Beknopte geschiedenis over rugscholing - Xenia's blog · Web viewTot op heden hebben meer dan...

1

Xenia Martens & Cynthia Van der Gucht3 BOKO AAcademiejaar 2013-2014

Hogeschool Gent, faculiteit Mens en welzijn, Academiejaar: 2012-2013 Departement Ledeganck Student(en): Van der Gucht Cynthia K.L. Ledeganckstraat 8, 9000 GENT, België Martens Xenia Vak: Lichamelijke opvoeding Lector: Lynn Steelant Klas: 3 BOKO A

2


Inhoud1. Beknopte geschiedenis over rugscholing........................................................................................4

2. Algemene informatie......................................................................................................................4

2.1. De effecten van kinderrugschool............................................................................................4

2.2. Doelstellingen van de Kinderrugscholing................................................................................4

3. Richtvragen + vragen van medestudenten.....................................................................................5

3.1. Wat is rugscholing?.................................................................................................................5

3.2. Belang voor kleuters?.............................................................................................................6

3.2.1. Veel voorkomende houdingsafwijkingen zijn:................................................................6

3.3. Zijn er oefeningen voor kleuters met een rugafwijking?......................................................14

3.3.1. Oefeningen rugscholing................................................................................................15

3.4. Preventie bij kinderen, waarom?..........................................................................................16

3.5. Vanaf welke leeftijd kan men deelnemen aan kinderrugscholing?.......................................16

3.6. Invloed in de klaspraktijk?....................................................................................................16

3.7. Werkvormen.........................................................................................................................16

3.7.2. Hoe reageer je op een slechte houding?......................................................................16

3.8. Groeperingsvormen..............................................................................................................17

3.9. Hoe concreet je rug gebruiken op school/ maatregelen van de school?..............................17

3.10. Een aantal verkeerde houdingen voor de rug...................................................................17

3.10.1. Een holle/ bolle rug.......................................................................................................17

3.10.2. Doorgezakt zitten op je stoel........................................................................................17

3.10.3. Niet door benen zakken bij tillen..................................................................................18

3.10.4. Een voorwerp dragen met gebogen armen..................................................................18

3.10.5. Oprapen van een voorwerp door te buigen..................................................................18

3.11. De aangepaste correcte houdingen voor de rug...............................................................19

3.11.1. Goed recht staan..........................................................................................................19

3.11.2. Recht zitten op je stoel.................................................................................................19

3.11.3. Door benen zakken bij het tillen...................................................................................20

3.11.4. Een last dragen met gestrekte armen...........................................................................20

3.11.5. Oprapen van een voorwerp a.d.h.v. een “golfbeweging”.............................................20

3.12. Welke verkeerde houdingen komen het meest voor in klaspraktijk en wat zijn dan de correcte houdingen?........................................................................................................................21

3.12.1. In het klaslokaal: aan de tafels......................................................................................21

3


3.12.2. In het klaslokaal: meespelen op de grond....................................................................21

3.12.4. Hygiëne: handen wassen..............................................................................................22

3.12.5. Hygiëne: toiletbezoek...................................................................................................23

3.12.6. Hygiëne: neus schoonvegen.........................................................................................23

3.12.7. Een kleuter optillen.......................................................................................................24

3.12.8. Een kleuter dragen........................................................................................................25

3.13. Ergonomie in de klas.........................................................................................................26

3.13.1. Veel voorkomende fouten i.v.m. ergonomie op school................................................26

3.13.2. Tips voor betere ergonomie op school.........................................................................26

3.14. Diversiteit.........................................................................................................................27

3.15. Kan je oefeningen i.v.m. rugscholing in andere vakken integreren?................................27

3.16. Ontwikkelingsdoelstellingen/ leerplandoelen..................................................................29

3.16.1. Ontwikkelingsdoelen....................................................................................................29

3.16.2. Leerplandoelstellingen.................................................................................................33

4. Bronnen rugscholing.....................................................................................................................39

INTERNET..........................................................................................................................................39

BOEKEN............................................................................................................................................39

ARTIKEL............................................................................................................................................39

PPT...................................................................................................................................................39

BROCHURE/ NIEUWSBRIEF/ EINDWERK...........................................................................................40

4


1. Beknopte geschiedenis over rugscholing

Al in 1825 richtte de Fransman Delpech een instituut op voor mensen met rugklachten. De eerste echte rugschool ontstond in 1969 in Zweden. In het begon van de jaren 1980 kwamen Duitsland, Frankrijk en ten slotte Nederland en België aan bod.Het programma van de rugscholen was echter bestemd voor volwassenen, in het bijzondere voor mensen met rugklachten. Met rugscholing voor primaire preventie werd pas gestart in 1986. Voor het eerst werd er gefocust op gezonde mensen. Duitsland startte in het schooljaar 1992-1993 met preventieve rugscholing voor kinderen. Het eerste preventieve rugscholingsprogramma voor kinderen in de Benelux kwam tot stand in 1998. Het pionierschap werd opgenomen door het ziekenfonds Bond Moyson, dat in 10 lagere scholen voor het eerst “Kinderrugschool” organiseerde.Tot op heden hebben meer dan 10.000 kinderen deelgenomen aan het rugscholingsprogramma.

