzoeken. Voor de uiteindelijke

besluitvorming over het daadwerkelijk

implementeren van dit model waren

vooraf criteria gedefinieerd, waaronder

een minimale participatiegraad van

gemeentelijke klanten. Hoewel veel

gemeentelijke klanten zeer geïnteresseerd

bleken, was het aantal gemeenten dat

uiteindelijk concreet aangaf te willen

participeren onvoldoende. Op 1 november

2012 is in gezamenlijkheid besloten geen

verdere uitvoering te geven aan de

implementatie van het model.

Consequentie hiervan is dat Attero zich

voorbereidt op een vernieuwde positionering

in de afvalmarkt. Naast aandacht voor onze

publieke klanten, zullen wij nadrukkelijker

aandacht besteden aan alternatieve

markten klantsegmenten. Met het oog op

de strategische doelstelling van continuïteit

in de dienstverlening, zal Attero zich richten

op zowel de aanbesteding van gemeentelijke

contracten voor afvalverwerking als op

aanvullende volumes uit de bedrijfsafval-

markt en de internationale markt.

Ten aanzien van het aandeelhouderschap

is met de Aandeelhouderscommissie van

Attero afgesproken dat commissie

en onderneming zich de komende

periode zullen beraden op alternatieven.

Vervreemding van aandelen door de

huidige aandeelhouders behoort daarbij

tot de mogelijkheden.

Operational excellence

In 2011 is Attero gestart met een programma

om de primaire bedrijfsprocessen in de

afvalverwerking verder te verbeteren en te

optimaliseren. Het betreft een programma

dat meerdere jaren beslaat.

Een belangrijk deel van de aandacht gaat

hierbij uit naar onze afvalenergiecentrales

in Wijster en Moerdijk. De nadruk ligt op

uitwisseling van best practices. Hierdoor

worden nieuwe mogelijkheden gerealiseerd

om de beschikbaarheid van de centrales

te verhogen, de doorzet te verbeteren,

kosten te reduceren en daarmee

operationele marges te vergroten.

Voor de afvalenergiecentrale Wijster

heeft het programma in 2012 zeer

goede resultaten opgeleverd. De beschik-

baar heid en doorzet waren op een hoog

niveau, evenals de energieproductie.

De onderhouds kosten voor gepland

onderhoud en onvoor ziene stops lagen

op het geplande niveau.

Helaas waren de resultaten van de geplande

verbeteringen in de afvalenergiecentrale

Moerdijk in 2012 nog niet zichtbaar.

De productie in 2012 werd gekenmerkt

door veel ongeplande onderhoudsstops

en daardoor een lagere doorzet van afval,

een lager dan geplande energieproductie

en hoger dan geplande onderhoudskosten

en –investeringen. In 2013 blijven wij met

verhoogde aandacht en extra inspanning

eraan werken om ook de operationele


performance van de afvalenergiecentrale

Moerdijk op het gewenste niveau te

brengen.

Ook voor onze activiteiten op het gebied

van vergisten, composteren en storten

hebben wij een verbeterprogramma

doorlopen. De beoogde optimalisatie is

hier volledig gerealiseerd.

Het operational excellence-programma

wordt in 2013 verbreed naar overige

activiteiten bij staven en ondersteunende

diensten. Maatregelen die hier getroffen

worden, hebben naar verwachting personele

consequenties.

Nieuwe innovatieve groei-initiatieven

Attero heeft de ambitie om een impuls

te geven aan fundamenteel nieuwe

technologieën en toepassingen in

afvalverwerking. Wij hebben daarvoor in

2012 extra financiële middelen beschikbaar

gesteld. Met dit budget willen wij de

innovatieve en ondernemende cultuur

bij ons bedrijf verder stimuleren.

Attero wil zich nadrukkelijk doorontwikkelen

op het niveau van duurzame energie,

recycling en preventie. In 2012 hebben

wij weer een aantal belangrijke stappen

gezet in de verbreding van onze activiteiten

voor recycling van afvalstromen en

grondstofhergebruik.

Op de locatie Wilp hebben wij geïnvesteerd

in een nieuwe productielijn voor de

recycling van kunstgras. De ontwikkeling

van deze innovatieve recyclingstraat,

waardoor alle componenten hergebruikt

kunnen worden, draagt bij aan de verdere

uitbouw van deze activiteit. Een belangrijke

stap in 2012 was eveneens de oprichting

van VAR | Frankenhuis. Deze richt zich op de

recycling van textiel.

De provincie Noord-Brabant verstrekte een

vergunning aan onze afvalenergiecentrale in

Moerdijk voor de recycling van kunststoffen

uit huishoudelijk afval. In 2013 gaan wij

onze nascheidingsinstallatie in Wijster

zodanig aanpassen, dat deze een grotere

hoeveelheid kunststoffen kan verwerken

en dat de kwaliteit van de gescheiden

kunststoffen verder toeneemt.

Uitgangspunt is een zo hoogwaardig

mogelijk hergebruik, zonder dat dit ten

koste gaat van de hoeveelheid.

Wij onderzoeken de haalbaarheid van

een plan om een recyclingfabriek voor

babyluiers en incontinentiemateriaal te

realiseren. Proeven moeten aantonen of

deze materialen te verwerken zijn tot

producten die geschikt zijn voor de

verpakkingsindustrie. Op basis daarvan

nemen wij een besluit over de realisatie

van deze recyclingfabriek.

GRI-indicator

2.9

EC2

De nieuwe chemieSamen met wetenschappers en technologiebedrijven

maakt Attero de overstap naar de biobased economy.

De rijke expertise die door al deze partijen wordt ingebracht,

schept grote innovatie kansen. Organisch afval werpt zich op

als basisgrondstof voor onder meer chemicaliën en bioplastics.

Gft wordt nu nog verwerkt tot een hoogwaardige kwaliteit

compost. Nieuwe toepassingen dienen zich echter aan.

Ook de rol van Attero verandert daarmee. Het bedrijf ziet een

nieuwe rol voor zich weggelegd als grondstoffenproducent

in nog aan te boren marktsegmenten. Attero heeft een R&D-

budget vrijgemaakt om de mogelijkheden van innovatieve

processen en producten te onderzoeken. De biobased economy is

de leidraad voor een nieuwe waardecreatie voor afvalstromen.

Zo doet Attero samen met Paques en de TU Delft onderzoek naar

de haalbaarheid van het grootschalig produceren van bioplastics

uit organische reststromen. Een geschikte proeflocatie is de

vergister van Attero in Venlo. Gft-afval wordt daar in twee fasen

vergist. Juist dat in eigen huis ontwikkelde proces maakt productie

van bioplastic mogelijk. “In de composteringstunnels wordt water

aan het gft toegevoegd”, legt senior-procestechnoloog Marcel

Ligter van Attero uit. “Daar lossen organische stoffen – vluchtige

vetzuren – in op, waaruit biogas geproduceerd wordt

in de methaanreactor. De TU Delft heeft bacteriën gevonden

die deze vluchtige vetzuren om kunnen zetten in bioplastic.

Deze bacteriën ‘hamsteren’ de stof vervolgens in hun cel.

En daar kunnen wij het plastic weer uithalen.”

Het bioplastic dat de micro-organismen produceren, is een

polymeer (in chemietaal: PHA of polyhydroxyalkanoaat).

“Je kunt de bacteriën die dit type bioplastic produceren,

trainen door ze in een speciaal ontworpen reactor te stoppen.

Deze reactor kunnen we bij de gft-installatie in Venlo plaatsen”,

vertelt René Rozendal, proces-specialist bij Paques.

Dit technologiebedrijf is gespecialiseerd in het bouwen van

reactoren waarin bacteriën afvalwater en gassen zuiveren.

“Als je bacteriën onderwerpt aan een zich herhalende cyclus


René RozendalPaques

Niels SchenkKNN

Marcel LigterAttero


waarin ze eerst veel van de vetzuren te eten krijgen en erna

worden uitgehongerd, worden ze na verloop van tijd steeds beter

in het opslaan van vetzuren. Door deze natuurlijke selectie blijven

de bacteriën over die dat het beste doen. De bacteriën bestaan

dan voor negentig procent uit bioplastic. We moeten nog

onderzoeken hoe we het bioplastic het beste uit de bacteriën

krijgen en voor welke toepassing het plastic het

meest geschikt is. Dat is ook een logistieke puzzel. Doe je dat

bijvoorbeeld op de locatie waar de reactor zich bevindt of dicht

bij een potentiële afnemer? Van belang is uiteraard de juiste

afnemer te vinden voor de bioplastics die we samen gaan

produceren. Die zoektocht voeren we samen met Attero uit.

Ik ben ervan overtuigd dat hier een markt voor is. Biogas is een

mooi product, maar als je waardevollere producten zoals

bioplastic kunt maken, is dat natuurlijk nog interessanter.”

“Dat we dit onderzoeken is voor Attero niet meer dan een

logische stap”, zegt senior-procestechnoloog en projectleider

Adrie Veeken van Attero. “Bioplastic is een hoogwaardig product

waar steeds meer vraag naar is. En gft-afval is een onuitputtelijke

grondstofbron. Het bioplastic is geschikt om allerlei producten

mee te maken. In dit geval producten die je na gebruik

weer in de gft-bak kunt doen om gecomposteerd te worden.

Recycling pur sang!”

Een volgende stap is het opschalen van de technologie om

bioplastics te produceren van laboratoriumschaal naar een eerste

proefinstallatie die de drie partners eind 2013 of begin 2014

willen gaan opzetten in Venlo. Paques gaat de reactor

voor deze proeffabriek ontwerpen. “Over zes jaar hebben we dan

mogelijk een echte fabriek voor bioplastics bij Attero”, voorziet

Veeken. “Een mooi voorbeeld van een vruchtbare samenwerking

tussen wetenschap en bedrijfsleven.”

BioBTX: van biomassa naar bio-chemicaliën

Benzeen, tolueen en xyleen, kortweg BTX, zijn zeer gewilde basis-

chemicaliën voor tal van kunststoffen die in allerlei producten belanden.

Van petflessen en meubels tot de wieken van de windturbine.

Via thermische omzetting is BTX ook uit biomassa te winnen. We spreken

dan van BioBTX. Attero vroeg het Groningse onderzoeksbureau KNN de

haalbaarheid van BTX-productie uit biomassa te verkennen.

“Wij kunnen de moleculen uit organisch

natte fractie, gras en slib op een milde

manier kraken, zodat je de basis bouw-

stenen voor de petrochemie overhoudt”,

zegt technisch directeur Niels Schenk van

KNN-dochter BioBTX. “We zoeken naar de

beste productieomstandigheden voor

BioBTX en de beste katalysatoren.

Dat doen we samen met Syncom en de

Rijksuniversiteit Groningen. Het project

verloopt naar wens. Wij weten wat erin

moet en eruit gaat. En Attero heeft de

nodige expertise over de grondstoffen.

Bovendien is Attero prettig benaderbaar.”

Uit het verkennende onderzoek blijkt dat

BioBTX-productie zonder subsidie

rendabel kan worden. “Sterker nog, het is

een veelbelovende route waar de aandacht

voor toeneemt”, zegt een glunderende

Schenk. “BioBTX is kwalitatief gelijk-

waardig aan fossiele BTX. Je kunt het

lokaal en kleinschalig produceren en

eenvoudig opslaan. En afzet kan via

bestaande infrastructuren en markten.

De keuze voor BioBTX kan Attero op

voorsprong zetten. Want zo haal je meer

waardevolle producten uit afval. Misschien

dat we over een jaar of drie een eerste

productiesite neer kunnen zetten.

Dat zou leuk zijn.”

Adrie VeekenAttero


Doelstellingen

Om invulling te geven aan het begrip

duurzaamheid, is in 2010 het Attero

Duurzaamheidsforum opgericht.

Onder voorzitterschap van de Algemeen

directeur worden belangrijke speerpunten

binnen onze bedrijfsstrategie vertaald naar

concrete duurzaamheiddoelstellingen,

met als doel Attero naar een hoger niveau

te tillen. Het Duurzaamheidsforum bewaakt

de voortgang van deze doelstellingen en

stelt ze bij indien nodig.

Daarnaast is het forum verantwoordelijk

voor de duurzaam heidrapportage in het

Jaarverslag en beoordeelt het ingediende

ideeën voor duurzame ontwikkeling

op haalbaarheid.

Attero’s duurzaamheiddoelstellingen zijn

verdeeld over zes aandachtsgebieden.

In de bijlage Duurzaamheiddoelstellingen

op pagina 81 wordt beschreven welke

voortgang er in 2012 is geboekt.

Verantwoord ketenbeheer

Als afvalverwerkingsbedrijf neemt Attero

zijn verantwoordelijkheid in de keten. In

2012 hebben wij specifieke werkinstructies

vastgesteld met daarin richtlijnen voor

import, export en verwerking van afval, en

voor de afzet van grond- en reststoffen.

Hierin staat helder beschreven welke

voorzorgsmaatregelen worden genomen

om zeker te stellen dat de acquisitie en

verwerking van afval op een verantwoorde

wijze plaatsvindt.

Duurzame ontwikkelingenEen van de vier kernwaarden die richtinggevend zijn voor Attero’s handelen

is de kernwaarde ‘duurzaam’. Dit beperkt zich niet tot zorg en aandacht voor

het milieu. Duurzame ontwikkeling steunt op drie pijlers: mens, milieu en

meerwaarde. Attero streeft bij al zijn activiteiten naar een goede balans

tussen deze drie pijlers.

Carbon footprint (in kton CO2e)

2012 2011 2010

Scope 1 emissies 806,4 854,6 889,6

Scope 2 emissies 1,1 1,8 12,5

Scope 3 emissies -722,3 -762,0 -705,2

Totaal 85,2 94,4 196,9

GRI-indicator

EN16

EN17

GRI-indicator

EN3

EN4

GRI-indicator

1.2

Energieverbruik

Energiesoort Eenheid 2012 2011 2010

Elektriciteit MWh 208.510 215.016 188.658

Gas 1.000 m3 8.168 8.525 9.742

Brandstof (diesel) 1.000 liter 2.352 2.611 1.948

Propaan liter 601 1.330 --


Naast beleid rond verantwoord afvalbeheer

voert Attero een duurzaam inkoopbeleid.

Hierin zijn aspecten als de prijs, kwaliteit,

duurzaamheid, levertijd en krediet-

waardigheid opgenomen, maar ook de

aanwezigheid van een kwaliteit-, milieu-

en arbozorgsysteem bij de leverancier.

Bij grote contracten geldt bovendien dat wij

van onze leverancier eisen dat deze zijn

(onder)aannemers en leveranciers ook

beoordeelt op die aspecten en de resultaten

daarvan desgewenst aan Attero verstrekt.

In aanvulling op deze inkoopmethodiek

heeft Attero in 2011 een Gedragscode voor

leveranciers opgesteld, met daarin een

aantal sociale, milieu- en ethische

uitgangspunten. De Gedragscode maakt

sinds de vaststelling onlosmakelijk deel uit

van de overeenkomsten tussen de

leverancier en Attero. Eind 2011 hebben

wij onze leveranciers aangeschreven met

het verzoek de code te ondertekenen en

daarmee de uitgangspunten van

maatschappelijk verantwoord ondernemen

te onderschrijven. Inmiddels heeft 79% van

de aangeschreven leveranciers de code

ondertekend. Alle nieuwe leveranciers

hebben de code eveneens ondertekend.

Reductie carbon footprint

De emissies in scope 1 zijn in 2012

duidelijk gedaald ten opzichte van 2011.

Een belangrijke oorzaak hiervan is de lagere

doorzet van brandbaar afval. Verder zijn de

emissies van methaan uit stortplaatsen

verder afgenomen, hoewel in mindere mate

dan voorgaande jaren. Dit heeft te maken

met ontgravingen in Tilburg en Landgraaf

waarvoor Attero toestemming heeft

gekregen. De directe emissies door

aardgas- en dieselverbruik daalden ook,

door een sterkere focus op efficiënt

brandstofgebruik. In Wijster is een

besparing bereikt van 1,4 miljoen m3

aardgas door de gefaseerde ombouw

van de DeNox-installatie. In de komende

jaren zal hiermee een verdere besparing

worden bereikt.

In scope 2 is eveneens een daling te zien.

Hier is de vergroening van het eigen

elektriciteitsverbruik relevant, waarvoor wij

gecertificeerde Garanties van Oorsprong

toepassen. Verder is het zakelijk autogebruik

teruggedrongen. Voor een klein deel is dat

teniet gedaan door een toename van

gemaakte vliegreizen.

Scope 3 laat daarentegen een afname van

de berekende CO2-reductie zien.

Belangrijke redenen zijn de afname van

geproduceerde elektriciteit, een lagere

compostproductie en een lagere productie

van ferro en non-ferro metalen. Het effect

wordt ten dele gedempt door een toename

van de hoogwaardige afzet van compost in

de potgrondsector, alsmede door een

besparing op ingekochte bedrijfsmiddelen.

In vergelijking met 2011 is de carbon

Waterverbruik (x 1.000 m3)

2012 2011 2010

Leidingwater 86 95 59

Grondwater 212 248 186

Industriewater 0 7 8

Oppervlaktewater 5.132 4.375 4.874

Totaal 5.430 4.725 5.127

Waterafvoer (x 1.000 m3)

2012 2011 2010

Oppervlaktewater 5.125 3.714 4.129

Riool 1.101 1.008 756

Totaal 6.225 4.722 4.885

GRI-indicator

EN8

GRI-indicator

EN21

GRI-indicator

EC2

HR2


footprint autonoom per saldo met 14,5%

verslechterd. Door een toerekening van

gerecycled hout in 2012 is het uiteindelijke

resultaat 11,5% beter.

Op het gebied van procesbeheer zijn in

2012 eveneens stappen gezet. VAR heeft

het certificaat behaald op niveau 3 in

het kader van de CO2-Prestatieladder.

De CO2-Prestatieladder is een nuttig

instrument om concrete kwantificeerbare

doelstellingen op te stellen en gecontroleerd

na te leven. Tevens worden in de gehele

keten andere deelnemers gestimuleerd mee

te doen in het streven naar duurzaamheid.

Op basis van de positieve ervaringen met de

CO2-Prestatie ladder hebben wij in 2012 een

begin gemaakt met de implementatie bij

geheel Attero.

Tevens hebben wij in 2012 onze gft-

aanleverende gemeenten geïnformeerd

over de CO2-bijdrage door gft-verwerking.

Door de inzet van gft-vergisting en

hoogwaardige afzet van compost is hiermee

een forse CO2-reductie te behalen. In 2013

zullen wij dit proces herhalen en zetten wij

in op een zelfde communicatie voor andere

producten en diensten die Attero levert.

Communicatie over de CO2-impact van

afvalverwerking wordt relevanter.

Klanten en afnemers hebben steeds

vaker CO2-gerelateerde vragen, onder

meer in het kader van CO2- en MVO-

Prestatieladder, maar ook om burgers te

informeren bijvoorbeeld als het gaat om

afval dat vrijkomt bij festivals.

Melding milieu-incidenten

In 2012 meldde Attero 27 emissie-

overschrijdingen naar lucht, bodem of

water aan het bevoegd gezag (2011: 20).

In geen van de gevallen leidde dat tot

een significant milieu-incident.

Maatschappelijke betrokkenheid

Buiten de concrete doelstellingen op het

gebied van maatschappelijke verant-

woordelijk heid (zie bijlage Duurzaam heid-

doelstellingen op pagina 81), geeft

Attero invulling aan zijn maatschap pe lijke

rol als sponsor/donateur van diverse

regionale activiteiten en vele kleinschalige

plaatselijke initiatieven in de omgeving van

zijn productielocaties. Daarnaast

ondersteunt ons bedrijf via donaties de

actieve deelname van zijn medewerkers aan

het verenigingsleven. In 2012 hebben

enkele wij enkele tientallen evenementen

en activiteiten in de regio’s van onze

vestigingen, mede mogelijk gemaakt.

Attero ondersteunt ook de stichting

HandsforWaste. Deze helpt lokale

overheden in ontwikkelingslanden bij

een meer verantwoorde inzameling en

verwerking van stedelijk afval. Wij steunen

de stichting vooral door de inzet van

medewerkers en door kennis te delen.

In het kader van de Landelijke Compostactie

heeft ons bedrijf in maart en april 2012

aan zo’n veertig gemeenten in totaal bijna

6.000 m3 gft-compost ter beschikking

gesteld. De actie wordt jaarlijks

georganiseerd door de Vereniging Afval-

bedrijven (VA) en de Branche Vereniging

Organische Reststoffen (BVOR) in

samenwerking met gemeenten en

hun leden.

GRI-indicator

EN23


Transparantiebenchmark

De Transparantiebenchmark is een initiatief

van het ministerie van Economische Zaken.

Het ministerie voert deze benchmark

jaarlijks uit onder de top-500 bedrijven

van Nederland. In de benchmark wordt op

basis van vijftig criteria de transparantie

van ondernemingen op het gebied van

duurzaamheid onderzocht. Basis voor de

scores zijn de publiekelijk beschikbare

jaarverslagen.

In 2011 nam Attero voor het eerst deel

aan deze benchmark. Met 157 van de 200

te verdienen punten behaalde ons bedrijf

een 34e plaats. In 2012 zijn verbeterpunten

opgepakt, met als resultaat een totaalscore

van 194 punten. Hiermee bereikte Attero

een vierde plaats in de Transparantie-

benchmark, na DSM, AkzoNobel en Philips

en vóór KPN, Havenbedrijf Rotterdam en

Heineken. Binnen de categorie

‘dienstverlening’ eindigde Attero zelfs op

de eerste plaats. Het panel van deskundigen

toonde waardering voor het gegeven dat

het Jaarverslag van ons bedrijf een

geïntegreerde rapportage is, waarin naar

zijn oordeel goed gekeken is naar de

behoeften van stakeholders inclusief

aandeelhouders. Complimenten waren er

ook voor de vormgeving, het heldere

taalgebruik en de informatie over de

verhouding van de bedrijfsstrategie tot de

maatschappelijke aspecten van ondernemen.

GRI-indicator

2.10


Huishoudelijk afval

De Koninklijke Vereniging voor Afval- en

Reinigingsmanagement (NVRD) adviseerde

de overheid over hoe Nederland veel meer

huishoudelijk afval kan recyclen. Het vorige

kabinet vertaalde dat advies in het streven

om in 2015 één tot anderhalf miljoen ton

meer huishoudelijk afval te recyclen en

dus minder te verbranden. In percentages

betekent dit dat de hoeveelheid gerecycled

huishoudelijk afval moet stijgen van

50% naar 60 à 65% over drie jaar.

De verwachting is dat het nieuwe kabinet

dit streven gaat omzetten in krachtig beleid.

Het wil gemeenten daarmee nadrukkelijk

laten inzetten op recycling. In het regeer-

akkoord wordt dat als volgt omschreven:

‘Het kabinet streeft naar een circulaire

economie en wil de (Europese) markt voor

duurzame grondstoffen en hergebruik van

schaarse materialen stimuleren’.

Voor Attero houdt dit in dat van de

hoeveelheid huishoudelijk afval die wij nu

door verbranding omzetten in energie,

binnen drie jaar ongeveer een derde

moet worden gerecycled. Een aantal

‘voorloper’gemeenten laat zien dat deze

ambitie realiseerbaar is. Burgers scheiden

het huishoudelijk afval steeds beter.

De hoeveelheid gft-afval stijgt voor het

eerst sinds lange tijd weer en de

hoeveelheid huishoudelijk restafval in

de grijze containers daalt.

Gemeenten proberen het afvalscheiding-

gedrag van hun inwoners op diverse

manieren te beïnvloeden. Dat varieert van

het twee keer per week ophalen van

specifieke afvalstromen en het zonder

‘extra kosten’ verwerken van gft-afval, tot

het zogenoemd omgekeerd inzamelen:

alleen de recyclebare stromen worden

opgehaald en inwoners moeten de

restfractie huishoudelijk afval zelf naar een

vast punt in de wijk brengen.

