GRENZELOZE KANSEN VOOR WERK 10 mOGELijKhEdEN

VOOR SchELdEmONd

INhoudstabel

1 informatie 7INFo verstrekkINg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

greNsoverschrIjdeNd sameNwerkeN eN regelgevINg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

wederzIjdse erkeNNINg dIploma’s vlaaNdereN eN NederlaNd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

greNsoverschrIjdeNd werkaaNbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2 regelgeving 17greNsoverschrIjdeNd aaNNemeN vaN eerste job extra moeIlIjk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

greNsoverschrIjdeNde stages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

werkeN aaN beIde zIjdeN vaN de greNs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

3 markt 25kNelpuNtberoepeN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

4 overige belemmeringen 29seIzoeNsarbeId . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

opeNbaar vervoer eN INdIvIdueel vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

5 bijlagen 35bIjlage 1: voorbeeldeN vaN greNs-overschrIjdeNde sameNwerkINg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

bIjlage 2: werkeN over de greNs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

kaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

bIjlage 3: socIale zekerheId: vergelIjkINg tusseN NederlaNd eN belgIë (premIes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

bIjlage 4: socIale zekerheId: vergelIjkINg tusseN NederlaNd eN belgIë (uItkerINgeN) . . . . . . . . . . . . . . . 48

2 3

In de periode vanaf 2000 is er grote vraag naar mogelijkheden voor grootschalige glas-tuinbouw als gevolg van herstructurering in de traditionele glastuinbouwgebieden in Ne-derland . de sector was daardoor sterk in op-komst . duurzaamheid en kostenbesparing zijn daarbij de belangrijke doeleinden . binnen de kanaalzone is de aanwezigheid van een aan-tal fabrieken met restwarmte en stikstof, naast de klimatologische omstandigheden en de aanwezigheid van een grote logistieke cluster, aanleiding om in te spelen op die groeipoten-tie . binnen de Nota ruimte uit april 2005 wordt voor de kanaalzone de kans voor een derge-lijke duurzame ontwikkeling gecreëerd . (plano-logische kern beslissing deel 3 a)de industriële sector speelt hierop in . maar ook de bemiddelaars op de arbeidsmarkt, ze-ker vanuit de gentse omgeving, zien kansen om structureel laaggeschoolde werkzoeken-den in te schakelen in deze sector . Inspelend op de ruimtelijke mogelijkheden en sociaal-economische kansen werden de handen in-eengeslagen .

In de afgelopen vijf jaar is door een groot aantal partijen aan beide zijden van de grens samengewerkt aan de opbouw en invulling van het voorlichtings- en opleidingscentrum glastuinbouw (voc) in westdorpe . deze grens-overschrijdende samenwerking is gestart van-uit de gedachte dat de duurzame ontwikkeling van de glastuinbouw in westdorpe mede kan-sen biedt voor de arbeidsmarkt van het gehele grensgebied van oost- en west-vlaanderen, antwerpen en zeeuws-vlaanderen .In het voorlichtings- en opleidingscentrum

worden mensen (meestal vanuit een werkzoe-kende situatie) opgeleid om in de kassen aan de slag te kunnen . daarbij wordt ook het vca-certificaat (veiligheid, gezondheid en milieu checklist aannemers) en het heftruckcertifi-caat behaald . de opgeleide mensen stromen door naar de reguliere arbeidsmarkt . In eerste instantie richting de glastuinbouwsector, maar ook richting andere sectoren in de regio . er blijken verschillende factoren te zijn die het werken over de grens belemmeren . de grens-arbeid en de problematiek van verschillen in regelgeving speelt al jaren in alle grensregio’s . maar door de opzet van het voc werden de effecten ervan scherper zichtbaar . het grens-overschrijdend openbaar lichaam (gol) gent-terneuzen gaf in het voorjaar van 2011 aan dat een nadere analyse en aanpak zeer gewenst was . waarop de provincie oost-vlaanderen en de zeeuwse gemeenten sluis, hulst en ter-neuzen (via de gemeenschappelijke regeling dethon) opdracht gaven aan een projectteam om deze problemen te onderzoeken en moge-lijke oplossingen in beeld te brengen .

grensarbeid is een fenomeen dat in alle grens-regio’s speelt . daar waar nieuwe verbindingen ontstaan komen de veranderingen het sterkst in beeld . het projectteam liet zich inspireren door de aanpak in de grensregio Øresund tussen denemarken en zweden, waarin men dezelfde problematiek sinds 2000 op een me-thodische wijze aanpakt . In het jaar 2000 werd de vaste oeververbinding tussen denemarken en zweden een feit . het projectteam heeft interviews gehouden met de partners in het voorlichtings- en op-

leidingscentrum glastuinbouw en met de ver-schillende stakeholders . uit deze interviews komt een breed scala aan belemmeringen naar voor . enerzijds betreft het belemme-ringen die door bilaterale afspraken tussen provincies en gemeenten opgelost kunnen worden . anderzijds zijn het belemmeringen die veelal verschillen in regelgeving tussen de landen betreffen, waarvan kennis over de wer-king van groot belang is .

In dit boekje worden 10 belemmeringen be-schreven, opgesplitst in de categorieën ‘in-formatie’, ‘regelgeving’, ‘markt’ en ‘overige belemmeringen’ . per belemmering is de op-lossingsrichting aangegeven of zijn de kansen op de iets langere termijn aangeduid . hoewel er verschil is gemaakt tussen de belemmerin-gen en zij apart zijn aangeduid hebben ze ook een nauwe verwevenheid . hierdoor komen de geschetste oplossingen op verschillende plek-ken opnieuw in beeld .

de algemene conclusie is dat, door eenduidige en gepersonaliseerde informatieverstrekking, belemmeringen grotendeels kunnen worden weggenomen en geen obstakels meer vor-men om grensoverschrijdend aan de slag te gaan . daarnaast is de wil om over de grens samen aan oplossingen te werken van het grootste belang .

het projectteam, els delaere, wim keygnaert en marc d’hoore (voka oost-vlaanderen) en jeannette groeneveld-verdonk (gemeente terneuzen) .

INleIdINg

4 5

1informatie6 7

opportuNIteIt: vaN schelde-moNd ad hoc Naar schelde-moNd dIrektwaar de informatie omtrent grensarbeid bin-nen de scheldemondregio eerder ad hoc verworven wordt, is deze in de Øresundregio methodologisch sterker uitgebouwd .

zowel wat betreft infoverstrekking naar doel-groepen als het in kaart brengen van de knel-punten en opportuniteiten is er sprake van een systematiek en een inbedding in een structuur waarbij bevoegde overheidsdien-sten en belangrijke stakeholders afstemmen .

ondanks de verschillen tussen beide regio’s, weet de aanpak van Øresund te bekoren .

Is het mogelijk om te komen tot schelde-mond direkt naar analogie met Øresund di-rekt?kan infoverzameling en infoverstrekking met betrekking tot grensoverschrijdende arbeid binnen de scheldemondregio beter? Is er een draagvlak om na te denken over een grensoverschrijdende publiek-private samenwerking, die een afspiegeling vormt van het netwerk van de kenniscentra en in-foverstrekkers omtrent arbeidsmobiliteit in de scheldemondregio?

welke rol neemt scheldemond direkt op? zou die tweeledig kunnen zijn?

enerzijds onderzoek naar grensarbeidsop-portuniteiten in nauwe samenwerking met het bilateraal overleg op vlaams/belgisch en Nederlands niveau (grensoverschrijdende samenwerking, grensmakelaars, grens-infopunten in limburg, …), internationale partners (benelux met grensarbeid website, ronde tafel,…) en europese partners (eu-resco, …) . anderzijds infoverstrekking naar werknemers, werkzoekenden en werkge-vers die actief willen zijn binnen de schelde-mond arbeidsmarkt . de infoverzameling gebeurt door het bun-delen van bestaande initiatieven die in een grensoverschrijdend perspectief geplaatst worden . methodisch worden knelpunten in kaart gebracht en toegewezen aan betrok-ken autoriteiten . de resultaten worden via infomomenten en publicaties gecommu-niceerd naar Nederlandse, vlaamse, belgi-sche en europese stakeholders in de schel-demond regio .

Infoverstrekking gebeurt door een combina-tie van online en fysieke infoverstrekking . online krijgt de webportal van de benelux een belangrijke rol . Fysiek is een aanspreek-punt vereist van waaruit een dispatching gebeurt van inkomende vragen binnen een netwerk van infoverstrekkers (gemeentes, sociale partners, publieke arbeidsvoorzie-ningsdiensten) en een terugkoppeling van antwoorden vanuit die infoverstrekkers naar de klanten (werkgevers, werknemers, werk-zoekenden) . daartoe kan binnen het scheldemondsecre-tariaat in samenwerking met de gemeen-telijke clusters en arbeidsmarktpartners in kaart gebracht worden welke infoverstrek-king reeds gebeurt . welke vorm kan scheldemond direkt aan-nemen? een grensoverschrijdende publiek private samenwerking? opzet is in elk geval dat publieke en private arbeidsmobiliteits-partners binnen de scheldemondregio na-gaan hoe convergentie van infoverstrekking verankerd kan worden binnen een grens-overschrijdende netwerkstructuur . het is duidelijk dat dit een stappenplan vergt dat zich uitstrekt over meerdere jaren . een opportuniteit die zich hier aandient is een arbeidsmarkt project tendenzen zonder grenzen in het kader van Interreg Iva .

INFo-verstrekkINg

kNelpuNt: gebrek aaN eeNduI-dIge, gepersoNalIseerde eN omvatteNde INFoverstrekkINg hINdert greNsarbeId .binnen de scheldemondregio is er gebrek aan eenduidige, gepersonaliseerde en om-vattende infoverstrekking . Informatie kan verschillen van bron tot bron, is vaak te al-gemeen, beperkt tot specifieke invalshoeken zoals fiscaliteit of sociale zekerheid, en te weinig geïntegreerd .

online is op veel plaatsen goede tot uitste-kende informatie beschikbaar naast verou-derde en foute informatie . In Nederland wordt 1-1 adviesverstrekking binnen de publieke arbeidsvoorzieningsdiensten afgebouwd ten voordele digitale informatieverstrekking . opzet is om werkgevers, werknemers en werkzoekenden zichzelf een beeld te laten vormen van de uitdagingen die gepaard gaan met grensoverschrijdende tewerkstelling . ad-viesverlening zoals verstrekt door het bureau belgische zaken wordt in vraag gesteld .

verscheidene betrokkenen wijzen er echter op dat, precies omwille van de uitdagingen waarmee grensoverschrijdende tewerkstel-ling gepaard gaat, persoonlijk advies vaak noodzakelijk is om de verworven informa-tie als correct te duiden . dit geldt voor de bovenvermelde drie doelgroepen . Indien infoverstrekking beperkt blijft tot online inf-overstrekking lijkt de hindernis om grensover-schrijdend te werken te groot .

de adviesverlening binnen de scheldemond-regio is aanwezig en ingebed binnen ver-

scheidene organisaties zoals de publieke arbeidsvoorzieningsdiensten, lokale en regi-onale overheden, de werknemer en werkge-versorganisaties . een aantal organisaties zijn partner in eures scheldemond en vinden el-kaar op projectmatige of ad hoc basis .

de initiatieven die binnen de scheldemond-regio zelf plaats vinden verhouden zich even-eens tot bilaterale initiatieven tussen Neder-land en vlaanderen en/of belgië . ook vanuit de benelux worden initiatieven opgezet in het kader van infoverstrekking . een afstemming tussen deze initiatieven gebeurt ad hoc .

voor werkgevers, werknemers en werkzoe-kenden is er ruimte tot verbetering in het overzichtelijk maken en bundelen van de informatie . echter ook voor de betrokken overheden kan de informatie omtrent grens-pendel, actuele uitdagingen en tendensen beter worden georganiseerd . Inspiratie kan gevonden worden in de Øresundregio (dene-marken – zweden) .

8 9

greNsoverschrIjdeNd sameNwerkeN eN regelgevINg

zeeuws-vlaanderen en vlaanderen hebben de laatste jaren successen geboekt op het gebied van samenwerking . samenwerking bleek een prima manier om elkaar te versterken en in een groter verband gezamenlijk meer tot stand te brengen . het vergt echter ook een zekere bereidheid om zijn eigen belang opzij te zetten en de eigen doelstelling in dienst te stellen van het geheel . voor politici is dat niet altijd even gemakkelijk en ook voor bedrijven is samen-werking met concurrerende partijen zeker niet vanzelfsprekend . toch is op dat punt steeds meer het besef gegroeid dat je alleen minder voor elkaar krijgt dan gezamenlijk .

een gezamenlijke aanpak en financiering kun-nen wel tot succes leiden terwijl het alleen wellicht niet op te brengen is . de grensover-schrijdende samenwerkingsvoorbeelden die al bestaan zijn van verschillende aard . enerzijds betreft het regio-overschrijdende kwesties die gezamenlijk worden opgepakt zoals de euregio scheldemond en voorbeelden van samenwer-king tussen onderwijs, overheid en bedrijfsle-ven . het belang van een dergelijke samenwer-king is zo groot dat het eigenlijk niet anders kan dan bovenlokaal worden aangepakt . grensoverschrijdende samenwerking over be-leidsvoornemens en -uitvoering is in de hele grensregio terug te vinden . op het vlak van vei-ligheid zijn er diverse samenwerkingsafspra-ken gericht op openbare veiligheid, zowel pre-ventief als repressief op water en land . verder is er samenwerking op het vlak van projecten, die in uitvoering zijn of worden gebracht .

zie bijlage 1 pag . 36

de grensoverschrijdende samenwerking op nationaal gebied betreft verschillende dossiers die leiden tot afspraken tussen de verschillen-de regeringen aan vlaamse en/of belgische en Nederlandse zijde . de structurele samenwer-king, gericht op een goede verstandhouding en gezamenlijk tot stand brengen en uitvoeren van zaken, wordt vanuit de ministeries waar de dossiers onder vallen georganiseerd .

