27

INTERVIEW

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

1

Greet Caris, pedagogisch begeleider PAV voor het GO!

In gesprek Met …

Wat houdt je job precies in?IkwerkalspedagogischbegeleiderPAVvoor

hetGO!.Erzijnongeveer150GO!-scholen

waarPAVwordtaangeboden.

hoe begeleid je de leerkrachten?Begeleidinggebeurtsteedsop vraag

van de school.Indepraktijkisditvaak

naaraanleidingvaneendoorlichting.Dan

komenervooralvragenrondleerplanre-

alisatie,evaluatie,didactisch-materiële

voorwaarden,...Hetaccentinhetleerplan

PAV–dataanbodkomtindetweedeen

derdegraadvanhetBSO–ligtopvaardig-

heden,ennietopkennis.Weproberende

leerkrachtendusvoornamelijkbijtebrengen

hoezedelees-,schrijf-,spreek-enluister-

vaardighedenbijhunleerlingenkunnen

aanscherpen.Actuelegebeurtenissenkunnen

deaanleidingvormenomaandezevaardig-

hedentewerken.Devaardigheid kritisch

omgaan met informatiekomtexplicietaan

bodindederdegraad,maaralsleerkrachten

taalvaardigeleerlingenhebben,kanditalin

detweedegraadgeïntegreerdworden.Naar

aanleidingvandeverkiezingenishetbijvoor-

beeldbelangrijkomdeleerlingengrafieken,

tabellenenschema’stelerenlezen.

Welke plaats krijgt de actualiteit in de PAV-lessen in het GO!?LeerkrachtenPAVinhetGO!werkenopeen

projectmatigemanier.Sommigeleerkrachten

kiezenervooromeenactuadagteorgani-

seren,bijvoorbeeldelkemaandtijdenseen

vastlesuur,maarmeestalwordtdeactualiteit

in thema’s verwerkt.VoorPAVbestaatgeen

handboek,maarsommigeuitgeverijenbieden

weluitgewerktethema’saan.

VoorhetGO!ishetbelangrijkdatelkeleerling

opgroeittoteenmondigeburger.1Werken

ronddeactualiteitiseenvandemanierenom

ditteverwezenlijken.BinnenPAVishetvooral

eenmiddelomdevaardighedentetrainen.

PAV wordt enkel in het BSO gegeven. Vormt het niveau van taalvaardigheid een probleem? hoe gaan de leerkrachten hiermee om?InhetBSObestaanergroteverschillenmet

betrekkingtottaalvaardigheid,enditvormt

zekereenuitdaging.Hetisdetaakvande

leerkrachtenombijelkprojectdewoorden-

schatvandeleerlingenuittebreiden.

Leerlingenwordenookaangemoedigdom

zakendiezenietbegrijpen,spontaan opte

zoeken.

Welke onderwijsmethodes gebruiken PAV-leerkrachten om te werken rond de actualiteit?Erisgeenverschilmetde

werkvormendiezebijandere

projectengebruiken.Depedago-

gischebegeleidingsdienstvan

hetGO!moedigtdelerarenwel

aanomvoornamelijkactiverende

werkvormentegebruikenwanneer

erronddeactualiteitwordtgewerkt.In

sommigescholenspelenookdenieuwe

mediaaleencrucialerol.Een PAV-lokaal

is verplicht uitgerust met computersdie

beschikkenovereeninternetaansluiting.

Welke link leggen de PAV-leerkrachten van het GO! tussen de actualiteit en wereldburgerschap?Hetopvoedenvandeleerlingentotwereld-

burgersbehoorttotdevakoverschrijdende

eindtermen.HetGO!beschouwtditdusals

eenschoolopdracht,enwezienookdatveel

scholeninitiatievenopstarten.Indelessen

PAVzijnerprojectenwaarbijonderanderede

noord-zuidproblematiek, mensenrechten

enduurzame ontwikkelingaanbodkomen.

Organiseert het GO! permanente nascholingen voor de PAV-leerkrachten?Ja,wijorganiserennascholingendiespecifiek

gerichtzijnopPAV-leerkrachten.Zobestaat

ereennetwerk voor de leerkrachten

vandeeerstegraad.Daarnaastbieden

weondersteuningaanallelerarendievoor

heteerstPAVgeven.Wemerkendater

zoweleengrotetoe-enuitstroomisvan

PAV-leerkrachten,daarompleitenwebinnen

hetGO!vooreenbetere continuïteit.

1 ZiePPGO(www.g-o.be/Net_eMagazineHome/Pages/OverGO.aspx?Id=1)

“We merken dat er zowel een grote toe- als uitstroom

is van PAV-leerkrachten, daarom pleiten we binnen het GO!

voor een betere continuïteit.”