Bij Attero werd afgelopen jaar 1.868 kton

restafval verwerkt (2011: 1.896 kton). In

2012 produceerden wij 1.128 GWh

elektriciteit uit verbranding van restafval

(2011: 1.203 GWh).

Groente-, fruit- en tuinafval

In het marktsegment groente-, fruit-

en tuinafval is vooral de opkomst van

vergisting illustratief voor het streven van

steeds meer gemeenten en samenwer-

k ingsverbanden naar een meer duurzame

verwerking. Attero speelt hierop in met de

bouw van vergistinginstallaties in Wijster

en Tilburg. De tarieven voor de verwerking

blijven onveranderd laag, waardoor de

vergisting alleen economisch rendabel is

met SDE-subsidie (Stimulering Duurzame

Energieproductie).

De hoeveel heid gft-afval die in Nederland

vrijkomt, schommelt al jaren rond de

1,3 Mton per jaar. Een zekere toename is

MarktontwikkelingenOverheden en bedrijven namen ook in 2012 maatregelen om de hoeveelheid

brandbaar restafval te beperken en meer te recyclen. Het volume huishoudelijk

restafval daalde door intensivering van de inzameling van gft, glas, papier en

kunststoffen en andere droge componenten. Ten opzichte van 2011 nam het

volume aan brandbaar restafval van gemeentelijke klanten bij Attero af met

ruim 4%. Veel gemeenten in ons werkgebied kennen een vorm van ‘beprijsd’

inzamelen (diftar), waardoor het volume relatief meer daalde dan in andere

delen van Nederland. Bedrijven boden eveneens steeds meer grondstoffen ter

recycling aan, waardoor het aanbod aan brandbaar restafval verder afnam.

GRI-indicator

1.2

2.2

2.7


mogelijk door campagnes om méér gft

te scheiden.

Bij Attero werd in 2012 685 kton gft- en

organisch afval verwerkt (2011: 696 kton).

In 2012 produceerden wij 287 ton compost

uit gft- en organisch afval (2011: 295 kton).

Compost vormt een onderdeel van

een sluitende grondstoffenkringloop.

Alle gecertificeerde compost die wij

produceren, wordt afgezet als Keurcompost.

Gebruikers zijn er daardoor zeker van

dat onze compost kwalitatief hoogwaardig

is en voldoet aan alle eisen. Dankzij

kwaliteitsverbeteringen verwachten wij een

jaarlijkse groei in de afzet naar de potgrond-

en opzaksector te zien. Dat draagt bij aan

een verdere CO2-besparing.

Attero wint in Wijster de organische natte

fractie (ONF) uit het restafval, om die

vervolgens te vergisten voor de productie

van groen gas. De vergister is medio 2012

in gebruik genomen.

Daarnaast maken wij biobrandstoffen uit

groenafval (Tunka®) en gft-afval (Torch®).

Hiervan produceerden wij 47 kton, die wij

vooral in Nederland, Duitsland en België

afzetten aan bio-energiecentrales.

Kunststof verpakkingsafval

De scheiding van kunststof verpakkingen

vindt in het grootste deel van Nederland

plaats door bronscheiding. Attero ziet

nascheiding als een alternatief vóór en een

aanvulling óp bronscheiding. In het

verslagjaar overlegden wij intensief met

verpakkingsproducenten, de Vereniging

Nederlandse Gemeenten (VNG) en het

ministerie van Infrastructuur en Milieu

(I&M) over dit onderwerp. Producenten van

verpakkingsmaterialen en retailers sloten in

2012 een raamovereenkomst met het

ministerie van I&M. Hierin is voor

gemeenten de keuzevrijheid opgenomen

om kunststoffen aan de bron te scheiden

en/of na te scheiden. De raamovereenkomst

maakt het voor klanten van Attero mogelijk

om te kiezen voor nascheiding.

In de eerste helft van 2013 voeren wij in

Wijster een pilot uit om met nascheiding in

aanvulling op bronscheiding meer hergebruik

van kunststof te realiseren. Deze pilot - onder

begeleiding van Wageningen University en

Nedvang - is van groot belang voor de inzet

van nascheiding als (aanvullende) methode

voor het terugwinnen van plastic verpak-

kingen. Als de pilot slaagt, zal Attero voor

gemeentelijke klanten die dat willen,

kunststof nascheiden in aanvulling op

bronscheiding. De in Wijster gewonnen

kunststoffractie levert dan een

belangrijke bijdrage aan de Nederlandse

recyclingdoelstellingen.

In 2012 certificeerde auditor Dekra ons

bedrijf conform de Certificeringsrichtlijn

Verpakkingsafval (CRV). Bedrijven die

aantoonbaar voldoen aan de CRV hebben

hun administratieve proces zodanig

ingericht, dat hun rapportages een betrouw-

baar beeld geven van ingezameld en voor

hergebruik aangeboden verpakkingsafval.

Met twee afvalinzamelaars - Saver in West-

Brabant en Circulus in de regio Apeldoorn/

Deventer/Epe - doen wij sinds medio 2012

een proef met de gecombineerde inzameling

van kunststof, drankkartons en metaalblikjes

(PMD). Deze proef loopt tot begin 2013.

Verwerking afvalstromen (in kton)

2012 2011 2010

Verwerking brandbaar afval 1.868 1.896 1.813

Verwerking gft- en organisch afval 685 696 436

Verwerking mineraal afval 228 163 133

Verwerking puin 163 183 --

Verwerking verontreinigde grond/bodemsanering 255 272 --

Verwerking bedrijfsafval 145 141 --

Verwerking hout 17 14 --

Verwerking hoogcalorisch materiaal 22 20 --

Verwerking textielafval 1

Totaal 3.385 3.385 2.382

GRI-indicator

EN1


Ferro en non-ferro metalen

Attero heeft in 2012 40 kton ferro metalen

en 10 kton non-ferro metalen terug-

gewonnen (2011: 45 kton en 11 kton).

Wij zetten alle metalen af voor hergebruik.

De opbrengst is geheel afhankelijk van de

wereldmarkt voor dit type producten.

Medio 2012 daalden de prijzen, maar aan

het eind van het verslagjaar trad een prijs-

herstel op. Voor Attero zijn de opbrengsten

van de metalen de derde belangrijkste

bron van inkomsten na de verwerking van

afval en de levering van energie.

Bodemas

In 2012 produceerden de afvalenergie-

centrales in Wijster en Moerdijk 416 kton

bodemas (2011: 450 kton). Bodemas blijft

over na verbranding van brandbaar restafval.

Het materiaal wordt na opwerking toegepast

in de grond-, weg- en waterbouwsector als

ophoog- en funderingsmateriaal ter

vervanging van zand. In het verslagjaar

verliep de afzet van bodemas als gepland.

Attero was medeondertekenaar van de

Green Deal met het ministerie van I&M,

waarin werd afgesproken dat in 2015 50%

van de bodemas kan worden ingezet als ‘vrij

toepasbare bouwstof’ en de terugwinning

van non-ferro metalen is geoptimaliseerd.

Wij hebben met diverse partners vier

ontwikkelprojecten opgezet om deze

doelstelling te bereiken.

Secundaire brandstoffen

In de nascheidinginstallaties in Groningen

en Wijster scheidt Attero secundaire

brandstoffen af. Deze stromen bestaan in

hoofdzaak uit een mengsel van (nog) niet-

herbruikbaar papier en plastic (PK en RDF),

dat met een hoger energierendement in

cementovens en warmtekrachtinstallaties

kan worden toegepast. Het betrof in 2012

71 kton van de locatie Groningen (2011:

79 kton) en 102 kton van de locatie Wijster

(2011: 85 kton). Naast de afzet aan de

cementindustrie in Duitsland, leverden

wij RDF/PK aan een warmtekrachtinstallatie

in Duitsland.

In Spijk produceren wij jaarlijks ongeveer

22 kton secundaire brandstoffen.

Gedurende het verslagjaar is hier

geïnvesteerd in Near InfraRed-technologie

om uit deze afvalstroom kunststoffen

terug te winnen voor materiaalhergebruik.

Brandbare restfractie

De belangrijkste ontwikkeling bij de

verwerking van brandbaar huishoudelijk

afval en bedrijfsafval is de zeer sterk

toegenomen import. Brandbaar restafval uit

landen als het Verenigd Koninkrijk, Ierland

en Italië wordt in toenemende mate

verwerkt in Nederland in plaats van dat

het wordt gestort in het land van herkomst.

Alle Nederlandse afvalenergiecentrales

namen een deel van de verwerking

voor hun rekening. Attero verwerkte in

2012 circa 32 kton.

De hoogwaardige, energie-efficiënte en

schone verwerkingscapaciteit van de

Nederlandse afvalenergiecentrales maakt

deel uit van een open Europese afvalmarkt.

Landen zonder eigen afvalinfrastructuur

maken gebruik van de Nederlandse

voorzieningen. Dat past volkomen in de

uitgangspunten van de Europese Unie.

Het milieu is in dit verband de grote

winnaar. Zo is verwerking in Nederlandse

afvalenergiecentrales die voldoen aan de

strengst denkbare milieueisen en die

allemaal een hoog energierendement

kennen, ondanks de lange transportlijnen

vele malen beter dan storten in de landen

waar het afval vrijkomt. Uit een rapport van

onderzoeks- en adviesorganisatie CE-Delft

blijkt dat afval tot meer dan 2.000 kilometer

kan worden getransporteerd voordat een

‘milieuomslagpunt’ wordt bereikt.

Voor het op de juiste wijze vervoeren en

verwerken van afval binnen de EU is

specifieke regelgeving ontworpen: de

Europese Verordening voor het Overbrengen

van Afval (EVOA). Vanzelfsprekend vindt de

import bij Attero plaats met inachtneming

van alle van toepassing zijnde regels.

In 2013 verwachten wij meer dan 200 kton

restafval te importeren.

Residu-afzet

Bij verbranding en vergisting van afval

komen residuen vrij. De belangrijkste

residuen zijn bodemas, vliegas en

rookgasreinigingresidu uit de

afvalenergiecentrales en digestaat uit de

ONF-vergistinginstallaties in Groningen en

Wijster.

In 2012 produceerde Attero 22 kton vliegas

(2011: 22 kton) en 14 kton rookgasreiniging-

residu (2011: 11 kton). Deze stromen

zetten wij in Duitsland af als nuttige

toepassing in voormalige kalimijnen.

Het digestaat dat bij onze vergisting-

installaties in Groningen en Wijster vrijkomt,

verwerken wij in de eigen afvalenergie-

centrales in Moerdijk en Wijster.

In 2012 ontwikkelden wij alternatieven voor

de afzet naar Duitsland. Belangrijkste inno-

vatie is de omzetting in Nederland naar een

gestabiliseerd en geïmmobiliseerd materiaal.

In 2013 zal een groeiend aandeel van onze

reststoffen in eigen land worden verwerkt.


Recycling

Op zijn locaties Wilp en Spijk richt Attero

zich primair op het omzetten van afval in

grondstoffen, andere bruikbare producten

en brandstoffen. Verder maken wij

puinachtige materialen geschikt voor

toepassingen in weg- en betonbouw, en

reinigen wij vervuilde grondstromen tot

een secundaire grondstof. Wij zetten de

nieuwste technologieën en inzichten in

om te komen tot optimaal hergebruik.

Ingebruikname installatie voor kunstgrasrecyclingMedio november namen wij in Wilp de

nieuwe installatie voor het recyclen van

kunstgras officieel in gebruik. Dankzij deze

optimalisatie van het verwerkingsproces is

het voortaan mogelijk alle soorten kunstgras

voor 95% te recyclen. Wij verkleinen

daartoe het kunstgras eerst en zeven

het vervolgens om het instrooimateriaal

(ook wel ‘infill’ genoemd) te verwijderen.

Daarna bewerken wij beide deelstromen.

De kunstgrassprieten worden verder

schoongemaakt en een speciale machine

vervezelt de kunststof vervolgens tot een

herbruikbare grondstof voor de

kunststofindustrie. Met zeven en

luchtscheiders wordt ten slotte de infill

gescheiden in zand en rubber. Ook deze

grondstoffen zijn na behandeling weer

geschikt voor hergebruik.

Met deze installatie boekt Attero als

marktleider in de verwerking van kunstgras

opnieuw grote vooruitgang in het terug-

winnen van grondstoffen. Tevens levert

de recycling van kunstgras een forse

CO2-besparing op. De nieuwe recycling-

installatie is de enige in haar soort in Europa.

Wij voldoen hiermee aan de hoogste

kwaliteitseisen die de verwerkende industrie

aan de teruggewonnen grondstoffen stelt.

TextielrecyclingMet het in 2012 opgerichte samenwerkings-

verband VAR | Frankenhuis verbreedt Attero

zijn recyclingactiviteiten en voegen wij

textielrecycling toe aan het terugwinnen

van grondstoffen uit afvalstoffen en de

inzet daarvan bij het maken van nieuwe

producten. VAR | Frankenhuis levert zuivere

grondstoffen aan diverse internationale

eindgebruikers in onder andere de textiel-

en automobielsector.

Attero wil innovatieve activiteiten

ontplooien bij de recycling van textiel,

kunstgras, tapijten en vergelijkbare textiele

stromen. Eén van de doelstellingen van

het Landelijk Afvalbeheerplan 2 (LAP2)

van het ministerie van Infrastructuur en

Milieu is om ruim 12,5 kilo gebruikt textiel

per inwoner in te zamelen, te sorteren en

te herverwerken. Dat is een forse groei ten

opzichte van de huidige 5 kilo per inwoner.

Ruim tweederde van het gebruikte textiel

verdwijnt nu in afvalverwerkingsinstallaties,

terwijl het door betere inzameling en

sortering veelal herbruikbaar is als grondstof

voor nieuwe producten. Wij willen ons

daarom samen met gemeenten sterk maken

voor de inzameling van niet-herdraagbaar

textiel. Gemeenten kunnen hierdoor ook

behoorlijke kostenbesparingen realiseren.

Operationele ontwikkelingenAttero verzorgt als partner van overheden en bedrijven een duurzame

oplossing voor hun afvalstromen. Op onze locaties verwerken wij het afval

van bijna 40 procent van alle Nederlandse huishoudens (ruim 6 miljoen

mensen) en bedrijfsafval. Het gaat in totaal jaarlijks om zo’n 3,4 miljoen ton.

Wij richten ons op de terugwinning van herbruikbare grondstoffen en op de

omzetting van reststromen in duurzame energie en nuttige producten zoals

energie, compost, secundaire brandstoffen en bouwstoffen. Daarbij zoeken

wij voortdurend naar innovatieve oplossingen.

GRI-indicator

1.2

2.9

EC8


KunststofrecyclingIn Spijk hebben wij een nieuwe sorteerlijn

gebouwd voor kunststofopwerking.

Naast de opwerking van hoogcalorische

afvalstoffen tot secundaire brandstoffen

werken wij hier laagwaardig kunststof

afval op tot schone deelstromen die in

aanmerking komen voor materiaal-

hergebruik. Dankzij onder andere twee

optische scheiders is het mogelijk uit

de reststromen verschillende stromen

bruikbare kunststof te sorteren.

Deze stromen worden afgezet naar

kunststofverwerkende bedrijven.

Composteren en vergisten

Met zes locaties is Attero in Nederland

marktleider in de verwerking van gft-afval,

de omzetting daarvan in compost en

biobrandstoffen en de afzet van die

producten. In Maastricht, Venlo en Deurne

staan tunnelcomposteerinstallaties; in

Wijster en Moerdijk composteren wij in

gesloten composteerinstallaties in hallen.

Op de locatie Wilp combineren wij een

buitencompostering met een vergister

voor gft-afval uit het midden van het land.

Met de vergister op onze locatie in Venlo,

waar wij gft-afval verwerken van

huishoudens in Zuid-Nederland, produceren

wij groene stroom uit het gft. Op onze

locatie in Groningen vergisten wij de

organische fractie uit huishoudelijk afval dat

de gemeentelijke samenwerkingsverbanden

in de stad en diverse regio’s aan ons leveren.

VergistersAttero behoort tot de grootste partijen

in Nederland voor de productie en levering

van groen gas. Jaarlijks produceren wij

meer dan 10 miljoen m3 van deze duurzame

(transport)brandstof.

In Wijster namen wij in juni van het

verslagjaar een nieuwe ONF-vergister in

gebruik voor de productie van groen gas

uit de organische natte fractie van

huishoudelijk afval. Enkele maanden

daarna werd de gasopwerkinginstallatie

operationeel. Met de nieuwe installatie

produceerden wij in Wijster 1 miljoen m3

groen gas. In de vergisters in Wijster

en in Groningen realiseerden wij een

productieverhoging met 1,7 miljoen m3

groen gas per jaar.

In Tilburg bereiden wij de bouw voor van

twee vergisters en een tunnelcompostering.

Wij verwachten deze in het laatste

kwartaal van 2013 in gebruik te kunnen

nemen. De twee vergisters zijn

respectievelijk bedoeld voor gft en

voor overdatum materiaal uit de voeding-

en genotmiddelen industrie (VGI).

In Wijster zijn wij gestart met de bouw

van een nieuwe gft-vergister. De opstart

is gepland voor voorjaar 2013.

Producten en reststoffen (in kton)

Product/reststof 2012 2011 2010

Compost 287 295 223

PK en RDF 173 165 173

Biobrandstof (o.a. Tunka®, Torch®) 47 49 29

Kunststof 11 6 7

Bodemas 416 450 405

Vliegas 22 22 21

Rookgasreinigingsresidu 14 11 10

Ferrometalen 40 45 32

Non-ferrometalen 10 11 4

Secundaire brandstoffen 22 22 --

Recyclinghout 28 31 --

Zandproducten 64 125 --

Granulaatproducten 191 209 --

Recyclevezel textiel 1

GRI-indicator

EN22


Om het unieke concept van vergisten en

composteren in tunnels te optimaliseren,

voerden wij op de locatie in Venlo enkele

pilots uit. Deze proeven zijn succesvol

verlopen. Wij bouwen onze installatie nu

om; de oplevering staat gepland voor

voorjaar 2013.

Acquisitie organisch afvalAttero versterkte in 2011 en 2012 de

landelijke acquisitie van organisch afval

(anders dan gft) bij tuinders en agrariërs.

Daarbij valt te denken aan afval van mislukte

oogsten en afgekeurde producten.

Deze en andere restmaterialen zijn bij

uitstek geschikt voor compostering en

vergisting. Naar verwachting zal de

acquisitie van organisch afval de komende

jaren verder groeien.

BiomassaEind 2011 tekenden de zogenoemde

BOVUS-gemeenten (Bernheze, Oss, Veghel,

Uden en Sint-Oedenrode) en Attero een

nieuw contract voor de duurzame

verwerking van gft en groenafval.

Het gft-afval uit de gemeenten en het

overige organisch afval, zoals gras en

bladafval, verwerken wij in samenwerking

met regionale partners. Voor omzetting van

snoeihout in duurzame energie gaan wij in

Odiliapeel een nieuwe biomassa-energie-

centrale bouwen. Het is de bedoeling dat

de installatie medio 2015 in bedrijf is.

De opgewekte stoom zal worden toegepast

in het productieproces van een lokale

aardappelverwerker. Hiermee geven wij

concreet vorm aan de ambitie van de

BOVUS-gemeenten om duurzame energie

op te wekken in een biomassa-energie-

centrale in de eigen regio.

Energieproductie door verbranding

Attero heeft op twee locaties installaties

voor de verwerking van brandbaar

afval. In Moerdijk hebben wij een

afvalenergie centrale; in Wijster staat

een afvalscheidinginstallatie met een

afvalenergiecentrale. Beide centrales

leveren warmte en (duurzame) elektriciteit.

In 2012 verwerkten onze installaties

gezamenlijk 1.738 kton brandbaar afval

(2011: 1.761 kton). De afvalenergiecentrale

Moerdijk leverde met 915 kton het grootste

aandeel voor Attero. Wijster verwerkte

823 kton afval. In totaal produceerden wij

hieruit in 2012 1.128 GWh elektriciteit

(2011: 1.203 GWh). Daarvan kan 53% als

duurzaam worden aangemerkt.

Performance managementVoor de twee installaties voor de verwerking

van brandbaar afval verliep 2012 heel

verschillend. Onze afvalenergiecentrale in

Wijster draaide uitstekend, terwijl de

installatie in Moerdijk te maken kreeg

met tegenvallende productieresultaten.

De locatie in Moerdijk beëindigde het jaar

zonder één enkel ongeval met verzuim,

bij de afvalenergiecentrale in Wijster waren

er drie verzuimongevallen. Met de

milieuresultaten van de installatie in Wijster

voldeden wij volledig aan de vergunning-

eisen. In Moerdijk hadden wij daar duidelijk

meer moeite mee. Attero kreeg hier

uiteindelijk drie aanzeggingen tot last

onder dwangsom. Verder is een eerder

aangezegde dwangsom in 2012 geïnd.

Wij treffen maatregelen ter verbetering.

Sinds 2011 werken wij nadrukkelijk aan

performance management. Wij willen

efficiënt produceren met een hoog

Energieproductie

Energiesoort Herkomst 2012 2011 2010

Elektriciteit (GWh) Verbranding 1.128 1.203 1.159

Vergisting 14 14 7

Stortgas 23 23 25

Zonne-energie 0,004 0,005 0,004

Totaal 1.165 1.240 1.191

Groen gas (x 1.000 m3) Vergisting 4.299 2.574 473

Stortgas 5.939 8.242 9.893

Totaal 10.238 10.816 10.366

Biogas Stortgas 868 898 833

GRI-indicator

EN28


energierendement, tegen zo laag mogelijke

kosten en met zo min mogelijk fouten.

In Wijster werpt deze gestructureerde

aanpak al vruchten af. Op deze locatie

elimineren wij de efficiencyverliezen in het

productieproces steeds verder. In Moerdijk

zijn wij nog niet zover. Wij focussen daar

vooralsnog op het neerzetten van een goede

structuur voor performance management.

Dat moet in 2013 leiden tot verbeteringen

in installaties en werkwijzen.

Verhogen energierendementDe energie-efficiency van de afvalenergie-

centrale in Wijster is dusdanig hoog, dat

deze in 2011 is erkend als R1-installatie

(installatie voor nuttige toepassing).

Omdat Attero met de installatie in Wijster

binnen vier jaar wil behoren tot de subtop,

voerden wij in 2012 een aantal rendements-

verbeteringen door.

Zo zijn twee rookgasinstallaties

omgebouwd tot een systeem voor

selectieve non-katalytische reductie (SNCR)

en volgt de derde installatie in het eerste

kwartaal van 2013. Dit zorgt voor een

jaarlijkse besparing op het aardgasverbruik

met ongeveer 6 miljoen m3 en een reductie

van 11 kton CO2 per jaar. Door aanpassing

van de grootste ventilator die rookgassen

door de schoorsteen stuwt, verbruiken wij

bovendien 10 à 15% minder energie.

Ook door een direct gebruik van warmte

verhogen wij het rendement van onze

afvalenergiecentrale, omdat hierdoor in

vergelijking met elektriciteitsopwekking

minder energieverlies optreedt.

Diervoederproducent Noblesse Proteins

neemt bijvoorbeeld steeds meer stoom af

van Attero. Met de hiervoor aangelegde

warmteleiding kunnen wij in de toekomst

andere bedrijven eveneens voorzien

van warmte. Het vervangen van de

gasgestookte ketels voor de verwerking

van afvalwater door een warmtewisselaar

die wordt gevoed met stoom van de

afvalenergiecentrale, leidt eveneens tot

een hoger energierendement.

