INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv...

20
INFRATECH BIJLAGE pag 5, Saskia Vernooij: Infraprofessionals gaan dialoog aan pag 7, Dolf Booij: Effectief communiceren over prestaties pag 14, Melanie Schultz: Slim en ambitieus samenwerken aan innovatie

Transcript of INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv...

Page 1: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

INFRATECH BIJLAGE

pag 5, Saskia Vernooij:Infraprofessionals gaan

dialoog aan

pag 7, Dolf Booij:Effectief communiceren

over prestaties

pag 14, Melanie Schultz:Slim en ambitieus

samenwerken aan innovatie

Page 2: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

Gas, water, elektriciteit, warmte, verlichting en communicatie. Het zijn voorzieningen die iedereen nodig heeft voor een comfortabel en veilig bestaan. Ook voor de productiviteit van een onderneming zijn ze onontbeerlijk. De bedrijven van A.Hak verzorgen hiervoor al decennialang de infrastructuur en zijn bovendien betrouwbare partners voor verschillende specialistische toepassingen. Of het nu gaat om de algemene nutsvoorzieningen of om bijvoorbeeld verkeersregelsystemen, glasvezel- en draadloze netwerken, stadsverwarming of camerabeveiliging – A.Hak staat aan de basis en is inzetbaar in alle fasen van een project: van engineering tot beheer en van aanleg tot onderhoud.

WWW.A-HAK.NL

A.Hak staat aan de basis

NUTSVOORZIENINGEN EN SPECIALISTISCHE TOEPASSINGEN

0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19

AtlaspalenFranki OmegapalenGrondverdringende schroefpalen met verloren puntGeschroefde stalen buispalenSchroefi njectiepalenSchroefpalenPalenwandenDiepwandenMini-heiwerkFunderingsherstel

Franki Grondtechnieken B.V., opgericht in 1934, is een ervaren funderingsaannemer.

Het bedrijf is gespecialiseerd in het ont-werp en de realisatie van alle mogelijke funderingsconstructies.

Er wordt onder andere gewerkt aan grote infra projecten, utiliteitsbouw, woningbouw en renovatie. Met haar jarenlange expertise kan Franki Grondtechnieken een compleet gamma geoptimaliseerde funderingsoplossingen aan-bieden. Franki Grondtechnieken maakt deel uit van de wereldwijde funderingsgroep Franki Foundations (www.ffgb.be).

Franki Grondtechnieken B.V. Trondheim 8, 2993 LE Barendrecht, Nederland +31 180 641 [email protected]

Strong foundations, solid future

Page 3: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

3Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148 INFRATECH

Inhoudsopgave

InfraTech InnovatieprijsDagelijks worden er innovatieve oplossingen voor maatschappelijke problemen bedacht en gebouwd.

Snelheid, effectiviteit, duurzaamheid en kwaliteit voeren daarbij vaak de boventoon om tot krachtige

oplossingen te komen, zowel qua techniek als qua proces. Elke editie roept InfraTech iedereen uit de sector

op, om baanbrekende ideeën te lanceren voor de aanleg en het onderhoud van infrastructuur in de breed-

ste zin van het woord. Tijdens InfraTech 2015 zal de InfraTech Innovatieprijs voor de negende keer worden

uitgereikt. Het bedrijfsleven, overheden, kennisinstellingen, maar ook particulieren kunnen meedingen naar

deze laagdrempelige prijs.

Voor de InfraTech Innovatieprijs 2015 is een nieuwe categorie geïntroduceerd: de OpdrachtgeversDROOM.

Daarmee wil de vakbeurs InfraTech de markt uitdagen om praktische oplossingen aan te dragen voor de

“OpdrachtgeversDROOM over de infrastructuur van 2025!” De jury is voornemens om de winnende

inzending in deze categorie tot verdere ontwikkeling en uitvoering te brengen op de BouwCampus in Delft.

Overige categorieën zijn Toegepaste Innovatie, Geplande Innovatie en de Halftime Award. Inschrijven kan

d.m.v. het inschrijfformulier dat te downloaden is van de website infratech.nl/bezoekers/innovatieprijs.

Inzendingen moeten uiterlijk 21 oktober bij de organisatie binnen zijn.

InnovatieGalerij op de beursvloerAlle inzendingen worden tijdens InfraTech 2015 in een galerij tentoongesteld met grote posters en video-

beelden. Daarmee genereert iedere inzender automatisch de aandacht van de bezoekers van InfraTech. De

winnaars van de InfraTech Innovatieprijs 2015 mogen zich een jaar lang InfraInnovator noemen. Daarnaast

ontvangen zij een InfraTech promotiepakket ter waarde van € 2.500,- of € 500,- cash. De uitreiking van de

prijs vindt plaats op de tweede beursdag van InfraTech, op woensdag 21 januari 2015. De organisatie van de

InfraTech Innovatieprijs is in handen van Bouwend Nederland. Alle inzendingen worden beoordeeld door

een deskundige vakjury t.w.: Jan Hendrik Dronkers (Directeur-Generaal Rijkswaterstaat), Ron Voskuilen

(Algemeen Directeur Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam) Annemieke Nijhof (CEO Tauw Group BV) en

Maxime Verhagen (Voorzitter Bouwend Nederland). De vakjury kiest een winnaar in iedere bovengenoemde

categorie. Maar het publiek kan ook stemmen op één favoriete inzending uit alle categorieën. De winnaar

van deze verkiezing ontvangt de Cobouw Publieksprijs.

5 Infraprofessionals gaan dialoog aan

7 Effectief communiceren over prestaties

9 Innovatieve energiecentrale met co-creatie

13 Dynamisch verkeersmanagement

14 Slim en ambitieus samenwerken aan innovatie

17 Grootschalige vervanging van drukleidingen niet aan de orde

Page 4: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

InfraTech 2015 presenteert dagelijks uitgebreid Kennisprogramma.Om een bezoek aan InfraTech nog krachtiger te maken, wordt door de organisatie veel aandacht besteed aan

het kennisprogramma dat plaatsvindt in het Congres- en Vergadercentrum. De samenwerkings- en strategische

partners verzorgen lezingen, workshops en masterclasses met input van opdrachtgevers en marktpartijen die

vertegenwoordigd zijn in de programmacommissie.

CROW bundelt haar symposiumaanbod in CROW College, Bouwend Nederland clustert kennisbijeenkomsten van

haar vakgroepen en Rijkswaterstaat organiseert de RWS Marktdag om in een andere setting in gesprek te ko-

men met hun opdrachtnemers.

Actuele thema’s als duurzaamheid, Europese regelgeving, certificering maar ook het aantrekken van jong talent

komen zeker aan bod tijdens de verschillende bijeenkomsten. Het definitieve en volledige programma zal in een

later stadium bekend worden gemaakt.

Steeds extremere weersomstandighe-den moeten worden tegengegaan met slimme en verfijnde afwateringsoplos-singen. ACO biedt u een complete lijn afwateringsproducten met een tweele-dig doel:

Mensen beschermen tegen water en het water tegen de mens!

Toekomstbestendige en complete afwateringsoplossingen

www.aco.nl

Page 5: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

5Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148 INFRATECH

Infraprofessionals gaan dialoog aan

Van de markt, voor de markt: dat is Infra-Tech 2015, dé ontmoetingsplaats voor opdrachtgever, opdrachtnemer en toeleve-rancier in de infrastructuur, zegt beursmana-ger Saskia Vernooij van Ahoy Rotterdam. Vernooij is heel blij dat Rijkswaterstaat en Gemeente Rotterdam - net als in 2013 - het gastheerschap van InfraTech op zich willen nemen. Dat gaat verder dan een logo aan het evenement koppelen. “Veel verder,” zegt Vernooij. “Zowel Rijkswaterstaat als Gemeente Rotterdam zal zich zeer nadruk-kelijk manifesteren op InfraTech 2015. Als lid van het Opdrachtgeversforum zijn het twee hele grote, publieke afnemers van infrastructurele werken. Beide publieke opdrachtgevers leveren een forse, inhoude-lijke bijdrage aan het kennisprogramma.”