wat grensarbeid betreft bestaan er op het vlak van sociale zekerheid, fiscale en arbeidsrech-telijke regelingen overlegorganen die ingericht zijn met behulp van expertise uit beide landen om indien nodig tot aanpassingen te komen . soms kan een dergelijk overleg preventief de gevolgen van nieuwe regelgeving of veran-derde wetten regelen, maar veelal is het een reactief herstellen van schade of beperken van ongewenste effecten . helaas is er geen struc-turele grenstoets waarop de effecten van nieu-we wetgeving kunnen worden getoetst . een eerder initiatief daarvoor is niet meer opgeno-men in de laatste uitwerkingen voor het gros .

voor degenen die als grensarbeiders in de grensregio’s werken of wonen zijn er regel-matig verrassingen die wijzigingen in de situ-atie brengen . de zogenaamde eures ronde tafel brengt experts uit landen samen . men bespreekt daar de problematiek of creëert op-lossingen vanuit de administratieve kant . voor zuid-limburg en Nordrein westfalen betreft dat soms andere, maar soms ook dezelfde proble-men als voor belgië en Nederland . het gros (grensoverschrijdende samenwerking) is in-gesteld op nationaal niveau . In het gros kan door diplomatiek overleg geprobeerd worden

de problematiek die ook in de ronde tafel aan de orde komt tot een oplossing te brengen op nationaal beleidsniveau . voor de informatie die nodig is om de consequenties van grens-overschrijdend werken in beeld te brengen kan men nu nog terecht bij bureau belgische zaken aan Nederlandse zijde en de eures-consulen-ten, evenals bij de rva (vakbonds)consulenten, aan vlaamse zijde . de persoonlijke invulling die daar wordt verzorgd staat onder grote druk . als gevolg van de voorgenomen bezuinigingen in Nederland wordt de persoonlijke invulling geminimaliseerd en wordt er vanuit gegaan dat een digitaal loket voldoende informatie kan bieden om de vragen van de grensarbeiders te beantwoorden .

opportuNIteItde benelux werkt aan een portal die de aan-wezige informatie op het vlak van grensarbeid zoveel mogelijk ontsluit . dat is een gedeelte-lijke oplossing voor het infopunt, maar niet voor het voorkomen van ongewenste effecten over de grens . de ronde tafels zijn zich aan het herbezinnen over hun rol en positie en willen graag tot meer daadkracht komen . dat kan in de toekomst een positieve invloed hebben op grensarbeid . zonder individuele aanspreek-punten zal er veel minder mobiliteit ontstaan dan wanneer men zich wel tot een betrouw-bare bron voor advies kan wenden .

oplossINgeN aansluitend bij bestaande gezamenlijke grens-overschrijdende organisaties een infopunt ontwikkelen waar men voor de consequenties van grensoverschrijdende vragen terecht kan . daarbij zoveel mogelijk gebruik maken van de nu aanwezige kennis in de diverse organisaties en netwerken . aansluiting bij het werkservice-punt in zeeuws-vlaanderen ligt als praktische mogelijkheid voor de hand .

10 11

wederzIjdse erkeNNINg dIploma’s vlaaNdereN eN NederlaNd

verschillende maar vergelijkbare studies of opleidingen leveren ver-schillende diploma’s af aan beide kanten van de grens . dit leidt tot moeilijkheden bij grensoverschrijdend studeren, volgen van stages, aanwerving, opstarten van ondernemingen, etc . verdragondanks het verdrag dat in 2009 werd afgesloten tussen de toenma-lige vlaamse en Nederlandse ministers van onderwijs vandenbroucke en plasterk, blijven werkzoekenden en werknemers problemen on-dervinden bij het solliciteren of opnemen van een betrekking over de grens . dit geldt vooral in vlaanderen voor de door de overheid geregle-menteerde beroepen (bouw, automotive, verzorging) en in Nederland voor de professionele bachelors .zo is er een voorbeeld van een zorginstelling in zeeuws-vlaanderen, waarvan een vlaamse werkneemster met jaren dienst in den haag on-der andere moest aantonen dat ze Nederlands sprak . dit was in het kader van de kwaliteitsregistratie voor paramedici (uitvoerend orgaan rIbIz: registratie en Informatie beroepsbeoefenaren in de zorg) .bij navraag bij de verantwoordelijke instellingen voor diploma-erken-ning blijkt dat vlaanderen de meeste Nederlandse diploma’s als ge-lijkwaardig verklaart, met het besluit dat het Nederlandse diploma het vlaamse vervangt, terwijl in Nederland een advies wordt gegeven over de vlaamse diploma’s, waarbij een aantal criteria kunnen zorgen dat ze lager worden ingeschaald en de werknemer als gevolg minder sa-laris kan ontvangen .het inschalen van vlaamse en Nederlandse diploma’s in de europese kwalificatiestructuur (european Qualifications Framework) kan in de toekomst wellicht een oplossing bieden, maar dit proces is nog aan de gang .om de huidige problemen aan te pakken, werd dit jaar opnieuw ge-vraagd om dit op de agenda te zetten bij het volgende overleg tussen de vlaamse en Nederlandse ministers van onderwijs pascal smet en marja van bijsterveldt .

opportuNIteIteNbrandend actueel alvast is het voorstel van minister smet om na te gaan of vlaanderen geen leerkrachten uit Nederland kan aantrekken . vlaanderen kampt met een nijpend lerarentekort . een probleem dat de komende jaren nog groter dreigt te worden door de vergrijzing van het lerarenkorps, een toename van het aantal schoolgaande kinderen en een daling van het aantal jongeren dat voor een lerarenopleiding kiest . In Nederland dreigen er dan weer 5 .000 leerkrachten hun baan te verliezen door bezuinigingen .

oplossINgeN:vanuit de grensregio zelf komen er positieve initiatieven in de vorm van een plan voor samenwerking in het secundair beroepsonderwijs in oost- en west-vlaanderen en zeeland . al geruime tijd speelt binnen een netwerk van scholen uit de drie provincies de gedachte om vanuit een gerichte euregionale samenwerking, via een aantal stappen, te komen tot bi-certificering, wellicht zelfs bi-diplomering .het hoofddoel van het luik onderwijs in het project “tendenzen zonder grenzen” is de verbetering van het scholingsaanbod door kennis- en ervaringsuitwisseling tussen instellingen in het kader van levenslang leren, wat zal leiden tot een geïntegreerd aanbod van opleidingen met als uiteindelijk doel de afstemming omtrent certificering en diploma’s . dit zou onder meer kunnen gebeuren door een transparantieonder-zoek van leerstof of leerdoelen die zich lenen voor kwalificatie bij zo-wel de Nederlandse als de vlaamse beroepsopleidingen, en door het introduceren van modules door gastdocentschappen in de partner-school over de grens .

12 13

greNsoverschrIjdeNd werkaaNbod

er is een gebrekkig zicht op het openstellen, bekendmaken en bemid-delen van vacatures in de grensoverschrijdende scheldemondregio . wat is er nodig om een grensoverschrijdende arbeidsmarktvergelijking mogelijk te maken?

overleg studIedIeNst vdab & uwv werkbedrIjF In het voorjaar van 2011 vond een overleg plaats tussen de vlaamse en Nederlandse arbeidsvoorzieningsdiensten, waarbij de werkoppor-tuniteiten over de grens werden in kaart gebracht, met het oog op het gerichter kunnen uitwisselen van vacatures voor knelpuntberoepen en lang openstaande vacatures . daarbij werd getoetst of een vergelijking van in eerste instantie de tekorten en overschotten mogelijk is met bestaande diensten en middelen van de publieke arbeidsvoorzienings-diensten .

de vdab publiceert ieder jaar de lijst van de vlaamse knelpuntberoe-pen . de notie ‘knelpuntberoep’ staat synoniem voor de in Nederland gangbare term ‘tekortberoep’ . het uwv werkbedrijf stelt elke maand een overzicht op van de tekort- en overschotberoepen .

de arbeidsmarktgegevens zijn dus beschikbaar; er is echter geen ana-lyse van deze gegevens over de grens . de afdeling arbeidsmarktkennis en advies van uwv werkbedrijf en de studiedienst vdab kunnen de gegevens leveren maar de vraag is: wie kan voor de analyse over de grens zorgen?

eNkele verschIlleN:• het uwv werkbedrijf heeft geen volledig inzicht in alle

vacatures . vacatures worden op verschillende plaatsen gepubliceerd en zijn niet allemaal bekend binnen de publieke arbeidsvoorzieningsdienst . binnen uwv werkbedrijf zijn ongeveer 25% van de vacatures in de systemen afkomstig van uitzendbureaus . er wordt aan gewerkt om meer vacatures in het systeem te krijgen om de vacaturemarkt transparanter te maken .

• de vdab denkt een beter inzicht en overzicht te hebben van de vacatures in belgië . alle uitzendvacatures zijn gekoppeld aan de vdab-systemen .

• zeeland kent een overschot aan ingeschrevenen met een administratief en administratief-financieel beroep . vlaanderen kent

tekorten op administratief gebied, omdat Frans als tweede taal vaak wordt gevraagd .

• In Nederland stromen op hoog niveau veel bachelors uit in de technische beroepen, in tegenstelling tot vlaanderen dat een tekort heeft aan ingenieurs op hoog niveau .

coNclusIebij het vergelijken van de beschikbare gegevens van vdab en uwv werkbedrijf is duidelijk naar voren gekomen dat de tekorten aan beide zijden van de grens de overschotten aan beide zijden van de grens niet altijd compenseren, maar in de praktijk zien de werkcoaches en consulenten wel opportuniteiten voor werkzoekenden over de grens .

oplossINglangs Nederlandse zijde functioneert het werkservicepunt zeeuws-vlaanderen sinds juni 2006 en heeft het als doel het verhogen van de participatiegraad en het beperken van de uitkeringslast . sedert 2011 is ook het uwv werkbedrijf geïntegreerd en samen met de 3 zeeuwse gemeenten terneuzen, hulst en sluis biedt het maatwerk voor werk-zoekenden .

het is het startpunt zowel voor werkgevers die op zoek zijn naar ge-schikte medewerkers als voor werkzoekenden die toe zijn aan een (nieuwe) uitdaging . het werkservicepunt vormt met nadruk het begin . hier worden contacten gelegd, informatie over opleidingen verstrekt, mensen of vacatures voorgesteld en eventuele subsidiemogelijkheden aangeboden .

bijzonder hierin is dat ook vlaamse vacatures op termijn worden op-genomen . het werkservicepunt zal dan dienst doen als grensinfopunt waar men terecht kan voor alle informatie met betrekking tot leven, wonen en werken aan de andere kant van de grens . de huidige bezuinigingsmaatregelen zullen echter wel leiden tot een

beperktere rol van het uwv werkbedrijf in de samenwerking dan tot nu toe het geval was .

ook in vlaanderen wordt gewerkt aan het opzetten van een gelijkaardig infopunt, waarbij zowel werkgevers, werknemers, studenten en werk-zoekenden werkaanbiedingen over de grens kunnen raadplegen en één aanspreekpunt krijgen voor al hun vragen .

14 15

2regelgeving16 17

een overgangssituatie is acceptabel met een mogelijke win-win aan beide kanten van de grens . de detacheringsconstructie op zich binnen europa is niet gecontesteerd . het misbruik door sommige detacherings-bureaus werpt echter een schaduw over het initiatief en beïnvloedt de politieke en administratieve besluitvorming hieromtrent .

scheldemond als onderdeel van de belgisch-Nederlandse grensregio zou echter voor de specifieke doelgroep van werkzoekenden een voor-trekkersrol kunnen spelen in het creëren van een voorbeeld . lokale, provinciale en regionale overheden zouden samen met solide uitzend-bureaus/interimpartners en ondersteund door sociale partners en uni-versitaire knowhow een detacheringstraject kunnen opzetten waarbij de rechten van de uitzendkracht maximaal beschermd worden .

greNsoverschrIjdeNd aaNNemeN vaN eerste job extra moeIlIjk

schetsde grens oversteken om daar te werken is voor de meeste mensen een uitdaging, die men niet licht wil aangaan . eenmaal overtuigd van de op-portuniteit, is er snel de onzekerheid over de verschillen in regelgeving aan de andere kant en de impact op de eigen situatie . gecombineerd met verspreide en vaak zeer technische informatie lijkt het al gauw een onzeker verhaal . begeleiding is een noodzakelijke factor om toch de stap te zetten .

de situatie wordt wel eens vergeleken met die van een bungee-jumper . Indien niet zeker is dat de uitrusting betrouwbaar is en de begeleiders over de nodige expertise beschikken, wagen weinig mensen de sprong . vooral voor kansengroepen, ook al kwetsbaar op de eigen arbeidsmarkt, is de uitdaging vaak onoverkomelijk . vandaar dat men binnen het uwv is beginnen sleutelen aan een con-structie die de vertrouwde zekerheid van het thuisland biedt . kan men tussen Nederland en belgië voor de specifieke doelgroep van werkzoe-kende kansengroepen een overgangsscenario bieden waarbij maximaal het thuislandprincipe van kracht is?

de detacheringsconstructie lijkt een interessante insteek . In samenspel met onder andere het scheldemondsecretariaat werd een afstemming opgestart tussen Nederland-vlaanderen en Nederland-belgië om werk-zoekenden voor een overgangsperiode te laten genieten van het thuis-landprincipe via de detacheringsconstructie .

de detacherINgscoNstructIe, eeN mogelIjkheId?opzet van het voorstel is, voor de duur van een overgangsperiode, een job over de grens aan te bieden zonder geconfronteerd te worden met bureaucratie en de daaruit voortvloeiende nadelige financiële conse-quenties voor werkzoekenden die vanuit een uitkeringssituatie aan beide zijden van de grens een opstapje naar de arbeidsmarkt maken .

volgende randvoorwaarden moeten vervuld zijn voor werkzoekenden die begeleid worden door het uwv: 1) de werkzoekende moet niet geplaatst kunnen worden binnen zeeuws-vlaanderen; 2) de werkzoe-

kende moet zonder grote omscholingscursussen te plaatsen zijn bij bel-gische werkgevers; 3) de werkzoekende moet direct plaatsbaar zijn in vlaanderen en er moet uitzicht zijn op een structurele dienstbetrekking; 4) het moet gaan om een werkzoekende die uwv regulier ook begeleidt en niet makkelijk zelf werk kan vinden .

