Donderdag 7 februari 2013, 20u15

CC Het Perron, Ieper

Zaterdag 9 februari 2013, 20u Conservatorium, Gent

Zondag 10 februari 2013, 11u

Concertgebouw, Brugge

ONSTUIMIGE STRIJKERSBARNABÁS KELEMEN, viool

Vurige confrontatie tussen ingenieuze Mozart en geestdriftige Bartók.

PROGRAMMA

St. Paul’s Suite voor strijkers, opus 29/2, H. 118

Gustav HOLST (1874-1934)JigOstinatoIntermezzo Finale. The Dargason

Vioolconcerto nr. 4 in re groot, KV 218

Wolfgang Amadeus MOZART (1756-1791)AllegroAndante cantabileRondeau. Andante grazioso – Allegro ma non troppo

Pauze

Divertimento voor strijkers, Sz 113

Béla BARTÓK (1881-1945)Allegro non troppoMolto adagioAllegro assai

PROGRAMMA

St. Paul’s Suite | G. Holst

Gustav Holst (1874-1934) was afkomstig uit een zeer muzikale familie: zijn grootvader componeerde harpmuziek, zijn vader was organist, pianist en koordirigent en zijn moeder was een begenadigd zangeres. Hij leerde al vroeg piano en viool en op zijn twaalfde componeerde hij zijn eerste werk. Hij zou in totaal ongeveer 200 muziekstukken componeren, zowel opera’s en balletten als koorwerken, liederen en orkestwerken.

In 1895 begon hij zijn studies aan het Royal College of Music. Hij ontmoette er Ralph Vaughan Williams en dit zou het begin betekenen van een hechte vriendschap. Williams liet hem de wereld van de volksmuziek ontdekken. Net als Williams zou Holst een voorkeur hebben voor praktische en directe muzikale expressie en voor een grote verbeeldingskracht bij het interpreteren en gebruiken van teksten.

Hoewel Holst heel wat werken componeerde, werden zijn composities zelden door een uitgeverij gepubliceerd. In 1903 werd hij benoemd tot muziekleraar aan de James Allen’s Girls School in Londen. Hij bleek een uitstekend leraar te zijn. Hij stimuleerde zijn leerlingen om al doende te leren en gebruikte hiervoor eigen composities, want hij had een grote hekel aan studieboeken en examens. Zo schreef Holst in 1905 The Princess, verschillende liederen voor de leerlingen van de James Allen’s Girls School. In datzelfde jaar werd hij benoemd als muziekdirecteur aan de St. Paul’s Girls School in Hammersmith. De school besloot een nieuwe vleugel te bouwen voor de muzieklessen waarbij de geluiddichte studio speciaal voor Holst ontworpen was. Het eerste werk dat hij in deze accommodatie schreef, was de St. Paul’s Suite. Hij componeerde dit werk voor het jongerenstrijkorkest van de school. Toch besloot hij er verschillende blaasinstrumenten aan toe te voegen zodat er nog meer leerlingen konden deelnemen.

De eerste beweging introduceert een robuuste ‘Jig’ in een afwisselende maatsoort (6/8 en 9/8). Daarna doet een tweede contrasterend thema zijn intrede waarna beide thema’s vlot met elkaar vermengd worden. Bij de tweede beweging, het ‘Ostinato’, spelen de eerste en tweede violen een

vertolkt wordt.In de derde beweging, het ‘Intermezzo’, introduceert de soloviool het hoofdthema, begeleid door pizzicato-akkoorden. De altviool duetteert vervolgens met de viool waarna de originele melodie gespeeld wordt door een kwartet solisten. De vierde beweging, de ‘Finale’, begint subtiel met de volksmelodie – The Dargason –

PROGRAMMA

die vervolgens plaats maakt voor de bekende melodie van Greensleeves bij de cello’s. Beide volksliederen vermengen zich en sluiten de suite af.

Vioolconcerto nr. 4 in re groot, KV 218 | W.A. Mozart

het hoforkest van de aartsbisschop in Salzburg toen hij in 1775 zijn Vierde Vioolconcerto

in re groot, KV 218 componeerde. Dit concerto is het voorlaatste uit een reeks van vijf, waarvan alleen het eerste niet in 1775 gecomponeerd werd.

