Periode: juli 2019Door: Arie den Breejen

Regelgeving InternationaalTractatenblad 2019, 122 Protocol bij het Verdrag van 1979 betreffende grensoverschrijdende luchtverontreiniging over lange afstand inzake vermindering van verzuring, eutrofiëring en ozon op leefniveau, met bijlagen.

ToelichtingDit verdrag heeft onder meer betrekking op de uitstoot van fijn stof, NOx, SO2, en ozon (O3): milieu- en gezondheidsschadelijke stoffen.

Regelgeving Europese UniePbEU 2019, L 188/22 Besluit nr. 1/2019 van het comité vervoer over land gemeenschap/Zwitsersland van 7 juni 2019 tot wijziging van bijlage 1 bij de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Zwitserse Bondsstaat inzake het goederen- en personenvervoer per spoor en over de weg.

Toelichting Tussen de EU en Zwitserland is een overeenkomst gesloten over het vervoer van goederen en personen over het spoor en de weg. Op grond van deze overeenkomst is afgesproken dat richtlijn 2008/68/EG voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor en de binnenwateren en richtlijn 95/50/EG voor het toezicht op de naleving van de regels voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, ook in Zwitserland van toepassing zijn. Deze richtlijnen kunnen worden gewijzigd door het zogenaamde Comité inlandvervoer Gemeenschap/Zwitserland, ook wel genoemd het gemengd comité. Het geciteerde besluit bevat wijzigingen van die richtlijnen.

Regelgeving Europees Parlement en de RaadPbEU 2019, L 198/64 Verordening (EU) 2019/1239 van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019 tot instelling van een Europees maritiem éénloketsysteem en tot intrekking van Richtlijn 2010/65/EU.Inwerkingtreding: 14 augustus 2019

Toelichting De verordening gaat over de gegevensverwerking op maritiem gebied. Gegevens moeten onder meer worden verstrekt over gevaarlijke stoffen in de zin van het internationaal Verdrag voor de beveiliging van mensenlevens op zee (SOLAS) en verontreinigende stoffen in de zin van het Internationaal Verdrag ter voorkoming van verontreiniging door zeeschepen (Marpol). Een gemeenschappelijk databank zal worden opgezet: Hazmat. Hazmat zal een lijst van gevaarlijke en verontreinigende stoffen bevatten waarop het Verdrag inzake het vergemakkelijken van het internationale verkeer ter zee en richtlijn 2002/59 van toepassing is. Het Verdrag inzake het vergemakkelijken van het internationale verkeer ter zee (Vvvz) heeft tot doel het internationale zeevervoer te vergemakkelijken door de vereiste formaliteiten in havens tot een minimum te beperken. Daartoe bevat het Vvvz een aantal meldingsplichten aan havenautoriteiten in verband met de aankomst, het verblijf en het vertrek van een schip. De meldingsplicht heeft onder meer betrekking op gevaarlijke stoffen en mariene-milieuverontreinigende stoffen. Richtlijn 2002/59 bevat allerlei meldingsplichten voor de kapitein of de reder in verband met bijvoorbeeld het ten vervoer aannemen van gevaarlijke stoffen in Europese havens. Hazmat zal worden gekoppeld aan het door het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (EMSA) ontwikkelde MAR-CIS. Mar-CIS is een databank met informatie over de

1

gevaren en risico’s van gevaarlijke en verontreinigende stoffen.Regelgeving van het Europees Agentschap voor Chemische StoffenPbEU 2019, L 196/10 Besluit van het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen van 20 juni 2019 houdende interne voorschriften betreffende beperkingen van bepaalde rechten van betrokkenen in verband met de verwerking van persoonsgegevens in het kader van de werking van het Europees Agentschap voor chemische stoffen.Inwerkingtreding: 25 juli 2019

Toelichting Verordening 2018/1725 bevat voorschriften ter bescherming van de privésfeer van natuurlijke personen (mensen van vlees en bloed) in verband met het gebruik van persoonsgegevens binnen de EU. Daarmee moeten bepaalde grondrechten en fundamentele vrijheden worden verzekerd. Van een aantal bepalingen van verordening 2018/75 kan worden afgeweken door instellingen of lichamen van de Europese Unie zoals het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen. Het besluit van het Agentschap bevat regels voor de omgang met persoonsgegevens in het kader van REACH.

Regelgeving RijkStaatsbladStb. 2019, 253 Wet van 2 juli 2019, houdende een kader voor het ontwikkelen van beleid gericht op onomkeerbaar en stapsgewijs terugdringen van de Nederlandse emissies van broeikasgassen teneinde wereldwijde opwarming van de aarde en de verandering van het klimaat te beperken (Klimaatwet). Inwerkingtreding: het grootste deel op 1 september 2019.

ToelichtingDe Klimaatwet biedt een kader voor de ontwikkeling van beleid voor het onomkeerbaar en stapsgewijs terugdringen

van de emissies van broeikasgassen tot een niveau dat in 2050 95% lager ligt dan in 1990. Met het oog op dit doel zal een klimaatplan worden vastgesteld. Dit klimaatplan bevat onder meer de te treffen maatregelen. Door het Planbureau voor de Leefomgeving zal ieder jaar een klimaat- en energieverkenning worden uitgebracht waarin op wetenschappelijke basis de gevolgen van het klimaatbeleid in kaart worden gebracht.

Staatscourant Stcrt. 2019, 37837 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, van 18 juli 2019, nr. IENW/BSK-2019/136512, houdende vaststelling van de Tijdelijke subsidieregeling stimulering goederenvervoer per spoor. Inwerkingtreding: 1 januari 2019

Stcrt. 2019, 38482 Mededeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat van 4 juli 2019, nr IENW/BSK-2019/42944, inzake de implementatie van Richtlijn (EU) 2018/849 (afgedankte elektrische apparatuur).

Stcrt. 2019, 38041 Raamwerk Nascholingscursussen Code 95 en ADR.