de voorgestelde detachering verloopt via een re-integratiebureau/uit-zend- of interimbureau . werkloze werknemers gaan in dienst bij een re-integratiebedrijf of uitzendbureau in Nederland of belgië en deze werkgever detacheert de werknemer bij een belgische of Nederlandse werkgever . re-integratiebedrijven en uitzendbureaus kunnen detache-ren waarbij Nederlandse re-integratiebedrijven en uitzendbureaus reke-ning moeten houden met de verplichte limosa-melding . het uitgangs-punt van detachering is tijdelijkheid .

de deelnemers ontvangen loon van het re-integratiebedrijf/uitzendbu-reau . hun uitkering wordt, uitsluitend via een schriftelijke machtiging van de gerechtigde, overgemaakt aan het re-integratiebedrijf/uitzend-bureau . daarmee verkrijgt deze echter geen recht op de uitkering . bo-vendien is een machtiging tot het in ontvangst nemen van de uitkering te allen tijde door de gerechtigde te herroepen, ongeacht de vorm of de naam waaronder de machtiging is verleend .

vrij snel wordt duidelijk dat sociaalrechtelijk het principe van de deta-chering hier een kans maakt . er zijn echter bijkomende uitdagingen: fiscaalrechtelijk lijkt een aanpassing van het dubbel belastingverdrag belgië-Nederland vereist . Na een relatief lange periode van een regering van lopende zaken in belgië, lijkt het voorstel ondertussen ook ingehaald door de economische werkelijkheid en het daaruit voortvloeiende be-zuinigingsbeleid in Nederland, waarin het beleid van het uwv gewijzigd wordt inzake financiële ondersteuning bij het werken met re-integratie-bedrijven en uitzendbureaus .

de constructie met re-integratiebureaus/detacheringsbureaus/interim-kantoren blijkt echter eveneens problematisch . enerzijds speelt er het grote verschil in erkenning van dergelijke kantoren tussen Nederland en vlaanderen, anderzijds zijn de vlaamse, belgische en europese overhe-den zeer beducht voor misbruik via dergelijke constructies . de discussie van de ketenaansprakelijkheid bij onderaanneming komt om de hoek kijken en een politiek draagvlak lijkt moeilijk bereikbaar .

het initiatief op zich om een stimulerend grensoverschrijdend mobili-teitsbeleid te organiseren voor kansengroepen kan op begrip rekenen .

18 19

greNsoverschrIjdeNde stages

de grensoverschrijdende arbeidsmarkt ver-groot en wordt kwalitatief versterkt door het mogelijk maken van grensoverschrijdende stages en opleidingen .

goede praktIjkeNkwalitatieve stageplaatsen in gastbedrijven zijn een grote zorg voor alle onderwijs- en opleidingsinstellingen aan beide kanten van de grens - zowel voor leerlingen van het se-cundair als studenten in het hoger onderwijs, maar ook werkzoekenden in opleiding of reconversie . als mensen een stage aan de andere kant van de grens hebben gelopen is de drempel om daar later te werken minder groot .In het verleden werden er al goede voorbeel-den van samenwerking gerealiseerd:

• tussen vlaamse stagebedrijven en stagiaires van de zorgopleidingen in het regionaal opleidingscentrum westerschelde (het project grenzeloze bpv – beroepspraktijkvorming) . door het aflopen van europese subsidie kon dit project niet langer worden verdergezet .

• bij volvo konden zowel vlaamse als Nederlandse werkzoekenden aan de slag via de Individuele beroepsopleiding (Ibo) . deze werkplektraining wordt aangeboden door de vdab en kan 1 tot 6 maanden duren, waarbij de stagiair de garantie heeft een contract bij het bedrijf aangeboden te krijgen voor ten minste de duur van de Ibo . het bedrijf betaalt een productiviteitsvergoeding die bovenop het vervangingsinkomen komt, waardoor de werknemer een volwaardig loon krijgt . wijzigingen in de Nederlandse

ww (werkloosheidswet), na aandringen van eures scheldemond, maakten Ibo-toepassingen voor in Nederland wonende werkzoekenden mogelijk . Na een latere technische aanpassing in de belgische Ibo is deze optie weer vervallen . een combinatie van Ibo met een Nederlandse ww-uitkering is niet langer mogelijk .

het schoolstagesysteem in Nederland is he-lemaal anders dan in vlaanderen . het is dan ook interessant om hier van elkaar te leren .

opportuNIteIteNIn het vormings- en opleidingscentrum dethon kunnen Nederlandse en vlaamse werkzoekenden terecht voor een opleiding in

de glastuinbouw . daar krijgen ze ook een op-leiding vca (basisveiligheid) en heftruck .

de vdab verzorgt reeds opleidingen in het recent geopende biobase europe training centre (terneuzen) . dit centrum focust in eerste instantie op een opleiding van pro-cesoperatoren voor de bioprocesindustrie . het opleidingsaanbod richt zich zowel op het reguliere onderwijs als op bedrijfsspecifieke opleidingen . zo kunnen werkzoekenden uit vlaanderen worden geleid naar een baan in de bio-industrie .

het nieuwe dialysecentrum van het zieken-huis zorgsaam in terneuzen stuurt alle aan-komende dialyseverpleegkundigen op stage naar het universitair ziekenhuis in gent voor drie maanden, de rest van de opleiding wordt nu in terneuzen zelf verzorgd .

structurele INbeddINgvanuit het nieuw opgestarte Interreg-project “tendenzen zonder grenzen” wenst men een onderzoek te verrichten om meer mogelijk-heden rond samenwerking te inventariseren en belemmeringen die zich kunnen voor-doen bij het realiseren van stages in kaart te brengen . dit zou zich in eerste instantie vooral richten op de afdelingen procestech-niek (chemie), handel–horeca, automotive en elektrotechniek .

dit kadert in de versterking van de samen-werking tussen het onderwijs en het bedrijfs-leven met betrekking tot transparantie in op-leidingen, diploma’s en/of competenties .een derde doelstelling is de vergroting van de mobiliteit van toekomstige werknemers in de grensregio .

20 21

werkeN aaN beIde zIjdeN vaN de greNs

twee werkgevers in twee verschillende landen cre-eert onzekerheid voor werknemers en werkgevers over welk land bevoegd is om premies voor sociale zekerheid te heffen .

Indien een werknemer bijvoorbeeld in zijn vrije tijd een bestuursfunctie vervult, politieke functies uit-oefent of wellicht een bijbaan heeft, kan het zijn dat de werkgever geconfronteerd wordt met aansla-gen voor premiebetaling vanuit twee landen . door de verschillende systemen zal dat tot behoorlijk hogere kosten leiden . de werkgevers zijn immers verplicht inhoudingen te doen op basis van de na-tionale richtlijnen daarvoor . voor werkgevers geeft een dubbel werkgeverschap in twee verschillende landen een grote administratieve rompslomp die veelal niet zelf kan worden opgelost . hierdoor dient men dan kosten te maken bij externe deskundigen die hier wel mee weten om te gaan .

ter vermijding van dit probleem wordt nu vaak aangeraden om in een arbeidscontract een clau-sule op te nemen, waarin wordt vastgesteld dat de werknemer verboden wordt ook over de grens inkomsten te genereren . bij overtreding van een dergelijke clausule kan dat zelfs een aanleiding zijn voor ontslag . een dergelijke negatieve aanpak is absoluut tegengesteld aan het bevorderen van de grensoverschrijdende arbeidsmarkt .

opportuNIteIthet zou aan te bevelen zijn hiervoor een soepeler beleid te ontwikkelen, door bijvoorbeeld in schel-demond- of beneluxverband bilaterale afspraken te maken . ook in het geval van betaalde (maar zelfs bij niet-betaalde) werkzaamheden naast een pen-sioenuitkering kan dit tot problemen leiden . soms zelfs zodanig dat de rustuitkering wordt stopgezet . hierdoor wordt tot op oudere leeftijd doorwerken

of zich inzetten voor vrijwilligerswerk tegen een on-kostenvergoeding sterk belemmerd .

oplossINgversoepeling van de regels, bilaterale afspraken tussen de belgische en Nederlandse autoriteiten, ten gunste van werken aan twee zijden van de grens . een dergelijk verdrag zal tevens een posi-tieve invloed hebben op langere participatie in de arbeidsmarkt en op inzet van gepensioneerden bij vrijwilligerswerk, aan beide zijden van de grens .

Fiscaal kan men als werknemer een keuze maken, als men in beide landen betaalde arbeid verricht . daarvoor moet men wel rekening houden met een aantal voorwaarden qua uren en dergelijke . In de bijlage grensoverschrijdend werken wordt voor een paar standaardsituaties een vergelijking gemaakt . hierdoor wordt enig inzicht verschaft in de gevol-gen . de persoonlijke situatie van een werknemer en zijn of haar gezinsomstandigheden zal bepalend zijn voor welke keuze het meest voordelig is .

voor de werkgevers blijft het een vrij gecompli-ceerde situatie die veel administratie met zich meebrengt . dat soepeler maken kan waarschijnlijk pas als er op europees niveau afspraken op dit vlak worden overeengekomen .

zie verder bijlage 2, blz 38 en verder, werken over de grens .

22 23

3markt24 25

kNelpuNtberoepeN

dezelfde knelpuntberoepen aan beide zijden van de grens verhinderen optimale vraag en aanbod op de arbeidsmarkt . toch zijn er nog demo-grafische verschillen met betrekking tot vergrijzing en ontgroening . deze verschillen en de aanwezigheid van de derdelanders bieden potentieel om een gericht arbeidsmarktbeleid te voeren . de grote werkgevers in vlaanderen en zeeuws-vlaanderen maken zich al jaren zorgen over de kwalitatieve en kwantitatieve arbeidsmarkt . een grote groep werknemers gaat in de komende jaren op pensioen, terwijl de groep toekomstige werknemers die hen kan opvolgen niet groot ge-noeg is om volledig aan de vraag te voldoen . het aantal vacatures in de tekortberoepen of knelpuntberoepen neemt dus aan beide zijden van de grens toe .

bevINdINgeN vergelIjkeNde arbeIdsINFormatIe vdab & uwv werkbedrIjF uit de vergelijking van beide diensten voor arbeidsvoorziening in het voorjaar van 2011 blijkt dat het overzicht van de knelpuntberoepen vlaanderen-Nederland geen volledig of actueel inzicht in de tekorten geeft . sommige knelpuntberoepen worden als het ware gecreëerd als gevolg van de arbeidsomstandigheden - denk aan deeltijds werkenden die niet beschikbaar zijn voor een voltijdse job, een tekort aan vakbe-kwame mensen met bijzonder specifieke vaardigheden en werken in ongunstige arbeidsomstandigheden .

een eerste blik op cijfermatig niveau laat zien dat de knelpunten aan bei-de zijden van de grens dezelfde zijn (dubbele krapte) . Nochtans zien de arbeidsbemiddelaars wel opportuniteiten voor werkzoekenden over de grens . een voorbeeld hiervan is het gebrek aan laaggeschoolde arbeid in Nederland, met name zeeuws-vlaanderen, en vacatures in bijvoorbeeld de procesindustrie in vlaanderen . de Nederlandse werkzoekenden kun-nen met de huidige kennis en ervaring doorstromen naar dit werk, mits in het bezit van de Nederlandse nationaliteit . ook voor projecten waarbij reorganisaties en ontslag over de grens ge-volgen hebben voor grensarbeiders is de uitwisseling nuttig gebleken .

beschIkbare kNelpuNteNlIjsteNde overzichten van vdab zijn volgens de methodiek van uwv werk-bedrijf stapsgewijs sluitend gemaakt . worden beide overzichten naast elkaar gelegd (zie hieronder) dan blijken er zowel bij de tekorten als de

overschotten veel overeenkomsten te zijn . de focus zou dan moeten liggen op de echte verschillen tussen deze 2 ‘lijstjes’ .

VdAB knelpunt- en overschotberoepen in het werkgebied Eures Scheldemond (Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen) mei 2011

Kwantitatieve oorzaak knelpuntberoepen

Overschotberoepen (ruime arbeidsreserve)

beroepencluster beroepencluster

Ingenieur boekhouders

verpleegkundige chauffeurs

verzorgende hulpkrachten horeca

leerkracht secundair en basisonderwijs

kantoorhulpen

technisch tekenaar handlangers

technicus Inpakkers

Informaticus procesoperators

productieverantwoordelijke productiemedewerkers

hovenier verkopers

vrachtwagenbestuurder vakkenvullers

onderhoudsmecanicien machines

receptionisten

Installateur sanitair en cv Interieurverzorgers

lasser

elektricien

schrijnwerker

metselaar

dakdekker

slager

UW Werkbedrijf tekorten en overschotten in het werkgebied Eures Scheldemond (Zeeland) mei 2011

Tekortberoepen Overschotberoepen

aannemers en installateurs activiteitenbegeleiders en me-dewerkers arbeidsbemiddeling

bankwerkers en lassers boekhouders en secretaresses

bouwvakkers chauffeurs

confectie-arbeiders commercieel employés

electromonteurs conciërges

Interieurverzorgers kantoorhulpen, inpakkers en colporteurs

laders en lossers procesoperators

metaalarbeiders productiemedewerkers

monteurs receptionisten en administra-tieve employés

politieagenten, onderofficieren en beveiligingsemployés

vakkenvullers

productieplanners verkopers

verzorgend personeel winkeliers

weg- en waterbouwkundige arbeiders

oplossINgIndien de grensregio als een open arbeidsmarkt zonder grenzen zou functioneren, zou dit positief werken op de aantrekkingskracht van de regio en de bekendheid ervan . door opleidingen te verbinden met de aanwezige bedrijven aan beide zijden van de grens, neemt de aan-trekkelijkheid van de regio voor jonge mensen toe . contacten met de bedrijven kunnen leiden tot grotere bekendheid, meer interesse voor vestiging van nieuwe werknemers, instroom en doorstroom .

vanuit het opvolgproject “tendenzen zonder grenzen” wordt het op-zetten van een breed stakeholdersplatform voorzien, met mogelijkhe-den tot gezamenlijke acties om mensen naar deze arbeidsmarkt te lokken, o .a . door grensoverschrijdende jobbeurzen . euregio schelde-mond wordt dan gezien als één gemeenschappelijke arbeidsmarkt .

