Functieleer, deel 1

Johan Wagemans

POC basisdomeinen 18/09/2013

Plaats in het curriculum

• P0M01B Functieleer, deel 1 (OPO) 6 sp., 2 OLA– hoorcollege (P0M01a, 5 sp.)– werkcollege (P0N91a, 1 sp.)– Bachelor of Science in de psychologie 180 sp.

• P0M01A Functieleer, deel 1 (OPO) 5 sp., 1 OLA– hoorcollege (P0M01a, 5 sp.)– Bachelor of Science in de logopedische en audiologische

wetenschappen 180 sp. – Bachelor in de wijsbegeerte (Optie Psychologie ) 180 sp. – Schakelprogramma: Master of Science in de logopedische en

audiologische wetenschappen 57 sp.

Syllabus

• Doelstellingen• Begintermen (geen)• Inhoud• Studiemateriaal• Planning• Werkvorm en leeractiviteit• Examenvorm

Doelstellingen• de functieleer als basisdomein in de psychologie, enkele basisbegrippen,

enkele stromingen en benaderingen en vooral ook de manier waarop de basisfuncties van de menselijke cognitie wetenschappelijk bestudeerd kunnen worden

• de wetenschappelijke manier van denken binnen de psychologie, met nadruk op de psychologische functieleer

• de basisfuncties van waarneming, geheugen en aandacht, hun onderlinge samenhang en hun relaties met andere mentale functies zoals emotie, leren, taal en redeneren (die verder meer uitgebreid aan bod komen in “Functieleer, deel 2”)

• geen encyclopedisch, volledig overzicht; wel een kennismaking met de denkvorm en de basisbegrippen; wel de basis waarop de vervolgcursussen kunnen verder bouwen

Inhoud

1. Situering van de psychologie als wetenschap en van de functieleer als basisdomein in de psychologie

2. Waarneming3. Geheugen4. Aandacht5. Samenwerking tussen psychologische

functies

Uitgewerkt: Inhoudstafel• Hoofdstuk 1. Situering van psychologie als wetenschap en van

functieleer als basisdomein in de psychologie (30 blz.)– 1.1. Oorspronkelijke definitie vanuit traditionele opvattingen over het geest-

lichaam probleem– 1.2. Hedendaagse definitie vanuit een visie op complexiteit van de

psychologie– 1.3. De positie van de psychologie naast andere wetenschappen– 1.4. Basisdomeinen van de psychologie– 1.5. Geschiedenis van de psychologie– 1.6. Belangrijkste stromingen in de psychologie in de 19de en 20ste eeuw

• 1.6.1. Structuralisme• 1.6.2. Functionalisme• 1.6.3. Gestaltpsychologie• 1.6.4. Behaviorisme• 1.6.5. Cognitieve psychologie

Uitgewerkt: Inhoudstafel

• Hoofdstuk 2. Waarneming (92 blz.)– 2.1. Inleiding– 2.2. Basisnoties van het oog en het visueel brein– 2.3. Perceptuele organisatie– 2.4. Ambiguïteiten door het probleem van

onderdeterminatie– 2.5. Semantische interpretatie van objecten en

scènes– 2.6. Alternatieve theoretische denkkaders

Uitgewerkt: Inhoudstafel

• Hoofdstuk 3. Geheugen (44 blz.)– 3.1. Inleiding– 3.2. Historisch perspectief– 3.3. Het modaal model van het geheugen– 3.4. Alternatieven voor het modaal model van het

geheugen– 3.5. Het lange-termijn geheugen– 3.6. Hoe goed is het geheugen echt?

• 3.6.1. Foutieve herinneringen (“false memories”)• 3.6.2. Visueel geheugen

Uitgewerkt: Inhoudstafel

• Hoofdstuk 4. Aandacht (14 blz.)– 4.1. Inleiding– 4.2. Selectieve aandacht– 4.3. Spatiale aandacht– 4.4. Integratie– 4.5. “Inattentional blindness”

Uitgewerkt: Inhoudstafel

• Hoofdstuk 5. Samenhang (26 blz.)– 5.1. Inleiding– 5.2. Mentale verbeelding– 5.3. Priming– 5.4. Onderzoek over mentale functies als een

spelletje “20 questions”– 5.5. Theoretische integratiepogingen– 5.6. Praktische integratiepogingen

• 5.6.1. Autisme• 5.6.2. Kunst

Studiemateriaal

• vanaf ac.j. 2012-2013 volledig nieuw studiemateriaal

• een beknopte, overzichtelijke, goed studeerbare cursustekst (+/- 200 blz.) + bundel met slides

• hoorcolleges met belangrijke meerwaarde t.o.v. cursustekst: veel illustraties en voorbeelden, incl. audiovisueel materiaal, praktijkvoorbeelden, interactieve demonstraties, enz.