Toelichting In het raamwerk is de betekenis van Code 95 en ADR niet omschreven. De lezer kan de betekenis van die begrippen met enig zoekwerk uiteraard wel achterhalen al is voorzichtigheid vereist. Het begrip ADR wordt in een recent Kamerstuk ook in een gehele andere betekenis gebruikt (en is ook in dat stuk niet uitgelegd). Ik vind dat in officiële documenten steeds een uitleg te vinden moet zijn van gebruikte afko’s (afkortingen).

Stcrt. 2019, 37266 SZW-lijst van kankerverwekkende stoffen en processen, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

2

Stcrt. 2019, 36712 Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 1 juli 2019, houdende het toevoegen van projecten en gebieden aan experimenten ter uitvoering van de Crisis- en herstelwet (Regeling uitvoering Crisis- en herstelwet). Inwerkingtreding: 6 juli 2019

Toelichting Met deze regeling wordt voor het eerst uitvoering gegeven aan de recentelijk gewijzigde Crisis- en herstelwet. De aanwijzing van projecten en gebieden voor experimenten kan sinds die wijziging bij ministeriele regeling plaatsvinden. Door de minister wordt als ontwikkelingsgebied onder meer de Spoorzone te Hilversum aangewezen.

Stcrt. 2019, 36718 Beleidsregel van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 1 juli 2019, houdende beleidsregels voor de beoordeling van aanmeldingen in het kader van de Regeling uitvoering Crisis- en herstelwet (Beleidsregel aanmeldingen Regeling uitvoering Crisis- en herstelwet.Inwerkingtreding: 6 juli 2019

ToelichtingProjecten en gebieden waarop de Crisis- en herstelwet van toepassing is, kunnen alleen worden aangewezen als uit de aanvraag om een aanwijzing van zo’n project of gebied blijkt dat betrokkenheid van de gemeenteraad en provinciale staten in de besluitvorming voor zo’n project of gebied is verzekerd.

Stcrt. 2019, 25674 Regeling tarieven Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen 2019Inwerkingtreding: 2 juli 2019

Toelichting Met tarieven voor de uitoefening van een aantal door het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen te verrichten taken in

het kader van de Wet vervoer gevaarlijke stoffen.

Regelgeving ProvinciesRegelgeving gedeputeerde staten Provinciaal blad 2019, 5264 Besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 16 juli 2019, nr. 1242979/1243050, tot vaststelling van de Beleidsregel openbaarmaking informatie over handhavingsbesluiten Brzo- en RIE-inrichtingen Noord-Holland.Inwerkingtreding: 25 juli 2019

Officiële publicaties: Europese Unie Besluiten van vertegenwoordigers van regeringen PbEU 2019, L 189/68 Besluit (EU) 2019/1199 in onderlinge overeenstemming genomen door de vertegenwoordigers van de regeringen der lidstaten van 13 juni 2019 betreffende de plaats van vestiging van de Europese Arbeidsautoriteit.

ToelichtingDe Europese arbeidsautoriteit die zich onder meer gaat bezighouden met coördinerende en adviserende taken op het gebied van de veiligheid en gezondheid op het werk zal gevestigd worden in Bratislava.

Besluiten en mededelingen van de Commissie PbEU 2019, L 200/33 Besluit (EU) 2019/1268 van de Commissie van 3 juli 2019 over het voorgestelde burgerinitiatief “Tijd voor het einde van het plastictijdperk in Europa”.

Toelichting Verordening (EU) nr. 211/2011 gaat over burgerinitiatieven. Met een geregistreerd burgerinitiatief wordt de Commissie verzocht

3

een voorstel voor een regeling in te dienen. Een burgerinitiatief wordt alleen geregistreerd, indien het voorstel de steun geniet van ten minste een miljoen burgers uit ten minste vier lidstaten.

PBEU 2019, L 189/71 Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/1202 van de Commissie van 12 juli 2019 betreffende de ter ondersteuning van Richtlijn 2014/34/EU van het Europees Parlement en de Raad opgestelde geharmoniseerde normen voor apparaten en beveiligingssystemen bedoeld voor gebruik op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen. Inwerkingtreding: 16 juli

ToelichtingRichtlijn 2014/34/EG bevat producteisen voor apparaten en beveiligingssystemen die als ontstekingsbron kunnen dienen op plaatsen met ontploffingsgevaar. Dit zijn plaatsen met ontvlambare stoffen die na ontsteking in het geheel vlam kunnen vatten. Daarnaast is voor explosieve atmosferen nog een richtlijn specifiek van belang: richtlijn 1999/92. Richtlijn 1992/92 strekt ter uitvoering van richtlijn 89/391 voor de veiligheid en gezondheid op het werk. Op grond van richtlijn 1999/92 moeten de risico’s van explosies door de werkgever worden geïnventariseerd, beoordeeld en zo nodig, teruggedrongen.

PbEU 2019, L 187/41 Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/1194 van de Commissie van 5 juli 2019 betreffende de identificatie van 4-tert-butylfenol (PTBP) als zeer zorgwekkende stof overeenkomstig artikel 57, onder f), van Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad.

ToelichtingDe stof 4-tert-butylfenol (PTBP) wordt gebruikt bij de productie van kunststoffen en kunstharsen. PTBP is van invloed op de lengte van polymeerketens en daarmee op de

flexibiliteit van kunststof. PTBP is irriterend voor ogen, huid en luchtwegen.De aanwijzing van PTBP als zeer zorgwekkend in de zin van REACH vindt niet plaats vanwege deze eigenschappen, maar vanwege de hormoonontregelende eigenschappen. Uit onderzoek is gebleken dat deze stof de geslachtelijke eigenschappen van organismen beïnvloedt: mannelijke vissen worden vrouwelijk. Hormoonontregelend is op dit moment in het kader van verordening 1272/2008 (CLP) geen zelfstandige eigenschap voor classificatie als gevaarlijk. Een aantal van de gevolgen van hormoonverstoring zijn dat wel, zoals carcinogeniteit.Het gebruik van PTBP is door de kwalificatie zeer zorgwekkend aan autorisatie (goedkeuring) door de EU onderworpen (zie verder over hormoonverstorende stoffen onder de rubriek adviezen).

AdviezenPbEU 2019, C 240/41 Advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EU) 2015/757 om op gepaste wijze rekening te houden met het wereldwijde systeem voor de verzameling van gegevens inzake stookolieverbruik door schepen.