Mozart zelf was een uitstekend violist en men vermoedt dat hij deze vioolconcerti oorspronkelijk geschreven heeft voor eigen gebruik. Toen hij in het hoforkest vervangen werd door een meer geschoolde violist, Antonio Brunetti, die bovendien een grote interesse had voor de vioolconcerti van Mozart, herschreef hij ze. Het is bovendien geen toeval dat re groot de toonaard is die componisten vaak kiezen voor hun vioolconcerti. Het is immers in re groot dat de snaren van de viool, als gevolg van hun stemming, het best resoneren.

Het Vierde Vioolconcerto begint met een fanfare-achtig thema in het orkest. Mozart introduceert echter al meteen in de loop van het openings-ritornello meer lyrische elementen. De solist zet vervolgens in met een variant op het openingsthema, twee octaven hoger. Het lijkt alsof Mozart het bereik van de solo-viool en het orkest in dit deel uit elkaar wil houden: de solopassages spelen zich vaak in een opmerkelijk hoger register af ten opzichte van het register van het tutti-orkest. Hierdoor kan de solist in dit concerto zowel zijn technisch kunnen als zijn muzikale maturiteit etaleren.

Het 'Andante cantabile' in la groot is een zangerige beweging waarbij de melodie helemaal niet zo bekend is als het trage deel van bijvoorbeeld het Derde Vioolconcerto

in sol groot of het Vijfde in la groot. Het breed uitgesponnen openingsthema zorgt meteen voor een ontspannen, dromerige sfeer die volledig in het teken staat van een onafgebroken stroom melodieën.

(Allegro ma non troppo). Terwijl het 'Andante' telkens onveranderd terugkeert, varieert het allegro telkens weer. Mozart verzoent zo op het einde van dit vioolconcerto een fundamenteel statisch met een fundamenteel dynamisch gegeven.

PROGRAMMA

Divertimento voor strijkers | B. Bartók

Het Divertimento voor strijkers (1939) duidt het einde van Bartóks Europese carrière aan. Dit werk componeerde hij op expliciet verzoek van Paul Sacher, de artistiek leider van het beroemde Kommerorchester Basel. Net zoals vele kunstenaars was Bartók plannen aan het maken om naar de Verenigde Staten te vluchten om de aankomende Tweede Wereldoorlog en het Hongaarse regime dat sympathieën had voor het Naziregime, te ontvluchten. Hij had reeds zijn manuscripten en andere documenten naar Londen gezonden, maar bleef nog in Hongarije omwille van zijn terminaal zieke moeder. Om even aan deze ellende te ontsnappen, trok hij naar Sacher in Zwitserland waar hij in amper vijftien dagen tijd dit werk schreef. Zijn moeder stierf in december 1939.Toen hij en zijn vrouw Ditta Pásztory op 8 oktober 1940 in Boedapest hun laatste concert op Europese bodem speelden, viel in de Hongaarse pers te lezen dat het koppel drie maanden op tournee zou gaan. Bartók en zijn vrouw wisten wel beter: buiten hun meubilair hadden ze hun hele hebben en houden al naar New York laten verschepen. Intussen had zijn Divertimento een schitterende première gekend in Basel.

Bartók was op het einde van zijn leven geëvolueerd van een componist die aan de top van het muzikale modernisme had gestaan tot iemand voor wie ook de muziek uit het verleden, zoals barok en klassiek, een inspiratiebron kon zijn.Langere, aantrekkelijkere melodieën (bijna altijd met een folkloristisch karakter), verschenen opnieuw na vele jaren waarin Bartóks muziek voornamelijk gekenmerkt werd door agressieve geluiden, onverbiddelijke dissonante harmonieën en strakke, motivische procedures. In enkele opzichten doet het Divertimento zelfs denken aan een barok concerto grosso waarbij een kwartet solostrijkers het opneemt tegenover de grotere strijkersgroep.

