NU

MM

ER

690

JAA

RG

AN

G 6

3 M

AA

Rt

20

11

Vaktijdschrift oVer geVels & daken Jaargang 9 I nummer 3

NU

MM

ER

690

JAA

RG

AN

G 6

3 M

AA

Rt

20

11

Jaargang 9 numm

er 3 2012

ThemaafdIchTIngs-TechnIeken

InTervIew John de baere

themaopperVlaktebehandeling

the shard

In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:

Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche

AESTHETIC COMFORT SPECIALISTT h e s o l u t i o n a g a i n s t d e g r a d a t i o n

®®

Wie dit leest weet dat NeroQom een Aesthetic Comfort Specialist is

NeroQom advertentie Gevelbouw Juni 2012.indd 1 6/11/2012 4:57:31 PM

DucoSlide WoodHout en aluminium in een boeiend samenspel

HO

ME

OF

OXY

GEN

Het ideale huwelijk, geïllustreerd door het boeiende

samenspel van houten lamellen in een aluminium

schuifpaneel. De lamellen worden onzichtbaar bevestigd

binnen het DucoSlide LuxFrame kader. De panelen kunnen

zowel helemaal voor het raam als volledig uit het zicht

geschoven kunnen worden.

info@duco.eu - Bedrijvenlaan 2 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 66 - fax +32 58 33 00 67

We inspire at www.duco.eu

14072009_DUCO_Gevelbouw.indd 11 8/05/12 08:57

Architecten zien ons liever niet.

Smits air

Smitsair luchttechniek. Onopvallend aanwezig.

Ventilatiesystemen maken een gebouw vaak niet mooier. Terwijl een architect het juist met alle vakmanschap en liefde heeft ontworpen. Bij Smitsair werken we daarom al in een vroeg stadium samen met de architect. Zo kunnen wij goed meedenken en ervoor zorgen dat onze lucht toe- en afvoersystemen echt geïntegreerd zijn in het gebouw. Je ziet ze dus zo min mogelijk. Daarbij zijn ze ook nog eens van zo’n hoge kwaliteit dat je er jarenlang niet naar om hoeft te kijken. kijk op www.onopvallendaanwezig.nl

11130514_smitsair.indd 1 03-11-2011 10:05:52

Luchtdicht bouwen is energiezuinig en duurzaam bouwen.

Belangrijk voor de energieprestatie van gebouwen, maar ook

voor een aangenaam en gezond leefcomfort. Deze wijze van

bouwen vraagt om speciale kennis en kunde. Om afdichtings-

materialen die daaraan bijdragen. Celdex beschikt over allebei.

Celdex dichtgarant vormt uw gids in de wereld van luchtdicht

en energiezuinig bouwen. Breeam, energieneutraal, passief of

lage energie? Samen met u wordt, binnen de regels van het

bouwbesluit, bepaald welke keuzes gemaakt moeten worden. U

kunt gebruik maken van onze kennis en jarenlange ervaring met

afdichtingstechnieken. U kunt kiezen uit een reeks van hoog-

waardige producten die Celdex heeft ontwikkeld en produceert.

Wij blijven u vanaf de ontwerpfase tot en met de uitvoering

adviseren en begeleiden.

Celdex dichtgarant stappenplan:

Ook in Celdex dichtgarant spelen wij onze troeven uit:

advisering, maatwerk en flexibiliteit. En dat

ook nog tegen concurrerende prijzen.

Waarom maakt u er geen gebruik van?

Neem contact op met onze afdeling Sales

of bezoek onze website.

T +31 (0) 411 68 24 00F +31 (0) 411 68 53 25E sales@celdex.nlI www.celdex.nl

Ontwerp

Werkvoorbereiding

Uitvoering

Begeleiding

luchtdicht energiezuinig leefcomfort

7

PrettIge vakantIe

De vakantie staat voor de deur. voor u ligt het ideale ‘gereedschap’

om te ontspannen. voor het hoofdartikel zijn we deze maand de

landsgrens gepasseerd. naar Londen om precies te zijn, waar Schel-

debouw in mei 2010 een prachtige opdracht heeft verworven. De

nederlandse gevelbouwer is verantwoordelijk voor de buitenschil van

the Shard, de hoogste wolkenkrabber van europa. Ook de screens,

6.000 in totaal, zijn van nederlandse makelij en door verano speciaal

ontwikkeld voor toepassing in een gesloten gevelelementen.

Dichter bij huis, op Park 20/20 in Hoofddorp, het eerste full

service Cradle to Cradle kantorenpark van nederland, hebben we

een bezoek gebracht aan de eerste twee gerealiseerde kantoren,

die van BSH Huishoudapparaten en Fox vakanties. Het uitgangs-

punt is dat alle gebruikte materialen zonder kwaliteitsverlies

kunnen worden hergebruikt. Dit duurzame concept strijdt tegen

verspilling, vervuiling en uitputting. een mooie gedacht, die inmid-

dels ook is beloond met een Breeam excellent-certificaat.

Daarnaast hebben we in deze ‘vakantie editie’ een drietal thema’s

voor u in petto: oppervlaktetechnieken, afdichtingstechnieken en

gevelbekleding. Diverse bedrijven komen aan het woord, die ieder

in hun eigen specialisaties erop nahouden. Mooi om te lezen dat er

in de verschillende branches volop geïnnoveerd wordt en dat men

voortdurend op zoek is naar nieuwe (lees: betere) oplossingen.

Wij wensen u een prettige vakantie en veel leesplezier!

roel van gils

voorwoord

the shardthe shard: samengestelde scherven van glas 10Unieke maatwerk zonwering voor the shard 13

de karel doormanbouwen in hartje rotterdam 15

VredenbUrgde Vredenburg bezorgt binnenstad Utrecht nieuw gezicht 17

column sven brinkman, ceo neroQom bV 20

de ZilVerlingUniek inno-felssysteem met kromtestralen 21

Vmrg pagina'scolumn bert lieverse 23column green inspirations 25meesterstuk mr. bettina hertstein 27park 20/20 full service cradle to cradle kantorenpark 28de enovatiegevel 36reactieve gevel, gevels die geld opleveren 38het ontwerpen van intelligente gevels 40slimbouwen keurmerken uitgereikt tijdens building holland 42Visitekaartjes 44

probleemoplosser voor het openen en sluiten van deuren 47

1510

3628

vaktijdschrift over gevels en daken

Jaargang 9 | nummer 3verschijnt 6 x per jaarIssn 1572-1310

Uitgever

schatbeurderlaan 6Postbus 249, 6000 ae weertT +31 (0)495 450095f +31 (0)495 521335e info@louwersuitgevers.nlw www.louwersuitgevers.nl