In navolging van Rijkswaterstaat wil Gemeente Rotterdam nu ook een eigen Marktdag tijdens de meest toonaangevende beurs op het gebied van infrastructuur in Nederland verzorgen. Ver-nooij: “De Marktdag van Rijkswaterstaat was tijdens de vorige editie een groot succes, blijk-baar is Gemeente Rotterdam geprikkeld en ge-inspireerd geraakt. Het is een mooie manier om het gesprek aan te gaan met hun relaties uit de markt.”

Innovatieve methodiekenAhoy Rotterdam faciliteert InfraTech, is eige-naar van het concept en de spin in het web, ter-wijl de gastheren over een grote achterban en een enorm netwerk beschikken. Vernooij: “Zij kennen de sector als geen ander en nodigen alle infraprofessionals dan ook uit om de dia-loog aan te gaan. Het doel? Elkaar inspireren en ideeën uitwisselen. Dat zal ongetwijfeld tot mooie samenwerkingen leiden. Deze tijd vraagt om het bundelen van kennis en kracht, om an-ticyclisch te denken, om te investeren in innova-tieve methodieken.”Volgens directeur-generaal Jan Hendrik Dron-kers van Rijkswaterstaat is InfraTech al jaren een belangrijk platform waar mensen uit over-heid, bedrijfsleven en kennisinstituten elkaar vinden en de dialoog aangaan. Directeur Johan Vermeer van het Ingenieursbureau van Ge-meente Rotterdam is blij dat InfraTech op-drachtgevers en opdrachtnemers (weer) bij el-kaar brengt. Zijn stelling: gezonde spanning tussen een deskundige opdrachtgever en een deskundige leverancier kan leiden tot innova-tie, een nieuwe aanpak of anders samenwer-ken.

‘Krachtig Vooruit!’ is het thema van de elfde editie van InfraTech. Vernooij: “Twee jaar gele-den ging het om trots, bij deze editie draait het om kracht. Het past bij de actualiteit, want we moeten vooruit. De infrasector is van cruciaal belang voor de Nederlandse economie, want zonder goede infrastructuur in een land kun je niks. De branche bezit veel kracht, onder meer in arbeidskracht en kennis. In ons kleine landje is de know how op het gebied van infrastruc-tuur groot. Zo groot, dat deze wereldwijd wordt gebruikt. Het is dan ook enorm belang-rijk dat deze sector zich blijft ontwikkelen. Hoe? Door creatief te denken, door kennis en kunde te bundelen en vooral door samen te werken, zodat de infrasector op volle kracht vooruit kan gaan. Daarom is gekozen voor dit thema.”

Indeling beursvloerDe beursvloer van InfraTech 2015 - liefst 30.000 vierkante meter groot - is opgedeeld in vier segmenten: Infrastructuur, Openbare Ruimte & Mobiliteit, Water en Riolering. Het thema riole-ring is nieuw. Vernooij: “Een logische stap, want riolering is een belangrijk segment van de infrastructuur geworden en verdient een eigen plek.”Veel publieke opdrachtgevers staan op de beursvloer: behalve Rijkswaterstaat en Ge-meente Rotterdam presenteren provincies, wa-

terschappen en overige gemeenten zich tijdens InfraTech 2015. Exposanten vanuit de markt zijn aannemers, ingenieursbureaus, branchevereni-gingen en leveranciers. Op dit moment is ruim 75 procent van de beursvloer gevuld, aldus Ver-nooij. Ze merkt vooral dat grote bouwbedrij-ven, die zich een aantal jaren geleden nog groots presenteerden met een mooie grote stand, terughoudender zijn. “Hun marketing-budgetten zijn niet meer zo groot als vroeger, terwijl het toch belangrijk is dat ze zich op de beurs presenteren. Daarom hebben we iets nieuws bedacht: de Aannemers Business Lounge. Het idee is dat meerdere bouwbedrij-ven een stand delen, met één horecagelegen-heid en een paar neutrale ruimtes voor bijvoor-beeld het verzorgen van seminars. Laat deze grote bedrijven maar met elkaar in discussie gaan in een pre-competitieve sfeer, dus voor-dat de budgetten verdeeld worden. Misschien prikkelend, maar ik denk dat het gaat werken. Ze hebben elkaar nodig.”

Jonge geestenMeest spannende onderdeel van de InfraTech is ongetwijfeld ‘WIJ’, naar een idee van Jonge

Geesten. Spannend, omdat pas tijdens Infra-Tech zelf duidelijk wordt wat ‘WIJ’ precies is. Komende maanden werkt een Tijdelijk Innova-tie Team het concept in co-creatie verder uit. Vernooij maakt deel uit van dat team. “Ik vind het zelf ook spannend. De infrasector is heel concreet en praktisch gericht, terwijl WIJ nu nog heel abstract is. Het is geen theater, maar er gaat wel degelijk iets gebeuren. Wacht maar af. Zelfs Rijkswaterstaat, Gemeente Rotterdam en het Opdrachtgeversforum, die WIJ mogelijk maken, weten nog niets over de exacte invul-ling. Ik kan alleen maar vertellen dat er reke-ning wordt gehouden met het hoofdthema ‘Krachtig Vooruit’ en dat we denken van Me to We.”Op InfraTech is ook de Startersstraat, onder-steund door De NieuwBouw, een netwerk dat zich richt op het ondersteunen van een nieuwe generatie bouwprofessionals. Vernooij: “De NieuwBouw stelt een stand beschikbaar, bo-vendien zijn er voor zo’n tien starters in de in-frasector plaatsen beschikbaar tegen een gere-duceerd tarief. Zo kunnen ook zij zich presenteren aan bezoekers van InfraTech. Alle ideeën zijn welkom, want we moeten vooruit.”

Jeroen Kreule

Saskia Vernooij, exhibitionmanager van InfraTech 2015 forenst dagelijks tussen Rotterdam en Delft. Zij kijkt uit naar de aansluiting van de A4, het krachtige project van Rijkswaterstaat. Foto: Guido Benschop

Page 6: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

Ruim 300 bedrijven boekten reeds standruimte voor InfraTech 2015

Van 20 t/m 23 januari staat Ahoy Rotterdam voor de

11e keer volledig in het teken van InfraTech. InfraTech is

de ontmoetingsplaats voor de infrastructuur en heeft

dit jaar als thema ‘Krachtig Vooruit’.

Het belang van deze vakbeurs wordt ook tijdens de

2015 editie onderstreept door belangrijke opdrachtge-

vers uit de publieke sector. Rijkswaterstaat en

Gemeente Rotterdam treden op als gastheren van

InfraTech. Tijdens InfraTech ontvangen zij hun relaties

en leveren beide publieke opdrachtgevers een

belangrijke bijdrage aan het kennisprogramma. Maar

ook de provincies zijn vertegenwoordigd op InfraTech

2015. Maar liefst 9 provincies profileren zich met een

gezamenlijke presentatie op de Provincieboulevard

die gesitueerd wordt in Hal 1 (Thema Infrastructuur).

Daarmee laten de provincies op de beurs hun rol als

opdracht gevende partij zien.

