Icuro

Accreditatie – indicatoren – toezicht:

naar een geïntegreerde benadering

in de Vlaamse algemene ziekenhuizen

Vera De Troyer Q&S Stafmedewerker ICURO

Johan Hellings, afgevaardigd bestuurder ICURO en deeltijds docent Uhasselt

VBVK Congres Antwerpen, 24 november 2011

| |

ICURO?

• Koepel van Vlaamse ziekenhuizen met publieke partners

• Ontstaan in 2010 uit de Nederlandstalige Kamer van het Verbond van Openbare Verzorgingsinstellingen (VOV)

• Samenwerkingsakkoord met Zorgnet Vlaanderen met complementaire focus en krachtenbundeling

• Algemeen ziekenhuisbeleid = Zorgnet Vlaanderen focus voor alle Vlaamse ziekenhuizen

• Quality and Safety = ICURO-focus met uitgebouwde werking aangaande Q & S toegankelijk voor alle Vlaamse ziekenhuizen. Contactpersoon: [email protected] Q & S stafmedewerker.

• ICURO-moto = “open en samen voor kwaliteit”

• ICURO richt zich daarnaast ook op de publieke aspecten van de ziekenhuiswerking

24 -11-2011 Antwerpenl | VBVK Congres 2

mailto:[email protected]



| |

De maat van kwaliteitszorg

• „The degree to which health services for individuals and populations increase the likelihood of desired health outcomes and are consistent with current professional knowledge’ (IOM):

• Cfr A. Vleugels een goede definitie omdat: • zij verwijst naar het individu én naar de collectiviteit; • Zij combineert de zorgvrager-dimensie van kwaliteit met

de verstrekker-dimensie waarbij de tweede dimensie in functie staat van de eerste;

• zij drukt kwaliteit uit in termen van te bereiken gezondheidstoestand en verwijst daarmee expliciet naar resultaatsgerichtheid;

• zij impliceert een notie van meetbaarheid.


| | 24 -11-2011 Antwerpenl | VBVK Congres 4

Internationale evoluties:Tallinn Charter

We, the Member States, commit ourselves to: • promote transparency and be

accountable for health system performance to achieve measurable results;

• make health systems more responsive to people’s needs, preferences and expectations while recognizing their rights and responsibilities with regard to their own health.

| |

Internationale evoluties: EU-richtlijn

“Whenever health care is provided, it is vital for patients to ensure:

• clear information that enable people to make informed

choices about their healthcare; • mechanisms for ensuring the quality and safety of the

health care that is provided; • continuity of care between different treating professionals

and organisations; • and mechanisms to ensure appropriate remedies and

compensation for harm arising from healthcare.”


| |

Reeds in 2002: EU-Patiëntenrechten Charter

8. Right to the observance of quality standards Each individual has the right of access to high quality health services on the basis of the specification and observance of precise standards.

9. Right to safety Each individual has the right to be free from harm caused by the poor functioning of health services, medical malpractice and errors, and the right of access to health services and treatments that meet high safety standards.


| |

Inzicht en besef dat zorg veiliger kan

• We mogen er van uitgaan dat in 2 à 3 % van de ziekenhuisopnames vermijdbare schade optreedt, maar dat er ook grote verschillen zullen zijn tussen ziekenhuizen en ziekenhuisdiensten.

• We hebben een goed zicht op het ontstaan van incidenten met schade voor de patiënt in de ziekenhuiszorg en we weten ook behoorlijk goed hoe we dergelijke incidenten kunnen voorkomen.

• We beseffen goed dat de veiligheid van de patiënt in sterke mate verbeterd kan worden als er volgens de standaarden gehandeld wordt in een veiligheid management systeem, goed gekaderd in het kwaliteitsysteem van het ziekenhuis.


| |

De uitdaging van het implementeren

Er is geen gebrek aan evidenties om de zorg veiliger te maken: • Vakkennis en competentie van de professionals • Goed opgebouwd en volledig dossier • Patiënt actief betrekken en vragen stellen stimuleren • Positief werkklimaat en goede samenwerking in team • Volledig medicatievoorschrift • Permanente handhygiëne • Sluitende identiteitscontrole • Systematische checks in het operatiekwartier • …

De moeilijkheid bestaat er in om deze evidenties op een

sluitende wijze te implementeren in de praktijk.


| |

Implementeren en inbedden = niet evident

• Improving a service is now an essential part of running it • Research shows that many start an improvement, fewer

finish successfully, and even fewer develop a shared and sustained capacity in their service to make and lead improvement

• A focus on implementation appears to be important in leading improvement

Ovretveit J. Improvement leaders: what do they and should they do? A summary

of a review of research, QSHC, 2010, 19, 490-492.