Redactie adresschatbeurderlaan 6Postbus 249, 6000 ae weertT +31 (0)495 450095f +31 (0)495 521335e gevelbouw@louwersuitgevers.nlw www.gevelbouw.info

RedacteurenPatricia van der beek, martijn van den bouwhuijsen, Tjerk van duinen, roel van gils

Eindredactieroel van gils

BladmanagementTim van Lieshout:e t.vanlieshout@louwersuitgevers.nl

Secretariaatmanuela depenbrock

Advertentiesonline aanleveren:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: gevelbouw, wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 ae weert, nederlandT +31 (0)495 450095e info@louwersuitgevers.nl

Abonnementsprijs€ 63,- per jaar excl. bTw Ing 41 71 65t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie bvo.v.v. gevelbouw.Informatie over abonnementen:T +31 (0)495 450095

Adreswijzigingenschriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 ae weert, nederland

OpzeggingenIndien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op zegging is ontvangen, wordt het abon-nement auto matisch met een jaar verlengd.

DoelgroepgeveLboUw is een onafhankelijk vakblad voor de bouw en is bestemd voor architecten, ingenieursbureaus, aannemers, opdracht-gevers, brancheorganisaties, gevelbouwers en toeleveranciers, (bouw)functionarissen in overheids- en semi-overheidsinstellingen en verwante organisaties. de vmrg is inhoudelijk verantwoordelijk voor haar eigen pagina’s.

Vormgeving/Art DirectionLogo reclame- ontwerpbureau bve info@logobv.nlvalerie berben

niets uit deze uitgave mag worden over genomen of ver menig vuldigd zon-der uitdruk kelijke toestemming van de uitgever en zon der bronvermelding. hoewel dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig heid van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen enkele aansprake lijkheid voor schade, van wel ke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslis singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

In samenwerking met:

Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche

9

thema opperVlaktebehandeling 49poedercoaten volgens internationaal kwaliteitslabel 50avantgarde in anodizing 52is anodiseren beter dan…? 55blauwgrijs en antraciet anodiseren 56poedercoater met haal- en brengservice 59Veredelen met duitse gründlichkeit 60pre-anodiseren in agressieve omgevingen 63

thema afdichtingstechnieken 65Verlijmde gevelbekleding 67bsp-siliconenprofielen voor de gevelbouw 68kunststofzachtschuim: flexibel en toch luchtdicht 72besparen met luchtdicht bouwen 74

duurzame vliesgevel volgens aof-principe 77ducoslide zonwering garandeert gezond binnenklimaat 79

thema geVelbeplating 81spannen(d) in de gevelbouw 82Zetwerk met toegevoegde waarde 85

Wijnveen aluminiumbouw: 115 jaar jong 87de glassector anno 2012 volgens john de baere 88Zonwering verhoogt comfort 91

Wie doet wat 93

InhoudN

UM

ME

R 6

90

JAA

RG

AN

G 6

3 M

AA

RT

20

11

VAKTIJDSCHRIFT OVER GEVELS & DAKEN Jaargang 9 I nummer 3

NU

MM

ER

690

JAA

RG

AN

G 6

3 M

AA

RT

20

11

Jaargang 9 numm

er 3 2012

THEMAAFDICHTINGS-TECHNIEKEN

INTERVIEW JOHN DE BAERE

THEMAOPPERVLAKTEBEHANDELING

THE SHARD

In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:In samenwerking met:

Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen Vereniging Metalen Ramen en Gevelbrancheen Gevelbrancheen Gevelbrancheen Gevelbrancheen Gevelbrancheen Gevelbrancheen Gevelbranche Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche

cover: The shard Beeld: verano

nummer 3

6859

5082

10

The Shard

The Shard: samengestelde scherven van glas

The Shard: samengestelde scherven van glas

op de southbank in london bridge Quarter verrijst de ruim 306 meter hoge shard, in de vorm van een glazen punt. het door renzo piano ontworpen ge-bouw wordt de hoogste wolkenkrabber van europa. scheldebouw is verant-woordelijk voor het ontwerpen, produceren en monteren van de gevel van deze nieuwe ‘landmark' in londen.

op de southbank in london bridge Quarter verrijst de ruim 306 meter hoge shard, in de vorm van een glazen punt. het door renzo piano ontworpen ge-bouw wordt de hoogste wolkenkrabber van europa. scheldebouw is verant-woordelijk voor het ontwerpen, produceren en monteren van de gevel van deze nieuwe ‘landmark' in londen.

beeld: veranobeeld: verano

de shard komt vlak naast een van de drukste ov-knoop-punten van Londen (London bridge station) te staan. “dit

gegeven en de beperkte ruimte noop-ten de architect om een verticale stad te ontwerpen,” vertelt rinus de winter van scheldebouw. “daarnaast was de onre-gelmatige vorm van het terrein een be-palende factor voor het ontwerp. het ge-bouw bestaat als het ware uit een aantal samengestelde ‘scherven’ van glas, die de toren een adembenemende uitstra-ling geven, en waar dan ook ten volste gebruik van wordt gemaakt.”

Joint effortde bovenste verdiepingen (verdieping 72 t/m 95) doen dienst als uitkijkplatform met panoramisch uitzicht over Londen. de winter: “de scherven raken elkaar hier niet meer aan. de overige van de in totaal 72 verdiepingen worden benut

de shard komt vlak naast een van de drukste ov-knoop-punten van Londen (London bridge station) te staan. “dit

gegeven en de beperkte ruimte noop-ten de architect om een verticale stad te ontwerpen,” vertelt rinus de winter van scheldebouw. “daarnaast was de onre-gelmatige vorm van het terrein een be-palende factor voor het ontwerp. het ge-bouw bestaat als het ware uit een aantal samengestelde ‘scherven’ van glas, die de toren een adembenemende uitstra-ling geven, en waar dan ook ten volste gebruik van wordt gemaakt.”