28

INTERVIEW

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

Welke vragen krijg je zoal van leerkrachten?Leerkrachtenkomenonderanderenaar

mijtoemetvragenoverhetopstellenvan

leerlijnen en jaarplannen.Daarnaastkunnen

zebijmijterechtvoorondersteuningbijhet

uitwerkenvanefficiëntewerkvormen.Ten

slottekrijgikookvragenmetbetrekkingtot

differentiatie.

hoe begeleid je de leerkrachten?Deleerkrachtenwordenuitgenodigdvoor

deleerplancommissiesbijhetontwikkelen

vannieuweleerplannen.Daarnaastkrijgenze

hulp bij het opstellen van overzichtelijke

jaarplannen,diedeleerlijnenweergeven

opbasisvandeleerplandoelstellingen.De

bedoelingisdathetechtedenk-enwerkin-

strumentenzijnvoordeleerkrachten.Wij

begeleidenookvakgroepenwanneerhiernaar

gevraagdwordt.

Welke plaats krijgt de actualiteit in de PAV-lessen bij het OVSG?Hetleerplangeeftenkeleenzinvolleglobale

structuurvandeleerstofaan,ensteltdus

geenthema’svoorop.De school kan die

zelf kiezen naargelang de actualiteit,

de behoeften en belangstelling van de

leerlingen.Hetgekozenthemawordtdan

welontwikkeldmethetoogopdetebereiken

doelenenleerinhoudenvanhetleerplan.Zo

kanerbijvoorbeeldgekozenwordenvoor

hetthemasportnaaraanleidingvande

OlympischeSpelen.Deleerkrachtenwillen

metditthemadannietzozeerlesgevenover

sport,maarweldedoeleneninhoudenmet

betrekkingtoteengezondeenactievelevens-

stijlopeenmotiverendemanierrealiseren.

Inhetleerplanvandetweedegraadstaatdat

deleerlingen op basis van de actualiteit

en de eigen ervaringen moeten kunnen

illustreren dat hun leven is ingebed tussen

het verleden en de toekomst.Vanuithun

eigenreiservaringenendoormiddelvan

documentaires,informatieveprogramma’s

offilmskunnendeleerlingenbijvoorbeeldde

verschillendelevenswijzenvanmensenuit

hethedenenhetverledenmetelkaarverge-

lijken.Daarnaastvraagthetleerplandatde

leerlingen van de tweede graad belangrijke

actuele problematieken bondig kunnen

omschrijven.Zekrijgenenerzijdsdeopdracht

omeendossieraanteleggeninverbandmet

deactualiteit,enanderzijdsomdattekaderen

inhethistorischereferentiekader.

PAV wordt enkel in het BSO gegeven. Vormt het niveau van taalvaardigheid een probleem? hoe gaan PAV-leerkrachten hiermee om?Taalisonontbeerlijkopschool,hetis

immersonlosmakelijkverbondenmetleren

endenken.Inallevakkenwordtdeinhoud

overgebrachtviataal,daarommoetende

vakdoelenendetaalontwikkelinginelk

vaksamenwordenaangepakt.Eentelage

taalvaardigheidkannamelijkhetbereiken

vandevakdoeleningevaarbrengen.De

didactiekdieleerstofdoelenentaaldoelen

bewustaanelkaarkoppeltinallevakken,

metdebedoelingleerwinstteboeken,noemt

mentaalontwikkelendvakonderwijs.PAV

speelt een cruciale rol in het taalbeleid

dat gericht is op taalontwikkelend vakon-

derwijs.Delees-,luister-,spreek-,schrijf-en

kijkstrategieënwordenhieraangeleerdmet

deOVUR-structuur,eenvasteopeenvolging

vanoriënteren,voorbereiden,uitvoerenen

aan het woord ...nathalie Ceulemans, pedagogisch adviseur voor het secundair onderwijs bij het OVSG

INTERVIEW

29

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

reflecterenbijhetaanpakkenvaneentaak.

DezeleerstrategieënendeOVUR-structuur

zijnechterookvereistbijdeopdrachtenin

anderevakken.

Taalontwikkelendvakonderwijsiscontextrijk

onderwijs vol interactie en met taalsteun.

Erstaandriebasisprincipescentraal.Ten

eersteplaatsteenrijktaalaanbodnieuwe

leerstofinbekendeenbrederecontexten.Ten

tweedezorgthetscheppenvaninteractie-

mogelijkhedenervoordatermeernatuurlijke

gesprekkeninschool-envaktaalplaats-

vinden.Alslaatstegeefttaalontwikkelend

vakonderwijstaalsteunaandetweevorige

leerbevorderendeprincipes.Omdittekunnen

realiserenhoudtdeleerkrachtrekeningmet

dedoelstellingenfunctioneletaalvaardigheid

dieinhetPAV-leerplanzijnopgenomen.

