Herman Fonck, 29/11/2013

Het welzijn op het werk door vakbondsogen

Het welzijn door vakbondsogen

Allerlei onrustwekkende indicatoren voor welzijn op het werk:

• Evolutie arbeidsongevallen• Beperkingen beroepsziekten• Tekort aan inspectie• Inbreuken op veiligheidswetgeving• Allerlei indicatoren van enquêtes bij werknemers

Het welzijn door vakbondsogen

Het welzijn door vakbondsogen

Het welzijn door vakbondsogenDe pijnpunten

Merkwaardig genoeg dalen sinds jaren enkel de aangegeven lichte arbeidsongevallen (tijdelijke ongeschiktheid). Bij de ernstige arbeidsongevallen (blijvende ongeschiktheid) is er helemaal geen dalende trend.

De kans op een ernstig arbeidsongeval is sinds 1980 nog gestegen voor arbeiders. Per 1000 arbeiders worden er jaarlijks 9 ernstige arbeidsongevallen aangegeven: het stijgende aantal uitzendkrachten, toenemend werk in onderaanneming en het stijgend aantal KMO-werknemers laat zich voelen.

In KMO’s gebeuren nog steeds meer ernstige arbeidsongevallen dan in grotere ondernemingen met vakbondsvertegenwoordigers.

Het welzijn door vakbondsogen Het Fonds Arbeidsongevallen raamt dat voor elk aangegeven

arbeidsongeval er twee ongevallen niet worden aangegeven. Verzekeraars weigeren sinds 1980 vier keer meer arbeidsongevallen

te erkennen: er zijn zeer ongelijke praktijken naargelang de verzekeraar.

Ongevallen overkomen aan ambtenaren (met inbegrip van bpost, NMBS, en leger) blijven jaren achterop in de nationale cijfers.

Inspectiediensten blijven onderbemand zodat een Belgische onderneming gemiddeld maar om de 21 jaar een inspectie mag verwachten. Vakbonden en werkgevers (!) vroegen samen in de Nationale Arbeidsraad om een verdubbeling van het aantal inspecteurs en een lik-op-stukbeleid met effectieve sancties.

Het welzijn door vakbondsogenAangiftes beroepsziekten in België

Het welzijn door vakbondsogen

Het welzijn door vakbondsogen

Andere indicatoren:

Eurofound enquête naar arbeidsomstandigheden van Belgische werknemers

• 3 op 10 werknemers ervaart stress op het werk• 13%: mikpunt van verbaal geweld• 7%: bedreigingen en vernederingen• 9%: intimidatie en pesterijen • 3%: lichamelijk geweld

Het welzijn door vakbondsogen

Massief tekort aan handhaving van veiligheidswetgeving

• 1 inspecteur toezicht welzijn per 27.125 werkenden• Gemiddeld 1 inspectiebezoek om de 21 jaar per onderneming• Bij 50% van de 52.251 controles in 2011: overtredingen

wetgevingen• 2011: 167 sancties (met inbegrip van administratieve boetes,

strafrechtelijke sancties,…)

Het welzijn door vakbondsogen

1958 1963 1967 1971 1975 1979 1983 1987 1991 1995 2000 2004 2008 20120

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

ACV/CSCABVV/FGTBACLVB/CGSLB

Verkozenen CPBW

Het welzijn door vakbondsogen

ACV en zijn werking in comités PB:

• 16.150 effectief verkozenen in comités PB• Grote turnover 43% tussen 2 verkiezingen • Basisvorming: 4 à 6 dagen per jaar• Campagnes: vb arbeidsongevallen, gevaarlijke stoffen,

psychosociale risico’s• Werking arbeidsgeneeskunde• Vertegenwoordigingswerk: Europees, nationaal, externe

diensten

Het welzijn door vakbondsogen

ACV campagne psycho sociale risico’s:

• Moeilijk grijpbaar thema voor delegees• Multicausaal :

o Arbeidsvoorwaardeno Arbeidsinhoudo Arbeidsomstandighedeno Arbeidsverhoudingen

• Vorming, jaarlijkse actieplannen, risico evaluatie

Het welzijn door vakbondsogenWelzijn en bewegingswerk:knelpunten

• Weinig politieke belangstelling (nationaal, europees, …)• Ex-minister Werk: “je kan niet scoren met thema arbeidsveiligheid”• Steekvlammetjesbeleid (vb Ougree, ESF geld voor campagne, …)• Groot contrast met volksgezondheid, verkeersveiligheid• Weinig linken vanuit gezondheidssector met preventie in arbeid

o Causaal verband vaak niet gezien (vb kanker)o Fragmentair: vb reïntegratie, controle,…o Focus op persoon, niet op causaal verband met arbeidssituatieo Vaak individuele benadering: arts (psycholoog) -patient, o Naast elkaar werkeno Fragmentaire aanpak