Inhoud 1. Inleiding .............................................................................................................................. 4

2. Cultuur en ‘human nature’ .................................................................................................. 7

IS CULTUUR UNIEK VOOR MENSEN? ........................................................................... 7

WAAROM ZIJN MENSEN KUNDIG IN CULTUREEL LEREN? ..................................... 8

ONDERZOEKSVOORBEELD : Ecoculture and differences in cognitive functioning .... 9

3. Methodes om cultuur en psychologie te bestuderen (hfst4) ............................................. 10

OVERWEGINGEN VOOR ONDERZOEK OVER CULTUREN UIT TE VOEREN ....... 10

SPECIFIEKE METHODEN ................................................................................................ 13

CASE STUDY : THE CULTURE OF HONOR IN THE SOUTHERN UNITED STATES

.............................................................................................................................................. 15

4. Ontwikkeling en socialisatie (hfst5) ................................................................................. 15

UNIVERSELE HERSENEN ONTWIKKELEN NAAR CULTUREEL GEVARIEERDE

‘MINDS’ .............................................................................................................................. 15

SENSITIEVE PERIODES VOOR CULTURELE SOCIALISATIE .................................. 15

CULTURELE VERSCHILLEN IN PSYCHOLOGISCHE PROCESSEN ONTSTAAN

MET DE LEEFTIJD ............................................................................................................ 16

HOE VERSCHILLEN VROEGE KINDERTIJDERVARINGEN OVER CULTUREN ? . 16

MOEILIJKE OVERGANGEN IN DE ONTWIKKELING ................................................. 18

SOCIALISATIE DOOR ONDERWIJS ............................................................................... 18

CASE STUDY : EAST ASIANS AND MATH EDUCATION .......................................... 19

5. Cultuur en Zelf (hfst6) ..................................................................................................... 19

WIE BEN IK ? ..................................................................................................................... 19

ONAFHANKELIJK vs AFHANKELIJK ZELFBEELD .................................................... 20

INDIVIDUALISME EN COLLECTIVISME ..................................................................... 21

HETEROGENITEIT VAN INDIVIDUEN EN CULTUREN ............................................. 22

GESLACHT & CULTUUR ................................................................................................. 22

ANDERE VERSCHILLEN IN ZELFCONCEPT ............................................................... 23

IMPLICIETE THEORIEËN OVER DE NATUUR VAN HET ZELF ............................... 25

PERSOONLIJKHEID .......................................................................................................... 26

6. Motivatie ........................................................................................................................... 26

MOTIVATIE VOOR ZELFMANAGEMENT EN ZELFVERTROUWEN ....................... 26

MOTIVATIES VOOR ‘FACE’ EN ZELFVERBETERING ............................................... 27

RELIGIE EN PRESTATIEMOTIVATIE ............................................................................ 28

VERTEGENWOORDIGING (agency) EN CONTROLE ................................................... 29

MOTIVATIE OM ERGENS BIJ TE HOREN OF OM UIT TE BLINKEN ....................... 31

7. Cognitie en perceptie ........................................................................................................ 32

ANALYTISCH EN HOLISTISCH DENKEN .................................................................... 32

AANDACHT ....................................................................................................................... 33

BEGRIJPEN VAN ANDERE MENSEN HUN GEDRAG ................................................. 33

REDENEERSTIJLEN .......................................................................................................... 34

TOLERANTIE VOOR TEGENSTELLINGEN .................................................................. 34

CREATIEF DENKEN ......................................................................................................... 35

PRATEN EN DENKEN ....................................................................................................... 35

EXPLICIETE vs IMPLICIETE COMMUNICATIE ........................................................... 36

LINGUISTISCHE RELATIVITEIT .................................................................................... 36

HOE BEGRIJPEN WE DE PLAATS VAN DE MENS IN DE WERELD ......................... 37

SLIDES 92 – 101 : INTELLIGENTIE................................................................................. 37

8. Inter-persoonlijke aantrekking, intieme relaties en groepen ............................................. 38

INTER-PERSOONLIJKE AANTREKKING ...................................................................... 38

INTIEME RELATIES .......................................................................................................... 39

GROEPEN ........................................................................................................................... 41

9. Multiculturele wereld ........................................................................................................ 43

MOEILIJKHEDEN IN HET ONDERZOEKEN VAN ACCULTURATIE ........................ 43

WAT GEBEURT ER ALS IEMAND NAAR EEN NIEUWE CULTUUR VERHUIST? . 44

VERSCHILLEND EN VAAK ONGELIJK ........................................................................ 46

MULTICULTURELEN ....................................................................................................... 47

MULTICULTURELEN ZIJN CREATIEVER .................................................................... 48

10. Fysieke gezondheid ....................................................................................................... 49

BIOLOGISCHE VARIABILITEIT ..................................................................................... 49

CULTUUR EN GEZONDHEID .......................................................................................... 51

GENEESKUNDE ................................................................................................................. 53

11. Mentale gezondheid ...................................................................................................... 53

WAT IS EEN PSYCHOLOGISCHE STOORNIS ? ............................................................ 54

CULTUURGEBONDEN SYNDROMEN ........................................................................... 54

UNIVERSELE SYNDROMEN ........................................................................................... 56

BEHANDELING MENTALE GEZONDHEID .................................................................. 58

12. Emoties .......................................................................................................................... 59

WAT IS EEN EMOTIE ? ..................................................................................................... 60

VARIEERT EMOTIONELE ERVARING OVER CULTUREN ? ..................................... 60

GEZICHTSFEEDBACKHYPOTHESE .............................................................................. 62

CULTURELE VARIATIE IN DE INTENSITEIT VAN DE EMOTIONELE ERVARING

.............................................................................................................................................. 62

EMOTIES EN TAAL ........................................................................................................... 62

CULTURELE VARIATIE IN SOORTEN ERVARINGEN ............................................... 63

CULTURELE VARIATIE IN SUBJECTIEF WELZIJN EN GELUK ............................... 63

CONCLUSIE IN VERBAND MET CULTURELE VARIATIE IN EMOTIES ................. 65

1. Inleiding

Cultuur = …

1. Soort informatie

Wat we weten / kunnen leren we door sociaal leren van anderen

! is geen exacte replicatie owv cultuurveranderingen door de tijd

dynamisch en altijd veranderend

2. Groep van individuen

Wat gemeenschappelijk is met andere groepsleden ( niet individueel )

en wat verschilt tussen groepen ( niet universeel )

! geen scherpe grenzen tussen culturen : globale interdependentie,

migratie

3. Gedeelde gedragscontext

wat behoort tot een gedeelde sociale omgeving

! niet determinerend, grote individuele verschillen binnen 1 cultuur

Cultuur = dynamische groep van individuen die dezelfde context delen, blootgesteld worden

aan dezelfde culturele boodschappen die hier op verschillende manieren door beïnvloed zijn

The mind : onafhankelijk of verweven met cultuur ?

1. Algemene psychologie : geest is abstract en centraal verwerkingsunit (CPU), dat

onafhankelijk van de inhoud of context werkt

culturele verschillen zijn gevolg van ruis, fouten in proefopzet, …

2. Culturele psychologie : het denken bevat ook de interactie met de inhoud en de

deelname met de context waarin men aan het denken

een identieke actie kan verschillende betekenissen hebben, de

mogelijke betekenissen zijn beïnvloed door de culturele context waarin

de actie zich voordoet

verweven

VB. Figure line task : absolute lengte vs. relatieve (proportionele)

lengte natekenen

activiteit in hersenen : meer activiteit = moeilijker

EA (European American) : relatief > absoluut (fMRI)

Aziaten : absoluut > relatief (fMRI)

PLASTICITEIT : Hersenen worden gevormd door culturele

ervaring

VB. Studie taxichauffeurs in Londen: posterieure hippocampus = groter

Culturele verschillen in psychologische processen

= de mate waarin iemand blootgesteld wordt met een bepaald

cultureel idee zorgt ervoor dat ze hier veel over denken en een

rijk netwerk van gedachten, gedragingen en gevoelens hierrond

creëren

Case study : De Sambia

Overgebleven uit oorlogstijden culturele traditie van jongens man : pijnlijk proces

Geloven dat deze jongens zonder ‘zaad’ zijn geboren, moeten dit inslikken van andere

mannen

Homo/heteroseksualiteit Sambia Seksuele oriëntatie Westen :

elke Sambiaanse man doorloopt elke stage ( homo – bi – hetero )

Psychologische universaliteiten

1. ‘Accessibility’ Universal

= een cognitief proces dat in alle culturen bestaat, dat gebruikt wordt om

hetzelfde probleem op te lossen en in dezelfde mate toegankelijk is tussen

culturen

vb. sociale facilitatie

2. Functional Universal

= een cognitief proces dat in meerdere culturen bestaat, gebruikt wordt om

hetzelfde probleem op te lossen en meer toegankelijk is voor sommigen dan

voor anderen

vb. kostelijke straf, categorisatie regels, rol van negatief affect in depressie, …

3. Existential Universal

= cognitief proces dat in meerdere culturen bestaat, maar niet noodzakelijk

gebruikt wordt om hetzelfde probleem op te lossen en is niet even toegankelijk

tussen culturen

vb. Westen : succces = motivatie, falen = demotiverend Azie

4. Nonuniversal

= cognitief proces dat niet bestaat in alle culturen

vb. ‘telraam’ redeneren

Psychologische database

Westers Educated Industrialized Rijk Democratisch

= smalle en ongewone populatie

1. geïndustrialiseerden reageren anders dan mensen van kleinschalige

gemeenschappen

2. meer uitgesproken responsen

3. Amerikanen nog extremere responsen dan Westerse mensen

4. Respons Amerikaanse college studenten nog meer verschillend dan van

volwassenen die geen hoger onderwijs gedaan hebben

VB. Müller-Lyer illusie : belang van blootstelling aan hoeken

Meer voorbeelden in slides college 2 – s41 tem s55

Waarom culturele psychologie studeren ?

De rol van culturele ervaring in hoe we denken en voelen

vermijden van vervormd en onvolledig begrip van menselijke geest

HOE omgaan met mensen van andere cultuur ?

1. Color-blind approach : focussen op de gemeenschappelijke menselijke natuur

als je mensen vertelt dat ze 2 groepen zijn, krijg je vlug discriminatie

tussen de groepen

2. Multicultural approach : mensen identificeren zich sterk met hun groep en de

meeste groepsidentiteiten zijn meer betekenisvol dan de

artificiële groepen in het labo

1 2 : groepen die multiculturele boodschappen benadrukken doen ’t op verschillende

vlakken beter dan groepen die color-blind messages benadrukken

VB1. Studie relatie tussen bedrijfsattitude tov diversiteit en werknemers’

engagement: Hoe meer multicultureel, hoe meer engagement bij minderheids-

werknemers

VB2. Na exposure aan multiculturele boodschappen, meer positieve

conversaties tussen Canadezen en Native canadians, verhoogde

identiteitsveligheid bij NC en minder uitdrukken van negatieve emoties

door C

VB3. Meer positieve attitudes van blanke studenten tov minderheids-

studenten als multiculturele boodschappen in de omgeving

Etnocentrisme = mensen van andere culturen oordelen adhv de standaarden van de

eigen cultuur

Vanwaar komt culturele psychologie ?

Wundt : Volkerpsychologie

Russische cultuur-historische school :

- mensen interageren met hun omgeving adhv de ‘werktuigen’ of menselijke

uitvindingen die hen doorheen de geschiedenis doorgegeven zijn ( vb. uitvinding van het

wiel, democratie, … )

- al het menselijke denken wordt behouden en uitgedrukt via geaccumuleerde ideeën en

het wordt uitgeoefend in dagelijkse activiteiten

WOII : Cultuur- en persoonlijkheidsstudies

2. Cultuur en ‘human nature’

IS CULTUUR UNIEK VOOR MENSEN?

Cultureel leren

MENSEN DIEREN :

- leren sneller en beter van anderen

- kiezen wie ze gaan imiteren : efficiënter

(VB. 4-jaar oude kinderen kiezen ervoor om het model dat ‘prestigieus’ is te imiteren)

- ‘algemeen imitatiemechanisme’ : we weten niet wélk specifiek gedrag van het model

leidt tot zijn succes, dus we gaan alles nadoen, zelfs fout gedrag

2 CAPACITEITEN gesofisticeerde leervaardigheden :

1. Theory of mind : het vermogen om het perspectief van anderen in te nemen,

verstaan dat deze verschillen van het eigen perspectief en dat

anderen ook andere intenties hebben

a. Imitatief leren

= diegene die leert internaliseert de doelen en gedragsstrategieën

van het model

b. Emulatief leren

= focussen op de omgevingsgebeurtenissen die betrokken zijn

bij ’t leren, vereist geen imitatie van de gedragsstrategieën v/h

model, creatief

! laat niet toe om culturele informatie te accumuleren

VB. 2j. kind en chimpansee moeten iets nemen met hark : chimpansee doet

aan emulatief leren, kind aan imitatief (slides)

2. Taal : is integraal in menselijk cultureel leren, zorgt ervoor dat dit

cumulatief is

Cumulatieve culturele evolutie

RATCHET EFFECT : culturele informatie kan verder opstapelen zonder eerdere

informatie te verliezen

vereist imitatief leren en gesofisticeerde communicatie

Verliezen van ideeën: - accumulatie is afhankelijk van ’t feit dat er een groot aantal

modellen beschikbaar moeten zijn om van te leren

- kleine populaties verliezen ideeën omdat er weinig modellen

beschikbaar zijn en niet iedereen even goed leert

Ook bij psychologische mechanismen, vb. mathematisch redeneren

WAAROM ZIJN MENSEN KUNDIG IN CULTUREEL LEREN?

( zie vooral slides C2 ! )

EQ : encephalization quotient = de ratio van het hersengewicht van één dier met ’t

hersengewicht van een gelijkaardig van dezelfde

lichaamsgrootte

mens : 4 – 5 keer groter

Neocortex ratio = een meting van intelligentie, want primaten hun

hersenen verschillen het opmerkelijkst in de grootte van

de neocortex met andere zoogdieren

VB. Studie Herrmann et al. :

fysieke probleemoplossende taken : kind = chimpansee, oerangoetan

sociale probleemoplossende taken : kind > chimpansee, oerangoetan

mens heeft grotere hersenen owv sociale capaciteiten !