Veiligheid Management Systeem (VMS)

V

M

S

Risico-inventarisatie

Analyse van incidenten/complicaties

Uitbouwen preventieve barrières

Veiligheidscultuur ontwikkelen

Betrokkenheid interacties patiënten, verwanten en huisarts

Aandacht voor zorgverstrekker betrokken bij incident met schade

| |

Belang van de context en de relaties: veiligheidscultuur

• Het besef van de context en de onderlinge relaties op de weg naar meer veilige zorg - veiligheidscultuur - wordt internationaal vastgesteld.

• We weten uit onderzoek op welke vlakken we beter kunnen – concrete verbeteracties - en hoe belangrijk de lerende organisatie is.

• Veiligheidscultuur is, als onderdeel van een VMS, een kritische succesfactor op de weg naar meer veilige zorg.

• Mensen aan de top van een organisatie - alle leidinggevenden - zijn belangrijke cultuurdragers.


| |

Zorg voor ‘second victim’

• Nog niet echt geïntegreerd als een belangrijk aspect van een VMS

• Organisatie heeft de verantwoordelijkheid om: • een kader en ondersteunende context te ontwikkelen; • te begrijpen wat er precies gebeurd is; • te achterhalen waarom dit gebeurde (ook latente faalwijzen); • concrete verbeteracties te ontwikkelen.

• Noodzaak aan verdere uitdieping: cfr aparte studiedag op 16 januari 2012 om 17.00 u in Leuven en doctoraatsonderzoek - Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap & Arbeids-, Organisatie- en Personeelspsychologie, Katholieke Universiteit Leuven: warm aanbevolen aan alle leidinggevenden in de ziekenhuizen


| |

Nood aan systematiek en samenhang

• Professionele standaarden = werken met vakbekwame en gemotiveerde professionals is essentieel voor de (kwaliteit en de) veiligheid van de zorg, zowel aangaande diagnose als behandeling.

• Projecten en initiatieven aangaande de veiligheid van de zorg kunnen niet zonder een kader: veiligheid management systeem.

• Veilige zorg en kwaliteitsvolle zorg samenhangend benaderen via: accreditatie – indicatoren – internationale guidelines en standaarden - nieuw Vlaams toezichtmodel en daarbij ook de Q & S-projecten van de FOD integreren.


| |

Samenhang en systematiek


Toezicht door de overheid

Proces- en outcome-

indicatoren

Accreditatie

| |

Toezicht door de

overheid

Proces- en outcome-

indicatoren

Accredi-tatie

Geïntegreerde en systematische benadering Ziekenhuisaccreditatie – Wat?


Definitie Het geheel van initiatieven die gericht zijn op de externe evaluatie van een ziekenhuis tegen vooraf gedefinieerde, expliciete en gepubliceerde standaarden met het oog op het bevorderen van continue verbetering van de kwaliteit van de gezondheidszorg

| |

Geen eigen Bel/Vl accreditatieorgaan?

• Te weinig kritische massa

• Keuze voor internationale focus

• ISQua launched its International Accreditation Programme (IAP) in 1999. This is the only international programme that 'Accredits the Accreditors'.

• www.niaz.nl

• www.jointcommissioninternational.org/european/

• Jessa ziekenhuis Hasselt met NIAZ en UZLeuven met JCI toonden de weg

• Belangrijke groep Vlaamse NIAZ-auditoren kregen opleiding en praktijkgerichte ervaring


http://www.niaz.nl/

http://www.jointcommissioninternational.org/european/




| |

Toezicht door de

overheid

Proces- en outcome-

indicatoren

Accredi-tatie


Geïntegreerde en systematische benadering Ziekenhuisaccreditatie – Waarom?

Doelstellingen accreditatie:

• meer dan een label aan de muur

• methodiek om systematisch en gestructureerd hoge Q van zorg te bieden

• hulpmiddel om EB handelingen te kunnen implementeren en doorvoeren (safe surgery checklist, time out, identificeren… )

• cultuur van veiligheid en Q creëren die streeft naar continue verbetering veiligheidsmanagementsysteem logisch gevolg

• bijkomend maar belangrijk: vertrouwen in- en externe partners, efficiënte werkomgeving, tevredenheid medewerkers, patiëntgerichtheid, veiligheidscultuur

| |

Toezicht door de

overheid

Proces- en outcome-

indicatoren

Accredi-tatie

Geïntegreerde en systematische benadering Ziekenhuisaccreditatie – korte stand van zaken


• Bevraging stand van zaken juni 2011 (respons: 35/40)

• 6 ziekenhuizen: formele keuze JCI(4 voorkeur) • 6 ziekenhuizen: formele keuze NIAZ (3 voorkeur) • 21 ziekenhuizen formeel akkoord RvB • 18 ziekenhuizen positief advies Medische Raad

• Ondersteuning door ICURO Werkgroep “Ziekenhuisaccreditatie”: participatie van 41 ziekenhuizen

• Nieuwe accreditaties: enkele ZH-en in 2012, meerdere in 2013, grotere groep in 2014, …


Geïntegreerde en systematische benadering Proces- en outcome-indicatoren: wat?

