Innovatie kan niet zonder leiderschap

Johan Hellings, ICURO en UHasselt

voorzitter zorgvernieuwingplatformFlanders Care

4 oktober 2011

Vergrijzing

Onderzoek &technologie

Kwaliteitvolle zorg

Zorg is mensenwerk

Economische context

Zorg nu en in de toekomst:geen gebrek aan uitdagingen

Opdrachtverklaring Flanders’ Care

•Vlaanderen in Actie•Top 5 regio in 2020 in Europa

•“Op een aantoonbare wijze en door innovatie het aanbod van kwaliteitsvolle zorg verbeteren en verantwoord ondernemerschap in de zorgeconomie stimuleren”.

Flanders’ Care Focus

• Objectiveren:– Doelstelling– Middelen– Resultaten– Opvolging

• Indicatoren ontwikkelen om evolutie op te volgen

• Vb. het aantal 80 + personen die in de thuissituatie kunnen blijven met een bepaalde kwaliteit van leven

• Zorg, maar ook zorg voorkomen: het preventiepotentieel, levensstijl, …

Op een aantoonbare wijze en door innovatie het aanbod van kwaliteitsvolle zorg verbeteren en verantwoord ondernemerschap in de zorgeconomie stimuleren.

Flanders’ Care Focus

• Innovatie = “invoeren van iets nieuws, nieuwigheid, technische industriële vernieuwing”

• Zorginnovatie: product, dienst, organisatie, …

• Wetenschap: R&D• Gezondheidszorgtechnologie:

snijvlak van gezondheidszorg en techniek

• Perspectief van de zorgvrager en zijn zorgnoden

• Perspectief van het zorgtraject: transmurale focus

Op een aantoonbare wijze en door innovatie het aanbod van kwaliteitsvolle zorg verbeteren en verantwoord ondernemerschap in de zorgeconomie stimuleren.

Innovatie stimuleren en ontwikkelen

Flanders’ Care Focus

• Internationale criteria voor kwaliteit van zorgen:– Effectief– Efficiënt– Toegankelijk– Patiënt gestuurd– Tijdig– Veilig– Continuaangevuld met relevant en duurzaam

• ‘The degree to which health services for individuals and populations increase the likelihood of desired health outcomes and are consistent with current professional knowledge’ (Institute of Medicine)

Op een aantoonbare wijze en door innovatie het aanbod van kwaliteitsvolle zorg verbeteren en verantwoord ondernemerschap in de zorgeconomie stimuleren.

Flanders’ Care Focus

• Zorg benaderen als opportuniteit voor ondernemen, zorggericht ondernemerschap: niet evident, maar belangrijk potentieel, ook internationaal

• Toetsing: – Toegevoegde waarde– Competentieontwikkeling– Aantal starters– Internationale valorisatie– …

• Flanders Invest

Op een aantoonbare wijze en door innovatie het aanbod van kwaliteitsvolle zorg verbeteren en verantwoord ondernemerschap in de zorgeconomie stimuleren.

De EU wenst in de nieuwe richtlijn structurerend op te treden rond drie domeinen:

1. gemeenschappelijke principes bepalen voor gezondheidszorg in de lidstaten

2. een specifiek kader inzake scheppen inzake “cross-border health care”

3. principes bepalen inzake onderlinge samenwerking en ondersteuning tussen de lidstaten

De EU context evolueert

• Integreren van drie werelden• Met zorg voor talent: gemotiveerde en bekwame

zorgprofessionals nu en in de toekomst • ICT opportuniteiten in de zorg• Wetenschappelijke inzichten en ontwikkelingen• Met tav de zorg steeds explicietere

verwachtingen vanuit de EU• In een snel evoluerende internationale context

De complexiteit is groot …

Voor een ander en verrassend perspectief…

www.gapminder.org

• Leider: richt zich op de meer persoonlijke aspecten, waarbij het er om gaat de medewerkers te beïnvloeden om gedrag en prestaties in de gewenste richting te sturen

• Een ondernemer is een persoon die iets onderneemt, en daarmee een of andere maatschappelijke bijdrage levert

• We mogen fier zijn op wat er reeds leeft en beweegt in de zorgsector zelf. Maar kunnen we nog een stap verder?