Van welke pedagogische methodieken maken PAV-leerkrachten voornamelijk gebruik om rond de actualiteit te werken?Deleerlingenmoetendekanskrijgenom

opeenactieveenzelfstandigemanierte

kunnenleren.Deleerkrachtkandiegroei

naarzelfstandigheidinbouwenindeleerac-

tiviteitenenwerkvormen:van zelf werken,

via zelfstandig werken, naar zelfstandig

leren.Lerenisbovendieneensociaalproces,

aangeziendeopgedanekennisenervaring

getoetstwordenaananderen.Leerlingen

moetentrouwensgoedkunnensamen-

werken.Didactischbetekentditdatde

lerarengeregeldgroepswerkeninplannen.

Omtekunnenparticiperenaandezeactieve

werkvormenhebbenleerlingencomplexe

socialevaardighedennodig,zoalsluisteren

naarelkaar,eengesprekvoeren,leiding

nemenenaanvaarden,...Deontwikkelingvan

dezevaardighedenissteedshetresultaatvan

eenopgebouwdleerproces.

Welke link leggen de PAV-leerkrachten van het OVSG tussen de actualiteit en wereldburgerschap?Hetbijbrengenvanburgerziniseen

onderdeelvandePAV-leerplannenbijhet

OVSG.Deleerlingenverwerkendeinhouden

alseengeheel,zoalszeookderealiteitvan

hetlevenalseengeheelervaren.Daaromis

hetleerpakketgerichtophetdagelijkseleven

vandeleerlingen.Opdiemanierverhoogt

huninteresseeninzichtindemensende

maatschappij,zodatze kunnen uitgroeien

tot mondige en geëngageerde deelnemers

aan de samenleving.Indederdegraad

wordenvaardigheidsdoelstellingengereali-

seerddiegelinktwordenaanwereldburger-

schap.

Wat vindt het OVSG belangrijk aan werken rond de actualiteit?CentraalindebasisvormingvanhetBSO

staatdebekommernisomdeleerlingente

begeleideninhunindividuelepersoonlijkheids-

ontwikkelingeninhunsocialevorming.De

bedoelingisdatdeleerlingenopdiemanier

zowelindecontextvanhunpersoonlijke

leven,alsinhetkadervanhundeelnameaan

hetmaatschappelijkeleven,adequaaten

zelfredzaamkunnenoptredenenhandelen.

Ditveronderstelthetverwervenvanvaardig-

hedenenattitudes,metdebedoelingde

leerlingenpsychischweerbaarensociaal

vaardigtemaken,enhenopdiemanier

voor te bereiden op de maatschappij van

morgen.Daaromishetwerkenmetdeactua-

liteitbelangrijk.Eencontinuaanpassingsver-

mogeneneenlevenshoudingdiegerichtisop

levenslanglereniseennoodzaak.

Is er binnen het OVSG permanente vorming voor de PAV-leerkrachten?Weorganiserenin samenwerking met het

POVeenintervisievoorPAV-verantwoor-

delijken.Daarnaastbestaater,eveneensin

samenwerkingmethetPOV,eennetwerk

voor de PAV-leerkrachten.Opaanvraag

organiserenweookvormingen.

“Een continu aanpassingsvermogen en een levenshouding

die gericht is op levenslang leren, zijn een noodzaak

bij het werken rond de actualiteit.”

30

INTERVIEW

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

het gedacht van ...Karine De Gendt, begeleider ICT-integratie in het vakgebied PAV voor het POV en leerkracht PAV in PITO Stabroek

Kan je wat meer vertellen over je twee jobs?EnerzijdswerkikalsbegeleiderICT-integratie

voorleerkrachten.Eind2011kreegikde

opdrachtomICT te integreren in de lessen

PAV.HiervoorwerkiksamenmethetGO!en

hetVKSO,hetisduseennetoverschrijdend

project.Daarnaastgeefikooklesaande

derdegraadinhetPITOinStabroek,waar

ikalveertienjaarPAVgeefindeopleiding

Nijverheid.Mijnleerlingenkunnenlateronder

anderealsloodgieterofelektricienaande

slag.

Met welke vragen komen de leerkrachten naar je toe?DePAV-leerkrachtenwilleninspelenophun

doelpubliekenzijndaaromsteedsopzoek

naarleuke en vernieuwende werkvormen.

Op welke manier begeleid je de leerkrachten?HetPOVbegeleidtdeleerkrachtenniet

vakgebonden,maarvia netwerking.Erzijn

viernetwerkenwaarbijPAV-leerkrachtenzich

kunnenaansluiten:tweegroepenvoorhet

beroepssecundaironderwijs,eengroepvoor

hetdeeltijdsberoepssecundaironderwijsen

eenvirtueelnetwerk.Ikbreng,samenmet

mijncollegaMaggyDekens,deleerkrachten

PAVbijelkaar,zodatzepraktijkvoorbeelden,

lesmaterialen en methodieken kunnen

uitwisselen via peer coaching.Erwordt

zowelvraag-alsaanbodgestuurdgewerkt.

