Investeringsuitgaven in het systeem van de nationale rekeningen

(ESR) en de toepassing van het Europees stabiliteits- en groeipact

Kris Van CauterInstituut voor de Nationale Rekeningen/Nationale Bank van België

FRDO SEMINARIE: INVESTERINGEN EN OVERHEIDSSCHULD ,22 juni 2017

2/20

Overzicht

► Verloop van de overheidsinvesteringen, nood aan een

investeringsimpuls

► Wat is het ESR2010? <-> Wat is de EDP-procedure?

● Aanrekeningen van investeringen binnen het ESR2010?

► Rol van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR)

► Visie van de Nationale Bank van België (NBB)

Publicatie Economisch Tijdschrift van de Nationale Bank van België

(september 2016)

“Moeten de overheidsinvesteringen worden gestimuleerd?”

-0,2

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

20

16

e

European Union Euro area

Public investment in Europe was slashed in the aftermath of the

financial crisis(general government net fixed capital formation, % of GDP)

Source: EC.

-1

0

1

2

3

4

5

6

LU SE EL FI DK NL FR AT UK EA BE DE IT ES PT IE

Gross investment Net investmentp.m. 2000-2007 average

Public investment down in Europe and low in Belgium(fixed capital formation, 2016, in % of GDP)

Source: EC.

5/20

Overzicht

► Verloop van de overheidsinvesteringen, nood aan een

investeringsimpuls

► Wat is het ESR2010? <-> Wat is de EDP-procedure?

● Aanrekeningen van investeringen binnen het ESR2010?

► Rol van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR)

► Visie van de Nationale Bank van België (NBB)

Publicatie Economisch Tijdschrift van de Nationale Bank van België

(september 2016)

“Moeten de overheidsinvesteringen worden gestimuleerd?”

6/20

Het Europees systeem van Rekeningen (ESR

2010)

► Verordening (EU) nr 549/2013 van het Europees Parlement en

de Raad van 21 mei 2013 betreffende het Europees systeem van

nationale en regionale rekeningen in de Europese Unie

• Wettekst

• Bijlage A : Beschrijving van het systeem van rekeningen

• Bijlage B : Transmissieprogramma van statistieken

► Boekhoudkundig kader van de EU dat een systematische en

uitvoerige beschrijving geeft van een totale economie, de

elementen waaruit hij is opgebouwd en haar betrekkingen met

andere economieën

► Coherent met System of National Accounts op mondiaal niveau

→ Niet louter een boekhoudkader voor overheden

Het ESR als systeem

Balance sheets Balance sheet

Non Financial accounts

Opening BS Closing BS

Non financial assets Non financial assets

Opening BS Closing BS

Financial assets Financial assets

and liabilities and liabilities

THE LINE

Transactions Other flows

Production

Value added

Distr. and use of income

Change in net worth

B.9

Other change in assets

accounts

Capital account

Savings

Financial accountOther change in assets

accountsB.9F

8/20

Waarom is ESR zo belangrijk?

► ESR is een statistisch kader

● Belangrijk en nuttig zoals andere statistieken

● Zeer uitgebreide statistische reeksen (BBP, investeringen, afschrijvingen)

● Niet specifiek voor overheden

► EDP-procedure maakt ESR zeer belangrijk voor overheden

● Excessive deficit procedure/buitensporige tekorten procedure

● Het verdrag van Maastricht (7 februari 1992) introduceerde voor de landen

die gingen deelnemen aan de monetaire unie macro-economische

convergentie voorwaarden, alsook een correctiemechanisme: de

buitensporige tekortenprocedure

► Het in de EDP gebruikte saldo stemt overeen met het ESR-saldo B9

● Dit is nadat de overheidsinvesteringen volledig in rekening zijn gebracht

● Afschrijvingen spelen geen rol voor de bepaling van dit specifieke saldo

Registratie van overheidsinvesteringen binnen het ESR 2010

► Investeringen worden geregistreerd als uitgave op het ogenblik dat de overheid

economisch eigenaar wordt van het vast actief en beïnvloeden dan het

vorderingensaldo van de overheid in 1 keer, de financiering van de investeringen leidt

tot een stijging van de overheidsschuld

► Spreiding van de investeringsuitgaven is mogelijk als het actief of de infrastructuur

niet op de balans van de overheid staat

● ESR kijkt naar de economische realiteit (soepeler dan IFRS en IPSAS)

● Voorwaarde is dat niet de overheid de voornaamste risico’s of voordelen van

een actief draagt (niet de economische eigenaar is)

► Investeringen door marktconforme (publieke) bedrijven: bv. Aquafin, NMBS, Infrabel,

elektriciteits- en waternetwerken.