26 27

4overige belemmeringen

28 29

seIzoeNsarbeId

de agrarische sector is een bekende sector binnen scheldemond . seizoensarbeid is daarvoor essentieel . seizoensarbeid creëert specifieke verwachtingen bij werkgevers zoals grote flexibiliteit en langdurige inzet en bij werknemers veel inkomen verwerven in korte tijd, tijdens het seizoen . binnen de glastuinbouwsector en overigens binnen de gehele agrarische sector is seizoensarbeid een bepaalde vorm van arbeidsinzet die niet gemakkelijk structureel is in te vullen . voor bepaalde werkzaamheden is op piekmomenten veel meer inzet met kwalitatief hoogwaardige vakkennis nodig dan op de ander momenten in het productieproces . een zaai-, groei- en oogstproces heeft nu eenmaal pieken en dalen . dat betekent dat behalve voor het structurele werk het hele jaar door, niet aldoor dezelfde hoogte qua bezetting nodig is .

binnen deze sector is het gebruikelijk om voor de piekmomenten goed opgeleide speciale ploegen in te zetten, die dan ook qua arbeidstijd veel werktijd per dag leveren . hiervoor wordt regelmatig gebruik gemaakt van speciaal daarvoor opgeleide mensen, die dan een aantal weken de piekwerkzaamheden uitvoeren . ook bij het oogsten in de landbouw wordt door loonbedrijven voor bepaalde gewassen bijna dag en nacht inzet geleverd . een dergelijk seizoenspatroon is voor degenen die deze arbeid verrichten en voor de werkgever die er gebruik van maakt geen bijzonderheid . maar het betekent wel dat men soms in korte tijd veel uren draait en daarna weer weken of maanden niets te doen heeft, of hoeft te doen . een dergelijk arbeidspatroon is minder gemakkelijk benutbaar voor het structureel aan het werk krijgen van werkzoekenden . over het algemeen willen het uwv en de vdab hun werkzoekenden aan de slag krijgen in een vaste vacature met een voltijds werkweek . binnen de glastuinbouw zijn daarvoor zeker ook kansen, maar daarnaast blijft een vorm van seizoensinvloed van groot belang .

ook de mentaliteit van de mensen die in deze sector werkzaam zijn is anders en zeker geen acht-tot-vijf-mentaliteit . vaak is men, al of niet als zelfstandige, in te huren voor bepaalde werkzaamheden door contractors of loonbedrijven .

ook de horeca kent dit effect van seizoensinvloeden . daarbij worden de kansen voor de inzet van zogenaamde derdelanders, die in vlaanderen wonen, over de grens niet benut . een voorbeeld dat tijdens het onderzoek bleek: als een turkse uitbater uit terneuzen zijn neef uit gent tijdelijk wil tewerkstellen in Nederland, kan dit niet omdat hij niet over de grens kan werken als derdelander . de belgische arbeidskaart wordt namelijk niet geaccepteerd in Nederland . dus ook stage lopen of opleiden in de praktijk over de grens behoort daardoor niet tot de mogelijkheden .

opportuNIteItIndien in de agrarische sector met een bepaalde wisselploeg gewerkt zou kunnen worden zou het misschien toch mogelijk zijn om werkzoekenden aan de slag te krijgen in een groep die multi-inzetbaar is in de verschillende onderdelen van de glastuinbouw en mogelijk nog andere seizoensgebonden banen . maar daarvoor zou er wel een organisatie moeten zijn die een dergelijke groep mensen opleidt en inzet en die de verantwoordelijkheid op controle van inzet en kwaliteit levert . vooralsnog maakt men hiervoor in de glastuinbouw vooral gebruik van specifiek gekwalificeerde mensen, die in eerste instantie niet uit de regio zeeuws-vlaanderen/vlaanderen komen . meestal wordt hiervoor een beroep gedaan op medewerkers uit oost-europese landen . het lijkt nog niet zo eenvoudig om voor dit soort werk de inzet op een andere wijze te vervullen .

oplossINg .een frisse kijk op wat een ‘vaste baan’ is . Naast bovenstaande problematiek is de animo vanuit de vdab voor het aan de slag krijgen van werkzoekenden in een bepaalde vorm van seizoensarbeid ook niet altijd aanwezig . In feite wenst men zicht op een invulling in een vaste vacature . door dat doel los te laten kunnen wellicht toch meer mensen opgeleid worden en vertrouwd raken met de bedoelde sector . voor piekbelasting kunnen putten uit voldoende arbeidskracht uit de streek kan ook een extra doel vanuit de arbeidsvoorziening betekenen . Immers als men in 6 maanden voldoende verdient voor een bepaalde vorm van levensonderhoud, dan zou dat ook geaccepteerd moeten worden .

30 31

opeNbaar vervoer eN INdIvIdueel vervoer

een van de overige belemmeringen die van groot belang is voor de werking van het gebied als één economische regio is de matige be-reikbaarheid . openbaar vervoer en infrastruc-tuur over de grens is niet vanzelfsprekend . aan de wegenstructuur is de laatste jaren re-delijk wat gebeurd, waardoor de aansluitingen op de hoofdwegenstructuur tegenwoordig verbeterd zijn of worden . zodra de tractaat-weg verdubbeld is, de N61 naar een hoger verkeersveiligheidsniveau is gebracht en de sluiskiltunnel in 2015 open kan, de r4-oost en west zijn verbeterd en de vijf kruispunten bij zelzate zijn aangepakt is de bereikbaarheid tussen het Nederlandse en vlaamse wegen-net een hoofdverbinding zonder belemme-ringen rijker . maar op het vlak van openbaar vervoer is de bereikbaarheid van de bedrijven in de havengebieden aan beide zijden van de grens erg matig . dat heeft niet alleen invloed op werken over de grens maar ook op wonen en recreatie, onderwijs en cultuur . het vormt een stevige belemmering voor meer grens-overschrijdende bewegingen .

de openbare vervoerlijnen van het streekver-voer zijn niet fijnmazig vertakt naar de bedrij-ven . dat betekent dat men voor de bereikbaar-heid van werk meestal aangewezen is op eigen vervoer . voor de auto, al of niet met gebruik-making van carpooling, zijn de afstanden goed overbrugbaar . voor de fiets, scooter, brommer en te voet is de veiligheid van de routes, zeker aan vlaamse zijde, niet evident . dat maakt het niet eenvoudig om mensen vanuit een werk-loze situatie richting arbeid te krijgen . Indien er veel reistijd mee gemoeid is om het bedrijf te bereiken, werkt dat zeker niet als stimulans .

het zal er dus vanaf hangen welke beloning er tegenover staat . voor alle bedrijven gevestigd in het havengebied langs het kanaal van gent naar terneuzen, geldt deze problematiek van bereikbaarheid . aangezien er ook vaak in ploe-gendiensten gewerkt wordt of op hele vroege tijdstippen gestart wordt, bemoeilijkt dat nog eens de inzet van ‘standaard openbaar ver-voer’, als het er al is . binnen de gentse regio wordt door de inzet van max mobiel een deel van dit probleem opgelost . werkgevers kun-nen voor hun werknemers plaatsen inkopen via max mobiel .

binnen het Interreg-project grenzeloze ka-naalzone heeft men deze openbaarvervoers-problematiek als een knelpunt gedefinieerd . van die zijde wordt er gezocht naar mogelijke oplossingen . uit de contacten met de planners van de openbare vervoerslijnen, in vlaanderen de lijn en in zeeland veolia en connexxion, is gebleken dat verbeterde aansluiting in zelzate door aanpassing van bestaande lijnen nauwe-lijks mogelijk is of op andere plaatsen tot onge-wenste effecten leidt . het is gewenst dat men dan in elk geval met overstappen minder tijd zou verliezen .

eigenlijk is alleen een extra openbare ver-voerslijn een echt goede oplossing . op korte termijn is dan een buslijn al heel mooi . voor de lange termijn zou een railverbinding tussen gent en terneuzen voor personenvervoer de meeste impact hebben op de grensoverschrij-dende mobiliteit en op de vestigingsplaatsfac-toren van de bedrijfslocaties in internationaal verband . deze discussie wordt beïnvloed door de volgende aspecten: is er voldoende

vraag in relatie tot een mogelijk aanbod, aan welke frequentie moet worden gedacht, welk geschat gebruik zal er zijn . kortom kosten en baten bepalen de realiseerbaarheid . Indien de bedrijven zonder actie op dit vlak echter te weinig arbeidskrachten naar zich toe kunnen trekken, wordt op een bepaald moment een omslagpunt bereikt waarop men wel tot actie zal moeten overgaan . de vraag is of dit opge-lost kan en moet worden binnen de openbare of de particuliere sector .

opportuNIteIt .wellicht zijn er kansen voor een flexibel regu-lier groepsvervoer ‘op maat’, zoals het collec-tief vervoer dat in zeeuws-vlaanderen al vorm heeft gekregen of de inzet van het gentse max mobiel . Indien op de bedrijfslocaties gericht groepsvervoer een deel van deze problema-tiek op kan lossen, zou dat in elk geval de in-stroom van arbeidskrachten kunnen bevorde-ren . verzekering van personenvervoer over de grens zou dan met een internationale verze-kering moeten plaatsvinden . de provincie zee-land besteedt vanaf 2015 een nieuwe conces-sie voor het openbaar vervoer aan . men streeft ernaar in die ronde de verbinding tussen gent en terneuzen te verbeteren . Indien gebruik gemaakt kan worden van het georganiseerde groepsvervoer dat vanuit dethon en max mo-biel wordt ingezet, dan zijn de verzekeringen over de grens geen probleem . er mag inter-

nationaal transport plaatsvinden . daarbij zijn voertuigen, inzittenden en chauffeurs volledig verzekerd in beide landen .

binnen de gentse havens wordt door de twee grote werkgevers volvo en arcelor mittal ge-bruik gemaakt van bedrijfsbussen die men inzet voor de eigen ploegendiensten . daar-naast bestaat er een gecombineerde moge-lijkheid om langs de oostkant van de havens gebruik te maken van de inzet van max mobiel door reservatie . voertuigen van max mobiel vertrekken van het openbaarvervoersknoop-punt dampoort richting skalden en onderweg worden de werknemers langs de route bij de bedrijfspoort afgezet . vanaf 2012 bestaat een dergelijke opzet ook vanaf zelzate naar skal-den en vanaf station gent sint-pieters naar drongen . bedrijven die niet langs deze route liggen vallen buiten dit collectief werkne-mersvervoer, dat door de werkgevers wordt ingekocht voor hun werknemers . max mobiel wordt mede gefinancierd door het europees Fonds voor regionale ontwikkeling (eFro) en de vlaamse overheid met middelen ter bevor-dering van duurzaam woon-werkverkeer . voor de chauffeurs wordt gebruik gemaakt van de inzet van tewerkstellingsplaatsen . het betreft hier een samenwerking tussen publieke en private partijen . eerder is door de grote gentse havenbedrij-ven een studie verricht naar een mogelijke

combinatie van de bedrijfsbussen, maar dat blijkt niet tot haalbare combinaties te kunnen leiden .

oplossINgsrIchtINghet is de moeite waard te zoeken naar mo-gelijkheden om het collectief werknemers-vervoer ook over de grens te organiseren met gebruikmaking van de reeds bestaande ver-voerscapaciteit . In het Interreg-project gren-zeloze kanaalzone zal aan deze uitwerking aandacht worden gegeven . In verband met europese richtlijnen voor aanbesteding lijkt tot nu toe echter een voorkeurspositie voor deze twee al bestaande vervoersmogelijkhe-den niet benutbaar . het verdient aanbeveling dit nog eens nader te onderzoeken . gezien de achtergrond van die organisaties kunnen er wellicht toch aanknopingspunten voor inscha-keling zijn . het blijft van belang te zoeken naar oplossingen voor deze problematiek . daar-bij zouden zowel de inzet van de genoemde publiek-private oplossingen als de inzet van het regulier openbaar vervoer (bus en trein) in beeld moeten blijven .

greNsoverschrIjdeNd INdIvIdueel vervoer (leaseauto’s)bij gebruik van een leaseauto door de werk-nemer, die ter beschikking is gesteld door de werkgever, is er sprake van loon in natura . dit

leidt tot verrekening volgens de inkomstenbe-lasting van het land waarin men werkt .

voor Nederlanders die hoofdzakelijk in bel-gië werken kan een beroep gedaan worden op de bpm-compensatieregeling, indien men zakelijk voldoende kilometers in belgië rijdt . verder speelt de normale fiscale bijtelling voor loon in natura met een forfait dat gekoppeld is aan het type auto . Indien men alleen zakelijk rijdt (< 500 km privé op jaarbasis) is er bewijs nodig met een kilometeradministratie en be-wijslast over de gereden zakelijke kilometers . voor belgische ingezetenen die werkzaam zijn in Nederland en daarvoor een leaseauto ter beschikking krijgen geldt dat men via een btw-attest vrijstelling kan vragen van btw . verder volgt in Nederland de normale bijtelling voor loon in natura .

het is in belgië zeer gebruikelijk vanaf een bepaald niveau een leasewagen als deel van het salaris ter beschikking gesteld te krijgen . Indien hoofdzakelijk zakelijk in belgië gereden kan worden is bpm-compensatie voor Neder-landers eenvoudig te regelen .