Welke plaats krijgt de actualiteit in de PAV-lessen in het POV?BinnenhetleerplanvanPAVwordtdeactualiteit

ingeplandindetweedeenderdegraadvanhet

secundaironderwijs.Sommigeleerkrachten

werkenvooralgeïntegreerd aan de actua-

liteit binnen een bepaald project,terwijl

anderenlieverapartemomentenvoorzien.Een

opmerkelijknieuwsfeitkanhiervan

deaanleidingzijn.Zokaneennet

opgedokenbacteriegelinktworden

aanhetthemavoeding.

Inmijneigenlessenlaatikde

leerlingenonderandereeen

nieuwsuitzendingbekijken,

organiseerikeenactua-quizof

geefikdeopdrachtomeen prikbord te

maken.Daarnaastmaakik,samenmetde

leerkrachtenzedenleer,eenjaaroverzicht.

Zokomenalleleerlingen–ookdiegenedie

katholiekegodsdienstofislamvolgen–in

contactmetdeactualiteit.Ikmoedigmijn

leerlingenookaanomkritischtezijn.Ookdit

heefttemakenmetwereldburgerschap.

PAV is een vak dat enkel gegeven wordt in het BSO. Vormt het niveau van taalvaardigheid een probleem? hoe gaan PAV-leerkrachten hiermee om?Leerkrachtengevenzowelaandacht aan

lezen, luisteren, schrijven en spreken.

VanuithetPOVproberenwijeenleerlijnmee

tegeven.Zowerkenweindetweedegraad

metvereenvoudigdlesmateriaal–zoals

de‘Wablieftkrant’–terwijldederdegraad

‘gewone’krantenberichtenleest.Wewillen

hetvoorhennietvereenvoudigenomdatze

laternogincontactzullenkomenmetallerlei

documentenzoalshandleidingenenfacturen.

Welke pedagogische methodieken worden vaak door PAV-leerkrachten gebruikt om rond actualiteit te werken?DePAV-leerkrachtenvanhetPOVgebruiken

verschillendemethodieken.Hetisbelangrijk

omdeleerlingendeactualiteitnietenkel

schriftelijkenviaopzoekwerktelaten

verwerken,maarook spelenderwijs.Zo

kanjebijvoorbeeldwerkenmeteenquizof

metbeeldmateriaal.Meerenmeerkomen

ookdenieuwemediaaanbod,zowel web

2.0-applicaties als de sociale media krijgen

de aandacht.

“Het is belangrijk om de leerlingen de actualiteit

niet enkel schriftelijk en via opzoekwerk te laten verwerken,

maar ook spelenderwijs.”

INTERVIEW

31

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

Welke link leggen de PAV-leerkrachten van het POV tussen de actualiteit en wereldburgerschap?Ditkomtvooralinprojectenaanbod.

Tochwordtdelinknietaltijdgelegdbij

debesprekingvanelknieuwsitem.De

leerkrachtenproberenditweltedoen,maar

zewillenzichnietbeperkentotlossefeiten.

Hetisnamelijkookbelangrijk om het

grotere verhaal te kaderen.

Bestaat er een permanente vorming in het POV voor PAV-leerkrachten?Ja,weorganiserennascholingenopvraag

vandeleerkrachten.Zijkunnentotaande

herfstvakantiesuggestiesdoorgeven.Nadie

vakantiekomendeleerkrachtendanbijeen.

Perschooljaarorganiserenwedriebijeen-

komsten.Daarnaastzijnerdevakoverschrij-

dendenascholingenvoorleerkrachten,zoals

klasmanagementenICT-ondersteunendleren.

heb je tips voor andere PAV-leerkrachten?Eeninteressanteuitgaveishet‘Actua

magazine’vanPlantyn,waaropleerkrachten

eenabonnementkunnennemen.Hetis

gerichtnaardederdegraadenhoudt

rekeningmetverschillendefunctionele

vaardigheden.

methodes.plantyn.com/uitkijk/e-actuama-

gazine

De succesformule van Karine De Gendt

Wat? ‘Actua op het web’vindik

eenabsoluteaanrader.Viaeen

webpaginakunnenleerlingen

zelfgekozenRSS-feedsverza-

melen.Sommigenkiezenomde

muzikaleendecultureleactualiteit

tevolgen,terwijlanderenmeer

geïnteresseerdzijninreizenenin

hetbuitenland.

Inhetzesdejaarwordensommige

nieuwsitemsverplichtgemaakt,

zoalsbinnenlandsezakeninhet

kadervanhetthemademocratie.

Dezewerkvormgeeftleerlingen

demogelijkheidomhuneigen

interessestevolgen.Hetwerkt

drempelverlagendomdatde

actualiteitinbeknoptezinnennaar

hentoekomt.Somszoekenze

zelfsspontaanmeerinformatie

op,omdieenekortezinbeterte

kunnenbegrijpen.

