Zingeving als motor voor

sociale veranderingEen nieuwe en cruciale rol voor

het christelijke middenveldJohan Van der Vloet

Overzicht

• Een wereld in transitie• Cruciale vragen• De uitdaging• Zingeving vandaag• Een nieuwe rol voor het middenveld• ZinVindings-mogelijkheden• Conclusie

Een wereld in transitie

Tussen 1997 en 2008 is het aantal dagdosissen (DDD) van antidepressiva dat verstrekt werd in de publieke officina (apotheken) meer dan verdubbeld, van 109 naar 251 miljoen. In 2008 kreeg 13,0% van de Belgen ouder dan 18 jaar minstens één voorschrift voor antidepressiva. Ook in andere landen is dezelfde trend merkbaar. Zo werd in het Verenigd Koninkrijk volgens de gegevens van het National Institute for Clinical Excellence (NICE) over tien jaar een stijging in de verkoop met 253% vastgesteld. (cijfers KULeuven)

 België is zelfmoord op een na de meest voorkomende doodsoorzaak bij jonge mannen van 20 tot 24 jaar en de derde doodsoorzaak bij jonge vrouwen van die leeftijd. In de leeftijdsgroep van 25 tot 34 jaar is zelfmoord zelfs de eerste doodsoorzaak. Elke dag ontnemen gemiddeld zeven Belgen zich het In de jaren 1890 bedroeg dit 124 per miljoen inwoners, Vlaanderen noteerde in 2007 met 161 zelfmoorden per miljoen inwoners het tweede hoogste cijfer binnen de Europese Unie (gemiddeld 2,7 suïcides per week).[10] Ongeveer 2 % van alle overlijdens in België is het gevolg van zelfmoord, bijna 3 % van alle mannelijke overlijdens en iets meer dan 1 % van de vrouwelijke overlijdens.

Cruciale vragen

• Psychische en fysieke kwetsbaarheid

• Solidariteit: sociale zekerheid, globalisering,…

• Samenleven

• Welvaart/welzijn?

De uitdaging

• Kunnen we op een nieuwe manier

omgaan met ons eigen leven en dat van anderen, met onze wereld en de aarde?

• Welke krachten hebben we daarvoor nodig?

Omvorming

• Crisis als mogelijkheid tot transitie

• Waarheen willen we gaan?

Zin en richting

• Etymologie van ‘zin’: verlangen, betekenis, richting, oriëntatie

Zingeving vandaag

• Authenticiteit

• Levenskwaliteit

• Individualisme én gevoel van verantwoordelijkheid

• Gevoel van ‘meer dan…’, ‘een kracht’

• Aversie t.o.v. kerkelijke instituut, zuil,…

• Zingeving moet existentieel en concreet zijn

• Spiritualiteit i.p.v. religie

• Emotioneel-motivationeel schema: Niet zozeer ‘leer’ of ‘waarheid’, maar intuïtie, troost en kracht, solidariteit in lijden en kwetsbaarheidbv. busongeval Sierre

Psychologen over zingeving• Vele studies duiden op een positieve

relatie tussen spiritualiteit en zinvol leven/samenleven

• Welke religie/spiritualiteit is het meest ‘efficiënt’?

- Niet fundamentalistisch…- …persoonlijk geloof dat groeit met de

levensgeschiedenis…- …waarin aandacht is voor zowel de

tragiek als de kracht van het leven (realistisch en hoopvol)...

- …en helpt te onderscheiden wat je moet aanvaarden en wat je kan veranderen én wat je niet mag aanvaarden en moet veranderen

Michel Benasayag:

Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen

‘Comment bouger, si nous n’avons pas la motivation d’une promesse?’

Dilemma of paradox?

• Zelf subject van zinvinding zijn

• Grote nood aan ankerpunten, oriëntatie: een belofte

Waar vinden we ankerpunten voor zo’n belofte?

• Kerk in crisis• Als instituut, maar ook in de manier

waarop zij christelijk geloof verwoordt en in beeld brengt (moraal, dogmatiek,…)

• Succes van paus Franciscus: minder focussen op leer, meer op houding en dienstbaarheid

• Hoe die zingevende kracht (her)ontdekken?

Een uitdaging voor het middenveld

• Het christelijke middenveld is altijd al een plaats geweest waar vanuit evangelische idealen en waarden naar verandering is gezocht

• De sociale beweging heeft diepgaande invloed gehad op de maatschappelijke verhoudingen en op het individuele leven (personalisme)

Een uitdaging voor het middenveld

• Nu nieuwe taak– Mensen tegemoet komen in hun

verlangen om op zoek te gaan naar zinvol leven en samenleven

– Spirituele veerkracht helpen ontwikkelen om de uitdagingen aan te gaan en sociale verandering mogelijk te maken.