RevisieQua energie-efficiency scoort onze

afvalenergiecentrale in Moerdijk het hoogst

van alle installaties met R1-erkenning in

Nederland. Om de beschikbaarheid van de

centrale op het gewenste niveau te krijgen,

investeerden wij in het verslagjaar

aanzienlijk in revisie. Wij voerden onder

meer verbeteringen door aan onze

afvalwaterbehandelinginstallatie. In het

licht van optimaal performance

management zetten wij de investeringen

in revisie uiteraard voort. Een voorbeeld is

Jaargemiddelde emissies afvalenergiecentrales (in mg/m30)

Component2012 2011 2010

NormMoerdijk Wijster Moerdijk Wijster Moerdijk Wijster

1] Totaal stof 0,7 0,9 1,0 0,7 0,9 0,7 5

1] CO 23 8 18 8 22 10 50

1] SOx 9 7 21 7 13 14 40

1] HCl 4,4 0,4 0,1 0,3 0,2 0,3 10

NH3 1,7 1,0 0,01 2,42 0,11 3,12 5

1] CxHy 0,9 0,8 0,8 0,9 0,6 0,9 10

1] NOx 80 53 80 44 72 39 200

2] HF <0,05 <0,05 <0,06 <0,05 <0,05 <0,05 1

2] Kwik <0,003 <0,003 <0,003 <0,003 <0,003 <0,003 0,05

2] 3] Dioxines/furanen <0,05 <0,02 0,03 <0,01 0,04 <0,01 0,1

2] Cadmium + Thallium <0,02 <0,02 <0,01 <0,02 <0,01 <0,02 0,05

2] Zware metalen <0,1 <0,1 <0,05 <0,1 <0,05 <0,1 0,5

1] Jaargemiddelde van het daggemiddelde van de continu gemeten schoorsteenemissies2] Jaargemiddelde van de periodiek gemeten schoorsteenemissies3] in ng TEQ/m3

0

GRI-indicator

EN20

GRI-indicator

EN26


het verhelpen van procestechnologische

verstoringen. In 2013 installeren wij

daartoe twee afvalverkleiners die

verstoppingen voorkomen.

Storten

Attero heeft vier operationele stortplaatsen

in respectievelijk Landgraaf, Tilburg, Wijster

en Wilp. Op deze locaties kunnen wij de

komende decennia milieuverantwoord

specifieke afvalstromen storten die volgens

de wet daarvoor in aanmerking komen.

Het gaat dan om stoffen die niet zijn te

benutten voor hergebruik, composteren of

verbranden. Op onze stortlocaties is in 2012

228 kton afval ter verwerking aangeboden

(2011: 163 kton).

Naast de vier operationele stortplaatsen

beheren wij een groot aantal gesloten

stortplaatsen. Hier richten onze

werkzaamheden zich op vergunning-

verplichtingen zoals controle en rapportage,

het organiseren van afdekprojecten en

het opstellen en actualiseren van diverse

(nazorg)plannen.

Met het stortgas dat wij aan onze

stortplaatsen onttrekken, produceerden

wij in 2012 22,9 GWh elektriciteit

(2011: 22,1 GWh) en 7,0 miljoen m3 groen

gas (2011: 8,2 miljoen m3). De hoeveelheid

stortgas neemt jaarlijks af, omdat wij geen

organisch afval meer storten.

Met Bodemzorg Limburg - eigenaar/

beheerder van een aantal gesloten

stortplaatsen - maakten wij in het voorjaar

van 2012 nieuwe afspraken van over de

onttrekking en benutting van stortgas uit

drie gesloten stortplaatsen: Maastricht-

Belvédère, Ubach over Worms en Zuringspeel.

Op onze stortplaatsen in Tilburg en Haps

werken wij intensief samen met de lokale

waterschappen om het stortgas en het

biogas van de rioolwaterzuiverings-

installaties om te zetten in aardgas en in

elektriciteit. In 2013 zullen de gezamenlijke

intenties verder uitgewerkt worden.

Bufferen brandbaar afvalHet bufferen van brandbaar afval op

stortplaatsen nivelleert de seizoens-

invloeden en de effecten van

onderhoudswerkzaamheden in de

afvalenergiecentrales. Voor de locatie

Tilburg is de buffervergunning uitgebreid

tot 250 kton per jaar. De capaciteit is in

2012 vergroot met een tweede buffer voor

125 kton per jaar. Voor de vier operationele

stortplaatsen samen komt de jaarlijkse

buffercapaciteit uit op 405 kton.

Eind 2012 was 187 kton brandbaar afval

in buffers voorradig (2011: 210 kton).

Afvalverwerking Chemie-PackAttero verwerkte in 2012 het te storten

afval dat ruim een jaar daarvoor vrijkwam

als gevolg van de brand bij Chemie-Pack

in Moerdijk. Na het doorlopen van het

vergunningstraject en een gedegen

operationele voorbereiding stortten wij

5.000 ton in het bestaande compartiment

voor gevaarlijk afval van onze stortplaats in

Tilburg. Dit compartiment is voorzien van

een drievoudige vloeistofdichte

onderafdichting. Bovendien werd iedere

gestorte vracht direct afgedekt met een

25 centimeter dikke laag grond. Nadat de

hele partij was gestort, is het depot aan de

bovenzijde afgesloten met bentoniet-

houdend vormzand. Daarmee zijn

emissierisico’s voorkomen.

Groeve SchinnenMet de eigenaar van de Groeve Schinnen

bereikten wij overeenstemming over het

gebruik van de groeve voor het storten van

specifieke afvalstromen en de toekomstige

afwerking. Met de gemeente Schinnen en

de provincie Limburg kwamen wij tot een

akkoord over een goede inpassing in het

landschap. Attero zal enkele hectaren in de

omgeving van de stortplaats om niet

overdragen aan de gemeente, zodat ze

kunnen worden ingericht als natuurgebied.

Waterzuivering WijsterOp onze waterzuivering in Wijster ontvangen

wij afvalwater van diervoederproducent

Noblesse Proteins. Na de zomer ontstonden

problemen met de waterkwaliteit, waarna

wij de afvalwaterbehandeling tijdelijk

stillegden. In overleg met Noblesse Proteins

en het waterschap zijn vervolgens afspraken

gemaakt over verbetering van de water-

kwaliteit. Als gevolg daarvan kon de

afvalwaterbehandeling in het najaar weer

worden opgestart.

Duurzaam stortbeheerIn het verslagjaar werkten wij met de

overige stortbedrijven binnen de Vereniging

Afvalbedrijven (VA) en het ministerie van

Infrastructuur en Milieu aan een project

voor duurzaam stortbeheer. Hiermee wordt

ernaar gestreefd een stortplaats in één

generatie zodanig te reinigen, dat er geen

afdekking hoeft plaats te vinden en dat

we de nazorg zoveel mogelijk kunnen

beperken. Het idee is om dit te bereiken

door het infiltreren van water (spoelen)

en beluchten van het afvalpakket totdat

er sprake is van een aanvaardbaar niveau

van restemissie.

GRI-indicator

EN12

Groen gas: klimaatneutraal rijden op afvalSchoon, klimaatneutraal, voordelig en stil. Rijden op groen gas wint

terrein in ons land. Als een van ’s lands grootste producenten werkt

Attero hier samen met partner CNG Net aan mee. De Zuid-Limburgse

reinigingsdienst Rd4 ging als een van de eerste klanten over op de

duurzame transportbrandstof.

Sinds oktober 2012 rijdt een deel van het wagenpark van

reinigings dienst Rd4 in Zuid-Limburg op groen gas van Attero.

Uit het huishoudelijk restafval van Parkstad Limburg en aangren-

zende gemeenten wint het bedrijf jaarlijks zo’n tienduizend ton

keuken afval en ander organisch materiaal

terug. Na vergisting en verwerking levert deze hoeveelheid

voldoende groen gas op voor zo’n tien miljoen autokilometers.

Eenmaal tot aardgas kwaliteit opgewerkt en ingevoed op het net

komt het groene gas via een aansluiting van CNG Net in Heerlen

bij Rd4 terecht.

“Als milieubedrijf willen we zo duurzaam mogelijk opereren”,

vertelt directeur Wil Sijstermans, “en zijn we ook begonnen

met het vergroenen van ons wagenpark, dat jaarlijks zo’n

900 duizend liter brandstof verbruikt. Da’s een flinke slok.

We kiezen niet alleen voor voertuigen die aan de hoogste

emissienormen voldoen. Zo’n tien wagens rijden nu op groen

gas. Door groen gas van Attero te gebruiken is de cirkel rond. Het

gas is immers verkregen uit het afval dat we zelf bij de burger

hebben opgehaald. Voor ons een zeer krachtig argument. Onze

mede werkers zijn enthousiast. Wie wil er nou niet werken in een

bedrijf dat werk maakt van een groen imago?”

De reacties van bestuurders en ambtenaren van de

Rd4-gemeenten én van burgers die de voertuigen op straat

tegenkomen zijn volgens Sijstermans eveneens positief.

Accountmanager Limburg Zeki Özdemir van Attero verwacht dat

het groene rijden van Rd4 zeker navolging zal krijgen.

“De milieu-argumenten alleen al zijn overtuigend genoeg.

Er wordt geen beslag meer gelegd op fossiele brandstoffen.

De investering in een gaswagenpark is op korte termijn

terugverdiend. Belangrijk voor onze gemeentelijke klanten

is dat Attero groen gas kan winnen uit het aangeleverde

afval en ook kan zorgen voor de teruglevering hiervan in

de vorm van duurzame transportbrandstof. Dat is een extra

winstpunt om de kringloop te sluiten. We benutten alle

potentie uit afval en faciliteren hiermee onze klanten op het

gebied van duurzaamheid. Dat moet gemeenten aanspreken.”

Attero is met jaarlijks ruim 10 miljoen kuub groen gas een van

’s lands grootste groengasproducenten. Het bedrijf werkt samen

met CNG Net dat een laadinfrastructuur van meer dan vijftig

aardgastankstations beheert (CNG staat voor ‘compressed

natural gas’). Senior-energiemanager Micha Sanders van Attero,

tevens voorzitter van de Vereniging van Groen Gas Producenten

(VGGP), spreekt van een ‘lokale duurzame cirkel’.

Wil SijstermansReinigingsdienst RD4

Zeki ÖzdemirAttero

Micha SandersAttero

“Dit is een heel tast bare manier van hoogwaardige

afvalverwerking. Voor verwer king legt de benodigde biomassa

geen kilometer extra af. En het levert duurzame compost op.

Dus zolang gemeenten afval blijven aanleveren, kunnen wij

van het organisch materiaal biogas en groen gas maken.

Mooi om aan je inwoners te laten zien.”

Volgens directeur Erik Kemink van CNG Net is rijden op

groen gas ook nog eens voordeliger dan rijden op diesel.

“Dat komt doordat de winning van olie steeds duurder wordt

en de accijnzen op groen gas laag zijn.” Kemink verwacht

binnen enkele jaren minimaal twee tot drie miljoen kilogram

groen gas te kunnen verkopen. Gemeenten zijn voor Attero en

CNG Net een belangrijke doelgroep. “We onderzoeken wat we

kunnen betekenen voor afvalinzameldiensten en voor bus- en

taxi vervoer. Ook voeren we wagenparkscans uit om te zien wat

de mogelijkheden zijn.” Tankstations bouwen is snel lonend,

aldus Kemink. “Vier vuilniswagens die groen gas afnemen,

volstaan al. En een CNG-tankstation kunnen we vrijwel overal

plaatsen.”

Rd4-directeur Sijstermans ziet de samenwerking met Attero als

een mooi voorbeeld van een echte win-win-situatie. “Ik denk

dat we samen voldoende mogelijkheden hebben dit soort

initiatieven verder uit te bouwen. Waarom zouden we een

dergelijke keten niet lokaal in Zuid-Limburg opzetten voor gft,

inclusief een eigen vergistinginstallatie? Het aanbod van gft is

groot genoeg. Wat is er mooier dan dat je je burgers kunt

vertellen dat ze uit hun eigen gft-bak gaan tanken!”

Erik KeminkCNG Net

Certificaat garandeert ‘groene’ afkomst

Groen gas is niet van fossiele oorsprong. Het draagt

niet bij aan de opwarming van de aarde en is dus

klimaatneutraal. Bovendien is het erg schoon. Een

vorig jaar verschenen studie van onderzoeksbureau

Ecorys toont aan dat het gebruik van groen gas voor

mobiliteitsdoelen de meeste milieuwinst realiseert.

Het leidt tot de grootste CO2-emissiereductie en

heeft concrete effecten op de luchtkwaliteit, zoals

sterk verminderde fijnstof- en NOx-concentraties.

Om zijn milieuvriendelijke oorsprong te bewijzen is

groen gas gecertificeerd. Certificaten geven aan

hoeveel groen gas het afval heeft opgeleverd. Voor

iedere tankbeurt wordt een corresponderend

certificaat toegewezen. Met groen gas kom je goed

vooruit: 1 kilogram gft brengt de groengasrijder

1 kilometer verder. Attero en CNG Net verkennen

ook de vloeibare variant van groen gas: bio-LNG.

Hiermee komt de klimaatneutrale brandstof ook in

beeld voor andere vervoersmiddelen en transport

via vrachtauto’s en schepen.




Mijn Attero

Onze medewerkers voelen zich boven-

gemiddeld betrokken bij Attero en ze

denken in lijn met het bedrijf over de

toekomst. Dat blijkt uit het in voorjaar

2012 gehouden medewerkeronderzoek

‘Mijn Attero’. Opvallend is dat de resultaten

nauwelijks afwijken van het onderzoek

uit 2010, hoewel onze organisatie in de

tussenliggende periode is ‘gekanteld’ van

een regio-indeling naar een product-

indeling. Dat de structuurwijziging weinig

invloed heeft op het vertrouwen van

medewerkers lijkt met name te danken aan

een combinatie van sterke betrokkenheid

en heldere communicatie. Wij scoorden

ruim boven de landelijke benchmark

wat betreft communicatie, betrouwbaar-

heid, leiderschap en werkoverleg.

Onze organisatiekanteling lijkt wel de

oorzaak voor lagere scores op het gebied

van beleving van werkdruk, flexibiliteit

en de balans tussen werk en privé.

‘Mijn Attero’ is vanzelfsprekend een

momentopname. Van de andere kant geeft

het onderzoek een duidelijk beeld van

gewenste verbeteringen. In 2012 scoorden

twee bedrijfsonderdelen minder goed: de

locatie Moerdijk en de afdeling Human

Resources. Bij beide onderdelen zijn

actieplannen voor verbetering in gang gezet.

Persoonlijke ontwikkeling

Attero wil zijn management continu verder

professionaliseren. Dat doen wij met behulp

van een opeenvolgende reeks leergangen.

Speciaal voor operationeel leidinggevenden

is er de Leergang Operationeel Management

Personele ontwikkelingenIn het verslagjaar bereikten wij met de vakorganisaties overeenstemming

over de harmonisatie van arbeidsvoorwaarden voor VAR-medewerkers.

Dit betekent dat de arbeidsvoorwaarden van Attero met ingang van 2013

voor alle medewerkers gelden.

Medewerkers in cijfers

Eenheid 2012 2011 2010

Medewerkers totaal aantal 835 821 654

FTE 787 774 617

Medewerkers in dienst getreden aantal 52 46 31

Medewerkers uit dienst getreden aantal 38 31 34

Verdeling fulltime/parttime % 84/16 84/16 85/15

Verdeling man/vrouw % 83/17 83/17 84/16

Gemiddelde leeftijd jr 47 46 47

Gemiddelde aantal dienstjaren jr 14 13 14

Verdeling eigen/inhuur % 84/16 84/16 --

Contracten onbepaalde/bepaalde tijd % 93/7 95/5 --

GRI-indicator

LA1

LA2

LA13


Attero (LOMA). In 2012 rondden dertien

leidinggevenden LOMA succesvol af.

Op dit moment volgt een volgende groep

van dertien operationeel leidinggevenden

de leergang.

Nieuw in 2012 was de Leergang Integraal

Management Attero (LIMA). Dit periodieke

leertraject staat open voor leidinggevenden

met een universitaire of hbo-opleiding.

In het najaar startte een eerste groep van

tien managers. Zij sluiten de leergang in

juni 2013 af.

In het verslagjaar was er voor het eerst ook

een leergang voor hoger management in het

kader van ons management development-

programma. Die is gericht op een stijl

van leidinggeven die past bij het door

Attero gewenste leiderschapsprofiel.

Hieraan nemen zeven managers deel.

De leergang duurt tot medio 2013.

Sinds najaar 2011 kent ons bedrijf tevens

een tweejarig Jong Talent Programma voor

een select aantal management- en

technisch talenten op hbo- en universitair

niveau. Er zijn nu tien deelnemers.

De jonge talenten beëindigen het programma

najaar 2013 met een Meesterproef.

Daarna evalueren wij het Jong Talent

Programma, zodat wij een gedegen

besluit kunnen nemen over het vervolg.

Samenwerking met onderwijs

De krapte op de arbeidsmarkt is gedeeltelijk

verdwenen. Desondanks is het nog

steeds moeilijk voor technische functies

de juist opgeleide mensen te vinden.

Daarom werken wij in het hele land actief

samen met onderwijsinstellingen op mbo-,

hbo- en universitair niveau. Wij bieden

onder meer stageplaatsen aan en werken

mee aan opleidingsprogramma’s.

Sinds het schooljaar 2012-2013 sponsoren

wij twee opleidingsplaatsen van de nieuwe

mbo-opleiding Allround Operationeel

Technicus - gestart op initiatief van de

Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM)

- aan het Drenthe College in Emmen.

GRI-indicator

LA1

Onderverdeling medewerkers naar type werk

Component2012 2011

FTE % FTE %

Operatie 534 68 524 68

Commercie 56 7 52 7

Projecten 38 5 33 4

Inkoop, F&C en ICT 79 10 78 10

Overig 80 10 87 11

Totaal 787 100 774 100


Het Nieuwe Werken

In het kader van het project ‘Het

Nieuwe Werken’ pasten wij in 2012 diverse

faciliteiten voor onze medewerkers aan

de mogelijkheden voor plaatsen

tijdonafhankelijk werken aan.

Daarnaast organiseerden wij een

workshop voor leidinggevenden om

hun medewerkers aan te sturen op

resultaat in plaats van op aanwezigheid.

Veiligheid

Atterobreed werkten wij in 2012 aan een

herinrichting van onze organisatie voor

bedrijfshulpverlening (BHV). Doel hiervan

is ervoor te zorgen dat wij de bedrijfshulp-

verlening op alle locaties op dezelfde

manier aanpakken.

Om het veiligheidsbewustzijn in ons bedrijf

vast te houden, belonen wij vanaf nu elk

jaar de beste activiteiten of projecten van

medewerkers op het vlak van Quality,

Health, Safety and Environment (QHSE) met

een prijs. De allereerste prijs is in december

2012 uitgereikt aan medewerkers van het

bedrijfsonderdeel Bio-energie & Mineraal

op onze locatie Tilburg. Zij ontwikkelden

een mobiele afzeilbuisinstallatie om

eenvoudig en veilig afdekzeilen aan te

brengen of te verwijderen.

In de Vereniging Afvalbedrijven (VA) werkt

Attero samen met de aangesloten bedrijven

aan een heldere en gedegen benchmark om

de veiligheid in de branche naar een hoger

plan te tillen. De benchmark moet in 2013

klaar zijn voor gebruik. De focus ligt hierbij

op aspecten als het hanteren van

eenduidige definities voor veiligheid en

een uniforme manier van het bijhouden van

gegevens, zodat bedrijven met elkaar te

vergelijken zijn en van elkaar kunnen leren.

Onze LTIF-score (het aantal ongevallen

met verzuim per 1.000.000 gewerkte uren)

kwam over 2012 uit op 2,8; dat is beter

dan onze doelstelling van 3,5 en een

verdere verbetering ten opzichte van

voorgaande jaren. De gezamenlijke

inspanning van management en mede-

werkers blijkt vruchten af te werpen:

de neergaande lijn in het aantal verzuim-

ongevallen die sinds enkele jaren zichtbaar

is, heeft zich voortgezet.

Veiligheid en gezondheid

Indicator Eenheid 2012 2011 2010

Ziekteverzuim % 3,9 4,4 4,0

Verzuimfrequentie Gemiddeld aantal ziekmeldingen

per werknemer

0,8 0,9 --

Ongevallen met verzuim Aantal 7 12 13

LTIF-score Aantal ongevallen met verzuim

per 1.000.000 gewerkte uren

2,8 5,8 7,1

GRI-indicator

LA7

GRI-indicator

LA8


Het resultaat na belastingen is uitgekomen

op EUR 8,1 miljoen, een afname van

EUR 17,3 miljoen ten opzichte van 2011.

Omzet en brutomarge

De netto-omzet bedroeg in 2012 EUR 324,9

miljoen (2011: EUR 350,0 miljoen).

De omzet van brandbaar restafval daalde

met EUR 12 miljoen; enerzijds vanwege een

lagere aanvoer (1%), anderzijds vanwege

gemiddeld lagere verwerkingstarieven door

acquisitie van afval uit Ierland om het

wegvallen van bestaande afvalleverings-

contracten te compenseren. De omzet van

organische stromen is ondanks een

gelijkblijvende aanvoer gedaald met EUR

1 miljoen vanwege een verdere daling van

de markttarieven. Ondanks een hogere

aanvoer daalde de omzet minerale stromen

met EUR 5 miljoen. Dat wordt voor een

belangrijk deel veroorzaakt door lagere

tarieven.

De energieopbrengst daalde ten opzichte

van 2011 met EUR 4 miljoen, vooral

vanwege een lagere productie als gevolg

van tegenvallende productieresultaten bij

de afvalenergiecentrale in Moerdijk. De

omzet van ferro’s en non-ferro’s wordt in

belangrijke mate beïnvloed door de prijzen

op de wereldmarkt. Als gevolg van de

huidige crisis op de wereldmarkt was er druk

op de prijzen. Daardoor kwam de

bijbehorende omzet EUR 4 miljoen lager uit

dan in 2011.

De kosten van inkoop bedroegen EUR

58,2 miljoen. Deze zijn in vergelijking tot

2011 gedaald met EUR 17,3 miljoen (2011:

EUR 75,5 miljoen). Een belangrijke oorzaak

was de actualisatie van de nazorgplannen

die per saldo tot EUR 6 miljoen lagere

inkoopkosten ten opzichte van 2011 heeft

geleid. De daling heeft verder te maken met

de gunstigere afzet- en verwerkingstarieven

van reststromen en met het feit dat in 2011

nog tonnen gebufferd werden. In 2012

namen de voorraden van gebufferde tonnen

afval af. De ingezette trend van dalende

inkoopkosten vanaf 2010 blijft zich

daarmee doorzetten. Attero heeft zich ten

doel gesteld om de reststromen zo

duurzaam mogelijk af te zetten tegen

steeds betere tarieven.

De overige bedrijfsopbrengsten bedroegen

EUR 10,3 miljoen (2011: EUR 8,3 miljoen).

De stijging in overige opbrengsten in 2012

is vooral veroorzaakt door hogere

subsidieopbrengsten in verband met het

opwekken van duurzame energie.

De brutomarge, inclusief overige bedrijfs-

opbrengsten, is in 2012 uitgekomen op

EUR 277 miljoen en is met EUR 5,8 miljoen

afgenomen (2011: EUR 282,8 miljoen).

Bedrijfskosten

De totale bedrijfskosten bedroegen

in totaal EUR 242,8 miljoen

(2011: EUR 227,8 miljoen).

In 2012 zijn diverse ontwikkelingen voor

het management van Attero aanleiding

geweest om een analyse uit te voeren op de

terugverdiencapaciteit van de boekwaarde

van vaste activa van het bedrijf.

Financiële ontwikkelingenHet verslagjaar van Attero 2012 stond in het teken van de verankering van de

strategie die in 2010 is ontwikkeld en vastgesteld. Belangrijke onderdelen

hierbij waren de ontwikkeling van innovatieve groeimogelijkheden op het

gebied van recycling en duurzame energie, en het waarborgen van de

continuïteit van de verbrandingsactiviteiten door operational excellence en

voortzetting van bestaande afvalleveringscontracten. In aanvulling daarop is

veel aandacht besteed aan de actualisering van de nazorgplannen voor de

stortplaatsen in de provincies Brabant, Limburg, Drenthe en Gelderland.