ONDERZOEKSVOORBEELD : Ecoculture and differences in cognitive

functioning

meer uitleg in extra slides college 2 !!

MASUDA & NISBETT

Fase 1 : Herinneringstaak

Japanners en Amerikanen verwezen ongeveer evenveel ( geen

significant verschil ) naar actieve objecten en focale (=centrale)

objecten

Japanners verwezen significant meer (p < .05 of .01) naar achtergrond –

en passieve (=inert) objecten

Fase 2 : Herkennen van de centrale vis

Japanners : Originele > geen > nieuwe achtergrond

Amerikanen : Geen > originele > nieuwe achtergrond

! Bij Amerikanen minder uitgesproken verschil tussen de ≠ achtergronden, bij

Japanners sterke daling van herkenning bij nieuwe achtergrond

VERKLARING RESULTATEN :

Japan = afhankelijke samenleving holistisch denken

Amerika = onafhankelijke samenleving analytisch denken

‘NATUURLIJKE’ EVIDENTIE : Zwarte Zee studie (gezien bij college9: Cultuur&Cognitie)

minimale verschil – benadering : Objecten verschillen enkel in hun dagelijkse activiteiten,

die mate van afhankelijkheid bepalen

Farmers & Fishermen Herders: > relationele antwoorden in de categorisatietaak, wat

duidt op holistisch denken ( A = categorisch, B = relationeel

antwoord)

< categoriale antwoorden in de redeneertaak, wat erop

wijst dat herders meer analytisch denken ( Groep 1 =

relationeel / analytisch, Groep 2 = categoriaal / holistisch antwoord)

(zie ook p.305)

3. Methodes om cultuur en psychologie te bestuderen (hfst4)

OVERWEGINGEN VOOR ONDERZOEK OVER CULTUREN UIT TE VOEREN

Probleem : Bij ’t overnemen van methoden van andere velden van de psychologie, nemen

we ook deze problemen over en creëren we verdere ambiguïteiten bij ’t toepassen van deze

methoden op mensen van andere culturen.

Welke culturen moeten we bestuderen ?

Selectie maken op basis van een theoretische variabele

culturen die variëren op een specifieke theoretische dimensie (vb.

collectivisme)

bij onderzoek naar universaliteit v/e psychologische eigenschap:

culturen die sterk variëren op zoveel morgelijk theoretisch relevante

dimensies (vb. taal, geografie, filosofie, niveau van onderwijs,..) . Als er

gelijkenis wordt gevonden in deze specifieke psy. eigenschap is dit

overtuigende evidentie voor de universaliteit hiervan ! (vb.theory of mind)

Betekenisvolle vergelijkingen over culturen maken

1. Ontwikkel kennis over de culturen

χ lees bestaande teksten en etnogafieën ( valkuil : bias van de schrijver )

χ vind iemand van de cultuur die je gaat bestuderen en die geïnteresseerd is in

hetzelfde onderzoek met je uit te voeren

χ integreer in de cultuur om het ‘firsthand’ te leren

2. Contrasteren van zeer verschillende vs. gelijkaardige culturen

χ er zijn cultureel geleerde vaardigheden ivm het uitvoeren van onderzoeken of

het deelnemen aan onderzoek ( geïndustrialiseerde > niet-geïndustrialiseerde )

χ Methodologische equivalentie : de onderzoeksmethode wordt op een

identieke manier geïnterpreteerd over

verschillende culturen

= bijvoorbeeld hoog tussen Amerikaanse en Japanse studenten,

daarom voorkeur voor vergelijking tussen deze culturen !

Probleem van generaliseerbaarheid

Probleem van ‘Power’ :

de bekwaamheid van de studie om een effect vast

te stellen en de mogelijkheid dat zo een effect ook

echt bestaat

is er genoeg verschil in de cultuur

(onafhankelijke variabele) om een verschil in de

afhankelijke variabele vast te stellen ?

3. ‘Emic’ (van binnenuit) vs. ‘Etic’ (van buitenuit) benadering (C3, s10&11!)

χ Fasen van cultuurvergelijking

Het uitvoeren van cross-cultureel onderzoek met ‘surveys’ (=vragenlijsten)

Veel problemen bij ’t gebruik van vragenlijsten

Deze zijn niet goed om vergelijking te maken over culturen, maar wel voor het

identificeren van individuele verschillen binnen culturen

zie ook s20 – s42 !

A. VERTALING VAN DE ITEMS

Problemen met Engelse vragenlijsten:

1. Participanten hebben waarschijnlijk slechtere Engelse vaardigheden dan de vertalers

2. Zijn diegenen die goed Engels kunnen wel representatief voor hun cultuur ?

3. De taal waarin we denken kan de manier waarop we denken beïnvloeden

Probleem met vertalen : equivalent van de psychologische term in de vreemde taal ?

Goede vertaling verzekeren :

1. één van de onderzoekers is volledig tweetalig

2. ‘Back-translation’ methode : Engels vreemde taal Engels

χ : onnatuurlijke / moeilijk te begrijpen vertaling

B. ANTWOORDBIAS

1. Moderacy bias = hoe waarschijnlijk mensen van verschillende culturen hun

neiging om in te stemmen met een gemiddeld antwoord

uitdrukken

2. Extremity bias = hoe waarschijnlijk mensen van verschillende culturen hun

neiging om in te stemmen met een extreem antwoord

uitdrukken

1&2 : antwoordstijlen, beïnvloeden hoe een individu antwoordt onafhankelijk van de

inhoud van het item!

Oplossing : Vermijd het geven van gemiddelde antwoordopties ( ipv 7-

puntenschaal, JA/NEE antwoordopties geven)

Oplossing : Standaardiseer je scores : ! assumptie dat het gemiddelde

responsniveau identiek is over culturen

enkel gebruiken als interesse in patroon van antwoorden,

niet als vergelijken van het gemiddelde antwoordniveau

3. Acquiescence bias = de neiging om met de meeste uitspraken akkoord te gaan

= cultureel : holistisch denken meer mogelijke waarheden, zij

kunnen zichzelf als zowel introvert als extravert zien

Oplossing : omgekeerd-scoren van de helft van de items

Oplossing : standaardiseren, maar zie eerder vermeld probleem

C. REFERENTIEGROEP EFFECTEN

= mensen in verschillende culturen gebruiken verschillende standaarden, ze

vergelijken zich namelijk met andere referentiegroepen

Oplossing : Vermijd subjectieve metingen die een verschillende standaard kunnen hebben

in de onderzochte groepen meer concrete items of veranderen van

antwoordformaat

Oplossing : Gedrags – of fysiologische metingen gebruiken

VB. Studie manipulatie referentiegroep (s34 – 37)

Als er vergeleken moest worden met een cross-culturele referentiegroep, werden de

resultaten gelijkaardig aan de bevindingen in de literatuur

D. DEPRIVATIE-EFFECTEN

= als je iets te kort komt, ga je dit net meer waarderen (vb. door tekort aan persoonlijke

veiligheid, meer waarde hieraan hechten)

Het uitvoeren van cross-cultureel onderzoek met ‘experimenten’

= eigenlijk quasi-experimenteel, want de onafhankelijke variabele ‘culturele

achtergrond’ is niet gemanipuleerd

Tussen-groepen manipulatie : verschillende groepen van deelnemers ontvangen

verschillende niveaus van de onafhankelijke variabele

Binnen-groeps manipulatie : elke deelnemer ontvangt meer dan 1 niveau van de OV

verschuift de vergelijking tussen culturen van ‘grootte van scores’ naar

‘patroon van scores’

( = eerst kijken binnen de 2 culturen hoe het patroon van antwoorden is, dan

deze patronen vergelijken)

SPECIFIEKE METHODEN

Situation Sampling

Theorie : cultureel gevormde situaties leiden ertoe dat men bepaalde gewoonten in het

denken over zichzelf en zijn wereld vormt

Onderzoeksdesign :

1. Deelnemers van twee culturen worden gevraagd om een aantal situaties die zij ervaren

hebben op te schrijven

2. Een tweede groep deelnemers krijgt een lijst van situaties ( van zowel eigen als andere

cultuur ) en wordt gevraagd zich voor te stellen hoe ze zich hierbij voelen

Analyse :

1. Onderzoeker kan nagaan of er culturele verschillen zijn in de manier waarop mensen

van verschillende culturen reageren op de situaties in stap2.

2. Mogelijkheid tot nagaan of de culturele oorsprong van de situaties verschillend

beantwoord worden (vb. zie boek p136 !)

Cultural Priming

De manier waarop men denkt verschilt eerder kwantitatief (dimensioneel) dan kwalitatief

iemand primen met een denkwijze die in mindere mate aanwezig is, kan ertoe leiden dat men

cf. deze denkwijze gaat handelen / antwoorden in het experiment

Culture-level measures

Hoe data verzamelen om hypothesen over een cultuur te testen ?

χ Vereisten culturele data : 1. Objectief en kunnen gerepliceerd worden

2. Kwantificeerbaar

Onderzoek naar de soorten culturele boodschappen waaraan individuen worden blootgesteld

1. Focus van het onderzoek op identificeerbare en kwantificeerbare boodschappen

(vb. lyrics muziek werkende (country) en middenklasse (rock) Amerikanen)

2. Een specifieke hypothese stellen

(vb. werkenden worden meer blootgesteld aan boodschappen over ‘resilience’, middenklasse

aan boodschappen over ‘eigen unieke leven leiden’ )

3. Ruwe data omzetten naar kwantificeerbare data : coderen

! subjectief : gebruik ‘blinde’ codeerders, nl. die de hypothese niet kennen

gebruik meerdere codeerders voor dezelfde data

De uitdaging van ‘Unpackaging’

= identificeren welke onderliggende variabelen leiden tot een cultureel verschil

Probleem : Een cultureel verschil op zich vertelt ons niet welke culturele ervaringen het

ondersteunen

VB. Japanners scoren hoger op een meting van ‘embarrassability’ als Amerikanen

STAP 1 : Zoek een theorie die de zoektocht naar mogelijke onderliggende

variabelen leidt

Japanners hebben een afhankelijk zelfbeeld

STAP 2 : Ga de geldigheid van de theorie na

STAP 3 : Demonstreer dat de geobserveerde culturele verschillen in

afhankelijkheid gerelateerd zijn aan de geobserveerde verschillen in

‘embarrassability’

! Je hebt nu niet noodzakelijk alle variabelen of de meest verklarende variabele

geïdentificeerd, maar één van de verklarende variabelen

Multiple Methods

= geen enkele studie voorziet een volledig beeld

Principe van Occams scheermes : elke theorie moet zo weinig mogelijk assumpties maken,

hoe simpeler de theorie, hoe waarschijnlijker dat ze juist

is

CASE STUDY : THE CULTURE OF HONOR IN THE SOUTHERN UNITED STATES

zie vooral slides 46-74 college 3 !!

Culture of honor = mensen streven ernaar hun reputatie te beschermen dmv agressie

Multiple methods :

χ archief data

χ vragenlijsten

χ fysiologische metingen

χ gedragsmetingen

χ veldexperiment

4. Ontwikkeling en socialisatie (hfst5)

UNIVERSELE HERSENEN ONTWIKKELEN NAAR CULTUREEL GEVARIEERDE

‘MINDS’

= onze universele biologische fundamenten worden vervormd door onze ervaringen en

dankzij onze vaardigheid om culturele kennis op te doen

SENSITIEVE PERIODES VOOR CULTURELE SOCIALISATIE

= periode in de ontwikkeling die toestaat voor de relatief gemakkelijke verwerving van een

set van vaardigheden

‘Developmental transition’

= overgang van de nadruk op het verwerven van nieuwe vaardigheden naar de

nadruk op het specialiseren en uitbuiten van de reeds geleerde vaardigheden

Sensitieve perioden voor taalverwerving

χ Vermogen om verschillende geluiden – fonemen – te discrimineren

in ’t begin van het eerste levensjaar kunnen kids alle fonemen

onderscheiden, naar het einde toe al veel minder

χ Het vermogen om een taal aan te leren daalt met de leeftijd

χ VB. Studie van de hersenen van tweetalige individuen

Vroeg geleerd : in zelfde gebieden activatie bij beide talen

Later 2de

taal geleerd : verschillende activatie van hersenhelften

- vb’en kinderen in het wild : Wild Boy of Aveyron, Genie, Rochom P’ngieng

Sensitieve perioden voor cultuurverwerving

VB. Studie: Identificatie met Canadese cultuur door Chinese immigranten

Interactie-effect van leeftijd en aantal jaar in Canada :

<15j en 20jaar : meeste identificatie met de cultuur, stijgt naarmate langer in Canada

16-30j : lichte daling van identificatie naarmate langer in Canada

31-50j : sterke daling naarmate langer in Canada, mogelijk omdat zij zich net meer

beginnen te ergeren aan de andere cultuur

CULTURELE VERSCHILLEN IN PSYCHOLOGISCHE PROCESSEN ONTSTAAN

MET DE LEEFTIJD

VB. Verwachtingen in verband met de toekomst : Aziaten US

US : verwachting dat bestaande trend zich gaat voortzetten

A : verwachten verandering

Kinderen van 7j hebben nog gelijkaardige verwachtingen, 9j al uitgesproken verwachtingen

conform cultuur

HOE VERSCHILLEN VROEGE KINDERTIJDERVARINGEN OVER CULTUREN ?

Persoonlijke ruimte van het kind

VB. Studie interacties ouder-3m.baby (C4 s26-29)

Afhankelijke variabelen :

χ lichaamscontact

χ face-to-face contact

χ respons (koud/warm) op signalen (+/-) van het kind

VB. Studie slaaparrangementen (C4 s11-21)

Voorkeur voor een bepaald slaaparrangement weergeeft de onderliggende waarden v/d

cultuur

Waarden India Waarden US

Incest vermijden Incest vermijden

Bescherming v/d kwetsbaren (kleinsten) Privacy v/h koppel

Vrouwelijke kuisheidsangst Ideaal van autonomie

Respect voor hiërarchie

Slaaparrangementen is een voorbeeld van Enculturatie : niet doelgericht leren (s8 !)