Met nog bijna vier maanden te gaan, vult de

beursvloer van InfraTech 2015 zich snel. Al meer dan

300 bedrijven verzekerden zich van een plaats. De

beursvloer van InfraTech is opgedeeld in vier thema’s

die allemaal een segment binnen de infrastructuur

vertegenwoordigen:

• Infrastructuur • Water • Openbare Ruimte & Mobiliteit

• Riolering

Congres- & Vergadercentrum

1

2 4

6

3

Entree

Entree

Plaza

5

MKB INFRA Plein

Provincieboulevard

ICT plein

Aannemers Business Lounge

NVAF FunderingspleinPresentatiepodium

RioleringDemoruimteRiolering

InfraTechInnovatieprijs

Gemeenteplein

Opleidingenstraat

Starters Straat

WIJ

Rijkswaterstaat: Plein NL

plattegrond-pleinen-NL.indd 1 9/19/2014 4:38:48 PM

Page 7: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

7Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148 INFRATECH

Effectief communiceren over prestaties

Het Ingenieursbureau Rotterdam – medeorga-nisator van InfaTech – was op ontwerptechnisch gebied verantwoordelijk voor het ‘stadse’ deel van de megaklus. Op de krappe kavel tussen treinsporen, Groothandelsgebouw, Delftse Poort en op het Kruisplein vond in acht jaar tijd een soort openhartoperatie plaats. Daarbij ging het oude treinstation tegen de vlakte, kwam een tunnelboor aan vanaf de Statenweg en richtte zich een gloednieuw station op, met eromheen een fantastische nieuwe buitenruim-te. Ondergronds werden tegelijkertijd een nieuw metrostation, een parkeergarage, een verkeerstunnel, een fietsenstalling en een RandstadRailstation gebouwd. “En dat terwijl er dagelijks ruim honderdduizend reizigers dwars doorheen liepen,” blikt Booij terug.

Ondergronds infrastructuurAlleen al de vraag hoe je de bouwputten wa-terdicht krijgt, maakte de klus voor ingenieurs razend interessant. Het gebied is immers door-spekt met ondergrondse infrastructuur en fun-deringen van hoge gebouwen. Het ingenieurs-bureau Stadsontwikkeling won een prijs voor

een oplossing die voorzag in bevriezing van de grond met vloeibare stikstof en pekel op een plaats waar het niet mogelijk was diep- of dam-wanden te realiseren. De vrieswand had boven-dien een constructieve functie in de bouwput.

Een spannende kluif hadden de gemeentelijke ingenieurs ook aan de diepwandconstructie aan de zijde van het Groothandelsgebouw. De-cember 2007 dreigde een catastrofe door een grote lekkage in een paneel van deze grond- en waterkerende wand van het door stadsarchi-tect Maarten Struijs ontworpen metrostation. Het maaiveld verzakte maar liefst een halve meter. De gemeentelijke ingenieurs losten het probleem op door het aanbrengen van bronbe-maling en een tijdelijke injectieafdichting. La-ter testten ingenieurs bij de bouw van de Kruis-pleingarage een zelfontwikkelde techniek om diepwandenproblemen in de toekomst beter te voorspellen. Met behulp van geluidstrillingen slaagden ze erin de betonsamenstelling van diepwandpanelen door te meten. Dat maakt het mogelijk lekkages te ontdekken voor ze kunnen optreden. Deze techniek is inmiddels ook toegepast bij de bouw van de Delftse spoortunnel.Het ingenieursbureau rekende verder aan de hal die van het station een nieuw ‘landmark’ maakte. Hoe sleutel je duizenden staaldelen (totaalgewicht: 3500 ton) in elkaar tot een der-tig meter hoge puntconstructie met minimale ondersteuning, zonder dat hij op de mensen stort die eronder krioelen? Niet alleen tech-nisch een hoogstandje, stelt Booij. “Het zit in je

Nergens kon het Ingenieursbureau van Stadsontwikkeling Rotterdam de afgelopen decennia zijn kennis beter etaleren dan bij de bouw van centraal station en Randstadrail. Hoewel inkrimping van het ingenieurs- bureau volgde, blijft de Maasstad hoofdstad van de overheidsingenieurs, denkt project-manager Dolf Booij.

genen om je op de prachtige techniek te focus-sen, maar misschien is het nog belangrijker dat alles gelukt is zonder één dodelijk ongeval. En dat we effectief wisten te communiceren met het publiek. Zonder dat waren onze technische prestaties vergeten.”

ToekomstNa Rotterdam Centraal lijkt de tijd van de grote werken voorbij. De crisis zorgde voor opont-houd voor grote projecten en het ingenieurs-bureau werd bijna gehalveerd. Is de tijd van Rotterdam als dé stad van de overheidsingeni-eur voorbij? Beslist niet, denkt Booij. “Tech-nisch interessante projecten als rijksweg A13-A16, Blankenburgtunnel, Hoekselijn en de Maastunnelrenovatie komen eraan. Ook in de toekomst blijft de stad zich ontwikkelen en vra-gen beheer en onderhoud van de stedelijke voorzieningen aandacht. Daarin blijft ons inge-nieursbureau een belangrijke rol spelen. Meer dan vroeger in samenwerking met de markt, maar we blijven veel zelf doen. Dat moet ook. Als je het zelf niet meer kunt, zakt je toetsings-kwaliteit door het ijs.” Stadsontwikkeling heeft de handen ineengeslagen met ingenieurs van onder meer Rijkswaterstaat, regiogemeenten en Amsterdam. De InfraTech-beurs past volgens Booij perfect bij de nieuwe realiteit: het is de plek waar tech-neuten van markt en overheid elkaar ontmoe-ten en de nieuwste kennis uitwisselen. “We werken in de toekomst samen aan kwaliteit. Daarvoor moet je over scheidslijnen heen kij-ken.”

Edo Beerda

Dolf Booij foto: Guido Benschop

Page 8: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

Ingewikkelde boring bij knooppunt Raasdorp. Deze boring had niet alleen een kromming maar ook nog eens een curve. Hoogstandje van A. Hak.

Een boring bij Schiphol; een klus met een enorm groot belang. Het vlieg-verkeer mag geen hinder onder vinden. Goed overleg tussen aannemer A.Hak, Schiphol en Gasunie resulteerde in een veilige eindbestemming onder de Polderbaan door.

In Hoofddorp hanteerde A.Hak een bijzondere boortechniek, de zogenoemde Direct Pipe methode. Bij deze techniek wordt een speciale tunnelboormachine voorop de gastransportleiding aangebracht, terwijl de pijp vooruit wordt geduwd. Ideaal op plaatsen waar geen ruimte is voor het uitleggen van de gehele leidingstreng.

Unieke boogboring in Moerkapelle. Visser & Smit Hanab bedacht een nieuwe boring waarbij in plaats van rechte pijpen voorgebogen pijpen werden gebruikt voor de boring. Hierdoor kon de boring aanmerkelijk korter worden, 172 meter.

Onder de Lange Tiendweg werd 1.546 meter gastransportleiding in de Gemeente Ouderkerk doorgetrokken. De langste boring van het tracé.

Gestuurde raketboring bij Oud Alblas om de ondergrond in de veengebieden te ontzien. Door Visser & Smit Hanab. Voordeel hiervan is dat er minder water hoeft te worden onttrokken, dat er minder grond hoeft te worden aangevuld en er minder kans is op structuurschade aan de landbouwpercelen.

Alsof er niets gebeurd is...