De belangrijkste ontwikkelingen die hiertoe

aanleiding gaven waren:

• het stopzetten van het traject om te

komen tot Publiek Dienstverlener Attero

en de hierdoor veranderende

positionering van Attero in de

afvalverwerkingmarkt;

• recente marktontwikkelingen met

betrekking tot klantgroepen van Attero

die - vooruitlopend op het verlopen van

contracten in 2016 - besloten nieuwe

contracten in de markt te zetten, die niet

aan Attero zijn gegund en die tegen

substantieel lagere tarieven zijn

afgesloten; en

• verslechterde marktvooruitzichten voor

traditionele verwerkingswijzen (storten

en composteren) als gevolg van

wijzigingen in weten regelgeving, actief

overheidsbeleid gericht op vermindering

van het vrijkomen van afvalstromen en

het terugdringen van traditionele

verwerkingsmethoden zoals storten en

composteren (Ladder van Lansink).

Op basis van deze analyse zijn in 2012 extra

afschrijvingen verantwoord van in totaal

ruim EUR 19 miljoen op bestaande

materiële vaste activa bij het

bedrijfsonderdeel Bio-energie & Mineraal.

De reguliere afschrijvingskosten namen in

2012 met ruim EUR 1 miljoen toe ten

opzichte van 2011. Door wijziging van de

onderhoudsfrequentie en de omvang van de

onderhoudsstops bij de afvalenergie-

centrale Moerdijk en de hiermee samen-

hangende gewijzigde verwerking van

onderhoudskosten stegen de afschrijvings-

lasten ten opzichte van 2011. Daarnaast was

sprake van een hogere last als gevolg van

verkorting van de gebruiksduur van een

installatie.

De personeelskosten zijn met EUR 6,6

miljoen gestegen naar EUR 72,3 miljoen

(2011: EUR 65,7 miljoen). Deze toename

werd, naast een cao-aanpassing met

terugwerkende kracht tot 2011,

veroorzaakt door een jaarlijkse loonstijging

en toename van kosten voor inzet van

externe ondersteuning bij een aantal

specifieke projecten. Het aantal personeels-

leden is in vergelijking met 2011 licht

gestegen (2012: 787 FTE en 2011:

774 FTE); dit heeft onder meer te maken

met de oprichting van VAR|Frankenhuis.

De kosten van uitbesteed werk, materialen

en andere externe kosten bedroegen in

2012 EUR 64,7 miljoen (2011: EUR 70,4

miljoen). Deze afname met EUR 5,7 miljoen

is voor een belangrijk deel veroorzaakt door

de eerder genoemde wijziging van de

onderhoudsfrequentie en omvang van de

onderhoudsstops bij de afvalenergie-

centrale Moerdijk en de hiermee samen-

hangende gewijzigde verwerking van

onderhoudskosten. In 2012 was daarnaast

sprake van een lager niveau van bufferen

van afval met lagere kosten als gevolg. Ten

slotte waren de advieskosten lager dan in

2011. Tegenover deze daling stonden

hogere onvoorziene onderhouds- en

schoonmaakkosten voor de afvalenergie-

centrale Moerdijk.

De overige bedrijfskosten bedroegen EUR

1,8 miljoen negatief, een daling van EUR 6,6

miljoen ten opzichte van 2011. Deze

afname wordt vooral veroorzaakt door

lagere kosten van verzekeringen en een

gunstige afwikkeling van een aantal

juridische kwesties waarvoor voorzieningen

waren gevormd.

Resultaat voor rente en belasting (EBIT)

Het resultaat voor rente en belasting (EBIT)

bedroeg EUR 34,1 miljoen (2011: EUR 54,9

miljoen). De belangrijkste ontwikkelingen

hebben samenvattend vooral betrekking op

een lagere bruto marge als gevolg van een

daling van de omzet en lagere inkoopkosten

en hogere operationele kosten vanwege

bijzondere waardeverminderingen die

gecompenseerd werden door vrijval van een

aantal voorzieningen.

Financiële baten en lasten

Het saldo van de financiële baten en lasten

bedroeg EUR 14,2 miljoen negatief (2011:

EUR 20,4 miljoen negatief), een afname van

EUR 6,2 miljoen.

Deze afname is veroorzaakt door hogere

beleggingsrendementen bij de

nazorgvoorzieningen voor stortplaatsen en

lagere rentelasten van leningen vanwege

aflossingen. In 2011 was sprake van een

eenmalige financiële bate als gevolg van de

acquisitie van VAR (EUR 1,0 miljoen).

Belasting

De effectieve belastingdruk over 2012

bedroeg 59,4% (2011: 26,3%). In 2012 was

de belastingdruk vooral hoger dan het

nominale belastingtarief van 25,0%

vanwege het niet waarderen van tijdelijke

verschillen en compensabele verliezen

waarvoor op voorzienbare termijn

onvoldoende compensatiemogelijkheden

beschikbaar worden geacht. In beide jaren

was daarnaast sprake van niet aftrekbare

rentelasten in verband met een

achtergestelde lening.

Resultaat na belasting

Het resultaat na belasting bedroeg EUR 8,1

miljoen (2011: EUR 25,4 miljoen). Het

resultaat toe te rekenen aan de aandeel-

houders van Attero Holding NV bedroeg EUR

4,1 miljoen (2011: EUR 22,7 miljoen).

Kasstroom

In 2012 bedroeg de totale vrije kasstroom

37,4 miljoen (2011: EUR 53,7 miljoen).

De investeringen in 2012 in financiële,

materiële en immateriële vaste activa

bedroegen EUR 71,7 miljoen en zijn EUR 3,4

miljoen lager dan in 2011 (EUR 75,1

miljoen). Rekening houdend met de


investeringen in 2011 vanwege de

acquisitie van VAR ad EUR 33,8 miljoen, zijn

de investeringen EUR 30,4 miljoen hoger

dan in 2011. Dit heeft zowel betrekking op

vervangingsinvesteringen, waaronder groot

onderhoud aan de afvalenergiecentrales in

Wijster en Moerdijk, als op investeringen in

innovatieve groei-initiatieven.

Financiering

Attero had eind 2012 in totaal EUR 146

miljoen aan externe financieringen uitstaan

die vooral betrekking hebben op de afval-

energiecentrale in Moerdijk.

De financieringsfaciliteit van de vierde

verbrandingslijn in Moerdijk die in 2011 is

afgesloten, werd eind december 2012 met

EUR 10 miljoen verlaagd naar EUR 30

miljoen. Onder deze financieringsfaciliteit

kan flexibel worden geleend. Per eind 2012

werd er EUR 27 miljoen geleend (eind 2011:

EUR 24 miljoen). In 2012 werd EUR 33

miljoen op bestaande externe

financieringen afgelost. Naast reguliere

aflossing van EUR 25 miljoen, heeft

vervroegde en volledige aflossing van een

groenfinanciering bij VAR plaatsgevonden

(EUR 8 miljoen).

Eind 2012 had Attero de beschikking over

EUR 145 miljoen aan liquide middelen

(2011: EUR 154 miljoen). De liquide

middelen werden belegd in deposito’s en

geldmarktfondsen of aangehouden als

banksaldi op spaarrekeningen. Er werden

geen aandelen aangehouden. Voor de

beleggingen is een beleggingsbeleid

opgesteld. Hierin staan onder meer

richtlijnen geformuleerd voor de beheersing

van risico’s en het optimaliseren van het

rendement binnen de daarvoor gestelde

kaders. Daarnaast worden strikte eisen

gesteld aan de instellingen die de gelden

beheren.

Financiële doelstellingen

Attero streeft naar een duurzame

waardeontwikkeling voor al zijn

stakeholders. Het financiële beleid is gericht

op een stabiele en voorspelbare

resultaatontwikkeling en de ontwikkeling

van een gezonde en sterke balans.

Ten aanzien van de financieringsstructuur

hanteert Attero een doelstelling van een

minimale solvabiliteit van 35%. De

solvabiliteit ultimo 2012 steeg voor

dividenduitkering naar 35,3% (ultimo 2011:

33,5%) en komt daardoor uit boven de

doelstelling.

Een andere financiële doelstelling is de

‘return on invested capital’ (ROIC), ofwel het

behaalde rendement op het geïnvesteerde

vermogen, waarbij een streefwaarde van

10% wordt gehanteerd. In 2012 komt de

ROIC met 6,5% lager uit dan de doelstelling

(2011: 10,4%), vooral vanwege de extra

afschrijvingen op materiële vaste activa.

Een belangrijk onderdeel van de strategie

van Attero is de ontwikkeling van nieuwe

activiteiten gericht op innovatieve groei.

Voor groei-investeringen worden

rendementscriteria gehanteerd waarbij de

cost of capital van Attero (8%) moet

worden gerealiseerd. Nieuwe investeringen

hebben mogelijk een dempend effect op de

ontwikkeling van de ROIC en de solvabiliteit.

Voorgesteld wordt om over 2012 een

bedrag ad EUR 7,5 miljoen uit te keren aan

de aandeelhouders van Attero.

Vooruitzichten 2013

De financiële ontwikkeling van Attero wordt

in belangrijke mate bepaald door volumes

en verwerkingstarieven van het aangeboden

afval, energieopbrengsten, kosten voor de

afzet van reststromen en operationele

kosten waaronder afschrijvingen.

Attero verwekt brandbaar, organisch en

mineraal afval in uitstekende en moderne

productiefaciliteiten. Ten behoeve van deze

faciliteiten zijn meerjarige contracten voor

afvalverwerking met gemeentelijke

overheden en bedrijven gesloten. Een deel

van deze contracten loopt af in 2014,

andere contracten in latere jaren. Door

ontwikkelingen in wetgeving en een actief

overheidsbeleid gericht op het verminderen

van het vrijkomen van afvalstromen, zien

we een autonome afname van afvalaanbod

op bestaande contracten. Dit heeft naar

verwachting een drukkend effect op omzet

en bedrijfsresultaat.

Ten aanzien van elektriciteitsproductie en

-tarieven is de verwachting dat in 2013

productie en omzet op een hoger niveau

zullen liggen dan in 2012 is gerealiseerd.

Voor de onderhoudsinvesteringen in de

afvalenergiecentrales is de verwachting dat

in 2013 de investeringen op een lager

niveau komen dan 2012 als gevolg van het

operational excellence programma

Koploper.

Daarnaast zal er in 2013 focus blijven op

nieuwe groei-investeringen.

Het jaar 2013 zal naast het proces van

heroriëntering op de positionering van

Attero in het teken staan van versterking

van het portfolio van afval, onder meer door

aanbestedingen van huishoudelijk afval,

bedrijfsafvalcontracten en import van

buitenlands afval. Daarnaast zal veel

aandacht worden besteed aan het reeds

ingezette traject om tot verdere efficiëntie

te komen in de bedrijfsvoering. Dat moet

leiden tot verdere integratie van de

organisatie en kostenreductie. Dit zal naar

verwachting ook personele consequenties

hebben.

Algemene informatie


Algemene Vergadering van Aandeelhouders

Het hoogste besluitvormingsorgaan binnen

Attero is de Algemene Vergadering van

Aandeelhouders (AvA). Deze komt ten

minste één keer per jaar bijeen. De AvA

keurt de jaarrekening goed, met inbegrip

van het voorstel tot winstverdeling, en

verleent al dan niet decharge voor het

gevoerde beleid en voor het toezicht

daarop. Voorts is op grond van de wet een

aantal besluiten van de Directie

onderworpen aan de goedkeuring van de

AvA. Bovendien wordt jaarlijks de strategie

van de onderneming met de AvA besproken

en vragen belangrijke veranderingen daarin

om haar goedkeuring. Besluiten worden

genomen met volstrekte meerderheid van

stemmen, tenzij bij wet of in de statuten

een gekwalificeerde meerderheid wordt

voorgeschreven.

Op 26 april 2012 vond in Arnhem de

Algemene Vergadering van Aandeelhouders

van Attero Holding NV plaats. In deze

vergadering is de stand van zaken bij de

realisatie van de strategie van Attero

besproken. Verder werd de jaarrekening

2011 goedgekeurd en heeft de benoeming

van enkele leden van de Aandeelhouders-

commissie plaatsgevonden.

Corporate governanceAttero Holding NV is een naamloze vennootschap naar

Nederlands recht, waarop het wettelijk structuurregime van

toepassing is. De aandelen in Attero worden gehouden door

Nederlandse provincies en gemeenten. Met het oog op zijn

maatschappelijke rol en positie heeft Attero besloten vrijwillig

de Nederlandse corporate governance code zoveel mogelijk te

volgen. Deze code is verplicht van toepassing voor

beursgenoteerde Nederlandse vennootschappen. De Nederlandse

corporate governance code kent het principe van toepassen of

uitleggen (comply or explain). De wijze waarop Attero hieraan

uitvoering geeft, is gepubliceerd op de website www.attero.nl.

GRI-indicator

2.6

4.4

http://www.attero.nl


Aandeelhouderscommissie

Attero kent een statutaire Aandeelhouders-

commissie. Deze commissie is een

vertegenwoordiging van de aandeelhouders

ten behoeve van overleg tussen de aandeel-

houders, de Raad van Commissarissen en

het bestuur van Attero Holding. De commissie

heeft de bevoegdheid vast te stellen of

bepaalde besluiten van de Directie binnen

de door de AvA goedgekeurde strategie

passen. Indien de Aandeelhouderscommissie

vaststelt dat dit het geval is, hoeven deze

niet te worden voorgelegd aan de AvA.

Dit laatste geldt slechts voor besluiten die

niet dwingendrechtelijk aan de goedkeuring

van de AvA zijn onderworpen. Er is een

convenant opgesteld door de

Aandeelhouders commissie, de Raad van

Commissarissen en de Directie, waarin

afspraken zijn vastgelegd over de onderlinge

samenwerking. In het convenant is tevens

het versterkte recht van aanbeveling voor

een derde deel van de Raad van Commis-

sarissen opgenomen. De Aandeelhouders-

commissie van Attero bestaat uit zeven

leden: vier vertegenwoordigers van de

provinciale aandeelhouders en drie

vertegenwoordigers namens de Brabantse,

Limburgse en Noordelijke gemeentelijke

aandeelhouders. De Aandeelhouderscommissie

bestond in 2012 uit de volgende leden:

• namens de provincie Noord-Brabant:

de heer L.W.L. Pauli (gedeputeerde

provincie Noord-Brabant).

De heer Pauli is voorzitter van de

Aandeelhouders commissie;

• namens de provincie Overijssel:

mevrouw I.A. Bakker (gedeputeerde

provincie Overijssel). Mevrouw Bakker

volgde in 2012 de heer G.J. Kok op en

werd benoemd als waarnemend lid en

vice-voorzitter van de

Aandeelhouderscommissie;

• namens de provincie Limburg:

de heer E.J. Koppe (gedeputeerde

provincie Limburg). De heer Koppe volgde

in 2012 de heer M.L. Verheijen op en

werd benoemd als waarnemend lid van

de Aandeelhouderscommissie;

• namens de provincies Groningen, Drenthe

en Flevoland: de heer W.J. Moorlag

(gedeputeerde provincie Groningen);

• namens de Brabantse gemeenten:

de heer J.W.F. Hoskam

(wethouder gemeente Den Bosch);

• namens de VEGAL

(Limburgse gemeenten):

de heer W.H.E. Terpstra

(wethouder gemeente Kerkrade).

De heer Terpstra volgde in 2012 de

heer H.M. van den Mortel op en werd

benoemd als waarnemend lid van de

Aandeelhouderscommissie;

• namens de VEGANN

(Noordelijke gemeenten):

mevrouw J.A. Visscher

(wethouder gemeente Groningen).

Secretaris van de Aandeelhouders-

commissie is mevrouw M.D.G. Jochemsen.

De Aandeelhouderscommissie biedt

de mogelijkheid voor aandeelhouders om

via de vertegenwoordiging aanbevelingen

te doen aan Directie en Raad van

Commissarissen. Bestuur en

commissarissen hebben met de

Aandeelhouderscommissie in de loop van

2012 diverse keren gesproken over de

realisatie van de strategie. Samen met de

Directie en de Raad van Commissarissen

heeft de Aandeelhouderscommissie

geparticipeerd in regionale task forces

die verkenningen hebben uitgevoerd naar

de haalbaarheid van het model Publiek

Dienstverlener Attero. In de dialoog die

werd gevoerd met gemeentelijke klanten

en aandeelhouders van Attero, is de

Aandeelhouderscommissie actief betrokken

geweest bij het streven van Attero om

met gemeenten tot een participerende

samenwerking te komen.

Raad van Commissarissen

De Raad van Commissarissen heeft een

profielschets waarin de omvang en de

samenstelling van de Raad staan beschreven.

De profielschets bepaalt dat elke commissaris

in staat moet zijn om de hoofdlijnen van het

ondernemingsbeleid te beoordelen en

tevens dient te beschikken over specifieke

deskundigheid, zodanig dat de leden

met hun gezamenlijke expertise de

bedrijfsactiviteiten van Attero volledig

bestrijken. De profielschets is door de

Raad opgesteld en besproken met

de Ondernemingsraad van Attero,

de Aandeel houderscommissie en de AvA.

De profielschets is door de Raad van

Commis sarissen op 12 februari 2010

vastgesteld. De Raad van Commissarissen

van Attero telt maximaal vijf leden.

Commissarissen worden benoemd door de

AvA op basis van een voordracht door de

Raad. De Aandeelhouderscommissie heeft

een versterkt recht van aanbeveling voor

een derde van het aantal leden van de Raad

van Commissarissen. De commissarissen

zijn allen onafhankelijk in de zin van de

Nederlandse corporate governance code.

De Raad van Commissarissen benoemt uit

zijn leden een voorzitter. Het reglement van


de Raad van Commissarissen bepaalt dat de

Raad toezicht houdt op het beleid van de

Directie en op de algemene gang van zaken

binnen Attero. De Raad van Commissarissen

kent twee vaste commissies; een

Auditcommissie en een gecombineerde

Remuneratie- en selectiecommissie.

Voor beide commissies is een reglement

vastgesteld dat taken en bevoegdheden

nader regelt. Daarnaast heeft de Raad

van Commissarissen in 2012 tijdelijk een

Strategiecommissie ingesteld.

Jaarlijks evalueert de Raad van

Commissarissen zijn functioneren en

dat van de individuele commissarissen.

De samenstelling van de Raad van

Commissarissen en zijn commissies is

opgenomen op pagina 77 van dit

Jaarverslag. Het reglement van de Raad van

Commissarissen en zijn commissies,

de profielschets van de Raad van

Commissarissen en diens rooster van

aftreden, en het reglement van de

Aandeelhouderscommissie Attero Holding

NV zijn gepubliceerd op de website

www.attero.nl.

Bestuur

Attero kent met ingang van 1 oktober

2009 een éénhoofdige Directie, die is

benoemd door de Raad van Commissarissen.

De Remuneratie- en selectiecommissie van

de Raad van Commissarissen stelt in overleg

met de Directie de werkverdeling vast.

De benoeming van het huidige lid van de

Directie heeft plaatsgevonden in overeen-

stemming met de corporate governance

code ii.1.1. voor een periode van maximaal

vier jaar. In 2013 zal besloten worden over

de herbenoeming van de Directie.

Honorering en beloningsbeleid

Directie In 2010 zijn de strategie en positionering

van Attero vastgesteld. Het beloningsbeleid

voor de Directie is opgesteld door de

Raad van Commissarissen, op advies van de

Remuneratie- en selectiecommissie.

Het beloningsbeleid is op 20 april 2011

door de AvA vastgesteld, op voorstel van de

Raad van Commissarissen, na voorafgaande

bespreking met de Aandeelhouderscommissie.

Raad van CommissarissenHet beloningsbeleid voor de Raad van

Commissarissen is op 20 april 2011 door de

AvA vastgesteld, na voorafgaande

bespreking met de Aandeelhouderscommissie.

Variabele beloningJaarlijks wordt de balanced score card voor

het variabele deel van de beloning van de

Directie door de Raad van Commissarissen

na advies van de Remuneratie- en

selectiecommissie vastgesteld. De Directie

stelt de balanced score card voor het

management en het overige personeel vast.

De daarbij voor 2012 gehanteerde

wegingsfactoren zijn onveranderd ten

opzichte van 2011: 50% financieel, 20%

operationeel, 20% strategie en organisatie

en 10% veiligheid en personeel. De balanced

score card telt voor 80% mee in de

berekening van de variabele beloning.

De overige 20% wordt bepaald door de

realisatie van persoonlijke doelstellingen.

GRI-indicator

4.5

4.7

4.10


Kunstgrasrecycling creëert eigen innovatieve ketenVorig jaar november nam VAR, onderdeel van Attero, een nieuwe

verwerkingslijn voor het recyclen van kunstgras in gebruik. Van

afgedankt kunstgras maakt de installatie grondstoffen voor nieuwe

producten. Met de komst van deze innovatie is een eigen keten

ontstaan met bedrijven die allemaal dezelfde ambitie koesteren:

terugwinnen van grondstoffen en hoogwaardige recycling.

Kunstgras groeit aan populariteit, niet alleen bij sportclubs.

Ook het veldje op het schoolplein, de groenstrook in de wijk

en op het bedrijventerrein, de golfbaan en zelfs de tuin en het

dakterras worden steeds vaker bekleed met robuust groene

kunstzoden. Kunstgras biedt veel voordelen. Het ziet er altijd

fris groen uit, is slijtvast door alle seizoenen heen en, ook niet

onbelangrijk, is hufterproof. De aanvankelijk grote aversie in de

voetbalwereld is verdwenen, niet in de laatste plaats door de

voortschrijdende technologie. Kunstgras oogt en voelt als

natuurgras. De voetbalprestaties lijden er zeker niet onder.

De sprietjes van kunststofgras staan krachtig rechtop, waardoor

spelers gemakkelijk de voet onder de bal krijgen en bal- en

spelsnelheid hoog liggen.

Kunstgras is aantrekkelijk vanwege de hoge mate van bedrijfs-

zekerheid, weet businessmanager Sport Gosewin Bos van

Oranjewoud Realisatie. “Een kunstgrasmat kan een langdurige

belasting verdragen.” Oranjewoud Realisatie is in ons land markt-

leider in het uitvoeren van kunstgrasprojecten. Het ingenieurs-

bureau werkt samen met een netwerk van innovatieve partijen,

van kunstgrasproducenten en weef bedrijven tot leveranciers van

sporttechnische foamlagen en duurzame sealmethoden.

Bos schat dat er in Nederland jaarlijks circa honderd voetbal-

velden en vijftig hockeyvelden van kunstgras worden aangelegd

dan wel vervangen. Een ruwe inventarisatie leert dat er in ons

land zo’n 2000 hectare aan kunstgrasveld ligt.

Maar dan komt de belangrijke vraag: wat doen we met de

afgesleten kunstgrasmat? Ook kunstgras komt een keer aan

het eind van zijn levensduur, vooral als het zo’n tien tot vijftien

jaar intensief is gebruikt. De hoeveelheid afgedankt kunstgras

is gegroeid naar jaarlijks ongeveer 20 duizend ton. In 2012

heeft de overheid een stortverbod ingevoerd en moet verwijderd

kunstgras voortaan gerecycled worden.

Sinds 2001 is VAR actief met het verwerken van kunstgras-

matten. “Daar was destijds geen oplossing voor, omdat het om

een relatief nieuw product ging”, vertelt bedrijfsleider Sorteren

Raymond Giesen. “Wij vroegen ons echter meteen af: zit daar

geen interessant herbruikbaar materiaal in?” De zandfractie

kon VAR direct terugwinnen in een van haar bestaande recycling-

Gosewin BosOranjewoud Realisatie

Raymond GiesenAttero



installaties. Ook de kunststofvezel biedt volop

toepassingsmogelijkheden. “Van belang is een hoogwaardige

kwaliteit recyclaat te leveren. Met onze recyclinginstallatie

garanderen we het meest optimale scheidingsresultaat,

boven de 95 procent. Dat lukte niet met bestaande technieken.”