Joint effortde bovenste verdiepingen (verdieping 72 t/m 95) doen dienst als uitkijkplatform met panoramisch uitzicht over Londen. de winter: “de scherven raken elkaar hier niet meer aan. de overige van de in totaal 72 verdiepingen worden benut

met kantoren, appartementen, een hotel en restaurants. de flexibele kantoorruim-ten zijn bedoeld als onderkomen voor het ‘belangrijkste commerciële adres’

met kantoren, appartementen, een hotel en restaurants. de flexibele kantoorruim-ten zijn bedoeld als onderkomen voor het ‘belangrijkste commerciële adres’

11

the shard

foTo'sPanoramisch uitzicht over Londen is bij de prijs inbegrepen

95 verdiepingen56.000 m2

15 verschillende geveltypes11.000 elementen900.000 kg aluminium80.000 m2 glas52.000 m1 rvs6.000 zonweringenSTART BOUw mei 2010OplEVERIng juni 2012

Bouwinfo

van de stad. er hebben al enkele promi-nente huurders getekend voor residentie in de toren. Tot deze partijen behoort on-der meer het eerste shangri La hotel in Londen.”aan dit project werd door alle locaties van scheldebouw meegewerkt. In mid-delburg heeft men het grootste gedeelte van het project uitgevoerd: projectma-

nagement, engineering, inkoop en pro-ductie. In warschau werd een deel van de engineering gedaan, in heerlen werd een deel van de productie gemaakt en de Uk heeft de montage verzorgd. “Zo-als je ziet is dit een ‘joint effort’ binnen scheldebouw en dat geeft nog extra cachet aan dit project,” zegt de winter trots.

Dubbele huidgevelhet grootste gedeelte van het gebouw is een dubbele huidgevel met buitenlucht geventileerd, en zelf regulerende zon-wering geïntrigeerd in de gevel. de win-ter: “de grootste uitdaging was dat elke verdieping / vloeroppervlak anders is en dat de gevel onder verschillende graden naar boven gaat. dit had tot gevolg dat we een grote variëteit aan verschillende elementen hadden die voor een logistie-ke uitdaging zorgden, door alle proces-sen heen. Te begrijpen valt dat het suc-ces van dit project grotendeels afhanke-lijk was van de (kwaliteit van) onderlinge samenwerking binnen scheldebouw. hier zie je ook het belang van onze drie pijlers, ‘customer Intimacy’, ‘Product Leadership’ en ‘operational excellence’. we hebben een topproduct gerealiseerd op basis van zakelijk, correct gedrag met onze omgeving en een zo efficiënt en ef-fectief mogelijke operationele uitvoering van taken.” ❚❚

Beeldbepalendezonwering

B u i t e n z o n w e r i n g | R o l l u i k e n | B u i t e n l e v e n | B i n n e n z o n w e r i n g | G a r a g e d e u r e n | S o l a r | w w w .v e r a n o . n l

The Shard, Londen - screens Aluminium roosters

Houten lamellen

De voordelen van Verano als projectleverancier:• Ruime ervaring in maatwerk• Eigen afdeling engineering• Sterk in zonwering voor hybride gevels• Grote diversiteit in binnen- en buitenzonwering• Expertise in structurele zonwering• Verkozen tot ‘Beste Projectleverancier’ door de lezers van Z&R

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze projectadviseur Mike Holtslag: e-mail: m.holtslag@verano.nl of bel: 06-23 13 21 26.

13

the shard

Unieke maatwerk zonwering voor The Shardeen gebouw met een gesloten gevel die onder een hoek van 85 graden staat en 72 verdiepingen beslaat, is niet bepaald standaard te noemen. the shard in londen is dan ook bepaald geen standaard gebouw. Verano leverde voor deze wolkenkrabber ruim 6.000 speciaal ontwikkelde screens.

v ia een leverancier van doeken is verano op een gegeven mo-ment in contact gekomen met scheldebouw, de nederlandse

aannemer die het gebouw een nieuwe vliesgevel bezorgt. “scheldebouw was op zoek naar een partner die de zon-wering voor rekening kon nemen,” zegt henk altena, directeur van verano. “we hebben elkaar gevonden, onze weder-zijdse expertise samengebracht en een product ontwikkeld dat voldoet aan de wensen van de architect.”

werkplatformde aanloop naar de definitieve productie heeft volgens altena zo’n twee jaar ge-duurd. “de uitdaging zat hem voor ons niet alleen in het grote aantal speciaal ont-wikkelde screens, maar ook in de locatie

beeld: verano

en de toepassing van de screens in een gesloten gevelelement. we hebben in het voortraject een groot aantal tests uitge-voerd, waarbij de screens ook in het ge-veldeel werden getest. nadat het ontwerp (de behuizing is knaloranje en het doek neutraal van tint) en de techniek goed werden bevonden, konden we gaan pro-duceren. In onze productiefaciliteit heb-ben we een speciale stellage gebouwd, een werkplatform, waar elke screen met behulp van een computersysteem werd afgesteld. op locatie in Londen zijn de mogelijkheden immers beperkt. vervol-gens werden de screens naar schelde-bouw in middelburg getransporteerd, al-waar ze in het geveldeel werden geplaatst om naar Londen vervoerd te worden.” de productie van de screens voor The shard heeft ruim een jaar geduurd. altena:

“we hebben de productie van schelde-bouw gevolgd. verano assembleert ruim 130.000 producten per jaar. de 6.000 screens voor The shard konden we mooi uitsmeren over een jaar, tussen de andere producten door. daarnaast hebben we voor de onderste zes verdiepingen ook de zonwering geleverd met rvs-brackets, die we zelf op locatie hebben gemonteerd.”

verano is vmrg-partner en totaalleve-rancier op het gebied van zonwering, buitenleven en solartoepassingen. “we gaan steeds meer projectmatig te werk, voornamelijk samen met gevelbouwers,” vertelt altena. “het concept van het ge-veldeel met geïntegreerde zonwering voor The shard is natuurlijk op meer dan één project toepasbaar. wij kunnen zowel de binnen- als buitenzonwering, evenals beeldbepalende zonwering leve-ren. de kracht van verano zit hem boven-dien in de eigen productontwikkeling.” en dat heeft de onderneming vorig jaar onder meer de prestigieuze titel ‘beste Projectleverancier 2011’ opgeleverd. Le-zers van vakblad Z&r, specialisten op het gebied van zonwering, hebben deze award toegekend aan verano. ❚

Van woningbouw tot utiliteitsbouw, in België en Nederland

www.vorsselmans.be

Uw partner voor gevelconstrUcties

15

de karel doorman

Bouwen in hartje Rotterdamnieuwbouwproject de karel doorman is een 22 bouwlagen tellend apparte-mentencomplex, gerealiseerd bovenop een bestaand winkelcentrum in hartje rotterdam. Vorsselmans nV heeft de geïsoleerde puien in de appartementen geleverd en gemonteerd, evenals de glazen schil rondom het gebouw. Volgens mark Vorsselmans vooral logistiek gezien een uitdaging.