Al meer dan 50 jaar staat

Gasunie garant voor de energie

van Nederland. Om aan de

toenemende vraag naar

transport capaciteit te kunnen

blijven voldoen, moesten we

een grote leiding leggen tussen

Beverwijk en Wijngaarden, dwars

door dichtbevolkte gebieden,

onder de Polderbaan Schiphol

door, in zompige bodems en

met technisch bijna onmogelijke

kruisingen. Alles opengooien

was geen optie. Dit is werk voor

specialisten. De aannemers

A.Hak en Visser & Smit Hanab

wisten er wel raad mee. En

klaarden de klus in recordtijd.

Alsof er niks gebeurd is.

Dank aan alle medewerkers van

A. Hak en Visser & Smit Hanab

en hun onderaannemers, het

ministerie van Economische

Zaken en het ministerie van

Infrastructuur en Milieu,

gemeenten, waterschappen,

hoogheemraadschappen,

provincies, Rijkswaterstaat

en ProRail voor de prettige

samenwerking en het fraaie

resultaat.

Beverwijk

Wijngaarden

foto: Maarten van der Voorde, A.Hak

Page 9: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

9Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148 INFRATECH

Innovatieve energiecentrale met co-creatie

Het idee van een getijdencentrale in de Brou-wersdam komt vooral voort uit de problemen in het Grevelingenmeer. De waterkwaliteit en daarmee het bodemleven gaat achteruit door-dat er sinds de afdamming van de Grevelingen, in 1971, een deel van het meer te weinig zuur-stofrijk water heeft. Een terugkeer van de getij-denwerking, door een deel van de Brouwers-dam te voorzien van een in- en uitlaat voor het zeewater, ligt het meest voor de hand. En waar-om dat in- en uitstromende water niet meteen benutten voor duurzame energie?Dat idee presenteerden de betrokken overhe-den, de provincies Zuid-Holland en Zeeland, de gemeenten Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee en Rijkswaterstaat vorig jaar, en nodigden bouwpartijen en deskundigen uit om hun visie daarop te geven. De keuze voor deze vorm had een aantal rede-nen. “In eerste instantie is dit een zeer complex en veelomvattende opgave, met veel verschil-lende belanghebbenden en een impact op een groot gebied. De neiging bestaat dan al heel snel om alle wensen en eisen te inventariseren en zo’n plan in te kaderen. Maar daarmee ont-staat het risico dat je ongewild een streep zet door bepaalde innovatieve oplossingen die niet binnen die kaders passen. Dat was ook direct een van de kritiekpunten die we kregen van marktpartijen in dit proces: Rijkswaterstaat gooit op die manier oplossingsruimte weg.”

FinancieringEen andere reden voor het mobiliseren van de markt was wat fundamenteler: de financiering. “Marktpartijen zijn niet alleen creatief in tech-nische oplossingen, maar ook in commerciële. Dat is in dit project ook nodig: De initieel becij-ferde kosten van het terugbrengen van het ge-tijde in het Grevelingenmeer waren 190 miljoen

De getijdencentrale Brouwersdam moet een uniek project worden. Niet eerder werd een verbetering van de waterkwaliteit gekop-peld aan de opwekking van duurzame energie, en voor het eerst zal een centrale gebouwd worden in water met zo weinig getijdenverschil. Maar ook de aanpak is uniek: al in een zeer vroeg stadium werden marktpartijen betrokken bij het project. En dat biedt volgens projectdirecteur Ben Spiering van Rijkswaterstaat in allerlei opzichten voordelen.

euro. Dat is voor de verbetering van de water-kwaliteit een disproportioneel hoog bedrag als dat alleen van de overheden moet komen. Het is dus noodzakelijk om andere kostdragers te vinden. Dat moet natuurlijk in de eerste plaats gelden voor de centrale. Overheden zijn im-mers geen energiebedrijven, dus die bouwen ook geen energiecentrale. Maar je kan ook an-dere belanghebbenden krijgen bij een Greve-lingenmeer mét getijde. Straks kunnen er waar-schijnlijk mosselen worden gekweekt, dat zou ook een investering kunnen zijn.” Na een eerste marktconsultatie werden een aantal marktpartijen uitgenodigd voor een zo-genaamde “pre-competatieve dialoog”. “Dat waren sessies waarbij de partijen met een eigen variant of model kwamen en waar deskundigen met elkaar discussieerden over de presentaties. Vaak ging het om een soort ad hoc consortium van bouwers, ingenieursbureaus en waterbou-

wexperts, die met deskundigen van onze kant om de tafel zaten.”

Rendabel en duurzaam“Het was uitgesproken dat deelname aan die dialoog, dus dit deel van het traject, helemaal los stond van de rest van het traject. Dat wij met deze partijen aan tafel hebben gezeten, zegt niets over gunning of samenwerking in het verdere verloop. Om te zorgen dat de par-tijen er serieus moeite in wilden steken, stond er een vergoeding tegenover.”De conclusies uit de sessies worden openbaar gemaakt, maar de technische oplossingen die de partijen bespraken blijven beschermd. Het projectteam gebruikt de resultaten om een aantal business cases te maken waar de be-stuurders uiteindelijk een beslissing over ne-men. Over de technisch innovatieve uitkomsten van die pre-competatieve dialogen kan Spie-ring dus niets zeggen. Een ander punt kwam duidelijk naar voren: een grote getijdencen-trale is lastig rendabel te realiseren. Dat bete-kent niet dat een grote getijdencentrale op voorhand wordt uitgesloten. “Er zijn inmiddels nieuwe marktinzichten en er lijken kansen te zijn. Dat is de rol van de marktpartijen: Onder-zoeken in hoeverre en in welke mate energie-opwekking op die locatie mogelijk is. De rol van de overheid is vervolgens om een realistische uitvraag te formuleren en het proces goed te organiseren. Omgaan met onzekerheid is daar-bij essentieel.”Voor Spiering is deze opzet van het proces een verbetering. “Om van het Grevelingenmeer een gezond en duurzaam systeem te maken, moe-ten we zorgen dat we alle stakeholders erbij betrekken. En dat betekent ook financieel; de tijd dat de overheden grote projecten finan-cierden en anderen de duimen opstaken maar geen cent betaalden, is voorbij. Wij, de stake-holders en de markt, moeten samen financieel in dit project zitten. En als uiteindelijk mocht blijken dat het niet kan worden gerealiseerd, dat is het mooie van co-creatie: je deelt de ver-antwoordelijkheid en soms ook de pijn.”

Impressie samenwerking

Brouwersdam bron: https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat

Michiel Maas

Page 10: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

Aanleg verlegde A4, damwanden, viaduct, werk in uitvoering, Delft-Schiedam. bron: https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Harry van Reeken

Page 11: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

Aanleg verlegde A4, damwanden, viaduct, werk in uitvoering, Delft-Schiedam. bron: https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Harry van Reeken

Page 12: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

12 INFRATECH Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148

Verkiezing Meest krachtige persoon werkzaam in de infrasectorInfraTech 2015 heeft als thema ‘Krachtig Vooruit’. In dat kader is de sector op zoek naar de ‘Meest krachtige

persoon werkzaam in de infrasector’. Kandidaten worden genomineerd door professionals uit de infrastruc-

turele branche. Uit de reeds ingezonden motivaties blijkt waarom de genomineerden als Krachtig bestempeld

worden. Aanbevelingen waarin beschreven wordt op welke manier de genomineerde zich onderscheidt of

een onderscheidende prestatie heeft geleverd en daarmee een belangrijke en positieve invloed heeft op

de branche.