Leiderschap én ondernemerschap

Leiders én managers

Zijn er ideeën?– Vanuit de zorgwereld, die opportuniteiten kunnen worden

in een ondernemingscontext?– Vanuit de ondernemingswereld, die opportuniteiten

kunnen worden in een zorgcontext?– Vanuit innovatie perspectief, die opportuniteiten kunnen

worden in een ondernemingsgerichte zorgcontext of een zorggerichte ondernemingscontext?

– Vanuit verschillende types onderzoek?– Vanuit verschillende/nieuwe zorgtechnologieën?– Vanuit …?

Van idee naar werkelijkheid …

• Door momenten te creëren waarin de dag dagelijkse beslommeringen overstegen kunnen worden

• Door het perspectief te durven veranderen en buiten het klassieke referentiekader te treden

• Door de inbreng van de zorgvrager te expliciteren• Door wetenschappelijke inzichten te introduceren• Door te anticiperen op ontwikkelingen en

verwachtingen vanuit de EU

Leiderschap stimuleert nieuwe ideeën

Verruim het denken, maar …

1. ontwikkelen van een idee

– Kijken naar de toekomst– Behoeften van de zorgvrager– Zorg vanuit een zorgtraject– Interactie met patiënten en met zorgprofessionals: de

praktijk– Ontwikkelingen in het buitenland– …

De eerste couveuse was een broedmachine voor exotische vogels die een arts in een dierentuin van Parijs had ontdekt (M. Grauls, Van aspirine tot vitamine, 2010)

Van idee naar werkelijkheid …

• Loskomen van de eigen scoop en leefwereld• Inleven in de wereld van:– Zorg zoals ze vandaag gegeven wordt: sterke

punten en verbeterbare punten– Zorg zoals ze best morgen aan uwzelf (ouders,

naasten, …) zou gegeven worden• Zet zorgprofessionals uit de praktijk en ondernemers

samen in een innovatiecontext en kijk vanuit de noden van de zorgvrager, nu en in de toekomst …

• Stimuleer de ontwikkeling van zorgondernemers

Kruisbestuiving zorg - ondernemer

2. het uitwerken van het idee in een project

– Businessplan: evidente verwachting, maar niet evident – Mogelijkheid tot het aanvragen van financiële

ondersteuning:• Via bestaande instanties: IWT, PMV, FIT, LRM, LSM, …• Via bijkomend zaaikapitaal (20 mio euro) in Flanders

Invest, beheerd door PMV– Social profit: nu ook uitdrukkelijk in de scoop van IWT,

PMV, FIT, …– Belang van projectstructuur !!

Van idee naar werkelijkheid …

Het idee vertalen in een project: “Innoveren doe je niet zomaar. Voor de ontwikkeling van een nieuw zorgproduct moet een degelijke projectstructuur worden neergezet…De realiteit is anders. Innoveren wordt erbij gedaan. Een paar mensen uit de organisatie wordt gevraagd mee te denken over een nieuw product. Eén van hen wordt de projectleider en die mag aan zijn collega’s vragen, naast hun bestaande werk met zeer beperkte middelen een nieuw product in de markt te gaan zetten. De financiering van het innovatieproces is beperkt en het management lijkt niet in staat zich hard te maken voor een realistischer budget. Innovaties leiden zonder een goede voorbereiding en intrinsieke betrokkenheid van het management, meestal tot nutteloze exercities die veel geld kosten en een vroege dood sterven. De zorgprofessionals die aan die innovaties hebben gewerkt zijn een illusie armer gemaakt en raken teleurgesteld in de eigen organisatie.” www.zorgbetermaken.nl

Van idee naar werkelijkheid …

• Door een kader te ontwikkelen waarin ideeën projecten kunnen worden

• Door het projectmanagement en de projectstructuur te professionaliseren

• Door te kiezen voor grondigheid en budgetallocatie en dus prioriteiten te bepalen

• Door de projectopvolging een systematische plaats te geven in de bedrijfsvoering

• Door om te kunnen gaan met tegenslag en tegenkanting, want het is geen evidente weg…

Leiderschap ondersteunt de uitwerking van ideeën in projecten

ZorggerichtOndernemer

schap

Zorgnoden

Zorginnovatie

Zorgkwaliteit

Zorg voorkomen

Tot besluit

Vanuit een EU perspectief

Vanuit patiënt perspectief

Dank voor uw aandacht …