Het openingsdeel is een zacht een sierlijk dansachtig ‘Allegro non troppo’ en bevat aantrekkelijke melodieën, maar ook canons en intelligente inversies. Het tweede deel heeft een angstaanjagend centraal gedeelte dat de verschrikking van de nacht lijkt te suggereren.Het derde deels is nog speelser dan het eerste, maar dan een beetje aardser en iets sneller. Het eindigt met een wervelend slot.

Musici Het Kamerorkest

Eerste violen

Dirk LippensHans Cammaert

Anne PasTania MestdaghNele Cornillie

Tweede violen

Eddy DesnijderBrigitte StepmanMarleen YdiersDirk Gabriels

Altviolen

Liesbeth De LombaertLaurence Genevois

Barbara SmetKatrin Smedts

Celli

Stefaan CraeynestJan Matthé

Ann Van Hecke

Contrabas

Lisa De Boos

Hobo

Ellen DonovanGriet Jochems

Hoorn

Simon HaspeslaghBart Indevuyst

HET KAMERORKEST & BARNABÁS KELEMEN

De Hongaarse violist BARNABÁS KELEMEN werd door The Guardian geprezen als ‘een artiest met een aangeboren muzikaliteit en een techniek die enkel de besten ter wereld toebehoort’.

Kelemens repertoire reikt van klassieke tot hedendaagse muziek. Hij voerde de Hongaarse premières uit van de Vioolconcerto’s van Ligeti en Schnittke en de Hongaarse en wereldpremière van composities voor viool van Gubaidulina en Kurtág.

Barnabás Kelemen werd in 1978 in Boedapest geboren waar hij op elfjarige leeftijd zijn

vioolstudies begon aan de Franz Liszt Music Academy. In 2001 sleepte hij de Derde Prijs in de wacht tijdens de Koningin Elisabethwedstrijd en in 2002 won hij de Eerste Prijs tijdens de International Violin Competition in Indianapolis.

HET KAMERORKEST is een strijk-orkest dat zich voornamelijk toe-spitst op het repertoire vanaf de romantiek tot en met de 21ste eeuw. Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan creaties van hedendaagse componisten.Van 2007 tot 2011 was Ivan Meylemans dirigent van Het Kamerorkest. In samenspraak met Dirk Coutigny, intendant van Het Kamerorkest én het Symfonieorkest Vlaanderen, wist Meylemans aan de hand van uitgekiende concertprogramma’s en uitstekende solisten uit binnen- en buitenland nieuwe wegen te bewandelen. Samen met stervioliste Ning Kam, tweede laureate van de Koningin Elisabethwedstrijd 2001, ging Het Kamerorkest vanaf 2011-2012 een nieuwe richting uit waarbij de solist voortaan de rol van dirigent én solist op zich neemt tijdens tuttiwerken en solopassages. Vorig seizoen verwelkomden we violist Lorenzo Gatto als solist en concertmeester, dit seizoen kijken we uit naar de producties met artistiek leider Ning Kam, cellist Pieter Wispelwey en violisten Barnabás Kelemen en Alexander Hohenthal.

Eerstvolgend concert 'Illuminations'

ALEXANDER HOHENTHAL viool

LIESBETH DEVOS sopraan

B. BRITTEN Simple Symphony

B. BRITTEN Les Illuminations; liedcyclus voor sopraan en strijkers

F. SCHUBERT 'Der Tod und das Mädchen', Strijkkwartet nr. 14 in re klein (arr. Mahler)

VRIJDAG 19 APRIL 2013, 20U15Sint-Laurentiuskerk, Lokeren

ZATERDAG 20 APRIL 2013, 20 UUR (*)Miryzaal Conservatorium, Gent

DONDERDAG 25 APRIL 2013, 20U15Academiezaal, Plankstraat 18, Sint-Truiden

ZATERDAG 27 APRIL 2013, 20 UUR

CC Zwaneberg, Heist-op-den-Berg

ZONDAG 28 APRIL 2013, 11 UUR (*)Kamermuziekzaal Concertgebouw, Brugge

(*) Info & tickets

Het KamerorkestWestmeers 748000 Brugge

+32 (0)50 81 66 18tickets@hetkamerorkest.bewww.hetkamerorkest.be

Bezoek ons op

Facebook