Sustainability rapportSustainability, Ethiek en PKI

Auteurs: Naomi Nielen, Ties de Haan, Amber Hoogendorp en Franka de NijsStudentnummers: 566113, 565427, 561816, 564454Klas: 2F4Datum: 11 Maart 2017

1

Sustainability rapportSustainability, Ethiek, PKI

Auteurs: Naomi Nielen, Ties de Haan, Amber Hoogendorp en Franka de NijsStudentnummer: 566113, 565427, 561816, 564454Klas: 2F4Opleiding: Accountancy/BedrijfseconomieInstelling: Hogeschool InHolland Locatie: AlkmaarStudiejaar: 2Periode: 3Vak: Sustainability, Ethiek, PKIOpdrachtgever: Gert VisbeenBedrijf: H&M

2

InhoudsopgaveHoofdstuk 1 Introductie..........................................................................................4Hoofdstuk 2 Context beschrijving organisatie........................................................5

2.1 Inleiding........................................................................................................52.2 Cultuur..........................................................................................................52.3 Ontwikkelingen.............................................................................................52.4 Externe ontwikkelingen.................................................................................62.5 Structuur.......................................................................................................6

Hoofdstuk 3 Inventarisatie, Identificatie en beschrijving van de belangen van belanghebbenden..................................................................................................7

3.1 Belang voor alle belanghebbenden...............................................................73.2 Aandeelhouders............................................................................................83.3 Medewerkers.................................................................................................83.4 Toeleveranciers.............................................................................................83.5 Consumenten................................................................................................93.6 Gemeenschappen.........................................................................................93.7 Branchegenoten..........................................................................................103.8 Investeerders..............................................................................................103.9 Beleidsmakers.............................................................................................103.10 Niet-gouvernementele organisaties en intergouvernementele organisaties.......................................................................................................................... 11

Hoofdstuk 4 Inventarisatie en Identificatie ESG-vraagstukken en mogelijke materiële effecten................................................................................................13

4.1 ESG-vraagstukken.......................................................................................134.2 Veilige werkomgeving.................................................................................13

4.2.1 Ethisch verantwoord.............................................................................134.2.2 Veilige werkplek....................................................................................13

4.3 Gezonde ecosystemen................................................................................134.3.1 Duurzame producten............................................................................134.3.2 Versterking van gemeenschappen........................................................144.3.3 Klimaat..................................................................................................144.3.4 Recyclen...............................................................................................144.3.5 Natuurlijke hulpbronnen........................................................................14

4.4 Welzijn van dieren.......................................................................................144.4.1 Materiaal van dierlijke afkomst & dierproeven......................................14

4.5 Materiële ESG-vraagstukken.......................................................................15

3

Hoofdstuk 5 Beschrijving van de relatie tussen financiële en ESG-prestaties en de mogelijke materiële effecten................................................................................16

5.1 Veilige werkomgeving.................................................................................165.1.1 Ethisch verantwoord.............................................................................165.1.2 Veilige werkplek....................................................................................16

5.2 Gezonde ecosystemen................................................................................175.2.1 Duurzame producten............................................................................175.2.2 Versterking van gemeenschappen........................................................175.2.3 Klimaat..................................................................................................175.2.4 Recyclen...............................................................................................185.2.5 Natuurlijke hulpbronnen........................................................................18

5.3 Welzijn van dieren.......................................................................................185.3.1 Materiaal van dierlijke afkomst & dierproeven......................................18

Hoofdstuk 6 Businessmodel selectie en rechtvaardiging van geselecteerde ESG-issues................................................................................................................... 19

6.1 Business Model............................................................................................196.1.1 Customer segments..............................................................................196.1.2 Value proposition..................................................................................196.1.3 Consumer relationships........................................................................206.1.4 Channels...............................................................................................206.1.5 Revenue streams..................................................................................216.1.6 Key resources.......................................................................................216.1.7 Key activities.........................................................................................216.1.8 Key partners..........................................................................................216.1.9 Cost structure.......................................................................................22

6.2 Beargumentatie ESG-vraagstukken............................................................226.2.1 Veilige werkomgeving...........................................................................226.2.2 Gezonde ecosystemen..........................................................................236.2.3 Welzijn van dieren.................................................................................23

Hoofdstuk 7 Conclusies........................................................................................25Hoofdstuk 8 Communicatie plan voor belanghebbenden.....................................26

8.1 Interne communicatie.................................................................................268.2 Externe communicatie................................................................................26

Bibliografie...........................................................................................................28Bijlagen................................................................................................................ 31

Bijlage I Groepsreflectie....................................................................................31Bijlage II Individuele reflectie Naomi.................................................................33Bijlage III Individuele reflectie Ties....................................................................34

4

Bijlage IV Individuele reflectie Amber................................................................35Bijlage V Individuele reflectie Franka................................................................36

5

Hoofdstuk 1 IntroductieDit rapport gaat over sustainability, oftewel duurzaamheid. Dit wordt gedefinieerd als een beleid dat aansluit op de behoeften van de huidige generatie zonder afbreuk te doen aan de behoeften van de toekomstige generaties (Inholland, 2017).

Er zijn hedendaags veel organisaties die doen aan duurzaamheid en hebben daar bepaalde programma’s voor (Robert G. Eccles, 2013). Maar een duurzaamheidsprogramma is anders dan duurzame strategie. Er moet een strategie zijn die van belang is voor alle belanghebbenden van een organisatie: investeerders, werknemers, klanten, overheden, NGO's en de samenleving in het algemeen. Hierdoor worden de belangen van de belanghebbenden gewaarborgd, terwijl tegelijkertijd de prestaties op het gebied van milieu- en sociaal bestuur worden verbeterd.

De organisatie die is gekozen voor dit rapport is de modeketen H&M. De H&M-groep is een van ‘s werelds meest toonaangevende modebedrijven. Ook op het gebied van duurzaamheid. H&M streeft namelijk naar een zo duurzaam mogelijke waardeketen en kan hier een grote invloed op uitoefenen.

In dit rapport zullen de belanghebbenden in beeld worden gebracht en het belang die zij hebben van de samenwerking met H&M. De ESG-issues van H&M worden beschreven en de mogelijke materiële effecten daarvan. Daarna wordt de connectie gemaakt tussen de financiële en de ESG-prestaties en de mogelijke materiële effecten. Ook is er een Business Model Canvas gebruikt om dit in beeld te brengen en de rechtvaardiging van de geselecteerde ESG-issues. Als laatste is er in dit rapport een conclusie, een communicatieplan voor de belanghebbenden en de bijlage met de reflectieopdrachten te vinden.

6

Hoofdstuk 2 Context beschrijving organisatie2.1 InleidingDe H&M-groep is een van ‘s werelds meest toonaangevende modebedrijven. Vooral als het gaat om duurzaamheid. Al vele jaren zet H&M zich in voor betere arbeidsomstandigheden en voor de rechten van de werknemers in landen waar zij produceren.

H&M is opgericht in 1947 door de Zweed Erling Persson. Het startte als vrouwenwinkel Hennes (“van haar” in het Zweeds), maar de winkel was al gauw een succes en in 1968 breidde Persson het bedrijf dan ook uit met herenkleding. Op deze manier is Hennes & Mauritz ontstaan. De zoon van Persson heeft het roer overgenomen en hij is voornamelijk verantwoordelijk voor de enorme expansie die ze hebben doorstaan (H&M, 2016).

Vandaag de dag beschikt de H&M-groep over meer dan 4300 filialen in 64 verschillende markten. Verder is er nog de mogelijkheid in 35 verschillende markten om producten via het internet te bemachtigen. Doordat de H&M-groep over 6 verschillende fashion merken beschikt, blijft de keten verrassend en op deze manier interessant voor de doelgroep. Door de ontwikkelingsfase waar het internet zich in bevindt, ziet H&M de kans schoon om ook te blijven groeien in de online markt. De vorige groeidoelstelling die was gezet, namelijk het verhogen van het aantal winkels met 10 tot 15 procent, zal worden bijgesteld naar een verkoopdoelstelling waarbij zowel de winkel als online verkoop bij betrokken wordt. In 2017 zijn de plannen om nog zo’n 430 nieuwe filialen te openen in 5 nieuwe markten. Verder is er een streven om in 6 nieuwe markten het online winkelen toe te voegen (H&M, 2016).

2.2 CultuurDe H&M-groep wilt duurzame, aantrekkelijke en betaalbare keuzemogelijkheden aan zoveel mogelijk mensen tegelijk bieden. Hierbij wordt wel rekening gehouden met de planetaire ontwikkelingen. Ze stellen zich verantwoordelijk op voor de manier waarop zij invloed uitoefenen op de wereld om hen heen. Denk aan schoon water, textielafval, klimaatverandering, lage lonen en overuren. Dit zijn uitdagingen die in de textielindustrie van groot belang zijn. H&M bezit zelf geen fabrieken, maar zij werken met onafhankelijke leveranciers. Veel van de producten worden gemaakt in arme landen. De visie die zij hierbij hebben, is dat het produceren van kledingstukken vaak de eerste stap op weg uit de armoede is.

Duurzaamheid is een belangrijk onderdeel van de keten. Er zijn dan ook 200 werknemers die zich voortdurend bezighouden met duurzaamheid. Vele van hun zijn werkzaam in de 21 productievestigingen over de hele wereld, waardoor de rechtstreekse samenwerking met de leveranciers verduurzaamd kan worden. Veel mensen zien duurzame producten alleen als producten die gemaakt zijn van duurzame goederen. Echter hecht H&M hier meer waarde aan door te streven naar een zo duurzaam mogelijke waardeketen. Ze stellen hoge eisen aan leveranciers op grond van sociale en milieuvoorschriften. Hiervoor is een gedragscode opgesteld: The Sustainability Commitment.

7

2.3 OntwikkelingenDoordat veel leveranciers gevestigd zijn in ontwikkelingslanden gelooft H&M dat zij echt een verschil kunnen maken. Ze helpen bij creëren van banen en dus het opheffen van het aantal mensen dat in armoede moet leven. Op deze manier dragen ze bij aan een betere economie en dus een betere levensstandaard voor velen. Door H&M ontstaan zo’n 1,6 miljoen banen voor mensen die in dienst zijn van de leveranciers. Veel van deze banen zullen vervuld worden door vrouwen. Voor veel van hun is dit hun eerste betaalde baan, de eerste baan buitenshuis en de eerste baan die onafhankelijkheid biedt. Natuurlijk zijn er uitdagingen, zoals mensenrechten en milieurechten. H&M is van mening dat bedrijven niet moeten stoppen met inkopen in ontwikkelingslanden. Integendeel, ze zijn ervan overtuigd dat de beste manier om ontwikkelingslanden te steunen is het aangaan van handel met hen. Ze willen banen blijven creëren en het verbeteren van arbeidsomstandigheden blijven bevorderen.

2.4 Externe ontwikkelingenNatuurlijk zijn er externe ontwikkelingen waar H&M geen invloed op kan uitoefenen. Dit zijn risico’s en attentiepunten waar H&M op zou moeten inspelen. Denk bijvoorbeeld aan wetten. Ze hebben te maken met een aantal wetten waar ze nou eenmaal niet omheen kunnen. Denk hierbij aan de arbeidswet voor minimum lonen of veiligheidsvoorschriften waaraan het pand moet voldoen.