ToelichtingZeeschepen stoten veel koolstofdioxiden uit. De zeevaart valt niet onder de Overeenkomst van Parijs. De overeenkomst van Parijs geeft uitvoering aan het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering van 1992. Doel van de overeenkomst van Parijs is te komen tot een versterking van de mondiale aanpak van klimaatverandering. Doel van het verdrag is een

4

temperatuurstijging op aarde van niet meer dan 2°C.1

Volgens wetenschappers wordt zelfs met een strikte en onmiddellijke implementatie van de Overeenkomst van Parijs dit doel niet bereikt. Een stijging van 3.2 C° wordt op basis van de Overeenkomst van Parijs door het Climate action tracker meer waarschijnlijk geacht. De gevolgen daarvan zullen aanzienlijk zijn: een toename van overstromingen, branden, voedseltekorten, infectieziekten, sterfte en dergelijke. Ook de poolkappen die op dit moment versnelt aan het smelten zijn, kunnen verdwijnen en in dat geval zal ook ons land aan de zee prijs moeten worden gegeven. Een twee keer zo grote stijging van de temperatuur dan het IPPC op dit moment voorstelt wordt door paleoklimatologen zelfs niet uitgesloten.Op dit moment wordt door (vrijwel) geen land voldaan aan de Overeenkomst van Parijs. De uitstoot van broeikassen neemt kortom nog steeds toe. De zeescheepvaart heeft vorig jaar een strategie vastgesteld ter vermindering van de emissies ten opzichte van 2008 met 50%.Het advies van het Europees en Sociaal Comité heeft betrekking op het voorstel van de Europese Commissie tot wijziging van Verordening 2015/757 in verband met de monitoring en rapportage van CO2-emissies van de zeevaart. Volgens het Europees en Sociaal Comité is dit jaar een mondiaal systeem voor de verzameling van gegevens inzake het stookoliegebruik ingegaan. Daarop moet de Europese regelgeving aansluiten volgens het advies.

PbEU 2019, C 228/83 Advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — Een alomvattend EU-kader voor hormoonontregelende stoffen.1 Artikel 2, eerste lid, Overeenkomst van Parijs.

Toelichting Hormoonontregelend zijn stoffen die een negatieve invloed hebben op ons endocriene systeem. Dit systeem heeft betrekking op de hormoonhuishouding in ons lichaam. Hormonen zijn stoffelijke informatiedragers in ons lichaam. Op basis van de informatie van hormonen wordt onder meer de groei, de lichaamstemperatuur en de seksualiteit gereguleerd. Hormoonverstorende stoffen verstoren deze werking. Blootstelling aan hormoonverstorende stoffen kan negatief van invloed zijn op het metabolisme (de stofwisseling in ons lichaam), de groei, de slaap en de stemming en kan bovendien vroeggeboorte, misvormingen, obesitas en kanker veroorzaken. Blootstellingen kan bijvoorbeeld plaatsvinden door consumptie van fruit, cosmetica en geneesmiddelen. De wetgeving voor hormoonontregelende stoffen zal worden gemoderniseerd en geharmoniseerd. Definities zullen eenduidig worden gemaakt. Een geharmoniseerde methode tot vaststelling van hormoonontregelende eigenschappen zal worden vastgesteld. Daarbij zal worden gelet op kwetsbare bevolkingsgroepen, zoals foetussen, adolescenten en zwangere vrouwen. De productie van een aantal stoffen zal worden verboden. Verder zal het veiligheidsinformatieblad informatie over hormoonontregelende eigenschappen van een stof gaan bevatten. Het veiligheidsinformatieblad is primair bestemd voor de professionele gebruiker.Ten slotte wordt een actieve rol van de Europese Commissie in mondiaal verband voorgestaan.

Officiële publicaties: Rijk KamerstukkenTK 2018-2019, 34224, nr. 2 Logistiek en goederenvervoer; Brief regering;

5

Goederenvervoeragenda met Goederenvervoeragenda. Agenda voor een robuust, efficiënt en duurzaam transportsysteem en Gezamenlijke Ambitie. Logistiek en goederenvervoer in 2050: concurrerend, duurzaam en veilig.

TK 2018-2019, 25422, nr. 257 Opwerking van radioactief materiaal; Brief regering; Diverse internationale rapporten voor en van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) met Convention on Nuclear Safety (CNS).

TK 2018-2019, 29684, nr. 186 Waddenzeebeleid; Brief regering; Schadeafhandeling containercalamiteit Msc Zoe.

TK 2018-2019, 32851, nr. 56 Grensoverschrijdende samenwerking (GROS); Brief regering; Voortgang grensoverschrijdende samenwerking met Inventarisatie grensoverschrijdende knelpunten North Sea Port.

TK 2018-2019, 2019D28774 Verslag van een algemeen overleg, gehouden op 26 juni 2019, over de Wadden.

TK 2018-2019, 33652, nr. 71 Spoorbeveiligingssysteem European Rail Traffic Management System (ERTMS); Verslag van een algemeen overleg; Verslag van een algemeen overleg, gehouden op 20 juni 2019, over Spoorveiligheid/ERTMS.

TK 2018-2019, 31409, nr. 252 Zee- en binnenvaart; Brief regering; Ongevalscijfers scheepvaart 2018.

TK 2018-2019, 29383, nr. 331 Regelgeving Ruimtelijke Ordening en Milieu; Brief regering; Gevolgen ingebrekestelling mer-richtlijn op lopende projecten.

Toelichting De Commissie heeft ons land in gebreke gesteld vanwege een onvolledige implementatie van richtlijn 2011/92/EU of te wel de richtlijn milieueffectrapportage. De gronden van het oordeel van de Commissie zijn niet openbaar. Het liberale oud-Kamerlid, Niek Ketting velt in de Groene Amsterdammer van 25 juli 2019 een vernietigend oordeel over de huidige regelgeving voor de milieueffectrapportage: ‘een totale veronachtzaming van (..) milieu en leefomgeving’. Een aantal vereisten is voor de besluitvorming voor projecten inderdaad komen te vervallen. Dit geldt onder meer voor de verplichte advisering door de Commissie MER. Deze advisering is facultatief geworden. Van deze mogelijkheid, waarvoor betrokken bestuursorganen moeten betalen, wordt nauwelijks gebruik gemaakt. Ook de inspraakmogelijkheden zijn verminderd. Niet alleen in procesmatig opzicht is de regeling voor de milieueffectrapportage ‘gedereguleerd’, ook inhoudelijk. Geen beschrijving hoeft bijvoorbeeld meer te worden gegeven van het meest milieuvriendelijke alternatief.

