Groepsvrijstelling technologieoverdracht€¦ · - outsourcing - subcontracting Technologie...

1

Groepsvrijstelling

technologieoverdracht

Yves Van CouterAdvocaat-vennoot Loyens & Loeff

Crash course mededingingrecht 3 juni 2010

2

Agenda

1) Situering – Definities – Afbakening

2) Technologieoverdracht en de mededinging

2.1 Technologieoverdracht en artikel 101 VwEU

2.2 Technologieoverdracht en artikel 2 WBEM

2.3 Casus

3) Take-aways : wat onthouden we?

3

1. Situering - Definities - Afbakening

4

UITDAGINGEN

Dynamische

markten

Snelheid van de

technologische

vooruitgang

Toenemende con-

currentiedruk

Globalisering

1.1 Wereldhandel: uitdagingen en oplossingen

1. Situering – Definities - Afbakening

5

OPLOSSINGEN

Kosten

delen

Kruis bestui-

ving v. ideeën & experimenten

Productie samen-

werking

- specialisering

- outsourcing

- subcontracting

Technologie

overdracht

R&D samenwerking

Pool

know-how

Risicodeling

Sneller lanceren

v. innovatie

1.1 Wereldhandel: uitdagingen en oplossingen


6

R&D

Resultaten /

technologie

- innovatie

IER

- octrooien

- modellen

- tekeningen

- software

- enz.

Licentie-

verlening

Productie

van

contract

producten /

diensten

1.2 Technologieoverdracht


7

1.2 Technologieoverdracht

= exploitatie van IER en/of Know How

d.m.v. een licentieovereenkomst met het

oog op productie goederen of diensten.


8

1.3 IER

= wettelijk monopolie

= verbodsrechten

= exclusief exploitatierecht

= recht om te exploiteren via anderen

stimuleert innovatie (nieuwe en betere

producten en processen)

~ vrije mededinging


9

1.4 Licentieovereenkomst

• “ De Intellectuele eigendomlicentieovereenkomst is een overeenkomst waarbij de titularis van een intellectueel eigendomsrecht aan een derde, en in beginsel mits een tegenprestatie van deze derde, toestemming geeft om handelingen te stellen die zonder die toestemming een inbreuk zouden inhouden op het betrokken intellectueel eigendomsrecht. Behoudens andersluidend beding, verbindt de licentiegever er zich toe om alles in het werk te stellen opdat de licentienemer het rustig genot zou hebben van het voorwerp van het betrokken intellectueel eigendomsrecht zelf. De licentienemer verbindt er zich van zijn kant in beginsel toe om de overeengekomen tegenprestatie te leveren.”

• “De Knowhow licentieovereenkomst is een overeenkomst waarbij de houder van substantiële en geheime kennis die een concurrentieel voordeel oplevert, deze kennis meedeelt aan een derde en die derde de middelen geeft om ze in zijn voordeel te gebruiken, mist de derde daarvoor in beginsel de afgesproken tegenprestatie levert.”


10

2. Technologieoverdracht en de

mededinging

11

Opportuniteiten : substantiële economische voordelen

• Risicospreiding

• Kostenbesparing

• Pool know-how

• Het sneller op de markt brengen van innoverende producten

• Efficiënte besteding van middelen

• Vermijden doublures in O&O

• Synergieën

In se mededingingsbevorderend


12

Bedreigingen : verstoring van de mededinging

• Prijsbepaling

• Output beperking

• Marktverdeling

• Klantenverdeling

• Beperking van de innovatie (kwaliteit, verscheidenheid)

intra-technologie

Beperking van mededinging

inter-technologie


13

Zijn verboden (art. 101.1 VwEU) dus:

“ alle overeenkomsten tussen ondernemingen, alle

besluiten van ondernemingsverenigingen en alle onderling

afgestemde feitelijke gedragingen welke de handel tussen

Lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe

strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging

binnen de gemeenschappelijke markt wordt verhinderd,

beperkt of vervalst …”


14

Verboden zijn (art. 101.1 VwEU)

Overeenkomsten/afspraken die tot doel of tot gevolg hebben de

inter- en/of intratechnologiemededinging en de

interstatenhandel merkbaar te beperken/verstoren

Nietig – niet afdwingbaar (art. 101.2 VwEU)

~ hele licentieovereenkomst?