32 33

5bijlagen34 35

bIjlageNbIjlage 1: voorbeeldeN vaN greNs-overschrIjdeNde sameNwerkINg

euregio scheldemond betreft de bestuurlijke samenwerking tussen de provincies oost-vlaanderen,west–vlaanderen en zeeland . onder deze overkoepelende bestuurlijke samenwerking wordt een aantal van onder-staande feitelijke samenwerkingen mede uit-gevoerd .

zeeuws-vlaamse/vlaamse samenwerking ten behoeve van de ontwikkeling, realisatie en uitvoering van het voorlichtings- en oplei-dingscentrum glastuinbouw (voc) waarin de gemeenten, de vdab, het uwv en de vlaam-se en zeeuwse provincies deelnemen .

samenwerking tussen de associatie univer-siteit gent, de stad gent, de drie zeeuws-vlaamse gemeenten, het zeeuws-vlaamse voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs en het bedrijfsleven .

op het gebied van veiligheid zijn er 3 pro-tocollen van kracht: protocol gros (= ge-meenschappelijke regeling van de zeeuwse gemeenten) veiligheid antwerpen en zeeland protocol gros veiligheid oost-vlaanderen en zeeland protocol gros veiligheid west-vlaanderen en zeeland

deze zijn afgesloten tussen de betreffende vlaamse provincie en de veiligheidsregio .

daarnaast bestaat er een werkgroep gros crisisbeheersing . hieraan nemen ook de zeeuws-vlaamse gemeenten deel (meestal vertegenwoordigt de ambtenaar openbare

veiligheid (aov) van één van de gemeenten de drie zeeuws-vlaamse gemeenten) .

op het gebied van beleidsafstemming en grensoverschrijdend beleid, planvorming en uitvoering zijn er diverse vormen van samen-werking tussen de aangrenzende gemeen-ten .

gemeente hulst neemt deel in egts linieland van waas en hulst .deelnemende bestuurlijke instanties: ge-meente hulst, gemeente stekene, gemeente sint-gillis-waas, provincie zeeland, provincie oost-vlaanderen en het Intergemeentelijk samenwerkingsverband Interwaas . een egts is een rechtspersoon volgens de richtlijnen van de europese unie met als directe doel de grensoverschrijdende samenwerking een meer formeel karakter te geven en juridisch beter vast te leggen . deze egts heeft tot doel het grensoverschrij-dende overleg en de grensoverschrijdende samenwerking tussen de deelnemers te bevorderen en te ondersteunen in het bij-zonder door het opstarten en uitvoeren van samenwerkingsprojecten in het grondgebied van de egts . de aan te pakken onderwerpen

komen voort uit project 26 (opstellen grens-overschrijdend gebiedsplan hulst/beveren samenhangende met Natuurcompensatie westerschelde):• opmaak en uitstraling regionaal

economisch profiel• grensoverschrijdende aflijning

milieugebruiksruimte• kenniscentrum grensoverschrijdende

economie• optimalisatie openbaar vervoer• wegwerken infrastructurele knelpunten• grensoverschrijdend recreatief netwerk

te land• Netwerk van toeristisch-educatieve

informatiepunten• grensnatuurpark groot-saeftinghe en

versterking zeeuws-wase bossen• samenwerkingsconstructies voor

gemeenschappelijke voorzieningen• stedenbouwkundig actieplan voor twee

bipolaire kernen• Inventarisatie (en opstart) waterprojecten

verder doen ze mee in de grensoverschrij-dende samenwerkingsbibliotheek tussen de gemeenten hulst, stekene, beveren (deelge-meente kieldrecht) en st .-gillis-waas .

daarnaast is er het intergemeentelijk project het land van reynaert . dit is een interge-meentelijke samenwerking om het erfgoed van reynaert “levend” te houden . deelne-mende gemeenten: hulst, beveren, destel-bergen, kruibeke, lochristi, lokeren, moerbe-ke-waas, st .-gillis-waas, st .-Niklaas, stekene, temse en waasmunster .

gemeente terneuzen neemt deel aan het grensoverschrijdend openbaar lichaam (gol) aanzet . dit betreft een samenwerking op het gebied van welzijn tussen terneuzen en assenede .

grensoverschrijdend openbaar lichaam (gol) gent-terneuzen opgericht om voorbe-reidingen te kunnen treffen voor het realise-ren van een arbeidsmarkt zonder grenzen en om gerichte projecten te kunnen realiseren met als doel de stimulering van de economie en arbeidsmarkt in de stad gent en de ge-meente terneuzen .

Interreg-project grenzeloze kanaalzone (pro-vincie oost-vlaanderen, stad gent, zelzate, evergem, terneuzen, havenbedrijf gent, zee-land seaports, provincie zeeland, rijkswater-staat – dir . zeeland, vlaamse overheid – afde-ling haven en waterbeleid, vlaamse overheid – afdeling maritieme toegang, vlaamse over-heid – afdeling wegen en verkeer oost-vlaan-deren)

daarnaast wordt er periodiek overleg ge-voerd tussen de grensoverschrijdende ka-naalzonegemeenten (gent, evergem, zelzate en terneuzen)

verder bestaat er samenwerking op het ge-bied van onderwijs en bedrijfsleven • biobase europe; • maintenance value park en op het gebied

van zorg en opleidingen in de zorg heeft zorgsaam;

• een bestuurlijk partnership met het uz gent;

• samenwerking opgezet met maria middelares voor cardiologie;

• en met sint-jan in brugge op specialistisch medisch vlak .

gemeente sluis werkt samen met damme, knokke, maldegem, en sint-laureins in het gos (grensoverschrijdende samenwerking) .verder wordt er samengewerkt voor diverse projecten en activiteiten, waaronder:diverse door eu gesubsidieerde grensover-schrijdende projecten zoals: • 120 km kustkwaliteit;• valorisatie van de maritieme geschiedenis

en het maritiem erfgoed;• transcoast;• recreatie en ecotoerisme in de

zwinstreek o .a . in het comité grensoverschrijdend zwin;

daarnaast nog bij enkele gezamenlijke activi-teiten zoals:• schaatstoertocht en -wedstrijd sluis-

brugge-sluis met brugge, damme en knokke;

• Novembermars met de gemeente knokke .

36 37

bIjlage 2: werkeN over de greNs

werken over de grens brengt fiscale, socia-lezekerheids- en pensioenaspecten met zich mee . hieronder enkele aandachtspunten .

1 . woNeN IN belgIë eN werkeN IN looNdIeNst IN NederlaNd

1 . 1 . belastINgheFFINgals u in belgië woont en in loondienst in Ne-derland werkt, wordt in Nederland slechts uw beloning voor deze werkzaamheden belast . deze beloning kan naast het salaris bestaan uit andere componenten zoals de bijdrage van uw werkgever in uw zorgverzekering, belaste kostenvergoedingen of loon in natura zoals een auto die ter beschikking wordt ge-steld door de werkgever .het brutoloon dat door uw werkgever aan u wordt toegekend, leidt na diverse bijtellingen en inhoudingen tot een nettoloon dat aan u wordt uitbetaald . het traject van bruto naar netto is vergelijkbaar met belgië . bedrijfsvoor-heffing heet in Nederland loonbelasting en de tarieven lopen op naarmate uw loon toe-neemt . de in te houden loonbelasting wordt in Nederland niet beïnvloed door personen ten laste . In de (Nederlandse) aangifte inkom-stenbelasting wordt slechts onder heel strikte voorwaarden een aftrek of belastingvermin-dering verleend voor personen ten laste . het fiscale voordeel daarvan is bovendien meest-al beperkt . voor inwoners van belgië zijn de fiscaal in te brengen overige uitgaven ook zeer beperkt . Nederland kent voor inwoners van belgië wel aftrekposten zoals betaalde partneralimentatie en kinderalimentatie (for-faitaire aftrekpost) .

als u in belgië woont en in Nederland werkt kunt u echter ook gebruik maken van een aantrekkelijk fiscaal regime . onder voorwaar-

den kunt u namelijk in uw Nederlandse be-lastingaangifte de rente die u betaalt op het woonkrediet van uw belgische woning in af-trek brengen op uw Nederlandse loon . deze regeling kan zeer voordelig zijn maar u dient wel rekening te houden met een aan-tal aandachtspunten . laat u dus vooraf goed informeren door een deskundig belastingad-viseur .

Tarieven inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen 2012:

Euro

van

af

Euro

to

t en

met

Tari

ef in

kom

sten

-b

elas

tin

g

Pre

mie

vo

lksv

er-

zeke

rin

gen

Tota

al

0 18 .945 1,95% 31,05% 33,15%18 .946 33 .863 10,8% 31,05% 41,95%33 .864 55 .491 42% 42%55 .492 52% 52%

belgië zal als uw woonland belasting heffen over uw arbeidsinkomsten en andere roe-rende of onroerende inkomsten . dat gebeurt op basis van de normale belgische fiscale spelregels . het Nederlandse (netto)loon moet u wel in

uw belgische aangifte personenbelasting vermelden maar belgië dient dit inkomen vrij te stellen van personenbelasting . over dit inkomen zal belgië wel gemeentebelasting aanrekenen . het inbrengen van fiscale aftrek-posten in uw belgische aangifte zal u door de vrijstelling van personenbelasting daarom geen tot weinig belastingvoordeel opleveren .

1 . 2 . socIale zekerheIdals de werkzaamheden alleen worden ver-richt in Nederland, betekent dit dat de Neder-landse socialezekerheidswetgeving op u van toepassing is . het Nederlandse socialezeker-heidsstelsel bestaat uit de volksverzekerin-gen en werknemersverzekeringen .

de volksverzekeringen bestaan uit:aow, de algemene ouderdomswet aNw, de algemene nabestaandenwet awbz, de alge-mene wet bijzondere ziektekosten akw, de algemene kinderbijslagwet . de werknemerspremies hiervoor bedragen in totaal 31,05% en worden tegelijk met de loonbelasting geheven over een belastbaar inkomen van maximaal € 33 .863 .

daarnaast kent Nederland een verplichte ba-sisverzekering voor ziektekosten op grond

van de zorgverzekeringswet . dit basispakket kan afhankelijk van de persoonlijke situatie worden aangevuld met aanvullende verze-keringen . voor de zorgverzekering is een in-komensafhankelijke en een nominale premie verschuldigd . de inkomensafhankelijke pre-mie bedraagt 7,1 % voor werknemers deze inkomensafhankelijke premie wordt over een inkomen van maximaal € 50 .065 geheven . uw werkgever is verplicht om deze premie te vergoeden aan de werknemer . de nominale premie bedraagt circa € 1 .400 voor een ba-sisverzekering en deze betaalt u aan de zorg-verzekeraar .

Naast de volksverzekeringen en de zorgver-zekeringswet bent u als werknemer ook ver-zekerd voor de werknemersverzekeringen . deze omvatten de werkloosheidswet (ww), de ziektewet (zw) en de wet werk en inko-men naar arbeidsvermogen (wIa) .

In doorsnee is het Nederlandse stelsel van sociale zekerheid vergelijkbaar met het bel-gische . afhankelijk van uw persoonlijke situatie kun-nen er verschillen optreden . zo is bijvoor-beeld de kinderbijslag in belgië hoger dan in Nederland . werkt uw partner in belgië dan

heeft u altijd recht op de hogere belgische kinderbijslag . het kan wel zijn dat de kinder-bijslag door 2 instanties aan u wordt uitbe-taald .

op het regime dat u sociaal verzekerd bent in uw werkland Nederland bestaan op basis van het europese recht twee uitzonderingen:1 . als u werkloos wordt hebt u recht op een belgische werkloosheidsuitkering . de rva zal uw dossier dan behandelen .2 . als grensarbeider heeft u recht op me-dische zorg in 2 landen . u dient zich aan te melden bij een Nederlandse zorgverzekeraar . aan deze zorgverzekeraar dient u een s1-formulier te vragen waarmee u zich in bel-gië kunt inschrijven bij een mutualiteit naar keuze . bovenstaande procedure betekent dat ziektekosten die worden gemaakt in belgië tegen belgische maatstaven worden vergoed en dat een Nederlandse zorgverzekeraar de medische zorg die wordt genoten in Neder-land vergoedt naar Nederlandse maatstaven . de medische zorg wordt in beide landen vergoed op basis van het basispakket tenzij aanvullende verzekeringen worden afgeslo-ten . In Nederland is dat conform het aanbod van aanvullende verzekeringen en in belgië is dit ook door middel van een aanvullende

verzekering echter vaak in combinatie met een hospitalisatieverzekering . afhankelijk van de verwachting waar de zorg wordt genoten kunt u er voor kiezen slechts in 1 land aanvul-lend te verzekeren .

1 . 3 . peNsIoeNIn Nederland is het gebruikelijk dat u naast uw legaal pensioen een extralegaal pensioen opbouwt bij uw werkgever . omdat de aow-uitkering relatief laag is, is de opbouw van het extralegaal pensioen via de werkgever in vergelijking met belgië hoog . Nederland kent diverse manieren waarop pensioen wordt op-gebouwd . de uitkering kan afhankelijk van de pensioenregeling van uw werkgever voorzien in een pensioen dat is gebaseerd op uw laatst verdiende loon, een gemiddeld loon of de premies die zijn ingelegd . het is in Nederland niet mogelijk uw pensioen te genieten in de vorm van een kapitaaluitkering . de pensioen-uitkeringen zelf zijn belast in het woonland (uitgezonderd overheidsfuncties) .