Tot nu toe zijn Karin Sluis (Witteveen+Bos), Ingrid de Bondt (Provincie Zuid-Holland), Mozafar Saïd (Gemeente

Rotterdam), Thessa Menssen (Koninklijke BAM Groep) en Roel van der Vossen (Euroconstruct/De NieuwBouw)

genomineerd. De uitreiking van de nominaties kunt u zien op Infratech.nl/bezoekers/nominatie-krachtige-

personen. Bezoekers van de website InfraTech 2015 kunnen vanaf november stemmen op de kandidaat die

volgens hen als “Meest krachtige persoon werkzaam in de Infrasector” is. De winnaar wordt tijdens openings-

ceremonie op dinsdag 20 januari 2015 bekend gemaakt.

KENNISPLATFORM BETONWEGEN

Kennis ontsluiten en praktisch toepasbaar en toegankelijk makenMeld u aan als lid van het Kennisplatform!Het lidmaatschap is persoonlijk, er zijn geen kosten aan verbonden. Alleen leden van het Kennisplatform ontvangen de uitnodigingen voor de themabijeenkomsten.

Wie kunnen lid worden van het Kennisplatform? Diegenen die professioneel werkzaam zijn in beheer, ontwerp, advies, uitvoering, kwaliteitsbeheersing of kennisontwikkeling van weginfrastructuur en kennis willen verkrijgen en/of delen met professionals op het gebied van betonverhardingen.

Meer informatiewww.cementenbeton.nl

Het Kennisplatform Betonwegen is een gezamenlijk initiatief van het Cement&BetonCentrum en CROW en wordt ondersteund door de Commissie Cementbeton Wegenbouw van Bouwend Nederland.

HERSTACO B.V.STALEN BUIZEN

Vanaf heden ook uw leverancier van1e keus 3.1 gecertificeerde

stalen buizen!

www.herstaco.comTelefoon: 0118 – 63 55 11

Page 13: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

13Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148 INFRATECH

Dynamisch verkeersmanagement

Wegbeheerders zetten daarbij de bekende in-frastructurele maatregelen in, zoals detectie-lussen in het asfalt, matrixborden die waar-schuwen voor files en gladheid, toeritdoseerinstallaties en bijvoorbeeld spits- en wisselstroken. TNO doet proeven met per-soonlijke gedragsbeïnvloeding van chauffeurs, via ‘in-car’-systemen. Tanja Vonk: “Dat is rela-tief nieuw. Het gaat dan niet meer alleen over interactie tussen voertuig en infrastructuur, maar ook over interactie tussen voertuigen on-derling, car-to-car communicatie.” De A270 bij Helmond fungeert voor TNO als een soort ‘weg van de toekomst’. Daar vinden regelmatig proe-ven plaats op het gebied van dit type vernieu-wend verkeersmanagement.

Steeds slimmerVonk: “Auto’s communiceren op een speciale bandbreedte onderling met elkaar. Over bij-

Moet je nieuwe wegen blijven aanleggen om Nederland tijdens piekuren bereikbaar te houden? De vraag stellen is hem beant-woorden. “Er ligt al heel veel asfalt,” zegt Tanja Vonk, senior-adviseur innovatief verkeersmanagement bij TNO. Toenemende congestie en de daaraan gekoppelde mulieuproblematiek bestrijden kan beter met behulp van DVM, dynamisch verkeers-managament. “Er zijn slimmere systemen dan meer asfalt neerleggen om de bestaan-de capaciteit van het wegennet beter te gebruiken en de verkeersstromen zo goed en efficient mogelijk af te wikkelen.”

voorbeeld eventuele gladheid, objecten op de weg, zoals een geklapte band, of files. In stede-lijke gebieden kan dat ook, dan moet je denken aan stoplichten die bijna op groen gaan of om detectie van voetgangers.” Zowel wegen als auto’s worden steeds slimmer gemaakt zodat de BV Nederland bereikbaar blijft en door kan draaien. “Hoe gebruik je de bestaande infra-structuur zo goed mogelijk, hoe wikkel je het verkeer zo veilig en zo goed mogelijk af?” Vonk: “De trend is nu om flexibeler met het be-staande wegennet om te gaan. We kunnen de wegen robuuster maken door het bestaande asfalt beter en slimmer te gebruiken.”Voorbeeld daarvan is de wisselstrook op de A1 tussen Amsterdam en Almere/’t Gooi. In de ochtendspits is het drukt in de richting van Am-sterdam, dus is de strook richting Amsterdam open. ’s Middags is er vooral verkeer dat Am-sterdam uit wil. Bestaand asfalt ‘slimmer’ ge-bruiken gebeurt bijvoorbeeld ook bij de snel-wegen rond Rotterdam, zegt Vonk, waar het doorgaande verkeer steeds meer wordt ge-scheiden van het regionale verkeer. “Daar is een doorgaande hoofdrijbaan naast een paral-le structuur, waar de afritten naar de stad op zitten.” Achterliggende gedachte is natuurlijk het gedrag van automobilisten meer te sturen, maar steeds afhankelijk van de situatie. “Ze kie-zen uiteindelijk natuurlijk zelf, maar we onder-zoeken hoe je de weggebruikers daar zoveel mogelijk mee kunt helpen. We willen automo-bilisten zo duidelijk mogelijk maken wat er van hen wordt verwacht. Dat kan door het aanpas-sen van de infrastructuur, zoals een doelgroep-strook voor vrachtverkeer. Maar we doen ook

Anka Voorthuijsen

onderzoek met de mogelijkheden van persoon-lijk reisadvies.”

Persoonlijk reisadviesBij de Praktijkproef Amsterdam zijn ondermeer de gemeente Amsterdam en Rijkswaterstaat opdrachtgever en vormen TNO en ARS een con-sortium dat onderzoek doet naar de congestie in Amsterdam Zuidoost. Onderzocht wordt of de bereikbaarheid van drukke evenementenlo-katies zoals de Arena of Ziggo Dome, die veel verkeer aantrekken omdat veel mensen er op hetzelfde moment naartoe willen, verbeterd kan worden. Vonk: “Dan moet je denken aan een persoonlijk reisadvies, bijvoorbeeld via je smartphone of een kastje in je auto. Hoe kan jij, in jouw situatie op dat tijdstip, zo snel en veilig mogelijk bij de Arena komen en waar kun je dan vervolgens het beste parkeren.”Dat soort diensten worden in de toekomst veel belangrijker, verwacht ze. “Nu krijgt iedereen nog hetzelfde advies via bijvoorbeeld een Tom-tom, maar die systemen kunnen veel slimmer zodat mensen sneller en veiliger van a naar b komen. Via een smartphone is het natuurlijk makkelijk om appjes te downloaden. Files kos-ten Nederland onzettend veel geld. Je moet mensen persoonlijk informeren over de actuele situatie: blijf eerst nog even thuiswerken en ga dan pas de weg op.”

A4 Midden Delfland. bron https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Joop van Houdt

Page 14: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

14 INFRATECH Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148

Slim en ambitieus samenwerken aan innovatie

Welke kansen ziet minister Melanie Schultz van Infrastructuur en Milieu voor de infrasector? Waarin blinkt Nederland uit en waar en hoe kunnen we nog stappen zetten? InfraTech sprak de minister over de vooruitzichten op de sector en de uitdagin-gen die er liggen.

Hoe ziet u de toekomst van de infrasector?