TK 2018-2019, 28089, nr. 146 Gezondheid en milieu; Brief regering; Handelingskader voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie.

Toelichting Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) zijn chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Deze stofgroep bestaat uit ruim 6000 stoffen. Hiertoe behoren onder meer perfluoroctaanzuur (PFOA), perfluoroctaansulfonaat (PFOS) en HFPO-DA (GenX). PFAS zijn brandwerend en vuil- en waterafstotend. Om deze redenen worden zij al decennia lang gebruikt in verf, blusschuim, pannen, kleding en cosmetica.

6

PFAS zijn persistent, mobiel en biologisch nauwelijks afbreekbaar. Een aantal PFAS is toxisch. PFOS en PFOA zijn ingevolge REACH aangemerkt als zeer zorgwekkend (ZZS), een aantal andere, zoals GenX, is voor die status genomineerd. Door het grote gebruik kan de bodem in ons land verontreinigd zijn met PFAS. Deze verontreiniging beperkt de mogelijkheden van hergebruik van grond en bagger. Het handelingskader geeft een handreiking voor de omgang met die verontreinigde grond en bagger.

TK 2018-2019, 35000-XIII, nr. 83 Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2019; Brief regering; Evaluatie Subsidieregeling Duurzame innovatieve Scheepsbouw (SDS) met Evaluatie subsidie aan Nederland Maritiemland (NML) ten behoeve van Maritiem Innovatie Impuls Projecten, Evaluatie subsidie aan Nederland Maritiemland (NML) ten behoeve van Maritiem Innovatie Impuls Projecten, en Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw Evaluatie 2017-2018.

TK 2018-2019, 25883, nr. 353 Arbeidsomstandigheden; Brief regering; Naleving kernverplichtingen arbeidsgerelateerde zorg Inspectie SZW met Arbo in Bedrijf 2018. Een onderzoek naar de naleving van arboverplichtingen, blootstelling aan risico’s en genomen maatregelen in 2018 en Meer betrokkenheid en preventie? Implementatie en uitvoering van de gewijzigde Arbowet.

TK 2018-2019, 2019D30693 Reactie op verzoek commissie over aanrijtijden ambulancezorg in Veliligheidsregio Rotterdam Rijnmond.

TK 2018-2019, 35000-XII, nr. 87 Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie

van Infrastructuur en Waterstaat (XII) voor het jaar 2019; Brief regering; Besteding extra middelen ILT en invulling overige toezeggingen die de ILT betreffen.

TK 2018-2019, 25883, nr. 352 Arbeidsomstandigheden; Brief regering; Commissie “Vergemakkelijking Schadeafhandeling Beroepsziekten” met Instellingsregeling commissie “Vergemakkelijking Schadeafhandeling Beroepsziekten”.

TK 2018-2019, 35000-X, nr. 147 Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2019; Brief regering; Toezeggingen over chroom-6.

TK 2018-2019, 35261, nr. 2 Wijziging van de Algemene wet bestuursrecht in verband met de herziening van afdeling 2.3 van die wet (Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer); Voorstel van wet en nr. 3 Memorie van toelichting, nr. 4 Advies Afdeling advisering Raad van State en Nader rapport met Advies Nationale ombudsman, Advies Raad van State, Advies Hoge Raad, Advies Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak, Advies Unie van Waterschappen, Advies Nederlandse Orde van Advocaten, Advies Raad voor de rechtspraak, Advies NOB (Nederlandse Orde van Belastingadviseurs) en Financiële rapportage implementatie elektronisch bestuurlijk verkeer 2017 van Deloitte.

TK 2918-2019, 27428, 362 Beleidsnota Biotechnologie; Brief regering; Evaluatie van het Besluit en Regeling genetisch gemodificeerde organismen milieubeheer 2013.

TK 2018-2019, 26956, nr. 212 Beleidsnota Rampenbestrijding; Brief regering; Staat van de Veiligheid Brzo-bedrijven 2018 en

7

Rapportenbundel Staat van de Veiligheid Brzo-bedrijven 2018.

TK 2018-2019, 31409, nr. 251 Zee- en binnenvaart; Brief regering; Mogelijkheden afwijken technische eisen binnenvaart.

Toelichting In deze kamerbrief gaat de minister in op de mogelijkheden tot afwijking van de technische eisen aan binnenschepen en andere vaartuigen. De mogelijkheden tot afwijking worden volgens de minister bepaald door het Reglement Onderzoek Schepen op de Rijn op basis van de zogenaamde Herziene Rijnvaartacte (HRa) en richtlijn 2016/1629. De HRa is van toepassing op de zogenaamde actewateren, zijnde de Rijn, Lek en Waal. Richtlijn 2016/1629 bevat technische voorschriften voor binnenschepen. Richtlijn 2016/1629 is van toepassing op een veel groter aantal Europese vaarwateren. Van de technische eisen kan worden afgeweken door de hardheidsclausule: toepassing van de technische eisen moet in de praktijk moeilijk uitvoerbaar zijn of onevenredig hoge kosten opleveren.

TK 2018-2019, 25422, nr. 256 Opwerking van radioactief materiaal; Verslag van een schriftelijk overleg; Verslag van een schriftelijk overleg over diverse onderwerpen inzake nucleaire veiligheid met Rapportage ongewone gebeurtenissen nucleaire installaties 2018.