38 39

2 . woNeN IN NederlaNd eN werkeN IN looNdIeNst IN belgIë

2 . 1 . belastINgheFFINgals u in Nederland woont en in loondienst in belgië werkt, wordt in belgië slechts uw belo-ning voor deze werkzaamheden belast . deze beloning kan naast het salaris bestaan uit andere componenten zoals de bijdrage van uw werkgever in uw zorgverzekering, belaste kostenvergoedingen of loon in natura zoals maaltijdcheques, ecocheques en een auto die ter beschikking wordt gesteld door de werkgever .het brutoloon dat door uw werkgever aan u wordt toegekend, leidt na diverse bijtellingen en inhoudingen tot een nettoloon dat aan u wordt uitbetaald . het traject van bruto naar netto is vergelijkbaar met Nederland . loon-belasting heet in belgië bedrijfsvoorheffing en de tarieven lopen op naarmate uw loon toeneemt . de in te houden bedrijfsvoorhef-fing wordt in belgië beïnvloed door personen ten laste . voor personen ten laste krijgt u ex-tra belastingvrije sommen die de gemiddelde belastingdruk aanzienlijk kunnen matigen . voor inwoners van Nederland zijn de fiscaal in te brengen kosten zeer beperkt . belgië kent voor inwoners van Nederland wel aftrek-posten zoals partner- en kinderalimentatie en pensioensparen .

als u in Nederland woont en in belgië werkt kunt u gebruik maken van de compensatiere-geling . de belgische belastingtarieven zijn ho-ger dan de Nederlandse . In Nederland betaalt u als werknemer bijvoorbeeld over de eerste € 18 .945 inkomen slechts 1,95% inkomsten-belasting terwijl het aanvangstarief in belgië begint bij 25% . omdat u in belgië belasting betaalt, ontstaat ‘gelijkheid op de werkvloer’ . de algemene compensatieregeling beoogt te voorkomen dat u fiscaal slechter af bent

dan uw in Nederland werkende buurman, die overigens in gelijke omstandigheden als u verkeert . door de werking van de algemene compensatieregeling behoudt een Neder-landse grenswerknemer zijn belastingvoor-deel van de renteaftrek op de Nederlandse eigen woning . dit voordeel is weggelegd voor iedereen die in Nederland woont en in belgië in loondienst werkt . uw nettowoonlast daalt daardoor fors . u kunt de compensatie na af-loop van het jaar vragen in uw Nederlandse belastingaangifte . u kunt de teruggave ook reeds ontvangen in het jaar van betaling van de rente . hiervoor moet u dan wel een apart verzoek indienen bij de belastingdienst .

Tarieven personenbelasting 2012:Eu

ro v

anaf

Euro

to

t en

met

Tari

ef in

kom

sten

-b

elas

tin

g

8 .350 25%8 .350 11 .890 30%11 .890 19 .810 40%19 .810 36 .300 45%36 .300 50%

Nederland zal als uw woonland belasting hef-fen over uw vermogen en andere inkomsten . dat gebeurt op basis van de normale Neder-landse fiscale spelregels . het belgische loon moet u wel omrekenen naar Nederlandse fiscale maatstaven en vermelden in uw Ne-derlandse aangifte . Nederland dient dit inko-men vrij te stellen van inkomstenbelasting . het inbrengen van fiscale aftrekposten in uw Nederlandse aangifte zal u door de vrijstel-ling van inkomstenbelasting in beginsel wei-nig belastingvoordeel opleveren . echter door toepassing van de compensatieregeling kunt u dit voordeel wel genieten . de hoogte van

het bedrag aan compensatie kan sterk afhan-kelijk zijn van uw persoonlijke omstandighe-den . laat u dus vooraf goed informeren door een deskundig belastingadviseur .

2 . 2 . socIale zekerheIdals de werkzaamheden alleen worden ver-richt in belgië, betekent dit dat de belgische socialezekerheidswetgeving op u van toe-passing is . het belgische socialezekerheids-stelsel bestaat uit de volgende verzekeringen:

rust- en overlevingspensioengeneeskundige verzorging arbeidsongevallen werkloosheiduitkeringen bij ziekte en invaliditeitberoepsziektenkinderbijslagde werknemerspremies hiervoor bedragen in totaal 13,07% en worden geheven over het volledige brutoloon .

In doorsnee is het belgische stelsel van socia-le zekerheid vergelijkbaar met het Nederland-se . echter afhankelijk van uw persoonlijke si-tuatie kunnen er verschillen optreden . zo is bijvoorbeeld de kinderbijslag in belgië hoger dan in Nederland maar is de invaliditeitsuit-kering lager dan de loondoorbetalingverplich-ting van de werkgever en de wIa in Neder-land . werkt uw partner in Nederland dan gaat het recht op Nederlandse kinderbijslag voor . u heeft altijd recht op de hogere belgische kinderbijslag . u kunt dan een aanvulling krij-gen van het belgische kinderbijslagfonds .

op het regime dat u sociaal verzekerd bent in uw werkland Nederland bestaan op basis van het europese recht twee uitzonderingen:1 . als u werkloos wordt heeft u recht op een Nederlandse werkloosheidsuitkering . het uwv zal uw dossier dan behandelen .2 . als grensarbeider heeft u recht op medi-

sche zorg in 2 landen . u dient zich aan te mel-den bij een belgische mutualiteit . aan deze zorgverzekeraar dient u een s1-formulier te vragen waarmee u zich in Nederland dient in te schrijven bij cz zorgverzekeraar . boven-staande procedure betekent dat ziektekosten die worden gemaakt in belgië tegen belgische maatstaven worden vergoed en dat een Ne-derlandse zorgverzekeraar de medische zorg die wordt genoten in Nederland vergoedt naar Nederlandse maatstaven . de medische zorg wordt in beide landen vergoed op basis van het basispakket tenzij aanvullende verze-keringen worden afgesloten . In Nederland is dat conform het aanbod van aanvullende ver-zekeringen en in belgië is dit ook door middel van een aanvullende verzekering echter vaak in combinatie met een hospitalisatieverze-kering . afhankelijk van de verwachting waar de zorg wordt genoten kunt u er voor kiezen slechts in 1 land aanvullend te verzekeren . het is aanbevolen om een belgische hospita-lisatieverzekering af te sluiten voor zover de werkgever hierin niet voorziet .

2 . 3 . peNsIoeNIn belgië is het niet gebruikelijk dat u naast uw legaal pensioen een extralegaal pensioen opbouwt bij uw werkgever . omdat het rust-pensioen relatief hoog is, is de opbouw van het extralegaal pensioen via de werkgever in vergelijking met Nederland minder alge-meen . de opbouw van extralegaal pensioen vindt in belgië doorgaans plaats door middel van een groepsverzekering . dit is een col-lectieve verzekering waarin uw werkgever voorziet . een groepsverzekering voorziet in de mogelijkheid van een kapitaaluitkering . omdat de uitkering is belast in uw woonland Nederland dient u er rekening mee te houden dat Nederland de eenmalige uitkering belast tegen progressieve tarieven . Nederland kent namelijk geen gunstig tarief voor eenmalige

uitkeringen van het kapitaal uit de groepsver-zekering .

kaart: www.stook.be

40 41

3 . woNeN IN belgIë eN werkeN IN looNdIeNst IN belgIë eN NederlaNd

3 . 1 . belastINgheFFINgals u in twee landen werkzaamheden in loondienst verricht krijgt u te maken met een combinatie van de scenario’s van hoofdstuk 1 en 2 . het salaris dat u verdient met uw werk-zaamheden in Nederland is belast in Neder-land . uw Nederlandse werkgever zal op dit gedeelte van uw loon Nederlandse loonbelas-ting inhouden . Nederland kent voor inwoners van belgië wel aftrekposten zoals betaalde partneralimentatie en kinderalimentatie (for-faitaire aftrekpost) . deze aftrekposten kunt u in de Nederlandse aangifte inbrengen maar de aftrek is beperkt . als u in twee landen uw loon geniet moet u naar rato van de inkom-sten in belgië en Nederland de aftrekposten, die betrekking hebben op uw burgerlijke staat en gezinssamenstelling, tussen beide landen verdelen . eerder is vermeld dat u als inwoner van belgië gebruik kan maken van een aan-trekkelijk Nederlands fiscaal regime . als een groot deel van uw inkomsten in belgië wordt belast heeft dit bijzondere fiscale regime over het algemeen geen extra voordeel .het salaris dat u verdient bij uw belgische werkgever is belast in belgië . uw belgische werkgever zal over dit gedeelte van uw loon bedrijfsvoorheffing inhouden, rekening hou-dend met uw persoonlijke situatie . belgië zal als uw woonland belasting heffen over uw arbeidsinkomsten en andere roerende of onroerende inkomsten . dat gebeurt op basis van de normale belgische fiscale spelregels . het Nederlandse (netto)loon moet u naast uw belgische loon in de belgische aangifte per-sonenbelasting vermelden, maar belgië dient dit inkomen vrij te stellen van personenbelas-ting . over dit Nederlandse inkomen zal belgië wel gemeentebelasting aanrekenen . het in-brengen van fiscale aftrekposten in uw belgi-

sche aangifte naar rato van uw belgische in-komsten zal u een beperkt belastingvoordeel opleveren .

3 . 2 . socIale zekerheIdhet uitgangspunt voor sociale zekerheid is dat u verzekerd bent in het land waar u werkt . werkt u in twee landen dan zijn er speciale regels die er voor zorgen dat u slechts in één land onderworpen bent aan sociale zeker-heid . als u werkt in twee landen voor twee verschillende werkgevers dan bent u sociaal verzekerd in het land waar u woont, in dit geval belgië . dit betekent dat uitsluitend het belgische socialezekerheidsrecht van toe-passing is . ook over het Nederlandse loon worden sociale zekerheidsbijdragen aangere-kend . voor een verdere toelichting: zie onder-deel 2 .2 . de uitzondering dat u als grensar-beider recht heeft op medische zorg in twee landen blijft van toepassing .

3 . 3 . peNsIoeNomdat u sociaal verzekerd bent in belgië bouwt u in belgië een rustpensioen op . dit rustpensioen kan in uw situatie worden aangevuld met een extralegaal pensioen in belgië en Nederland . voorziet uw belgische werkgever in een groepsverzekering, dan zal uw belgische loon de grondslag vormen voor de opbouw van uw pensioenrechten in de groepsverzekering . bij uw Nederlandse werk-gever zal de pensioenopbouw worden gerea-liseerd op basis van uw Nederlandse loon . als u met pensioen gaat krijgt u dus zowel vanuit belgië als Nederland een extralegaal pensi-oen . de pensioenuitkeringen zijn belast in uw woonland (uitgezonderd overheidsfuncties) .

4 . woNeN IN NederlaNd eN werkeN IN looNdIeNst IN NederlaNd eN belgIë

4 . 1 . belastINgheFFINgals u in twee landen werkzaamheden in loondienst verricht krijgt u te maken met een combinatie van de scenario’s van hoofdstuk 1 en 2 . het salaris dat u verdient bij uw bel-gische werkgever is belast in belgië . uw bel-gische werkgever zal over dit gedeelte van uw loon bedrijfsvoorheffing inhouden zonder rekening te houden met uw persoonlijke si-tuatie . uw persoonlijke situatie zal slechts in aanmerking worden genomen als uw belgi-sche inkomsten ten minste 75% uitmaken van uw totale inkomsten . het belgische loon moet u naast uw Nederlandse loon in de Ne-derlandse aangifte inkomstenbelasting ver-melden, maar Nederland dient dit inkomen vrij te stellen van inkomstenbelasting . het salaris dat u verdient met uw werkzaam-heden in Nederland is belast in Nederland . uw Nederlandse werkgever zal op dit gedeel-te van uw loon Nederlandse loonbelasting in-houden . als u in twee landen uw loon geniet moet u naar rato van de inkomsten in belgië en Nederland de aftrekposten, die betrekking hebben op uw burgerlijke staat en gezinssa-

menstelling, tussen beide landen verdelen . het inbrengen van fiscale aftrekposten in uw Nederlandse aangifte naar rato van uw Ne-derlandse inkomsten zal u een beperkt belas-tingvoordeel opleveren . de algemene com-pensatieregeling kan een eventueel nadeel dat hierdoor ontstaat wegnemen .

4 . 2 . socIale zekerheIdhet uitgangspunt voor sociale zekerheid is dat u verzekerd bent in het land waar u werkt . werkt u in twee landen dan zijn er speciale regels die er voor zorgen dat u slechts in één land onderworpen bent aan sociale zeker-heid . als u werkt in twee landen voor twee verschillende werkgevers dan bent u sociaal verzekerd in het land waar u woont, in dit geval Nederland . dit betekent dat uitsluitend het Nederlandse sociale zekerheidsrecht van toepassing is . ook over het belgische loon worden sociale zekerheidsbijdragen aangere-kend . voor een verdere toelichting: zie onder-deel 1 .2 . de uitzondering dat u als grensar-beider recht heeft op medische zorg in twee landen blijft van toepassing .

4 . 3 . peNsIoeNomdat u sociaal verzekerd bent in Nederland

bouwt u in Nederland een ouderdomspen-sioen op . dit ouderdomspensioen kan in uw situatie worden aangevuld met een pensi-oenregeling via uw werkgever in belgië en Nederland . voorziet uw belgische werkgever in een groepsverzekering, dan zal uw belgi-sche loon de grondslag vormen voor de op-bouw van uw pensioenrechten in de groeps-verzekering . bij uw Nederlandse werkgever zal de pensioenopbouw worden gerealiseerd op basis van uw Nederlandse loon . als u met pensioen gaat krijgt u dus zowel vanuit belgië als Nederland een aanvullend pensioen . de pensioenuitkeringen zijn belast in uw woon-land (uitgezonderd overheidsfuncties) .