Er zijn ook continu macro-economische ontwikkelingen gaande in de wereld. Natuurlijk heeft de conjunctuur van een bepaald land invloed op de hoeveelheid aankopen die mensen bereid zijn om te doen. Tijdens een laagconjunctuur zal H&M minder verkopen en dus ook minder hoeven te produceren. Ook vergrijzing speelt een rol voor de winkel. H&M is een winkel met vrij moderne kleding en gaat graag mee met de trends. Mensen op leeftijd zullen niet zo snel kijken naar de mode, maar eerder naar de comfort dat de kleding biedt. Hier kunnen ze natuurlijk op inspelen.

Culturele ontwikkelingen zijn ook van belang voor de winkel. Elk land heeft andere normen en waarden. Hierdoor wordt natuurlijk ook de manier van kleden beïnvloedt. H&M probeert verschillende culturen samen te voegen tot 1 stijl door gebruik te maken van de meest bekende stylisten van de wereld, afkomstig uit meerdere landen.

2.5 StructuurAlle 6 de fashionmerken worden bestuurd door een individueel persoon en hebben lokale verkooporganisaties. Centraal zijn er een aantal gezamenlijke groepen die elk merk ondersteunen, zodat er veel voordelen behaald kunnen worden. Op deze manier wordt er doelgericht en via richtlijnen gewerkt. De Chief Executive Officer wordt door de raad van bestuur vernoemd. Hij is verantwoordelijk voor het dag-tot-dag beheer van de H&M-groep. Ook benoemt hij de leden van het uitvoerend management team dat bestaat uit de CEO plus 10 anderen. Het uitvoerend management team bestaat uit de personen die verantwoordelijk zijn voor de volgende gezamenlijke groepsfuncties: Financiën, productie, duurzaamheid, ontwikkeling, communicatie, Human Resources, Business Development en logistiek. (H&M, 2016)

8

Hoofdstuk 3 Inventarisatie, Identificatie en beschrijving van de belangen van belanghebbendenIn dit hoofdstuk worden de belanghebbenden van H&M genoemd en wordt er per belanghebbende de bijbehorende belangen genoemd.

De belanghebbenden van H&M zijn (H&M, 2017): Aandeelhouders Medewerkers Toeleveranciers Consumenten Gemeenschappen Branchegenoten Investeerders Beleidsmakers Niet-gouvernementele organisaties (NGO) Intergouvernementele organisaties (IGO)

3.1 Belang voor alle belanghebbendenDe manier waarop H&M haar activiteiten uitvoert is voor belang van de belanghebbenden. H&M is erop gedreven dat zij altijd de wet volgt en voldoet aan de geldende wettelijke vereisten en alle relevante internationale verdragen. De belanghebbenden kunnen aannemen dat H&M eerlijk en volgens de wet- en regelgeving handelt. Dit zorgt ervoor dat het bedrijf betrouwbaar is en voor vertrouwen zorgt bij de belanghebbenden.

H&M brengt jaarlijks een duurzaamheidsverslag uit waarbij zij de richtlijnen volgens Apparal and Footwear Sector Supplement van het Global Reporting Initiatieven en de richtlijnen van UN Global Compact als uitgangspunt neemt. Dit is van belang voor de belanghebbenden, omdat zij willen weten hoe de ontwikkeling gaat ten opzichte van de duurzaamheid binnen het bedrijf.

Er is een streng anti-corruptie regelement binnen H&M, genaamd Code of Ethics, omdat er geen vorm van corruptie wordt getolereerd. De medewerkers, leveranciers en partners moeten akkoord gaan met dit regelement. H&M informeert, instrueert en traint zowel medewerkers als leveranciers/zakelijke partners om er zeker van te zijn dat ze voldoen aan de Code of Ethics. Ook dit zorgt voor vertrouwen en eerlijkheid bij de belanghebbenden.

Het belang van belanghebbenden is vooral dat zij op de hoogte zijn van wat er gebeurt bij interne en externe zaken van H&M. Door de correcte, neutrale en transparante communicatie naar de belanghebbenden zijn de belanghebbenden op de hoogte van alle ontwikkelingen binnen en buiten de organisatie. Als er een rapport vrijgegeven wordt op het gebied van informatieverstrekking wordt er voldaan aan de voorschriften van de NASDAQ OMX.

Ook zet H&M zich in voor het respect van mensenrechten binnen de organisatie, in de keten en de gemeenschappen waar zij actief zijn.

3.2 AandeelhoudersHet belang van de aandeelhouders is het ontvangen van dividend op hun geïnvesteerde vermogen. H&M streeft naar hoge winstgevendheid op lange

9

termijn. Dit is als aandeelhouder of potentiële aandeelhouder goed om te weten. H&M geeft aan dat winst en een sterke financiële positie ervoor zorgt dat het mogelijk is om aan hun verantwoordelijkheden te voldoen.

3.3 MedewerkersDe medewerkers zijn een groot deel van de belanghebbenden van H&M. In het jaarverslag worden een paar punten genoemd die betrekking hebben op de belangen van de medewerkers en wat H&M doet om deze belangen te behartigen.

Een belangrijk belang van de medewerkers is goede arbeidsvoorwaarden. Dit belang wordt door H&M behartigd door middel van de regel in hun bedrijf dat werknemers meer verdienen naarmate ze langer in dienst zijn bij het bedrijf. Deze regel werkt hetzelfde voor alle medewerkers van de H&M-Group, in alle landen, ongeacht de functie, het salaris of het arbeidscontract. Een andere manier van H&M om het te behartigen is het H&M Incentive Program (HIP) (H&M Group). Hierbij worden de fondsen geïnvesteerd in H&M-aandelen, dus als de prijs van deze aandelen stijgt, zal de waarde van elk medewerkersdeel van de fondsen ook stijgen. De werknemers kunnen hun deel van de fondsen ontvangen wanneer zij de leeftijd van 62 hebben bereikt.

Een ander belang van de medewerkers is een prettige werkomgeving. H&M zorgt als bedrijf ervoor dat er een veilige werkomgeving en werkplek voor de medewerkers is om zo de gezondheid van de medewerkers te waarborgen.

Verder willen medewerkers hun belangen waarborgen en om te zorgen dat er tussen het bedrijf en de medewerkers geen belangenconflicten ontstaan, is het heel belangrijk dat er een open klimaat en transparantie aanwezig is. Daarom vindt H&M het belangrijk dat de medewerkers voldoende vertrouwen hebben om iemand te vertellen over belangenconflicten die zijn ontstaan. Op deze manier wordt er gewerkt aan het waarborgen van de belangen van de medewerkers.

3.4 ToeleveranciersHet belang van toeleveranciers is een goede manier van handel waarborgen, waarbij zij eerlijk worden behandeld, onder goede arbeidsvoorwaarden en waarde krijgen voor de werkzaamheden die zij uitvoeren voor H&M.

Er zijn een aantal eisen gesteld vanuit H&M waar de leveranciers aan moet voldoen. Dit zorgt ervoor dat de leveranciers en het bedrijf eerlijk en een goede handel kan waarborgen. Waaronder de Code of Ethics waarbij een anti-corruptie regelement is.

Vertrouwen is ook een groot belang voor de toeleveranciers. De leveranciers moeten erop kunnen vertrouwen dat zij betaald worden voor de activiteiten die zij hebben uitgevoerd en dat zij daar een eerlijke prijs voor krijgen.

3.5 ConsumentenHet belang van de klanten is dat zij waarde voor hun geld krijgen doordat H&M een kwalitatief goed en eerlijk product levert. Een ander belang van de consument is dat zij gemakkelijk en snel aan een product kunnen komen. H&M speelt hierop in doordat zij veel filialen in verschillende landen heeft en een webshop die in veel landen te gebruiken is.

10

Verder is een belangrijk belang van de consumenten het vertrouwen in de organisatie. De consument moet erop kunnen vertrouwen dat als er een aankoop wordt gedaan, deze daadwerkelijk wordt geleverd in goede conditie en van goede kwaliteit. Ook moet de consument erop kunnen vertrouwen dat hun privacy wordt gerespecteerd en beschermd. Het vertrouwen moet er ook zijn in de producten. Zoals H&M zelf aangeeft gebruiken zij geen giftige chemicaliën in hun kleding zodat het niet schadelijk is voor de gezondheid van de consument.

Een ander belang voor de consument is dat zij een goede service krijgen en dat zij serieus worden genomen als er een probleem is met de levering. Ook dat dit snel gebeurd en dat het probleem wordt opgelost is een belangrijk belang van de consument.

Het imago van H&M is ook belangrijk belang voor de consument. Als een kledingmerk een slecht imago heeft, zal de verkoop terugnemen omdat zij dan geassocieerd worden met het beschadigde imago van het merk.

3.6 GemeenschappenH&M heeft veel te maken met verschillende gemeenschappen, doordat ze in veel verschillende landen gevestigd zijn. Deze gemeenschappen hebben, los van de andere belanghebbenden die in een gemeenschap zitten, ook belangen waarvan ze willen dat deze worden gewaarborgd.

Een belang van de gemeenschappen is dat er wordt geïnvesteerd in de maatschappij. Daarmee worden investeringen in bijvoorbeeld scholing bedoeld. Ook de investeringen in werkgelegenheid en de algemene ontwikkeling in een gemeenschap zijn belangen die worden gewaarborgd. H&M speelt op deze belangen in door middel van de H&M Foundation. De foundation heeft als missie om langdurig positieve veranderingen te brengen in vier gebieden en leefomstandigheden te verbeteren door te investeren in mensen en innovatieve ideeën. De vier gebieden waar de foundation veranderingen in wil brengen zijn: - Onderwijs- Schoon water- Gelijkheid- Bescherming van de planeet

Als toevoeging aan deze investeringen kan de H&M Foundation ook noodhulp verstrekken aan degene die dit nodig hebben (H&M, 2017). Door de activiteiten van de foundation kan H&M een bijdrage leveren aan de ontwikkeling in de gemeenschappen en een bescherming bieden aan de planeet en mensen in nood. Op deze manier kan H&M de belangen van de gemeenschappen behartigen.

3.7 BranchegenotenDe branchegenoten of eigenlijk de concurrenten van H&M hebben een ander soort belangen dan de “consumenten”, omdat zij eigenlijk een tegenstander zijn van H&M. Toch zijn er een paar belangen waarvoor de concurrenten met H&M zullen moeten samenwerken om ze te kunnen behartigen.

Een groot belang van de branchegenoten en eigenlijk ook van H&M zelf is dat de industrie-brede sociale en ecologische uitdagingen goed worden benaderd. Deze benadering wordt bereikt door multistakeholder-initiatieven, zoals de Fair Labour

11

Association (FLA), Sustainable Apparel Coalition en Better Cotton Initiative. Door middel van deze initiatieven en nog andere worden de sociale en ecologische uitdagingen aangepakt en het belang van de branchegenoten behartigd.

Een ander belang van de branchegenoten is het behouden van het goede imago. Als één organisatie in een bepaalde sector een slechte naam krijgt, kan dit gevolgen hebben voor het imago van de gehele sector. Dit belang is voor H&M zelf natuurlijk ook belangrijk, omdat zij geen slecht imago willen hebben. Hierdoor zal H&M zeker proberen dit belang te behartigen door zelf goed te kijken naar de gevolgen die bepaalde keuzes kunnen hebben voor het imago.