vorsselmans nv werd door Ibelings van Tilburg architec-ten en aannemer van wijnen al in de ontwerpfase bij het project betrokken om invulling te geven aan het tech-nisch ontwerp van de gevel. “omdat het nieuwbouw-

complex bovenop een bestaand gebouw werd gerealiseerd, was een lichtgewicht constructie een vereiste,” vertelt mark vorssel-mans. “dat bracht de nodige beperkingen met zich mee. Zo is de staalconstructie ingevuld met op de bouw gemonteerde hsb-elementen, inclusief isolatieglas. we hebben daartoe speciaal een nieuw profiel ontwikkeld om het esthetisch en technisch uitgangs-punt op elkaar te kunnen laten afstemmen. de puien zijn van bin-nenuit gemonteerd, de glazen schil van buitenaf. ”

Just-in-timeIn totaal heeft vorsselmans zo’n 3.900 m2 aan puien geleverd en ruim 7.500 m2 aan glazen gevelbekleding. de glazen bui-tenschil fungeert als terrasafscheiding van de appartementen en is voorzien van een zeefdruk. vorsselmans: “de glazen schil is met speciaal ontwikkelde ankers bevestigd. om überhaupt tot montage te kunnen overgaan, hebben we heel wat trucs moeten uithalen. met verschillende hulpconstructies werd bo-vendien de hefsteiger aangepast. een en ander had wederom te maken met de gewichtsbelasting. een bouwkraan zorgde voor de toevoer van de grote glasplaten naar de steiger.”

Gebouw voor renovatie-optoppen

beeld: Ibelings van Tilburg architecten

behalve een uitgekiende logistiek op de bouw speelden nog meer (externe) zaken een rol in de realisatie van de buitenschil. Zo is de ligging van de karel doorman natuurlijk voor bouw-activiteiten verre van ideaal, midden in het drukke centrum. enerzijds diende de aanvoer van materialen stipt, just-in-time te gebeuren en anderzijds speelde de veiligheid uiteraard een grote rol in het geheel. wat nou als er een glasplaat uit de kraan zou vallen? op de begane grond is immers volop beweging van winkelend publiek. kortom, een grote uitdaging. daar-

naast hadden we ook nog te maken met de wisselende weers-omstandigheden, niet geheel onbelangrijk bij het werken op hoogte. de goede voorbereiding betaalde ons later wel uit. we konden gemiddeld tussen de 50 en 80 m2 per dag monteren.”

vorsselmans nv verkeert momenteel in de afrondende fase. het complex zal naar verwachting net voor de zomervakantie worden opgeleverd. de verkoop van de luxueuze stadsappar-tementen is reeds in volle gang. ❚

Met Schüco zet u een stap in de toekomst. Schüco Energy3 Buildings: gebouwen die energie besparen, winnen én

managen. Naast de zeer efficiënte en energiebesparende gevelelementen van het Schüco 2° systeem, zijn het de

ProSol TF zonnepanelen in de gevel die ervoor zorgen dat het gebouw meer energie genereert dan verbruikt. Deze

energie kan via het Schüco SmartNet direct worden gebruikt voor LED verlichting, automatisering, ventilatie, koeling

en e-mobiliteit.

Daarnaast levert Schüco ook een duurzame renovatieoplossing, zodat het gebouw weer voldoet aan de standaard

van morgen. Investeren in de Schüco Renovatiegevel ERC 50, die voor de oude gevel wordt geplaatst, levert in alle

opzichten een kostenbesparing op en is een waardevermeerdering van uw vastgoed. Met de oplossingen van Schüco

behoort het gebouw tot het hoogst haalbare op het gebied van duurzaamheid. www.schueco.nl

Een gebouw voor nuen de toekomst

Groene technologie voor de Blauwe PlaneetSchone energie met Solar en kozijnen

SCHUCOH1076_111125_adv_230x297_alg_gevelbouw_fc_DEF.indd 1 25-11-11 13:53

17

Vredenburg

De Vredenburg bezorgt binnenstad Utrecht nieuw gezichtde binnenstad van Utrecht krijgt een nieuw gezicht, en daarvan vormt ook de Vredenburg een belangrijk onderdeel. de Vredenburg is de eerste fase van het nieuwe hoog catharijne en betreft een multifunctioneel gebouw waar wonen, werken en winkelen centraal staat. Wijnveen aluminiumbouw heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de uitstraling van het complex.

op 1 december 2009 werd ge-start met de bouw van de vre-denburg in opdracht van de gemeente Utrecht. dit was te-

vens het startschot voor de ontwikkeling van nieuw hoog catharijne. corio heeft in de vredenburg 6.000 m2 retail ontwik-keld, terwijl de 76 appartementen daar-boven op conto van Ing real estate ko-men. onder het gebouw bevindt zich een openbare fietsparkeerkelder voor ruim 800 fietsen. Leuk detail: de vredenburg ontleent haar naam aan het kasteel dat in 1529 werd gebouwd. de fundamenten

beeld: wijnveen aluminiumbouw

van het kasteel zijn zichtbaar geworden. de indeling van het nieuwe vredenburg volgt voor een belangrijk deel deze fun-damenten en de restanten blijven voor de toekomst behouden en blijven zichtbaar in de ondergrondse fietsenstalling.

115 jaarde eerste twee bouwlagen van de vre-denburg vervullen zoals gezegd een re-tailfunctie. de 76 appartementen daar-boven zijn verdeeld over in totaal zes bouwlagen. “de architect poogde met de gevels een verticaal karakter te be-

werkstelligen,” vertelt hans Janssen, directeur van wijnveen aluminiumbouw. we zijn door de bouwende partij (bam, regio Utrecht) al in een vroeg stadium betrokken bij het project, om gezamenlijk alle onderdelen optimaal op elkaar aan te laten sluiten van de bouwende partijen werd verwacht om de beschikbare werk-tekeningen uit te werken tot verfijnde, kwalitatief hoogstaande details. en daar hebben wij onze kennis en ervaring (we bestaan reeds 115 jaar) op los gelaten. we hebben daartoe alles in huis, onder één dak: van engineering tot montage.” ›

Met Schüco zet u een stap in de toekomst. Schüco Energy3 Buildings: gebouwen die energie besparen, winnen én

managen. Naast de zeer efficiënte en energiebesparende gevelelementen van het Schüco 2° systeem, zijn het de

ProSol TF zonnepanelen in de gevel die ervoor zorgen dat het gebouw meer energie genereert dan verbruikt. Deze

energie kan via het Schüco SmartNet direct worden gebruikt voor LED verlichting, automatisering, ventilatie, koeling

en e-mobiliteit.