2. Algemene informatie

2.1. De effecten van kinderrugschool Kinderen die de kinderrugschool gevolgd hadden, vertoonden rugvriendelijker gedrag en hadden een betere kennis van rughygiëne in vergelijking met kinderen die geen rugscholingsprogramma gekregen hadden. Tevens werd de rol van een gemotiveerde leerkracht onderstreept om de kinderrugschool optimaal te laten renderen.In een aanvullende studie werd echter duidelijk dat kinderen sommige aangeleerde rugvriendelijke houdingen toepasten in een testsituatie, maar niet als ze geobserveerd werden via een onbemande camera. Dat onderstreept het belang om blijvend prikkels aan te bieden zodat kinderen zich de rugvriendelijke principes blijven herinneren en zich daardoor het aangeleerd rugvriendelijke gedrag “eigen” maken.

2.2. Doelstellingen van de Kinderrugscholing In de eerste plaats moeten ze ervoor zorgen dat de kinderen, leerkrachten en ook de ouders rugvriendelijke houdingen- en bewegingen inoefenen op langer termijn. We zetten daarom de doelstellingen even op een rijtje.

5


- Motorisch doel:De kinderen oefenen op lange termijn rugvriendelijke houdingen- en bewegingen, ontspannings- en functionele oefeningen en onbelaste houdingen.

- Cognitief doel:De kinderen weten welke factoren belastend zijn voor de rug, ze hebben inzicht in rugvriendelijk principes en lichaamsmechanica.

- Affectief/ emotioneel doel:De kinderen ervaren een positieve groepsbelevenis, een algemeen gevoel van welbehagen en een verhoogt lichaamsbewust zijn.

- Sociaal:De kinderen ervaren de voordelen van een methode gebaseerd op interactie en samenwerking.

3. Richtvragen + vragen van medestudenten

3.1. Wat is rugscholing? Bij rugscholing (of rugtraining) leert u veilig uw rug te gebruiken. U leert u o.a. gewichtheffertechnieken, om op een veilige manier te bukken en te tillen.Rugscholing zijn lessen bestaande uit theorie, een opwarming, basisoefeningen en individuele oefeningen aangepast aan het probleem dat optreedt.Het doel van deze lessen is het u bewust maken van de basisanatomie van de rug, het aanleren van correcte houdingen, het aanleren van hef- en tiltechnieken en het opbouwen van een spierkorset rond de rug. De bedoeling is dus om een beeld te krijgen van hoe onze rug eruit ziet en waarom de rug zo kwetsbaar is. Rekening houdend met de nieuwste wetenschappelijke inzichten wordt er dus gekeken welke oefeningen we kunnen doen om de rug te versterken.

6


3.2. Belang voor kleuters? Bewust maken van goed gebruik rug, zo gaan we rugklachten vermijden en houdingsafwijkingen voorkomen.

3.2.1. Veel voorkomende houdingsafwijkingen zijn:

a) Scoliose

Scoliose, wat is dat?Scoliose is een driedimensionale zijdelingse verkromming van de wervelkolom (ruggengraat). Kort gezegd: een kromme rug. De wervelkolom kan naar één kant kromgroeien, waardoor er één bocht ontstaat, maar meestal zijn er twee bochten. Daarnaast draait bij scoliose de wervelkolom om haar as. De verdraaiing van de wervelkolom veroorzaakt op borsthoogte aan de rugzijde een bolling van de ribben. Die bolling wordt gibbus genoemd.

Wanneer en waardoor ontstaat een scoliose?Scoliose is soms al bij de geboorte aanwezig, maar openbaart zich meestal tijdens de groei van baby naar volwassene, vaak rond de leeftijd van tien jaar. De oorzaak kan liggen in afwijkingen van het bot, de zenuwen, de spieren of het bindweefsel. In 80% van de gevallen is de oorzaak van een scoliose die ontstaat tijdens de groei echter onbekend. Een scoliose kan ook pas op latere leeftijd ontstaan. Vaak is dit een gevolg van het verouderingsproces.

Wat houdt het hebben van een scoliose in?Scoliose heeft een bewegingsbeperking van de wervelkolom en mogelijk een beperking van de longwerking tot gevolg. Op latere leeftijd kan scoliose ook leiden tot pijn en vermoeidheid. Is de scoliose op latere leeftijd ontstaan dan geeft dit vaak veel pijnklachten en bewegingsbeperkingen.Scoliose kan door de ontstane beperkingen en cosmetische effecten een grote impact hebben op het dagelijks leven en de sociaal-maatschappelijke ontwikkeling van een individu en zijn/haar omgeving.

