HSN 2011Academisch schrijven

Bovenbouw bereidt voor op Hoger Onderwijs

Academisch schrijven: Academisch denken

Nederlands wordt maar matig gewaardeerd door leerlingen vergeleken bij andere schoolvakken

Referentiekader vraagt van vwo-leerlingen meer dan voorheen

Centraal examen schrijfvaardigheid komt er aan

Schrijfvaardigheid is heel belangrijk in tertiair onderwijs

Instructie doet ertoe

Oefening doet ertoe

Stofvindingsonderwijs doet ertoe

Leren schrijven op basis van bronnen en onderzoek: uiteenzetting en argumentatie

Martine Braaksma: Stofvindingsonderwijs: definiëren, afbakenen

Mariet Raedts: Leren een synthese te schrijven via observerend leren

Michel Couzijn: Onderzoekend leren bij Nederlands: drie vliegen in een klap

Wilma van der Westen: zelfevaluatie in schrijfonderwijs

Onderzoekend leren: stofvindingsonderwijs

Martine Braaksma

Ontdekkend leren bij schrijven

Betoog (ethische) kwestie: Moeten goede doelen losgekoppeld worden van commerciële loterijen?

Hoe kom je daartoe? Route 1: taak met documentatie Route 2: actieve kennisconstructie

Ontdekkend leren

Volgens Hillocks (1982, 1995,) ‘inquiry learning’ Actieve kennisconstructie m.b.t. het onderwerp:

1. Voorkennis ophalen (begrippenweb)

2. Contrasteren en bevragen (kaartjesopdracht)

3. Definiëren (definitie goede doelen)

4. Kennis verdiepen en leren overtuigen (juryspel)

Begrippenweb

Goede doelen

Begrippenweb

Kaartjesopdracht Criteria voor goede

doelen helder Via contrasteren en

bevragen Steeds scherpere

selectie en aanscherping

Mondt uit in definitie

Juryspel

Kennis verdiepen en overtuigen

Introductie ethische kwestie

Standpunt innemen Argumenten

bedenken

Juryspel

Poster maken Presenteren

(publiekgerichtheid en inhoud)

Wat volgt?

Introductie schrijfopdracht en kwestie Verdieping inhoud Verdieping schrijfvaardigheid Betoog schrijven

Onderzoekend leren en schrijfonderwijs: een zinvolle kruisbestuiving

Michel Couzijn

“Ze kunnen geen meer vasthouden, meneer!”

Wat voor teksten schrijven studenten in de propedeuse?

Verslag van literatuuronderzoek Verslag van empirisch onderzoek

Beide teksttypen zijn uiteenzettend: complex onderwerp inzichtelijk maken systematisch verwerken van authentieke

gegevens objectief beantwoorden van een vraag

Onderzoekend leren & schrijven bij Nederlands, 4-5 vwo

bijdrage aan het ‘voorbereidend wetenschappelijk’ karakter van de opleiding

combinatie van:

onderzoek doen naar een

onderwerp op het vakgebied Nederlands (taal, literatuur)

en een uiteenzetting schrijven n.a.v. dat onderzoek: uitleggen & rapporteren

Onderwerpen van onderzoek: Literair lezen: voor de lol of voor de lijst? Jip-en-janneketaal: verhoogt dat het begrip of werkt het juist averechts? Kindertaal: hoe leren kinderen alternatieven voor ‘En toen… en toen…’? Appeltaart: hoe moderner het recept, hoe lekkerder de taart? Gruuthuse-handschrift: wat bepaalt de waarde ervan?

En pleegde Egidius nu zelfmoord? Reinaert: tien 20e-eeuwse edities; hoe zie je

voor welk publiek die bestemd zijn?

Ontwerpeisen onderzoekslessen Interessante onderzoeksvraag centraal

Leerlingen doen een ontdekking (iets dat ze niet wisten of verwachten)

Ter beschikking staat een overzichtelijke set met authentieke data

Gegidst ontdekken, maar geen invuloefening

Differentiatie mogelijk

Didactiek ‘uiteenzetting schrijven’

Kenmerken ‘goede uiteenzetting’ ontdekken (revisietaak bij matig NRC-artikel)

Info eigen onderzoek ordenen tot woordweb (post-it)

Deelonderwerpen benoemen & ordenen

Alinea’s per deelonderwerp (kernzin + toelichting/voorbeelden)

Verbanden verduidelijken (tekstsignalen woord/zin)

Onderzoeksvraag, methode, conclusies verwerken

Formulier voor peer-feedback

Onderzoek: wat voegen schrijfoefening en schrijfinstructie toe aan het leren?

3onder-zoeks-lessen

3onder-zoeks-lessen

3lessen

schrijf-instructie

+tekst

Schrijf-toets

vooraf

Schrijf-toets

vooraf

Onderwerps-

kennistoets

Onderwerps-

kennistoets

Weten-schaps-

toets

Weten-schaps-

toets

Transferschrijf-toets

Transferschrijf-toets

Onderwerps-

kennistoets

Onderwerps-

kennistoets

Weten-schaps-

toets

Weten-schaps-

toets

Schrijf-instructie

Schrijf-instructie

Schrijf-oefening

Schrijf-oefening

Presentatie-

oefening

Presentatie-

oefening

Onderzoeksactiviteiten ‘Reinaert’

a. illustraties: categoriseren op kenmerken

b. taalgebruik: analyseren op leesbaarheid

c. inhoud: vergelijken van episodes

d. humor: ordenen en ‘objectiviteit meten’

e. onderzoekscyclus is geïntegreerd: vraag > methode > resultaten > conclusie

Transfertoets ‘uiteenzetting’ Reinaert-lessen > uiteenz. tekst over verschillen

tussen 10 edities en relatie met lezerspubliek

Transfertoets > gedocumenteerde schrijfopdracht over verschillen tussen 10 kookboeken, beoogd gebruikerspubliek en omzet.

Zie woordweb en voorbeeld

Woordweb

Resultaat transfertoets‘uiteenzetting schrijven’ (schaaloordeel)

Resultaat eindtoetsen‘onderwerpskennis Reinaert’

multiple choice

effect size 1,02

Wordt Reinaert de vos in hoofdzaak positief of negatief afgeschilderd?

a) positief, hij is iedereen te slim afb) positief, hij wil onrecht bestrijdenc) negatief, hij bedriegt ieder in eigen

belangd) negatief, hij behandelt andere dieren

wreedWaarin verschilt het taalgebruik tussen de

edities?a) in (bijna) alle opzichtenb) alleen zinsbouw en tekstlengtec) alleen woordkeuze en stijld) niet of nauwelijks

Resultaat eindtoets‘wetenschap’

Resultaten samengevat (1)

Beheersing van het genre uiteenzetting:

Schrijven > Presenteren

Schrijven met instructie > Schrijven als

oefening

Resultaten samengevat (2)

Onderwerpskennis (gemeten met m.c.-toets) wordt bevorderd met een op de uiteenzetting gerichte schrijfinstructie.

Alle condities tonen enige vooruitgang in wetenschappelijk inzicht: onderzoeksstappen ordenen en (vooral) benoemen.

Volgende onderzoek:

Vergelijking Inquiry vs. Non-inquiry (studievragen bij tekst)

Alle leerlingen leren een uiteenzetting te schrijven. Toetsing: uiteenzetting schrijven,

onderwerpskennis en wetenschappelijke inzicht

Meer weten? Kom naar de informatiemiddag. Mail naar: m.j.couzijn@uva.nl