Ik denk aan twee kernwoorden: ambitie en slimmer. Onze ambitie is om een state of the art-infrastructuur te behouden. Internationaal scoren we hoog met onze infra. Volgens het World Economic Forum is Nederland het derde beste handelsland ter wereld en volgens de Wereldbank heeft Nederland zelfs de tweede beste logistiek ter wereld. Dat heeft vooral te maken met onze goede infrastructuur. Onze ambitie is om ten minste deze toppositie te handhaven. Ik weet dat dit stevig is, omdat veel bedrijven last hebben van de crisis. Maar daar-om noem ik ook ‘slimmer.’ Want ik zie dat veel bedrijven zich aan het heroriënteren zijn. Het beheer van infra wordt steeds dominanter. We gaan infraprojecten meer gebiedsgericht bena-deren. Dat stelt ons voor de opgave om het slimmer te doen; slimmer gebruik van elkaars kennis, slim-mer gebruik van de ruimte en slimmer gebruik van nieuwe technologie om onze infrastructuur toekomstgericht te maken. Daar liggen de kan-sen en ik heb veel vertrouwen in de sector dat ze die kansen zien en oppakken.

Wat draagt de minister eraan bij om de sector krachtig vooruit te laten gaan?

Ten eerste door te stimuleren dat er verbinding komt tussen de verschillende infrastructuren, van energie, water, wegen, spoor, IT. Ook de markt kan nog meer worden betrokken bij de oplossing van onze langetermijnopgaven. Dat werkt innovatie in de hand. De traditionele contractuele verhoudingen volstaan niet lan-ger. Ik ben ervan overtuigd dat we meer geza-menlijk kunnen nadenken over hoe we onze infrastructuur slimmer kunnen inzetten om de gebruiker maximaal nut te geven, bijvoorbeeld met ICT. Het is overigens geen rocket science, maar een continue leerproces. Een tweede punt houdt daarmee verband. Want het beheer en onderhoud en de aanleg van nieuwe projecten, dat doen we samen met de markt. We werken met langjarige DBFM contracten, Design en Constructcontracten en prestatiecontracten voor onderhoud. De om-vang van de contracten is divers zodat partijen groot en klein een kans maken op werk.

Wat kan de markt nog anders of meer doen om krachtig vooruit te gaan?

De sector kan zich onderscheiden door service-gericht te zijn, mee te denken, te investeren en innoveren. Natuurlijk zijn principes als kosten-beheersing en technische know how de basis. Maar ik denk dat het steeds belangrijker wordt om verbinding te leggen met andere partijen. Er komt meer druk op de ruimte, het gebruik van infra verandert; dat betekent dat ook an-dere disciplines een belangrijke waarde kunnen hebben, denk aan gedragswetenschappers of economen.

Wie zou u nomineren als meest krachtige persoon in de sector?

Ik zou niet een persoon willen aanwijzen. Dat zou geen recht doen aan de grote inzet die ik zie bij heel veel mensen. Ik ben echt trots op onze sector die zoveel krachtige personen kent die oog hebben voor vernieuwing. Maar als ik er toch één moet selecteren, dan noem ik Henk Ovink. Hij was tot april 2013 plaatsvervangend DG Ruimte en Water bij ons ministerie. Sindsdien werkt hij als speciaal advi-seur van Obama’s Hurricane Sandy Rebuilding Task Force in New York. Hij werkt, net zoals we in Nederland doen, aan oplossingen die ervoor moeten zorgen dat een superstorm in de toe-komst minder schade en slachtoffers maakt. De Amerikaanse nieuwszender CNN heeft Ovinks aanpak uitgeroepen tot een van de beste idee-en van 2013. Daar ben ik erg trots op.

Hoe is het gesteld met de kennis op het gebied van waterveiligheid?

In mei van dit jaar heb ik aan de Tweede Kamer gemeld dat dit bij Rijkswaterstaat een punt van zorg is. Een deel van de mensen met kennis op het gebied van waterveiligheid heeft zijn erva-ring opgedaan bij de Deltawerken en staat op het punt om met pensioen te gaan. Op dit mo-ment hebben we voldoende mensen met ken-nis in huis om de waterveiligheid te borgen, en er wordt hard gewerkt om dit in de toekomst zo te houden. Rijkswaterstaat compenseert de uitstroom van mensen door gericht te werven, mensen op te leiden en de verbinding met de kennis in de markt en bijvoorbeeld de water-schappen nog beter te benutten. De Deltabe-slissingen, die ik zojuist op Prinsjesdag bekend heb gemaakt, zijn een goed voorbeeld van hoe samenwerking tussen overheden en markt tot goede oplossingen kan leiden.

Jaarlijks reserveert het Rijk een miljard euro voor het op orde brengen van dijken. Is dat voldoende?

Ik denk dat het voldoende is, maar dat zal blij-ken bij de verdere uitwerking. Het is altijd een afweging tussen de vele noden en wensen van het land. Maar in principe zijn de gereserveerde middelen in het Deltafonds van gemiddeld cir-ca 1 miljard euro per jaar tot en met 2028 vol-doende om een voortvarende start te kunnen maken met de Deltabeslissingen en ‘droge voe-ten’ te houden.Het werken aan water in Nederland is nooit af. Zo’n 60% van het land kan overstromen uit ri-vieren, grote meren of de zee: we zullen ons altijd tegen het water moeten blijven bescher-men. Daarom vind ik het belangrijk dat er fi-nanciële zekerheid is, ook op de langere ter-mijn en dat betekent dat ik ervan uitga dat het Deltafonds ook na 2028 wordt doorgetrokken.

Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu looft een prijs uit voor projecten die anderen inspi-reren om klimaatbestendig en waterrobuust te denken en te handelen. Wat gebeurt er met de ideeën die uit dit soort prijsvragen ontstaan?

Klopt. We loven een prijs uit, De Peilstok 2014, voor projecten die anderen inspireren om kli-maatbestendig en waterrobuust te denken en te handelen. Eén van de Deltabeslissingen, die ik op Prinsjesdag bekend heb gemaakt, is aan dit thema gewijd: de kwaliteit van de leefom-

geving in steden en hun ommeland staat onder druk door hevigere regen, langdurigere droog-te en meer warme dagen. Dit leidt tot schade aan gebouwen en de inrichting van de open-bare ruimte, en heeft flinke gevolgen voor de gezondheid, leefomgeving en economie. Kanshebbers voor De Peilstok 2014 vormen dé verbeelding van de Klimaatbestendige Stad: tastbare projecten die op innovatieve wijze tot stand komen en aanzetten tot navolging. De stad is immers de motor van onze economie. De meest bijzondere projecten worden verzameld in een boek dat wordt aangeboden aan de jury tijdens het Festival Ruimtelijke Adaptatie op 9 oktober. We maken de projecten breed bekend om an-deren te stimuleren: zo kan het, zo moeilijk hoeft het niet te zijn.

Hoeveel belang hecht de minister aan een prijs als de InfraTech Innnovatieprijs?

Het stimuleren van innovatie door middel van een prijs is een goede methode. Deze prijs zet innovatieve bedrijven in het zonnetje.

Waarom is het, volgens de minister belangrijk dat innovaties meer aandacht krijgen?

Ik vertelde al dat vanwege de ontwikkelingen in de toekomst innovatieve oplossingen voor bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid on-misbaar zijn. Bovendien zetten innovaties altijd nieuwe ont-wikkelingen in gang. Het werkt als een domi-no-effect. De meeste innovaties zijn stapsge-wijs, en borduren voort op eerdere ideeën. Een innovatieprijs als deze zet goede ideeën in de schijnwerpers en brengt hopelijk weer nieuwe ideeën op gang. Hoe kunnen we meer vrouwen werven in de bouw- en infrabranche?