Een uitdaging voor het middenveld

• Een laboratorium zijn voor spirituele creativiteit die zin doet ontdekken en transitie mogelijk maakt

• Veronderstelt bronnen • De dynamiek van het christelijke

geloof heeft onze westerse cultuur en waardenpatroon intens beïnvloed

• Ook vandaag kan deze traditie ons helpen bij het zoeken naar een nieuwe manier van omgaan met de hedendaagse vragen

• Kern evangelie: – alle mensen uitnodigen tot radicale

medemenselijkheid – de ultieme belofte dat de machten van

geweld, kwaad, lijden, onrecht en dood overwonnen kunnen worden.

• Liefde als hét antwoord, ondanks de brutaliteit van de werkelijkheid

• Universele ankerpunten in zoektocht naar

zin en transformatie

• In een gelijkwaardige dialoog

• Herontdekken van het evangelie als radicale bron van sociale verandering

Zingeving als dienst

= passende dienstbaarheid of diaconie van de zingeving’

Zingeving als dienst

• Schept ervaringskansen om– vertrekkend vanuit de eigen biografie…– …de eigen spirituele en religieuze

mogelijkheden te benoemen en ontwikkelen…

– …vandaaruit de persoonlijke resonantie met de christelijke traditie te ontdekken en…

– …zo te komen tot duurzame persoonlijke en sociale verandering

Daad van geloof,

ontplooiing van de zingeving in

denken en handelen

Zingeving

Eigen formulering als

persoonlijke resonantie

met als aanbood

spirituele kracht van het

evangelie

Persoonlijke resonantie

Ontwikkelen van de eigen spirituele en

religieuze mogelijkheden: psychospirituel

e zelf verkenning, en

ontwikkelen spirituele

weerbaarheid

Spirituele capaciteit

Existentiële vragen

Exploreren van de zinvraag in al

zijn facetten

Ervaring

Een vierslag

hun spirituele weg te verkennen op een concrete en praktische manier

hun eigen ankerpunten te zoeken hun eigen groei tot thema te maken in dialoog met de christelijke spirituele bronnen.

Mensen uitnodigen om:

5 stappen als metafoor van het leven:

het leven ontstaat uit de aarde en zijn diepste doel is te groeien dit leven heeft voeding nodig om te kunnen… Uitgroeien en Open te bloeien

Methode

Aarden

• Jezelf leren kennen– Wie ben ik, waartoe ben ik hier, wat kan ik met

mijn leven doen? Wat zijn mijn mogelijkheden? – Wat zijn mijn grenzen/beperkingen? – hoe beleven we vandaag onszelf en onze wereld

Groeien

• Verschillende triggers en levensmomenten en de manier waarop we hiermee omgaan, beïnvloeden onze spirituele weg. Hoe kunnen we hierin onze spirituele groei stimuleren?

• Je eigen spirituele weg ontdekken, je godsbeeld/wereldbeeld/mensbeeld en je eigen plek in een al dan niet religieuze traditie.

Voeden

• Hoe bouw je je spiritualiteit verder uit? Hoe geef je ze inhoudelijk gestalte?

• Op zoek gaan naar onze religieuze erfenis en ze in gesprek brengen met je eigen visies en houding in gesprek te brengen.

Uitgroeien

• Spiritualiteit verandert je leven, ervaren, aanvoelen en handelen in de diepte.

• Spirituele houdingen die je op weg zetten naar het realiseren van die spiritualiteit in het dagelijkse leven en die zo de overgang maken naar verantwoord en bezield handelen.

Openbloeien

• Alle spirituele tradities reiken wegen aan die je spirituele leven laten openbloeien, zoals bv. meditatie en het steeds dieper verbinden met je levensbron, waardoor nieuwe groei mogelijk is.

Een nieuwe benadering?

• Mensen uitnodigen een dergelijk traject te gaan

• In fundamentele gelijkwaardigheid• In een gedeelde zoektocht• Waarbij je je eigen identiteit

authentiek en getuigend in gesprek brengt en be-schrijft

Conclusie: zingeving:

• is de grote uitdaging van deze tijd• vormt de mogelijkheidsbasis om het

crisisgevoel om te zetten in een weg van transitie

• is een dienst aan individu en samenleving

• Middenveld kan hierin een cruciale rol spelen en zichzelf ‘heruitvinden’ vanuit– haar historische rol als motor van

transitie– haar evangelische inspiratie– haar unieke netwerk – haar vrijheid en creatieve ruimte

Vragen

• Hoe ervaar je de idee dat zingeving motor is voor sociale verandering en een uitdaging voor het christelijke middenveld?

• Hoe kun je de leden stimuleren tot zinvinding, groei en verandering?