Instructie stembureauledenUw voorbereiding voor de verkiezingsdag

2

IntroductieDeze bijeenkomst gaat over:

•uw verantwoordelijkheden;

•de inrichting van het stemlokaal;

•het toelaten van de kiezers;

•het stemmen;

•het omgaan met klachten van kiezers;

•het tellen van de stemmen;

•het invullen van het proces-verbaal.

Zelfstudie

Doorloop de volledige instructie en de film over het tellen van de stemmen op www.verkiezingen2014.nl/toolkit

3

Verantwoordelijkheid stembureau• Voorzitter is eindverantwoordelijk

• Voorzitter wijst taken toe:

- is de voorzitter er niet, dan neemt ander lid de taken over

• Voorzitter kan hulp inroepen: [telnr. contactpersoon]

• Maximaal 7, minimaal 3 leden

• Tijdig aanwezig: vervanging/aflossing/pauzes

• Tellers

• Stembureau verantwoordt zich via proces-verbaal

4

Dag van de stemming: start werkzaamheden• Waar en hoe laat meldt u zich?

• Controle inrichting stemlokaal

- Plaatsing tafel, stemhokjes en stembus:

° Heeft u overzicht?

° Opstelling en afstand tot hokjes (stemgeheim)

° Looproute duidelijk?

• Problemen: neem contact op met gemeente

• U mag de zitting niet openen voor alles in orde is!

5

Zijn alle spullen er?U hebt in ieder geval nodig:

•De Brochure geldige identiteitsdocumenten;

•De brochure Stembureau-instructie voor de verkiezingsdag;

•Het uittreksel van het register van ongeldige stempassen;

•Voorbeeld-exemplaren van de stempas, kiezerspas en schriftelijke volmacht;

•Voldoende stembiljetten;

•Proces-verbaal;

•Een exemplaar van de Kieswet en het Kiesbesluit.

Inrichting stemlokaal: juist

6

Inrichting stemlokaal: onjuist

7

8

Dag van de stemming: start werkzaamheden• Controleer of de stembus leeg is en

sluit deze af.

• Open de envelop proces-verbaal (p-v).

• Vul relevante onderdelen van het p-v vast in.

9

Proces-verbaal• Let op: het p-v is vereenvoudigd.

• Minder controletellingen nodig.

• Minder tellingen overschrijven.

• Functie p-v is hetzelfde gebleven: verantwoording afleggen aan het gekozen orgaan.

10

Proces-verbaal

11

Toelating kiezerStappenplan: zie brochure Stembureau-instructie voor de verkiezingsdag

1. Stempas & id-bewijs + evt. volmachten

2. Controle id-bewijs (geldigheidsdatum)

3. Vergelijk gegevens stempas met gegevens id-bewijs

4. Controle echtheid stempas

5. Controle register ongeldige stempassen

6. Overhandigen stembiljet

12

ID-bewijs vermist/gestolen? Kiezer kan zich in stemlokaal identificeren met:

•proces-verbaal politie over vermissing van id-bewijs en een pasje met naam en foto

óf

•verklaring van gemeente over vermissing van id-bewijs en een pasje met naam en foto*

* In ongeveer 140 “pilot-gemeenten” wordt momenteel een verklaring van vermissing van het id-bewijs afgegeven door gemeente i.p.v. een proces-verbaal van de politie.

Het is in principe mogelijk dat een kiezer zich meldt in uw stemlokaal, met een verklaring van vermissing uit één van de “pilot- gemeenten”. In combinatie met een pasje met naam + foto volstaat deze verklaring ter identificatie.

Identiteitsdocumenten

13

Stempas

14

Echtheidskenmerken:

1.hologramfolie;

2.blokpatroon;

3.fluorkleur.

2.

3.

1.

Achterkant stempas

15

Schriftelijk volmachtbewijs

16

Echtheidskenmerken:

1.hologramfolie;

2.blokpatroon;

3.fluorkleur.2.

3.

1.

17

Toelating kiezer; register ongeldige stempassen• Voorzitter leest stempasnummer op.

• Tweede lid controleert of de stempas voorkomt in het uittreksel van het register van ongeldige stempassen (ROS).

• Zo ja, dan mag de kiezer niet stemmen.

• U neemt de stempas in, en als u vermoedens hebt van fraude, maakt u een aantekening op het p-v, inclusief de persoonsgegevens van de kiezer.

Toelating kiezer: bijzondere situaties

18

• Volmachten- onderhands- schriftelijk

• Kiezerspassen

19

Onderhandse volmacht• Maximaal twee volmachten per kiezer.

• Uitbrengen van een volmachtstem moet tegelijk met uitbrengen eigen stem.

• Maak aparte stapel van volmachten, t.b.v. het invullen van het p-v.

• NB: het is niet meer toegestaan dat een kiezer in het stemlokaal een volmacht verleent!

• Gebeurt dit toch, dan mag de gemachtigde de volmachtstem niet uitbrengen.

Onderhandse volmacht

20

Controleer:

1.is alles ingevuld?

2.zijn de handtekeningen verschillend?

1.

2.

Schriftelijke volmacht

21

• Géén kopie id-bewijs nodig!

• Identiteit is immers al door de gemeente gecontroleerd.

• Leg op stapel bij volmachtbewijzen.

Kiezerspas

22

Echtheidskenmerken:

1.hologramfolie;

2.blokpatroon;

3.fluorkleur.2.

3.

1.