De belangen van de branchegenoten zijn dus vaak ook belangen van H&M zelf, maar van een ander perspectief bekeken. Hierdoor zal H&M zeker haar best doen om deze belangen te blijven waarborgen.

3.8 InvesteerdersHet is belangrijk dat investeerders aan zowel financiële als niet-financiële informatie kan komen. Het belang van de investeerders is dat zij zien dat er progressie wordt geboekt op allerlei fronten in de organisatie. Het maakt het voor investeerders dan aantrekkelijk om te gaan investeren. Aan de hand van de informatie kan een investeerder een beslissing maken of hij gaat investeren of niet.

3.9 BeleidsmakersBeleidsmakers zijn ook belanghebbenden voor de organisatie. Zij zorgen ervoor dat er een beleid wordt gevormd en de organisatie en andere belanghebbenden zullen zich hier aan moeten houden.

H&M en de leveranciers volgen de regels op die de beleidsmakers hebben gemaakt. Het handhaven van deze regels zorgt voor vertrouwen bij de beleidsmakers. H&M, de leveranciers en de beleidsmakers werken ook samen. Dit doen zij door op de hoogte te blijven van de regels en soms een verandering erin aan te brengen. Door de regels die zijn opgesteld zullen activiteiten eerlijk worden uitgevoerd. Als er iets mis gaat, staan de regels zwart op wit en kan een partij zich daar op beroepen.

3.10 Niet-gouvernementele organisaties en intergouvernementele organisaties Op de H&M Group site staan korte beschrijvingen van de belangen van de non-profit organisaties die in samenwerking zijn met H&M. Deze belangen staan per organisatie hieronder beschreven.

OCA – Organic Cotton AccelerationHet belang van de OCA is om een bloeiende biologische katoen sector te creëren, van boer tot consument, door de krachten van grote merken in de katoen sector te bundelen en op deze manier structureel veranderingen te implementeren in de waardekringloop.

BCtA – Business Call to ActionDe BCtA wil business modellen ontwikkelen die een positief effect hebben op mensen in ontwikkelingslanden door middel van ondersteuning van bedrijven, zoals H&M, die zich focussen op vaardigheden en ontwikkelingstrainingen om zo voor betere arbeidsomstandigheden te zorgen.

12

ILO – International Labour OrganizationHet doel is om een innovatief en gemeenschappelijk model vast te stellen en het creëren van een wereldwijd samenwerkingsverband om de waardekringloop van de wereldwijde kledingindustrie te verbeteren. Hiermee willen ze de systematische problemen in de kledingindustrie sector aanpakken om de arbeidsverhoudingen en de eerbiediging van de internationale arbeidsnormen in Azië en Afrika te bevorderen.

SDG Fund – Sustainable Development Goals FundHet SDG Fonds werkt samen met VN-agentschappen, bedrijven, overheden en gemeenschappen om een realiteit te maken van duurzame ontwikkeling. Dit doen zij door ervaringen in het bedrijfsleven en van mensen rechten te delen, zodat ze een verslag kunnen opstellen voor publieke en private partnerschappen om deel uit te maken van de duurzame ontwikkeling.

SidaMet hun sterkte en zwakke punten, ervaringen en middelen kunnen ze projecten samen voortzetten om zo banen met fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden te creëren en op andere manieren bijdragen aan de duurzame ontwikkeling.Civil Rights DefendersDeze organisatie staat voor internationale mensenrechten en door middel van samen te werken met onder andere H&M willen ze belanghebbenden positief beïnvloeden met betrekking tot duurzaamheid en mensenrechten. Zij hopen dat H&M door middel van inspanningen anderen zal inspireren om dat patroon ook te volgen.

ILO Better Factories CambodiaHet doel is om een innovatief en gemeenschappelijk model vast te stellen en het creëren van een wereldwijd samenwerkingsverband om de waardekringloop van de wereldwijde kledingindustrie te verbeteren. H&M kan helpen om de problemen op het gebied van confronterende arbeidsverhoudingen in Cambodja te overwinnen en te werken aan het versterken van een betere toekomst voor de werknemers, fabrieken en consumenten. Ook kan ze helpen met de bouw van duurzame ondernemingen op lange termijn.

Water AidWater Aid focust zich op duurzaamheid en maatschappelijke investeringsinspanningen door bedrijven te laten investeren in betere sanitaire voorzieningen, hygiëne en schoon water. Dit zorgt ervoor dat de levens van mensen in ontwikkelingslanden worden verbeterd dat de Millenium Development Goals van de Verenigde Naties worden nagestreefd.

MG Shirtex Ltd.MG Shirtex, de leverancier, vind dat hun focus moeten worden verbreed en dat er vrijwillig moet worden gewerkt voor sociale verheffening voor de medewerkers. Zij zijn ervan overtuigd dat H&M kan bijdragen aan het algemene imago van de sector en het oplossen van problemen bij verwezenlijking van sociale rechtvaardigheid en goede sociale praktijken.

Drissa CoulibalyDe katoen boer uit Mali merkt sinds de start van het Better Cotton programma dat de aanpassing in het gebruik van bestrijdingsmiddelen heeft geholpen bij het

13

verbeteren van de gezondheid en het milieu. Daarnaast is de winst ook toegenomen.

Greenpeace InternationalHet belang van Greenpeace is dat H&M door geen gebruik te maken van giftige chemicaliën in de kleding de gehele mode-industrie beïnvloed, door de omvang en invloed die H&M heeft, om te streven naar een gifvrije toekomst.

ShiftShift heeft een programma ontwikkeld waarmee een klein aantal bedrijven uit verschillende industrieën zich kunnen inzetten om te voldoen aan hun verantwoordelijkheid om de mensenrechten te respecteren. Het belang van Shift is om samen te werken aan een betere wereld en duizenden mensenlevens ten goede te komen.

ETIHet bedrijf heeft lang het belang van duurzaam ondernemen verdedigd en neemt een leidende rol bij het transparant maken van de waardekringloop. Samen met H&M willen ze een aantal van de moeilijkste kwesties in ethische handel aanpakken.

Textille exchangeDoordat H&M gebruik maakt van biologisch katoen ondersteunt zij de katoenboeren, stimuleert de innovatie en laat de duurzamere mode stijgen op grotere schaal.

Doordat H&M veel samenwerkt met belanghebbenden wordt er gewerkt aan betere arbeidsomstandigheden voor de werknemers, meer toegevoegde waarde voor de klanten, eerlijkere producten, verbetering van de levenssituatie in ontwikkelingslanden, verbetering van het milieu, goed imago tegenover de klanten, waardestijging aandelen, positieve invloed op industrie en branche genoten en een aantrekkelijker bedrijf voor investeerders.

Hoofdstuk 4 Inventarisatie en Identificatie ESG-vraagstukken en mogelijke materiële effecten4.1 ESG-vraagstukkenBij ESG-vraagstukken wordt er gekeken naar het milieubeleid van de organisatie, de sociale aspecten binnen de organisatie en het bestuur. Voor een bedrijf is het belangrijk om te kijken welke ESG-vraagstukken er zijn binnen het bedrijf en welke ESG-vraagstukken in verband staan met de belangen van de belanghebbenden die in het vorige hoofdstuk zijn behandeld. De hoofdvraagstukken die worden genoemd in een verslag van H&M zijn:

Veilige werkomgeving Gezonde ecosystemen Welzijn van dieren

14

Per hoofdvraagstuk worden de bijbehorende onderwerpen besproken.

4.2 Veilige werkomgeving4.2.1 Ethisch verantwoordH&M wil ethisch verantwoord zijn. Dit doen zij bijvoorbeeld door het respecteren van de wet- en regelgeving van het land waar ze actief zijn. Ook zijn ze vel tegen corruptie en hebben gedragsregels die werknemers en business partners dienen te ondertekenen. H&M houdt ook rekening met de mensenrechten en verschillende culturen waar ze mee te maken krijgen. H&M heeft op het gebied van arbeidsomstandigheden al veel bereikt. Zo komt kinderarbeid in de textielindustrie bijna niet meer voor. Echter blijven lange werkdagen, lage lonen en veiligheid op de werkplek aandachtspunten die H&M wil gaan verbeteren. Ze gebruiken hun invloed om betere arbeidsomstandigheden te bevorderen, en ervoor te zorgen dat de mensenrechten worden gerespecteerd. (H&M, 2015)

4.2.2 Veilige werkplekVoor H&M is het ook erg belangrijk dat hun eigen werknemers een veilige werkplek hebben. Zo voldoen de werkplekken aan alle eisen, zodat het gebouw veilig is, maar zorgen ze ook voor dat er hygiëne is het gebouw. Ook wordt elke medewerker met respect behandeld en is er geen ruimte voor discriminatie op de werkvloer. Ook wordt er op toegezien dat de werknemers niet te veel uren maken eerlijke lonen krijgen. Kinderarbeid is niet toegestaan bij H&M. (H&M Hennes & Mauritz AB (Group), 2016)

4.3 Gezonde ecosystemen4.3.1 Duurzame productenWat H&M wil bereiken is mode aanbieden aan klanten die waarde hechten aan het milieu en duurzaamheid. Dit wil H&M doen door duurzame producten en materialen te gebruiken. Zo willen ze alleen katoen van duurzaam geproduceerde materialen gaan gebruiken. Hier zijn ze nu al mee bezig, want dit duurzame katoen bedraagt nu 31% van het totale katoen dat wordt gebruikt. Het doel is om in 2020 100% van het totale katoen te laten bestaat uit duurzaam katoen.