Ouderschapsstijlen

1. Authoritarian (autoritair)

= hoge eisen, strenge regels en weinig open dialoog tussen ouder en kind. Weinig

warmte

2. Authoritative

= child-centered, hoge verwachtingen ivm maturiteit van het kind, leren het kind

gevoelens te herkennen en reguleren, moedigen onafhankelijkheid aan. Warmte en

democratisch

3. Permissive

= ouders die erg begaan zijn met hun kinderen, veel expressie van warmte, maar te

weinig grenzen stellen

is een Westerse taxonomie

een Oosterse / Niet-Westerse ouderschapsstijl bevat eerder :

1. Weinig eisen tot het kind de schoolleeftijd bereikt heeft, dan worden de ouders

strenger

2. De manier waarop warmte en responsiviteit gecommuniceerd worden door de ouders

is anders bij Aziaten, namelijk minder expliciet

3. een grote rol voor ‘Training’ : een inspanning v/d ouders om het kind t leren voldoen

aan sociaal wenselijk gedrag, door het voorzien van

expliciete voorbeelden

Deze verschillen in ouderschapsstijlen leiden ertoe dat US-kinderen leren dat ze

onafhankelijk zijn en Aziatische kinderen leren dat ze afhankelijk zijn / in relatie staan tot hun

moeder

χ VB. US kinderen benadrukken meer eigen kwaliteiten en voorkeuren

χ VB. US moeders benadrukken meer successen en positieve ervaringen van

kind

Noun biases

= het overwicht van zelfstandige naamwoorden tov werkwoorden en andere relationele

woorden in het vocabularium van jonge (Westerse) kinderen

2 mogelijke verklaringen :

1. Linguistisch : noun biases reflecteren hoe verschillende talen de zelfstandige

naamwoorden en werkwoorden verschillend benadrukken

2. Kinderen leren anders communiceren over objecten

vb. US moeder – kind : Grote gele truck, hier is een andere rode truck, …

Az. moeder – kind : Papa truck – broer truck, gaan samen picknicken ….

Nadruk op karakteristieken, hoe truck zich onderscheidt van anderen / op

relationele, relaties tussen trucks

Rol van analytisch vs holistisch denken

MOEILIJKE OVERGANGEN IN DE ONTWIKKELING

The terrible twos

Op 2-jarige leeftijd is er een toename van niet-luisterend en oppositioneel gedrag

Functie : socialisatie tot een volwassen, verbaal assertief individu

Vooral in Westerse wereld, waar het kind in een onafhankelijke cultuur wordt

opgevoed

Rebellie als adolescent

Adolescentie is een ‘existential universal’

Meerderheid van de culturen verwachten niet dat adolescenten zich ongehoorzaam gedragen

Variabele die een moeilijke adolescentie voorspelt = leren accepteren van volwassen rollen

gemakkelijker als er minder verscheidene rollen zijn (traditionele culturen)

moeilijker hoe meer keuze: 5 mijlpalen van adolescentie in Westerse landen,

nl. school afmaken, huis verlaten, financieel onafhankelijk worden, trouwen,

min.1 kind

SOCIALISATIE DOOR ONDERWIJS

Wie naar school is geweest maakt meer gebruik van:

χ clustering en andere leerstrategieën

VB. Studie Luria : taxonomische categorisatie (p185) ‘Which object doesn’t belong’ :

wie geen onderwijs had gehad, kon amper/niet taxonomisch categoriseren,

maar keek naar hoe deze objecten samen gebruikt konden worden afhankelijk

van de context

χ abstract logisch redeneren

χ culturele ‘werktuigen’ (vb. cijferen)

χ een meer efficiënte manier om informatie te verwerken school beïnvloedt

dus hoe mensen denken

CASE STUDY : EAST ASIANS AND MATH EDUCATION

Verschillen in onderwijs tussen culturen verschillen in psychologische processen

US Japan, China, Taiwan :

χ grotere spreiding in scores in US

χ J,C en T presteerden gemiddeld beter

χ verschillen meer uitgesproken bij de oudere kinderen : hoogste US score =

slechtste score andere landen

Mogelijke verklaringen :

1. Verschillen in de manier waarop wiskunde onderwezen wordt

2. Psychologische verschillen in de manier waarop kinderen en ouders leren

conceptualiseren

Aziatische ouders zien onderwijs als meer centraal in het leven van hun

kind

3. Prestaties in relatie met de verwachtingen van kinderen en hun moeders

de standaarden van Aziatische moeders liggen hoger dan die van US

Aziatische moeders focussen de aandacht van hun kind op hun

academisch falen om tekorten te corrigeren

4. De taal

Chinees voor 13 = ‘tien-drie’

5. Cultuur en Zelf (hfst6)

WIE BEN IK ?

De natuur van ons zelfbeeld beïnvloedt sterk de manier waarop we onze sociale werelden

waarnemen en ermee interageren

Zelfbeschrijving :

χ Oppervlakkig niveau : uitspraken, inhoud hiervan wordt door cultuur

voorzien (vb. bepaalde basketploegfan zijn)

χ Diepgaander niveau : structuur van de uitspraken wordt bepaald door

cultuur (vb. Ik ben creatief = trek uitspraak Ik ben een

oudste dochter = relationele uitspraak : s15-16!)

VB. Studie Amerikanen Kenyans in zelfbeschrijving

studenten van beide culturen > nadruk op persoonlijke eigenschappen

andere Kenyans > nadruk op rollen en groepslidmaatschap

Dit patroon kan gegeneraliseerd worden naar andere Westerse vs. niet-

Westerse culturen en manifesteert zich al in de kleutertijd

ONAFHANKELIJK vs AFHANKELIJK ZELFBEELD

Onafhankelijk

Het ‘zelf’ haalt zijn identiteit van innerlijke kenmerken die :

χ de basis zijn van de identiteit van het individu

χ stabiel zijn over situaties en gedurende het leven

χ uniek zijn

χ autonoom zijn, namelijk van het individu zelf

χ significant zijn voor het gedrag

Figuur 6.4 (p201) :

1. Cirkel rond het individu overlapt niet met anderen

de identiteit is onderscheiden (/onafhankelijk) van relaties

2. De X’en = aspecten van de identiteit

belangrijke aspecten liggen in het individu, minder belangrijke ook bij

significante anderen

3. De cirkel rond het individu is een volle lijn

het zelf wordt als stabiel ervaren

4. De cirkel rond de ingroup is een onderbroken lijn

het verplaatsen van anderen tussen ingroup-outgroup is relatief

gemakkelijk

Afhankelijk

Het ‘zelf’ is :

χ een relationele entiteit die fundamenteel verbonden is met en behouden door

een aantal significante relaties

χ gedrag wordt gezien als contingent met de percepties van anderen hun

gedachten, gevoelens en acties (hoe beïnvloed mijn gedrag anderen?)

χ deel van een grotere sociale unit

Figuur 6.5 (p203)

1. De cirkel rond het individu overlapt grotendeels met de significante anderen

2. De belangrijke aspecten van de identiteit liggen in de overlapping

identiteit vindt zijn fundamenten in de relatie met anderen

relaties verwijzen ook naar groepslidmaatschap

3. Het individu wordt omgeven door een onderbroken lijn

de identiteit is veranderlijk in verschillende situaties

4. De ingroup wordt omgeven door een volle lijn

men wordt niet gemakkelijk een ingroepslid en geraakt hier ook niet

rap uit

Hersenactivatiepatronen

Westerse culturen : activatie in verschillende gebieden als ze aan zichzelf / moeder denken

China : zelfde activatiepatronen als ze aan zichzelf en moeder denken

Implicaties culturele verschillen in het zelfconcept

Computermetafoor klopt niet volledig want wij verschillen van computers door ons

zelfconcept :

χ organiseert de informatie die we over onszelf hebben en leidt onze aandacht

naar informatie die relevant is voor ons zelfbeeld

χ geeft vorm aan onze zorgen

χ leidt ons in de keuze voor partners en soort relaties dat we houden

χ beïnvloedt hoe we een situatie interpreteren en beïnvloedt zo de emotionele

ervaring die we erbij hebben

INDIVIDUALISME EN COLLECTIVISME

Individualistisch = meer nadruk op de onafhankelijke eigenschappen van zichzelf en

voelen zich onderscheiden van anderen, benadrukken het belang van

autonomie

fig 6.7 (p207) : mate van Individualisme

Collectivistisch = meer aandacht voor de afhankelijke eigenschappen van hun

zelfconcept, zoals intieme relaties en groepslidmaatschap

> 80% van de wereldpopulatie leeft in een collectivistische cultuur

ook in de US ! ( Hawaii, Utah, .. )

Dit fenomeen is een belangrijk fundament voor vele culturele psychologische theorieën en is

een belangrijke dimensie om ‘culturele variatie’ te verklaren

HETEROGENITEIT VAN INDIVIDUEN EN CULTUREN

De structuur van het zelfbeeld is een continuüm, soms voel je je meer verbonden met anderen,

soms eerder onderscheiden

wordt gedetermineerd door welke situaties men dagelijks tegenkomt

Een cultuur is zeer variabel en bestendig tegen simpele categorisatie

de individuen binnen een cultuur verschillen in de mate waarin ze in

deze cultuur ‘passen’

GESLACHT & CULTUUR

VB. Studie – zijn vrouwen eerder ‘afhankelijk-collectivistisch’ en mannen meer

‘onafhankelijk-individualistisch ? :

Vragenlijst met onderliggende factoren (collectivisme, agency,

assertiviteit, verwantschap)

significante cultuurverschillen voor alle factoren

1 significant geslachtsverschil, nl. voor ‘Verwantschap’ :

vrouwen > mannen, zijn dus meer afhankelijk in hun aandacht

voor anderen hun gevoelens en zorgen

Geen geslachtsverschillen voor de andere factoren

VB. Studie – hoe worden geslachtsrollen gezien ? Traditioneel vs. modern

Bevindingen :

1. Zeer uiteenlopende perspectieven tov geslachtsgelijkheid in de wereld

2. Mannen en vrouwen van een cultuur hebben een ongeveer gelijkaardige mening over

geslachtsgelijkheid

3. Mannen hebben over het algemeen meer een meer traditioneel perspectief

Welke kenmerken van een cultuur voorspellen een modern perspectief ?

1. Het percentage in een land dat een bepaalde religie hanteert : Christendom modern,

Islam traditioneel

2. De geografische locatie : Noorden modern , Zuiden traditioneel

3. Hogere individualisme score modern

VB. Studie – geslachtsrollen en het gebruik van de ploeg in de geschiedenis

Theorie : een culturele innovatie in de landbouw had implicaties voor de geslachtsrollen

‘Shifting Cultivation’ : vrouwen doen het meeste landbouwwerk,

met de kids vlakbij

‘Plough Cultivation’ : vereist spierkracht, vooral door mannen,

terwijl de vrouwen het huishouden doen

dit patroon is behouden gebleven bij de industrialisering van het land

Bevindingen studie : waar vroeger de ploeg gebruikt werd, zijn nu minder gelijke

geslachtsrollen en minder vrouwelijke participatie in het bedrijfsleven

‘Geëssentialiseerde geslachtsrollen’ :

= het geslacht dat geassocieerd wordt met de meeste macht in een cultuur wordt meer

geëssentialiseerd

= minder veranderlijk zijn van de geslachtsrol

vb. in US kunnen vrouwen wel mannenkleren dragen en mannenhobby’s beoefenen (veranderlijk), maar

mannen kunnen geen vrouwenkleren dragen / vrouwenhobby’s doen (onveranderlijk)

ANDERE VERSCHILLEN IN ZELFCONCEPT

Zelfsamenhang (self-consistency)

= hoe we denken en handelen over verschillende situaties

VB. Studie – effect van context op hoe men zichzelf beschrijft

1. Amerikanen zien zich gemiddeld positiever dan Japanners

2. Amerikaanse antwoorden waren gelijkaardig over de verschillende condities

grote variabiliteit in Japanse antwoorden

Implicatie : welke context voorziet ons van de meest accurate zelfbeschrijving ?

Cognitieve dissonantietheorie

= Men heeft de motivatie om consistent te zijn, cognitieve dissonantie treedt op als we

merken dat we inconsistent handelen

2 oplossingsstrategieën : 1. meer consistent gaan handelen

2. dissonantievermindering door attitudes te veranderen,

vb. rationalisatie na keuze

VB. Studie – vertonen mensen van verschillende culturen gelijkaardige dissonantie

verminderingsstrategieën als ze beslissingen maken ?