Daarnaast levert Schüco ook een duurzame renovatieoplossing, zodat het gebouw weer voldoet aan de standaard

van morgen. Investeren in de Schüco Renovatiegevel ERC 50, die voor de oude gevel wordt geplaatst, levert in alle

opzichten een kostenbesparing op en is een waardevermeerdering van uw vastgoed. Met de oplossingen van Schüco

behoort het gebouw tot het hoogst haalbare op het gebied van duurzaamheid. www.schueco.nl

Een gebouw voor nuen de toekomst

Groene technologie voor de Blauwe PlaneetSchone energie met Solar en kozijnen

SCHUCOH1076_111125_adv_230x297_alg_gevelbouw_fc_DEF.indd 1 25-11-11 13:53

WIJ BOUWENAAN UW

UITSTRALING

Postbus 486 Wageningen6700 AL Wageningen

Nudepark 1796702 DZ Wageningen

T 0317 421 105F 0317 422 014

E info@wijnveen-alu.nlW www.wijnveen-alu.nl

Voor alle maatwerk in:

Complete gevels

Glasdaken

Winkelpuien

Ramen en deuren

Automatische schuifdeuren

Serres

aluminiumbouw bv

19

Vredenburg

Schücowijnveen heeft voor de vredenburg in totaal 1.300 m2 vliesgevel, 1.400 m2 alu-minium puien, waarvan 225 m2 brandwe-rend, 760 m2 (114) schuifpuien voor de appartementen en zo’n 70 m2 aan hard-glazen deuren geleverd en gemonteerd. Janssen: “we zijn reeds 50 jaar premium partner van schüco en hebben gekozen voor het fw50 +-systeem voor de alumi-nium vliesgevels en aws 65 en aws65 g30 (30 minuten brandwerend) voor de

aluminiumkozijnen. daar waar in de ap-partementen eisen werden gesteld ten aanzien van brandwerendheid, zowel bin-nen als buiten, hebben we stalen kozijnen toegepast, van het type Janssen econo-my 50 en Janssen Janisol, en tot slot zijn de kozijnen bij de binnentuinen ook door ons geheel geleverd en gemonteerd.” de vliesgevel, gesitueerd ter hoogte van de winkels en de entreepartijen op de begane grond, sluit volgens Janssen qua uitstraling perfect aan op de natuursteen gevel.

de vredenburg heeft tijdens de uitvoe-ring de hoogste score behaald op het certificaat bewuste bouwers en heeft inmiddels ook de breeam classificatie goed verworven. behalve de vliesgevels en puien van de vredenburg heeft wijn-veen aluminiumbouw ook het vliesgevel-systeem, de aluminium kozijnen en de 60 meter lange lichtstraat geleverd voor het tegenoverliggende pand de singel-borgh. eveneens in opdracht van bam, regio Utrecht. ❚

foTo bovenDe Vredenburg ontleent haar naam aan het kasteel dat in 1529 werd gebouwd

foTo rechTsDe eerste twee bouwlagen vervullen een retailfunctie, daarboven komen 76 appartementen.

WIJ BOUWENAAN UW

UITSTRALING

Postbus 486 Wageningen6700 AL Wageningen

Nudepark 1796702 DZ Wageningen

T 0317 421 105F 0317 422 014

E info@wijnveen-alu.nlW www.wijnveen-alu.nl

Voor alle maatwerk in:

Complete gevels

Glasdaken

Winkelpuien

Ramen en deuren

Automatische schuifdeuren

Serres

aluminiumbouw bv

20

colomn sven brinkman

Aluminium Taboe

heeft het taboe in de jaren ’70, op het gebruik van aluminium in de gevel, nu pas zijn echte effect?In 40 jaar tijd is er van Onderhoudsvrij naar Onderhoudsarm naar Verplicht Onderhoud geswitcht. Een 100% verschil! Aluminium ging ooit de competitie aan met hout, en om de eerste aluminium gevelmaterialen te introdu-ceren werd toen de term Onderhoudsvrij als verkoopargument gebruikt. dat klonk uiteraard aanlokkelijk voor de klant, maar was dit ook echt zo?Als diplomatieke tussenoplossing werd soms ook wel Onderhoudsarm gebruikt.Maar nu, nu wordt meer en meer Verplicht Onderhoud zelfs als garantieeis gesteld. Reden? Omdat zo-wel opdrachtgevers en gevelbouwers door schade en schande wijs zijn geworden. maar hoe ziet dat Verplichte onderhoud er dan uit?Vaak wordt slechts een creatieve tekstbewerking van de VMRG aangeboden ongeacht of het een serre in iemands achtertuin is of het grootste utiliteitsbouwproject van Nederland.te pas en te onpas worden die adviezen en voorschriften gebruikt en misbruikt. Naar mijn mening kan dit veel beter en moet er per project onderhoud op maat worden besteld. Recent zei een gerespecteerde coater dat aluminium misschien nu pas uit zijn kinderschoenen groeit. Zowel op technisch en esthetisch niveau hebben jarenlang de nodige trials & errors plaats gevonden en eindelijk professionaliseert de onderhoud-, renovatie- en reparatiemarkt. Als dat echt zo is, dan zou het maken van nieuwe fouten kunnen worden beperkt of zelfs voorkomen. Want let op; er zijn wederom nieuwe materialen die in de gevel worden geintroduceerd. Wordt dit weer een taboe of is bijvoorbeeld composiet het nieuw toe te passen moderne gevelmate-riaal van de jaren ‘10?Ik opteer een esthetische commissie in de VG - Vereniging Gevel met als taak het leven van de moderne gevel informatief te faciliteren vanaf iemands idee om te bouwen, de ver-/aankoop, engineering, bouw, oplevering tot en met de hele exploitatie. In de conservatieve bouwmarkt is een revolutie noodzakelijk. Wij zijn al begonnen, doet u mee? Sven BrinkmanCeo NeroQom BV

column

21

de Zilverling

Uniek InnO-felssysteem met kromtestralende Zilverling is een imposante zilveren reus aan de rand van het eendrachtspark in amsterdam geuzenveld. de metalen huid, die zich rond de toren krult, is opgebouw met het inno-felssysteem van king-facade. de Zilverling is het eerste project waarbij het felssysteem met kromtestralen, zowel hol als bol, is toegepast.

als gevelbekleding is voor falzinc gekozen, aluminium met een gepatineerde toplaag van zink. dit materiaal leent zich uitstekend voor ronde en vloeiende vormen en de reflectie van de metalen gevelbekleding zal dit

versterken. om de vloeiende vorm van de gevel te benadrukken bestaat de gevel uit horizontale banden opgebouwd uit een ho-rizontaal felssysteem. een terugliggende horizontale band met hierin opgenomen de raamopeningen en een verbrede band, de borstwering, vloeit samen met de buitenruimtes. gevelonderhoud is een belangrijk aandachtspunt geweest bij de ontwikkeling van de gevel. op een traditionele fels die ho-rizontaal wordt toegepast blijft namelijk water staan, wat zorgt voor vervuiling van de gevel. het toegepaste Inno-felssysteem van king-facade is een prefab geprofileerd gevelsysteem dat zowel horizontaal als verticaal kan worden toegepast. dit sy-steem heeft als grote voordeel dat deze, bij horizontale toepas-sing, goed afwatert vanwege de vorm van de fels. de gevel heeft daarom weinig onderhoud nodig als gevolg van vervuiling.