15

Ook denkt H&M om het welzijn van dieren. Zo wil het bedrijf alleen gebruik gaan maken van wol en dons van gecertificeerde bronnen. Bij het aanbieden van mode aan klanten, die waarde hechten aan het milieu en duurzaamheid, probeert H&M haar klanten en medewerkers erbij te betrekken. Het bedrijf wil een opleidingsprogramma voor duurzaamheid beginnen voor alle werknemers. (H&M Hennes & Mauritz AB (Group), 2016)

4.3.2 Versterking van gemeenschappenH&M is zicht bewust van het feit dat de manier waarop ze werken invloed heeft op vele mensen. Dit komt vooral doordat veel van de kleding gemaakt wordt in arme gebieden. Ze vinden het daarom ook van cruciaal belang dat ze een positieve bijdrage leveren aan de gemeenschappen langs de waardeketen. Zo hebben ze meer en betere werkgelegenheid gecreëerd. Ook hebben ze ervoor gezorgd dat in de gebieden waar de kleding gemaakt wordt toeging is tot schoon en veilig drinkwater. Ze zijn bezig om de kinderen uit deze gebieden scholing aan te bieden en waar nodig bieden ze noodhulp. (H&M, 2015)

4.3.3 KlimaatH&M is ook bezig met het klimaat. Hierbij denken ze aan hun eigen uitstoot, maar ook die van de hele keten waar producten van H&M langs gaan. Zo gebruiken ze zelf alleen nog maar duurzame elektriciteit en willen ze de elektriciteit rekening in 2020 met 20 procent verlaagd hebben ten opzichte van 2007. Ook hebben ze ervoor gezorgd dat hun producten zo duurzaam mogelijk vervoerd worden. (H&M,2015)

4.3.4 RecyclenH&M streeft ernaar om zoveel mogelijk te verminderen, hergebruiken en recyclen waar ze kunnen. Hierbij wordt gedacht aan de verpakking, kledinghangers en boodschappentassen, maar nog belangrijker; de kleding zelf. Zo willen ze dat straks in alle H&M winkels kleding ingeleverd kan worden. Nu gebeurd het nog te vaak dat mensen hun kleding weggooien, terwijl een groot deel van die kleding nog gebruikt kan worden. Door deze kleding in te zamelen verminderen ze het afval en minimaliseren ze de behoefte om nieuwe grondstoffen te maken. (H&M, 2015)

4.3.5 Natuurlijke hulpbronnenDe natuurlijke hulpbronnen bij het maken van kleding wil H&M op een verantwoorde manier mee om gaan. Zo hebben ze hun waterverbruik al verminderd, en willen ze bij alle leveranciers een passend afvalwatersysteem hebben zodat dit water ook weer hergebruikt kan worden. Ook zijn ze bezig ervoor te zorgen dat hun leveranciers, klanten en werknemers meer bewust worden van het feit dat het behoud van onder andere water, bodem en lucht erg belangrijk is. Zo zullen ze hun leveranciers dan ook helpen met deze dingen te verbeteren. H&M is ook bezig de industrie te leiden naar een nul lozing van gevaarlijke chemicaliën. (H&M, 2015)

16

4.4 Welzijn van dieren4.4.1 Materiaal van dierlijke afkomst & dierproevenDe inkoop van materialen van dierlijke afkomst moet bij H&M gaan volgens de wettelijke regelgeving en daarnaast wordt het H&M Animal Welfare and Material Ethics beleid gehandhaafd (H&M Hennes & Mauritz AB (Group), 2016, p. 8). Hierdoor wordt de inkoop van materialen van dierlijke afkomst op een goede manier gedaan. Verder is H&M vel tegen dierproeven. De cosmetische producten en grondstoffen die hiervoor gebruikt zijn, mogen niet op dieren zijn getest volgens de regels van H&M die worden opgelegd aan alle business partners en het eigen bedrijf.

4.5 Materiële ESG-vraagstukkenBovengenoemde ESG-vraagstukken zijn allemaal materiële ESG-vraagstukken. Ze zijn namelijk allemaal van belang voor de belanghebbenden, alleen niet allemaal voor dezelfde belanghebbenden. De weg naar duurzaamheid van H&M is eigenlijk voor alle belanghebbenden van belang. H&M staat voor duurzaam en iedereen die een belang heeft in H&M vindt dit ook erg belangrijk. Onder de weg naar duurzaamheid vallen de ESG-vraagstukken; duurzame producten, ethisch verantwoord zijn, klimaat, recyclen en op een verantwoorde manier omgaan met natuurlijke hulpbronnen. Het ESG-vraagstuk versterking van gemeenschappen is van belang bij de gemeenschappen waar de kleding gemaakt wordt. De werknemers van H&M vinden het ESG-vraagstuk veilige werkplek erg belangrijk.

17

Hoofdstuk 5 Beschrijving van de relatie tussen financiële en ESG-prestaties en de mogelijke materiële effectenH&M is al bezig om de ESG-vraagstukken door te voeren. Sommige punten zijn al door gevoerd, maar bij anderen zijn ze nog bezig deze door te voeren. Terwijl ze dit doen heeft dit effect op financiële en niet-financiële aspecten binnen H&M.

5.1 Veilige werkomgevingAllereerst is H&M een bedrijf dat veel aandacht schenkt aan een veilige werkomgeving. Zij denken dit te kunnen realiseren door zich te focussen om twee belangrijke aspecten. Zoals beschreven in het vorige hoofdstuk willen zij ethisch verantwoordelijk zijn, en hun werknemers een veilige werkplek bieden.

5.1.1 Ethisch verantwoordHet ethische gedrag van H&M, heeft al een aantal vruchten afgeworpen. Zo hebben zij in 2015 en 2016 de award voor meest ethische bedrijf van de wereld ontvangen. In 2013 is H&M lid geworden van de ETI (Ethical Trading Initiative). Dit 3 jaar durende programma is gericht op de het versnellen van positieve veranderingen binnen de industrie, door middel van jonge vrouwelijke werknemers meer activiteiten te brengen. Het versterken van de arbeidsverhoudingen heeft direct positief op 45.000 jonge vrouwen (H&M Sustainability report, 2015). Indirect zou dit nog toenemen met duizenden jonge vrouwen. De effecten van dit ethische gedrag draagt dus bij aan het verbeteren van de maatschappij. Op dit moment wordt er geschat, dat er 150.000 mensen zijn bereikt door middel van dit programma.

Ook de duurzaamheid van de productie is een onderdeel van het programma en hiermee worden ook resultaten behaald. In 2013 werd er gestart met het vragen van informatie over de bron van het weefsel en garen van elke bestelling. Er wordt nu gewerkt om dit proces meer te laten integreren in hun waardeketen. Het streven was om in 2015 50% van hun molens bij de productie te betrekken. Dit doel is bereikt, en het doel voor 2016 wordt gezet op 60%. De financiële gevolgen hiervan kunnen niet worden vastgesteld, omdat de ontwikkelingen op dit gebied afhankelijk zijn van wederzijds begrip en concurrentievoordelen.

5.1.2 Veilige werkplekZoals eerder beschreven, is H&M een bedrijf dat veel waarde hecht aan veiligheid. Ook voor de werknemers is dit van groot belang. H&M houdt zich te allen tijde aan de veiligheidsvoorwaarden van de gebouwen. Door de hygiëne, eerlijke lonen, het weigeren van discriminatie en het weigeren van kinderarbeid, wordt H&M gezien als een fair-bedrijf om te werken (H&M Sustainability report, 2015).

De visie die H&M hierbij heeft, is gericht op de mensen, maar ook op een financieel aspect. Voor de samenleving is het van belang dat de mensen hun werk onder goeie omstandigheden kunnen uitoefenen. Dit levert een positieve bijdrage aan de maatschappij. Doordat vrouwen banen tot hun beschikking hebben en hiervoor eerlijke beloningen krijgen, krijgen zij een kans om zich te ontwikkelen.

18

Vanwege de goede omstandigheden die de werknemers ervaren bij H&M, zullen zij ook gemotiveerder zijn om te werken. Hierbij komt een financieel aspect kijken. H&M is ervan overtuigd dat werknemers beter presteren onder betere voorwaarden. Ze zijn bereidt om meer inzet te tonen voor het bedrijf. Niet alleen mensen achter de schermen, maar ook de mensen die in de winkels aan het verkopen zijn. Doordat zij constant met een lach op het gezicht lopen, wordt de klant eerder gestimuleerd om een leuk product aan te schaffen. Ook zullen de werknemers het bedrijf door mond-op-mond reclame promoten. H&M is zich hiervan bewust en respecteert daarom ook de wensen van de werknemers (H&M Annual Report, 2015). Door de mensen tevreden te houden, zijn zij bereidt om meer uit te geven en hierdoor verbetert de financiële situatie van H&M.

5.2 Gezonde ecosystemen5.2.1 Duurzame productenH&M wil meer duurzame producten en materialen gaan gebruiken. Dit doen ze omdat ze mode aan willen bieden aan klanten die waarde hechten aan duurzaamheid. Het gebruik van duurzame producten zoals duurzaam katoen is beter voor het milieu. De bestrijdingsmiddelen en meststoffen die bij de teelt van normaal katoen worden gebruik zorgen voor vijf keer meer vervuiling van het grondwater dan bij de teelt van duurzaam, biologisch katoen. Ook leidt het verbouwen van gewoon katoen tot grote hoeveelheden broeikasgasemissies. Dit komt door het gebruik van op stikstof gebaseerde meststoffen. Bij de teelt van duurzaam, biologisch katoen is het gebruik van meststoffen uit mest en plantafval verplicht, waardoor dit probleem kleiner wordt (C&A).

Het gebruik van duurzaam katoen zal H&M waarschijnlijk wel wat meer geld kosten, want de hoeveelheid hiervan valt redelijk mee. Dat biologisch katoen soms zo duur kan zijn komt doordat iedereen in de keten een extra meerprijs berekende terwijl er amper extra kosten waren. Als je stevigere grip hebt op de leverancier kun je de totale meerprijs verlagen en zo je eigen kosten verlagen. Daarnaast is het gebruiken van biologisch katoen een investering. De opbrengst per product is lager, maar doordat het de bedoeling is dat er meer verkocht gaat worden zullen ze dezelfde winst gaan maken. (Mulder, 2012)

5.2.2 Versterking van gemeenschappenH&M helpt bij scholing van kinderen uit arme gebieden en zorgt voor betere werk- en leefomstandigheden voor de gebieden waar ze hun kleding laten maken. Dit doen zij grotendeels door gebruik te maken van de H&M Foundation. Deze organisatie is over de hele wereld actief en wordt gefinancierd door de familie Persson, de oprichter van H&M. Als doel hebben ze het verbeteren van de leefomstandigheden van arme gebieden. Door samen te werken met invloedrijke organisaties probeert de stichting veranderingen te bewerkstelligen op verschillende gebieden. Voorbeelden van deze gebieden zijn onderwijs en schoon water. Daarnaast draagt de H&M Foundation ook bij aan noodhulp (Care). Doordat dit gefinancierd wordt door de H&M Foundation heeft H&M er zelf geen kosten aan.

5.2.3 KlimaatH&M maakt gebruik van elektriciteit dat afkomstig is van hernieuwbare bronnen. Denk hierbij aan zonne-energie. Dit doen zij vooral voor het klimaat. Door gebruik te maken van hernieuwbare elektriciteit verminderen ze de uitstoot van broeikasgassen tot een niveau die nodig is om de opwarming van de aarde onder de twee graden Celsius te houden (H&M Sustainability report, 2015). Investeren

19

in duurzame energie wordt ook steeds meer een economische keuze. Duurzame energie wordt steeds goedkoper, terwijl fossiele brandstof juist duurder aan het worden is (Renzenbrink, 2014). Overigens is het volgens H&M beter om zo min mogelijk elektriciteit te gebruiken. Ondanks het gebruik van groene energie willen ze hun elektriciteit verbruik met 20 procent verlagen (H&M Sustainability report, 2015). Het verlagen van het elektriciteit gebruik betekent ook een lagere energie rekening, waardoor ze uiteindelijk minder kosten hebben.