TK 2018-2019, 31305, nr. 293 Mobiliteitsbeleid; Brief regering; Toezeggingen naar aanleiding van het algemeen overleg vrachtwagenheffing van 6 maart 2019

EK 2018-2019, 34986, nr. I Aanvulling en wijziging van de Omgevingswet, intrekking van enkele wetten over de fysieke leefomgeving, wijziging van andere wetten en regeling van

overgangsrecht voor de invoering van de Omgevingswet (Invoeringswet Omgevingswet); Brief aan de minister van BZK inzake de behandeling voorhang Invoeringsbesluit Omgevingswet.

TK 2018-2019, 29385, nr. 102 Aanleg en de aanpassing van hoofdinfrastructuur; Brief regering; Vertraging en extra hinder renovatie Wantijbrug.

TK 2018-2019, 32813, nr. 371 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid; Brief regering; Ontwikkeling van de emissie van broeikasgassen tussen 1990 en 2030.

TK 2018-2019, 25883, nr. 351 Arbeidsomstandigheden; Brief regering; Uitwerking van het amendement van het lid Bruins over geld voor campagne over veilig en gezond werken.

TK 2018-2019, 32813, nr. 346 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid; Brief regering; Doorrekeningen die na maart zijn opgeleverd t.b.v. het komen tot het definitieve Klimaatakkoord

TK 2018-2019, 32813, nr. 347 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid; Brief regering; Rapporten met betrekking tot het klimaatbeleid voor de industrie met Effect kabinetsvoorstel CO2-heffing industrie, De effecten van de overwogen vormgeving van de nationale heffing op broeikasgas emissies in de industrie en Doorrekening kabinetsvarianten industrie ontwerp-Klimaatakkoord.

TK 2018-2019, nr. 2 Wijziging van de Algemene wet bestuursrecht en enkele andere wetten in verband met het nieuwe omgevingsrecht en nadeelcompensatierecht, nr. 3 Memorie van toelichting, nr. 4 Advies Afdeling advisering Raad van State en Nader rapport met Advies Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, Advies IPO, Advies VNG, Advies VNG (Coördinatieregeling), Advies G4, Advies UvW

8

(Unie van Waterschappen), Advies ProRail, Advies Eneco, Advies Nepron (Vereniniging van Nederlandse Projectontwikkeling Maatschappijen), Advies NVvR, Advies RvdR (Raad voor de Rechtspraak, Advies Rho Adviseurs voor leefruimte, Advies NWEA (Nederlandse Wind Energie Associatie), Advies UvW (Coördinatieregeling), Advies ATR (Adviescollege toetsing regeldruk), Advies Huijts en Tjepkema Universiteit Leiden en Advies Natuur- en Milieuorganisaties.

TK 2018-2019, 29826, nr. 119 Industriebeleid; Verslag van een algemeen overleg; Verslag van een algemeen overleg, gehouden op 5 juni 2019, over Externe veiligheid.

TK 2018-2019, 29684 nr. 184 Waddenzeebeleid; Brief regering; Stand van zaken containers Msc Zoë met Wat zijn de gevolgen van de door de MSC Zoe verloren lading voor de Noordzeekustzone en de Waddenzee? Onderzoeks- en monitoringplan voor de korte- en langetermijngevolgen van microplastics voor het Waddengebied en haar bewoners. Position Paper 2019-01.

TK 2018-2019, 29684, nr. 183 Waddenzeebeleid; Brief regering; Resultaten evaluatie ‘Containercalamiteit in het Noorden: de aanpak en impact’.

ToelichtingIn een aantal containers van de MSC Zoë waren gevaarlijke stoffen aanwezig. Een container bevatte dibenzoylperoxide en één lithium-ion batterijen. De container met lithium-ion batterijen is niet gevonden. De batterijen kunnen in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen en ernstige schade berokkenen aan huid en ogen. Lithium is niet aangemerkt als milieugevaarlijk. Lithiumbatterijen worden dan ook gezien als

alternatief voor de schadelijke cadmiumbatterijen.2 Lithiumbatterijen zijn in het kader van de regelgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen ingedeeld in klasse 9, diverse gevaarlijke stoffen en voorwerpen, onder M4. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen losse lithiumbatterijen (UN 3090), lithiumbatterijen in apparaten, lithiumbatterijen verpakt met apparaten, en batterijen in laadapparatuur (UN 3536). Het metaal lithium en verbindingen daarvan zijn in verband met het vervoer ingedeeld in klasse 4.3 (stoffen die in contact met water brandbare gassen ontwikkelen).De container met dibenzoylperoxide is gevonden, maar zonder inhoud. Deze stof is zeer schadelijk voor in zee levende organismen. Aan dibenzoylperoxide en de regelgeving daarvoor is aandacht besteed in het januarioverzicht. Gekeken zal worden naar de ecologische gevolgen van microplastics in de zee. Microplastics worden sinds een jaar of tien beleidsmatig als een ernstig milieuprobleem gezien. In de vorige editie is aangegeven dat bepaalde wetenschappers binnen twintig jaar de ineenstorting van de ecosystemen in de zee en de oceaan voorzien. De schadelijke effecten van microplastics in het lichaam zijn vooralsnog niet duidelijk.

TK 2018-2019, 33118, nr. 119 Omgevingsrecht; Brief regering; Monitor invoering Omgevingswet met Wat moeten overheden op 1 januari 2021 minimaal kunnen en voorbereid hebben om te voldoen aan de Omgevingswet, Halfjaarrapportage 2e helft 2018: Monitor Invoering Omgevingswet en Invoering Omgevingswet bij Omgevingsdiensten stand 1e kwartaal 2019.

2 Overweging 4 van richtlijn 2013/56/EU tot wijziging van Richtlijn 2006/66/EG inzake batterijen en accu’s, alsook afgedankte batterijen en accu’s, wat het op de markt brengen van cadmiumhoudende draagbare batterijen en accu’s voor gebruik in draadloos elektrisch gereedschap en van knoopcellen met een laag kwikgehalte betreft.

9

TK 2018-2019, 25883, nr. 349 Arbeidsomstandigheden; Brief regering; Overkoepelende aanpak chroom-6 binnen sector Rijk.

TK 2018-2019, 35054, nr. 9 Wijziging van de Omgevingswet en enkele andere wetten met het oog op de beheersing van geluid afkomstig van wegen, spoorwegen en industrieterreinen (Aanvullingswet geluid Omgevingswet); Brief regering; Reactie op verzoek commissie om omzettingstabel van huidige geluidwetgeving naar Omgevingswet.