42 43

INdIcatIeve berekeNINg 2012

uItgaNgspuNteN:gehuwdpartner eigen inkomen > 11 .000twee kinderen ten lastebrutoloon op jaarbasis € 19 .000

Tarieven 2012

Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4

Inwoner van belgië werken in belgië

b sociale zekerheid

Inwoner van belgië werken in Nederland

Nl sociale zekerheid

Inwoner van Nederland werken in NederlandNl sociale zekerheid

Inwoner van Nederland werken in belgiëb sociale zekerheid

brutoloon eur 19 .000,00 19 .000,00 19 .000,00 19 .000,00

Inkomensafhankelijke bijdrage zvw - 1 .349,00 1 .349,00 -

subtotaal 19 .000,00 20 .349,00 20 .349,00 19 .000,00

Inkomstenbelasting Nederland - 520,00- 520,00- -

premie volksverzekeringen - 6 .337,00- 6 .337,00- -

heffingskortingen - 3 .555,00 3 .555,00 -

Inkomstenbelasting belgië 1 .221,00- - - 1 .221,00-

belgische gemeentebelasting (7%) 86,00- 64,00- - 86,00-

werknemersbijdrage sociale zekerheid 2 .483,00- - - 2 .483,00-

maaltijdcheques 1 .150,00 - - 1 .150,00

correctie inkomensafhankelijke bijdrage zvw - 1 .349,00- 1 .349,00- -

algemene compensatieregeling - - - -

NETTOLOON werknemer EUR 16.360,00 15.634,00 15.698,00 16.360,00

kosten werkgever

brutoloon 19 .000,00 19 .000,00 19 .000,00 19 .000,00

werkgeversbijdrage sociale zekerheid 6 .650,00 3 .100,00 3 .100,00 6 .650,00

Totaal EUR 25.650,00 22.100,00 22.100,00 25.650,00

INdIcatIeve berekeNINg 2012

uItgaNgspuNteN:gehuwdpartner eigen inkomen > 11 .000twee kinderen ten lastebrutoloon op jaarbasis € 24 .000

Tarieven 2012

Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4

Inwoner van belgië werken in belgië

b sociale zekerheid

Inwoner van belgië werken in Nederland

Nl sociale zekerheid

Inwoner van Nederland werken in NederlandNl sociale zekerheid

Inwoner van Nederland werken in belgiëb sociale zekerheid

brutoloon eur 24 .000,00 24 .000,00 24 .000,00 24 .000,00

Inkomensafhankelijke bijdrage zvw - 1 .740,00 1 .740,00 -

subtotaal 24 .000,00 25 .740,00 25 .740,00 24 .000,00

Inkomstenbelasting Nederland - 1 .099,00- 1 .099,00- -

premie volksverzekeringen - 8 .007,00- 8 .007,00- -

heffingskortingen - 3 .644,00 3 .644,00 -

Inkomstenbelasting belgië 2 .894,00- - - 2 .894,00-

belgische gemeentebelasting (7%) 203,00- 139,00- - 203,00-

werknemersbijdrage sociale zekerheid 3 .137,00- - - 3 .137,00-

werknemersbijdrage bbsz 181,00- - - 181,00-

maaltijdcheques 1 .150,00 - - 1 .150,00

correctie inkomensafhankelijke bijdrage zvw - 1 .740,00- 1 .740,00- -

NETTOLOON werknemer EUR 18.735,00 18.399,00 18.538,00 18.735,00

kosten werkgever

brutoloon 24 .000,00 24 .000,00 24 .000,00 24 .000,00

werkgeversbijdrage sociale zekerheid 8 .400,00 4 .120,00 4 .120,00 8 .400,00

Totaal EUR 32.400,00 28.120,00 28.120,00 32.400,00

44 45

bIjlage 3

socIale zekerheId: vergelIjkINg tusseN NederlaNd eN belgIë1

premIesPeildatum: 1 januari 2011

Voorziening/gebeurtenis2 NEdERLANd3 BELGiË4

1. Ouderdom Algemene ouderdomswet (AOW)• werknemers betalen 17,90% over een maximum

van € 33 .436,- per jaar;• werkgevers zijn geen bijdrage verschuldigd .

Rust- en overlevingspensioen• werknemers betalen 7,50% aan premies;• werkgevers betalen 8,86% aan premies;• geen maximum premieloon .

2. Overlijden Algemene nabestaandenwet (ANW)• werknemers betalen 1,10% over een maximum

van € 33 .436,- per jaar;• werkgevers zijn geen bijdrage verschuldigd .

3. Verpleging Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ)• werknemers betalen 12,15% over een maximum

van € 33 .436,- per jaar;• werkgevers zijn geen bijdrage verschuldigd .

Geneeskundige verzorging• werknemers betalen 3,55% aan premies;• werkgevers betalen 3,80% aan premies;• geen maximum premieloon .

4. Arbeidsongeschiktheid WAO/WiA• werknemers zijn geen premies verschuldigd;• werkgevers betalen 5,70% voor de basispremie;• werkgevers betalen een gedifferentieerde

wga-premie afhankelijk van grootte werkgever . ‘eigenrisicodragers’ betalen geen premies; de werkgever verzekert het risico van arbeidsongeschikte werknemers bij de particuliere sector;

• basispremie is premieloon per dag met max . van € 189,60 .

Arbeidsongevallen• werknemers zijn geen premies verschuldigd;• werkgevers betalen 0,30% aan premies;• geen maximum premieloon .

Voorziening/gebeurtenis2 NEdERLANd3 BELGiË4

5. Werkloosheid Werkloosheidswet (WW)• werknemers zijn geen premies verschuldigd;• werkgevers betalen 4,20% en een sectorpremie

afhankelijk van de bedrijfs- of beroepssector . de premie ww-sectorfonds ligt tussen 0,34% en 11,48% . werkgevers die ‘eigenrisicodrager’ zijn betalen geen sectorpremie;

• basispremie is premieloon per dag met max . van € 189,60 .

Werkloosheid • werknemers betalen een premie van 0,87%;• werkgevers betalen 1,46%;• geen maximum premieloon .

6. Ziekte Zorgverzekeringswet (ZVW)• werknemers betalen een inkomensafhankelijke

bijdrage van 7,75% over een maximum van € 33 .427;

• werkgevers zijn verplicht een vergoeding te verstrekken ten bedrage van de inkomensafhankelijke bijdrage . deze vergoeding bedraagt 7,75% over een maximum van € 33 .427 .

Nominale premie• een nominale premie is verschuldigd voor zvw-

verzekerden van 18 jaar of ouder en wordt betaald aan de zorgverzekeraar;

• de standaardpremie (basis) voor 2011 is ongeveer € 1 .375;

• aanvullende verzekeringen naast de basisverzekering zijn op vrijwillige basis mogelijk .

Uitkeringen ziekte en invaliditeit• werknemers betalen 1,15% aan premies;• werkgevers betalen 2,35% aan premies;• geen maximum premieloon .

Zorgverzekering• de ziekenfondsbijdrage ligt tussen de € 50 en

€ 100;• Inwoners van vlaanderen en brussel zijn een eigen

bijdrage van € 25 per jaar verschuldigd aan de zorgkas (vlaamse zorgverzekering) .

Beroepsziekten• werknemers betalen geen premies;• werkgevers betalen 1,00% aan premies;• geen maximum premieloon .

7. Kinderbijslag Algemene kinderbijslagwet (AKW)• werknemers en werkgevers zijn geen premies

verschuldigd .

Kinderbijslagen• werknemers zijn geen premies verschuldigd;• werkgevers betalen 7,00% aan premies;• geen maximum premieloon .

8. Zwangerschap Wet arbeid en zorg (WAZO)• werknemers en werkgevers zijn geen premies

verschuldigd .

moeder- en vaderschapsverlof• werknemers en werkgevers zijn geen premies

verschuldigd .

1 dit overzicht biedt een zo goed mogelijke vergelijking tussen de verschillende premies over het jaar 2011 . om een en ander overzichtelijk te houden, werd de vergelijkingen beperkt tot de hoofdlijnen . ter volledigheid: op de premies kunnen uitzonderingen van toepassing zijn, afhankelijk van de persoonlijke situatie van een verzekeringsplichtige .

2 het belgische socialezekerheidsstelsel is opgebouwd uit het stelsel van personeel van de particuliere sector en overheidssector, het bijzondere stelsel voor mijnwerkers en zeelieden en systemen van aanvullende sociale zekerheid . In dit memorandum worden alleen het stelsel van personeel van de particuliere sector en overheidssector besproken .

3 In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen de premies volksverzekeringen en de premies werknemersverzekeringen en de premies voor de zorgverzekeringswet . werkgevers zijn een aantal bijzondere bijdragen verschuldigd, die niet in het overzicht worden vermeld . daardoor kan de totale werkgeversbijdrage afhankelijk van het aantal werknemers (veel) hoger zijn dan 24,77% en oplopen tot 40,56% .

4 werkgevers zijn een aantal bijzondere bijdragen verschuldigd, die niet in het overzicht worden vermeld . daardoor kan de totale werkgeversbijdrage afhankelijk van het aantal werknemers (veel) hoger zijn dan 24,77% en oplopen tot 40,56% .

46 47

bIjlage 4

socIale zekerheId: vergelIjkINg tusseN NederlaNd eN belgIë5

uItkerINgeNPeildatum: 1 januari 2011

Voorziening/gebeurtenis NEdERLANd BELGiË

1. Ouderdom Algemene ouderdomswet (AOW)• basispensioenverzekering voor mensen die 65 jaar

of ouder zijn plus eventueel een partnertoeslag voor aow’ers waarvan de partner jonger dan 65 jaar is en geen of weinig inkomen heeft;

• opbouw van 2% per verzekerd jaar tussen 15-65 jaar;

• hoogte aow hangt af van de woonsituatie en hoeveel jaren iemand voor de aow verzekerd is geweest .

Normbedragen • gehuwden/samenwonenden tussen € 9 .416 en €

18 .434 per jaar bij volledige opbouw (afhankelijk van inkomen en leeftijd partner);

• alleenstaanden tussen € 13 .499 en € 17 .031 bij volledige opbouw (afhankelijk van leeftijd kinderen) .

Rustpensioen• recht op rustpensioen vanaf 65 jaar;• rustpensioen is afhankelijk van de

beroepsloopbaan, de lonen en de gezinstoestand;• opbouw per jaar: 1/45 x 60% x loon, verhoogd naar

het prijs- en welzijnsniveau .

2. Overlijden Algemene nabestaandenwet (ANW)• 3 soorten uitkeringen: nabestaanden-, halfwezen-

en wezenuitkering;• uitkering voor nabestaanden van de overledene

die verzekerd moet zijn op basis van aNw op overlijdensdatum;

• uitkering is afhankelijk van inkomen uit arbeid van de overledene of inkomen van nabestaanden . geen uitkering indien brutomaandbedrag loon gelijk aan of meer is dan € 2 .377,11

Nabestaandenuitkering• partner is minimaal 45 jaar oud, voedt een kind op

of is ten minste 66% arbeidsongeschikt;• overlevingspensioen is gebaseerd op het aantal

verzekerde (en premie betaalde) jaren voor het rustpensioen van de overlevende;

• ongehuwd samenwonenden hebben geen recht op nabestaandenuitkering .

Voorziening/gebeurtenis NEdERLANd BELGiË

Normbedragen• minimaal € 5 .723 en maximaal € 14 .191 per jaar

(afhankelijk van aantal kinderen en inkomen);• einde uitkering bij 65 jaar of wanneer nabestaande

hertrouwt of samen gaat wonen .

Normbedragen• als op de overlijdensdatum door de overlevende

een rustpensioen werd ontvangen, heeft de nabestaande recht op 80% van dit rustpensioen (gezinsbedrag);

• als op de overlijdensdatum nog geen rustpensioen werd ontvangen, heeft de nabestaande recht op 80% van het rustpensioen, dat de overledene zou hebben ontvangen als hij op de overlijdensdag de pensioenleeftijd had bereikt en 45 jaar had gewerkt;

• einde uitkering: ingang ouderdomspensioen, hertrouwen overlevende echtgenoot, genieten van beroepsinkomen boven een bepaald grensbedrag of niet meer voldoen aan voorwaarden opvoeden kind of niet meer arbeidsongeschikt .

3. Verpleging Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ)• recht op persoonlijke verzorging, verpleging,

ondersteunende en activerende begeleiding, behandeling en verblijf in een awbz-instelling (afhankelijk van de zorgbehoefte) voor verzekerden op basis van awbz;

• bij een beroep op awbz-zorg is veelal een eigen bijdrage verschuldigd, afhankelijk van inkomen en woonsituatie .

Vlaamse zorgverzekering• maandelijkse vergoeding voor de kosten van

de niet-medische hulp- en dienstverlening of mantelzorg voor verzekerden van de vlaamse zorgverzekering (veelal inwoners van vlaanderen en brussel);

• vergoedingen voor mantelzorg, professionele thuiszorg en professionele residentiële zorg;

• verplichte eigen bijdrage van maximum € 25 per persoon per jaar .

Normbedragen• mantel- en thuiszorg: € 130 per maand;• professionele residentiële zorg: € 130 per maand .

5 dit overzicht biedt een zo goed mogelijke vergelijking tussen de verschillende uitkeringen (en aanspraken) over het jaar 2011 . om een en ander overzichtelijk te houden werden de vergelijkingen beperkt tot hoofdlijnen . ter volledigheid: op de uitkeringen kunnen uitzonderingen van toepassing zijn, afhankelijk van de persoonlijke situatie van een verzekeringsplichtige .

48 49

Voorziening/gebeurtenis NEdERLANd BELGiË

4. Arbeidsongeschiktheid Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WiA)• van toepassing na ziekteperiode van 2 jaar;• recht op 75% van het loon bij volledige en

duurzame arbeidsongeschiktheid (>80%);• recht op 70% van het loon bij volledige, maar niet

duurzame arbeidsongeschiktheid (>80%) of bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid (35%-80%);

• geen uitkering bij arbeidsongeschiktheid <35%;• maximaal dagloon is van toepassing op maximaal

€ 189,60 .

Verzekering voor uitkeringen bij invaliditeit, arbeidsongeschiktheid of beroepsziekten

Primaire arbeidsongeschiktheid• Na de periode van gewaarborgd loon, geeft de

ziekteverzekering recht op een uitkering voor arbeidsongeschikte werknemers;

• de ziekteverzekering betaalt ook vergoedingen voor arbeidsongeschiktheid als gevolg van zwangerschap;

• recht op uitkering als de werknemer ten minste 66% arbeidsongeschikt is;

• het recht op uitkering voor primaire arbeidsongeschiktheid bestaat zolang de rechthebbende als arbeidsongeschikt wordt erkend, maar nooit langer dan 1 jaar na aanvang van de arbeidsongeschiktheid;

• Normbedragen: de uitkering bedraagt maximaal 60% van het loon met een maximum van € 74,40 per dag .

invaliditeitsuitkering• voor werknemers die na 1 jaar nog steeds voor

meer dan 66% arbeidsongeschikt zijn;• Normbedragen: afhankelijk van de gezinssituatie is

het dagloon tussen € 49,60 en € 80,60 .