Canadezen rationaliseren hun beslissing

Japanners deden dit niet

VB. Studie – Oost-Aziaten rationaliseren de keuzes die ze voor anderen maken

Motivatie om consistent te zijn met anderen

VB. Studie – reactie op adverteerders

Hypothese : mensen met afhankelijk zelfconcept zijn minder gemotiveerd om

consistent te zijn met zichzelf en zijn daarom minder geaffecteerd door ‘fund-raisers’

die hen eraan herinneren dat ze al eerder geholpen hebben. Zij zijn daarentegen meer

gemotiveerd om consistent met significante/gelijke anderen te handelen

Resultaten bevestigen dit (p221)

Gunstige gevolgen van zelfconsistentie

Voor Amerikanen hoge correlatie met welzijn, sociale vaardigheden en

‘likability’

Nauwelijks correlatie voor Koreanen

Oost-Aziaten zijn niet per sé minder voorspelbaar, zij vertonen meer consistentie

binnen relaties ( bij m’n ouders ben ik zo, bij vrienden zo, … ) : ALS – DAN

Zelfbewustzijn

Subjectief = aandacht van binnenuit naar de wereld rondom ons, onbewust van onszelf

Objectief = van buitenaf naar binnen, het zelf wordt ervaren als het ‘ik’ dat geobserveerd

wordt door en interageert met anderen

Zelfbewustzijn beïnvloed ons denken op verschillende manieren :

1. Als we een objectief zelfbewustzijn hanteren, gaan we over onszelf denken zoals

anderen in onze omgeving over ons denken

VB. Studie – invloed van iemand anders op de zelfevaluatie

Amerikanen scoorden zichzelf even hoog als ze wisten dat iemand

anders hun goede / gemiddelde score gezien had (=inside-out)

Hong Kongers gaven zichzelf een veel lagere score als ze wisten dat

iemand hun gemiddelde score gezien had (=outside-in)

2. Eerste-persoonsherinneringen vs. derde-persoonsherinneringen

Aziaten herinneren zichzelf meer vanuit een ‘derde persoon’

perspectief

3. Accuraatheid van iemands’ zelfbeeld

Collectivisten kunnen meer accurate voorspelling maken van hun

toekomstig gedrag dan individualisten

Zelfbewustzijn kan ook veranderen door iemand voor een spiegel te zetten

Amerikanen worden hierdoor kritischer

Japanners onbeïnvloed, aangezien zij al een objectief zelfbewustzijn

hanteren

IMPLICIETE THEORIEËN OVER DE NATUUR VAN HET ZELF

= weergave van de overtuigingen die mensen hebben

= leiden onze interpretatie van wat gebeurt in de wereld rondom ons

Incrementele zelftheorie = het geloof dat we gemakkelijk kunnen veranderen en

dat er van ons verwacht wordt dat we ook veranderen

= vaardigheden en trekken van een persoon kunnen

(/moeten) verbeterd worden

reageren op mislukking door meer inspanning te gaan doen

culturen met deze theorie hebben doorgaans moeilijkere examens en

anders van inhoud ( je moet vooral hard leren om erop door te geraken,

aangeboren kennis helpt niet )

Wederzijdse invloed van onderwijs – cultuur

‘Entity’ theory of self = geloof dat het zelf grotendeels bestendig is voor

verandering

= vaardigheden en trekken zijn aangeboren kenmerken

Reageren op mislukking door hun aangeboren intelligentie te

beschuldigen

ingangsexamens kijken vooral naar aangeboren IQ, niet de bedoeling

dat je hier hogere scores op kan halen door te leren

PERSOONLIJKHEID

‘ Big Five ’ model

Openness – Conscientiousness – Extraversion – Agreeableness – Neuroticisme

Neurotiscisme – Extraversie – Vriendelijkheid – Openheid – Conscientieusheid

Alle andere persoonlijkheidstrekken zijn een combinatie van deze 5

Chinese ‘Big Four’ model (C6 s56) :

χ afhankelijkheid ( ~ neuroticisme )

χ interpersoonlijke verbondenheid

χ sociale potentie ( ~ extraversie )

χ individualisme ( ~ vriendelijkheid )

Probleem met PH-onderzoek adhv vragenlijsten : mensen vergelijken zichzelf met lokale

normen, in de plaats van internationale

6. Motivatie

MOTIVATIE VOOR ZELFMANAGEMENT EN ZELFVERTROUWEN

Zelfverheffing ( self-enhancement) = de motivatie om zichzelf positief te zien

Self-serving biases = de neiging om te overdrijven over hoe goed je

bent

we hebben deze bias omdat we amper concrete informatie in deze

domeinen (nl. hoe goed we zijn in iets) verkrijgen

Strategieën om een positieve zelfevaluatie te verzekeren (vooral door Westerse mensen) :

1. Downward social comparison

= prestatie vergelijken met iemand die het nog slechter doet

2. Upward social comparison

= prestatie vergelijken met iemand die het beter doet (negatieve zelfevaluatie)

3. Discounting

= het belang van het domein waarin je slecht gepresteerd hebt minimaliseren

4. Externe attributie

= de oorzaak van de slechte prestatie buiten jezelf leggen

5. Bask in the reflected glory of a successful group

= je verbondenheid met succesvolle anderen benadrukken en je beter voelen

door het succes van anderen te delen

Aziaten maken minder gebruik van deze motivaties en gaan eerder doen aan upward

social comparison, interne attributie en kritisch zijn voor hun groep

Aziaten zijn dus ook niet gemotiveerd om hun ‘groepsidentiteit’ te verbeteren, ze zijn

hier even kritisch voor

Endowment effect = de neiging om objecten meer te waarderen als ze je

eigendom zijn, omdat ze een verbinding zien tussen

object en zelf

= sterker in Westerse samenleving dan in Aziatische

Aziaten hebben minder verlangen naar zichzelf positief te zien als Westerlingen

culturele omgeving voorziet verschillende mogelijkheden om te leren

of een positief zelfbeeld wenselijk is of niet ( vb. ouders )

Hoe is deze (wel/geen) motivatie tot positief zelfbeeld ontstaan in de tijd ?

1. Pas in de 12de

eeuw ontstond de notie ‘ het individuele zelf’ door verandering van

‘Het Laatste Oordeel’ in het Christendom : redding van groepen redding van

individuen

2. Protestantisme : geloof in voorbestemming

= idee dat al voordat we geboren zijn vaststaat of we één van de gelukkigen

zijn die naar hemel mogen of dat we naar de hel moeten

men ging alle mogelijke tekens / situaties positief zien als een teken

voor dat zij uitgekozen waren om naar de hemel te gaan

3. Positieve relatie tussen onafhankelijkheid/individualisme en zelfvertrouwen

vb. US : sinds jaren ’60 stijgende lijn van zelfvertrouwen bij Amerikaanse

studenten owv meer culturele boodschappen over autonomie etc.

MOTIVATIES VOOR ‘FACE’ EN ZELFVERBETERING

Face = de sociale waarde die anderen jou geven als je de standaarden van je positie

volgt - hoe hoger je positie, hoe meer ‘face’ je kan krijgen

1. Je kan sneller ‘face’ verliezen dan verkrijgen

Preventie-oriëntatie : defensieve, voorzichtige benadering /

houding aannemen om niks te verliezen

focus op dingen waar ze niet goed in

zijn

Promotie-oriëntatie : begaan zijn met zichzelf te doen

vooruitgaan en winst na te streven

focus op dingen waar ze goed in zijn

VB. Studie – hoe reageren Aziaten / Westerlingen op succes/mislukking? (p253)

Aziaten : zetten meer door op een taak waarvan ze geloven dat ze hier

geen talent voor hebben ( = zelfverbeteringsmotivatie )

Westerlingen : zetten meer door op een taak waarvan ze geloven dat ze

er talent voor hebben

2. Bevat een bezorgdheid over hoe anderen je zien

zichzelf aan anderen zo voorstellen dat dit je ‘face’ doet verbeteren

(vb. luxemerken van kleding etc. dragen)

RELIGIE EN PRESTATIEMOTIVATIE

Max Weber – kapitalisme

Protestante reformatie Kapitalisme

χ de notie dat individuen direct met God konden communiceren en dus niet

afhankelijk waren van de Kerk als medium

χ elk individu had een ‘roeping’, nl. een uniek door God gegeven doel

werk werd een morele verplichting

χ God geeft elk individu de nodige vaardigheden om zijn roeping te vervullen

χ idee van ‘voorbestemming’ : gevoel van innerlijke eenzaamheid waar men aan

wilde ontsnappen door te geloven dat zij één van de uitverkorenen waren

Materieel kapitalisme was nodig voor de accumulatie van rijkdom voor het eigen goed

en niet owv het materiële plezier dat men eraan had

Evidentie :

1. Landen die overwegend Protestants zijn verdienen meer

2. Protestantse landen zijn meer geïndustrialiseerd

3. De meest individualistische landen zijn ook overwegend

Protestants

Verschillende hypothesen en hun toetsing :

1. Protestantisme resulteerde in het feit dat werk gezien werd als spirituele taak

Amerikanen die geprimed werden over ‘Verlossing’ werkten harder

dan die met neutrale priming, ongeacht of deze gelovig waren/niet

2. Tijdens het werk zijn Protestanten hier volledig op gefocust en zijn dus minder

vatbaar voor afleidingen

Protestanten nemen hun werk serieuzer en letten ook meer op de

werkcues dan op relationele cues

3. De angst voor de verlossing is de drijfkracht achter hun werkethiek

Als ze iets gedaan hebben waarvan ze denken dat dit minder heilig is,

gaan ze nog extra braaf doen, terwijl Katholieken moeten ‘baden’ in

hun schuld

Protestanten kunnen hun gedachten van verdorvenheid beter

kanaliseren tot een productief eind

VERTEGENWOORDIGING (agency) EN CONTROLE

Primaire controle

= gevoel van controle door het streven naar het vervormen van bestaande realiteiten

om aan te sluiten bij de eigen percepties, doelen en wensen

= interne locus van controle, invloed en agency

= het geloof dat je de mogelijkheid hebt om de sociale omgeving te beïnvloeden om te

krijgen wat je wil

= vooral benadrukt in Westerse culturen, met stabiele individuen die invloed hebben

op hun omgeving

Secundaire controle

= zich neerleggen bij de bestaande realiteit, de realiteit dus onveranderd laten, maar

controle uitoefenen over de psychologische impact ervan

= externe locus van controle

= het aanpassen van de eigen verlangens en doelen aan wat de omgeving je voorziet

= vooral benadrukt in Aziatische culturen, met veranderlijke individuen die zich aan

de situatie aanpassen

VB. Studie – verschillen tussen Japanners en Amerikanen in hun controlestrategieën

Amerikanen kunnen zich meer situaties herinneren waarin zij invloed hadden op

mensen/objecten rondom hen

Japanners kunnen zich meer situaties herinneren waarin zij zich hebben aangepast

aan de omgeving

VB. Studie - zien mensen in collectivistische culturen groepen als handelenden zoals

individualistische culturen een individu als handelende ziet ?

JA : Japanners zien gebeurtenissen als gevolg van het gedrag of de beslissing van

een groep, terwijl Amerikanen gebeurtenissen zien als het gevolg van het gedrag v/e

individu

Keuzes maken

Individuen hebben meer keuzes dan mensen die rekening houden met hun groep

Cultuurverschillen in keuzes maken :

1. Persoonlijk belangrijke keuzes worden in vele culturen gemaakt door de hele familie,

terwijl Westerlingen dit zich niet kunnen voorstellen

2. Indische mensen nemen meer tijd voor hun keuzes en vinden dit ook moeilijker

3. Indische mensen reageren niet negatief als hun de mogelijkheid tot kiezen ontnomen

wordt

4. Hoe belangrijker de keuze, hoe meer Amerikanen dit zien als een persoonlijke keuze,

terwijl Indische mensen dit minder zien als een persoonlijke keuze

Indianen kiezen minder hun favoriete optie, omdat zij rekening houden

met wat significante anderen verkiezen dat zij doen

VB. Studie – motivatie om een spel te spelen afhankelijk van # keuzes

(zie college ‘motivatie’ slide 62-64)

5. Kapitalisme leidt tot meer gevoelens van ‘primaire controle’ dan communisme

vb. West-Duitse kinderen > Oost-Duitse gevoel van controle

‘Aangeleerde hulpeloosheid’ : individu voelt dat hij/zij onbekwaam is om

negatieve gebeurtenissen te controleren of te vermijden en lijdt daardoor aan

stress en evt. depressie

Oost-Duitsers meer overte symptomen van depressie

VB. Studie – hoe verschillen middenklasse en werkklasse in perceptie van controle ?

Proefopzet : vrije keuze conditie : pen kiezen

opgedrongen keuze conditie : pen kiezen, daarna toch andere pen krijgen

Evaluatie van de pen na experiment :

χ vrije keuze conditie : positief

χ opgedrongen keuze : werkklasse evalueerde deze pen bijna even positief als

die in de vrije keuze conditie, middenklasse gaf deze pen een negatievere

evaluatie ( fig 7.9 p277)

MOTIVATIE OM ERGENS BIJ TE HOREN OF OM UIT TE BLINKEN

Fitting in : op zo een manier handelen zodat we bij de anderen aansluiten, zodat de

groepsharmonie verhoogd wordt op de kosten van onze eigen

onderscheidenheid

Sticking out: op zo een manier handelen zodat de eigen uniekheid benadrukt wordt met het

mogelijke risico dat de anderen je niet leuk vinden

vb. experimenten van Asch (met de lijntjes)

Sociale kosten van niet met de groep mee te gaan (conformeren) :

1. Er kan met je gelachen worden

2. Mensen associëren zich liever niet met mensen die niet met anderen overeenstemmen

Collectivistische culturen motiveren mensen om meer te conformeren

Individualistische culturen motiveren mensen om meer uit te blinken, uniekheid te

benadrukken

vb. Amerikanen kiezen uit hoop pennen de meer uniek gekleurde pen ( 1 rode

in allemaal blauwe ) itt Aziaten die de meerderheidspen kiezen

Hoe worden deze culturele verschillen gecommuniceerd i/d cultuur ? :

vb. in Amerikaanse reclame zijn er meer ‘uniekheid’ thema’s, in Aziatische reclame

meer nadruk op ‘bij de groep horen’ (slide 5-7)

!! Studie van Schwartz ( slides 22 – 34 )

7. Cognitie en perceptie

Verschillen tussen culturen in hoe zij de wereld rondom hen waarnemen

vb. in schilderijen : Europeanen leggen hun horizon laag en de (menselijke) figuren

zijn groter, terwijl Aziaten hun horizon heel hoog leggen en kleine (menselijke)

figuren

ANALYTISCH EN HOLISTISCH DENKEN

uit zich bijvoorbeeld in categorisatie :

χ Taxonomische categorisatie = groeperen op basis van gelijkaardige

kenmerken (dieren)

vooral Westerlingen

χ Thematische categorisatie = groeperen op basis van causale, temporele

of spatiale relaties

vooral Aziaten

Analytisch denken

= focus op objecten en hun kenmerken, objecten als onafhankelijk van hun context en

worden gezien als bestaande uit hun samenstellende delen

individualistische maatschappij, onafhankelijk zelfbeeld

Holistisch denken

= meer contextgeoriënteerd, associatief denken, aandacht voor de relaties tussen

objecten en tussen object en context, meer nadruk op kennis verkregen door ervaring

collectivistische maatschappij, afhankelijk zelfbeeld

Grieken Chinezen (2500j geleden)

Grieken waren meer analytisch : Platonisch perspectief benadrukt onderscheiden,

onveranderende objecten

Chinezen waren holistisch : intellectuele tradities benadrukken harmonie, verbondenheid en

verandering

medische traditie benadrukt harmonie tussen mens en natuur

AANDACHT

Analytisch denken = veldonafhankelijk

Holistisch denken = veldafhankelijk

ook wie meer extravert is is meer veldafhankelijk dan introverten

vb. Studie met vissen ( zie samenvatting p6)

Japanners vertonen meer saccaden (oogbewegingen) bij het kijken naar de afbeelding

VB. Studie Europese – Aziatische schilderijen ( slides 9 – 18 )

Aziatische Europese

Hoge horizon Lage horizon

Relaties tussen objecten en plaatsen Aandacht naar centrale objecten

Complexere achtergrond **

Kleinere personages Grotere personages

** uit andere studie blijkt dat Japanners dagelijks met drukkere landschappen te maken

krijgen dan Westerlingen

VB. Studie ‘holistische perceptie verhoogt als men geconfronteerd wordt met drukke scenes’

Amerikanen & Japanners werden geprimed met Amerikaanse (rustige) vs Japanse

(drukkere) landschappen

Daarna kregen ze afbeelding te zien die voortdurend lichtjes veranderde

Japanners herkenden meer veranderingen in de achtergrond

Zowel Amerikanen als Japanners identificeerden meer veranderingen in

de achtergrond als ze geprimed waren met Japanse landschappen

BEGRIJPEN VAN ANDERE MENSEN HUN GEDRAG

Analytisch = gedrag verklaren vanuit innerlijke kenmerken (= dispositionele attributie)

Holistisch = gedrag verklaren vanuit situatie (= situationele attributie)

Fundamentele Attributie Fout

= de neiging om situationele informatie te negeren en te focussen op dispositionele

informatie

in sommige culturen minder van toepassing omdat deze gedrag niet verklaren

vanuit disposities , deze vertonen een omgekeerde attributie fout

Gevolg : Amerikaanse verhalen verwijzen meer naar de dispositie van diegene die iets

slecht gedaan heeft

Chinese verhalen verwijzen meer naar de situatie die de handeling uitgelokt

heeft (vb. ontslag vermoorden van baas )

REDENEERSTIJLEN

VB. Categorisatie van bloemen (p.306)

Het toepassen van een regel (analytisch) leidt tot andere oplossing dan oordelen obv

gelijkenis (holistisch)

Als er geen conflict is in welke oplossingsstijl je moet gebruiken, zouden zowel Westerlingen

als Aziaten in staat moeten zijn om respectievelijk holistisch en analytisch te denken

Welke informatie is relevant voor een taak ?