De bouw is een sector waarin van oudsher wei-nig vrouwen (5,5%) werkzaam zijn. En de infra-branche is met 1% helemaal een achterblijver! De meeste vrouwen werken in administratieve functies, op wat hoger niveau vooral als werk-voorbereider of calculator. In de top van bouw-bedrijven is het aandeel vrouwen beperkt, maar wel groeiend. De vrouwen die wel werken in de bouw geven zelf aan gelukkig te zijn met hun baan. Het werk is uitdagend, afwisselend en boeiend. Dat enthousiasme kan aanstekelijk werken. Het is niet alleen van belang om meer vrouwen binnen te halen maar ook om ze bin-nen te houden. Dat vraagt om modern perso-neelsbeleid met loopbaankansen en ontwikkel-perspectief, maar waarbij ook meer wordt aangedrongen bij vrouwen dat ze doorstro-men. Het is goed dat de sector zelf al maatrege-len neemt om meer diversiteit te krijgen.

Acht de minister het belangrijk dat (in deze digitale wereld) de professionals elkaar toch persoonlijk ontmoeten? En zo ja, waarom?

Natuurlijk, ieder persoonlijk contact schept een band en bouwt aan vertrouwen. En vertrou-wen is de basis van een goede samenwerking. Maar dat hoeft natuurlijk allang niet meer al-leen tijdens de traditionele congressen. Er zijn nu zoveel moderne middelen die ons daarbij helpen. Het maakt samenwerking over grote afstanden mogelijk.

Minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz

Page 15: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

15Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148 INFRATECH

Page 16: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

De pionier in prefab

Barriers Bruggen & viaducten Heipalen Industriebouw Parkeergarages Prefab onderbouw Stadions & tribune

elementen www.haitsma.nl T 0512 - 33 56 78

Montage prefab onderbouw N261 Tilburg-Waalwijk

088 - 260 03 00 webshop.beelen.nl

Uw specialist voor breeam.nl sloopprojecten Beelen sloopwerken

Duurzaam slopen voor secundaire grondstoffenwinning

duurzaamslopen

Page 17: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

17Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148 INFRATECH

Grootschalige vervanging van drukleidingen niet aan de orde

Vervanging op grote schaal van drukriolerin-gen in Nederland is niet nodig zolang de leidingen nog goed zijn. Als leidingen en pompen worden gerenoveerd, levert dat een robuust en duurzaam systeem op dat weer jaren mee kan. Slechts in een beperkt aantal gebieden komt de infrastructuur in aanmerking voor vervanging.

Dit is de voornaamste conclusie uit een feiten-onderzoek van Stichting RIONED naar de tech-nische staat waarin het rioleringsnetwerk in de Nederlandse buitengebieden verkeert. Het on-derzoek werd uitgevoerd door ir. Karst Jan van Esch, senior adviseur riolering en stedelijk wa-ter bij Grontmij. Hij is tevens voorzitter van het expertnetwerk Riolering van NL Ingenieurs.

ImagoDrukriolering werd aangelegd in het midden van de jaren ’80. Dat gebeurde op grote schaal met subsidie van de rijksoverheid, die een einde wilde maken aan de situatie dat burgers in bui-tengebieden hun afvalwater direct op het op-pervlaktewater loosden. Veel leidingen nade-ren het einde van hun levensduur. Aanleiding voor het onderzoek was de vraag of vervanging de beste optie is. Van Esch: “Het imago was dat zich door veroudering veel storingen voordoen. Veel gebruikers en beheerders zouden ontevre-den zijn en de kosten van het beheer hoog. Ge-meenten vroegen zich af of ze misschien moes-ten kiezen voor een alternatief.” Het onderzoek wijst uit dat de drukleidingen in de praktijk veel beter functioneren dan de klachten deden ver-moeden. Het beeld vóór het onderzoek was be-hoorlijk vertekend, stelde Van Esch vast. “Ge-meenten zijn over het algemeen tevreden: tweederde vindt dat drukriolering ook in de toekomst bestaansrecht heeft. Gebruikers ge-ven de drukriolering een 8,4 en de prijs-kwali-teitverhouding een waardering van rond de 7.”

Alternatieve vormenOok met storingen valt het reuze mee. Per jaar valt een systeem gemiddeld acht minuten uit. In ongeveer de helft van de gevallen is dat te wijten aan verkeerd gebruik, bijvoorbeeld een doekje dat door het toilet is gespoeld. De lei-dingen hebben maar een kleine diameter. Er kunnen gemakkelijk verstoppingen ontstaan.Slechts in een klein deel van het ruim 100.000 kilometer lange netwerk zijn de problemen zo-danig dat aan vervanging van de leidingen of aan een alternatieve vorm van riolering moet worden gedacht. In de omgeving van Steenwijk bijvoorbeeld zijn leidingen, mogelijk door grondverzakkingen, geknapt. Op andere plaat-sen ontstonden problemen doordat de leidin-gen in de hausse van de jaren ’80 te snel wer-den aangelegd. Drukriolering is duur, vergeleken bij stadsriolering. Een aansluiting kost per jaar 700 euro. In het buitengebied is per adres behalve een pomp, 40 tot 200 meter leiding nodig, in de stad vijf tot zes meter. Maar duur is betrekkelijk, meent Van Esch. “Andere voorzieningen in buitengebieden, zoals gaslei-dingen en kabelaansluitingen, zijn ook kost-baar.” IBA’s (individuele behandelingssystemen van afvalwater) zijn mogelijk een alternatief. Naar kosten en levensduur van deze mini-zuive-ringsinstallaties waarin bacteriën het vuil op-eten, wordt momenteel afzonderlijk onder-zoek gedaan.

RenovatiewerkGemeenten zijn vrij in de keuze welke oplossing het beste past in hun buitengebieden en bij hun budget. De situaties zijn heel divers. Van Esch: “In de ene gemeente staan 40 pompjes en ligt tien kilometer drukleiding, in de andere ge-meente gaat het om 2500 pompen en meerde-re honderden kilometers.’’ Het renovatiewerk zal naar verwachting vele jaren in beslag ne-men. Sneller is niet mogelijk bij gebrek aan technische deskundigheid. Van Esch: “Goed op-geleid personeel wordt schaars. Opleidingen van MBO tot universiteit zouden meer aan-dacht aan het onderwerp moeten besteden.”

Peter de Lange

Karst Jan van Esch

Page 18: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

18 INFRATECH Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148

Van ‘MIJ naar WIJ’ op InfraTech 2015 Bijzondere opdracht voor Jonge Geesten® Voor het Opdrachtgeversforum in de Bouw, Gemeente

Rotterdam en gastheer Rijkswaterstaat is Jonge Gees-

ten® gestart met het ontwikkelen van een concept

tijdens InfraTech van 20 t/m 23 januari 2015 in AHOY.

InfraTech heeft als thema ‘Krachtig Vooruit’ en zocht

naar een bijzondere invulling van een centraal gepositi-

oneerde ruimte. Tijdelijk innovatie Team Om een onvergetelijke invulling te geven aan deze

ruimte heeft Jonge Geesten® een Tijdelijk innovatie

Team van 18 individuen opgericht dat door middel

van co-creatie de ideeën tot uiteindelijk prototypes

zal gaan brengen. De kracht van een dergelijk team

is samenstelling van het team en de stappen die zul-

len worden doorlopen. De komende 5 maanden zal

het team dat bestaat uit individuen van verschillende

generaties, sekse en organisaties het concept met de

naam ‘WIJ’ uitwerken, vormgeven en begeleiden.