5. Werkloosheid Werkloosheidsuitkering (WW)• een periodieke uitkering voor werknemers die

volledig of gedeeltelijk werkloos zijn en jonger dan 65 jaar zijn;

• de werkloze moet in de 36 weken (wekeneis) onmiddellijk voorafgaand aan de werkloosheid tenminste 26 weken hebben gewerkt om in aanmerking te komen voor een uitkering van 3 maanden;

• voor de verlengde loongerelateerde uitkering moet de werkloze daarnaast in de 5 kalenderjaren onmiddellijk voorafgaand aan het jaar waarin de werkloosheid is begonnen, in tenminste 4 kalenderjaren loon hebben ontvangen (jareneis) .

Werkloosheidsuitkering • een maandelijkse uitkering voor volledige werkloze

werknemers;• een gedeeltelijk werkloze werknemer kan, onder

voorwaarden, een inkomensgarantie-uitkering krijgen;

• de uitkering is afhankelijk van de gezinssamenstelling en aantal gewerkte dagen en loopt tot 65 jaar;

• de duur van de uitkering is niet afhankelijk van het aantal jaren arbeidsverleden .

Normbedragen• uitkering per maand max . € 1 .394,64

Voorziening/gebeurtenis NEdERLANd BELGiË

6. Ziekte Loondoorbetaling• bij ziekte gedurende 104 weken wettelijk recht op

70% loondoorbetaling door de werkgever;• op basis van cao of bedrijfseigen afspraken

worden veelal afspraken gemaakt over de hoogte van de doorbetaling van het loon (over 104 weken wordt gemiddeld tenminste 70% uitbetaald);

• soms zal de zieke werknemer gedurende maximaal 104 weken recht hebben op een uitkering via de ziektewet (zw);

• als de werknemer na 104 weken nog steeds arbeidsongeschikt is, ontstaat eventueel recht op een uitkering op grond van de wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (wet wIa) (zie ‘arbeidsongeschiktheid’) .

Ziektewet (ZW)• recht op zw bij einde dienstverband op de 1e

ziektedag of tijdens de loondoorbetaling;• regeling bedoeld voor met name de

oproepkrachten, uitzendkrachten zonder vast contract, werknemers met een contract voor bepaalde tijd .

Uitkeringen bij ziekte• de werknemer heeft bij ziekte altijd eerst recht

op loon van de werkgever waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de werknemers met een arbeiderscontract en werknemers met een bediendencontract (gewaarborgd loon);

• recht op loondoorbetaling gedurende 30 dagen .

Gewaarborgd loon voor arbeiders• de eerste 7 dagen behoudt de werknemer zijn

loon, vanaf de 8e tot de 30e dag ontvangt de arbeider een bedrag gelijk aan het nettoloon . Na 14 dagen deels uitkering door ziekenfonds . Na 30 dagen mogelijk recht op een uitkering (zie bij “arbeidsongeschiktheid’);

• Is de ziekte het gevolg van een arbeidsongeval of een beroepsziekte, dan is er de 1e 7 dagen recht op loondoorbetaling . over de volgende 23 dagen is er recht op een aanvulling op de uitkering wegens arbeidsongeval of beroepsziekte (zie ‘arbeidsongeschiktheid’ en ‘ongevallen’) .

7. Kinderbijslag Algemene kinderbijslagwet (AKW)• een tegemoetkoming voor ouders in de kosten

voor het opvoeden en verzorgen van kinderen tot 18 jaar;

• de hoogte van de tegemoetkoming is afhankelijk van leeftijd, woonsituatie en inkomsten van het kind;

• onderscheid in geboorte van de kinderen voor en na 1 januari 1995;

• voor kinderen geboren voor 1 januari 1995 telt ook de gezinsgrootte mee;

• uitbetaling is per kwartaal .

Normbedragen per kwartaal voor kinderen ge-boren voor 01-01-1995• € 278,55 per kwartaal voor een gezin met 1 kind .

de kwartaalbijdrage per kind stijgt ongeveer tussen de € 5 en € 15 naarmate de gezinsgrootte per kind toeneemt .

Kinderbijslag• tegemoetkoming voor ouders met kinderen tot

18 jaar . daarnaast ook een tegemoetkoming voor gehandicapte kinderen tot 21 jaar . voor kinderen die na het 18e jaar nog onderwijs volgen, stage lopen of werkloos zijn na het behalen van het diploma geldt de tegemoetkoming tot 25 jaar;

• de hoogte is afhankelijk van de rang van het kind ten opzichte van andere rechthebbende kinderen in het zelfde gezin;

• uitbetaling is per maand .

Normbedragen per maand • eerste kind: € 86,77• tweede kind: € 160,55• derde en volgende: € 239,92

50 51

Voorziening/gebeurtenis NEdERLANd BELGiË

7. Kinderbijslag Normbedragen per kwartaal voor kinderen ge-boren na 01-01-1995• kind 0-5 jaar: € 194,99• kind 6-11 jaar: € 236,77• kind 12-17 jaar: € 278,55

Kindgebonden budget en kinderopvangtoeslag• onder voorwaarden kan ook recht bestaan op het

kindgebonden budget en kinderopvangtoeslag . dit wordt geregeld via de belastingdienst/toeslagen (www .toeslagen .nl) .

Verhoging leeftijdstoeslag• afhankelijk van leeftijd, rang en geboortejaar van

het kind, varieert tussen € 15,12 en maximaal € 58,57 .

Kraamgeld• bij de geboorte van een kind dat recht heeft op

kinderbijslag is er eenmalig recht op kraamgeld .

Normbedragen• eerste kind: € 1 .175,56• tweede en volgende: € 884,47• voor elk kind uit een meerlingzwangerschap €

1 .175,56

NB: als u in belgië woont en uw partner werkt in loon-dienst in belgië, dan gaat het recht op een belgische kinderbijslag voor op het Nederlandse recht op kinder-bijslag .

8. Zwangerschap Wet arbeid en zorg (WAZO)• regeling van zwangerschaps- en bevallingsverlof

voor de zwangere werkneemster en een uitkering voor iedere werkdag gedurende het zwangerschapsverlof;

• het wettelijke zwangerschapsverlof is 100% van het dagloon met een maximum dagloon van € 189,60 . werkgevers hebben een cao of bedrijfseigen afspraken over doorbetaling van het loon (veelal wordt 100% doorbetaald);

• duur van het verlof is in totaal 16 weken .

Vaderschapsverlof (kraamverlof)• recht op verlof gedurende een tijdvak van 4 weken

met behoud van loon voor 2 dagen .

moederschapsverlof• het recht op moederschapsuitkering is afhankelijk

van gewerkte dagen in 6 maanden;• de uitkering is een percentage van het loon met

een maximum dagloon van € 88,77;• het verlof duurt 15 weken .

Vaderschapsverlof• vaderschapsverlof duurt 10 dagen;• deze dagen zijn op te nemen binnen 30 dagen na

de geboorte;• drie van de tien dagen worden betaald door

de werkgever, de overige zeven dagen worden betaald door de mutualiteit met een maximum dagloon van € 97,06 .

Voorziening/gebeurtenis NEdERLANd BELGiË

9. Geneeskundige zorg Zorgverzekering • verplicht voor de verzekerde voor de zvw in

Nederland;• wettelijk vastgesteld basispakket, waarin onder

meer is opgenomen:- geneeskundige zorg (huisarts, medisch specialist,

geneeskundige ggz);- dyslexiezorg;- paramedische zorg (fysiotherapie, logopedie,

dieetadvies);- mondzorg (tandarts, orthodontist voor kinderen

tot 21 jaar);- farmaceutische zorg (geneesmiddelen op recept);- hulpmiddelenzorg (zoals loophulpmiddelen en

(gebit)prothesen);- verblijf met of zonder verpleging of verzorging

(in ziekenhuis of revalidatiecentrum, maar ook kraamzorg thuis);

- vervoer (per ambulance, taxi, openbaar vervoer of eigen vervoer);

• recht op zorg in natura en/of recht op restitutie van de zorgkosten;

• verplicht eigen risico van € 155 voor elke verzekerde ouder dan 18 jaar;

• kinderen <18 jaar zijn gratis meeverzekerd .

Verzekering voor geneeskundige verzorging• de verplichte verzekering voor geneeskundige

verzorging voor elke werknemer en uitkerings- en pensioengerechtigde (rechthebbende) ongeacht de hoogte van het inkomen;

• recht op vergoeding van de kosten van onder andere de gewone geneeskundige hulp, verlossingen, geneesmiddelen, opname in een ziekenhuis, revalidatie etc .;

• verplichte eigen bijdrage (remgeld) is afhankelijk van de soort zorg;

• aanvullende verzekeringen voor het beperken van eigen bijdrage voor ziekenhuisopnamen (hospitalisatieverzekering) is mogelijk .

10. Ongeval • In Nederland bestaat daarvoor geen wettelijke regeling;

• werkgevers zijn particulier verzekerd voor bedrijfsongevallen .

Wet betreffende de arbeidsongevallen• recht op een uitkering van de

verzekeringsmaatschappij waarbij zijn werkgever een particuliere arbeidsongevallenverzekering heeft afgesloten;

• de hoogte is afhankelijk van het soort uitkering en gebaseerd op een percentage van het basisloon met een maximum van € 36 .809,73 .

52 53

coloFoN

realIsatIe:

redactIe: Gemeente Terneuzen: jeannette groeneveld

Voka – Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen: els delaere, marc d’hoore en wim keygnaert

Accountantskantoor Bolwerk 7: edwin van overmeire en Frits pieterse

FotograFIe: ardvision ©

lay-out eN druk: comith

partNers:- alles voor groene arbeid - dethon - gemeente assenede - gemeente hulst - gemeente sluis - gemeente zelzate - groen college - provincie antwerpen- roc westerschelde- uwv werkbedrijf- vdab

Accountantskantoor Bolwerk 7 edwin van overmeireAccountantskantoor Bolwerk 7 Frits pieterseAm Zeeland lino de jong Benelux adjunct-secretaris-generaal luc willemsBenelux Secretariaat-generaal cindy hardemanBenelux Secretariaat-generaal séverine van mieghemBenelux Secretariaat-generaal karin jacobsBibliotheek Zeeuws-VlaanderenBureau Belgische Zaken Nick taxDe HypothekerDe Hypotheker peter zuurveldDeloitte Belgium karolien martensDethon en VOC Glastuinbouw gijs van den bergDethon en VOC Glastuinbouw denny snelDethon en VOC Glastuinbouw rolf de jongDethon en VOC Glastuinbouw tessa mustersEuregio Scheldemond hans de jongeEuregio Scheldemond bram de kortEures Ronde Tafel Frans pietersEures Scheldemond sarah o'brienFOD Sociale Zekerheid hendrik hermansGemeente Hulst peter van de boogert Gemeente Hulst rik de lavalettaGemeente Sluis jan schaaljeGemeente Sluis mike jansenGemeente Sluis carl poppeGemeente Terneuzen jeannette groeneveldGemeente Terneuzen ruud van leestGemeente Terneuzen saskia de vries - beekeGemeente Terneuzen jeroen beckerGemeente Terneuzen - burgemeester jan loninkGemeente Terneuzen - gemeenteraadslid anja dijkhuis - dielemanGemeente Terneuzen - gemeenteraadslid chantal verlindeGemeente Terneuzen - wethouder co van schaikGemeente Zelzate - gemeentesecretaris willy de meijerGentse Kanaalzone veerle de bockGrenzeloze Kanaalzone ad segersInterfisc birgit killensInterreg Secretariat Copenhagen            petter hartman magnussonIT-bedrijf xandoIVR urbain van heyghenIVR geert van autenboerKamer van Koophandel Zuidwest-Nederland paul geertmanMax MobielMilieutechniek BV eduard van antwerpenMinisterie Binnenlandse Zaken ed priesterMinisterie Buitenlandse Zaken maarten lakNaric marleen roggemanNordic Councel of Ministers                   jacob smidthNordic Councel of Ministers                   johan lindblad

OCMW Assenede geraard de pauwØresund Committee                              daniël perssonØresund Committee                              mikael stammingØresund Committee                              rebecca rosenquistØresund Committee                              claes hakanssonØresund Committee                              eva holmestigØresund Direkt    thomas steffensenPrivaat ondernemer leo jozephProvincie Antwerpen kathleen vanderheydenProvincie Oost-Vlaanderen els piqueurProvincie Oost-Vlaanderen - gedeputeerde marc de buckProvincie Zeeland walter blondeelProvincie Zeeland - gedeputeerde ben de reuRegion Skåne                                      eskil mårtenssonROC Westerschelde gert jan van der bruggeROC Westerschelde jan meesenROC Westerschelde patrick de bruijnRSZ, Rijksdienst voor Sociale Zekerheid bruno de pauwSchiffelers uitzendbureau mustafa kucuktekinSD Worx Filip verwiltSD Worx madeleine blatterSD Worx alde domenSkane Zweden eskil martenssonStad Gent astrid FaelensStad Gent elvira verleyenStad Gent - burgemeester daniël termontStad Gent - schepen van Onderwijs rudy coddensStad Gent - schepen van Werk en Innovatie sofie brackeStichting Alles voor de Groene Arbeid karin vuijkStichting voor Regionale Zorgverlening Ter Schorre anne marie philipsTechnisch Instituut Sint-LaurensTomaholic Group glastuinbouwbedrijf piet de schepperUitzendbureau De Pooter tim de pooterUniversiteit Gent yves jorensUWV - Eures-adviseur Frans buterVDAB louis greif VDAB tony bourguillioenVertegenwoordiging Vlaamse Regering liesbet servranckxVertegenwoordiging Vlaamse Regering Filip d'havéVEV hakima el mezianeVlaams Economisch Vertegenwoordiger katharina desmetVoka els delaereVoka marc d'hooreVoka wim keygnaertVVV Zeeuws-VlaanderenWelzorgWerkservicepunt Zeeuws-Vlaanderen ronald de backZeeuws-Vlaamse Kanaalzone cor riticoZiekenhuis ZorgSaam Terneuzen

met daNk aaN:

met de financiële steun van de europese unie

dit boekje werd voorgesteld op het symposium ‘kansen voor grensarbeid’ op 16 maart 2012 .

54 55