5.2.4 RecyclenH&M wil dat de kleding die ze maken zo lang mogelijk gebruikt blijft worden. Dit doen ze door het hergebruiken van kleding. Als de kleding niet meer hergebruikt kan worden willen ze het gaan recyclen. Met de oude kleding willen ze weer nieuwe kleding gaan maken. Door dit te doen zullen ze minder grondstoffen nodig hebben om nieuwe kleding te maken, en dit zorgt voor een vermindering van de kosten. (H&M Sustainability report, 2015)

5.2.5 Natuurlijke hulpbronnenH&M wil bij elke leverancier een passend afvalwatersysteem hebben, zodat dit water hergebruikt kan worden. H&M vindt het namelijk erg belangrijk dat er gedacht wordt aan de natuurlijke hulpbronnen zoals: water, lucht en aarde. Bij het maken van kleding wordt erg veel water gebruikt. Het plaatsen van afvalwatersystemen zal het gebruik van nieuw water verminderen. Het plaatsen van deze afvalwatersystemen zal geld kosten, maar doordat je het water hergebruikt worden er minder kosten aan nieuw water gemaakt. Dus deze afvalwatersystemen zullen in het begin geld kosten, maar later zullen de kosten verminderen waardoor het weer gecompenseerd wordt. (H&M Sustainability report, 2015)

5.3 Welzijn van dieren5.3.1 Materiaal van dierlijke afkomst & dierproevenH&M handhaaft het H&M Animal Welfare and Material Effects beleid. Door dit beleid wordt ervoor gezorgd dat de inkoop van dierlijke producten via de wettelijke regelgeving gaat. Dit zorgt ervoor dat de inkoop op een eerlijke manier gaat en dat er dus een positieve bijdrage wordt geleverd aan de maatschappij. Het effect hiervan is dat dieren een beter/langer leven lijden. Veel mensen op deze wereld hechten waarde aan de omstandigheden van dieren. H&M hoopt op deze manier die mensen aan te trekken. Vaak zijn die mensen bereidt om iets meer voor een product te betalen, om er zeker van te zijn dat het op een eerlijke manier tot stand is gekomen.

Ook het testen van cosmetica producten op dieren wordt door H&M niet geaccepteerd. Ook dit heeft een positieve bijdrage op de maatschappij. In 2015 heeft H&M een Libby Award gewonnen voor de meest diervriendelijke kledingmaatschappij. Dit wordt door de mensen gewaardeerde en zijn daarom bereidt om meer te betalen, waardoor de financiële positie van H&M verbetert.

20

Hoofdstuk 6 Businessmodel selectie en rechtvaardiging van geselecteerde ESG-issuesIn dit hoofdstuk wordt de Business Model Canvas als tool gebruikt. In totaal zijn er 9 bouwstenen bestaande uit: Customer segments, Value proposition, Customer relationships, Channels, Revenue streams, Key resources, Key activitites, Key partners en Cost structure. Deze 9 bouwstenen worden per bouwsteen nader toegelicht en wordt het Business model van H&M in beeld gebracht. Daarna wordt er per ESG-vraagstuk beargumenteerd waarom deze belangrijk is voor H&M. In totaal zijn er 3 ESG-vraagstukken besproken in deze paragraaf.

6.1 Business Model6.1.1 Customer segmentsMet deze bouwsteen wordt de doelgroep in beeld gebracht (Ik ga starten, 2014). Welke specifieke klanten H&M bedient en welke behoeften deze klanten hebben. De leeftijd, het inkomen, opleidingsniveau, geslacht en de wensen van de doelgroep komen aan bod bij Customer segments.

De grootste doelgroep van H&M zijn jongeren en studenten van 18 t/m 35 jaar, die weinig te besteden hebben (Peter, 2014). Deze doelgroep heeft een modaal inkomen en kunnen zich de kleding van H&M veroorloven. De consumenten hebben geen specifiek opleidingsniveau. Er zijn voor studenten die minder hoog opgeleid zijn, casual kleding en voor de iets hoger opgeleiden zijn er pakken in het assortiment van H&M.

Naast studenten en jongeren zijn ook vrouwen, mannen en kinderen de doelgroep. De klanten van H&M zijn meer vrouwen dan mannen. Over het algemeen zijn er meer vrouwen die van mode houden dan mannen. Daarnaast houdt de doelgroep van hippe en goedkope kleding. Ook is er een sportassortiment, dit zorgt ervoor dat de sporters ook worden toegevoegd aan de doelgroep. Dit zijn jonge mensen die sporten belangrijk vinden en er zo goed mogelijk uit willen zien.

H&M gaat voor kwaliteit en dit weet de doelgroep ook. De doelgroep kiest bewust voor H&M omdat zij voor een kwalitatief goede producten verkopen. Ook houdt de doelgroep van een strakke en simpele look. De collecties zijn strak en de stoffen zijn veelal van simpel katoen.

6.1.2 Value propositionBij deze bouwsteen gaat het om de waarde propositie. Met andere woorden, welke toegevoegde waarden biedt H&M aan de klant en wat verschilt dat met de concurrentie. Hierin worden de belangrijkste punten besproken waarin H&M waarde biedt aan haar klanten.

Business concept van H&M is om mode en kwaliteit te bieden aan klanten voor de beste prijs (Bus 4411, 2009). De onderneming is begonnen met alleen kleding voor dames, maar hedendaags verkopen zij ook heren- en kinderkleding, accessoires en make-up. De waarde propositie van H&M zit hem op de lage prijzen van de producten, de kwaliteit daarvan en de goede collecties die zij aanbieden aan de klanten. Het imago van H&M helpt ook bij de waarde toevoeging. Er zijn vele samenwerkingen geweest met topontwerpers, zoals Madonna en Kate Moss. Ook

21

een bekend luxueuze merk: Kenzo. H&M heeft hierdoor iets unieks gecreëerd. Zij kunnen samenwerkingen sluiten met topontwerpers en topmerken en toch de prijs van de meeste producten laag houden.

Een andere waarde is dat H&M winkels overal te vinden zijn en zich vooral bevinden in een winkelcentra of in het centrum van een stad. H&M heeft begrepen hoe de verschillende behoeften te dienen, zonder afbreuk te doen aan hun kerncompetentie in schaalvergroting en lage prijzen.

6.1.3 Consumer relationships Hier gaat het er om op welke manier H&M in contact staat met haar klanten. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen de wensen van verschillende klanten. De relatie met klanten wordt hier beschreven.

H&M heeft geleerd hoe ze de markt kunnen besturen in plaats van gedreven worden door het gedrag van de consument (UKessays, 2017). H&M doet dit door de EDLP strategie, dit betekent elke dag lage prijzen. Het gedrag van klanten wordt door H&M verandert door het creëren van een spannende shopping ervaring. Het bedrijf verandert dagelijks de inventaris van de winkel. Hierdoor zullen de klanten die vaak naar dezelfde H&M winkel gaan, zullen elke keer een andere shopping ervaring op doen. Hierin slaagt het bedrijf om hun winkel intrigerend te maken en de klanten te behouden om ze vaker te laten terugkeren door de wisselende winkelervaringen.

6.1.4 ChannelsDe channels zijn de kanalen waarmee je in contact bent met de klanten. Hier worden de klanten up-to-date gehouden over bijvoorbeeld acties of nieuwe items. Ook wordt hier beschreven hoe de klanten H&M kunnen bereiken en hoe ze aan de producten kunnen komen. Hier worden de offline en online kanalen beschreven waar H&M gebruik van maakt. Het gaat vooral om de content die wordt geplaatst door de organisatie en zal de klant bereiken door deze kanalen in te zetten.

De doelgroep van H&M kunnen offline en online worden aangetrokken tot aankoop van een product. Offline zijn de fysieke winkels die H&M heeft, hier kan de klant worden aangetrokken door bijvoorbeeld de etalage.

Ook is de doelgroep online en biedt H&M de mogelijkheid om producten via de webshop te kopen. Naast de webshop worden er ook verschillende Social media platforms gebruikt om in contact te komen en te blijven met klanten. Ook wordt hier de content op geplaatst en worden marketingcampagnes gecommuniceerd.

Als klanten zich aanmelden bij de H&M community krijgen ze bepaalde korting en kunnen zij sparen voor punten. Ook krijgen deze klanten een catalogus opgestuurd. Dit is ook een kanaal waar interactie tussen H&M en de klant is. Een andere mogelijkheid voor de klant om contact met H&M te krijgen is door de klantenservice. Als er een klant een probleem of een vraag heeft kunnen zij contact opnemen met de klantenservice via de telefoon of een mail te sturen.

6.1.5 Revenue streamsRevenue streams betekent inkomstenstromen. Hier wordt beschreven welke inkomsten er zijn uit welke activiteiten. H&M ontvangt de grootste omzet door producten te verkopen via de fysieke winkel en via de online webshop. Verder ontvangt H&M kleine inkomsten uit rente.

22

6.1.6 Key resourcesDit betekent belangrijkste bronnen, hieronder worden de belangrijkste bedrijfsmiddelen verstaan die helpen om waarde te creëren voor de klant. Dit kunnen allerlei fysieke middelen zijn, intellectuele middelen en menselijke middelen.

De belangrijkste bronnen van H&M zijn de fabrieken, de fysieke winkels, de online webshop, het merk en het personeel. Zonder fabrieken kunnen er geen producten worden gemaakt. De winkels en de webshop zorgen voor het inkomen, het merk heeft ervoor gezorgd dat H&M een goed imago heeft en goed in de markt staat. Ook personeel is een belangrijke bron, want zonder personeel kan het bedrijf niet functioneren.

6.1.7 Key activitiesDeze bouwsteen staat voor de belangrijkste kernactiviteiten voor het bedrijf om de waarde te creëren. Hier wordt beschreven hoe er waarde wordt toegevoegd aan de kwaliteit van de producten, het onderhouden van klantrelaties en het werven van nieuwe klanten.

De belangrijkste activiteiten voor H&M is het ontwerpen van de producten tot met de verkoop van de producten. H&M maakt zelf de ontwerpen voor haar producten en laat ze maken in de door hen gekozen fabrieken. De stoffen van de producten, model en de kleuren worden hier bepaald. Als de producten zijn geproduceerd moeten deze producten voldoen aan de wensen van de klanten. Zij verwachten kwalitatief goede producten. De belangrijkste activiteit is dus het leveren van producten die aan de wensen van de klant voldoen.

6.1.8 Key partnersKey partners zijn de belangrijkste partners voor een bedrijf. Welke van de partners zijn belangrijk om succesvol te zijn, om te groeien en om concurrerend te zijn. Ook kunnen door samenwerkingen met partners grote doelen worden bereikt. Dit is dan ook wat er beschreven wordt met deze bouwsteen.

Een belangrijk aspect voor H&M is het dierenwelzijn (H&M, 2016, p. 18). Een partner van de organisatie is Humane Society International, dit is een van de grootste organisaties die de rechten van dieren beschermd. Door middel van deze samenwerking hoopt H&M betere voorwaarden voor dieren die worden gebruikt als materiaal bij een productie. Zij willen samen een wereldwijd verbod op dierenproeven bereiken in de mode-industrie. H&M heeft een non-profit organisatie opgericht en is een samenwerking aangegaan met Unicef, WaterAid en Care samen willen zij op 3 grote wereldwijde gebieden: scholing, schoonwater en het versterken van de vrouwen (H&M, 2016, p. 39). Daarnaast heeft H&M ook een samenwerking met andere bedrijven, NGO's en overheden, met doelen op belangrijke industrie-brede thema's zoals gezondheid, veiligheid, lonen, water, het klimaat, chemicaliën, etc. (H&M, 2016, p. 74).

Er is ook een nauwe samenwerking tussen het bedrijf en de leveranciers (H&M, 2016, p. 40). H&M heeft een gedragscode voor de leveranciers over sociale en milieueisen waar elke leveranciers aan moet voldoen wil hij met H&M samenwerken. Het doel van deze samenwerking is de leveranciers te ondersteunen bij het ontwikkelen op het gebied van duurzaamheid.