• op Toledo, na afloop van de hoorcolleges, bestanden met de Powerpoint-presentatie, links naar relevante websites, materiaal voor bijkomende zelfstudie, enz.

Planning• 26/09/13 = introductie syllabus, psych als wp, functieleer (78)• 03/10/13 = geschiedenis (90)• 10/10/13 = perceptie-1 (77)• 17/10/13 = perceptie-2 (168)• 24/10/13 = perceptie-3 (106)• 31/10/13 = perceptie-4 (114)• 07/11/13 = geheugen-1 (48)• 14/11/13 = proefexamen• 21/11/13 = geheugen-2 (76)• 28/11/13 = geheugen-3 (50)• 05/12/13 = aandacht (96)• 12/12/13 = samenhang (106)• 19/12/13 = vragencollege

# slides

Werkvorm en leeractiviteit• Basiswerkvorm = hoorcollege• Aanwezigheid = aanbevolen (niet verplicht)• Tijdens hoorcolleges: actief mee volgen en de besproken inzichten,

begrippen, gedachten, redeneringen, overwegingen enz. proberen begrijpen

• Nadien:– basisstudiemateriaal (cursustekst, “slides”, notities) verder aanvullen en

verrijken– zelf samenvattingen maken en nuttige overzichten aanleggen (bvb.

steekkaarten met de belangrijkste begrippen, experimenten, historisch belangrijke psychologen, enz.)

• Kortom: van de student wordt tijdens de hoorcolleges en nadien bij de verwerking van het studiemateriaal een actieve leerhouding verwacht

Examenvorm

• Schriftelijk, gesloten boek (“multiple choice” examen).

• Het eindexamen bestaat uit 30 meerkeuzevragen met correctie voor raden (-1/3 punt per fout antwoord).

• De vragen peilen naar kennis, inzicht en toepassing van de leerstof.

• De vragen worden min of meer evenredig verdeeld over de verschillende onderdelen.

• Er worden tijdens de hoorcolleges voorbeeldvragen gegeven en besproken.

• Het eindexamen staat op 18 punten, het werkcollege op 2 punten.

Uitgewerkt: ExamenvormKennis Inzicht Toepassing Totaal

Makkelijk 6 0 2 8

Gemiddeld 6 6 2 14

Moeilijk 3 4 1 8

Totaal 15 10 5 30

Spreiding over de cursus:H1 (inleiding) 3H2 (waarneming) 7H3 (geheugen) 7H4 (aandacht) 4H5 (verbanden) 3Combinaties 6

Uitgewerkt: ExamenvormPSY (jan) PSY (jan) +

WCPSY (sep) PSY (sep) +

WCLAW e.a. (sep)

N 418 418 193 142 33

gemid 7.16 8.23 7.32 7.99 9.06

mediaan 7.11 8 7.56 8 9

% gesl 30.14% 38.52% 26.06% 29.58% 48.48%

% ≥ 8 49.78% 61.27% 78.79%

Andere berekening: PSY: 160 + 44 van 458 = 44.54% geslaagdenLAW: 46 + 16 van 91 = 68.13% geslaagden

Correlatie met gemiddelde van alle andere vakken = 0.68(N.B. in januari 0.78)

Werkcollege

• aanvullend bij hoorcollege (beantwoorden van vragen)– wisselwerking met Toledo (“vraagbaak”)

• dieper ingaan op centrale methoden of principes uit functieleer

• concrete oefeningen en toepassingen

• een beperkt aantal klassieke studies a.d.h.v. de originele tijdschriftartikelen

• concreet: 3 sessies + 2 examenpunten– alle details te volgen via Toledo

Didactisch team• Julie Caubergh (DOS) voor studiebegeleiding

• 3 “assistenten” voor werkcollege– Marlies Houben– Pieter Moors– Steven Vanmarcke

• geen emails

• alles via Toledo en website– http://toledo.kuleuven.be/– http://ppw.kuleuven.be/home/studentenportaal/dos/index

Eigen impressies/reflecties

• gemengde gevoelens bij de start

• keihard gewerkt

• goed meegevallen– voor mezelf– voor de studenten

Discussiepunten

• zelfde vak in andere opleidingen?• slides voor of na college?• activeren van studenten voor examen?• invulling en gewicht werkcolleges?• aansluiting DOS• didactisch team, onderwijsondersteuning• aansluiting/overlap andere vakken– gedragsneurowetenschappen, methoden, geschiedenis– logische volgorde?