De state of the art verwerkingslijn op het terrein van VAR in

Wilp geldt als de modernste installatie op het gebied van

kunstgrasrecycling in Europa. Met de nieuwe verwerkingslijn

krijgt de hoogwaardige recycling van kunstgras op grote schaal

een impuls. VAR praat met een aantal kunststofverwerkers over

nieuwe toepassingen. Een van de geïnteresseerde potentiële

afnemers is GrainPlastics, een producent van kunststof

leidingen, waaronder drainage- en rioleringsbuizen. In het

productieproces past het bedrijf uit Leeuwarden standaard

gerecycled materiaal toe. “Allereerst”, legt commercieel

directeur John de Keijzer uit, “omdat we zelf duurzaamheid

belangrijk vinden. Ook veel gemeentelijke opdrachtgevers eisen

het vandaag de dag.”

De door VAR teruggewonnen kunststof vezels zijn getest en

voldoen aan de gewenste kwaliteit voor het gebruik als

omhullingsmateriaal van drainagebuizen.

Op termijn komen de gerecyclede stromen ook weer in beeld

om nieuwe kunstgrasvelden van te maken. Zo wordt het zand

gebruikt bij de productie van RecycleSportTop®, kortweg RST,

dat een officieel keurmerk draagt voor hergebruik in de

sporttechnische fundering van een kunstgrasveld.

Giesen: “De door ons teruggewonnen kunststofvezels voldoen

aan de hoge kwaliteitseisen van kunststofproducenten.”

Ook Bos van Oranjewoud is enthousiast. “Niet alleen leveren we

ons oude kunstgras aan bij VAR voor verwerking. In de toekomst

gaan we materialen terugkopen om daar nieuwe kunstgras-

velden mee te bouwen. Het belangrijkste nieuws voor eigenaren

van sportparkaccommodaties, vaak gemeenten, is dat de keten

dan gesloten is. Als wij een kunstgrasveld aanbieden, kunnen

we onze klanten een hoogwaardige oplossing in het vooruitzicht

stellen voor als hun kunstgras uiteindelijk versleten is. Dat is pas

verantwoord ondernemen.”

Kunstgras voor 95 procent gerecycledDe kunststof in de kunstgrasmat is in zijn geheel recyclebaar. Wat ook geldt voor het zand en

rubbergranulaat die bij de aanleg van het kunstgrasveld als instrooimateriaal worden toegepast.

De afgedankte grasmatten worden in hun geheel in de recycling installatie van VAR verwerkt. In

een eerste stap wordt het kunst gras verkleind en gezeefd om het instrooi materiaal te verwijderen.

Daarna ondergaan beide deelstromen een eigen bewerking.

De kunstgrassprieten worden verder schoongemaakt, waarop een speciale machine de kunststof

vervezelt tot een herbruikbare grondstof voor de kunststofverwerkende

industrie. Met zeven en luchtscheiders worden zand en rubber gescheiden.

Ook deze stromen zijn na behandeling klaar voor hergebruik.


Attero onderscheidt drie verdedigingslinies

in het risicobeheersingmodel. De eerste linie

betreft de primaire verantwoordelijkheid

voor het beheersen van individuele risico’s

en is belegd bij het lijnmanagement en het

projectmanagement op alle niveaus in de

organisatie. De tweede linie wordt gevormd

door de afdeling Risk & Internal Control.

Risk & Internal Control ondersteunt en

monitort de uitvoering van risicobeheersing

en rapporteert daarover aan de Directie.

De externe accountant vormt de derde

verdedigingslinie. Adviezen van de externe

accountant met betrekking tot interne

beheersmaatregelen worden binnen de

organisatie belegd.

Compliance is een verbijzonderd onderdeel

van de door Attero gekozen benadering van

risicobeheersing voor niet-financiële risico’s

en toepasselijke weten regelgeving.

Vanwege de complexiteit en het belang van

compliance binnen Attero is dit onderdeel

afzonderlijk belegd bij de compliance officer.

Deze monitort en registreert compliance

risico’s en -issues en rapporteert daarover

zelfstandig aan de Directie.

Risicotolerantie

Attero’s risicotolerantie is afhankelijk

van onder andere zijn strategische

doelstellingen en financiële positie.

Zowel het vermogen om risico’s op te

vangen als de bereidheid om risico’s te

lopen worden regelmatig vastgesteld en

vergeleken met de actuele risico’s die

Attero op dat moment loopt. Attero is

bereid met name financiële risico’s zelf

te dragen. Op de gebieden veiligheid en

compliance is de risicotolerantie zeer laag.

Financiële risico’s die blijven bestaan na

genomen beheersingsmaatregelen en die

Attero niet wil dragen, zijn overgedragen

aan verzekeraars.

Risicobeheersing en complianceRisicobeheersing is een integraal onderdeel van het besturingsmodel

van Attero. Wij hanteren een systeem voor risicobeheersing dat is gebaseerd

op het Enterprise Risk Management model van COSO. Attero’s strategie

en doelstellingen zijn het uitgangspunt voor de risicobeheersing.

Het systeem is gericht op het signaleren en beheersen van risico’s om Directie

en management te ondersteunen bij het uitvoeren van de strategie en het

realiseren van de bedrijfsdoelstellingen. Daarnaast ondersteunt het systeem

van risico management het naleven van weten regelgeving en het borgen

van de betrouwbaarheid van de financiële rapportages.

GRI-indicator

4.6

4.11


Risico’s op strategisch niveau

Attero inventariseert en analyseert risico’s

op strategisch niveau, onder andere door

twee keer per jaar risico-inventarisaties

uit te voeren, en legt deze vast in het

risicoregister. De belangrijkste risico’s

worden aan de orde gesteld in de

Risicorapportage.

Twee keer per jaar stelt de Directie de

Risicorapportage vast. Deze wordt

besproken met de Auditcommissie en

gepresenteerd aan de Raad van

Commissarissen.

Risico’s van energiehandel

Vanwege het bijzondere karakter van de

energiehandelsactiviteiten heeft Attero

beleid ontwikkeld en zijn specifieke

procedures en instrumenten ingericht met

als doel de risico’s van energiehandel te

beperken. Zowel over de uitvoering van het

beleid als over de effecten van de genomen

maatregelen wordt periodiek aan de

Directie gerapporteerd.

Frauderisico’s

Attero hecht groot belang aan de

kernwaarde betrouwbaarheid en hanteert

daarom onder andere een Frauderegeling

en een Regeling Vermeende Misstanden

(Klokkenluiderregeling). Voor beide

regelingen zijn meldpunten ingericht.

Na actualisatie van de regelingen in

2010 is het personeel op de hoogte

gebracht van de afspraken.

In 2012 is één fraudemelding ontvangen.

Deze melding is intern onderzocht.

De uitkomsten van het onderzoek zijn

gerapporteerd aan de Directie en gedeeld

met de Raad van Commissarissen.

In 2012 zijn geen meldingen van

vermeende misstanden ontvangen.

Overzicht van belangrijkste risico’s

De belangrijkste risico’s die per ultimo

2012 aan de orde zijn gesteld in de

Risicorapportage, zijn hierna beknopt

weergegeven.

Druk op verwerkingstarieven door afnemend afvalaanbod en toenemende verwerkingscapaciteitHet afvalaanbod van bedrijven en

huishoudens neemt af als gevolg van de

maatschappelijke trend om minder afval

te genereren en meer afval te scheiden.

Tevens is er overcapaciteit in de

afvalverbrandingsmarkt. Door deze twee

aspecten is er druk op de verwerkingstarieven.

Het risico dat de verbrandingscapaciteit

van Attero niet volledig zal worden benut

is op de korte termijn beperkt omdat

Attero voldoende brandbaar restafval

beschikbaar heeft.

Onzekerheden in de ontwikkeling van nieuwe activiteitenAttero heeft een strategie gekozen

waarbinnen nieuwe activiteiten ontwikkeld

worden met de focus op de relatie met

klanten, innovatie en duurzaamheid.

Naast de onzekerheid of groei-initiatieven

gerealiseerd kunnen worden, bestaat

de onzekerheid over het moment

wanneer nieuwe initiatieven tot

rendement gaan leiden.

Binnen de organisatie wordt nadrukkelijk

de focus gelegd op de uitvoering van de

nieuwe strategie en wordt de voortgang

daarvan voortdurend gemonitord en waar

nodig bijgestuurd.

Eindigheid van contracten van de afvalenergie centrale MoerdijkAttero levert met zijn afvalenergiecentrale

in Moerdijk stoom aan de naastgelegen

warmtekrachtcentrale. Het stoomleverings-

contract loopt in 2017 af.

Attero bespreekt contractvernieuwing

voor levering aan de warmtekrachtcentrale

en ontwikkelt tevens alternatieven voor

de afzet of het gebruik van stoom.

Beschikbaarheid afvalenergiecentralesDe beschikbaarheid van de afvalenergie-

centrales van Attero is van cruciaal belang

voor de operationele en financiële

resultaten. Een langer dan geplande

niet-beschikbaarheid van de centrales

heeft een negatieve invloed op de

verwerkings capaciteit van de centrales en

op de productie van (duurzame) energie.

De beschikbaarheid van de centrales wordt

geoptimaliseerd door middel van een

zorgvuldige onderhoudsstrategie en

professioneel operational management.

Wijziging rekenrente nazorgvoorzieningenAttero bouwt doelvermogens op voor de

eeuwigdurende nazorgverplichtingen van

stortplaatsen. Deze doelvermogens worden

op een vastgesteld moment overgedragen

aan provincies. De hoogte van de

doelvermogens is onder andere gebaseerd

op de rekenrente die de provincies hanteren

voor de periode na het overdrachtsmoment.

Indien provincies de rekenrente aanpassen,

heeft dat effect op de doelvermogens die

Attero moet opbouwen.

Beleggingsrendementen nazorgfondsen provincies Een substantieel deel van de nazorg voorzie-

ningen voor stortplaatsen wordt beheerd

door de provincies waar stortplaatsen

aanwezig zijn. Het beleggings beleid van de

nazorggelden wordt bepaald door de zoge-GRI-indicator

1.2

SO2

SO4


noemde nazorgfondsen van de provincies.

De primaire verantwoordelijkheid voor

het bereiken van de doelvermogens voor de

nazorgvoorzieningen ligt bij de provinciale

fondsen zelf. Attero zal worden

aangesproken op eventuele tekorten bij de

nazorgfondsen. Attero overlegt intensief

met de betrokken provincies over

het beleggingsbeleid en de

waardeontwikkeling van de door de

nazorgfondsen belegde vermogens.

Onvoldoende kostenbesparingDe kostprijs van onze dienstverlening moet

dalen om aantrekkelijke tarieven te kunnen

bieden en tevens financieel gezond te

blijven. Om kostprijsdaling te realiseren

heeft Attero een kostenbesparingsprogramma

gestart. Indien de doelstellingen van dit

programma niet worden gehaald, heeft dit

direct gevolgen voor het verwachte

resultaat van Attero.

Afzet restproductenDe verwerking van afval in de afvalenergie-

centrales resulteert in een aantal

restproducten die worden afgezet.

Het betreft hier producten zoals ferro’s

en non-ferro’s, bodem- en vliegassen,

rookgasreinigingresidu en papier/

kunststoffractie. De prijzen voor afzet van

ferro’s en non-ferro’s worden beïnvloed

door marktbewegingen. De mogelijkheden

om bodem- en vliegassen en rookgas-

reinigingresiduen af te zetten zijn beperkt.

Incidenten met ernstig persoonlijk letsel of imagogevolgenBij de werkzaamheden op onze locaties

bestaat een hoog inherent risico op

ongevallen met mogelijk ernstig letsel tot

gevolg. Dergelijke ongevallen kunnen grote

impact hebben op de slachtoffers en hun

omgeving. Daarnaast kunnen dergelijke

incidenten, of incidenten op het gebied van

onze kernwaarden zoals milieu-incidenten,

een negatief gevolg voor ons imago hebben.

Daarom besteedt Attero veel aandacht aan

het voorkomen van incidenten, bijvoorbeeld

door een actief Quality, Health, Safety and

Environment beleid.

Risico’s van weten regelgevingHet werkveld van Attero wordt in sterke

mate bepaald en beïnvloed door weten

regelgeving op het gebied van afvalverwerking.

Deze is sterk aan verandering onderhevig en

de ontwikkeling is niet altijd goed voorspel-

baar. Veranderingen kunnen een risico

vormen voor de bedrijfsvoering van Attero,

maar ook nieuwe kansen bieden. Attero zal

er zich voortdurend van vergewissen dat de

onderneming optimaal is voorbereid op

eventuele wijzigingen.

Procedures

In 2010 is het Openbaar Ministerie een

onderzoek gestart naar aanleiding van

vragen over een transport in 2008 (door een

ander bedrijf) van materiaal afkomstig van

de afvalscheidingsinstallatie in Wijster naar

Polen. In 2012 heeft de rechtbank in

Groningen in deze zaak vonnis gewezen.

De rechter oordeelde dat er geen sprake is

geweest van opzettelijk illegaal of

frauduleus handelen. Ook de verdenking

van schending van de zorgplicht leidde niet

tot een veroordeling. Attero werd wel

veroordeeld voor betrokkenheid bij een

zogeheten niet toegelaten transport.

Er werd een boete opgelegd van € 100.000,

waarvan € 50.000 voorwaardelijk. Het OM

noch Attero zijn in hoger beroep gegaan.

In 2010 is de tariefsystematiek voor de

verwerking van gft van de Brabantse

gemeenten geactualiseerd. De firma

Shanks heeft hierin aanleiding gezien om

de rechtsgeldigheid van onze gft-

verwerkings contracten met de Brabantse

gemeenten aan te vechten. Tot op heden

zijn de vorderingen in kort geding,

in kort geding in hoger beroep en in een

bodemprocedure afgewezen. Shanks

heeft hoger beroep ingesteld tegen het

vonnis in de bodemprocedure.

GRI-indicator

SO8

PR9


Nieuwe en aangescherpte doelstellingen,

veranderingen in weten regelgeving en

wijzigingen in de organisatiestructuur en

bedrijfsprocessen zijn telkens aanleiding

om de toereikendheid van het systeem van

risicobeheersing van Attero opnieuw te

bezien. Daarom zal ook in 2013 de

toereikendheid van het systeem van

risicobeheersing voortdurend en zorgvuldig

worden bewaakt. Als dat noodzakelijk is,

worden optimalisaties in het systeem

doorgevoerd om uiteindelijk de kans op het

realiseren van de zelfgekozen en opgelegde

doelstellingen te vergroten.

Toch kan er geen absolute zekerheid worden

gegeven over het realiseren van de beoogde

doelstellingen. Onvoorziene gebeurtenissen,

bewuste of onbewuste menselijke fouten of

vergissingen kunnen aanzienlijke gevolgen

hebben. Deze beperking is echter

noodzakelijkerwijs verbonden aan alle

risicobeheersing- en controlesystemen.

Hiermee rekening houdend, kan de Directie

met een redelijke mate van zekerheid

verklaren dat:

• de financiële rapportages

geen onjuistheden van materieel

belang bevatten en dat de

controlemaatregelen hieromtrent

naar behoren hebben gewerkt;

• risico’s die de realisatie van strategische

en operationele doelstellingen kunnen

belemmeren, zijn geïdentificeerd en er

maatregelen zijn getroffen om te

voorkomen dat deze risico’s zich zouden

voordoen, dan wel dat de negatieve

consequenties daarvan tot een acceptabel

niveau worden gereduceerd;

• ontwikkelingen op het gebied van

relevante externe weten regelgeving

nauwlettend worden gevolgd en indien

noodzakelijk de consequenties daarvan

zijn vertaald naar nieuwe of gewijzigde

beheersingsmaatregelen.

Bestuurdersverklaring


Verkorte jaarrekening 2012Attero Holding NV

Verkorte jaarrekening


Verkorte jaarrekening 2012

• Inleiding 65

• Geconsolideerde winst- en verliesrekening 66

• Geconsolideerde balans (voor voorstel winstbestemming) 67

• Geconsolideerd kasstroomoverzicht 68

• Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen 69

• Toelichting 70

• Winstbestemming 72

Inhoudsopgave64

65Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 65

InleidingAttero Holding NV, statutair gevestigd te

Arnhem, Nederland, is de houdster-

maatschappij van een aantal groeps-

maatschappijen in Nederland, tezamen

‘de Groep’, die zich bezighoudt met het

verrichten van milieudiensten, waaronder

het grootschalig verwerken van huis-

houdelijk afval en bedrijfsafval, organisch

afval en mineraal afval, het opwekken en

verkopen van energie uit deze afvalstromen

en het verkopen van reststromen van afval.

Attero Holding NV is een naamloze

vennootschap. Van de aandelen van Attero

wordt circa 74% gehouden door zes

Nederlandse provincies en circa 26%

door ongeveer 120 gemeenten.

Deze verkorte jaarrekening 2012 is ontleend

aan de geconsolideerde jaarrekening van

de Groep per 31 december 2012 die op

18 maart 2013 is opgesteld door de Directie

van de vennootschap. Voor het inzicht dat

vereist is voor een verantwoorde oordeels-

vorming omtrent de financiële positie en de

resultaten van de vennootschap dient de

verkorte jaarrekening te worden gelezen in

samenhang met de volledige jaarrekening

2012, waaraan deze is ontleend. De gecon-

solideerde jaarrekening is gecontroleerd

door Ernst&Young Accountants LLP en ter

ondertekening aangeboden aan de Raad van

Commissarissen op 18 maart 2013. De door

de Directie en de Raad van Commissarissen

ondertekende geconsolideerde jaarrekening

zal ter goedkeuring worden voorgelegd aan

de Algemene Vergadering van

Aandeelhouders op 26 april 2013.

De geconsolideerde jaarrekening van de

Groep is opgesteld in overeenstemming met

International Financial Reporting Standards

zoals aanvaard binnen de Europese Unie

(IFRS).

De functionele valuta van Attero Holding NV

is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders

vermeld, opgenomen in duizenden euro’s.

Bij het opstellen van de jaarrekening worden

bepaalde schattingen en veronderstellingen

gedaan die medebepalend zijn voor de

opgenomen bedragen. Verschillen tussen de

werkelijke uitkomsten, de gedane

schattingen en veronderstellingen zijn van

invloed op de bedragen die in toekomstige

periodes worden gerapporteerd.

Door het management gehanteerde

veronderstellingen, aannames en

schattingen zijn met name van invloed op

de waardering van materiële vaste activa

(levensduren en restwaarden), de noodzaak

tot bijzondere waardeverminderingen op

materiële activa, de waardering van latente

belastingvorderingen, debiteuren (noodzaak

tot eventuele waardeverminderingen) en

overige voorzieningen, waaronder de

voorziening voor eindafwerking en nazorg

van stortplaatsen alsmede de voorziening

voor sanering van een oude energiecentrale.

65


Geconsolideerde winst- en verliesrekeningbedragen in duizenden euro’s

2012 2011

Netto-omzet uit hoofde van leveringen van goederen en diensten 324.932 350.005

Kosten van inkoop 58.234 75.528

Brutomarge 266.698 274.477

Overige bedrijfsopbrengsten 10.258 8.291

Totaal brutomarge inclusief overige bedrijfsopbrengsten 276.956 282.768

Personeelskosten 72.338 65.737

Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 107.584 86.937

Kosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kosten 64.713 70.417

Overige bedrijfskosten –1.824 4.784

Totaal bedrijfskosten 242.811 227.875

Bedrijfsresultaat 34.145 54.893

Financiële baten 1.364 3.087

Financiële lasten 15.600 23.457

Financiële baten en lasten –14.236 –20.370

Resultaat voor belastingen 19.909 34.523

Belastingen 11.817 9.078

Resultaat na belastingen 8.092 25.445

Waarvan:

Resultaat toe te rekenen aan derden 4.000 2.745

Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Attero Holding NV 4.092 22.700


Geconsolideerde balans (voor voorstel winstbestemming)bedragen in duizenden euro’s

Activa 31 december 2012 31 december 2011

Materiële vaste activa 512.032 552.601

Vastgoedbeleggingen 9.953 10.494

Immateriële vaste activa 26.845 17.319

Latente belastingen -- 3.606

Overige financiële activa 17.984 27.903

Vaste activa 566.814 611.923

Voorraden 10.001 8.807

Vorderingen 45.963 38.489

Winstbelasting 5.828 5.408

Liquide middelen 144.787 154.465

Vlottende activa 206.579 207.169

Vaste activa aangehouden voor verkoop 933 --

Totaal activa 774.326 819.092

Passiva 31 december 2012 31 december 2011

Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van Attero Holding NV 257.166 261.228

Aandeel van derden 16.326 12.924

Totaal eigen vermogen 273.492 274.152

Rentedragende verplichtingen 92.568 125.851

Voorzieningen 220.944 246.083

Latente belastingen 7.416 1.766

Langlopende verplichtingen 320.928 373.700

Rentedragende verplichtingen 53.325 49.546

Handelsschulden en overige te betalen posten 97.797 89.708

Winstbelasting -- 6.367

Voorzieningen 28.784 25.619

Kortlopende verplichtingen 179.906 171.240

Totaal passiva 774.326 819.092


Geconsolideerd kasstroomoverzichtbedragen in duizenden euro’s

2012 2011

Kasstroom uit operationele bedrijfsactiviteiten 106.502 125.520

Investeringen in materiële en immateriële vaste activa –71.717 –41.338

Opbrengst verkoop materiële en immateriële vaste activa 1.376 1.318

Investering in groepsmaatschappijen -- –33.791

Opbrengst deelnemingen en beleggingen 7 207

Ontvangen rente 1.313 1.892

Overige –99 –104

Kasstroom uit investeringsactiviteiten –69.120 –71.816

Kasstroom voor financieringsactiviteiten (‘vrije kasstroom’) 37.382 53.704

Aflossing rentedragende verplichtingen –32.945 –85.746

Opname rentedragende verplichtingen 3.500 --

Betaald dividend –8.822 –7.647

Uitbreiding aandeel van derden 20 --

Betaalde rente –8.813 –12.443

Kasstroom uit financieringsactiviteiten –47.060 –105.836

Netto afname van geldmiddelen –9.678 –52.132

Geldmiddelen per 1 januari 154.465 206.597

Geldmiddelen per 31 december in de balans 144.787 154.465


Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogenbedragen in duizenden euro’s

Eigen vermogen

toe te rekenen

aan aandeelhouders

van Attero Holding NV Aandeel van derden Totaal eigen vermogen

Stand per 1 januari 2012 261.228 12.924 274.152

Resultaat na belastingen 2012 4.092 4.000 8.092

Niet-gerealiseerde mutaties 50 -- 50

Oprichting VAR|Frankenhuis BV -- 20 20

Uitkering dividend 1 –8.204 –618 –8.822

Stand per 31 december 2012 257.166 16.326 273.492

1) Het uitgekeerd dividend in 2012 (over 2011) aan aandeelhouders van Attero bedraagt afgerond EUR 5,48 per 100 aandelen (in 2011 over 2010: EUR 5,01 per 100 aandelen).


ToelichtingBeloning Directie en Raad van Commissarissen

Beloning leden van de DirectieTeneinde inzicht te geven in de ontwikkeling van de beloning van de leden van de Directie worden twee

tabellen getoond. De eerste tabel geeft de beloning aan zoals die op grond van de prestaties over het jaar

is vastgesteld. Dit heeft dus betrekking op het jaarlijkse variabele inkomen korte termijn, dat wordt

getoond in het jaar waarop het betrekking heeft. De tweede tabel geeft de beloning aan zoals die per jaar

wordt uitbetaald; voor het variabele inkomen korte termijn is dat het jaar, volgend op het jaar waarop

het betrekking heeft.

bedragen in euro’s Jaar van prestatie Jaar van uitbetaling2012 2011 2012 2011

P.M. VincentVast inkomen 230.124 220.625 230.124 220.625

Variabel inkomen1 56.333 64.665 64.665 88.382

Pensioenkosten en overige sociale kosten2 71.596 44.742 48.546 44.742

Totaal Directie 358.053 330.032 343.335 353.749

1) Betreft voor het jaar van prestatie 2012 een schatting op basis van de meest recente informatie over de realisatie van de prestatieindicatoren die bepalend zijn voor de variabele beloning. In de vergelijkende cijfers over 2011 is de werkelijke betaalde variabele beloning verwerkt.