23

6.1.9 Cost structureBij deze laatste bouwsteen gaat het over de kosten die het bedrijf heeft. Er zijn een aantal grote kostenposten in de jaarrekening te vinden van H&M. De grootste kostenpost is de kostprijs van de verkochte goederen (H&M, 2016, p. 80). De één na grootste kostenpost zijn de verkoopkosten. Dit zijn kosten zoals salarissen, sociale lasten en andere beloningen. Als laatste grote kostenpost zijn de administratieve lasten. Verder heeft H&M nog wat kleinere kosten zoals rentekosten, huurkosten en afschrijvingskosten.

6.2 Beargumentatie ESG-vraagstukkenDe drie ESG-vraagstukken die het meest belangrijk zijn op het moment zijn genoemd in hoofdstuk 4 van het rapport. In dit hoofdstuk wordt beargumenteerd waarom juist deze ESG-vraagstukken zo belangrijk zijn voor H&M op dit moment. Er wordt per ESG-vraagstuk aangegeven waarom dat onderwerp op dit moment erg in de belangstelling staat.

Mensen in de wereld worden zich steeds meer bewust van de problemen die er schuilen achter de bekende kledingwinkels en hun perfecte plaatje. Door middel van het nieuws, het internet en sociale media krijgen mensen steeds meer informatie over deze problemen en ontwikkelen ze een andere kijk op deze bekende winkels. Mensen zijn steeds meer bezig met het milieu en duurzaamheid, maar ook met de mensenrechten en de gelijkheid van mensen. H&M moet op deze interesses inspelen om de mensen aan te spreken.

6.2.1 Veilige werkomgevingDit onderwerp is niet alleen beperkt tot de werkomgeving en omstandigheden van de werknemers, maar gaat ook over de arbeidsvoorwaarden die in veel landen onvoldoende gericht zijn op de belangen van de werknemers. Verder is er in bedrijven veel omgevingen sprake van discriminatie en ongelijkheid. Dit zijn globaal de grootste problemen die er zijn in de wereld die in verband staan met dit ESG-vraagstuk.

Een paar jaar geleden is er een grote onthulling gedaan over fabrieksarbeiders uit Cambodja die producten maakten voor H&M, maar met hongerlonen werden betaald (Schonekleren, 2012). Deze onthulling werd gedaan door een documentaire op de Zweedse televisie. Door deze situatie is het imago van H&M erg geschaad. Mensen geloofden de mooie uitstraling van de winkels en de website niet meer en H&M moest proberen om de schade te beperken.

Het bedrijf ging aan haar imago werken door het starten van verschillende campagnes, zoals “H&M Conscious” (H., 2013). Dit is een campagne waarbij de klanten hun oude kleding kunnen inleveren bij een vestiging en hiermee korting kunnen krijgen op de nieuwe aankopen. Daarna werden de oude kleren die waren ingeleverd, gerecycled.

Tot op de dag van vandaag is H&M bezig met verschillende campagnes om hun imago op te poetsen en daadwerkelijk een bijdrage te leveren aan de bescherming van de mensenrechten in arme landen.

Een goed voorbeeld hiervan is de brief die de H&M Group heeft gestuurd naar de minister president van Bangladesh waarin werd gevraagd of de overheid maatregelen wilde nemen om te zorgen voor de bescherming van de rechten van de werknemers (H&M Group, 2017). Daarbij werd gevraagd voor speciale

24

aandacht voor de legitieme vertegenwoordigers van de werknemers die waren gearresteerd.

6.2.2 Gezonde ecosystemenAls het gaat over ecosystemen wordt een heel breed onderwerp beschreven. Ecosystemen zijn te vinden over de hele wereld. Een ecosysteem omvat alles dat bijdraagt aan het in stand houden van het leven erbinnen (Naturalis Biodiversity Center, 2017). De opwarming van de aarde is op het moment erg in het nieuws en het is belangrijk dat de ecosystemen worden beschermd door deze opwarming tegen te gaan.

Bij het bekijken van het ESG-vraagstuk over gezonde ecosystemen hebben de concurrenten een grote invloed. De H&M heeft samen met de Zara, C&A en de Zeeman, in vergelijking met andere modeketens, een C-label gekregen na een onderzoek naar de duurzaamheid van de ketens (Rankabrand, 2016). Met dit label wordt gezegd dat ze “goed op weg” zijn, maar dat ze nog veel te doen hebben om volledig duurzaam te worden. Andere ketens, zoals de Primark, Vila en Pieces behaalden een D-label. Dit betekent dat deze ketens nog heel wat werk hebben om 100% duurzaam te worden.

Als H&M niet mee zou gaan in de verandering naar een duurzamere instelling zouden de concurrenten een voordeel behalen en een betere marktpositie krijgen. Niet alleen zouden deze concurrenten een betere marktpositie krijgen ten koste van H&M, maar zouden de consumenten van H&M ook nog kunnen overstappen naar de concurrenten, omdat zij een meer duurzamere instelling hebben dan H&M. Het feit dat H&M op een hoge positie staat hierin is een goed teken.

Toch zullen veel meer bedrijven een C-label of hoger moeten krijgen om een echte positieve invloed te creëren op de ecosystemen en het hele milieu.

6.2.3 Welzijn van dierenHet welzijn van dieren is al jaren een punt van aandacht. Niet alleen het gebruik van de vacht van dieren of andere onderdelen, maar ook vooral de dierproeven zijn de onderwerpen die in de aandacht staan. Steeds meer zijn mensen ervan bewust dat het dierenwelzijn niet overal goed wordt nagestreefd. Mensen doen steeds meer onderzoek naar welke kleding ketens wel bezig zijn met het dierenwelzijn en zullen daar eerder heen gaan dan naar kleding ketens waarvan ze weten dat die geen aandacht besteden aan dit onderwerp.

25

Bij H&M is het gebruik van dierlijke producten ook aan de orde. Op de site van H&M staat veel beschreven over het dierenwelzijn en hoe H&M eraan mee werkt. Zo is het bedrijf in 2015 gaan samenwerken met één van de grootste dierenwelzijn organisaties, Humane Society International, om het gezamenlijke doel om dierenwelzijn te verbeteren in de mode en cosmetica industrie na te streven (H&M Group, 2015).

H&M heeft bewezen een organisatie te zijn die veel aandacht besteed aan het dierenwelzijn. Tijdens de Libby Awards van 2015 is H&M uitgeroepen tot Best Animal-Friendly Clothing Company door Peta’s jeugd divisie voor de inzet van het bedrijf voor het welzijn van de dieren (H&M Group, 2015).

Deze award geeft H&M een goed imago en het zal bij consumenten een reden zijn om bij H&M te gaan shoppen.

26

Hoofdstuk 7 ConclusiesH&M-groep, een van ’s werelds meest toonaangevende modebedrijven heeft veel belanghebbenden. De manier waarop H&M zijn activiteiten uitvoert is van belang voor de belanghebbenden.

Een veilige werkomgeving hebben is van belang voor de werknemers, maar bijvoorbeeld ook voor de gemeenschappen waar de kleding van H&M gemaakt wordt. Hun eigen werknemers bieden ze een veilige werkomgeving door bijvoorbeeld te zorgen dat iedereen met respect behandeld wordt. Vanwege de goede werkomstandigheden die werknemers bij H&M ervaren, zullen zij meer gemotiveerd zijn om te werken en H&M is ervan overtuigd dat de werknemers hierdoor beter gaan presteren. H&M wil ook ethisch verantwoord zijn. Zo zijn ze vel tegen corruptie en respecteren ze de wet- en regelgeving in de landen waar ze actief zijn. Dit heeft zo zijn vruchten afgeworpen, want H&M heeft al twee keer de award voor meest ethische bedrijf van de wereld mogen ontvangen. Ook helpt H&M de gemeenschappen waar ze actief zijn aan betere leefomstandigheden en scholing voor de kinderen. Dit wordt gefinancierd door de H&M Foundation.

Naast het zorgen voor een veilige werkomgeving is H&M veel bezig met duurzaamheid. H&M wil meer duurzame producten en materialen gaan gebruiken. Het gebruik van bijvoorbeeld duurzaam katoen zal H&M wel wat meer geld kosten, maar de hoeveelheid hiervan valt redelijk mee. Toch willen ze de prijs van de producten niet te veel aanpassen. De opbrengsten per product zullen lager worden, maar doordat het de bedoeling is dat er meer verkocht gaat worden zullen ze dezelfde winst blijven maken. Ook denkt H&M aan het klimaat. Zo maken ze alleen nog maar gebruik van duurzame elektriciteit en zijn ze ermee bezig hun elektriciteit verbruik te verlagen.

H&M is begonnen met het recyclen van kleding. Ze gebruiken oude kleding om nieuwe kleding te maken. Hierdoor hebben ze minder grondstoffen nodig om nieuwe kleding van te maken, wat financieel dan weer aantrekkelijk is. Ook denkt H&M aan de natuurlijke hulpbronnen die gebruikt worden bij het maken van kleding. Zo willen ze bij elke leverancier een passend afvalwatersysteem hebben, zodat dit water hergebruikt kan worden. Deze afvalwatersystemen zullen in het begin geld gaat kosten, maar later zullen de kosten verminderen waardoor dit weer gecompenseerd zal worden.

Tot slot vindt H&M het belangrijk dat er gedacht word aan de dieren. Zo zijn ze fel tegen dierproeven, dus zal je bij H&M geen product tegenkomen dat getest is op dieren. Ook handhaaft H&M het H&M Animal Welfare and Material Ethics beleid en moeten de inkoop van dierlijke materialen altijd volgens de wettelijke regelgeving gedaan worden.

Al met al is H&M dus bewust bezig met duurzaamheid. Sommige aspecten hebben ze al verbeterd en bij andere zijn ze bezig dit in de toekomst beter te doen.

27

Hoofdstuk 8 Communicatie plan voor belanghebbendenEen communicatieplan is bedoeld om de juiste informatie bij de juiste belanghebbende te krijgen (Quality in motion, 2017). Het communicatieplan laat per belanghebbende zien hoe met die belanghebbende wordt gecommuniceerd. Via welk persoon of middel gaat de communicatie en welke informatie wordt er dan gecommuniceerd. Bij het communicatieplan wordt er onderscheid gemaakt tussen interne en externe communicatie. Hierbij worden de belanghebbenden verdeeld naar de soort informatie die wordt verstrekt en de manier waarop de informatie wordt gegeven.

8.1 Interne communicatieOnder de interne communicatie valt bij H&M de informatievoorziening naar medewerkers toe. Hieronder valt al het personeel dat bij H&M werkt. De informatievoorziening naar de medewerkers toe hoort doorlopend te zijn. De medewerkers hebben continue informatie nodig om hun werkzaamheden voort te kunnen zetten. Vooral managers zijn afhankelijk van informatie, omdat zij met behulp van deze informatie beslissingen moeten nemen.

De informatie die vanaf het bestuur naar de managers gaat, zal worden aangeleverd in een rapport. In dit rapport zullen bepaalde doelstellingen staan die de manager moet waarmaken. Daarnaast zullen bepaalde beslissingen bij het management terecht moeten komen om ze te kunnen doorvoeren.