TK 2018-2019, 35248, 2 Wijziging van de Scheepvaartverkeerswet en enige andere wetten in verband met verdere flexibilisering van de loodsplicht (Loodsplicht nieuwe stijl) met nr. 3, Memorie van toelichting en Advies Afdeling advisering Raad van State en Nader rapport.

TK 2018-2019, 35248, nr. A; 5 Wijziging van de Scheepvaartverkeerswet en enige andere wetten in verband met verdere flexibilisering van de loodsplicht (Loodsplicht nieuwe stijl); Brief regering; Voorhang ontwerp Loodsplichtbesluit 2021 met Regeling van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat houdende regels in verband met verdere flexibilisering van de loodsplicht (Loodsplichtregeling 2021)en Besluit houdende regels in verband met verdere flexibilisering van de loodsplicht (Loodsplichtbesluit 2021).

TK 2018-2019, 32861, nr. 52 Beleidsdoorlichting Infrastructuur en Waterstaat; Lijst van vragen en antwoorden; Lijst van vragen en antwoorden over de Beleidsdoorlichting artikel 22 Omgevingsveiligheid en Milieurisico’s met Beleidsdoorlichting artikel 22 Omgevingsveiligheid en Milieurisico's 2011-2017.

TK 2018-2019, 29383, nr. 329 Regelgeving Ruimtelijke Ordening en Milieu; Brief regering; Maatregelen provincie Noord-Holland / Tata Steel inzake grafietregens met Roadmap 2030 overzichtskaart korte en lange termijn maatregelen door Tata Steel en Brief GS aan PS ter voorbereiding interpellatiedebat Harsco-Tata Steel.

TK 2018-2019, 2019D26949 Inbreng verslag schriftelijk overleg over het ontwerp Invoeringsbesluit Omgevingswet.

TK 2018-2019, 34864, nr. C Wijziging van de Omgevingswet en enkele andere wetten met het oog op het beschermen van de bodem, met inbegrip van het grondwater, en het duurzaam en doelmatig gebruik van de bodem (Aanvullingswet bodem Omgevingswet); Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat ter aanbieding van de Voorhang van het Ontwerp-Aanvullingsbesluit bodem Omgevingswet.

Moties TK 2018-2019, nr. 94, item 23 Stemmingen moties Onderhoud wegen en bruggen.

ToelichtingDeze moties houden verband met de problemen met de Merwedebrug waarover in het januari-overzicht van dit jaar nader is ingegaan. De moties moedigen de minister aan te kijken op welke wijze het onderhoud van infrastructuur beter kan worden georganiseerd. Ik vind deze moties behoorlijk vrijblijvend. Wat mij betreft zou het wegbeheer wettelijk geregeld moeten worden. Wegbeheer is van oudsher nauwelijks geregeld. Daaraan ligt de wat mij betreft achterhaalde vooronderstelling ten grondslag dat deze taak per definitie bij de overheid in goede handen ligt. Los van de vraag of deze vooronderstelling juist is, zijn de problemen en

10

de belangen van de openbare weg in vergelijking met veel andere maatschappelijke problemen groot: de bereikbaarheid, de verkeersveiligheid en dergelijke. Ik vind dan ook dat wegbeheer wettelijk geregeld moet worden. Daarbij moeten de veiligheidsaspecten van het wegbeheer op een wijze vergelijkbare wijze worden geregeld als die van bedrijven. Hoe dat zou kunnen heb ik beschreven in die januari-editie.

Kamervragen TK 2018-2019, 3546 Antwoord op vragen van het lid Popken over het bericht dat “Defensie blijft teleurstellen op het gebied van veiligheid”.

TK 2018-2019, 3522 Antwoord op vragen van de leden Beckerman en Laçin over het bericht dat er gevaarlijke stoffen zijn gelekt bij twee chemiebedrijven in Delfzijl.

TK 2018-2019, 3443 Antwoord op vragen van het lid Beckerman over de landelijke risico’s door gevaarlijke gasleidingen.

2018-2019, 3339 Antwoord op vragen van het lid Van Gerven over de voortgang van het Digitaal Stelsel Omgevingswet en de Aanvullingswet Grondeigendom.

TK 2018-2019, 3360 Antwoord op vragen van de leden Van Raan en Wassenberg over kerosineprojecten in Rotterdam en Delfzijl.

TK 2018-2019, 3207 Antwoord op vragen van het lid Gijs van Dijk over het voortijdig stoppen van de berging na de containerramp op de Waddenzee.

Voorpublicaties Internetconsultatie Verzamelbesluit implementatie kaderrichtlijn afvalstoffen.

Toelichting Met dit verzamelbesluit zal uitvoering worden gegeven aan richtlijn 2018/851 tot wijziging van richtlijn 2008/98. Richtlijn 2008/98 is de kaderrichtlijn afvalstoffen. Richtlijn 2018/851 bevat bepalingen tot gescheidden inzameling van onder meer gevaarlijk afval. Voor bedrijfsafvalstoffen wordt een verplicht Europees registratiesysteem ingevoerd. De registratie zal onder meer betrekking hebben op de hoeveelheid materiaal dat nuttig wordt toegepast. Gevaarlijk afval wordt al geregistreerd. Registratie vindt plaats in een elektronisch informatiesysteem: Amice (Afval Meldingen Informatie en Communicatie Elektronisch). Dit wordt beheerd door het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (LMA). Een registratieplicht zal ook gelden voor degene die zich ‘secundair’ van gevaarlijk afval ontdoet. Deze verplichting heeft onder meer betrekking op inrichtingen waarvoor de zogenaamde uitgebreide producentenverantwoordelijkheid van toepassing is. Informatie over zeer zorgwekkende of te wel de autorisatieplichtige stoffen in voorwerpen moet gedurende de gehele levenscyclus van dat voorwerp beschikbaar zijn. Informatie over zeer zorgwekkende stoffen in voorwerpen zal ook moeten worden geleverd aan het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA).3 Afvalstoffen afkomstig van voorwerpen met zeer zorgwekkende stoffen zijn uiteraard niet of minder geschikt voor hergebruik.