• Definitie indicator:

• A measurement tool, screens, or flags that are used as guides to monitor, evaluate and improve the quality of patient care, clinical support services and

organizational function that affect patient outcomes (Mainz)

• Aim to measure the extent of the

application of ‘good’ health care (Mantz)

Toezicht door de

overheid

Proces- en outcome-

indicatoren

Accredi-tatie

• Kenmerken van een goed meetinstrument: valide, betrouwbaar, gevoelig, sensitiviteit, specificiteit, evidence based karakter, relevant voor de zorgpraktijk


• Structure indicator:

attributes of the settings in which care occurs

health system characteristics (material and

human resources, organizational structure)

• Process indicator:

assess what the provider did for the patient and

how well it was done

• Outcome indicators:

are states of health or events that follow care

and may be affected by health care

5 D’s: death, disease, discomfort,

dissatisfaction, disability

Toezicht door de

overheid

Proces- en outcome-

indicatoren

Accredi-tatie

Geïntegreerde en systematische benadering Proces- en outcome-indicatoren: wat?

| |

- In het ontwerpen van indicatoren

- In het verzamelen van de nodige data

- In het interpreteren van de inzichten

- In het begrijpbaar maken

- In het werken met indicatoren op weg naar verbetering

- In het publiek kenbaar maken

- …

Daarom nood aan:

- stevige methodologie,

- bereidheid om multidisciplinair samen te werken,

- ondersteuning in de dataverzameling en -verwerking,

- praktijkgericht onderzoek naar optimale implementatie.

- … 24 -11-2011 Antwerpenl | VBVK Congres 21

Geintegreerde en systematische benarding proces- en outcome-indicatoren: uitdagingen

| |

Toezicht door de

overheid

Proces- en outcome-

indicatoren

Accredi-tatie

Geïntegreerde en systematische benadering Vlaamse Quality Indicatorproject


• Ondertekening protocol 1 juni 2011 • Appreciatie voor de Vlaamse Vereniging van

Hoofdartsen voor commitment • constructieve samenwerking met Vlaamse

Overheid • meerwaarde om data op een confidentiële

manier te kunnen stockeren (TTP) • afgestemd op andere initiatieven

• Samenwerking met Vlaams Patiëntenplatform, mutualiteiten, universiteiten, Vlaamse verpleegunie, …

• Participatie van ziekenhuizen (geheel of gedeeltelijk) op basis van vrijwilligheid


Toezicht

Indicatoren

Accredi-tatie

Geïntegreerde en systematische benadering Proces- en outcome-indicatoren

Definitie:

Instrument voor het zichtbaar maken van bepaalde

aspecten van de kwaliteit van de zorg (Vleugels).

Doelstelling op een systematische wijze de Q van

de zorg opvolgen met als doel om:

• interne verbetercycli te initiëren en te

voltooien (feedback over eigen werking);

• in 2e instantie publieke verantwoording te

kunnen geven (Cardiochirurgie Sint-Jan Brugge).

Timing van dit project:

2011: basisset 2012: data registreren

+ abstraheren 2013: rapporteren

| |

Werken met indicatoren is niet evident

• Werken met indicatoren is complexer dan gedacht.

• Belang van involvement van de professionals

• “Effective strategies to implement quality indicators in daily practice in order to improve hospital care do exist, but there is considerable variation in the methods used and the level of change achieved. Feedback reports in combination with education and the use of a quality improvement plan seemed to be effective.” De Vos M. et al. Using quality indicators to improve hospital care: a review of the literature. International Journal for Quality in Health Care, 2009, 21, 2, 119-129.

• Het ontwikkelen van een kader en het ondersteunen van ziekenhuizen in het werken met Q & S-indicatoren vraagt een expliciete aanpak: cfr ICURO-studiedag 2012.


| |

Geïntegreerde en systematische benadering … niet alleen een theoretisch principe


NIAZ JCI QI-Project

Management van zorgprocessen •…een systeem waardoor de

identiteit van een patiënt altijd en overal op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. (516.09)

Correcte identificatie van patiënten (IPSG 1) • QPS.3; 3.1; 3.3 De

metingen van de IPSGs zijn inclusief de deel-gebieden die zijn aange-geven onder IPSG.1 tot en met IPSG.6.

• QPS 1.2.De leiding kent prioriteiten toe aan activi-teiten gericht op verbete-ring en patiëntveiligheid binnen de instelling. Tot deze prioriteiten behoort ook de implementatie van de IPSGs.