Hierbij doorlopen ze de stappen van Theory U (Het

teweegbrengen van complexe verandering) en de Cre-

atiespiraal® (het verwezenlijken van een wens naar

werkelijkheid). Naast verbreden van het netwerk, geeft

het de deelnemers ook inzicht hoe ideeën tot een

totaalconcept te brengen met alle ruimte en aandacht

voor eigen ideeën, inbreng en creativiteit.

‘WIJ’ doen hetHet team heeft voor ‘WIJ’ gekozen omdat er veel

Kracht in ‘WIJ’ schuilt. ‘WIJ’ is de boodschap die het

team wil meegeven. ‘WIJ’ zegt veel meer dan ‘samen

doen’, het zegt dat ‘WIJ HET DOEN’. Daarom moet

‘WIJ’ een neutraal terrein worden. Een ‘WIJ-plaats’

voor opdrachtnemers, (publieke)opdrachtgevers en

kennisinstellingen. Kortom een ‘WIJ-markt’ met voor

ieder wat wils. Jonge Geesten ® kan alvast met trots

aankondigen dat Otto Scharmer -docent MIT en grond-

legger van Theory U- een masterclass zal geven.

Jonge Geesten ® helpt organisaties en individuen met

(complexe) vraagstukken en biedt met haar initiatieven

de mogelijkheid om verschillende generaties en orga-

nisaties met elkaar te verbinden, te laten samenwerken

en co-creëren. Voor meer info en deelnemers aan het

Tijdelijk innovatie Team: www.jongegeesten.nl/wij-

infratech

Illustratie: Niels Gort

Moersebaan 18 - 4882 KE - Klein Zundert - 06 - 20 131 982 [email protected]

DRAINBRICK

put op steenformaat • makkelijk plaatsbaar •

snelle oplossing overlast • cortenstaal/RVS, ook rond •

DRAINVOEG

• straatwerk duurzaam waterpasserend • waterdoorlatendheid ver boven de norm • machinaal pakket • onderhoudsarm & kostenbesparend • geen speciale stenen nodig

Hal Standnummer: 1 1.101 Standnummer:

Technisch Teken-en Ontwerpbureau 3225 LR Hellevoetsluis

T 0181 33 69 55F 0181 31 18 99

GCE cad-serviceDaltonweg 9

www.gcecad-service.nl

Waar?Wie?

Wanneer?

Page 19: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

19Dinsdag 30 september 2014, Cobouw 148 INFRATECH

Werkzaamheden SAA in volle gangIn 2014 gaat het SAA One (een samenwerkingverband van de aannemingsbedrijven VolkerWessels, Hochtief en Boskalis en investeringsmaatschappij DIF) van start met grootschalige werkzaamheden aan de weguitbreiding Schiphol - Amsterdam - Almere (SAA). Het werk maakt onderdeel uit van een DBFM-contract (Design, Build, Finance and Maintain) met een looptijd van circa 30 jaar in opdracht van Rijkswaterstaat. Het consortium is deze periode verantwoordelijk voor ontwerp, bouw, financiering

en onderhoud van bestaande en nieuwe infrastructuur. De weguitbreiding van de A1/A6 vindt plaats over een afstand van 20 kilometer. Zo krijgen de A1 en de A6 tussen knooppunt Diemen en de Hollandse Brug beiden 2x5 rijstro-ken. De A6 krijgt vanaf de Hollandse Brug tot en met de Hoge Ring bij Almere 4x2 rijstroken. Op het gehele traject A1/A6 komt een wisselbaan van twee rijstroken. Daarnaast wordt knooppunt Muiderberg aangepakt. De uitbreiding van de A1/A6 voorziet verder onder andere in een

permanente bypass in knooppunt Diemen van de A9 naar de A1 met een nieuwe brug over het Amsterdam Rijnkanaal, een aquaduct onder de Vecht. Het kunstwerk wordt met twaalf rijstroken het breedste aquaduct van Europa. Als het gereed is, hoeven automobilisten op de route van Schiphol en Amsterdam naar Almere (SAA) nooit meer stil te staan omdat de bruggen over de Vecht opengaan.

bron: https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Joop van Houdt

Page 20: INFRATECH BIJLAGE - Rotterdam Ahoybrochure.ahoy.nl/infratech/2015-special/files/...0417 HAK_adv Cobouw.indd 1 16-09-14 13:19 Atlaspalen Franki Omegapalen ... InfraTech 2015 presenteert

Stel, je wilt de A2 tussen Het Vonderen en Kerensheide

verbreden met aan weerszijden een extra rijstrook én

vluchtstrook. Welke obstakels kom je dan tegen in het

landschap? Met hoeveel grondeigenaren heb je te

maken? Moet je grond verwerven, is herverkaveling

een optie? Voor Rijkswaterstaat bood de

omgevingsinformatie van het Kadaster uitkomst.

De verbreding van de A2 is een van de projecten uit het Meerjaren Investeringsprogramma Ruimte en Transport (MIRT). Om overheden en bedrijven te helpen goede beslissingen te nemen, bundelt het Kadaster alle beschikbare omgevingsinformatie. Een zogenoemde Gebiedsfoto. Verbreding A2Rijkswaterstaat gaat tussen 2022 en 2025 de A2 verbreden tussen de knooppunten Het Vonderen en Kerensheide. Naast de huidige weg komt daarvoor een extra strook asfalt. Rijkswaterstaat wilde graag weten waar ze rekening mee moet houden bij aanleg van de weg. Ze vroeg het Kadaster om alle omgevingsinformatie in kaart te brengen langs het tracé, 100 meter aan weerszijden van de weg. Met die informatie kan Rijkswaterstaat niet alleen voor alle betrokkenen de optimale oplossingsrichting bepalen. Ze kan ook de financiële risico’s van het bouwproject beter beheersen.

GebiedsfotoHet Kadaster maakte een zogenoemde Gebiedsfoto: een GIS-gegevensverzameling met onder andere informatie over eigendom, kabels, leidingen en landschapselementen. De omgevingsinformatie die het Kadaster heeft verzameld helpt Rijkswaterstaat relevante informatie te koppelen aan verschillende belanghebbenden. Hierdoor kan Rijkswaterstaat het hele proces zo gestroomlijnd mogelijk doorlopen, van voorbereiding tot realisatie. Zodra alle betrokken belanghebbenden in kaart zijn gebracht, kan Rijkswaterstaat tijdig met hen overleggen. Welke keuzes hebben de minste gevolgen voor de rechtssituatie? Waar kan minnelijke grondverwerving succesvol zijn? Betere doorstroming Amsterdam NoordEen ander MIRT-project waarin de omgevingsinformatie van het Kadaster is opgenomen, is ‘Noordkant Amsterdam’. Het ministerie van IenM, de provincie Noord-Holland en de stadsregio Amsterdam stonden voor een enorme klus: hoe kunnen we de doorstroming en robuustheid van het wegennet ten noorden van het Noordzeekanaal verbeteren? Het Kadaster bracht het gebied in kaart. Waar staan hoogspanningsmasten, liggen begraafplaatsen, zijn natuurgebieden of staan rijksmonumenten? Maar ook: van wie is de grond, wat zijn de plannen in het gebied en hoe zit het met het maximaal toegestane geluid? Zo konden de opdrachtgevers beter inschatten welke investeringen het gewenste effect zouden hebben.

Onafhankelijk, betrouwbaar en rechtszeker Het Kadaster is een onafhankelijke partij die vastgoed- en geografische informatie registreert. Deze informatie is betrouwbaar en rechtszeker. Voor iedereen, voor elk project, voor elk gebied.

www.kadaster.nl/gebiedsfoto

Bouwen op omgevingsinformatie Kadaster

Ingezonden mededeling