Internetconsultatie Besluit regeling voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.

Toelichting Een producent van een product waarop de zogenaamde uitgebreide

3 Artikel 9, eerste lid, onder i, kaderrichtlijn afvalstoffen jo. 33, eerste lid, en 57 REACH.

11

producentenverantwoordelijkheid van toepassing is, wordt verantwoordelijkheid voor het afval afkomstig van de door hem of haar in de handel gebrachte producten. Deze producten moeten duurzaam, herbruikbaar, repareerbaar en/of recyclebaar zijn. Met het oog daarop moet een producent zorg dagen voor een innamesysteem. De uitgebreide producentenverantwoordelijkheid is op dit moment van toepassing op onder meer autowrakken, batterijen, accu’s, elektrische apparatuur en verpakkingen. Voor de omgang met het afval van verpakkingen is het Besluit beheer verpakkingen 2014 van toepassing. Dit besluit strekt ter uitvoering van richtlijn 94/62 voor verpakkingen en verpakkingsafval. De verplichtingen kunnen ook door producenten en importeurs gezamenlijk worden uitgevoerd. Richtlijn 94/62 heeft onder meer betrekking op stalen gasflessen. Voor het ontwerp en constructie van stalen gasflessen is ook de regelgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen van toepassing. Dit roept de vraag op naar de verhouding tussen die regelgeving en richtlijn 94/62. De eisen aan verpakkingen gebruikt voor het vervoer van gevaarlijke stoffen zijn onverminderd van toepassing.4 Aan die eisen kan richtlijn 94/62 dus niet afdoen. Desalniettemin is richtlijn 94/62 wel op stalen gasflessen van toepassing.

Stcrt. 2019, 34803 Voorpublicatie tot het ontwerpbesluit houdende regels in verband met verdere flexibilisering van de loodsplicht (Loodsplichtbesluit 2021) en TK 2018-2019 Loodsplichtregeling.

ToelichtingHet ontwerp-Loodsplichtbesluit geeft aan wanneer van een loods gebruik moet worden gemaakt. Dit is meestal het geval voor schepen beladen met gevaarlijke stoffen. Loodsen zijn nodig om de vaart in goede 4 Artikel 2, tweede lid, richtlijn 94/62.

banen te leiden. Het beroep van loods dateert reeds uit de antieke tijden, maar werd rond 1865 voor het eerst in ons land gereguleerd.

Besluiten/beschikkingen/mededelingen/convenantenStcrt. 2019, 41137 Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 15 juli 2019, nr. 2019-0000097643, houdende de inrichting van de directie Gezond en Veilig Werken, alsmede doorverlening van vertegenwoordigingsbevoegdheden van de directeur Gezond en Veilig Werken (Organisatie-, mandaat- en volmachtsbesluit G&VW 2019.Inwerkingtreding: 1 januari 2019Convenant 2019, 39775 Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens.

Toelichting Deze Green Deal heeft een vermindering van de emissies van CO2, NOx, SOx en fijn stof als oogmerk.

Stcrt. 2019, 38500 Besluit van de Minister van Economische Zaken en Klimaat van 5 juli 2019, nr. WJZ/ 19139599, houdende regels inzake het verlenen van mandaat, volmacht en machtiging aan de inspecteur-generaal van de Inspectie Leefomgeving en Transport voor handhaving ten aanzien van aangelegenheden die verband houden met het Besluit gefluoreerde broeikasgassen en ozonlaagafbrekende stoffen (Besluit mandaat, volmacht en machtiging IG ILT handhaving Besluit gefluoreerde broeikasgassen en ozonlaagafbrekende stoffen).Inwerkingtreding: 11 juli 2019

ToelichtingOp dit moment zijn diverse ministers actief op het terrein van het omgevingsrecht: die van Infrastructuur en Milieu, van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Omgevingswet), en van Economische Zaken.

12

Het klimaatprobleem valt vanwege de nauwe relatie met de (fossiele) energievoorziening onder de minister van Economische Zaken.Departementale herverkavelingen roepen vaak allerlei organisatievragen op. Dat is in dit voorbeeld het geval: het probleem van de afbraak van de ozonlaag is een verantwoordelijkheid van de minister van Infrastructuur en Milieu, terwijl over klimaat, zoals gezegd, de minister van Economische Zaken gaat. Veel kennis over deze problemen en de aanpak daarvan berust van oudsher bij de Inspectie Leefomgeving en Transport.Het geciteerde besluit bevat de oplossing voor dit probleem. ILT gaat ook werken voor de minister van Economische Zaken.

Stcrt. 2019, 36304 Mededeling betreffende wijzigingen in de convenanten tussen het Ministerie van Financiën en andere departementen met betrekking tot de Belastingdienst/Douane.

ToelichtingVerordening 952/2013 of te wel het douanewetboek bevat voorschriften voor de omgang door de douane met de in- en uitvoer van goederen. De douaneautoriteiten verrichten hun activiteiten met het oog op een eerlijke en open handel en het gemeenschappelijk beleid van Unie voor producten. Douanecontroles zijn gebaseerd op risicoanalyses. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de risico voor de veiligheid, de gezondheid en het milieu van een in- of uitvoer. Voor de kwalitatieve en kwantitatieve inzet van medewerkers van de rijksbelastingdienst voor het toezicht op de naleving zijn convenanten afgesloten met onder meer de minister van IenM.5 Met de bekendmaking wordt mededeling gedaan van de ondertekening van het convenant met deze bewindsvrouw. Het convenant bevat de 5 Artikel 1:3, vijfde lid, Algemene douanewet.

afspraken over de omgang door de douane met onder meer de in- en uitvoer van afvalstoffen en reguliere stoffen, explosieven voor civiel gebruik, vuurwerk en genetisch gemodificeerde organismen. Ook heeft het convenant betrekking op het vervoer van gevaarlijke stoffen.