7


b) Lumbale hyperlordose of holle rug

Een matige of lichte lordose in het lendegedeelte van de wervelkolom is normaal. Een sterke lordose komt veel voor bij mensen met slappe buik- en rugspieren en bij mensen met overgewicht.Bij kinderen kan vlak voor de puberteit hyperlordose optreden door de versnelde groei. Het bovenbeen begint eerst te groeien en daarna pas de spieren. Hierdoor ontstaat druk op het bekken, waardoor de rug hol wordt getrokken. Dit verdwijnt vanzelf.

8


c) Thoracale hyperkyfose of bolle rug

De wervelkolom is altijd enigszins gekromd. Ter hoogte van de borstwervels is de normale kromming 35 tot 40 graden. Dit noemt men kyfose.Als de kromming meer dan 45 graden bedraagt, is er sprake van een misvorming met een ronde rug of een bochel tot gevolg. Dit heet hyperkyfose. Een geringe hyperkyfose geeft over het algemeen geen klachten. Pas bij een ernstige hyperkyfose (meer dan 70 graden) kunnen stijfheid van de rug en pijnklachten voorkomen. Hyperkyfose kan het gevolg zijn van een verkeerde houding en verdwijnt dan normaal vanzelf als de houding wordt gecorrigeerd. Een dergelijke vorm van kyfose wordt vaak vastgesteld bij zwaarlijvige mensen.Hyperkyfose kan ook blijvend zijn. Bij tieners kunnen tijdens de groeispurt enkele wervels een wigvorm krijgen. De wervels krommen daardoor abnormaal en dat levert soms rugpijn op. Dit heet de ziekte van Scheuermann, of juveniele kyfose.

9


d) Kyfolordotische houding

Een kyfolordotische gewoontehouding wordt beschreven als een anterieure kanteling van het bekken, resulterend in een toegenomen lumbale lordose (hyperlordose) en een compensatoire toegenomen thoracale kyfose(hyperkyfose).

De te holle rug is gekenmerkt door houding waarbij zowel de kromming thv de lenden als die thv de borstkas is toegenomen. Oorzaak zijn dikwijls te zwakke buik- en bilspieren en te korte rugspieren. Het zijn de buik- en rugspieren die het bekken doek kantelen en zo de lage rug vlakker maken. Wanneer deze spieren te zwak zijn, kunnen ze het bekken niet goed op zijn plaats houden. Andere oorzaken zijn hoge hakken en zwaarlijvigheid (de buik trekt het lichaam naar voren).

e) Vlakke rug

Wanneer de lumbale wervelkolom is aangedaan, zal de lumbale lordose verminderen waardoor de thoracale kyfose kompensatoir vermindert. Het gevolg is een vlakke rug

10


f) Verduidelijking bij enkele begrippen

Wat is lordose?Een normale wervelkolom, van achteren gezien lijkt recht. Een ruggengraat aangetast door lordose toont het bewijs van een kromming van de rug botten (wervels) in de onderrug gebied, waardoor het kind een "holle rug" uitstraling.

Wat zijn de oorzaken lordose? De oorzaak van lordose is gekoppeld aan achondroplasie1 en spondylolisthesis2. Kan echter lordose worden geassocieerd met een slechte houding, een aangeboren (bij de geboorte aanwezig) probleem met de wervels, neuromusculaire problemen, rugoperaties, of een heup probleem.

Wat zijn de symptomen van lordose? Elk kind kan anders ervaren symptomen. De belangrijkste klinische kenmerk van lordose is een prominente aanwezigheid van de billen. De symptomen zullen variëren afhankelijk van of lordose optreedt met andere afwijkingen, zoals spierdystrofie3, ontwikkelingsdysplasie4 van de heup, of neuromusculaire aandoeningen. De symptomen van lordose kunnen lijken op andere ziekten of wervelkolom misvormingen, of kan een gevolg is van een verwonding of infectie.

1 Achondroplasie is een botgroeistoornis. Het leidt tot een klein postuur (dwerggroei) met korte ledematen. Kinderen met deze stoornis worden als volwassenen over het algemeen niet groter dan 1,20 meter. De naam achondroplasie verwijst naar de groeistoornis van het kraakbeen (chondros is het Griekse woord voor kraakbeen en dysplasia betekent abnormaal.