Actua op het web

Doel?• Leerlingengaanbewustommetdeactualiteit;

• leerlingenlerenkeuzesmaken;

• leerlingenschattendejuistheidvaneenbronin.

Doelgroep? Zesdejaar.

Materialen?Eencomputerklasiserghandigvoordeeerstetweelessen,wanneerdeleerlingenactief

hunpaginamoetenopbouwen.Daarnaastishetbelangrijkomeengoedeinternetverbinding

tehebben,zodatdeleerlingeneenwebpaginametRSS-feedskunnenmaken.

Bronnen?www.symbaloo.com:opdezewebsitekanjeallebelangrijkePAV-websitesintegreren.

www.scoop.it:opdezewebsitekanjeviazoektermengemakkelijkjeeigeninteressesterug-

vinden.DeRSS-feedsmoetendeleerlingenzoekenopnieuwswebsites.

Timing?Voordeopstarthebjetweelesurennodig,daarnakunnendeleerlingendewebsitealsbron

gebruikenvoorhetuitwerkenvaneenproject.

Verloop?Deleerlingenkrijgeneersteenvoorbeeldtezien,zodatzewetenwaterpreciesvanhen

verwachtwordt.Ikgeefheneenverplichtitemomtevolgen:denewsfeedvanofwelVTMof

VRT.Inhetzesdejaarkomtdaarnogeenverplichtitembij:binnenlandsepolitiek.Vervolgens

leerikhenhoezedeRSS-feedkunnenkoppelenaaneenstartpaginaofe-mail.Zemogen

vanmijooksocialmedia-feedsophunwebpaginaplaatsen.

Gedurendehetschooljaarwordterbinnenbepaaldethema’sgekekenwatdeRSS-feeds

onsmeedelen.Vaakwordtdaareenklasleergesprekaanverbonden.Dandelende

leerlingenhuninformatiemetelkaarenwordterbijvoorbeeldgekekenofdeverschillende

bronnenelkaartegenspreken.Zogaanweopzoeknaarcorrecteenbetrouwbarebronnen.

Zie bijlage pagina 32-35

32

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

33

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

34

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

35

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

36

INTERVIEW

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

Jan Bonne, school-, GOK-, en vakbegeleider PAV bij het VSKO.

kleur Bekennen sprak Met ...

Met welke vragen komen de leerkrachten naar jou?Leerkrachtenhebbenvooralvragenmet

betrekkingtothetopbouwenvanleerlijnen,

hetevaluerenvanvaardighedenenhet

opstellenvangroepswerken.Ookbijde

verhoudingtussenkennisenvaardigheden

wordenvraagtekensgeplaatst.Daarnaast

vragenlerarenraadoverhoezedeactualiteit

indelessenkunnenintegreren.

hoe begeleid je de leerkrachten?Wewerkenzowel vraag- als aanbodge-

stuurd.Opvraagvandescholen–meestal

wanneerzemetconcretenodenzittenof

naeendoorlichting–zijnwijaanwezigop

vakvergaderingen.Daarnaastdoenweook

klasbezoekenmetreflectiegesprekken.

TweejaarlijksorganiserenwedeDag van

Mavo,23februari2013wasdemeest

recenteeditie,enweplannennascholingen

dieingaanopdenodenenbehoeftenvande

scholen.

Welke plaats krijgt de actualiteit in de PAV-lessen in het VSKO?Deactualiteitisde rode draaddoorheende

lessenPAV.Hetisenormbelangrijkdatde

inhouddietijdensdelessenwordtaange-

bracht,aansluitbijdeinteressewereldvan

deleerlingen.Deactualiteitiseengoed

vertrekpuntomtewerkenrondleefmilieu,

politiek,internationalehulporganisaties,

burgerschap,…Delerarenmoetenhier

voldoendeaandachtaanbestedenomdat

hetbelangrijkisdatBSO-leerlingeneen

ruimekijkkrijgenopdewereld,eninzichtin

dedenkwijzeenleefwereldvanmensenuit

andereculturen.

PAV wordt enkel gegeven in het BSO. Vormt het niveau van taalvaardigheid een probleem? hoe gaan de PAV-leerkrachten hiermee om?Doorhetbesprekenvanactueleproblemen

kandewoordenschatendetaalkennisvan

deleerlingenwordenverruimd.Sprekenen

lezenoverdeactualiteitenernaarluisteren,

kandetaalvaardigheidzekerverhogen.Het

iseenprimamanieromdespreekangstbijde

leerlingenwegtewerken.