2) Betreft werkgeverskosten pensioenregeling zoals in rekening gebracht door het pensioenfonds; de bijdrage van de bestuurder is hierop in mindering gebracht. Pensioenkosten zijn inclusief de bijdrage levensloopregeling. In 2012 is hieronder tevens de crisisheffing van 16% opgenomen met betrekking tot het inkomen > EUR 150.000, die betaald dient te worden in 2013.

GRI-indicator

4.5

In 2012 zijn geen bedragen ten laste van het resultaat gebracht uit hoofde van beloningen van vroegere

leden van de Directie (2011: nihil). Ook zijn er in 2012 geen betalingen gedaan aan leden van de Directie

betreffende ontslagvergoedingen.


bedragen in euro’s Lidmaatschap +

vaste

onkostenvergoeding Commissies

Totaal beloning

2012Totaal beloning

2011

de heer J.P.B. Huberts1,4 voorzitter 23.641 5.100 28.741 28.741

de heer J.A.M. Hendrikx1 15.786 5.100 20.886 20.886

de heer J. van den Belt2 15.786 5.100 20.886 20.886

mevrouw W.H. Huijbregts - Schiedon3,4 15.786 5.100 20.886 20.886

mevrouw A.M.L.M. Nelissen - Hanssen² 15.786 5.100 20.886 20.886

Totaal leden Raad van Commissarissen 86.785 25.500 112.285 112.285

17.425 5.000 22.4251) Lid remuneratie- en selectiecommissie2) Lid auditcommissie3) Lid auditcommissie tot 21 juni 20124) Lid tijdelijke strategiecommissie, van 21 juni 2012 tot en met 13 december 2012

De beloning voor het lidmaatschap van de Remuneratie- en selectiecommissie en voor de Auditcommissie

is gelijk.

Gebeurtenissen na balansdatumIn januari 2013 is een kostenefficiency programma aangekondigd dat ook personele consequenties zal

hebben. De effecten van dit programma zullen tot uitdrukking komen in de jaren 2013 en 2014.

Beloning leden van de Raad van Commissarissen


Winstbestemming Statutaire bestemming van het resultaatOvereenkomstig de statuten staat de winst ter vrije beschikking van de Algemene Vergadering

van Aandeelhouders.

Voorstel bestemming resultaat boekjaar 2012De jaarrekening 2012 is op 18 maart 2013 opgemaakt door de Directie en zal ter vaststelling worden

voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 26 april 2013.

De winst- en verliesrekening sluit met een resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Attero Holding NV

van EUR 4,1 miljoen. De directie stelt voor om een dividend uit te keren van EUR 7,5 miljoen.

Het voorstel voor winstbestemming voor het jaar 2012 is nog niet in de balans verwerkt.


Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van Attero Holding NV

Opdracht Het bestuur van Attero Holding NV (hierna: Attero) heeft ons een assurance-opdracht verstrekt ten aanzien

van het Attero Jaarverslag 2012, de onderdelen ‘Attero in een oogopslag’, ‘Directieverslag’, ‘Verkorte

jaarrekening’ en de bijlagen (hierna: het ‘verslag’). In dit verslag is de verkorte jaarrekening 2012

opgenomen en geeft het bestuur een toelichting op het gevoerde beleid, de bedrijfsvoering en de

prestaties in 2012. De aan ons verstrekte opdracht bestaat uit:

• het verstrekken van een redelijke mate van zekerheid dat

- de verkorte jaarrekening op een juiste wijze is ontleend aan de geconsolideerde jaarrekening 2012 van

Attero Holding NV;

- het overzicht van kerncijfers (exclusief gegevens van carbon footprint) en het overzicht van certificaten

juist worden weergegeven in overeenstemming met de cijfers zoals opgenomen in de geconsolideerde

jaarrekening 2012 van Attero Holding NV, dan wel in overeenstemming met de berekeningswijze

financiële ratio’s zoals toegelicht op pagina 10 van het overzicht kerncijfers;

• het verstrekken van een beperkte mate van zekerheid bij de overige niet-financiële informatie

in het verslag.

Inherente beperkingen De verkorte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van International Financial

Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Het kennisnemen van de verkorte

jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde

geconsolideerde jaarrekening van Attero Holding NV.

Bijgesloten verkorte jaarrekening, bestaande uit de geconsolideerde balans per 31 december 2012, de

geconsolideerde winst- en verliesrekening, het geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen en het

geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2012 met bijbehorende toelichtingen, zijn ontleend aan de

gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening van Attero Holding NV. Wij hebben een goedkeurend oordeel

verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 18 maart 2013. In deze controleverklaring

hebben wij, zonder afbreuk te doen aan ons oordeel, een toelichtende paragraaf opgenomen ter

benadrukking van een onzekerheid in de geconsolideerde jaarrekening vanwege het risico op bijzondere

waardeveranderingen van materiële vaste activa. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting

daarvan bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze

controleverklaring van 18 maart 2013.

In het verslag is toekomstgerichte informatie opgenomen in de vorm van ambities, strategie, plannen,

verwachtingen en ramingen. Inherent aan deze toekomstgerichte informatie is dat realisatie onzeker is.

Om die reden wordt door ons ten aanzien van de realisatie van toekomstgerichte informatie geen

zekerheid verstrekt. Over de vergelijkende cijfers van niet-financiële data van 2010 wordt eveneens

geen zekerheid verstrekt.

Gecombineerde accountants-rapportage van de onafhankelijke accountant

GRI-indicator

3.13


Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde

geconsolideerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven op pagina 65

van de verkorte jaarrekening. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor het opstellen van het verslag in

overeenstemming met de Sustainability Reporting Guidelines (G3) van Global Reporting Initiative, de

Handreiking voor maatschappelijke verslaggeving van de Raad voor de Jaarverslaggeving en het

verslaggevingbeleid van Attero, inclusief het identificeren van stakeholders en het bepalen van materiële

onderwerpen. De door het bestuur gemaakte keuzes ten aanzien van de reikwijdte van het jaarverslag en

het verslaggevingbeleid zijn uiteengezet in de bijlage ‘Verslaggevingprincipes’ van het verslag.

Verantwoordelijkheid van de accountant Wij hebben de werkzaamheden met betrekking tot het verslag uitgevoerd in overeenstemming met

Nederlands Recht, waaronder Standaard 810 ‘Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte

financiële overzichten’ en Standaard 3410N ‘Assurance-opdrachten inzake maatschappelijke verslagen’.

Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij ons onderzoek

zodanig plannen en uitvoeren dat een deugdelijke grondslag voor onze conclusie wordt verkregen.

Ons onderzoek omvatte in het bijzonder de volgende werkzaamheden:

• het vaststellen dat de verkorte jaarrekening is samengevat in overeenstemming met de beschrijving op

pagina 65;

• het toetsen van de informatie in het verslag aan de criteria volgens de Sustainability Reporting Guidelines

(G3) van Global Reporting Initiative welke zijn opgenomen in het verslaggevingbeleid van Attero;

• het verkrijgen van inzicht in de opzet, het bestaan en voor zover relevant de werking van de gebruikte

systemen en gehanteerde methoden voor het verzamelen en verwerken van gegevens die dienen als

basis voor de gerapporteerde informatie;

• het beoordelen van de aannemelijkheid van de informatie in het verslag door een combinatie

van cijferanalyses en het inwinnen van inlichtingen;

• het interviewen van verantwoordelijke functionarissen;

• het onderzoeken van relevante bedrijfsdocumenten en het raadplegen van externe bronnen

(waaronder externe certificaten);

• het evalueren van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor de verslaggeving

en van de redelijkheid van schattingen die bij het opmaken van het verslag zijn toegepast;

• een evaluatie van het algehele beeld van het verslag.

Onze opdracht betreffende de niet-financiële informatie in het verslag is gericht op het verkrijgen van een

beperkte mate van zekerheid. De werkzaamheden zijn hierbij gericht op het vaststellen van de plausibiliteit

van de informatie. Deze werkzaamheden zijn geringer in diepgang dan die bij een assurance-opdracht

gericht op het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen assurance-informatie voldoende en geschikt is om een

onderbouwing voor ons oordeel te bieden.


Oordeel Op grond van onze werkzaamheden komen wij tot:

• het oordeel dat de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten is opgesteld in

overeenstemming met de beschrijving op pagina 65;

• het oordeel dat het overzicht van kerncijfers (exclusief gegevens van carbon footprint) en het overzicht

van certificaten in alle van materieel belang zijnde aspecten juist worden weergegeven in

overeenstemming met de cijfers zoals opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening 2012 van Attero

Holding NV, dan wel in overeenstemming met de berekeningswijze financiële ratio’s zoals toegelicht op

pagina 10 van het overzicht kerncijfers;

• de conclusie dat ons niets gebleken is op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat de overige

niet-financiële informatie opgenomen in het verslag 2012 niet in alle van materieel belang zijnde

opzichten een juiste en toereikende weergave is van het beleid, de bedrijfsvoering en de prestaties

gedurende 2012, in overeenstemming met de richtlijnen van de Global Reporting Initiative, de

Handreiking voor maatschappelijke verslaggeving van de Raad voor de Jaarverslaggeving en het

beschreven verslaggevingbeleid van Attero zoals opgenomen in de bijlage ‘Verslaggevingprincipes’.

Zwolle, 18 maart 2013

Ernst & Young Accountants LLP

Voor het verslag exclusief de verkorte jaarrekening Voor de verkorte jaarrekening

w.g. H. Hollander RA w.g. A.E. Wijnsma RA

externe accountant

Bestuur en medezeggenschap

W.H. Huijbregts-Schiedon

J.A.M. Hendrikx

A.M.L.M. Nelissen-Hanssen

J.P.B. Huberts

J. van den BeltJ.A.M. Hendrikx

A.M.L.M. Nelissen-Hanssen W.H. Huijbregts-Schiedon


Raad van Commissarissen J.P.B. Huberts, voorzitter en lid van de Remuneratie-

en selectiecommissie; voorzitter van de tijdelijke

Strategiecommissie (van 21 juni tot 13 december 2012)

• Nationaliteit : Nederlandse

• Geboortejaar : 1946

• Benoemd : 2009

• voormalig directievoorzitter NS Reizigers

• voorzitter Bosal Council van Bosal BV, lid RvC Nedcar BV,

voorzitter RvB Stichting WK Wielrennen 2012, diverse

maatschappelijke functies

J.A.M. Hendrikx, vice-voorzitter en voorzitter van de

Remuneratie- en selectiecommissie



• Benoemd : 2009

• voormalig Commissaris der Koningin in de provincie

Overijssel

• voorzitter bestuur Vewin, Inframan, voorzitter RvC Scania

Nederland BV, Bramer Beheer en Exploitatie BV, KIWA NV,

diverse maatschappelijke functies

J. van den Belt, voorzitter van de Auditcommissie



• Benoemd : 2009

• voormalig CFO van Océ NV

• lid bestuur vereniging Natuurmonumenten, lid RvC Accell

Groep NV, lid Bosal Council van Bosal BV, lid RvC Groeneveld

Groep BV, diverse maatschappelijke functies

W.H. Huijbregts-Schiedon, lid van de Auditcommissie (tot 21 juni 2012);

lid van de tijdelijke Strategiecommissie (van 21 juni tot 13 december 2012)



• Benoemd : 2010

• voormalig waarnemend burgemeester Roosendaal,

voormalig gedeputeerde Provincie Noord-Brabant,

voormalig burgemeester Oosterhout

• lid Eerste Kamer, voorzitter RvC Intergas NV, voorzitter Raad van

Toezicht Vrijetijdshuis Brabant, lid Raad van Toezicht Tender

Jeugdzorg, diverse maatschappelijke functies

A.M.L.M. Nelissen-Hanssen, lid van de Auditcommissie



• Benoemd : 2009

• voormalig partner bureau nelissenvandendungen

• vice-voorzitter Raad van Toezicht Máxima Medisch Centrum, lid Raad

van Toezicht stichting Dichterbij, lid Raad van Toezicht stichting

Signum Onderwijs, diverse maatschappelijke functies

DirectieP.M. Vincent, Algemeen directeur



• Benoemd : 2009

• Nevenfuncties : lid curatorium Opleiding tot Registercontroller

Universiteit Maastricht

• Vorige functies : Executive Vice President Group Finance and

Administration Océ NV

GRI-indicator

4.2

LA13

Algemeendirecteur

Finance &Control

HumanResources

JuridischeZaken

Communicatie

Markt & Technologie

Strategie Commercie VARBio-energie & Mineraal

Energie & Service

Pierre Vincent

Paul Pos

Emile Mastenbroek

Arno Luisman

Willem Geerling

Hannet de Vries-in ’t Veld

Lout Hazen

Marcel Daemen

Frans Föllings

GRI INDICATOR: LATEN STAAN!!

2.3


Pierre Vincent, Algemeen directeur

Marcel Daemen, directeur Energie & Service

Frans Föllings, directeur Markt & Technologie

Willem Geerling, directeur Human Resources

Lout Hazen, directeur Commercie

Arno Luisman, directeur Finance & Control

Emile Mastenbroek, directeur Bio-energie & Mineraal

Paul Pos, directeur Strategie

Hannet de Vries-in ’t Veld, directeur VAR

Frans Smulders, secretaris van de Vennootschap

Frans Backhuijs, voorzitter

Henk Bakker, vice-voorzitter

Martin Schenkenberg van Mierop, vice-voorzitter

Michel Buitenhuis, voorzitter

Arjan Vijge, secretaris Hans Bruntink, vice-voorzitter, vice-secretaris

Peter BakkersArjan van HooftRuud LuijtenAndré van OschBerry van der PloegMariëlla Ruijters Michel SpeltieBert WaijerHuub WesterhuisHans Woelders

Roely Schaap-Reinds, ambtelijk secretaris

Coen BoxtartRozée BuilGursel IrmakErik Sluiter

Managementteam

Ondernemingsraad Attero

Ondernemingsraad

Ondernemingsraad VARGRI-indicator

2.3

4.1

4.4

LA13

Bijlagen


Duurzaamheid-doelstellingenIn deze bijlage wordt beschreven welke voortgang er is geboekt

ten aanzien van Attero’s duurzaamheiddoelstellingen.

De doelstellingen zijn verdeeld over zes aandachtsgebieden.


“Wij tonen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.”

Doelstelling Status 2012

Attero zal een actieve rol spelen in kennisdeling op het gebied van afvalbeleid.

In 2012 heeft Attero een actieve rol gespeeld bij het uitdragen van kennis op het gebied van

afvalbeleid. De voornaamste doelgroepen bestonden daarbij uit gemeenten en gemeentelijke

samenwerkingsverbanden, rijksoverheid en producentenorganisaties. Vergeleken met 2011 was

de bijdrage van Attero minder intensief. Ons streven om een actieve rol te blijven vervullen is

echter onverminderd.

In 2015 is de carbon footprint van Attero per saldo klimaatneutraal.

In 2012 hebben we voor inmiddels de derde keer een carbon footprint vastgesteld. Na de forse

daling in 2011, is in 2012 een kleine afname te zien mede door een verdere detaillering van het

footprint model. De autonome ontwikkeling laat per saldo een verslechtering zien. De directe

emissies in scope 1 en 2 zijn duidelijk gedaald, door een lagere doorzet van restafval en

vergroening van ons eigen energieverbruik. In scope 3 was echter sprake van een stijging doordat

we minder elektriciteit en secundaire grondstoffen konden produceren.

In 2015 heeft Attero aansluiting bij vier of meer Green Deals.

Het afsluiten van Green Deals is een overheidsinitiatief. Hiermee helpt de rijksoverheid burgers,

bedrijven, organisaties of andere overheden duurzame initiatieven te realiseren die moeilijk van

de grond komen. Attero is aangesloten bij de Green Deal maximalisatie Veenvervanging, Bodemas,

Groengas, Biobased economy en de Green Deal 50 projecten in Noord Nederland.

Daarmee is voldaan aan deze doestelling. Attero zal ook in de toekomst een actieve bijdrage blijven

leveren aan het initiëren en ondersteunen van eventuele nieuwe Green Deals.

Attero zorgt blijvend voor ondersteuning van plaatselijke overheden in diverse landen waar behoefte is aan een proces naar een meer duurzame inzameling en verwerking van stedelijk afval.

In 2012 hebben we met wisselend succes geopereerd in Macedonië, Irak, Rusland, Burundi, Soedan

en Ethiopië. In Macedonië en (Noord-)Irak is het gelukt om, samen met andere partijen, te werken

aan duurzamer afvalbeheer. In Macedonië door de verwerking van organisch afval te stimuleren,

in Irak door een afvalstoffenbeheerplan te ondersteunen.

In Rusland is een demonstratieproject gerealiseerd om een stortplaats af te dekken en de emissie

van methaan te beperken. Ook in Burundi is actief bijgedragen aan een infrastructuur voor een

duurzame stortplaats. In Soedan en Ethiopië daarentegen is minder succes geboekt. Onder meer

door terugtrekking van enkele partners is hier geen voortgang gemaakt.

“Wij bieden onze medewerkers ontwikkelingsmogelijkheden.”

Doelstelling Status eind 2012

Attero zal jaarlijks circa 3% van de loonsom reserveren voor opleidingen.

In 2012 is 2,3% van de totale loonsom besteed aan opleidingen. Voor 2013 stelt Attero de

doelstelling naar beneden bij; circa 2% van de loonsom zal worden gereserveerd voor opleidingen.

Attero wil het huidige hoge niveau van medewerkerbetrokkenheid minimaal handhaven.

In 2012 is voor de tweede maal het medewerkeronderzoek ‘Mijn Attero’ uitgevoerd; deze keer

inclusief de VAR-medewerkers. In vergelijking met het vorige onderzoek in 2010 zijn de

betrokkenheid en toekomstverwachtingen op hetzelfde hoge niveau gebleven. De waardering is

hoger dan het Nederlandse gemiddelde uit de gehanteerde benchmark.

GRI-indicator

1.2

4.12

EC2

EC8


“Wij geven onze medewerkers op alle niveaus de bevoegdheden en middelen om hun werkzaamheden veilig, gezond, milieuverantwoord en optimaal uit te voeren.”

Doelstelling Status eind 2012

Attero wil in 2012 met de doelstelling LTIF<3,5 het aantal ongevallen met verzuim met minimaal 40% verminderen ten opzichte van 2011.

Door borging van preventieve acties in het QHSE-actieplan 2012 en het arbojaarplan 2012,

is er scherpe aandacht gebleven voor veilig werken. Mede hierdoor is in 2012 een LTIF van

2,8 gerealiseerd. Er waren zeven verzuimongevallen bij 2,54 miljoen gewerkte uren.

Voor 2013 wordt deze doelstelling opnieuw gesteld.

Attero wil als preventieve maatregel in 2012 minimaal 75% van de gemelde onveilige handelingen en situaties op een effectieve manier hebben opgelost.

Ten opzichte van 2011 zijn de meldingen en oplossingen op twee onderdelen aangescherpt:

• definitie van melding onveilige handeling/situatie: alleen meldingen die

niet direct kunnen worden opgelost, mogen worden geteld;

• definitie van effectieve oplossing: de risicoscore van de oplossing dient

lager te zijn dan de risicoscore van de oorspronkelijke melding.

In 2012 is 79% van de aangemelde onveilige handelingen en situaties opgelost.

“Wij ontwikkelen duurzame energieconcepten.”


De bijdrage van nieuwe energieprojecten aan de productie van groen gas zal jaarlijks 2 miljoen m3 bedragen.

In Wijster is medio 2012 een nieuwe ONF-vergister opgestart. Gedurende het jaar is gefaseerd

de vollast voeding met ONF op gang gebracht. In Groningen is gedurende het jaar de vollast

belasting van de gasstraat opgevoerd.

Daarmee is in totaal een nieuwe jaarproductie van 1,7 miljoen m3 groen gas gerealiseerd.

De komende jaren blijven we investeren in productiecapaciteit voor groen gas, onder meer

in Wijster en Tilburg.

In 2017 wekt Attero 5% van zijn elektriciteitsverbruik zelf op met wind- en zonne-energie.

In 2012 is onderzoek gedaan naar de technische en economische haalbaarheid van het plaatsen

van zonnecellen op een stortplaats. Ook is in samenwerking met een aantal partners onderzoek

gedaan naar het plaatsen van windmolens op de locatie Tilburg. In 2013 worden beide

onderzoeken verder uitgewerkt. Naar verwachting wordt eind 2013 een investeringsvoorstel

voorgelegd aan het managementteam.

In 2014 bereikt de afvalenergie-centrale in Wijster een R1-waarde van minimaal 0,67.

De R1-waarde is een maat voor de energie-efficiëntie van een afvalenergiecentrale.

Gebaseerd op de gegevens van 2011 bereikte onze afvalenergiecentrale in Wijster toen al

een score van 0,66. In 2012 is de efficiëntie verder toegenomen door de start van externe

warmteleveringen en de ombouw van de DeNOX-installatie. We hebben dan ook de ambitie

om de energie-efficiëntie versneld te verhogen naar een R1-waarde van 0,70 in 2014.

GRI-indicator

4.11

EC2


“Wij zorgen voor optimaal hergebruik.”


In 2012 zal Attero met zijn nascheidingsinstallaties 30 kton kunststof voor hergebruik uit afval scheiden.

We hebben in 2012 ruim 11 kton kunststoffen teruggewonnen voor hergebruik. Met name

de productie in Wijster is achtergebleven bij de verwachtingen. De langer dan verwachte

onderhandelingen met producentenorganisaties over de vergoedingen voor scheiden en sorteren

van kunststof verpakkingen leidden ertoe dat de productie op een lager niveau is gebleven.

In 2015 zal 30% van Attero’s compost worden toegepast als veenvervanging.

De producten van Attero worden steeds meer in segmenten van veenvervanging toegepast.

Mede door het marktportfolio van VAR is de realisatie van de doelstelling in 2012 gegroeid

naar 20% (2011: 12%).

In 2015 zal minimaal 50% van de bodemas van Attero worden ingezet als vervanging van primaire grondstoffen zoals grind, beton- en metselzand.

Om aan te sluiten bij de in 2012 afgesloten Green Deal Bodemas wordt de

formulering van de doelstelling aangepast. Die luidt nu als volgt:

Attero zal de kwaliteit van zijn AVI-bodemas zodanig verbeteren dat op uiterlijk 1 januari 2017

minimaal 50% van de bodemas nuttig wordt toegepast buiten de huidige IBC-toepassingen en

stelt zich voorts ten doel om in 2020 geen AVI-bodemas meer toe te passen als IBC-bouwstof.

Attero wil in 2015 het percentage grondstoffen uit afval met 20% verhogen ten opzichte van 2011.

In 2012 is het percentage herbruikbare grondstoffen uit afval ten opzichte van 2011 gedaald met

zo’n 4% naar ruim 30%. De daling van geproduceerde herbruikbare grondstoffen heeft met name

te maken met een verhoogde storthoeveelheid, mede door het wegvallen van de stortbelasting in

2012. Dit effect is vermoedelijk van tijdelijke aard. Daarnaast zien we een vermindering van het

aanbod te verwerken puin en verontreinigde grond, wat ook terugkomt in de afname van de afzet

van de herbruikbare stromen, met name zand en granulaatproducten.

Nieuw Attero stelt zich ten doel om uit organische afvalstromen maximale waarde te creëren volgens Attero’s Biobased Waarde Piramide. De omzetgroei van de gezamenlijke productengroepen uit deze waardepiramide zal jaarlijks minimaal 1 miljoen euro bedragen.

Jaarlijks geeft Attero via een kwalitatieve beschrijving inzicht in de ontwikkeling van deze

waardepiramide.

GRI-indicator

EC2


“Wij zorgen voor het voorkomen van milieuvervuiling.”


Attero streeft naar het verduur-zamen van zijn stortplaatsen: een zodanige verwerking van stortafval dat de effecten binnen één generatie worden teruggebracht tot een voor het milieu aanvaardbaar niveau.

In 2012 startte op onze stortplaats in Bergen op Zoom de pilot van het project ‘Introductie

Duurzaam Stortbeheer’ (IDS) van het Ministerie I&M en IPO. Doel van het project is te onderzoeken

in hoeverre de emissies uit stortplaatsen kunnen worden gereduceerd. De pilot in Bergen op Zoom

richt zich op emissiereductie door brongerichte maatregelen. De uitdaging is het aantonen van

de reductie in emissiepotentieel op korte termijn (vijf tot vijftien jaar), in vergelijking met die van

het normale emissieproces (tientallen tot honderden jaren).