Kromtestralenhet Inno-felssysteem is een zelfdragend en stapelbaar systeem met een blinde bevestiging. de elementen worden in elkaar ge-klikt volgens het ’mannetje-vrouwtje-principe’. dit zorgt voor een snelle bouwtijd en een strak uiterlijk. daarnaast is er geen volledig uitgetimmerde en ventilerende achterconstructie nodig, wat het goedkoper maakt ten opzichte van traditionele felstech-nieken. verder is er de keuze uit variabele werkende breedtes van het gevelpaneel. bij de Zilverling is dit dan ook toegepast in de verschillende horizontale banden op de gevel. speciaal ont-wikkelde prefab hoeken zorgen ervoor dat het lijnenspel van de gevel blijft doorlopen. de Zilverling is het eerste project waarbij het Inno-felssysteem met kromtestralen, zowel hol als bol, is toegepast. aanvankelijk was een kromtestraal mogelijk van 1,8

meter, bij een dikte van 1 millimeter falzinc. aangezien het hier om een Pilotproject ging is er in de fabriek van king-facade in brabant een mock-up (schaal 1:1) gebouwd van een stuk gevel met balkon. aan de hand van de mock-up en de vele contacten tussen gevelbouwer, architect en aannemer zijn er allerlei opti-malisaties doorgevoerd en is de gevel volledig doorontwikkeld.

met de bestaande fels van het Inno-felssysteem was het in eerste instantie niet mogelijk de gewenste kromtestraal te reali-seren. om dit mogelijk te maken is een nieuwe fels ontwikkeld. king-facade heeft een speciale profileer- en walsmachine laten maken om de gewenste profilering te realiseren. hierbij wordt gewerkt met een tolerantie van slechts 1 millimeter voor een supervlak en strak uiterlijk. deze nieuwe techniek, het profileren en walsen van het gepatineerd aluminium in de nieuwe fels en kromtestraal is door corus goedgekeurd en volledig gegaran-deerd voor 10 jaar. daarnaast is de gevel uitvoerig getest op waterdichtheid en geluidsbelasting door neerslag op de gevel en voldoet aan alle gestelde eisen. ❚

22

Bij bouwbeslag is ervaring hét kenmerk van de expert. Op het ‘schild van verdienste’ van Sanoco bouwbeslag staat

ruim 30 jaar vakkennis en vakkundigheid. Ons assortiment telt meer dan 25.000 producten. Iedere gevelbouwer krijgt

bij Sanoco een ridderlijke behandeling. Want een goede relatie scharniert op samenwerking, meedenken en bruikbare

oplossingen aandragen. Wij zijn ontwikkelaar én producent van producten voor de projectbouw. Sanoco heeft de

kortste lijnen tussen vraag en antwoord, de kortste lijnen tussen probleem en oplossing. De kortste lijnen naar gemak!

2213

2-3

Sanoco bouwbeslag

Nieuwhuisweg 3, 5804 AN Venray

T + 31 (0)478 519 770

E sanoco@sanoco.com

I www.sanoco.com

Bouwbeslag Productontwikkeling Projecten

23

Onlangs besprak ik met een aantal mensen in de In-novatie Community van Slimbouwen het onderwerp innoveren. Alhoewel er velen zijn die in deze moeilijke marktomstandigheden voortdurend op zoek zijn naar vernieuwing en nieuws, zijn er evenveel die denken dat het niet voor hen zelf maar voor anderen is.Al snel kwamen we tot een verhelderend tekeningetje dat ik hieronder ter overweging mee geef:

column

In dit schema is af te lezen dat innovatieve producten noodzakelijk zijn om verzekerd te zijn van een goede positie in de markt die op ons afkomt. Innoveren is wanneer veranderingen aan de orde van de dag zijn geen hobby of bijkomstigheid, maar een noodzakelijkheid. Natuurlijk kun je het bedenken van innovatieve producten en diensten aan anderen overlaten maar uit het oogpunt van concurrentie is dat ook geen optie. En dan zijn we beland bij de essentie van het ondernemen. Het inschatten van mogelijkheden en benutten van kansen voor bedrijven. Het is geen vanzelfsprekendheid meer dat datgene wat we maken of bedenken automatisch leidt tot tevreden klanten. Immers de moderne klant heeft veel alternatieven en mogelijkheden en is zeer kritisch. Maar toch dient de industrie het lef te hebben om nieuwe producten en diensten te bedenken en in de wereld van de klant te introdu-ceren. Dit heeft risico in zich, maar aan de klant vragen hoe hij of zij de toekomstige gevel ziet, gaat ook niet. Dit zal vanuit onze innovatie en kennis moeten komen. We dienen dus niet alleen een innovatiestrategie te hebben, maar ook een klantstrategie waarin we meerdere klanten gedefinieerd hebben. En dat zijn wellicht niet de bedrijven of orga-nisaties die vandaag in onze bestaande markt onze facturen betalen. Het is wellicht niet meer de wereld van de bouw, maar die van gebruikers, beheerders, eigenaren van gebouwen etc. die meer dan ooit hun stempel zullen drukken op de feitelijke producten en diensten. Zij zullen minder begrip hebben voor de beperkingen en de aard van het bouwen of produceren. Met dit laatste moeten we overigens geen enkele klant confronteren, deze heeft immers meer met het eindproduct en de functies die het eindproduct kan vervullen.Kortom ook onze werkwijze en wijzelf zijn onderwerp van innovatie als we succesvol willen zijn.