● Belangrijk kenmerk: worden voornamelijk gefinancierd door betalingen van de

gebruikers

► Investeringen in gebouwen (die niet specifiek zijn), Operationele leasings (gewone

huurcontracten)

Bijvoorbeeld in de sociale huisvesting of kantoren

Korte looptijden, geen aankoopoptie en niet automatisch hernieuwbaar

Alternatieve investeringen (2): leasings, concessies en PPS

► Stimuleren van investeringen in gebouwen en infrastructuur (die wel specifiek is)

● Concessies: gebruiker betaalt

● PPS (publiek-private samenwerking)

Wordt gebruikt voor vervoersinfrastructuur, gevangenissen, autosnelwegen,

gebouwen…

Overheid financiert volgens de beschikbaarheid of het gebruik de publieke

infrastructuur

Er bestond in het verleden onzekerheid over de toepassing van de regels

“A guide to the statistical treatment of PPPs” gepubliceerd in september 2016

heeft de regels verduidelijkt en biedt stabiliteit

● Energy performance contracten – geen specifieke definitie in het ESR2010, dus

gelijkaardige regels als voor alle investeringen

Guidance note 2009 onder revisie

11/20

Overzicht

► Verloop van de overheidsinvesteringen, nood aan een

investeringsimpuls

► Wat is het ESR2010? <-> Wat is de EDP-procedure?

● Aanrekeningen van investeringen binnen het ESR2010?

► Rol van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR)

► Visie van de Nationale Bank van België (NBB)

Publicatie Economisch Tijdschrift van de Nationale Bank van België

(september 2016)

“Moeten de overheidsinvesteringen worden gestimuleerd?”

12/20

Rol van het INR en Eurostat

► Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR)

● Verantwoordelijk voor de opmaak van de overheidsrekeningen in België

volgens het Europees Systeem van Nationale Rekeningen (ESR 2010) en

voor de statistieken voor de procedure bij buitensporige tekorten

● Verantwoordelijk voor de bepaling van de overheidsperimeter

● Verantwoordelijk voor de beslissing over de statistische behandeling van

transacties en bijvoorbeeld de registratie van PPS-contracten

On- or off-balance

Mogelijkheid tot ex-ante adviesaanvragen, die worden gepubliceerd

► Eurostat

● statistische autoriteit => controle van de rekeningen en interpretatie van de

boekhoudkundige regels

● Streeft naar geharmoniseerde toepassing van het ERS2010 in de Lidstaten

● Het INR consulteert Eurostat regelmatig voor adviesaanvragen

13/20

Overzicht

► Verloop van de overheidsinvesteringen, nood aan een

investeringsimpuls

► Wat is het ESR2010? <-> Wat is de EDP-procedure?

● Aanrekeningen van investeringen binnen het ESR2010?

► Rol van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR)

► Visie van de Nationale Bank van België (NBB)

Publicatie Economisch Tijdschrift van de Nationale Bank van België

(september 2016)

“Moeten de overheidsinvesteringen worden gestimuleerd?”

Opinie van de Nationale Bank van België

► Conclusies artikel Economisch Tijdschrift Nationale Bank van België (september

2016)

► Statistieken dienen de economische realiteit te weerspiegelen

● Volgens de logica van de nationale rekeningen zijn investeringen uitgaven met

een negatieve impact op het vorderingensaldo

● De basisregels van het ESR2010 zijn duidelijk en een hertekening van de regels

is onwenselijk, maar de concrete toepassing van die regels moet duidelijk en

stabiel zijn met betrekking tot de alternatieve financiering (problematiek

PPS/EPC)

► Een investeringsimpuls is hoogst wenselijk in de huidige omstandigheden

● Op korte termijn kan dit door een versoepeling van de criteria van de

investeringsclausule in het SGP

● Op langere termijn kan een herziening van de wijze waarop

overheidsinvesteringen in aanmerking worden genomen in het preventieve

gedeelte van het stabiliteits- en groeipact (EDP) opportuun zijn