23

Kiezerspas• Bij verkiezingen voor Europees Parlement en Tweede Kamer kunnen

kiezers met een kiezerspas in het hele land stemmen.

• Bij verkiezingen voor Provinciale Staten kunnen kiezers met een kiezerspas alleen stemmen in de provincie waar zij wonen.

• Bij gemeenteraadsverkiezingen is het stemmen met een kiezerspas niet mogelijk.

24

Kiezerspas• Kiezerpas is apart document geworden.

• Bij kiezerspas ook controle id-bewijs.

• Controle register ongeldige stempassen niet nodig.

• Kiezer mag met in kiezerspas omgezette stempas toch in eigen gemeente stemmen!

• Maak van de kiezerspassen een aparte stapel.

25

Stembiljet• De kiezer maakt zijn keuze door één wit stipje voor één

kandidaat gedeeltelijk of helemaal in te kleuren met rood potlood.

• Een andere kleur gebruiken maakt het stembiljet ongeldig.

• De kiezer kan ook beslissen geen keuze te maken. In dat geval stemt hij blanco. Schrijft hij toch iets op het biljet, dan is zijn stem ongeldig.

26

Stembiljet• Leg kiezer eventueel uit dat het

stembiljet ongeldig is als hij iets op het stembiljet schrijft of tekent waardoor zijn identiteit kan worden achterhaald.

• Vergist een kiezer zich, dan kunt u éénmaal een nieuw stembiljet geven.

• U maakt het teruggegeven biljet onbruikbaar.

• Eventueel mogen stembureauleden uitleg geven over gebruik van het stembiljet.

• Dat mag alleen buiten het stemhokje.

27

Stemgeheim• Twee of meer kiezers in één stemhokje

is niet toegestaan.

• Uitzondering: kiezers die vanwege een lichamelijke beperking niet zelfstandig hun stem kunnen uitbrengen.

• Kiezers met een verstandelijke beperking mogen geen hulp krijgen in het stemhokje.

28

Stemgeheim• Ook kinderen mogen niet mee

het stemhokje in, tenzij duidelijk is dat van enige beïnvloeding absoluut geen sprake kan zijn (bijv. moeder met een kind van drie jaar).

• Het is aan het stembureau om hierin tot verstandige keuzes te komen.

29

Ordehandhaving• In stemlokaal mogen geen

activiteiten plaatsvinden die kiezers in hun stemgedrag kunnen beïnvloeden.

• Wel toegestaan: waarnemers, ook van politieke partijen.

• Wel toegestaan: kiezers met t-shirts, das, badge enz. van een politieke partij.

• Niet toegestaan: stembureauleden met t-shirts, das, badge enz. van een politieke partij.

30

Ordehandhaving• Als een ordeverstoring uit de hand

loopt en u hulp nodig heeft, kunt u de contactpersoon bellen.

• Bij calamiteiten moet de voorzitter de zitting tijdelijk schorsen.

31

Het tellenHet is 21.00 uur:

•Laat de laatste kiezers stemmen.

•Sluit de stembus.

•U sluit het stemlokaal niet.

•Kiezers mogen telling bijwonen (zij mogen niet helpen!).

•De voorzitter heeft de leiding: legt het telproces uit, verdeelt de taken.

•De leden volgen instructies voorzitter.

•Maak ruimte om te tellen (tafels bij elkaar of juist aan de kant) en zet bordjes met lijstnummers neer.

32

Het tellen• Let op: de telmethode is gewijzigd.

• De nieuwe methode levert minder fouten op en duurt ook minder lang.

• U turft niet meer en hoeft minder over te schrijven.

• Voor het stappenplan, zie:

° www.verkiezingen2014.nl/toolkit

° brochure Stembureau-instructie voor de verkiezingsdag

33

Tellen• In de volgende video wordt de nieuwe telmethode in beeld gebracht.

www.verkiezingen2014.nl/toolkit

34

Tellen: wat als het niet klopt?• Als het getelde aantal toegelaten kiezers niet gelijk is aan het

getelde aantal stembiljetten, moet u opnieuw tellen.

• Een uitgebreid stappenplan staat in de brochure Stembureau-instructie voor de verkiezingsdag, waarvan op de dag van de stemming in elk stemlokaal een exemplaar aanwezig is.

35

Tellen: wat als het niet klopt?• Eerst controleert u alle optellingen.

• Dan telt u opnieuw het aantal toegelaten kiezers (tel daartoe de stempassen, kiezerspassen en volmachtsbewijzen opnieuw).

• Daarna telt u het aantal stembiljetten per lijst opnieuw.

• Daarna telt u het aantal stembiljetten per kandidaat opnieuw.

• U herhaalt alle stappen totdat u twee keer hetzelfde resultaat hebt.

• Zijn er toch nog verschillen, vermeld die dan in het p-v.

• In de brochure Stembureau-instructie voor de verkiezingsdag staat dit stappenplan uitgebreid beschreven.

• Komt u er echt niet uit, bel dan de contactpersoon van de gemeente.

36

Afronden• Stop alles in enveloppen

• Verzegel deze

• Vul het proces-verbaal in

• Vergeet het proces-verbaal niet te ondertekenen

• Sluit alles af en breng de spullen naar de gemeente.

37

Einde• Bestudeer thuis de hele

instructie en de film!

• www.verkiezingen2014.nl/toolkit

• Heeft u nog vragen: stel ze gerust

Veel succes!