Nieuw Attero wil in 2013 het aantal geurklachten van omwonenden beperken tot maximaal 45 geurklachten over het gehele jaar.

GRI-indicator

SO1


Verslaggevingprincipes

Verslagperiode

De verstrekte informatie in dit Jaarverslag

heeft betrekking op de periode 1 januari

2012 tot en met 31 december 2012,

het boekjaar van Attero.

Reikwijdte

Dit rapport beschrijft de activiteiten van

Attero Holding NV, statutair gevestigd te

Arnhem. Attero Holding NV is de

houdstermaatschappij van een aantal

groepsmaatschappijen in Nederland die zich

richt op de productie van teruggewonnen

grondstoffen en duurzame energie uit afval.

Voor een overzicht van onze locaties wordt

verwezen naar pagina 105 van dit verslag.

Per 2 november 2012 is VAR | Frankenhuis

BV opgericht. Attero BV bezit 60% van

de aandelen; Frankenhuis BV 40%. In de

jaarrekening 2012 van Attero zijn de cijfers

van VAR | Frankenhuis vanaf de oprichting

in 2012 in de consolidatie meegenomen.

Voor de gerapporteerde milieu- en sociale

prestatie-indicatoren geldt dat de

belangrijkste milieu- en sociale cijfers

van VAR | Frankenhuis eveneens zijn

meegenomen. In 2013 wordt VAR | Franken-

huis verder geïntegreerd in het jaarverslag

van Attero. De status van de duurzaamheid-

doelstellingen is beschreven exclusief de

bijdrage van VAR | Frankenhuis.

Materialiteit

In dit verslag wordt gecommuniceerd over

Attero’s economische, sociale en milieu-

prestaties. De vier kernwaarden van Attero

- duurzaam, innovatief, betrouwbaar en

klantgericht - zijn richtinggevend geweest

bij het bepalen van de inhoud van dit verslag.

Daarnaast heeft het Attero Management

Team in 2012 een materialiteitsanalyse

uitgevoerd, op basis van een lijst met

tachtig economische, milieugerelateerde en

sociale onderwerpen. Deze lijst is opgesteld

door het Attero Duurzaamheidsforum,

waarbij een combinatie van interne en

externe factoren is gebruikt.

Elk onderwerp uit de lijst is door het Attero

Management Team gescoord langs twee

assen: het belang van het onderwerp voor

Attero als bedrijf en het belang van het

onderwerp voor Attero’s stakeholders.

Onderwerpen die als zeer materieel voor

zowel Attero als zijn stakeholders worden

gezien, zijn weergegeven in onderstaande

tabel.

In 2013 wil Attero de uitkomsten van de

materialiteitsanalyse bespreken met zijn

stakeholders, om te toetsen in hoeverre

de belangen van de diverse stakeholder-

groepen goed zijn ingeschat.

Materialiteitsanalyse: belangrijkste onderwerpen

Strategisch/economisch Milieugerelateerd Sociaal

• Toekomstverwachtingen (onder meer

Publiek Dienstverlener Attero)

• Innovatieve projecten

• Import afval

• Financiële doelstellingen

• Terugwinnen grondstoffen

(grondstoffenschaarste,

bio-based economy)

• Vergisten organisch afval

(productie groen gas)

• Carbon footprint (klimaatverandering)

• Milieudoelstellingen

• Milieu-incidenten

• Veiligheid (LTIF-score)

• Medewerkertevredenheid

• Klachtenafhandeling

GRI-indicator

2.1

2.4

3.1

3.3

3.5

3.6

3.7

3.8

3.9

3.10

3.11

4.17


Nauwkeurigheid en betrouwbaarheid

Voor de grondslagen voor de financiële

verslaggeving wordt verwezen naar de

toelichting op de geconsolideerde

jaarrekening. Deze jaarrekening is opgesteld

in overeenstemming met International

Financial Reporting Standards zoals

aanvaard binnen de Europese Unie (IFRS).

De data voor de gerapporteerde milieu-

en sociale prestatie-indicatoren zijn

systematisch verzameld en verwerkt op

groepsniveau. De weergegeven cijfers zijn

gebaseerd op gemeten waarden, met

uitzondering van de cijfers voor gas- en

elektriciteitsverbruik. Deze cijfers zijn voor

maximaal 5% gebaseerd op inschattingen

en voorschotten.

Voor de LTIF-score geldt dat Attero

overtuigd is van de betrouwbaarheid van de

onderliggende cijfers, inclusief het aantal

meldingen van ongevallen met verzuim

door derden. Attero besteedt veel aandacht

aan het vergroten van het kennisniveau en

bewustzijn op het gebied van veiligheid bij

derden, inclusief de meldingsplicht.

Absolute garantie ten aanzien van de

volledigheid van de meldingen door derden

is echter niet te geven.

In 2012 heeft Attero onderzocht of het

cijfer voor het gemiddelde aantal werkbare

uren van het eigen personeel nog up to

date is. Al een aantal jaren wordt bij de

LTIF-score gerekend met 1600 werkbare

uren per FTE per jaar. De analyse heeft

geleid tot een aanpassing van dit cijfer.

Gekozen is voor aansluiting bij de norm van

de belastingdienst, welke 1712 werkbare

uren bedraagt. Dit vergroot de vergelijk-

baarheid van verschillende bedrijven.

Voor de berekeningsgrondslagen van de

emissies van broeikasgassen wordt

verwezen naar de hierna volgende paragraaf

over carbon footprint rapportage.

De dekkingsgraad voor de sociale data is

100%. Dit geldt nog niet voor alle

milieucijfers. De komende jaren zal Attero

het proces van dataverzameling en -analyse

verder optimaliseren, waardoor de dekkings-

graad, nauwkeurigheid en betrouwbaarheid

van de milieucijfers verder zullen toenemen.

Carbon footprint rapportage

De carbon footprint is een indicator voor

de emissies van broeikasgassen. In 2010

heeft Attero voor het eerst een berekening

gemaakt van de bedrijfsbrede carbon

footprint. Attero neemt hierbij het

Greenhouse Gas (GHG) Protocol als

vertrekpunt. Het GHG Protocol wordt in de

GRI-richtlijnen aangemerkt als het

raamwerk om directe en indirecte emissies

van broeikasgassen vast te stellen.

De emissies van broeikasgassen, uitgedrukt

in CO2-equivalent, worden in drie

categorieën ingedeeld:

• Scope 1 emissies omvat alle directe

emissies van broeikasgassen ten gevolge

van activiteiten waar de organisatie

controle over heeft. Hieronder vallen

procesemissies en emissies door

brandstofverbruik op de locaties en in het

wagenpark. De gerapporteerde scope 1

cijfers in dit verslag omvatten Attero’s

emissies door brandstofverbruik en

emissies door verwerking van restafval

in afvalenergiecentrales, gft-afval in

compostfabrieken en niet-brandbaar

afval op stortplaatsen.

• Scope 2 emissies omvat alle indirecte

emissies van broeikasgassen ten gevolge

van extern geproduceerde elektriciteit of

warmte die door de organisatie is

ingekocht. De gerapporteerde scope 2

cijfers in dit verslag omvatten emissies

die samenhangen met de inkoop van

elektriciteit en die ontstaan als gevolg van

dienstreizen.

• Scope 3 emissies omvat alle emissies

van broeikasgassen buiten de eigendoms-

en operationele invloedsfeer van de

organisatie. De gerapporteerde scope 3

cijfers in dit verslag omvatten emissies

die samenhangen met uitbesteed

afvaltransport en de inkoop van bedrijfs-

middelen, woon-werkverkeer en

dienstreizen met openbaar vervoer.

Binnen deze scope vallen ook de

emissiereducties door de afzet van

uit afval teruggewonnen energie en

grondstoffen.

In 2011 heeft een forse verbetering

plaatsgevonden van de kwantificering van

scope 3 emissies. Voor het jaar 2012 is dat

proces verder ingevuld met name door de

CO2-impact van gerecycled hout toe te

voegen. Het merendeel van de scope 3

emissies is hiermee in beeld gebracht.

De footprint van 2012 omvat tevens de

bijdrage van VAR I Frankenhuis sinds de

oprichting in het vierde kwartaal.

Conform de bepalingen in het GHG protocol

over financiële en operationele controle

is de bijdrage voor 100% geconsolideerd

met Attero.

Bij het berekenen van de emissies van

broeikasgassen maakt Attero gebruik

van conversiefactoren van openbare

en geverifieerde literatuurbronnen.

GRI-indicator

3.9

3.11

4.12


Alle berekeningsgrondslagen en

onderliggende gegevens zijn door

Attero vastgelegd in een intern carbon

footprint-protocol.

Verificatie

Zowel de jaarrekening 2012, die de

geconsolideerde en de vennootschappelijke

jaarrekening omvat, als onderdelen van

het Jaarverslag 2012, zoals beschreven in

de opdrachtparagraaf van de gecombi-

neerde accountantsrapportage van de

onafhankelijke account op pagina 73, zijn

gecontroleerd door de externe accountant

Ernst & Young Accountants LLP. Met de

keuze voor externe toetsing van het

Jaarverslag geeft Attero concrete invulling

aan zijn kernwaarde ‘betrouwbaar’. Voor de

reikwijdte van het verificatieproces, de

gehanteerde standaarden, de aard van de

uitgevoerde werkzaamheden en de

belangrijkste conclusies wordt verwezen

naar de gecombineerde accountants-

rapportage van de onafhankelijke

accountant op pagina 73.

Global Reporting Initiative

Het Global Reporting Initiative (GRI) is

een internationale organisatie die richtlijnen

voor duurzaamheidverslaggeving opstelt.

In een duurzaamheidverslag communiceert

een organisatie publiekelijk over haar

economische, milieu- en sociale prestaties.

De missie van GRI is om duurzaamheid-

verslaggeving voor alle organisaties –

ongeacht omvang, sector of locatie – net

zo routinematig en vergelijkbaar te maken

als financiële verslaggeving.

Dit geïntegreerde Jaarverslag is opgesteld

aan de hand van de GRI-richtlijnen (versie

G3). Het GRI-verslaggevingsraamwerk kent

drie toepassingsniveaus die aangeven in

welke mate de inhoud van de G3-richtlijnen

is gebruikt in de duurzaamheid-

verslaglegging. De niveaus worden

aangeduid met A, B en C, al dan niet

voorzien van een + voor externe verificatie.

Hierbij is A+ het hoogst haalbare niveau.

Met betrekking tot de mate waarin het

GRI-verslaggevingsraamwerk is toegepast

is Attero van mening dat het Jaarverslag

2012 een toepassingsniveau B+ kent. In de

overzichtstabel op pagina 94 wordt

aangegeven over welke GRI-indicatoren

Attero rapporteert. De voor niveau B

vereiste beschrijving van de management-

benadering per indicator categorie is te

vinden in de tabel op pagina 100.

In 2012 heeft Attero voortgang geboekt op

het gebied van duurzaamheidverslaggeving

door de werkwijze rond het verzamelen en

berekenen van duurzaamheidgegevens

vast te leggen in diverse protocollen.

Naast het reeds in 2011 opgestelde carbon

footprint-protocol beschikt Attero nu ook

over een LTIF-protocol, een protocol voor

de emissies van de afvalenergiecentrales

en een Verslaggevingprotocol voor de

economische, milieu- en sociale GRI

prestatie-indicatoren.

Duurzaamheidverslaggeving is een continu

proces dat het mogelijk maakt om de

prestaties van de organisatie diepgaand te

beoordelen. Het biedt Attero ondersteuning

bij verdere prestatieverbeteringen.

GRI-indicator

3.13

4.12


Rol Attero Stakeholdergroep Contacten 2012 Toelichting/resultaat

Marktspeler Klanten Overleg met gemeentelijke klanten

over Publiek Dienstverlener Attero.

Niet voldoende gemeenten hebben

concreet aangegeven aandeelhouder van

Publiek Dienstverlener Attero te worden.

Overleg Drentse gemeenten over duurzamere

verwerking gft-afval (minder CO2-uitstoot)

bij verlenging contracten.

Gevraagde CO2-garantie mogelijk door

combinatie vergisten en nacomposteren.

Contracten verlengd.

Bezoek Zuid-Limburgse Rd4-gemeenten

aan Attero’s compostfabriek in Maastricht.

Vergroten kennis gemeenten over toepassingen

compost in groenvoorziening.

Serie regionale minisymposia over relatie

afvalverwerking, duurzaamheid en potenties

gft voor mobiliteit en biobased economy.

Aandacht voor opties met gft en voor

duurzame brandstoffen (waaronder groen gas

van Attero) en lokale invulling beleid.

Deelname jubileumcongres Vereniging

Nederlandse Gemeenten.

Aandacht voor propositie rijden op groen

gas uit eigen afval.

Vertegenwoordiging diverse vakbeurzen

in binnen- en buitenland.

Vergroten kennis beursbezoekers over Attero’s

activiteiten.

Campagnes Brabant, Drenthe, Groningen

en Limburg via advertenties en posters.

Vergroten bekendheid Attero en brede

bewustwording duurzame afvalverwerking.

StakeholderdialoogAttero heeft zijn stakeholders geïdentificeerd op basis van de verschillende

rollen die het bedrijf in de maatschappij vervult. Wij hechten veel waarde

aan een regelmatig contact met de verschillende stakeholdergroepen om

kennis en ideeën uit te wisselen. De vorm waarin de dialoog wordt gevoerd,

varieert per stakeholder.

GRI-indicator

4.14

4.15

4.16

4.17



Bedrijfs- voerder

Aandeelhouders Zesmaal overleg Raad van Commissarissen

en Directie Attero met Aandeelhouders-

commissie.

Model Publiek Dienstverlener Attero

vast onderwerp van overleg; in enkele

vergaderingen hoofdthema. Gezamenlijke

conclusie: bij onvoldoende gemeenten

draagvlak voor dit model.

Partners/ toeleveranciers

Participatie in onderzoeksprojecten

universiteiten, hogescholen en

onderzoeksinstellingen.

Hogeschool Windesheim. Partnership op

het gebied van kunststoftechnologie.

TU Eindhoven. Postdoc voor onderzoek naar

toepassingsmogelijkheden bodemassen.

RU Groningen. Onderzoek ringleidingen

voor restwarmte, met kennispartners Hanze

Hogeschool Groningen, Kema, TNO en Technische

Universiteit Twente.

Onderzoeksbureau KNN, in samenwerking met

Syncom en RU Groningen. BTX uit biomassa.

ECN Petten. Thermische technologiescan.

TU Delft. Technologiescan mechanische

scheiding; ontwikkelen van Poly Hydroxy

Alkanoaten, PHA; onderzoek naar monitoring

performance vergisters.

Marie Curie Innovatief Doctoraal Programma

ENTER3. Onderdeel van Onderzoek en Innovatie

programma Europese Commissie.

Wageningen UR Glastuinbouw.

Ontwikkeling van duurzame groeisubstraten:

veen- en kokosvervanger uit lokale en

herbruikbare reststromen.GRI-indicator

4.4



Actieve bijdrage diverse brancheverenigingen:

Vereniging Afvalbedrijven, Branche Vereniging

Organische Reststoffen, Europees

Composterings Netwerk, Nutriënten Platform,

Biobased Economy, Vereniging van Groen Gas

Producenten.

Biobased Business Accelerator. Vliegwiel en

nationaal netwerk voor biobased business-

initiatieven in Nederland.

Nutriënten Platform. Gericht op creëren van

voorwaarden voor duurzamer nutriëntengebruik;

verkenning naar recyclage van fosfaat uit

afvalstromen. Businessinitiatieven in Nederland.

Stichting KiEMT Kennis en innovatie in Energie-

en MilieuTechnologie. Bevordert innovaties en

‘new business’ voor energie- en milieutechnologie.

Vereniging van Groen Gas Producenten VGGP.

Richt zich op kwaliteitsaspecten van groen gas.

Energy Valley. Geeft met publieke en private

partners invulling aan groeikansen noordelijke

energieregio.

Diverse workshops voor contractors,

transporteurs en ontdoeners.

Bevorderen van de veiligheid op de Attero-

locaties, onderlinge afstemming van

procedures en werkwijzes.

Werkgever Medewerkers Door social return geeft Attero concreet

vorm en inhoud aan zijn maatschappelijke

verantwoordelijkheid om een positieve

bijdrage te leveren aan economie, milieu

en medewerkers.

Bevorderen instroom van jonge medewerkers

door werkervaringsplekken boven vastgestelde

formatie.

Subsidiëren opleidingsplaatsen voor ROC AOT

(algemene operationele techniek); daarnaast

voldoende leermeesters, stageplaatsen en

werkgarantie.

Ondersteuning voor toetreders op de

arbeidsmarkt via faciliteiten voor scholen.

Ruimte voor medewerkers met afstand tot de

arbeidsmarkt bij activiteiten van ons bedrijf:

terreinonderhoud, sorteren van afvalstromen,

composteeractiviteiten.GRI-indicator

4.13



Twee series informatiebijeenkomsten door

Directie voor personeel.

Informeren medewerkers over ontwikkelingen,

waaronder Publiek Dienstverlener Attero.

Regelmatig overleg Directie met

Ondernemingsraad (OR).

OR nauw betrokken bij ontwikkelingen,

waaronder Publiek Dienstverlener Attero.

Oprichting centrale ideeënbuscommissie. Stimuleren medewerkers in meedenken

over verbeteren bedrijfsprestaties.

Bedrijfsburger Omwonenden Kwartaaloverleg met vertegenwoordiging

omwonenden VAR.

Informeren over actuele stand van zaken.

Twee bijeenkomsten voor omwonenden VAR. Informeren omwonenden over uitbreidingsplannen.

Participatie initiatief Samen Drenthe Schoon. Zwerfvuil in leefomgeving opgeruimd

door inwoners Drenthe.

Informatiebijeenkomst over bouw biomassa-

energiecentrale Odiliapeel en werkbezoek

aan vergelijkbare installaties elders.

Uitleg over centrale, milieuaspecten,

procedure rond vergunningen en

inspraakmogelijkheden omwonenden.

Jaarlijks overleg met LTO Noord en

agrarische bedrijven in omgeving Wijster

over programma gewasmonitoring.

Informeren over resultaat metingen.

Emissies afvalenergiecentrale hebben

geen meetbare invloed op kwaliteit

agrarische gewassen in omgeving.

Overheid Petitie keuzevrijheid gemeentelijke klanten

voor kunststofscheiding.

Gemeenten kunnen nu zelf kiezen voor

bronscheiding en/of nascheiding (onder

voorwaarden). Vergoedingen op gelijk niveau.

Participatie Europa Kijkdagen. Tonen hoe Europese subsidies worden besteed;

presentatie activiteiten Attero op gebied van

groen gas.

GRI-indicator

EC2

EC8

SO5



Maatschappelijke groeperingen

Excursies afvalenergiecentrales voor scholen

en andere belangstellenden.

Vergroten kennis belangstellenden over

duurzame afvalverwerking.

Overleg met diverse milieubewegingen en

andere direct betrokken groeperingen over

de ontwikkelingen op verschillende locaties

van Attero.

Rekening houden met de belangen van

maatschappelijke groeperingen. In diverse

gevallen hebben we overeenstemming

bereikt over de uit te voeren plannen.

Vragen of klachten

Voor alle externe stakeholders geldt dat zij bij vragen of klachten contact kunnen opnemen met Attero. Op onze website staat aangegeven

hoe een vraag of een klacht telefonisch of per mail kan worden doorgegeven. Bij klachten wordt de betreffende locatie van ons bedrijf

direct ingelicht, zodat snel en adequaat kan worden gereageerd.


GRI prestatie-indicatorenIndicator Omschrijving Pagina/Toelichting

Strategie en analyse

1.1 Verklaring van de hoogste beslissingsbevoegde van de organisatie over de relevantie van duurzame ontwikkeling voor de organisatie en haar strategie

4

1.2 Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden 4, 21, 28, 32, 35, 59, 82

Organisatieprofiel

2.1 Naam van de organisatie 86

2.2 Voornaamste merken, producten en/of diensten 9, 32

2.3 Operationele structuur van de organisatie 78, 79

2.4 Locatie van het hoofdkantoor 86

2.5 Landen waar de organisatie actief is 105

2.6 Eigendomsstructuur en de rechtsvorm 51

2.7 Afzetmarkten 9, 32

2.8 Omvang van de verslaggevende organisatie 9, 10

2.9 Significante veranderingen tijdens de verslagperiode wat betreft omvang, structuur of eigendom

23, 35

2.10 Onderscheidingen die tijdens de verslagperiode werden toegekend 31

Verslagparameters

Verslagprofiel

3.1 Verslagperiode waarop de verstrekte informatie betrekking heeft 86

3.2 Datum van het meest recente verslag cover

3.3 Verslaggevingscyclus 86

3.4 Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan cover

Reikwijdte en afbakening van het verslag

3.5 Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag 86

3.6 Afbakening van het verslag 86

3.7 Vermeld eventuele specifieke beperkingen voor de reikwijdte of afbakening van het verslag

86

3.8 Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden die de vergelijkbaarheid tussen verschillende verslagperioden aanzienlijk beïnvloeden

86

3.9 De technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen 86, 87

3.10 Uitleg over de gevolgen van eventuele herformuleringen van eerder verstrekte informatie

86

3.11 Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiodes ten aanzien van reikwijdte, afbakening of meetmethoden die voor het verslag zijn toegepast

86, 87

GRI-inhoudsopgave

3.12 Tabel waarin staat waar in het verslag de standaardonderdelen van de informatievoorziening te vinden zijn

94GRI-indicator

3.12


Indicator Omschrijving Pagina/Toelichting

Assurance

3.13 Beleid en huidige praktijk met betrekking tot het betrekken van externe assurance van het verslag

73, 88

Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid

Bestuursstructuur

4.1 De bestuursstructuur van de organisatie 79

4.2 Geef aan of de voorzitter van het hoogste bestuurslichaam eveneens een leidinggevende functie heeft

77

4.3 Voor organisaties met een enkelvoudige bestuursstructuur: vermeld het aantal onafhankelijke en/of niet-leidinggevende leden van het hoogste bestuurslichaam

niet van toepassing

4.4 Mechanismen die aandeelhouders en medewerkers de gelegenheid geven om aanbevelingen te doen aan of medezeggenschap uit te oefenen op het hoogste bestuurslichaam

51, 79, 90

4.5 Een koppeling tussen vergoedingen voor leden van het hoogste bestuurslichaam, topmanagers en leidinggevenden en de prestaties van de organisatie

53, 70

4.6 Processen waarmee het hoogste bestuurslichaam waarborgt dat strijdige belangen worden vermeden

18, 58

4.7 Proces voor het bepalen van de kwalificaties en expertise van de leden van het hoogste bestuurslichaam voor het sturen van de strategie van de organisatie aangaande economische, milieugerelateerde en sociale onderwerpen

53

4.8 Intern ontwikkelde missie- of beginselverklaringen, gedragscodes en uitgangspunten die van belang zijn voor de economische, milieugerelateerde en sociale prestaties

101, 102, 103

4.9 Procedures van het hoogste bestuurslichaam voor het overzien van de inventarisatie en het beheer door de organisatie van economische, milieugerelateerde en sociale prestaties

Maandelijkse management-rapportages, kwartaalrapportages en jaarrapportages

4.10 Processen voor het evalueren van de eigen prestaties van het hoogste bestuurslichaam, in het bijzonder betreffende economische, milieugerelateerde en sociale prestaties

53

Verplichtingen in verband met externe initiatieven

4.11 Toelichting over de toepassing van het voorzorgsprincipe door de verslaggevende organisatie

58, 83, 103

4.12 Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten, principes of andere initiatieven die de organisatie onderschrijft

82, 87, 88, 102, 103

4.13 Lidmaatschap van verenigingen en/of (inter)nationale belangenorganisaties 91

Overleg met belanghebbenden

4.14 Lijst van groepen belanghebbenden die de organisatie heeft betrokken 89

4.15 Basis voor inventarisatie en selectie van belanghebbenden die moeten worden betrokken

89

4.16 Benadering van het betrekken van belanghebbenden, waaronder de frequentie ervan per type en groep belanghebbenden

89

4.17 De voornaamste onderwerpen en vraagstukken die naar voren zijn gekomen door de betrokkenheid van belanghebbenden en hoe de organisatie hierop heeft gereageerd, onder meer via haar verslaggeving

86, 89



Economische prestatie-indicatoren

Economische prestaties

EC1 Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd 10

EC2 Financiële implicaties en andere risico’s en mogelijkheden voor de activiteiten van de organisatie als gevolg van klimaatverandering

21, 23, 29, 82, 83, 84, 92

EC3 Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde uitkeringenplan van de organisatie

Jaarrekening noot 20.1

EC4 Significante financiële steun van een overheid Jaarrekening noot 3, 11

Marktaanwezigheid

EC6 Beleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers op belangrijke bedrijfslocaties

niet gerapporteerd

EC7 Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader afkomstig uit de lokale gemeenschap op belangrijke bedrijfslocaties

niet gerapporteerd

Indirecte economische effecten

EC8 Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in infrastructuur en diensten die voornamelijk ten behoeve van het algemeen nut worden geboden

35, 82, 92

Milieu-prestatie-indicatoren

Materialen

EN1 Totale hoeveelheid gebruikte materialen naar gewicht of volume 11, 33

EN2 Percentage van de gebruikte materialen dat bestaat uit afval uit externe bronnen 100%

Energie

EN3 Direct energieverbruik door primaire energiebron 28

EN4 Indirect energieverbruik door primaire bron 28

Water

EN8 Totale wateronttrekking per bron 29

Biodiversiteit

EN11 Locatie en oppervlakte van land dat eigendom is, gehuurd wordt, beheerd wordt in of grenst aan beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden

niet gerapporteerd

EN12 Beschrijving van significante gevolgen van activiteiten, producten en diensten op de biodiversiteit in beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden

39

Luchtemissies, afvalwater en afvalstoffen

EN16 Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht 11, 28

EN17 Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht 11, 28

EN19 Emissie van ozonafbrekende stoffen naar gewicht niet gerapporteerd

EN20 NO, SO en andere significante luchtemissies naar type en gewicht 38

EN21 Totale waterafvoer naar kwaliteit en bestemming 29

EN22 Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode 36



EN23 Totaal aantal en volume van significante lozingen 30

Producten en diensten

EN26 Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten 38

EN27 Percentage producten dat is verkocht en waarvan de verpakking is ingezameld, naar categorie

niet van toepassing

Naleving

EN28 Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van milieuwet- en regelgeving.