χ Holistische denkers : acties hebben distale en soms onverwachte

gevolgen, de wereld is op zoveel mogelijk

manieren gerelateerd

χ Analytische denkers : meer begaan met directe relaties tussen object en

gebeurtenis

TOLERANTIE VOOR TEGENSTELLINGEN

Naïef dialectisme : aanvaarden van tegenstellingen, Yin en Yang

Wet van Aristoteles : ‘A’ kan niet gelijk zijn aan ‘niet-A’

VB. Studie aanvaarden van tegengestelde uitspraken : Amerikanen vs Chinezen (p310)

Het geven van het minder plausibele argument B zorgde ervoor dat de Amerikanen

nog meer overtuigd waren van het plausibele argument A

Het geven van de twee argumenten zorgde ervoor dat de Chinezen deze even

aanvaardbaar vonden, hoewel ze argument A > argument B als deze apart getoond

werden

Aziaten hebben ook meer tolerantie voor tegenstellingen in hun zelfbeeld

vb. ik heb hoog en laag zelfvertrouwen

Aziaten zien verandering als vloeiend en onvoorspelbaar, terwijl Westerlingen verandering

eerder lineair zien

CREATIEF DENKEN

Creativiteit = het genereren van ideeën die nieuw en nuttig zijn

χ Westerse individualistische cultuur faciliteert het bedenken van ‘nieuwe’

ideeën

bevordert ‘doorbraken’ in uitvindingen

χ Collectivistische cultuur faciliteert het bedenken van ‘nuttige’ ideeën

bevordert incrementele innovaties, nl. verbetering van praktische

problemen

PRATEN EN DENKEN

Westerse cultuur praten ~ intelligentie Aziatische cultuur veel praten = weinig

intelligentie

Al vanaf jonge leeftijd verschillen in hoeveelheid praten

VB. Studie – luidop denken interfereert met cognitieve taken bij Aziaten (slides73-80)

χ Door luidop te denken presteren Aziaten significant slechter dan Amerikanen,

die zelfs wat beter presteren als ze luidop denken

= luidop denken is een sequentiële taak, terwijl Aziaten holistisch

denken

χ Bij het luidop zeggen van het alfabet ondervinden Amerikanen meer

interferentie en Aziaten ook lichte/geen interferentie

= suggestie dat Aziaten niet verbaal denken maar eerder denken aan de

relaties tussen de delen, terwijl Amerikanen wel verbaal denken in

stilte

VB. Studie – zijn er culturele verschillen in de relatie tussen praten en zelfexpressie?

Bij Amerikanen wel effect van het uiten welke pen hun voorkeur had itt Aziaten op de

evaluatie van de (andere) pen die ze kregen

voorkeur = zelfexpressie, waar ze consistent mee wilden blijven

EXPLICIETE vs IMPLICIETE COMMUNICATIE

Hoge context culturen = mensen zijn sterk verbonden met elkaar en deze

verbondenheid leidt ertoe dat ze veel gedeelde informatie

hebben die het gedrag leidt

= Aziatische culturen

= kunnen elkaar al veel duidelijk maken adhv non-verbale

communicatie (moeilijkheid : antwoordapparaat inspreken)

= meer aandacht voor de toon waarop iets gezegd wordt dan de

inhoud

Lage context culturen = relatief weinig verbondenheid tussen individuen, minder

gedeelde informatie

= Westerse culturen

LINGUISTISCHE RELATIVITEIT

Whorfiaanse hypothese

1. ‘Sterke hypothese’ = taal beïnvloedt hoe we denken, we hebben de woorden

nodig om over een topic na te denken

2. ‘Afgezwakte’ = taal beïnvloedt hoe we denken

Evidentie :

χ Kleurperceptie (s82): mensen labelen kleuren op verschillende manieren maar

deze verscheidenheid gebeurt op systematische manier

kleurperceptie en geheugen zijn grotendeels onafhankelijk van de

beschikbare woordkleuren in een taal (R.Heider)

Studie Roberson (p327, s89-91):

perceptie van verschillende kleuren wordt beïnvloed door

de gebruikte kleurcategorieën in hun taal

χ Perceptie van ‘agency’ : in het Engels wordt een accident eerder

beschreven vanuit de uitvoerende persoon ‘ HIJ

brak die vaas’, in het Spaans eerder als ‘De vaas

is gebroken’

Engelssprekenden herinneren meer accuraat wie de vaas – niet

intentioneel! – gebroken had dan Spaanssprekenden

χ Spatiale beschrijving : Engelssprekenden gebruiken beschrijvingen

relatief aan hoe ze op dat moment gepositioneerd

zijn (rechts van… ), Aboriginals in Australië geven

absolute beschrijving ( ten zuiden van … )

VB. Studie – herinneren van scènes (p329)

Bij het reconstrueren van de scène zetten de meeste Nederlanders de

reconstructie zoals hun eigen positie tov de scène was, de Aboriginals

zetten deze echter zoals de scène gepositioneerd was tov de windstreken

VB. Studie – representatie van tijd (p331-332)

Engelssprekenden : van links naar rechts

Arabische sprekers : van rechts naar links

Aboriginals : van Oost naar West (met gezicht naar Z : links-rechts, met

gezicht naar N : rechts-links)

χ Mathematisch redeneren : evidentie voor sterke hypothese ?

Culturele groepen die geen termen hebben voor specifieke nummers,

lijken de geassocieerde numerieke concepten ook niet te kunnen

begrijpen (vb. noten in pot, haalt telkens 1 uit, gokken wnr laatste eruit is gehaald werd

moeilijk vanaf dat er 6 noten in zaten)

Initiële begrip van nummers is logaritmisch : kinderen zien meer

afstand tussen de nummers 1 en 2 dan tussen de nr’s 10 en 100

HOE BEGRIJPEN WE DE PLAATS VAN DE MENS IN DE WERELD

Antropocentrisch = projecteren van menselijke kwaliteiten op dieren, dit doen jonge

kinderen

is misschien te verklaren door hun beperkte blootstelling (igv Westerse

cultuur!) aan dieren dan dat het een universeel ontwikkelingskenmerk

zou zijn (kinderen van andere culturen die meer in contact komen met dieren projecteren òòk

kenmerken van dieren op mensen, naast menselijke kenmerken op dieren)

SLIDES 92 – 101 : INTELLIGENTIE

( ≠ in boek ! )

8. Inter-persoonlijke aantrekking, intieme relaties en groepen

INTER-PERSOONLIJKE AANTREKKING

Grote invloed van culturele normen en context op mode en wat als aantrekkelijk wordt gezien

1. Voorkomen / gelaatskleur

- Geen puistjes, uitslag, bulten… in het gezicht

- Heuristiek voor de gezondheid van de persoon

2. Bilaterale symmetrie

= indicatie voor ontwikkelingsstabiliteit

= fundamenteel, niet enkel bij mensen maar ook bij dieren

3. ‘Gemiddelde’

= gezichtskenmerken die gemiddeld zijn in grootte en samenstelling

≠ van toepassing op lichaamskenmerken

χ wijst op genetische gezondheid

χ gemiddelde kenmerken worden sneller verwerkt in de hersenen

grote variabiliteit in lichaamsgewicht :

standaarden veranderen naargelang historische context en culturele

context

Andere fundamenten van inter-persoonlijke aantrekking

‘Propinquity’ effect ( nabijheid ) = mensen worden vlugger bevriend met mensen waar ze

vaak mee in contact komen

χ zeer sterk effect

vb. invloed van alfabetisch ingedeelde klassen etc. meer bevriend met

mensen die alfabetisch dichtbij je staan

χ ‘mere exposure’ als basis

= Universal cultural !!

‘Similarity-attraction’ effect = mensen voelen zich meer aangetrokken tot diegenen

die het meeste op henzelf lijken

χ één van de sterkste voorspellers of iemand vrienden / partners zullen worden

χ is niet zo universeel als ‘mere exposure’

VB. Studie : Japanners vertonen geen gelijkeniseffect, Canadezen wel

heel fel

INTIEME RELATIES

Sociaal fundament van de menselijke natuur is een Universal

Vrienden en vijanden

De kwaliteit van je vriendschappen is één van de beste voorspellers van je geluk

Nauwe vriendschappen hebben verhoogt je levensduur

Paradox : Amerikanen rapporteren minder vijanden dan Ghanianen (afhankelijk zelfbeeld)

In cultuur met onafhankelijke zelfbeelden …. :

- een relatie ontstaat alleen als de individuen een voordeel voor

zichzelf zien

- Hoge relationele mobiliteit : men heeft de vrijheid om zich

tussen relaties te bewegen, flexiebel, relatie is mutueel vrijwillig

In cultuur met afhankelijke zelfbeelden … :

- relaties worden gezien als van nature uit ontstaan te zijn,

zonder onderhandeling, individuen zijn sowieso met elkaar

verbonden

- Lage relationele mobiliteit : weinig mogelijkheden om nieuwe

relaties te vormen, hoge verplichtingen tov oude relaties, relaties

zijn onvoorwaardelijk

- niet altijd positieve relaties met elkaar, maar kunnen deze niet

gemakkelijk verbreken

Verschillen in waarde van vriendschappen :

χ Amerikanen hebben véél vrienden en gaan hier casual mee om

χ Ghanianen vinden iemand die claimt veel vrienden te hebben dwaas

zien meer verplichtingen in hun relaties, als je er veel zou hebben,

kan je deze niet allemaal nakomen

In een context van hoge relationele mobiliteit worden er verschillende strategieën aangewend

om nieuwe relaties te vormen, deze zijn niet nodig als je relaties stabiel zijn (lage mobiliteit)

VB. Amerikanen > Japanners vertonen van gelijkeniseffect

VB. Studie – fysiek aantrekkelijke mensen hebben meer positieve levensuitkomsten

dit was waar voor Amerikanen, maar niet voor Ghanianen, aangezien hier

fysieke aantrekkelijkheid van mindere waarde is voor het vormen van relaties

VB. Studie – gevolgen van verhuizen ( = fysieke mobiliteit )

Amerikaanse studenten die meerdere keren verhuisd waren vertoonden :

χ meer voorwaardelijke loyaliteit tegenover hun school

= identificeerden zich enkel met hun school als deze positief beschreven

werd

χ hebben meer Facebook vrienden

χ zien hun persoonlijkheidstrekken als een meer centraal deel van hun identiteit

dan hun groepslidmaatschappen

χ voorkeur voor grote nationale ketens van winkels

Amerikaanse gemeenschappen waar mensen vaker verhuizen hebben :

χ sportfans die, afhankelijk van de prestatie van hun team, wel/niet komen

supporteren ( stabiele gemeenschappen : komen ook supporteren als team

verliest )

χ meer criminaliteit en minder pro-gemeenschapsacties

χ meer nationale ketens per ‘capita’ (= hoofd v/d bevolking)

Culturele verschillen uiten zich ook in hoe men zichzelf voorstelt aan anderen

Latijns-Amerikanen benadrukken de harmonie in een relatie en

verwachten dat interacties met anderen gedomineerd worden door

positief sociaal gedrag : voorkeur voor werken in groep

Europees-Amerikanen : voorkeur voor zich te focussen op de taak

Liefde

= evolutionair belangrijk, zorgt ervoor dat ouders zo lang voor hun kind willen zorgen

(ouder-kind liefde) en twee ouders zorgen beter voor het kind dan één (romantische liefde)

Culturele familiemodellen + onderzoek ( s34-38 !)

= zeker een functionele universal, misschien zelfs een accessibility universal

Geregelde vs. Liefdeshuwelijken

welk soort huwelijk is gerelateerd aan de familiestructuren in een cultuur :

Westen : minder sterke familiebanden, liefde om samen te blijven

Oosten : sterke familiebanden, sociale druk om samen te blijven in

gearrangeerd huwelijk

Individualisme : meer idealisatie van de partner

vb. Westerlingen zien de kwaliteit van de eigen relatie als veel beter dan die

van anderen. Aziaten vertonen dit effect ook maar in mindere mate (p363)

Westerse assumpties over liefde :

1. Je kan alleen iemand die je zelf gekozen hebt liefhebben

2. Liefde is een individualistische keuze

Aziaten zien een huwelijk als een verbintenis van twee

families, dus deze hebben ook inspraak !