Officiële publicaties: provinciesProvincieblad 2019, 4605 Besluit van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland van 20 juni 2019 (PZH-2019-695961161, DOS-2019-0004570) tot aanwijzing bevoegde autoriteit op grond van het Binnenvaartpolitiereglement (Besluit aanwijzing bevoegde autoriteit op grond van Binnenvaartpolitiereglement Zuid-Holland). Inwerkingtreding: 2 juli 2019

Toelichting Deze aanwijzing heeft onder meer betrekking op de uitoefening van een aantal bevoegdheden op wateren in beheer van de provincie Zuid-Holland.

Officiële publicaties: gemeentenGemeenteblad 2019, 170116 Rampbestrijdingsplan voor Inrichtingen met Gevaarlijke Stoffen, Venlo.

ToelichtingEen rampbestrijdingsplan moet worden vastgesteld door het bestuur van de veiligheidsregio voor een zogenaamde hogedrempelinrichting in de zin van het Besluit risico’s zware ongevallen. Dit zijn bedrijven waarin bepaalde gevaarlijke stoffen in grote hoeveelheden aanwezig zijn. 6 Het rampbestrijdingsplan bevat onder meer informatie over de bij een ongeval of ramp betrokken personen van een onderneming, voorzieningen voor het waarschuwen van de bevolking en dergelijke.

6 Artikel 6.1.1 Besluit veiligheidsregio’s.

13

Gemeenteblad 2019, 161433 Integraal veiligheidsplan Terschelling 2019-2022.

Toelichting De problemen voor externe veiligheid zijn op een van de parels van ons land, Terschelling, beperkt: een aantal benzinepompen en een opslag van gasflessen. Terecht wordt in het veiligheidsplan gewezen op het echte gevaar wat betreft externe veiligheid: het vervoer van gevaarlijke stoffen op zee ter noorden van het eiland. De kans op dodelijke slachtoffers op Terschelling is ongetwijfeld vast niet groot, maar de schade voor milieu en lokale economie kan aanzienlijk zijn.

Publicaties: AdviescollegesOnderzoeksraad voor Veiligheid Brand bij Esso 21 augustus 2017.

Planbureau voor de Leefomgeving Nederlands Landschapsbeleid in kaarten en cijfers; Een overzicht van het huidige landschapsbeleid.

ToelichtingIn dit rapport wordt ingegaan op de vraag op welke wijze het Nederlandse landschap wordt beschermd en welke ruimteclaims verbonden zijn aan gebiedsbeschermingsregimes. In het rapport wordt niet ingegaan op claims op ruimte vanwege externe veiligheid.

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Risicogrenzen voor het toepassen van PFAS-houdende grond en bagger voor akkerbouw en veeteelt.

JurisprudentieDe recente jurisprudentie over de toepassing van de natuurregelgevingDe uitspraak van de ABRvS van 29 mei 2019, ECLI: NL:RVS:2019:1603 heeft veel stof in ons land doen opwaaien. Door de gerechtelijke uitleg van de Natuurbeschermingswet overeenkomstig richtlijn 92/43 of te wel de habitatrichtlijn, zijn

tal van projecten op het gebied van luchthavens, wegen en woningbouw op losse schroeven komen te staan. Inmiddels zijn in het verlengde van deze uitspraak een aantal andere beslissingen door de Afdeling vernietigd, zoals het Tracébesluit A27/A12 Ring Utrecht, met de uitspraak van 17 juli 2019, ECLI:NL:RVS:2019:2466. In verband met de toepassing van de habitatrichtlijn had de Afdeling vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de EU. Deze vragen zijn in het arrest van 7 november 2018, ECLI:EU:C:2018:882 door het Hof beantwoord. De uitspraak van 29 mei 2019 gaat over de toepassing van artikel 6 van de habitatrichtlijn. Artikel 6 verplicht lidstaten tot een aantal maatregelen voor beschermingszones. Beschermingszones zijn gebieden van communautair belang waarvoor maatregelen moeten worden toegepast tot in stand houding van natuurlijk habitats7 (leefomgeving van dieren en planten) en populaties van bepaalde soorten planten en dieren.8 Voor deze beschermingszones moet een tweetal generieke maatregelen worden getroffen. a. De instandhoudingsmaatregelen zijn

gericht op de ecologische eisen voor het voortbestaan van natuurlijke habitats en soorten.

b. Met beschermingsmaatregelen moet de achteruitgang van natuurlijke habitats en de habitats van soorten worden tegengegaan.

Een regeling is ook gegeven voor de besluitvorming voor een project met significante gevolgen voor voornoemde habitats. Voor dergelijke projecten moet een passende beoordeling worden gemaakt van de gevolgen voor habitats. Toestemming voor het project mag pas worden nagegeven nadat voldoende zeker is gesteld dat de natuurlijke

7 Hieronder treft u een overzicht van de natuurlijke habitats in ons land. 8 Artikel 1, onder l, Habitatrichtlijn.

14

kenmerken van het gebied niet zullen worden aangetast. Met het oog op de bescherming van de betreffende natuurgebieden in ons land is het Programma Aanpak Stikstof (PAS) vastgesteld. Een deel van de (veronderstelde) depositiedaling mag worden gebruikt voor nieuwe activiteiten met stikstofuitstoot. Op basis van dit uitgangspunt zijn vergunningen verleend. Dit is volgens de Afdeling niet toegestaan, omdat de veronderstelde vermindering van de stikstofdepositie niet vaststaat. Met PAS heeft de Nederlandse overheid zich naar het oordeel van de Afdeling met andere woorden rijk gerekend. In de zeer recente uitspraak van 24 juli 2019, ECLI:NL:RVS:2019:2560 (aansluiting A67 te Veldhoven), wordt door de gemeente met succes een beroep gedaan op de zogenaamde ADC-toets. Deze toets vloeit voort uit artikel 6, vierde lid, van de Habitatrichtlijn. Een project dat de natuurlijke kenmerken van een gebied aantast, kan op grond van deze bepaling toch doorgang indien wordt voldaan aan de volgende voorwaarden a. alternatieven voor het project zijn niet

aanwezig; b. het project houdt verband met een

dwingende reden van groot openbaar belang;

c. voldoende natuurcompensatie wordt geboden.

Te voorzien valt dat de besluitvorming voor projecten zich in de nabije toekomst vooral gaat richten op deze ADC-toets.

15