37

Sociale prestatie-indicatorenArbeidsomstandigheden en prestatie-indicatoren voor volwaardig werk

Werkgelegenheid

LA1 Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio 44, 45

LA2 Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio 44

Verhouding tussen werkgever en werknemer

LA4 Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt 73,2%

LA5 Minimale opzegtermijn(en) in verband met operationele veranderingen Attero hanteert op-zegtermijnen conform de cao Afval & Milieu, artikel 2.3b: De arbeids overeenkomst eindigt bij opzegging door werkgever en werknemer met inachtneming van de wettelijke opzegtermijn, tenzij anders bepaald in de individuele arbeids overeenkomst.

Gezondheid en veiligheid

LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio

11, 46

LA8 Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma’s ten behoeve van personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziekten.

46

Opleiding en onderwijs

LA10 Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie

Attero stuurt niet op uren, maar op budget. Het opleidingsbudget wordt toegelicht in dit verslag op pagina 82.

Diversiteit en kansen

LA13 Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit

44, 77, 79

LA14 Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen per medewerkerscategorie

Het salaris bij Attero wordt bepaald op basis van functie en niet op basis van geslacht. Derhalve is er geen verschil tussen basissalarissen van mannen en vrouwen.



Prestatie-indicatoren voor mensenrechten

Investerings- en inkoopbeleid

HR1 Percentage van en totaal aantal aanmerkelijke investeringsovereenkomsten waarin clausules over mensenrechten zijn opgenomen of waarvan de naleving van de mensenrechten is getoetst

102, 103

HR2 Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en op getroffen maatregelen

29

Verbod op discriminatie

HR4 Totaal aantal gevallen van discriminatie en de getroffen maatregelen Attero heeft een Klachtenregeling voor seksuele intimidatie, agressie, geweld en discriminatie. In 2012 zijn met betrekking tot deze regeling drie meldingen ontvangen.In alle gevallen is met de betrokkenen gesproken. Geen van de meldingen heeft geleid tot het indienen van een officiële klacht.

Vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen

HR5 Activiteiten waarvan is vastgesteld dat daarbij een aanzienlijk risico zou kunnen gelden voor het recht op de uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen

geen

Kinderarbeid

HR6 Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van kinderarbeid

geen

Gedwongen en verplichte arbeid

HR7 Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van gedwongen of verplichte arbeid

geen

Maatschappelijke prestatie-indicatoren

Gemeenschap

SO1 Aard, reikwijdte en effectiviteit van alle programma’s en methoden die de effecten van de activiteiten op gemeenschappen bepalen en beheren, waaronder vestiging, activiteiten en vertrek

85

Corruptie

SO2 Percentage van en totaal aantal bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptiegerelateerde risico’s

59Corruptiegerelateerde risico’s zijn onderdeel van de risicoanalyse op strategisch niveau, welke bedrijfsbreed wordt uitgevoerd.

SO 3 Percentage van het personeel dat training in anticorruptiebeleid en -procedures van de organisatie heeft gevolgd

Risk & Internal Control houdt periodiek op afdelingsniveau risicoworkshops en risico-inventarisatiegesprekken.

SO4 Maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van gevallen van corruptie 59



Publiek beleid

SO5 Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan de ontwikkeling ervan, evenals lobbyen

92

Naleving

SO8 Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van weten regelgeving

60

Prestatie-indicatoren voor productverantwoordelijkheid

Gezondheid en veiligheid van consumenten

PR1 Levensduurstadia waarin de gevolgen van producten en diensten voor gezondheid en veiligheid worden beoordeeld en het percentage van belangrijke producten dienstencategorieën die aan dergelijke procedures onderhevig zijn

De gezondheid en veiligheid van consumenten wordt door Attero gewaarborgd door diverse productcertificaten en -keurmerken

Etikettering van producten en diensten

PR3 Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures en het percentage van belangrijke producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisen

Voor alle producten van Attero geldt dat informatie-eisen op het gebied van kwaliteit en/of samenstelling worden gesteld.

Marketingcommunicatie

PR6 Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring

niet gerapporteerd

Naleving

PR9 Monetaire waarde van significante boetes wegens het niet-naleven van weten regelgeving betreffende de levering en het gebruik van producten en diensten

60


ManagementbenaderingAttero streeft naar een continue verbetering van zijn dienstverlening en

naar een even wichtige beperking van de risico’s op het gebied van veiligheid,

gezondheid, milieu en kwaliteit. De basis voor het handelen zijn de kern-

waarden duurzaam, innovatief, betrouw baar en klantgericht. Deze zijn onder

meer opgenomen in onze Beleidsverklaring.

GRI-indicator categorie

Beleid (pagina)

Verantwoordelijkheid Doelen (pagina)

Monitoring Training en bewustwording

Economie (EC)

21-23 47-49 101

Algemeen directeur, directeur Finance & Control

49 Maandelijkse management-

rapportages, kwartaal-

rapportages, jaarrekening

Medewerkers financiële afdelingen

worden regelmatig getraind (extern).

Bewustwording via status balanced score

card (p. 53) in maandelijks personeelsblad

Milieu (EN)

28-30 101

Directeuren Operaties 28-30 81-85

Maandelijkse management-


rapportages (milieu KPI’s), Jaarverslag (milieudata)

QHSE-beleid is onder deel van introductie-

programma voor nieuwe medewerkers. Bewustwording via wekelijkse interne informatie bulletins, maandelijks personeelsblad

Arbeid (LA)

44-46

101

Directeur Human

Resources

28-30 81-85

Maandelijkse management-


rapportages (HR KPI’s), Jaarverslag (HR data)

Trainingen algemeen (p. 44-46), veiligheids-

trainingen (p. 46). Bewustwording

via maandelijks personeelsblad, uitgebreid

intranet voor personeel

met arbeidsvoorwaarden

Mensen-

rechten

(HR)

101

102

Algemeen directeur, directeur Finance & Control (inkoop), directeur Human Resources

29 Klachtenprocedure algemeen

(onderdeel cao Afval & Milieu), jaarlijkse rapportage klachten-regeling intimidatie op werkplek

Bewustwording via artikelen in maande lijks

personeelsblad, uitgebreid intranet voor

personeel met klachtenregelingen

Maatschappij

(SO)

58

101

Directeuren Operaties,

manager Juridische

Zaken en Compliance

81-85 101

Halfjaarlijkse Rapportage

Frauderegeling en Regeling

Vermeende Misstanden

Voor training zie GRI-indicator SO3. Bewustwording via artikelen in maandelijks personeelsblad

Product verant-

woord elijk heid

(PR)

32-34 Directeur Commercie 28-30

81-85

Regelmatige product-

bemonstering, monitoring

productkwaliteit is

onderdeel van Attero

Brede Certificering (p. 104)

Kernteams met leden uit productie-

en commerciële afdelingen voor beste

product-totaaloplossing. Bewustwording

via artikelen in maandelijks personeelsblad


BeleidsverklaringAttero richt zich op de productie van teruggewonnen grondstoffen en

duurzame energie uit afval. Uitgangspunt hierbij is maximale waardecreatie

voor alle stakeholders. Attero streeft naar een continue verbetering van zijn

dienstverlening en naar een evenwichtige beperking van de risico’s op het

gebied van veiligheid, gezondheid, milieu en kwaliteit. Vier kernwaarden

kenmerken onze werkwijze:

Duurzaammilieubewust, toekomstgericht, focus op hergebruik en duurzame energie.

Wij: • tonen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.

• bieden onze medewerkers ontwikkelingsmogelijkheden.

• geven onze medewerkers op alle niveaus de

bevoegdheden en middelen om hun werkzaamheden

veilig, gezond, milieuverantwoord en optimaal

uit te voeren.

• ontwikkelen duurzame energieconcepten.

• zorgen voor optimaal hergebruik.

• zorgen voor het voorkomen van milieuvervuiling.

Innovatiefvernieuwend, deskundig en vooruitstrevendzonder de realiteit uit het oog te verliezen.

Wij: • zijn samen met onze relaties continu op zoek naar

vernieuwende manieren om hun afval zo duurzaam en

efficiënt mogelijk om te zetten in energie en/of

nuttige producten.

• zorgen met onze deskundigheid voor vernieuwende

concepten.

• zijn vooruitstrevend bij het beheersen van alle

milieuaspecten en -effecten.

• stimuleren al onze medewerkers om vernieuwende

ideeën te ontwikkelen.

Betrouwbaarbetrouwbare partner, betrokken bij onze relaties, naam hooghouden naar zowel klanten als werknemer.

Wij: • handelen integer en respectvol en komen onze

afspraken na.

• voldoen op zijn minst aan weten regelgeving.

• zorgen dat de doeltreffendheid van onze

zorgsystemen continu wordt verbeterd.

• zorgen voor een schone, veilige en gezonde

werkomgeving.

• stellen heldere en uniforme regels op onze locaties en

zien toe op de naleving daarvan.

• spreken elkaar aan op gedrag en leren van onze

fouten.

• stellen aan de relaties met wie wij samenwerken

dezelfde eisen als die wij aan onszelf stellen.

• doen er alles aan om onze goede naam hoog te

houden.

Klantgerichtklanten hebben vertrouwen in ons als betrokken partner.

Wij: • zorgen dat onze klanten altijd op ons kunnen rekenen.

• luisteren naar onze klanten.

• meten onze prestaties en communiceren open over

de resultaten.

• stellen ons op als betrokken partner.

GRI-indicator

4.8


Gedragscode leveranciersDuurzaam, innovatief, betrouwbaar en klantgericht. Dat zijn de vier kernwaarden

die Attero BV en de aan haar gelieerde vennootschappen (hierna ‘Attero’) de

richting wijzen bij hun dagelijks handelen. Deze kernwaarden zijn onder meer

opgenomen in de Beleidsverklaring van Attero.

De kernwaarde ‘duurzaam’ beperkt zich niet

tot zorg en aandacht voor het milieu.

Duurzame ontwikkeling steunt op drie

pijlers: mens, milieu en meerwaarde.

Attero streeft bij al zijn activiteiten naar

een goede balans tussen deze drie pijlers.

Eén van de punten uit de Beleidsverklaring

is dat Attero aan de relaties met wie het

bedrijf samenwerkt, dezelfde eisen stelt

als die Attero aan zichzelf stelt. Attero wil

uitsluitend zaken doen met leveranciers

die maatschappelijk verantwoord

ondernemen. Hiervoor gelden de

onderstaande uitgangspunten.

Mens

• De leverancier respecteert de Universele

Verklaring voor de Rechten van de Mens

van de Verenigde Naties (www.udhr.org).

• De leverancier respecteert de

internationale arbeidsvoorwaarden en

-omstandigheden, zoals deze zijn

geformuleerd door de International

Labour Organisation (ILO) (www.ilo.org),

waaronder standaarden over kinderarbeid,

gedwongen arbeid, discriminatie,

veiligheid en gezondheid op de werkplek

en persoonlijke ontwikkeling.

• De leverancier voldoet aan alle van

toepassing zijnde (inter)nationale

weten regelgeving over arbeid en

arbeidsomstandigheden en leeft de op

hem van toepassing zijnde CAO(’s) na.

Milieu

• De leverancier voldoet aan alle van

toepassing zijnde (inter)nationale

milieuwet- en regelgeving.

• De leverancier respecteert het milieu en

streeft bij zijn activiteiten naar het

minimaliseren van negatieve gevolgen

voor het milieu.

• De leverancier draagt de beginselen van

maatschappelijk verantwoord

ondernemen uit naar zijn

opdrachtnemers.

Meerwaarde

• De leverancier hanteert een dusdanige

bedrijfsvoering dat de continuïteit van

zijn bedrijf gewaarborgd blijft.

• De leverancier houdt zich aan alle van

toepassing zijnde (inter)nationale wet-

en regelgeving, onder meer op het gebied

van mededinging.

• De leverancier handelt ethisch en is

integer en transparant in zijn

bedrijfsvoering.

Door ondertekening van deze gedragscode

geeft de leverancier aan de beginselen van

maatschappelijk verantwoord ondernemen

te onderschrijven en aan bovengenoemde

uitgangspunten te voldoen. Deze gedrags-

code maakt onlosmakelijk deel uit van de

overeenkomsten tussen de leverancier en

Attero.

GRI-indicator

4.8

4.12

HR1

http://www.udhr.org

http://www.ilo.org


KetenverantwoordelijkheidAls afvalverwerkingsbedrijf neemt Attero zijn verantwoordelijkheid in

de keten voor een deugdelijke acceptatie en verwerking van afval en voor

de afzet van energie, grondstoffen en reststoffen uit de afvalverwerking.

Wij doen dat op grond van de volgende argumenten.

Wij willen

• een integere bedrijfsvoering;

• handelen conform onze kernwaarden

‘betrouwbaar’ en ‘duurzaam’;

• hierover verantwoording afleggen aan alle

stakeholders;

• de continuïteit van de bedrijfsvoering

borgen;

• financiële en juridische risico’s beperken;

• de waarde die in afval zit optimaliseren;

• compliance risico’s beheersen;

• voldoen aan externe weten regelgeving;

• voldoen aan interne richtlijnen en

procedures;

• imagoschade voorkomen.

De verantwoorde acceptatie en verwerking

van afvalstromen en de afzet van producten

uit de verwerking worden onder andere

geborgd met het Atterobrede

managementsysteem (ISO 9001, ISO 14001

en OHSAS 18001). Daarnaast is er een

strakke interne controle op de naleving van

weten regelgeving.

Attero heeft met het oog hierop een reeks

voorzorgsmaatregelen genomen en interne

instructies vastgesteld*. Deze betreffen

• de import en export van afval;

• de acquisitie van organische reststromen

voor vergisting;

• de afzet van grondstoffen, compost en

biomassa;

• de afzet van metalen;

• de afzet van kunststoffen;

• de afzet van IBC-bouwstoffen (bodemas); en

• de afzet van reststoffen.

Zo doen wij voor import en export van afval

alleen zaken met landen die zowel de

richtlijnen van EVOA als IMPEL hanteren.

IMPEL is het platform binnen Europa om de

afvalwetgeving te kunnen handhaven.

Dat zelfde principe geldt voor de verkoop

van metalen en kunststoffen. Attero

exporteert derhalve geen metalen of

kunststoffen buiten Europa. Wij brengen

bovendien altijd het risicoprofiel van

ontdoeners en ontvangers in kaart.

Bij de acquisitie van organische reststromen

werken wij conform de NTA8003-methode.

Er worden geen gewassen vergist die nog

een functie voor voeding zouden kunnen

hebben. Wij voeren regelmatig analyses uit,

zodat compost als keurcompost kan worden

afgezet en afnemers van biomassa weten

wat de samenstelling ervan is.

Voor de afzet van onder andere compost,

metalen, bodemas en kunststoffen beschikt

Attero over diverse productcertificaten.

Onze accountmanagers houden zicht op de

toepassing van onze producten.

Wij waarborgen de kennis van weten

regelgeving van onze medewerkers en

maken zo nodig gebruik van de expertise

van derden. Wij werken voorts samen met

universiteiten en hogescholen in

onderzoeken naar verbetering van

resultaten van terugwinning en (her)gebruik

van grondstoffen uit afval.

* De hier genoemde maatregelen zijn voorbeelden en beschrijven de wijze waarop Attero zijn verantwoordelijkheid invult.

De volledige set maatregelen en interne instructies is vastgesteld door het Attero Management Team.

GRI-indicator

4.8

4.11

4.12

HR1


CertificeringenAlle locaties van Attero zijn sinds 3 juli 2012 gecertificeerd voor kwaliteit

(ISO 9001), milieu (ISO 14001) en arbo/veiligheid (OHSAS 18001).

Attero is tevens gecertificeerd volgens NTA 8080 voor productie en afzet

van groen gas. VAR Engineering is gecertificeerd voor kwaliteit (ISO 9001).

De locaties Wijster en Groningen zijn

gecertificeerd voor de Certificeringsrichtlijn

verpakkingsafval. De locatie Wilp is

gecertificeerd voor milieu (ISO 14001), voor

de CO2-Prestatieladder niveau 3 en voor

Compliance Competence niveau 3.

Daarnaast beschikken diverse locaties over

de volgende productcertificaten:

Locatie WijsterAVI-bodemas (BRL 2307), gft-compost,

verontreinigde grond en baggerspecie (BRL

7500 / 7510)

Compostfabrieken locaties Maastricht, Venlo, Deurne en Moerdijkgft-compost

Locatie Moerdijk - afvalenergiecentraleAVI-bodemas (BRL 2307)

Locatie Tilburggroencompost, metalen (MRF-keurmerk)

Locatie Wilpgft-compost, verontreinigde grond en

baggerspecie (BRL 7500/7510),

recyclinggranulaat voor vaste

breekinstallatie en mobiele breker

(BRL 2506), beheer en kwalificatie van

grond en grondstromen (BRL 9335/9335-1)

Locatie Spijkduurzame brandstoffen


Afvalenergiecentrales en vergistinginstallatiesLocatie Moerdijk afvalenergiecentrale

Locatie Wijster afvalenergiecentrale;

scheiding- en vergistinginstallatie

Locatie Groningen scheiding- en vergistinginstallatie

Gft- en groencompostering Locatie Deurne gft-compostering

Locatie Maastricht gft-compostering

Locatie Moerdijk gft-compostering

Locatie Venlo gft-compostering met

vergistinginstallatie

Locatie Wilp gft-compostering met

vergistinginstallatie en

groencompostering

Locatie Wijster gft-compostering en

groencompostering

Locatie Tilburg groencompostering

Locatie Born tijdelijk buiten gebruik

RecyclingLocatie Spijk sorteerbedrijf kunststoffen

Locatie Wilp recyclingbedrijf en grondreiniging

Locatie Groningen kunststofnascheiding

Locatie Wijster kunststofnascheiding

Locatie Landgraaf puinrecycling en grondreiniging

Locatie Montfort puinrecycling en grondreiniging

Locatie Tilburg puinrecycling en grondreiniging

VAR|Frankenhuis textielrecycling

Overslagstations en terminals (laad- en losstations) Eindhoven (Acht) terminal

Tilburg (Loven) terminal

Locatie Bergen op Zoom overslag/treinterminal

Locatie Kerkrade overslag/treinterminal

Locatie Maastricht overslag/treinterminal

Locatie Breda overslag

Locatie Moerdijk overslag

Locatie Montfort overslag

Locatie Tilburg overslag

Locatie Venlo overslag

Locatie Wilp overslag

Stortplaatsen Locatie Landgraaf operationele stortplaats

Locatie Tilburg operationele stortplaats

Locatie Wijster operationele stortplaats

Locatie Wilp operationele stortplaats

Locatie Bergen op Zoom stortplaats selectief open

Locatie Haps stortplaats selectief open

Locatie Montfort stortplaats selectief open

Locatie Lochem gesloten stortplaats

Locatie Nuenen gesloten stortplaats

Locatie Schinnen gesloten stortplaats

Locatie Tegelen gesloten stortplaats

Locatie Uden gesloten stortplaats

Locatie Weert gesloten stortplaats

Locatie Zevenbergen gesloten stortplaats

Kantoren Locatie Arnhem kantoor

Locatie Buggenum kantoor

Locatie Mierlo kantoor

Locatie Moerdijk kantoor

Locatie Tilburg kantoor

Locatie Wijster kantoor

Locatie Wilp kantoor

Overzicht locaties (situatie per eind 2012)

GRI-indicator

2.5


Deponie

Verwerking brandbaar afval

Verwerking organisch afval

Sorteren

Overslag

Groningen

Wijster

Wilp

Moerdijk

Bergen op Zoom

Breda Tilburg

Deurne

Venlo

Landgraaf

Maastricht Kerkrade

Montfort

Verwerkingslocaties

UitgaveAtterowww.attero.nl

Redactie & CoördinatieTeam Jaarverslag Attero: Erik Knopert, Riny Kok, Arno Luisman, Jeffrey Middel, Frans Smuldersen Edwin Versluis

TekstbijdragenRon van Berkel (Bex*communicatie)Ilona Leussink

Thema-interviewsPieter van den Brand

Concept & VormgevingPhasis Communication Works

FotografiePaulien de Gaaij Arjan Oldenkamp

Colofon

Referentiedocumenten

• Attero Jaarverslag en jaarrekening 2011, 19 maart 2012

• The Greenhouse Gas Protocol – A Corporate Accounting and Reporting Standard (Revised Edition). WBCSD en WRI, maart 2004

• NEN-ISO 14064-1 – Greenhouse gases part 1 Specification with guidance at the organization level for quantification and

reporting of greenhouse gas emissions and removals. ISO, 2006

• GRI G3 richtlijnen voor duurzaamheidverslaggeving, versie 3.0, oktober 2006 (www.globalreporting.org)

GRI-indicator

3.4Voor toelichting: zie pagina 94

Contact en informatie

Attero staat open voor vragen, opmerkingen en suggesties met betrekking tot de inhoud van dit verslag. Hiervoor, alsmede voor verzoeken om additionele informatie, kunt u contact opnemen met:

Riny Kok Manager CommunicatiePostbus 41146080 AC HAELENT (088) 550 22 76E [email protected]

GRI-indicator

3.2


http://www.globalreporting.org

www.attero.nl

Attero Jaarverslag 2012

Duurzamesamenwerking

Jaarverslag 2012

10,2 mln m3 productie groen gas

3,4 mln ton afval verwerkt

1.165 GWh elektriciteitsproductie


Attero jaarverslag 2012

Documents

Transcript of Attero jaarverslag 2012