Indicator identificatie-armbandjes:

| |

Open en samen voor kwaliteit: in de praktijk


Stimulating Hospital accreditation: what can hospital federations do?

presented ISQua-conference Hong Kong (september 2011)

To objectify the quality of care for breast cancer The strength of a cooperative context Submitted for International Forum Paris (april 2012)

| |

Op weg naar een nieuw toezichtmodel

• Huidig visitatiemodel loopt af in de zomer van 2012

• Te hoge administratieve belasting en te weinig toegevoegde waarde voor de praktijk op de werkvloer

• Vlaams regeerakkoord: optie voor ziekenhuisaccreditatie en objectiveren van kwaliteitsvolle zorg

• Voortbouwen op de accreditatie- en indicatorenbeweging in Vlaanderen = evident

• Constructieve samenwerking met Kabinet minister Vandeurzen, Agentschap Zorg en Gezondheid en Zorginspectie: • Uitwerken van een nieuw toezichtmodel naar de zomer 2012

• Waarschijnlijk gerichte test en implementatie in het najaar 2012

• Omzendbrief met krachtlijnen te verwachten in december 2011



Geïntegreerde en systematische benadering Het toezichtmodel door de Vlaamse Overheid

S

Y

S

T

E

E

M

doorlichten van ziekenhuis- brede kwaliteitsborgende systemen

Niet primaire focus als opvolging van een nalevingstoezicht

Vrijstelling voor ziekenhuizen die geaccrediteerd zijn of in

een traject zitten

N

A

L

E

V

I

N

G

• concreet aftoetsen van gestelde criteria (structuur, proces en outcome)

Gedifferentieerd: • zorgtrajecten /thema’s • ziekenhuizen met groter

verbeterpotentieel (handhavingsmodel)

• gespreid in de tijd

• Nadruk op normen die beschouwd worden als cruciaal voor Q van zorg (omvat juridische normen + EB richtlijnen en guidelines

TOEZICHT DOOR DE VLAAMSE OVERHEID

| |

Zorgtrajecten: • worden uitgewerkt in

samenspraak met de professionals, de sector, universiteiten, …

• o.b.v. internationale guidelines en standaarden

• transparant • stapsgewijs invoeren

indicatoren • niet beperkt tot

dienstniveau (neemt risico van overdrachten mee)

Toezicht door de Vlaamse Overheid door Agentschap Zorginspectie

Toezicht door de Vlaamse Overheid … een schematische voorstelling


Systeemtoezicht Nalevingstoezicht

alle niet-geaccredi-teerde ziekenhuizen

in opvolging van nalevingstoezicht

Inhoudelijke uitwerking door

Agentschap Zorg en Gezondheid

Zorgtraject: de chirurgische patiënt

Zorgtraject: moeder en kind

Zorgtraject: geriatrische patiënt

Zorgtraject: oncologische patiënt

Zorgtraject: een deteriorende patiënt

Zorgtraject: …

| |

Nieuw toezichtmodel kadert in de ontwikkelingen in Vlaanderen

• Valoriseert een ziekenhuisaccreditatie via de ISQua-standaarden

• Integreert internationale guidelines en aanbevelingen en de relatie met de professionele standaarden

• Kadert in het Vlaams Indicatoren Project: relatie met vrijwilligheid?

• Geeft duidelijke rollen aan de Agentschappen Zorg en Gezondheid en Zorginspectie

• Biedt betrokkenheid en samenwerking in de uitwerking van specifieke thema’s – zorgtrajecten: concretiseren in 2012, mede ifv vele openstaande vragen

• Kan veel gerichter en diepgaander de focus richten op de kwaliteit en de veiligheid van specifieke zorgaspecten: ook onverwachte inspecties

• Reduceert administratieve belasting van visitatiemodel


| |

Stimuleren van onderzoek en ontwikkelen van “best practices”

• Relatief weinig Belgisch onderzoek aangaande Q & S, maar in ontwikkeling binnen verschillende universiteiten noodzaak, want er zijn immers nog vele vragen en uitdagingen …

• Werken aan interuniversitaire afstemming aangaande Q & S onderzoek, ontwikkelingen en gerichte ondersteuning krachtenbundeling

• Aansluiten bij degelijk, internationaal onderzoek en opvolgen van specifieke journals: zorgen voor doorstroming van goede inzichten en ervaringen naar de werkvloer

• Maar ook leren van elkaar via ‘best practices’ die gepresenteerd worden in de Commissie Q & S, voorgesteld kunnen worden via een poster, …


| |

Geïntegreerde benadering verder uitbouwen…


Onder-

zoek

Toezicht

Indicatoren

Accredi- tatie

Dank en veel succes!

[email protected]

[email protected]

Icuro

Documents

Transcript of Icuro