3. Een huwelijk zonder liefde als fundament is miserabel

VB. Studie huwelijkstevredenheid (p366) : gevoelens van liefde

kunnen groeien in geregelde huwelijken en dalen in

liefdeshuwelijken, omdat zij een verschillende

vergelijkingsstandaard hebben (nl. gevoelens bij het begin)

GROEPEN

Relaties met ‘ingroups’ en ‘outgroups’

Collectivistische culturen : ingroepsleden zijn een verlenging van het zelf, terwijl ze afstand

houden van uitgroepsleden

een sterke onderscheiding in gedrag tov mensen van de

ingroup/outgroup in taal, gewoonten en verplichtingen

Individualistische culturen: de neiging om zichzelf te zien als onderscheiden van anderen,

onafhankelijk van hun relatie met deze anderen

Vier elementaire relatievormen

1. Gemeenschappelijk delen ( communal sharing )

= de leden van een groep benadrukken eerder hun gemeenschappelijke

identiteit dan hun persoonlijke identiteit

= elke persoon wordt hetzelfde behandeld

vb. in een familie

2. Rangschikking naar autoriteit

= lineaire ordening op een hiërarchische sociale dimensie

vb. het leger

3. Equality matching

= het idee van balans en wederkerigheid

= men houdt bij wat uitgewisseld werd en men is gemotiveerd om dit in gelijke

waarde terug te betalen ( dus niet gelijktijdig )

- de relatieve positie van individuen is van minder belang hier

vb. carpooling (om de beurt rijden)

4. Market pricing

= de uitwisseling van goederen gebeurt gelijktijdig

χ relatieve status van individuen is irrelevant

χ de partijen waartussen wordt uitgewisseld hebben geen geformaliseerde relatie

(vb. 2 vreemden op eBay)

Deze elementen kunnen geïntegreerd worden in je relaties, in sommige relaties komen

ze zelfs alle 4 aan bod !

Grote culturele variatie in welke mate elke vorm voorkomt

Werken met anderen

Sociale facilitatie : arousal vergemakkelijkt dominante responsen en inhibeert secundaire

responsen

= accesibility universal !

Social loafing : als het niet duidelijk is hoeveel je als individu bijdraagt aan een

groepsprestatie, heeft men de neiging om minder hard te werken

= vooral in individualistische culturen

vb. touwtrekken : hoe meer deelnemers, hoe minder hard de pp trok

χ meer bij simpele taken dan bij moeilijke

χ minder in vriendengroepen dan groep van vreemden

χ groepen van uitsluitend vrouwen minder dan groepen van uitsluitend mannen

Sociaal streven : beter presteren als je als groep geëvalueerd wordt

= meer het geval in collectivistische culturen

VB. Studie (p375) : Chinezen presteren beter als ze met

(ingroups-) anderen samenwerken dan individueel of met

outgroups-anderen

Concurreren vs. samenwerken

‘zero-sum games’ : uitkomst is ofwel winnen ofwel verliezen

‘non-zero-sum games’: winnen/verliezen of beide partijen kunnen winnen

VB. Studie – hoe wordt een uitwisselingssituatie benaderd door verschillende culturen?

Mogelijke benaderingen :

χ zien als een mogelijkheid tot winstgevende samenwerking

χ mogelijkheid tot competitie

Proefopzet : als je samenwerkte kon je uiteindelijk meer winst halen dan als

je competitief werkte (p377)

Resultaten (p378) :

χ Amerikaanse kids werkten meer competitief naarmate ze ouder waren

χ Mexicaanse kinderen leerden gemakkelijker de strategie tot winstgevende

samenwerking

Verklaring : Mensen in collectivistische culturen houden bij onderhandelingen meer

rekening met de anderen, om de harmonie in de relatie te behouden

Strategieën in onderhandelingen :

1. Confronteren of aversief

= de andere zijn positie negeren en de eigen overtuiging

opdringen

= individualistisch

2. Compromis

= geen enkele partij wint/verliest, krijgen allebei een

beetje wat ze willen

= collectivistisch

9. Multiculturele wereld

Cultuur ≠ homogeen met duidelijke grenzen

Het tegenkomen van mensen met een andere cultuur is men tegenwoordig al gewend

veel onderzoeksvoorbeelden in slides die niet in het boek staan!

MOEILIJKHEDEN IN HET ONDERZOEKEN VAN ACCULTURATIE

Acculturatie = het proces waarin mensen migreren naar een andere, verschillende

cultuur en hierover leren

χ Consistente conclusies ?

de ervaringen van deze individuen lopen erg wijd uit elkaar

χ Gelijkenis nieuwe cultuur met oorspronkelijke cultuur ?

χ PH, doelen en verwachtingen van het individu beïnvloeden de acculturatie

WAT GEBEURT ER ALS IEMAND NAAR EEN NIEUWE CULTUUR VERHUIST?

Psychologische aanpassing op veel verschillende vlakken (taal, sociaal gedrag, waarden, …)

Verandering in attitude tegenover de nieuwe cultuur

Migrant = iemand die verhuist van zijn erfcultuur (= originele) naar een

gastcultuur (=nieuwe) en die tijdelijk (so-journers) of permanent blijven

VB. Studie – aanpassingservaringen van Scandinavische studenten in de US

Bepaald U-patroon :

1. ‘Honeymoon’ fase : alles is nieuw, leuk, …

2. Crisis of cultuurschok: de nieuwe, leuke ervaringen worden vermoeiend

en moeilijk; realisatie dat men nog niet optimaal

functioneert in de nieuwe omgeving (taal, gedrag, … )

= angstig, hulpeloos en geïrriteerd gevoel,

heimwee

3. Aanpassingsfase : weer genieten van de ervaringen etc.

Is ook mogelijk als je na lange tijd in buitenland gewoond te hebben terugkeert naar je

geboorteland : ‘ omgekeerde cultuurschok ’

De homo- / heterogeniteit van een land kan de acculturatie beïnvloeden :

Japan heeft maar 2 % migranten en is dus een heel homogeen land, hier heeft men niet

het U-patroon gevonden, maar een L-patroon

honeymoon fase en cultuurschok, maar nog geen blijk van aanpassing

na 5 jaar

Wie past zich beter aan ?

1. Culturele afstand

= hoe meer verschillend deze cultuur is van de eigen cultuur, hoe moeilijker

het is om zich aan te passen

vb . Taal : Hoe gemakkelijker de migranten de nieuwe taal leren, hoe beter

hun acculturatieproces, want ze kunnen een interpersoonlijke relatie aangaan

met leden van de gastcultuur

vb. Dagelijkse activiteiten : Zich goed kunnen navigeren in het dagelijkse

leven

Hoe groter de culturele afstand, hoe meer deze individuen lijden aan stress,

meer medische consultaties nodig hebben en sociale moeilijkheden hebben

Is ook mogelijk in eigen land, bijvoorbeeld na kolonisatie moeten accultureren

aan de nieuwe waarden

2. Culturele ‘fit’

= de mate waarin een individu zijn persoonlijkheid gelijkt op de dominante

culturele waarden van de gastcultuur

vb. extraversie : In sommige landen zullen personen die extravert zijn

zich beter voelen dan in andere landen ( Nieuw Zeeland vs Singapore )

3. Acculturatiestrategieën

= 4 strategieën op basis van 2 dimensies :

- De moeite doen om deel te nemen aan de gastcultuur

- Het willen behouden van de eigen erfcultuur en identiteit als lid van

deze cultuur

1. Integratie = positieve attitude tegenover zowel erfcultuur als

gastcultuur, zoeken het beste van beide werelden

= meest succesvol

2. Marginalisatie = negatieve attitude tov gastcultuur en erfcultuur

= minst succesvol

3. Assimilatie = positief tov gastcultuur, poging doen om erbij te horen,

nog maar weinig aandacht voor de tradities van de

erfcultuur

- mogelijke kost : verliezen van de erfcultuur en de

hiermee verbonden sociale

netwerken

4. Scheiding = moeite doen om de traditie van de erfcultuur te

behouden, niet proberen te integreren in de gastcultuur

(negatieve attitudes)

- mogelijke kost : verliezen van al de beschermende

kenmerken van de gastcultuur

Welke strategie gebruikt wordt, wordt beïnvloed door verschillende factoren :

χ De vooroordelen van de gastcultuur tegenover de erfcultuur verhinderen

positieve attitudes tov gastcultuur

χ Wie fysieke kenmerken heeft die erg verschillen van de gastcultuur, zal meer

vooroordelen ervaren en dus ook minder positief staan tov gastcultuur

χ Lage SES : scheiding of marginalisatie

χ Sociale aanvaarding van multiculturalisme en diversiteit :

integratie/assimilatie

Het behouden / niet van de erfcultuur heeft geen impact op de aanpassing, vooral

belang van attitude tov gastcultuur

Valkuilen van acculturatie

Niet alle culturele gewoonten zijn goede gewoonten :

vb. gewichtstoename, alcohol in US

VERSCHILLEND EN VAAK ONGELIJK

Stereotype bedreiging = de vrees om iets te doen dat een negatief stereotype van de

eigen groep bevestigt

= als men herinnerd wordt aan de eigen groep, worden deze

stereotypen geactiveerd en gaat men hier naar handelen, wat

uiteindelijk leidt tot een ‘bevestiging’ van deze stereotypen

VB. als zwarte Amerikanen eerst hun ras moeten aanduiden voor het invullen van een test, presteren ze

significant slechter dan blanke Amerikanen, als ze dit niet moesten doen presteerden ze even goed

- kan ook uitgelokt worden door iets wat een positieve

voorstelling van een stereotype is

VB. Indianen gaven aan een lager zelfvertrouwen te hebben, minder trots te zijn op de gemeenschap

en minder doelen te willen bereiken als ze geprimed werden met ‘positieve’ representaties (Pocahontas )

Men gaat de stress veroorzaakt door deze bedreiging vermijden door zich te

disidentificeren met het gestereotypeerde domein (vb. goed presteren in school) en

strategieën hanteren om deze stereotypen te vermijden (vb. stoppen met school)

Lid zijn van een bepaalde groep kan ook psychologische voordelen hebben

verhoogde loyaliteit tov de eigen groep, leidt tot meer zelfwaardegevoel en sterke

positieve gevoelens tov de eigen groep en zichzelf

MULTICULTURELEN

Evidentie voor ‘Blending’

Blending = de neiging van biculturele mensen om psychologische eigenschappen

die tussen de twee culturen in liggen te ontwikkelen

VB. Studie naar ‘self-esteem’ bij Canadese / Japanse migranten in Japan / Canada

Al na 7 maanden hadden Japanners meer zelfwaardegevoel en Canadezen minder

dan hun oorspronkelijk zelfwaardegevoel

VB. Studie naar hoe lang het duurt eer men volledig aangepast is aan de normen en waarden

Meten van zelfwaardegevoel bij verschillende groepen

Pas de 3de

generatie van Japanse migranten had een even hoog zelfwaardegevoel

als de Canadezen

Frame-switching

= de neiging om af te wisselen tussen de verschillende culturele ‘zelven’ die een bicultureel

persoon heeft

vb. men maakt geen mengeling van de twee talen, maar wisselt af

vb. Code-switching = kinderen leren al snel de normen en ongeschreven regels van

de schoolcontext en de straatcontext, nl. braaf zijn en gehoorzamen op school, op

straat laten zien dat je een harde bent

Hypothese : bij wie geprimed wordt of blootgesteld wordt aan de boodschappen van 1

cultuur, activeert er zich een informatienetwerk dat de waarden etc. van deze

cultuur bevat

VB. Studie Hong et al. – Primen met Chinese / Amerikaanse afbeeldingen (p412)

Hong Kongse Chinezen (= biculturele identiteit door Britse kolonisatie) die geprimed

werden met Chinese afbeeldingen verklaarden het gedrag meer aan de hand

van situationele factoren (=externe attributie) en in het geval van Amerikaanse

afbeeldingen aan de hand van dispositionele factoren (=interne attributie)

= evidentie voor ‘frame switching’

taal is ook een effectieve ‘prime’

Hypothese : het meeste frame-switching wordt gedaan door mensen met een hoge

biculturele identiteitsintegratie (= de twee culturen sluiten nog vrij goed bij elkaar aan en

ze kunnen dus aspecten van beide culturen in het dagelijkse leven integreren)

lage biculturele identiteitsintegratie :

de twee culturen zijn oppositioneel, geen integratie mogelijk

zij gaan zich in Amerikaanse context net extra Chinees voelen en in

Chinese context net meer Amerikaans

≠ alleen gebruikt door mensen met biculturele identiteit :

VB. Amerikanen gingen ook preventie georiënteerd denken (cf. Chinezen) als ze

moesten denken aan afhankelijkheid

minder voorkomende ideeën zijn dus wel aanwezig in de Amerikaanse cultuur en

zijn dus op z’n minst existentiële universals

Hypothese : Biculturelen zijn meer bedreven in het frame-switching dan monoculturelen

omdat ze beter afgebakende informatienetwerken hebben

VB. Studie – hoe gemakkelijk kunnen bi- / monoculturelen geprimed worden ?