Bert LieverseDirecteur VMRG

Nieuwe producten, diensten, Bestaande producten, diensten en processen vanuit innovatie: processen:

Markt van de toekomst in Succes Aanbod past niet bij vraageen veranderende samenleving

Bestaande markt, keert niet Aanbod past niet bij vraag Aanbod wordt maar matigterug in toekomst gevraagd t.g.v. crisis

Energie besparen? Maak het luchtdicht!

Luchtdicht bouwen met Tremco illbruckHet voordeel van luchtdicht bouwenDoor ongewenste openingen rond gevelelementen (zoals kozijn en dak) af te dichten behaalt u vele voordelen. Zo worden vochtproblemen door condensatie voorkomen, wordt ener-gieverlies aanzienlijk verminderd en betekent luchtdicht gegarandeerd waterdicht.

Al 20 jaar de vormgever van luchtdicht bouwenLuchtdicht bouwen is duurzaam bou-wen. En met Tremco illbruck haalt u de specialist in huis, die ruim 20 jaar geleden al is begonnen als pionier op het gebied van luchtdichting. Gelukkig volgen velen ons nu om gezamenlijk aan de normen voor duurzaamheid te voldoen.

Eenvoudige oplossingen voor renovatie en nieuwbouwTremco illbruck biedt hét systeem om in alle renovatie- en nieuwbouwtoe-passingen de perfecte luchtdichtheid te verzorgen. Met gedegen persoon-lijk advies, training, aanwezigheid op de bouwplaats en garantie maakt Tremco illbruck luchtdicht bouwen eenvoudig.

Tremco illbruck B.V. • Postbus 20 • 4240 CA Arkel • Tel: (0183) 56 80 19

Fax: (0183) 56 80 10 • info-nl@tremco-illbruck.com • www.tremco-illbruck.com

Scan de QR-code of kijk op www.luchtdichtbouwen.nl

Adv_LDB_Gevelbouw_236x303mm.indd 1 14-06-12 11:52

25

column

‘Bewust onafgemaakt’ voor sociale duurzaamheid

De huidige pluriculturele maat-schappij vraagt om een andere manier van ontwerpen. Het gaat hierbij niet alleen om het fysieke, tastbare gebouw en de ruimte in de stad – de hardware. Deinformele circuits die het gebouw en de openbare ruimte gebruiken, zijn minstens zo belangrijk – de software. In zowel de hardware als de software bemerk ik een duidelij-ke discrepantie tussen de formeel geplande stad en de informeel geleefde stad. De sterkste aan-wijzing hiervoor is dat in de wijk zelf initiatieven worden ontplooid om in verschillende behoeften te voorzien die vanuit het beleid of de

ontwerpers niet zijn bedacht. Al die functies, activiteiten en ontwikke-lingen zijn inzichtelijk te maken en op basis hiervan is het mogelijk tot actuele en relevante ontwerpuit-gangspunten te komen. Nederland is op veel vlakken te formeel en het vergt een verandering van mentaliteit om dit te veranderen. De benodigde mentaliteitsveran-dering betreft voornamelijk het ruimte laten voor diversiteit in invulling, in plaats van de ruimte volledig te definiëren. Hierdoor ontstaat er levendigheid in de wijk. Ruimte laten voor ruimte en de hardware teruggeven aan de bewo-ners, die de software zelf toevoe-

gen. ‘Bewust onafgemaakt’ is het motto. We moeten interdisciplinair op zoek naar meerdere modellen die duurzaamheid brengen binnen een gebied dat maatschappelijke, sociale, culturele en architec-tonische problemen kent. Het gewenste pluriculturele karakter krijgt vorm door ruimte te laten aan allerlei informele fenomenen die al zichtbaar zijn. Door dit niet te normaliseren of uit te bannen maar juist te omarmen, ontstaat er ruimte voor innovaties. Een derge-lijke benadering biedt mensen van uiteenlopende welvaartsniveaus ruimte voor persoonlijke ontwikke-ling en groei binnen de wijk. ❚

Ergün Erkoçu (1980, Den Haag) is architect en creatief directeur van CONCEPT0031. Zijn huidige projecten on-derzoeken het pluriculturalisme, (inter)nationale stedelijke ontwikkelingen en de consequenties van een veranderende Nederlandse samenleving. Daarbij wordt gewerkt vanuit sociaal-maatschappelije betrokkenheid en wordt ingezet in een duurzame samenleving middels een interdisciplinaire aanpak, wat in de praktijk resulteert in het oplossen van ingewikkelde vraagstukken.

Daarnaast vervult Ergün Erkoçu verschillende adviesfunc-ties in besturen en commissies op het gebied van architec-tuur, beeldende kunsten, podiumkunsten en kunstonderwijs waarbij wordt ingezet in een duurzame combinatie tussen artistieke ambities en ondernemerschap.

Green Inspirations

Het dossier over groen en duurzaam bouwen is te volgen op www.vmrg.nl onder themadossiers/Green Inspirations.

Fotografie: RobertJan Verhagen

27

december 2010 GEVELBOUW 67

Onlangs overleed schrijver HarryMulisch. Volgens kenners de laatstevan ‘De Grote Drie’. Zoals gebruikelijkstond onmiddellijk een keur aanopkomende en gevestigde schrijversklaar om onze televisie te dominerenmet verhalen over hun bewonderingvoor H.M.. Zonder uitzondering warenze allemaal reuze geïnspireerd geraakt door diens stijl. Door eenenkeling werd hij zelfs omschrevenals ‘de Homerus’ van de huidige tijd.De inspiratie door de ‘meester’ staatechter niet garant voor voldoendeeigen scheppend vermogen van deMulisch adepten. Daardoor is – al danniet geoorloofd – kopieergedrag nietondenkbaar. Ook in de bouw is diteen niet onbekend fenomeen.

Recentelijk moest door tussenkomstvan een arbiter uitkomst worden geboden in een geschil waar tweeopdrachtgevers en hun voormalig aannemer de hoofdrol speelden. Deze opdrachtgevers hadden met deaannemer, op grond van een ontwerpvan hun architect, een aannemings -overeenkomst voor de bouw van eentwee-onder-één-kapwoning gesloten. In de technische omschrijvingbehorend bij deze overeenkomst wasopgenomen: “Het is de aannemer uitdrukkelijk niet toegestaan ooit een kopievan het ontwerp te verkopen dan wel totuitvoer te (laten) brengen anders dan naschriftelijke goed keuring van beideopdrachtgevers.” Enkele jaren na deoplevering van de woningen is door deaannemer een bouwplan uitgevoerdbestaande uit twee twee-onder-één-kapwoningen. De opdrachtgevers stellen nu dat hetbouwplan onmiskenbare gelijkenis methet ontwerp van hun woningen vertoont en derhalve uitsluitend kanzijn ontleend aan het, naar hunmening, unieke ontwerp van hunwoningen. Daardoor is door de aan-nemer onrechtmatig gebruik gemaaktvan het ontwerp van hun architect.