Verder wordt de informatie naar de werknemers zelf door het management verstrekt. Door middel van mail of over de post kunnen bepaalde belangrijke berichten worden verstuurd. Ook kan door middel van vergaderingen meer algemene informatie worden gedeeld. Maar bij bijvoorbeeld werknemers in de productie wordt via het systeem laten zien wat bijvoorbeeld de gevraagde productiehoeveelheid is.

Op de verschillende niveaus wordt er met deze verschillende manieren informatie verstrekt naar de medewerkers door heel de H&M keten.

8.2 Externe communicatieOnder externe communicatie valt de informatievoorziening naar alle externe belanghebbenden. Tot deze belanghebbenden behoren de aandeelhouders, de toeleveranciers, de consumenten, de gemeenschappen, de branchegenoten, de investeerders, de beleidsmakers en de NGO’s. Voor de meeste belanghebbenden is de informatievoorziening periodiek. Vooral met de rapporten die jaarlijks en soms per periode worden uitgereikt worden de meeste externe belanghebbenden voorzien van informatie. Toch is er wel een verschil bij sommige belanghebbenden over de manier waarop er informatie wordt gedeeld.

De aandeelhouders maken natuurlijk gebruik van het jaarverslag om de informatie te vinden die zij nodig hebben en daarnaast de andere periodieke verslagen die bij H&M worden gepubliceerd op de website. Voorbeelden hiervan zijn de verslagen per kwartaal en de sales development rapporten die per maand worden gepubliceerd (H&M Group, 2016). Naast deze verslagen is er ook een jaarlijkse algemene vergadering waarbij de aandeelhouders hun mening kunnen geven over het bedrijf (H&M Group, sd). Op deze manier worden de aandeelhouders betrokken bij het beslissingsproces en worden ze op de hoogte gesteld van belangrijke informatie. De investeerders gebruiken net als de

28

aandeelhouders de jaarverslagen en andere rapporten om aan informatie te komen voor beslissingen over de investeringen in het bedrijf.

De consumenten komen op een soortgelijke manier aan informatie. De consumenten kunnen door middel van de website al aan een hoop informatie komen. Hierop staan namelijk alle jaarverslagen en andere rapporten die voor iedereen beschikbaar zijn en verder staat op de site zelf ook allemaal informatie die bruikbaar is. Voor de consumenten is er ook de optie om lid te worden van de H&M club. Door dit lidmaatschap krijgen de consumenten mailtjes, als dit gewenst is, met daarin aanbiedingen en informatie over andere acties. Natuurlijk kunnen consumenten ook naar de klantenservice mailen of bellen. Ook op social media kan de klantenservice bereikt worden. Op deze manier kunnen consumenten aan informatie komen.

De toeleveranciers hebben een andere vorm van informatievoorziening. Dit gebeurt meestal door middel van contact tussen de inkoper en de leverancier. De informatie die dan wordt verstrekt gaat meestal over de hoeveelheden producten die het bedrijf wil hebben van de leverancier. Hierbij wordt meestal vanaf de kant van de leverancier een offerte gestuurd en daar wordt dan door het bedrijf op gereageerd. Onderling zal er ook overleg plaatsvinden over bepaalde zaken. Verder wil de leverancier natuurlijk informatie over het feit of zij hun geld krijgen als crediteur zijnde. Hiervoor kunnen ze in de jaarverslagen kijken en in de periodieke verslagen hoe het bedrijf ervoor staat en of ze solvabel genoeg zijn. Op deze manier komen de toeleveranciers aan hun informatie.

De gemeenschappen, branchegenoten, beleidsmakers en NGO’s hebben ongeveer dezelfde informatievoorziening. Door middel van de jaarverslagen worden zij op de hoogte gehouden van belangrijke informatie die zij nodig hebben. De branchegenoten zullen wel contact op kunnen zoeken met de contactpersonen van het bedrijf voor dringende zaken en voor overleg voor gezamenlijke problemen. Op deze manier worden deze belanghebbende tevreden gesteld.

29

BibliografieBus 4411. (2009, februari 4). H&M offers value proposition that. Opgehaald van

Bus 4411: http://bus4411.blogspot.nl/2009/02/h-offers-value-proposition-that.html

C&A. (sd). Biokatoen voor iedereen, elke dag. Opgehaald van http://www.c-and-a.com/nl/nl/corporate/fileadmin/templates/master/img/fashion_updates/Bio_Cotton_neu/PDF_Broschuere/C_A_Bio_Cotton_Dutch.pdf

Care. (sd). 56.000 vrouwelijke ondernemers dankzij samenwerking CARE en H&M Foundation. Opgehaald van Care Nederland: http://www.carenederland.org/hmfoundation_en_care/

H&M. (2015). H&M Sustainability report. Stockholm.H&M. (2016, november). companymanagement. Opgehaald van About H&M:

http://about.hm.com/en/about-us/corporate-governance/company-management.html

H&M. (2016, januari 27). H&M Annual Report 2015. Stockholm: H&M. Opgehaald van About H&M: https://about.hm.com/content/dam/hmgroup/groupsite/documents/masterlanguage/Annual%20Report/Annual%20Report%202015.pdf

H&M. (2016, november). History html. Opgehaald van About hm: http://about.hm.com/en/about-us/history.html

H&M. (2016, november). Markets and expansion. Opgehaald van About hm: http://about.hm.com/en/about-us/markets-and-expansion.html

H&M. (2017, maart 4). HM Foundation. Opgehaald van About H&M: http://about.hm.com/en/about-us/hm-foundation.html

H&M. (2017, maart 3). Stakeholders coaction. Opgehaald van About H&M: https://about.hm.com/en/sustainability/our-approach/stakeholder-coaction.html

(2015). H&M Annual Report. H&M Group. (sd). Opgehaald van H&M:

http://about.hm.com/en/about-us/corporate-governance/annual-general-meetings.html

H&M Group. (sd). Opgehaald van H&M: http://about.hm.com/en/career/stylish-rewards/h-m-incentive-program.html

H&M Group. (2015, September 8). Opgehaald van H&M: http://about.hm.com/en/media/news/new-collaboration-on-animal-welfare.html

H&M Group. (2015, December 17). Opgehaald van H&M: http://about.hm.com/en/media/news/hm-best-animal-friendly-clothing-company.html

H&M Group. (2016). Opgehaald van H&M: http://about.hm.com/en/investors/reports.html

30

H&M Group. (2017, Januari 11). Opgehaald van H&M: http://about.hm.com/en/media/news/general-2017/h-m-group-sends-letter-to-the-government-of-bangladesh.html

H&M Hennes & Mauritz AB (Group). (2016). Sustainability Commitment H&M Business Partner.

(2015). H&M Sustainability report. Opgehaald van http://sustainability.hm.com/content/dam/hm/about/documents/masterlanguage/CSR/2015%20Sustainability%20report/HM_SustainabilityReport_2015_final_FullReport.pdf

H., S. (2013, September 10). Opgehaald van wordpress.com: https://sharinajsh.wordpress.com/2013/09/10/concerncommunicatie-hm/

Ik ga starten. (2014, januari 14). De 9 bouwstenen van het business model canvas. Opgehaald van Ik ga starten: https://www.ikgastarten.nl/ondernemingsplan/ondernemingsplan-voorbeelden/de-9-bouwstenen-van-het-business-model-canvas

Inholland. (2017). SHL blok 7 Finance. Alkmaar: Hogeschool Inholland.Mulder, F. (2012, Maart 7). Kledingmerken maken biokatoen betaalbaar.

Opgehaald van happynews: http://www.happynews.nl/2012/03/07/kledingmerken-maken-biokatoen-betaalbaar/

Naturalis Biodiversity Center. (2017, maart 7). Opgehaald van natuurinformatie/ecosystemen: http://www.natuurinformatie.nl/asp/page9e7a.html?id=i001947&alias=nnm.dossiers&view=natuurdatabase.nl

Peter, J. (2014, mei 16). Marketing analyse verslag H&M . Opgehaald van Issuu: https://issuu.com/jellepeter/docs/marketing_analyse_verslag_h_m_1.5

Quality in motion. (2017, maart 7). Communicatieplan volgens ISO9001 en ISO27001. Opgehaald van Quality in motion: http://www.qualityinmotion.nl/communicatieplan-volgens-iso9001-en-iso27001/

Rankabrand. (2016, Oktober 17). Zara detailed report. Opgeroepen op Maart 8, 2017, van Rankabrand: https://www.rankabrand.nl/modeketens/Zara#detailed-report

Renzenbrink, T. (2014, Maart 15). EU-rapport: Duurzame elektriciteit goedkoper dan fossiel als klimaatverandering wordt meegerekend. Opgehaald van Energie Overheid: http://www.energieoverheid.nl/2014/10/15/ec-rapport/

Robert G. Eccles, G. S. (2013, mei 1). The performance frontier innovating for a sustainable strategy. Opgehaald van Harvard Business Review: https://hbr.org/2013/05/the-performance-frontier-innovating-for-a-sustainable-strategy

Schonekleren. (2012, November 27). H&M onder vuur. Opgeroepen op Maart 7, 2017, van Schonekleren: http://schonekleren.nl/nieuws/2012/h-m_onder_vuur

31

UKessays. (2017, maart 7). Analysis and evaluation of H&M market success. Opgehaald van UKessays: https://www.ukessays.com/services/example-essays/business/analysis-and-evaluation-of-h-and-m-market-success.php

32

BijlagenBijlage I GroepsreflectieVoor de groepsreflectie opdracht wordt er uitsluitend gebruik gemaakt van de STARR-methode. De STARR-methode is een veel gebruikte methode om een goede reflectie op de kaart te zetten. In dit model, staat elke letter van STARR voor een aspect. Situatie, taak, actie, resultaat en reflectie zijn de aspecten die bij deze methode aan de orde komen. De groepsreflectie opdracht bestaat uit een reflectie over verschillende aspecten van duurzaamheid, en de invloed die de discussies in de klas hadden op onze gedachten/beslissingen.

SituatieSustainability, het vak waar het project over gaat. Tijdens deze opdracht werd er gevraagd om een ‘sustainability strategy report’ op te stellen. Dit rapport zou betrekking hebben op een bedrijf die elk groepje zelf mocht kiezen. Allereerst zijn wij met 4 personen in een groepje gestapt, en hebben er gezamenlijk voor gekozen om een rapport te schrijven over de modeketen H&M. Deze beslissing is genomen tijdens de eerste bijeenkomst. Hierbij waren alle groepsleden aanwezig en daardoor was het discussiëren over potentiele bedrijven goed te doen. Ieder groepslid had invloed op de afwegingen die gemaakt werden om juist wel of niet voor een bepaald bedrijf te gaan.

TaakDe taak van elke groep, was om een rapport op te stellen voor een bedrijf die betrekking heeft op de duurzaamheid. In dit rapport wordt gevraagd om een duurzame strategie op te stellen voor het bedrijf, die gebaseerd is op theorie, creatieve ideeën en het verzamelen van online bronnen. In het rapport moesten een aantal aspecten behandeld worden. Er wordt verwacht dat dit rapport geschreven is in de Nederlandse taal. Voor elke groep werden er uren ingeroosterd waar aan zij konden participeren. Tijdens deze bijeenkomsten was er de mogelijkheid om met de desbetreffende docent in discussie te gaan over aspecten, of om feedback te vragen. Verder werden er tijdens de bijeenkomsten presentaties gegeven door de docent, die nuttig waren voor het rapport. Als groep is er dan ook besloten om elke bijeenkomst bij te wonen. Tijdens de bijeenkomsten, was er ruimte om te discussiëren. Deze discussies hadden dan ook invloed op de manier van hoe er te werk moest gaan. Niet individueel een hoofdstuk maken, maar gezamenlijk elk aspect bekijken, behandelen en vervolgens controleren.