Welke onderwijsmethodes gebruiken PAV-leerkrachten om te werken rond de actualiteit?Somsvertrekkendelerarenvanuitdeactua-

liteit,bijvoorbeelddeaswolkdiegepaard

gingmetdeuitbarstingvandeEyjafjallajökull,

hetstrandenvanhetcruiseschipCosta

Concordia,eenkinddatdoorz’ntiener-

moedervermoordwordt,…omeenonder-

wijsleergesprekopgangtebrengen.Soms

ishetandersomenmoetendeleerlingen

individueelofingroepdeactualiteitvaneen

heleweekvolgenendaardaneenpresentatie

overgevenindeklas.Anderemogelijkheden

zijnhetmakenvaneenactua-wandin

deklasofeenactua-torenindeinkomhal

vandeschoolofhetbijhoudenvanactua-

fiches.Interessantommeetewerkenzijn

hetActualiteitenmagazinebijdereeks‘Uitkijk’,

hetActuamagazinedatwordtuitgegeven

doorPlantynenhetproject‘Krantenin

deklas’.methodes.plantyn.com/uitkijk/e-

actuamagazine

Is er bij het VSKO een permanente vorming voor de PAV-leerkrachten?Initiatievenhierrondwordenmeestalper

dioceesgenomen.

37

INTERVIEW

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

In gesprek Met ...Annemie Tyvaert, leerkracht PAV in CLW

in het Vrij Technisch Instituut Oostende

hoe gebruik jij de actualiteit om in PAV-lessen aan wereldburgerschap te werken?Wezijngeabonneerdopeenkrant.Ikleenin

debibliotheeksomsverschillendekrantenen

danvraagikaandeleerlingenomdeartikels

methetzelfdeonderwerpmetelkaarte

vergelijken.Daarnaasthouiksomseenactua-

quizofbekijkenweindeleseenreportage

van‘Koppen’dieikkoppelaaneenbepaald

thema.Iklaatdeleerlingenookzelfartikels

rondeenbepaaldthemaopzoeken,zoals

bijvoorbeeldmilieuvervuiling.

Kan je een voorbeeld geven van een methodiek die niet gelinkt is aan wereldburgerschap, maar die toch voor die thematiek gebruikt kan worden?Inelkthemakanjelinkenleggendieje

kunnenhelpenomjeleerlingenbewustte

makenvanhunbetrokkenheidindewereld.

Wanneerjebijvoorbeeldrondhetthema

reizenwerkt,kanjeaandeleerlingenvragen

omhuneigenmaniervanreizentebespreken

enteevalueren.Zokanjehethebbenover

hunecologischevoetafdruk,overdecultuur

vandelokalebevolkingendeplaatselijke

economie,overdenatuur,...

Kan je een praktijkvoorbeeld met betrekking tot digitaal leren geven?Wemaakteneenwebquestrondhetverbruik

vantweegezinnen.Tervoorbereidinghiervan

bezochtenweverschillendewebsitesover

energieverbruik.heb je tips voor andere PAV-leerkrachten?Erbestaatveelspelmateriaalrondwereldbur-

gerschap.Zohebikeenspelrondecologisch

reizenwaarbijdedriep’saanbodkomen:

people,planetenprofit.

hoe motiveer je je leerlingen om op een betrokken manier met de actualiteit om te gaan?Ikgebruikafwisselendewerkvormen.

Daarnaastishetbelangrijkomintespelen

opdeactualiteitdieeeninvloedkanhebben

ophuneigenleven.Zoprobeeriksteedsop

zoektegaannaaractuelethema’sdiegelinkt

zijnaanhunleefwereld.

“Het is belangrijk om in te spelen

op de actualiteit die een invloed kan hebben

op het eigen leven van de leerlingen.”

INTERVIEW

38

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

Kan je enkele thema’s of gebeurtenissen opsommen waar je in het kader van wereldburgerschap al rond werkte?Erliepopschooleenmilieuprojectrondhet

sorterenvanvuilnis.Daarnaastbestonder

eenprojectrondbiologischeproducten,

enalsverlengdehiervanhebbenweeen

moestuinaangelegdopschool.Deleerlingen

maaktenookaleenrapeneenvideocliprond

milieuvervuilingenonzeschooldeedmeeaan

deWalkforWater.

Vul aan: ik vind het belangrijk om rond de actualiteit te werken binnen de lessen PAV omdat ......deleerlingenkritischerwordenbijhet

nemenvanbeslissingen.Zelerennadenken

overdegebeurtenissenindewerelden

zelereneeneigenmeningvormen.Opdie

manierwordenzeruimdenkender.Hetvolgen

vandeactualiteitzorgterookvoordatde

leerlingendeuitdagingaangaanomook

moeilijkeretekstentelezenenteontleden.

“In elk thema kan je linken leggen die je kunnen

helpen om je leerlingen bewust te maken van

hun betrokkenheid in de wereld.”

39

INTERVIEW

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

aan het woord …Jana Appelmans, lesgeefster in het Centrum Leren en Werken in halle

hoe gebruik jij de actualiteit om in de lessen PAV aan wereldburgerschap te werken?Bepaaldeonderwerpenuitdeactualiteit–

zoalsarmoede,duurzaamheid,diversiteit,

racisme,solidariteit,politiek,discriminatieen

energie–kunnenwegemakkelijkbespreken

indePAV-lessen.Ikvraagdeleerlingennaar

huneigenmeningenmoedighenaanom

zichteverplaatseninhetlevenvananderen.