χ Over het algemeen waardeerde men individualistische waarden meer als prime

‘onafhankelijk’ was en collectivistische waarden meer als prime ‘afhankelijk’

was

χ Onafhankelijk van wat geprimed was, waardeerden Amerikanen de

individualistische waarden meer en de Aziatisch-Amerikanen de

collectivistische waarden meer

χ Aziatische Amerikanen vertoonden meer frame-switching dan Amerikanen

MULTICULTURELEN ZIJN CREATIEVER

Verklaring 1 : Creatieve persoonlijkheden streven meer multiculturele ervaringen na

Verklaring 2 : Iets aan het zich moeten aanpassen aan een andere cultuur maakt dat

men creatiever wordt

vindt steun in het feit dat een kerneigenschap van creatief denken het

‘iets van een nieuw en ander perspectief zien’ is

VB. Studie : Als multiculturelen moesten denken aan het ‘aanpassen aan het leven in

een andere cultuur’ dan tekenden ze creatievere Aliens, dan als ze

moesten denken aan het ‘observeren van een andere cultuur’ of niet

geprimed werden

Bevestigt verklaring 2

10. Fysieke gezondheid

Culturele gewoontes vormen ook ons lichaam

vb. mensen die bijna nooit schoenen dragen hebben een hogere ‘boog’ en hun dikke

teen staat verder van de andere vier af en ze gebruiken andere steunpunten in hun

voet

BIOLOGISCHE VARIABILITEIT

Genetische variatie

= door verschillende omgevingen hebben mensen verschillende trekken ontwikkeld

HUIDSKLEUR (geografisch)

verschillen in huidskleur owv een verschillende capaciteit tot verwerken van

vitamine D in het lichaam

Sterke correlatie tussen hoeveelheid zonlicht en huidskleur

Enkele uitzonderingen in correlatie zonlicht – huidskleur, die deze link net

bevestigen:

χ Inuïten in Groenland hebben een donkerdere huid dan voorspeld wordt door

hoeveelheid zonlicht, omdat zij een voedselpatroon hebben dat al rijk is aan

vitamine D (vis) en dus niet meer veel vitamine D moeten absorberen uit het

zonlicht

RESISTENTIE TEGEN BEPAALDE PATHOGENEN (geografisch)

vb. Spanjaarden konden de Inca’s snel overmeesteren, omdat zij niet resistent waren

tegen de pokken, meegebracht uit Spanje

LACTOSE INTOLERANTIE (cultureel)

Culturen waarin vee gehoed werd, leerden melk drinken en een enzym ontwikkelde

zich dat de lactose deed verwerken

Nog voorbeelden van culturele invloeden op genetische evolutie :

χ landbouwculturen eten meer ‘zetmeel’ en deze mensen kunnen dit ook beter

verwerken

χ Europeanen dronken alcohol omdat in de grote steden het water vervuild was,

Aziaten losten dit probleem op door hun water te koken (thee), daardoor

kunnen zij nu minder goed alcohol afbreken

χ Resistentie tegen malaria, omdat bepaalde groep landbouwers stuk land hadden

ontbost, wat meer water daar hield, waardoor er meer malariamuggen kwamen

(vrij indirecte invloed van cultuur)

Staan deze genetische verschillen in voor de psychologische verschillen tussen populaties?

vooral correlaties gevonden

zeer complexe relaties, moeilijk te verklaren

Soms ook tegenstrijdige effecten van hetzelfde gen over culturen gevonden :

een gen dat geassocieerd wordt met emotionele steun zoeken in

Amerikanen, wordt geassocieerd met minder emotionele steun zoeken

in Koreanen

= cultuur beïnvloedt de expressie van een gen

Verworven variatie

vb. kinderen van de ‘Moken’ stam kunnen veel beter onder water zien dan Europese kinderen,

omdat ze vaak onder water voedsel zoeken

OBESITAS EN DIEET

Mogelijke oorzaken van meer gevallen van overgewicht :

χ meer consumeren van calorierijk voedsel ( fast food )

χ minder actieve levensstijl

Ook in het Westen zijn er grote verschillen tussen de landen

Franse paradox : Franse keuken maakt gebruik van veel vet, toch hebben

de Fransen een langere levensduur, zijn ze dunner en

minder voorkomen van hartziektes dan Amerikanen

Drinken meer wijn

Eten minder calorieën per dag (grotere porties in US)

Eten langzaam, hebben hier plezier aan

Amerikanen hebben tegenstrijdige attitudes tov voedsel,

zeker de vrouwen (kopen eerder ‘light’ voedsel)

LENGTE

≠ te verklaren door genen, aangezien er dramatische veranderingen in lengte gebeurd

zijn de laatste 100 jaar

= te verklaren door rijkdom

gezonder dieet, wat grote invloed heeft tijdens de groeispurt op lengte

Amerikanen zijn gestopt met groter worden, ookal is hun inkomen wel nog gestegen

eetgewoontes, nl. veel fast food, ontnemen de cruciale groei-

gerelateerde nutriënten

grotere ongelijkheid van inkomsten in de populatie, vergeleken met

Nederlanders / noord-Europeanen

≠ doordat er meer en ‘kleinere’ immigranten zijn in de VS !

CULTUUR EN GEZONDHEID

Socio-economische status

Hoe hoger je SES, hoe langer je leeft (p441)

Niet enkel zo in de geïndustrialiseerde landen, ook in stammen in Afrika (zie vb.p442)

is geen gevolg van een ongelijke kans op medische verzorging :

ook in de hogere SES zijn er uitgesproken verschillen in levensduur naargelang

SES

Mogelijke verklaringen :

χ Lage SES hebben gevaarlijker werk

χ Lage SES nemen meer deel in culturele contexten die ongezond gedrag

bevorderen ( roken, fast food, … )

Psychosociale variabelen

- Vijandigheid en pessimisme ~ verhoogd risico op ziekte

- Stress : * wie chronisch gestresseerd is, doet meer aan ongezond

gedrag

* verzwakt het immuunsysteem

* wordt beïnvloed door hoe je een situatie interpreteert

* kan veroorzaakt worden door bepaalde culturele

omgevingen (vb. grootstad New York > kans op

hartziekten)

χ Gevoel geen controle te hebben

= gerelateerd aan veel negatieve gezondheidsuitkomsten

* lage SES zijn sterk beïnvloed door gevoel van controle te

hebben, als ze dit wél hebben, is hun gezondheidsniveau

vergelijkbaar met die van hoge SES

* hoge SES zijn niet beïnvloed door het hebben van wel/geen

controle, zij hebben over het algemeen een gevoel van controle

voer hun leven

Subjectieve SES : zich arm voelen kan leiden tot dezelfde gezondheidsuitkomsten als arm

zijn

vanaf een minimum inkomen is er nog maar een klein verband tussen

het absolute inkomen en de gezondheid (vb. grafiek p446!)

in landen waar er weinig ongelijkheid is in inkomsten, is er een langere

levensverwachting (vb. Japan)

Etnische afkomst

Zwarte Amerikanen en blanke Amerikanen met gelijke SES, verschillen toch in gezondheid

het doelwit zijn van racisme en discriminatie is direct gerelateerd aan

de lagere gezondheidsuitkomsten bij Zwarten

Epidemiologische paradox : Latijns-Amerikanen hebben een even goede en soms

zelfs betere gezondheid als Europese Amerikanen, ookal

hebben zij vaker een lagere SES

χ Verklaring 1 : Gezonde migrant hypothese

= alleen de gezondste Latijns-Amerikanen komen naar de US

χ Verklaring 2 : Het zalmeffect (salmon bias)

= de immigranten keren terug naar hun thuisland als ze oud en ziek zijn,

zodat hun dood niet meegerekend wordt in de US-data

Verklaring 3 : Meer gezond gedrag

= minder drinken en roken

Verklaring 4 : Gezondere cultuur

= hoge waarde van kinderen en veel emotionele steun

GENEESKUNDE

Moderne geneeskunde = ziekten ontstaan vanuit afwijking in de orgaansystemen, stress

of infecties

Traditionele geneeskunde = geloof in bovennatuurlijke oorzaken

Dokters hun kennis en praktijken worden beïnvloed door culturele ervaringen

- verschillen in metaforen voor een gezond lichaam

Fransen : ‘lichaam als terrain’

in aanraking komen met vuil en bacterieën is niet bedreigend, maar kan

bevorderlijk zijn voor de gezondheid

Ziekenhuisopnames duren langer in Frankrijk, om genoeg tijd te

voorzien voor herstel

Amerikanen : lichaam is een machine dat af en toe onderhouden moet worden

agressieve geneeskunde, heel snel al opereren etc.

VB. Studie (p455-456, s60-61): Dokters denken meer hetzelfde over uitspraken over dieet

en gezondheid als mensen van hun eigen land, dan als dokters van ander land

11. Mentale gezondheid

Hikikomori

- min. 6 maanden in een asociale staat, geen deelname aan onderwijs / werk

- geen intieme relaties met anderen buiten de directe familie

- vanaf late 20’er jaren

- Sociale terugtrekking kan niet verklaard worden door een andere psychiatrische

stoornis

Mogelijke oorzaken : - relatieve homogeniteit in de Japanse cultuur leidt tot duidelijke

rolverwachtingen, er is dus een grote druk om hier aan te

voldoen

- socioculturele veranderingen, nl. dalende waardering van werk

door relatief economisch comfort, soepeler maar over-

beschermende ouders, eigen slaapkamer, …

Waarom enkel in Japan ? - zie mogelijke oorzaken, dit doet zich nergens anders

voor

- de ouders ondernemen niks om het kind uit zijn kamer

te halen, als ze het zouden dwingen buiten te komen zou

’t agressief / suïcidaal worden

- de symptomen komen met geen enkele andere set van

symptomen overeen

WAT IS EEN PSYCHOLOGISCHE STOORNIS ?

= gedrag dat vreemd is en soms beperkingen oplegt aan het individu

gedrag is in 1 cultuur misschien vreemd, terwijl dit in een andere niet is

vb. Dhat syndroom = geloof dat men zaad verliest

CULTUURGEBONDEN SYNDROMEN

= syndromen die grotendeels beïnvloed worden door culturele factoren

Eetstoornissen

WIE ? Noord-Amerikaanse –vrouwelijke – studenten

Sterk toegenomen de laatste 50 jaar & de leeftijd waarop men deze stoornis ontwikkelt wordt

steeds jonger

- Anorexia nervosa

= weigeren een normaal lichaamsgewicht te behouden, intense vrees om bij te

komen of dik te worden, lage lichaamsgewicht ontkennen, menstruele cycli

blijven uit

= wel in meerdere culturen gevonden

! in sommige culturen hebben anorexiapatiënten géén vrees om dik te

zijn, maar zijn eerder gestopt met eten omdat ze geen goesting meer

hadden of zich opgeblazen voelden

- ‘Heilige’ anorexia : zichzelf uithongeren omwille van religieuze redenen

universele symptomen, maar andere redenen, is dus een existential

universal

- Boulimia nervosa

= episodes van vreetbuien, ongepaste gedragingen om gewicht te verliezen,

zelfevaluatie wordt sterk beïnvloed door lichaamsgewicht

= vooral in het Westen en vrij recent

≠ in Afrika, India, … en ook geen historische evidentie

Oorzaak : verandering van culturele normen

Koro

= een ziekelijke vrees dat je penis (/tepels) in je lichaam gaat krimpen, met dood als gevolg

vooral bij mannen

= cultuurgebonden aangezien de symptomatologie zo goed als afwezig is in andere culturen

Amok

= een acute uitbarsting van onbeperkt geweld, geassocieerd met moord en voorafgegaan door

een periode van ‘broeden’ en eindigend met uitputting en amnesie

vooral bij mannen

geïnitieerd door stress, slaaptekort, alcoholgebruik

men vindt geen cultureel toegestane manier om hun frustratie te uiten, wat

uiteindelijk leidt tot een explosie van kwaadheid

in verschillende zuid-Aziatische landen

Hysterie

= flauwvallen, slapeloosheid, plotselinge verlamming, tijdelijke blindheid, verlies van zin in

voedsel of seks, … bij vrouwen

= vooral in Europa in de 19de

eeuw (historisch ‘cultuur’gebonden!)

Andere cultuurgebonden syndromen

Frigofobie = vrees om een verkoudheid op te lopen

Susto = het gevoel hebben dat een angstaanjagende ervaring ertoe geleid heeft dat

hun ziel van hun lichaam is losgeraakt

Dood door voodoo = overtuiging dat er een vloek over je is uitgesproken omdat je een

taboe hebt doorbroken, wat leidt tot een sterke reactie dat soms tot

eigen dood leidt

Latah = aandoening waarbij men in een voorbijgaande gedissocieerde toestand komt

door een of ander verrassende gebeurtenis, waarna men zich er niks meer van

herinnert

Malgri = territoriale angst, angst om nieuw grondgebied te betreden zonder

ceremoniale procedure uitgevoerd te hebben (bij Australische Aboriginals)

Agonias = angststoornis met hele reeks uiteenlopende symptomen

brain ‘fag’ = klachten over intellectuele en visuele beperkingen samen met een brandend

gevoel in het hoofd en de nek bij West-Afrikaanse en Chinese studenten

Ataques de nervios = emotioneel geladen settings (begrafenis) leiden tot symptomen als

hartkloppingen, verstijving, … bij Puerto Ricanen

UNIVERSELE SYNDROMEN

Depressie

DSM-diagnose (p471)

Wordt minder gediagnosticeerd in andere culturen, zoals China

studie naar Chinezen die met ‘Neurasthenia’ (= uitputting van het

zenuwstelsel) gediagnosticeerd zijn : dit zou ook wel eens hetzelfde

kunnen zijn als depressie

Niet overal dezelfde symptomen

- Somatisatie = de symptomen uiten zich vooral in het lichaam

= vooral bij Chinezen in vorm van hoofdpijn, slapeloosheid

- Psychologisatie = vooral psychologische symptomen

= vooral bij Westerlingen

Oorzaak culturele verschillen in symptoomuitingen ?

1. Sociaal stigma op het hebben van een geestelijke ziekte in China

= weinig verklarend

2. Ervaren symptomen zijn het zelfde, maar mensen van verschillende culturen

focussen op verschillende symptomen

= redelijk wat evidentie voor gevonden

3. De symptomen worden anders ervaren ( Chinezen : lichaam en geest zijn één, Westerlingen :

lichaam / geest )

Sociale angst stoornis

= de vrees dat je ongepast gedrag gaat doen en dat zo een slechte prestatie zal leiden tot

desastreuze sociale gevolgen

Sociale angst is meer uitgesproken in Oost-Azië , wellicht omdat hier meer waarde gehecht

wordt aan het zich aanpassen aan anderen (afhankelijke zelf), maar dit leidt minder tot

klinische sociale angst, omdat het normaler is om sociaal angstig te zijn in Azië

Aziaten in Amerika rapporteren veel meer sociale angst, omdat hier

andere normen zijn voor sociaal gedrag (culturele discrepantie)

Verschillen in symptomatologie

- taijin kyoufushou (TKS) = altruïstische fobie

symptomen : preoccupatie met hoe oncomfortabel en gespannen anderen zich

zullen voelen rondom hun, omwille van een ingebeelde afkeer van hun eigen

fysieke gebreken

symptoom sociale angst : preoccupatie over hoe ze zich belachelijk zullen

maken in een sociale situatie en dat iedereen hun fouten ziet

Zelfmoord

Erg variërende frequentie en verschillen in leeftijd waarop men zelfmoord pleegt

Micronesië : heel veel zelfmoord rond leeftijd van 15-24 jaar, oorzaak is vaag

Zelfmoordcijfers stijgen als traditionele cultuur gewesternaliseerd wordt

VB. Studie : in de afwezigheid van een culturele identiteit is er een hoger

zelfmoordcijfer bij traditionele bewoners van Canada

hoe meer verwijzingen naar de traditionele cultuur aanwezig zijn in de

gemeenschap, hoe lager het zelfmoordcijfer

Zeer verschillende motivaties voor zelfmoord overheen culturen

vb. zelfmoord om verantwoordelijkheid op te nemen en de eer te behouden in

Japan (seppuku)

Schizofrenie

= twee of meer van de volgende symptomen, gedurende 1 maand : wanen, hallucinaties,

gedesorganiseerde spraak, gedesorganiseerd / katatonisch gedrag, negatieve symptomen

Oorzaken ?