~ raakt openbare orde

Tenzij vrijgesteld (art. 101.3 VwEU)


15

Vrijstelling (art. 101.3 VwEU)

• mits aan 4 cumulatieve voorwaarden is voldaan :

verbetering productie/distributie of technische economische

vooruitgang

„fair share‟ voor de gebruikers

niet onmisbaar voor het bereiken van het doel

geen mogelijkheid om voor wezenlijk deel van de producten de

mededinging uit te schakelen

technische of economische voordelen > beperkingen van de

mededinging


16

Stelsel van wettelijke uitzondering - zelfbeoordeling

Hulpmiddelen :

• de minimis bekendmaking (2001)

• Richtsnoeren “beïnvloeding tussenstaatse handel” (2004)

• Vo 774/2004 (GVTO – veilige haven)

• GVTO Richtsnoeren

Vermoeden t.v.v. groepsgewijs vrijgestelde overeenkomst

Andere : ad hoc (individuele) toetsing aan art. 101.3 VwEU

Algehele Europese convergentie


17

Veilige haven nr. 1 : - 4 of meer substitutietechnologieën of beneden de minimis

- geen „hardcore‟ beperking

Veilige haven nr. 2 : - onder GVTO marktaandeeldrempel

- geen „hardcore‟ beperking

Individuele toets : - de marktpositie van de partijen, concurrenten en afnemers (marktmacht)

- toetredingsdrempels

- rijpheid van de markt

- andere factoren (bijv. duur van de overeenkomst, regelgevend kader, enz.)

Vermoeden niet

binnen bereik

101.1 VwEU

101.1 VwEU –

GVTO vrijstelling

101.1 VwEU – buiten

bereik GVTO –

101.3 VwEU

Veilige haven nr. 1 Veilige haven nr. 2 Individuele toets


18

OTO?

Veilige haven nr. 2 : de ‘zes stappen’ beoordeling

‘Hard-

core’

beperkin-

gen?

Relevante

markt?

Concur-

renten?Markt-

aandelen?

Uitgeslo-

ten

beper-

kingen?

101.1 VwEU –

GVTO vrijstelling


19

• octrooi(en) (aanvra(a)g(en))

• tekening(en) en model(len)

• topografieën van halfgeleider-

producten

• auteursrecht op software

• aanvullende beschermingscertificaten

• kwekercertificaten

• Know how

• combinatie

• Een overeenkomst

• tussen twee contractpartijen

• betreffende het gebruik van technologie

• Voor de productie van intermediaire of finale goederen/diensten

~ Drie- of meerpartijen licentieovereenkomsten

~ Licentieovereenkomsten mbt auteursrecht

≠ merklicenties

≠ licenties naburige rechten

Stap 1 : OTO?


20

Het individuele

marktaandeel van

elk van de partijen

op een relevante

markt > 30 % ?

De relevante markten :

Identificatie van de

relevante producten

en technologieën

Beoordeling van

de substitueerbaar-

heid

Gezamenlijk

marktaandeel op

een relevante

markt > 20 % ?

Binnen de

veilige haven

CON-

CUR-

REN-

TEN?

Buiten de

veilige haven

Binnen de

veilige haven

Buiten de

veilige haven

Ja + geen hardcorebeperkin-gen

Nee + geen hardcorebeperkingen

Nee

Ja

Nee

Ja

Stap 2 :

Relevante

Markt ?

Stap 3 :

Concur-

renten ?

Stap 5 :

Marktaan-

delen?

Stap 4 : Hardcore

Beperkin-gen ?


21

Stap 2 :

Relevante Markt ?

• De relevante technologiemarkt

én

• De relevante productmarkt


22

• daadwerkelijke concurrenten op de relevante technologie-

markt?

of

• daadwerkelijke of potentiële concurrenten op de relevante

productmarkt?

• beoordeling op ogenblik van contractsluiting

• niet in geval van blokkeringspositie

Stap 3 :

concurrenten ?


23

Stap 4 : ‘Hardcore’

beperkingen

Concurrenten?

Wederkerig ?Vaste of

minimum prijzen

Vaste, minimum, maximum of

aanbevolen prijzen

Vaste, minimum, maximum of

aanbevolen prijzen

Productiebeperking

voor beide partijen

Productiebeperking voor de licentiegevermbt eigen technologie

Productiebeperking voor de licentiegevermbt eigen technologie

Markten of klantentoewijzing

Beperking v. licentie-

houders mogelijkheid

om eigen technologie

te exploiteren

Beperking mogelijkheid

van O&O

Beperking mogelijkheid

van O&O

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Het contract kan NIET genieten

van de GVTO-vrijstelling

.

Het contract kan onder de

GVTO vrijgesteld worden

Het contract kan NIET genie-

ten van de GVTO-vrijstelling

Nee

NeeNee

Nee

Nee Ja

Ja Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Beperking passieve

verkoop qua territo-

rium of klanten

6 Uitzonderingen

Beperking actieveof passieve verkoop aan eindgebruiker

door Licentienemer lid van selectief

distributiestelsel en opererend op

detailhandelniveau (uitz. vestigingsbeding)

Het contract kan onder de

GVTO vrijgesteld worden

Het contract kan NIET genie-

ten van de GVTO-vrijstelling

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Uitz.