De aannemer betwist dat hij het ont -werp van de opdrachtgevers één opéén heeft gebruikt. Hij stelt dat hetbouwplan op elf punten verschilt methet ontwerp van de opdrachtgevers endat daarmee aantoonbaar geen sprakeis van een volledig identiek bouwplan.Bovendien is het architectonische concept van beide bouwplannen nietuniek omdat de zogeheten ‘retro jarendertig stijl’ inmiddels al meer dan 10jaar door het gehele land wordt gerea -liseerd door verschillende architectenen bouwbedrijven.

Arbiter overweegt dat het ‘dertigerjaren ontwerp’ van de opdrachtgeverseen thans veel voorkomende ontwerp-stijl is waarbinnen zich talloze vari -anten manifesteren. Gelet hierop isarbiter van oordeel dat genoemdebepaling uit de technische omschrij -ving niet te ruim dient te worden uit -gelegd. Het zou naar zijn oordeel nietaanvaardbaar zijn dat de aannemerdoor deze bepaling in belangrijke matebeperkt zou worden om binnen debedoelde ontwerpstijl diverse varian -ten te kunnen realiseren. Ook uit de inhet geding gebrachte stukken alsmedeuit hetgeen arbiter bij de bezichtigingheeft waargenomen, is hem niet ge bleken dat het ontwerp van hetbouwplan identiek is aan dat van dewoningen van de opdracht gevers. Naar het oordeel van arbiter kan hetbouwplan derhalve niet worden aan -gemerkt als een kopie in de zin vangenoemde bepaling in de technischeomschrijving. Hij wijst de vorderingenvan de opdrachtgevers tot schadever-goeding en tot een verbod voor toe -komstig gebruik van het oor spronke -lijke ontwerp dan ook af.

Meent u meer unieks in uw mars tehebben dan uw DNA? Kies dan vooreen check-up en een stijlvolle scan bijde leden van de VMRG. Daar voorkomtu onplezierige verrassingen mee!

MEESTERSTUKMR.BETTINAHERTSTEIN

Stijlloos

Mr. Bettina Hertsteinwww.bouwrechtbedrijf.nl

GB74 12-2010 Binnenwerk_Marc:Opmaak 1 17-12-10 15:17 Pagina 67

m e e s T e r s T U kmr. beTT Inah e r T s T e I nEen dak met

een luchtje

ij de verbouwing van een bedrijfsruimte begon het liedje met een gebruikelijke intro. De opdrachtgever heeft

een hoofdaannemer gecontracteerd, die op zijn beurt een onderaannemer heeft gecontracteerd. Gerealiseerd dient te worden een overkapping over een bestaande betonnen compos-teringsvloer van het compostbedrijf van de opdrachtgever. De overkap-ping is in zadeldakvorm uitgevoerd met vakwerkspanten rustend op betonnen kolommen. Er is niet-verzinkt staal gebruikt voorzien van een schilderwerkcoating (na stralen SA 2,5) met een totaaldikte van 700 micron, bestaande uit 25 micron epoxy lasprimer, 75 micron Fengaard primer en 3 x 200 micron Quard HS. De gevels van de hal boven de borstwering bestaan uit circa 5 meter hoge openingen tot aan de dakconstructie. Deze openingen zijn afgedicht met groene zeildoeken met een open structuur. Lucht en daarmee de mestdampen in de hal worden boven in de dakconstructie mechanisch afgezogen. Enkele jaren na de oplevering blijkt er sprake te

zijn van corrosie aan de staalcon-structie. De opdrachtgever doet een beroep op de door de hoofdaannemer op grond van paragraaf 22 lid 3 UAV 1989 afgegeven garantie ter zake het schilderwerk van de staalconstruc-tie voor de duur van 10 jaar vanaf de oplevering. De hoofdaannemer betwist dat hij aansprakelijk is en spreekt vervolgens zijn onderaanne-mer aan op grond van diens afgege-ven tienjarige verzekerde garantie. Ook de onderaannemer meent dat hij niet aansprakelijk is voor de opgetreden corrosie. Overleg tussen partijen heeft niet tot een minne-lijke oplossing geleid. Arbiters wordt verzocht de zaken samengevoegd te behandelen. Arbiters zijn van oordeel dat de hoofdaannemer kennelijk te lichtvaardig een tienjarige garantie heeft afgegeven voor de coating op een niet-verzinkte staalconstructie die blootstaat aan compost- en am-moniakdampen. Dit geldt temeer daar de onderaannemer ter zitting heeft verklaard dat hij alle door hem gerealiseerde constructies voor hallen van compostverwerkingsbe-drijven louter in verzinkt staal heeft uitgevoerd. Dat de opdrachtgever

bewust gekozen zou hebben voor het achterwege laten van het verzinken van de staalconstructie, doet - nu er door de hoofdaannemer garantie is verleend zonder daarover een opmer-king op te nemen - aan de aanspra-kelijkheid uit hoofde van de garantie niets af. De onderaannemer is op gelijke gronden aansprakelijk. De dakconstructie is inmiddels dusdanig aangetast dat deze integraal moet worden vervangen. De opdrachtgever kan echter geen aanspraak maken op een constructie die beter is dan de oorspronkelijk overeengekomen niet-verzinkte, gecoate staalconstructie. De meerkosten voor het verzinken dienen voor rekening van de op-drachtgever te komen.Het is verstan-dig om het eigen gezonde verstand te volgen en een schriftelijk voorbehoud te maken of een opmerking op te (laten) nemen in een contractstuk in-dien u niet beneveld wilt raken door kwalijke dampen. Zingt u graag een liedje met een 'happy end'? Meezin-gen is bij de leden van de VMRG een fluitje van een cent!

Mr. Bettina Hertsteinwww.bouwrechtbedrijf.nl ❚

"Kom van dat dak af! Ik waarschuw niet meer! Kom van dat dak af! Dit is de laatste keer!"Wie kent dat stevige rocknummer van Peter Koelewijn niet? Zo'n waarschuwing kan op grond van ARBO-regels al op zijn plaats zijn, maar is eens temeer van toepassing als het dak niet stevig genoeg is. Van een goed dak val je af. Door een slecht dak zak je heen. En waar kom je dan in terecht? Er is geen garantie voor een zachte landing.

B