- genetische factoren

- bepaalde ervaringen in de baarmoeder

- neuroanatomische verschillen

Vooral biologische oorzaken, is ook één van de meest universele pathologieën

Evidentie voor culturele variabiliteit :

1. de ontwikkeling van universele criteria heeft geleid tot de uitsluiting van een

groot aantal psychotische patiënten in de bestudeerde centra

2. variatie in de subtypen van schizofrenie

- Paranoïde schizofrenie ( vooral wanen ) : 75 % in UK, 15 % in India

- Katatonische schizofrenie (geen motorische activiteit, ongevoelig voor externe

stimuli) : 1-3% UK, 20% in India

3. het verloop is positiever voor mensen in minder ontwikkelde samenlevingen

dan voor de meer geïndustrialiseerden

meer fatalistische attitude en dus minder afkeuring van mensen met

schizofrenie

meer geloof in bezetenheid door geesten

sterker gemeenschapsgevoel, laten diegenen die aan schizofrenie

lijden niet alleen

BEHANDELING MENTALE GEZONDHEID

Cultuur beïnvloedt het succes van een behandeling, aangezien de natuur van een relatie en het

soort informatie dat uitgewisseld wordt gevormd worden door culturele verwachtingen

vb. mensen zoeken anders sociale steun :

blanke Amerikanen anderen

Aziaten impliciete sociale steun, nl. herinneren zichzelf aan de intieme

relaties die ze hebben ( en gaan daarom ook minder snel behandeling! )

Verschillende behandelingen / benaderingen :

1. Cognitieve gedragstherapie

= herstructureren van iemands’ gedachten, helpen met disfunctionele

cognitieve overtuigingen te identificeren

2. Biologische verklaringen en behandelingen

3. Inheemse modellen van genezing

- familie speelt de grootste rol in het genezen van gezondheidsproblemen

- focus op spiritualisme en religie

4. Japanse therapieën ( Westerse )

- Morita therapie

= helpt cliënt om de levensomstandigheden te leren accepteren

zoals ze zijn

DOEL: perspectief op de symptomen veranderen, niet

symptomen zelf

- Naikan therapie

= cliënten inzicht geven in hun verleden

DOEL: verleden herinterpreteren, erkennen dat dit niet meer

veranderd kan worden, herstructureren om een nieuwe ‘zin’ te

geven aan hun leven

Elke cultuur voorziet een ‘symptomen pool’ die de mensen een manier geeft om hun

innerlijke conflicten uit te drukken in een gekende ‘taal’

Moet een therapeut van dezelfde culturele achtergrond zijn ?

voordelen zijn bescheiden

Therapeut moet streven naar culturele competentie :

- de eigen culturele invloeden kunnen herkennen

- kennis over de culturele achtergrond van de cliënt vergaren en welke

verwachtingen de cliënt heeft ivm de therapeut

- gepaste vaardigheden ontwikkelen om interventies te doen op een

manier dat dit cultureel sensitief en relevant is

- flexiebel zijn in het generaliseren van de cultuur van de cliënt naar de

mainstream cultuur of wanneer hij de cliënt moet individualiseren

- oog hebben voor hoe de cliënt de verschillende culturen geïntegreerd

heeft

12. Emoties

Culturen kunnen ook verschillen in het soort emoties die ze voelen

vb. ‘Liget’ = combinatie van boosheid, passie en energie, komt voor bij een stam in de

Filipijnen, gevoeld als iemand zich beledigd, teleurgesteld of geïrriteerd voelt

en vooral als iemand jaloers is op een ander

WAT IS EEN EMOTIE ?

James-Lange theorie

emotie = de fysiologische respons op stimuli in onze omgeving

elke emotie staat voor een ander patroon van lichaamactivatie

kritiek : specificiteit van fysiologische patronen ?

geeft aanleiding tot een evolutionaire oorsprong van menselijke emoties

Twee factoren theorie

kritiek op J-L : het autonome zenuwstelsel is te klunzig en traag om een onderscheid te

maken tussen alle emotionele toestanden

emotie = interpretatie van lichaamsreacties

VB. Studie Schacter en Singer – de aparte rollen van interpretatie en fysiologische sensatie

Proefopzet :

1. Situationele aanwijzingen om de interpretatie van de proefpersonen te leiden

naar ofwel euforie ofwel boosheid

2. Beïnvloeden van hoeveel fysiologische arousal een proefpersoon ervaart aan de

hand van medische inenting

Resultaten zie tabel p534

dezelfde fysiologische informatie kon geïnterpreteerd worden zowel als euforie

of als boosheid, dit geeft aan dat we geen nauwkeurige gewaarwording hebben

van onze lichaamssensaties

geeft aanleiding tot het idee dat onze emoties gegrondvest zijn in de geloofsystemen die onze

interpretaties vormen

VARIEERT EMOTIONELE ERVARING OVER CULTUREN ?

Emoties en gezichtsuitdrukking

Zeer jonge kinderen, ook blinde kinderen, maken dezelfde gezichtsuitdrukkingen als

volwassenen

EVIDENTIE GEZICHTSUITDRUKKING ‘CULTURAL UNIVERSAL’

parallellen gevonden tussen de uitdrukkingen van een chimpansee en die van mensen

Studie Ekman et al. : 6 foto’s van gezichtsuitdrukkingen, match deze met

emotiewoord dat hier het beste bij past

bij 5 culturen onderzocht, grote gelijkenis

kritiek : culturen verschilden niet genoeg van elkaar, waren allemaal

blootgesteld geweest aan media

oplossing: situaties beschrijven aan cultuur die minst mogelijk blootgesteld

is geweest aan het Westen en kijken welke gezichtsuitdrukking

ze tonen (nl. stam in New Guinea) grote gelijkenis !

voorstel van 6 basisemoties : angst, boos, blij, droevig, verrassing,

afkeer ( ! trots wordt ook universeel herkend, maar bevat ook lichaamshouding )

EVIDENTIE CULTURELE VARIABILITEIT

Culturele component in herkenning van emoties : de neiging om de gezichtsuitdrukking van

mensen van de eigen cultuur veel beter te

herkennen

Verschillen in welke delen van het gezicht aandacht krijgen :

- in Japan is het meer de gewoonte om je gevoelens niet te tonen, de

spieren aan de ogen zijn het moeilijkste te controleren, dus hebben zij

geleerd naar de ogen te kijken

VB. Studie – foto met verschillende emotie in ogen vs. mond (p543)

Oordeel van de Japanners werd meer beïnvloed door de

ogen, dat van de Amerikanen meer door de mond

Culturele expressie (display) regels

= de cultuurspecifieke regels die bepalen welke gezichtsuitdrukking geschikt is in een

gegeven situatie en hoe intens deze geuit moet worden

Collectivistische culturen hebben algemeen meer ingehouden

emotionele expressies dan in individualistische culturen

geeft ook vorm aan het soort expressie dat uitgedrukt wordt

vb. geritualiseerde uitdrukking : in India ‘tong bijten’ als teken van

schaamte, is eerder een vrijwillige uitdrukking dan reflex

VB. Studie – voelt men hetzelfde ookal drukt men dit in meer/mindere mate uit?

als Japanners alleen waren drukten ze evenveel en dezelfde emoties uit als

Amerikanen alleen, als er iemand bij zat probeerden ze dezen echter meer te verbergen

dan Amerikanen

vb. ‘ acuut mediterraan syndroom’ : sterke culturele verschillen in het uitdrukken van pijn,

mediterrane mensen drukken dit luid, duidelijk en meer

uit dan Britten

GEZICHTSFEEDBACKHYPOTHESE

= we gebruiken onze gezichtsuitdrukking als bron van informatie voor ons gevoel te

bepalen

VB. Studie – pen in mond houden met tanden (blij) of met enkel lippen(droevig)

tandconditie evalueerde een cartoon positiever/grappiger dan lipconditie

CULTURELE VARIATIE IN DE INTENSITEIT VAN DE EMOTIONELE ERVARING

Doordat Japanners minder emoties uitdrukken, zou dit ertoe kunnen leiden dat zij ook minder

en minder intense emoties ervaren dan Amerikanen (cf. gezichtsfeedbackhypothese)

VB. Studie 1 p550 :

1. Chinese Canadezen vonden de gegeven situaties minder kwaadopwekkend

2. Europese Canadezen reageerden op de situaties met openlijk uitgedrukte

kwaadheid en voelden zich ook meer boos

3. Chinese Canadezen ‘reappraise’ de situatie of proberen zich van de situatie af te

leiden en voelden zich ook minder boos

VB. Studie 2 p550:

Gelijke stijging van bloeddruk in Chinese Canadezen als bij Europese Canadezen,

maar hun bloeddruk daalde wel sneller tot de basislijn dan die van de EC

minder intens ervaren van boosheid en meer gebruik van strategieën die

het gevoel van boosheid verminderen

EMOTIES EN TAAL

Onenigheid over welke emoties de kandidaten zijn voor ‘basisemoties’

Culturen verschillen in

- hoeveel woorden ze hebben voor verschillende emoties

vb. Engels > 2000, Chewong in Maleisië : 8

- manier waarop emoties gecategoriseerd worden

- veel emotiewoorden hebben geen equivalent in het Engels

deze verschillen komen voort uit de verschillende clusters van betekenissen die

frequent aangetroffen worden in de verschillende culturen

CULTURELE VARIATIE IN SOORTEN ERVARINGEN

Afhankelijk zelfbeeld : meer begaan met het behouden van interpersoonlijke harmonie

en zijn zich dus meer bewust van hoe een gebeurtenis impact

heeft op anderen

Onafhankelijk zelfbeeld: meer begaan met hoe een gebeurtenis impact heeft op henzelf,

of hoe een gebeurtenis hen meer kan doen onderscheiden van

anderen

VB. Studie – Amerikaanse / Japanse Olympische atleten hun reactie op winst :

Japanse atleten bespreken meer hun relaties bij het beschrijven van hun emoties

ervaren hun emoties dus meer als interpersoonlijke toestanden die

mensen met elkaar verbinden

VB. Studie p555-556 :

Japanners die veel positieve interpersoonlijk verbonden emoties rapporteerden,

rapporteerden in het algemeen meer positieve emoties

Amerikanen die meer positieve interpersoonlijk onverbonden emoties rapporteerden,

rapporteerden ook meer positieve emoties in het algemeen

CULTURELE VARIATIE IN SUBJECTIEF WELZIJN EN GELUK

Japanners rapporteren ongeveer evenveel positieve als negatieve emoties, terwijl Amerikanen

veel meer positieve emoties rapporteren

Subjectief welzijn = hoe tevreden iemand is met zijn leven

verschillen over culturen, maar ook over regio’s binnen een cultuur

(grafiek p558)

Verschillende factoren die subjectief welzijn beïnvloeden :

- Rijkdom

vooral op lage niveaus van rijkdom is er een sterk verband

tussen geld en geluk

- Mensenrechten

hoe meer gelijkheid tussen de mensen in een land hoe positiever

het subjectieve welzijn

- Het kunnen doen van de dingen die je wil doen

onafhankelijk zelfbeeld : willen kunnen doen wat consistent

is met hun verlangens

afhankelijk zelfbeeld : voelen zich goed als ze anderen

hun standaarden voor een goed

mens te zijn kunnen naleven

- Theorie over hoe gelukkig je zou moeten zijn

VB. Studie - elke dag aangeven hoe tevreden je was met je dag, na 1 week aangeven

hoe tevreden je bent met je week

Discrepantie bij Amerikanen tussen tevredenheid per dag en

tevredenheid over de week (week > dag), niet bij Japanners

Amerikaan heeft impliciete theorie dat ze gelukkig moeten

zijn, terwijl Japanners de theorie hanteren dat emotionele

ervaringen in balans moeten zijn (kunnen tegelijk blij en droef zijn)

VB. Studie – voorspellen van gelukkig voelen als je een beslissing maakt

Aziaten streven minder het ‘gelukkig zijn’ na bij het maken van een

beslissing

Minder voordelen voor Aziaten bij ‘gelukkige gevoelens’, deze

beschermen hen namelijk niet tegen depressie zoals bij Amerikanen

VB. Studie – hebben negatieve emoties dezelfde gevolgen over culturen ?

Zelf-reflectieve Amerikanen zijn meer depressief dan zelf-reflectieve Russen

ookal ‘broeden’ Russen op hun emoties, dit leidt er niet toe dat deze zich

meer depressief voelen, wat wel het geval is bij Amerikanen

Welke soort positieve emoties men nastreeft verschilt ook over culturen :

Amerikanen streven naar positieve emoties met veel arousal, terwijl Aziaten emoties

met weinig arousal verkiezen

vb. in Amerikaanse kinderboeken vaker tonen van gevoelens en significant grotere

glimlach dan Taiwanse gezichten

Conclusie : Culturen verschillen in de mate waarin zij hun welzijn ervaren en zien geluk en

positieve emoties op een verschillende manier

CONCLUSIE IN VERBAND MET CULTURELE VARIATIE IN EMOTIES

- Op basis van gezichtsuitdrukkingen is er evidentie voor universaliteit in emoties

- Er is meer evidentie voor culturele diversiteit als we kijken naar emotionele

ervaring

- er is ongelooflijk veel variabiliteit in de woorden die mensen gebruiken om hun

ervaring te beschrijven