Eenspelrondrechtenenkansenisbijvoor-

beeldeenmogelijkheidomdeleerlingente

lateninziendathetnietevidentiswanneerje

nietdezelfdekansenkrijgtalsiemandanders.

Metbetrekkingtothetmilieukunnenwe

deleerlingenbijvoorbeeldlatenziendatze

verantwoordelijkzijnvoorhuneigenhandelen.

heb je tips voor andere PAV-leerkrachten?Probeerwekelijksmetjeleerlingenrondde

actualiteittewerken.Ditkanjeopverschil-

lendemanierenaanbrengen,bijvoorbeeld

doortewerkenrondhetproject‘Kranteninde

klas’ofdooreeneigenweekkrantofjaarover-

zichttemaken.Plandaarnaastprojecten,

zoalseenspelronddemillenniumdoelstel-

lingen,racisme,discriminatie,…Leerlingen

kunnenookzelfeenprojectopstarten,waarbij

zebijvoorbeeldgeld,speelgoedofkleren

kunneninzamelenvooreengoeddoel.Nog

eenideeisompertrimestereenbepaald

themaindeverftezettenwaarrondde

leerlingenallerleiopdrachtenmoetenmaken,

zoalshetuitwerkenvaneenaffiche.

hoe motiveer je je leerlingen om op een betrokken manier met de actualiteit om te gaan?Opheteindevandelesweekbespreekik

deactualiteitvandeafgelopendagen.Door

wekelijksdeinteressevandeleerlingente

wekken,stellenzenaeentijdjezelfvoor

omeennieuwsfeitindeklastebespreken.

Bijbelangrijkegebeurtenissenkijkenwe

gezamenlijknaarhetnieuwsenvraagikaan

deleerlingenomverwerkingsopdrachtente

maken.Verschillendekerenperjaarwerken

wemet‘Krantenindeklas’.

Kan je een voorbeeld geven van enkele thema’s of gebeurtenissen waar je in het kader van wereldburgerschap al rond gewerkt hebt?WemaakteneenBundelvan

Cultuurverschillenoverarmoede,

gelijkenissenenverschillentussen

demensen,vooroordelen,verschil-

lendegodsdiensten,racismeen

nationalisme.Weorganiseerdenookeen

projectweekronddemillenniumdoelstellingen.

OnzeschoolsteundedeMusicforLife-actie:

wewonneneerstinformatieinoverhetgoede

doeldatStudioBrusselsteundeenzetten

daarnazelfeenprojectoppotenomgeldinte

zamelen.

Vul aan: ik vind het belangrijk om binnen de lessen PAV rond de actualiteit te werken omdat …...weveeluiteenlopendeonderwerpeninde

lessenkunnenaankaartenendeleerlingen

weetzoudenhebbenvanwaterrondom

hengebeurt.Tijdensdelessenbrengikde

leerlingensocialevaardighedenbijdiehen

verderkunnenhelpeninhunschoolloopbaan

enuiteindelijkbijhetinnemenvanhunplaats

indemaatschappijalswereldburger.

“Door wekelijks de interesse van de leerlingen

over de actualiteit te wekken, stellen ze na een tijdje

zelf voor om een nieuwsfeit in de klas te bespreken.”

40

INTERVIEW

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

Karen Lesaffre, lerares PAV in de tweede en derde graad BSO in het GO! technisch atheneum Vesaliusinstituut Oostende

het gedacht van …

hoe gebruik jij de actualiteit om in de PAV-lessen aan wereldburgerschap te werken?Grotenatuurrampenzoalsoverstromingen

oftsunami’szijnjammergenoegvaakeen

‘dankbaar’onderwerpomdenieuwsgie-

righeidvanzoweldeleerlingenvande

tweedealsdederdegraadteprikkelen.

Jehebtdemogelijkheidomtevertrekken

vanuiteengebeurtenismeteenzeergrote

impact.Wanneerikhetwilhebbenover

deklimaatproblematiek,iseentsunamidie

eenspoorvanvernielingnalaateenveel

duidelijkeruitgangspuntdaneengletsjerdie

langzaamaanhetsmeltenis.Hetisuiteraard

welbelangrijkomookdeminderspectacu-

laireeffectenvandeklimaatopwarmingte

bespreken.