3 Uitzonderingen6 Uitzonderingen

Markten of klantentoewijzing

Nee

Beperking v. licentie-

houders mogelijkheid

om eigen technologie

te exploiteren

Vb. : beperking actie-

ve verkoop in het

territorium of aan de

klantenkring voorbe-

houden aan een

andere licentienemer

(niet-concurrent van

licentiegever bij het

sluiten van zijn licen-

tieovereenkomst)

Nietigheid van de betrokken beperkingen en mogelijk van de hele overeenkomst


24

• Berekening bij voorkeur op basis van omzetgegevens

• Tussen niet-concurrenten : GVTO speelt rol tussen 15% en

30% marktaandeel

• Tussen concurrenten : GVTO speelt rol tussen 10% en

20% marktaandeel

• Overschrijding in de loop van de overeenkomst?

2 jaar respijt

daarna eventueel individuele toetsing

Stap 5 :

Marktaandelen?


25

Stap 6 : Uitgesloten

beperkingen ?Concurrenten?

Ja

Ja Nee

Verplichting van

exclusieve

licentie/overdracht

van scheidbare

verbeteringen /

nieuwe toepassingen

Niet-aanvechtings-

beding

Beperking exploitatie

eigen technologie

Beperking onafhanke-

lijk O&O

GVTO van toepassing

op hele contract

GVTO niet van

toepassing

op betrokken beding

Individuele toetsing

van betrokken beding

Niet-aanvechtings-

beding

Beperking exploitatie

eigen technologie

Beperking onafhanke-

lijk O&O

GVTO van toepassing

op hele contract

Verplichting van

exclusieve

licentie/overdracht

van scheidbare

verbeteringen /

nieuwe toepassingen

GVTO niet van

toepassing

op betrokken beding

Individuele toetsing

van betrokken beding

Het contract kan

NIET vrijgesteld worden

(„hardcore‟

beperkingen)

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Ja Ja

Ja

Ja

Ja

Ja


26

• Het stelsel van de wettelijke uitzondering

• De Belgische convergentie

• De rest- of aanvullende convergentie

• Nietigheid van krachtens art. 2, 1 WBEM verboden

contractbepalingen

Eventueel nietigheid hele overeenkomst

Raakt openbare orde

2.2 Technologieoverdracht en artikel 2 WBEM

27

Jaar 1

A

Octrooi X : 10 milj. €

B

Octrooi Y : 5 milj. €

: Geografische en productmarkt

Totale waarde markt = 100 miljoen €

Xeran Yplan

2.3 Technologieoverdracht en de mededinging - Casus

C : verkoopt geen concurrerende producten /

bezit geen concurrerende technologie

http://vlaggen.jdmedia.nl/duitsland.gif

http://vlaggen.jdmedia.nl/nederland.gif

http://vlaggen.jdmedia.nl/belgie.gif

28

Jaar 2

A


B

Octrooi X : 2,5 milj. €




• Licentie op X

• Verbod actieve verkoop door B op

Belgische markt

• Royalty berekening op hele omzet B

• Licentie op X

• Territoriale bescherming

Xeran Yplan

• Marktaandeel technologiemarkt : A = 10 %B = 5 %C = 0 %

C


• Marktaandeel productmarkt : A = 10 %B = 5 %C = 0 %





29

Jaar 3

A


B





C


• Licentie op X


Belgische markt


• Licentie op X


• Marktaandeel technologiemarkt : A = 15 %B = 5 %C = 0 %

• Marktaandeel productmarkt : A = 10 %B = 7,5 %C = 2,5 %





30

Jaar 4

A


B





=> nog vrijgesteld tijdens jaar 5

en jaar 6

daarna individuele toetsing

COctrooi X : 5 milj. €

• Licentie op X


Belgische markt


• Licentie op X


• Marktaandeel technologiemarkt : A = 27,5 %B = 0 %C = 0 %

• Marktaandeel productmarkt : A = 12,5 %B = 10 %C = 5 %





31

3. Take-aways: wat onthouden we?

32

(in se) mededingingsbevorderend

Modaliteiten kunnen mededinging beperken

(voortdurende) economisch-juridische kosten-

batenanalyse

positief

negatief : nietigheid

beperkingen/overeenkomst

Complex verhaal!

Technologieoverdracht

33

Yves Van Couter : [email protected]

Loyens & Loeff

Woluwe Atrium

Neerveldstraat 101-103

1200 Sint-Lambrechts-Woluwe

Tel. : 02/743 43 43

Fax : 02/743 43 10

Contactgegevens

Groepsvrijstelling technologieoverdracht€¦ · - outsourcing - subcontracting Technologie...

Documents

Transcript of Groepsvrijstelling technologieoverdracht€¦ · - outsourcing - subcontracting Technologie...