ActieGedurende dit project, waren er een hoop taken die moesten worden voldaan. Concrete voorbeelden hiervan zijn: het kiezen van een geschikt bedrijf, een gezamenlijke planning maken, discussiëren over botsende meningen, het controleren van gemaakte stukken enzovoort. Allereerst was er in de groep al een goede sfeer, wat ervoor zorgde dat het makkelijk was om een eigen mening te geven. Met betrekking tot duurzaamheid kwamen hier ook veel meningen uit. Er waren verschillende meningen over hoe H&M haar duurzaamheid kon verbeteren. Tijdens verschillende hoofdstukken werd er gecommuniceerd over de meningen van de groepsleden. De meningen van de groepsleden werden mede beïnvloedt door de discussies in de klas. Hieruit bleek voornamelijk dat er als groep gewerkt moest worden, en niet als 4 individuen. Dit werd gerealiseerd doordat elk aspect gezamenlijk is bekeken en behandeld. Door ieder zijn/haar

33

aanwezigheid tijdens de bijeenkomsten, werd het gemakkelijk om meningen te wisselen en dit op een positieve manier te laten verlopen.

ResultaatNa deze weken van werken, is er een mooi eindproduct tot stand gekomen. Namelijk een duurzaam strategie rapport die onder andere de volgende aspecten bevat: een introductie, een beschrijving van het bedrijf, een inventarisatie van de stakeholders, ESG-issues en de beschrijving van de relatie hiermee tot het financiële aspect. Verdere aspecten zijn een business model, een communicatieplan met stakeholders en een conclusie. Dit is het materiële resultaat. Een ander resultaat dat met trots behaald is, is de positieve gang van zaken. Elk groepslid heeft een goede inbreng gehad gedurende deze periode. Er waren natuurlijk meningsverschillen, maar door de aanwezigheid tijdens bijeenkomsten zijn deze meningsverschillen door middel van een positieve discussie uit de wereld geholpen. De mening van elk groepslid op gebied van duurzaamheid verschilde ook, maar deze meningen werden bij elkaar genomen en op deze manier is er één rapport samengesteld die elk groepslid representeert.

ReflectieDe reflectie kunnen wij als positief ervaren. Er is een eindproduct tot stand gekomen waar ieder groepslid trots op is. Ook de gang van zaken verliep positief en daardoor heeft ieder groepslid een positief gevoel over het project. De volgende keer zullen wij hoogstwaarschijnlijk dezelfde aanpak hanteren. Eventueel zou er iets eerder begonnen kunnen worden aan het project, waardoor er nog meer tijd is om elkaar te controleren. Maar door de discussies waren er genoeg mogelijkheden om elkaar te controleren, en elkaar op eventuele fouten/misverstanden te wijzen.

Bijlage II Individuele reflectie NaomiDeze periode hebben we de opdracht gekregen van meneer Visbeen om een rapport te schrijven over duurzaamheid over een bestaande organisatie. Deze bestaande organisatie mochten wij zelf als projectgroep kiezen. De eerste les zijn

34

er projectgroepen samengesteld. Samen met Franka, Ties en Amber zat ik in een projectgroep.

Wij hebben samen gezocht naar een organisatie die we konden gebruiken voor dit project. Er is unaniem gekozen voor H&M. Elk groepslid is bekend met H&M en op de website en in het jaarverslag van H&M was er veel informatie te vinden.Nadat we H&M hadden gekozen als organisatie hebben we er een paar weken niets aan gedaan. Op deze situatie heb ik het STARR-methode gebruikt.

S - situatie De situatie was dat wij als projectgroep te laat zijn begonnen met het rapport. De deadline was met 2 weken vervroegd en gaven de prioriteit aan het andere project. Hierdoor zouden we krap komen te zitten met de deadline.

T - taak De taak was om een goede verdeling te maken van de hoofdstukken en een deadline te stellen voor de hoofdstukken.

A - actie We hebben als projectgroep afgesproken om dit te bespreken. Wie doet wat en wanneer moet het af zijn? Ook is dit in de groepsapp gecommuniceerd zodat iedereen het kon lezen en achteraf niet kon zeggen “ja, dat wist ik niet”.

R - resultaat Het resultaat is dat het project nu op tijd af is voor de deadline wat zorgt voor rust bij ons allemaal.

R - reflectie We kunnen het rapport nu een dag eerder inleveren dan de deadline. De communicatie van de verdeling en de deadlines was dus erg goed. We hielden elkaar scherp door elkaar op de deadline te blijven attenderen.

Bijlage III Individuele reflectie TiesTijdens deze periode werd er aan ons gevraagd om een sutainability strategy report te schrijven over een bedrijf naar keuze. Ik zat in een groepje met Naomi, Amber en Franka. Wij hebben gezamenlijk besloten om te kiezen voor de modeketen H&M. Over H&M wist iedereen al veel, omdat het een hele bekende

35

winkel is. Buiten dat om, was er heel veel informatie te vinden over H&M, en ook het jaarverslag stond online. Hierdoor hadden wij veel informatie bronnen, en zo dachten wij ook tot een goed resultaat te komen.

In deze reflectie zal ik de STARR-methode toepassen. De STARR-methode staat voor: Situatie, Taak, Actie, Resultaat, Reflectie. De reflectie zal met name gaan over mijn persoonlijke bijdrage aan de groepsopdrachten, en hoe de samenwerking is verlopen.

S - situatie Tijdens deze opdracht waren er meerder hoofdstukken die voldaan moesten worden. Sommige hoofdstukken waren groter dan de andere. Door vooraf met de groep te gaan kijken welke hoofdstukken we moesten verdelen, konden we een situatie creëren waarin ieder individu zelf te werk kon gaan.

T - taak De taak die ik kreeg, was het beginnen met hoofdstuk 2, vervolgens in samenwerking met Amber verder werken aan hoofdstuk 5. Daarna heb ik mij nog bezig gehouden met de groepsreflectie.

A - actie Hoofdstuk 2 heb ik op een positieve manier afgerond, ik vond het prettig om door te werken aan 1 hoofdstuk. Hoofdstuk 5 heb ik met Amber positief kunnen afronden doordat wij hiermee gezamenlijk aan de slag zijn gegaan.

R - resultaat Het resultaat van mijn bijdrage aan de groep was goed, mijn groepsgenoten hebben mijn werk gecontroleerd en hier kwam positieve feedback uit. Doordat ik mijn persoonlijke deadlines haalde, was ik ook nog instaat om ander werk te beoordelen.

R - reflectie Over het algemeen ben ik positief over dit project. Een klein pluspuntje is dat wij iets eerder hadden kunnen beginnen om zo voor iets meer rust te zorgen. Maar de deadline is gehaald en ik ben tevreden over het eindproduct.

Bijlage IV Individuele reflectie AmberIn deze periode werd ons gevraagd een projectgroep te kiezen waarmee je een duurzaamheidsrapport moest schrijven over een bedrijf naar keuze. Franka, Naomi, Ties en ik hebben er toen voor gekozen samen een projectgroep te vormen. Als bedrijf hebben wij voor H&M gekozen. Dit omdat iedereen bekend is met H&M en omdat we dachten dat hier wel genoeg informatie over te vinden

36

zou zijn. De situatie waarover ik een op de STARR-methode gerichte reflectie heb geschreven is, dat we een rapport moesten maken maar hier eerder mee hadden kunnen beginnen.

S – situatie De situatie was dat wij als groep een rapport moesten schrijven en 4 weken voor de deadline te horen kregen dat de deadline met 2 weken vervroegt werd. Hierdoor hadden we nog maar 2 weken de tijd om hieraan te werken en moesten we dus snel gaan beginnen, omdat we het anders niet af zouden redden.

T – taak Als groep moesten wij toen een strakke planning maken, waar iedereen zich persoonlijk aan moest houden. Mijn taak was dus ervoor zorgen dat ik mijn afgesproken deadlines haalde.

A – actie We hebben vanaf het moment dat we wisten dat we nog maar 2 weken de tijd hadden een goede planning gemaakt. We hebben gekeken wie wat ging doen. Ik heb er toen in het begin veel thuis aan gewerkt, maar omdat er veel hoofdstukken waren die je beter samen kon maken, hebben we later ook veel op school gezeten om eraan te werken.

R – resultaat Het resultaat is dat we nu een uitgebreid duurzaamheidsrapport hebben waar we ondanks de korte tijd nog voor de deadline af hadden.

R – reflectie Ik ben van mening dat we ons allemaal goed in hebben gezet om dit project met een positief resultaat af te ronden. Iedereen hield zich aan de deadlines en er werd duidelijk gecommuniceerd met elkaar.

Bijlage V Individuele reflectie FrankaVoor het project Sustainability moesten wij in een groepje werken aan een dossier dat betrekking had op een groot bedrijf. Bij het kiezen van het bedrijf moesten we nadenken over de duurzame ontwikkeling in het bedrijf, omdat wij hier ook verder naar moesten kijken. Samen met Naomi, Ties en amber heb ik een groepje gevormd en hebben wij samen het bedrijf H&M gekozen. Aan het begin van het project waren wij nog niet heel actief ermee bezig. Het kwam tot

37

een punt dat toen de deadline werd vervroegd wij echt vaart achter het project moesten zetten. Over deze situatie wil ik nu met behulp van de STARR-methode een reflectie maken over de acties die ik heb ondernomen bij deze situatie.

S – situatie De situatie is dat wij als groep te laat zijn begonnen met het project en dat we door de vervroeging van de deadline erg snel aan de slag moesten gaan.

T – taak Mijn taak bij deze situatie was om mijn delen op de afgesproken tijd af te hebben en alles te controleren op spellingsfouten.

A – actie Toen we hoorden dat de deadline vervroegd was, hebben we een strakke planning gemaakt en daar heb ik mij goed aan gehouden. Om de planning goed te kunnen uitvoeren, heb ik veel op school aan het project gewerkt samen met de anderen, zodat we goed konden overleggen over eventuele problemen. Verder heb ik thuis er ook veel tijd aan besteed.

R – resultaat Doordat we allemaal volgens de planning werkten, hebben we alles op tijd af kunnen krijgen. Daardoor hebben we nu aan het einde nog genoeg tijd om alles te controleren op spelling en eventueel te verbeteren, zodat we een goed dossier inleveren.

R - reflectie Als ik kijk naar de gehele situatie vind ik dat wij als team goede acties hebben ondernomen. De strakke planning maken was heel goed, zodat we het op tijd af konden krijgen. Ook vind ik dat ikzelf een goed resultaat heb neergezet. Doordat ik mezelf goed aan de planning heb gehouden, heb ik niet alleen mijn teamgenoten geholpen om verder te komen, maar ook heb ik mezelf meer rust gegeven omdat het allemaal op tijd af was.

38