Kan je een voorbeeld geven van een methodiek die niet gelinkt is aan wereldburgerschap, maar die toch voor die thematiek gebruikt kan worden?Volgensmijligtdesleuteltothetwerkenaan

wereldburgerschapbinnenhetBSO–en

waarschijnlijkookbinnenhetASOenhetTSO

–netbijdiezakendieerogenschijnlijkgeen

verbandmeehouden.Demeesteleerlingen

lopendikwijlswegwanneerjebegintover

duurzameontwikkeling,multiculturaliteitof

noord-zuidverhoudingen.Heelvaakbegrijpen

zenietwaaroverhetgaat,hetisechteen

ver-van-mijn-bedshow.Eendoordeleerling

zelfgekozenartikelvanhetinternetofuiteen

magazine,eenklasdiscussieofeenmisver-

standindeklaskunnenvaakeenopstapzijn

omgeleidelijknaarhetthemawereldburger-

schaptoetewerken.Dathoeftnietaltijd

ureninbeslagtenemen,jekangerusteen

tientalminutenvanjelesgebruikenomeen

bepaaldaspectvanwereldburgerschapaan

tekaarten.

heb je tips voor andere PAV-leerkrachten?Vertrekzoveelmogelijkuitwatdeleerlingen

zelfinteressantvinden,probeerhenniet

zomaarietsopteleggen.Laathenzelf

vertellenwatzeovereenbepaaldonderwerp

weten,enstel(bij)vragen.Zoeknaarinvals-

hoekendievoordeleerlingenrelevantzijn

doorvanuithuneigenwereldenkenniste

vertrekken.Zewetenvaakmeerdanjedenkt.

Blijfalsleerkrachthetgesprekleiden,onder-

breekdeleerlingenniet,enzokomjevaakuit

ophetonderwerpwaarmeejeverderwilt.

hoe motiveer je je leerlingen om op een betrokken manier met de actualiteit om te gaan?Doordelinkteleggenmethunpersoonlijke

leefwereld.Iklaatheneerstietsuitkiezen

watzezelfinteressantvinden,eenwerkwijze

diezekerbijjongereleerlingenz’nvruchten

afwerpt.Bijleerlingenuithetzesdeen

zevendejaarishetperfectmogelijkomde

omgekeerdedenkoefeningtemaken,en

doorhenzelftelatenachterhalenwathun

persoonlijkelinkzoukunnenzijnmeteen

“Leerlingen interesseren zich vaak voor een ander soort

actualiteit dan leerkrachten, maar het is belangrijk

dat je als leraar hun interesses niet afbreekt

of belachelijk maakt.”

INTERVIEW

41

Wer

eldb

urge

rsch

ap in

de

klas

: Act

ua

In

TERV

IEW

bepaaldegebeurtenisuitdeactualiteit.Op

diemanierontdekkenzehoezepersoonlijk

verbondenzijnmetwaterindewereld

gebeurt.

Leerlingeninteresserenzichvaakvooreen

andersoortactualiteitdanleerkrachten,

maarhetisbelangrijkdatjealsleraarhun

interessesnietafbreektofbelachelijkmaakt.

Datwerktdemotiverendenvaakverne-

derend,omdathunvisieopdeactualiteitvoor

hetgrootstedeeldevisieisdiezevanhun

oudersmeekrijgen.Wanneerjealsleerkracht

hunideeënsimpelwegafbreekt,breekjevoor

eendeelookhunpersoonlijkethuissituatieaf.

Blijfinteressetonenenlaatdeleerlingenhun

actualiteitskeuzeaanjouuitleggenenprobeer

hunvisiesteeds,stapsgewijs,teverbreden.

Hetisbelangrijkomtewetendatmotiveren

nietaltijdlukt;eenbepaaldonderwerpkan

eenleerlingnietliggen,ofeenleerlingkan

eenslechtedaghebben.Alsjealsleerkracht

eerlijkbenttegenoverjezelf,weetjedatje

zelfooknietoverallesoortenactualiteiteven

enthousiastbent.

Kan je een voorbeeld geven van enkele thema’s of gebeurtenissen waar je in het kader van wereldburgerschap al rond gewerkt hebt?Inhetkadervanhetthemamulticulturaliteit

lietikdeleerlingenkennismakenmetverschil-

lendegeboorterituelen,maaktenweeen

wandelingdoorAntwerpenenbespraken

wedevoor-ennadelenvanmulticulturaliteit.

Daarnaastlietikdezevendejaars‘positieve’

workshopsvoordevierdejaarsorganiseren

overlandendievaakopeennegatievemanier

inhetnieuwskomen.

WewerktenookalrondMusicforLife,

ZuiddagenmethetKITS-krantje.

Vul aan: ik vind het belangrijk om binnen de lessen PAV rond de actualiteit te werken omdat …...actualiteitdewereldletterlijkuitnodigtinhet

klaslokaaleninhetlevenvandeleerlingen.

Hetiseenuniekekansomdeleerlingenin

contacttebrengenmetdewereldwaarinze

leven.

“Een door de leerling zelf gekozen artikel van

het internet of uit een magazine kan vaak een opstap zijn

om geleidelijk naar het thema wereldburgerschap

toe te werken.”