2 Verschuiving of afglijding van wervels naar de buikzijde toe.3 Spierdystrofie is een spierziekte die wordt veroorzaakt door een genetische afwijking, waarbij het spierweefsel geleidelijk wordt afgebroken, wat leidt tot toenemende zwakheid en invaliditeit4 Misvorming; abnormale vorming en groei van weefsel

11


Hoe wordt lordose gediagnosticeerd? De arts stelt de diagnose van lordose met een volledige medische geschiedenis van het kind, lichamelijk onderzoek en diagnostische tests. Diagnostische procedures kunnen het volgende omvatten:

x-stralen: een diagnostische test die onzichtbare electromagnetische energie stralen gebruikt om afbeeldingen van de interne weefsels, botten en organen op film. Deze test wordt gebruikt voor het meten en evalueren van de curve. Met het gebruik van een full-spine x-ray, de arts of radioloog meet de hoek van de wervelkolom curve. Een bepaling voor de behandeling kan vaak worden gemaakt op basis van deze meting.

bot-scans: een nucleaire beeldvorming methode om een degeneratieve en / of artritis veranderingen in de gewrichten te evalueren. Aan het bot ziekten en tumoren op te sporen, om de oorzaak van botpijn of ontsteking te bepalen.

magnetic resonance imaging (MRI) : een diagnostische procedure die een combinatie van grote magneten, radiofrequenties, en een computer om gedetailleerde beelden van organen en structuren te produceren in het lichaam gebruikt. Deze test wordt gedaan om uit te sluiten in verband afwijkingen van het ruggenmerg en zenuwen.

CT-scan (ook wel een CT-of CAT-scan.) - een diagnostische beeldvorming procedure dat een combinatie van x-stralen en computer technologie gebruikt voor de productie van cross-sectionele beelden (ook wel plakken), zowel horizontaal als verticaal, van het lichaam. Een CT-scan toont gedetailleerde beelden van enig deel van het lichaam, met inbegrip van de botten, spieren, vet en organen. CT-scans zijn meer gedetailleerd dan de algemene x-stralen.

Bloedtesten

Vroege opsporing van lordose is belangrijk voor een succesvolle behandeling. Kinderartsen en huisartsen, en zelfs sommige schoolprogramma's, regelmatig op zoek naar tekenen dat lordose aanwezig kan zijn. Behandeling van lordose:

Een specifieke behandeling van lordose zal worden bepaald op basis van: van uw kind de leeftijd, algehele gezondheid en medische voorgeschiedenis de omvang van de ziekte van uw kind tolerantie voor specifieke medicijnen, procedures, of therapieën verwachtingen voor het verloop van de ziekte uw mening of voorkeur

Het doel van de behandeling is de progressie van de bocht te stoppen en vervorming te voorkomen. Eenvoudige oefeningen kan volstaan, wanneer lordose wordt geassocieerd met een slechte houding.

Langtermijn vooruitzichten voor een kind met lordoseHet beheer van lordose is voor ieder kind individueel, afhankelijk van zijn / haar leeftijd, het bedrag van de kromming en de hoeveelheid van de groei van het skelet over. Lordose vereist regelmatig onderzoeken door de arts van uw kind om de curve te controleren als uw kind groeit en ontwikkelt. Vroege opsporing is belangrijk.

12


Enkele afbeeldingen om bepaalde begrippen te visualiseren/ verduidelijken.

V.L.N.R. Scoliose, Kyfose, Lordose

13


3.3. Zijn er oefeningen voor kleuters met een rugafwijking?Ja, het zijn dezelfde oefeningen als voor mensen die geen rugafwijkingen hebben.

14


3.3.1. Oefeningen rugscholingVolwassenen

- Bekken kantelen in ruglig- Mobiliseren in handen en knieënstand- Test heupbuiger- Test kniebuigers (hamstrings)- Rekken van de spieren en pezen- De viervoethouding- Opkomen uit lig- Zitten

a) Rechtkomen uit zitb) In een auto zittenc) Gesteund zitten

Kinderen- Bekken kanteling- Beenspieroefening- Rekkingsoefeningen voor de lendenspieren- Kattenrug / paardenrug (holle/ bolle rug)- Fietsen - Stabilisatie hondenhok- Stabilisatie handen geven- Curl-up met bal - Bal rollen in buiklig- Knieën naar borstkas- Schommelen (eigen lichaam)

15


3.4. Preventie bij kinderen, waarom?Vijf tot 20% van de patiënten hebben kans op een chronische aantasting van de rug. Bij kinderen ziet men de laatste jaren een toename van dysfuncties5 ter hoogte van de wervelkolom.Belangrijke oorzaken hiervan een slechte houding, verkeerd gebruik van de rug, een overwegend zittend leven en een dalende conditie.Door een ander bewegingspatroon te ontwikkelen kunnen heel wat klachten voorkomen worden. Kinderen leren gemakkelijker dan volwassenen. De goede houdingen worden door kinderen wel gebruikt gedurende de eerste levensjaren. Een kind buigt zich door de knieën met een gestrekte wervelkolom. Dit zijn fysiologische bewegingspatronen. Deze primair fysiologische bewegingen gaan na 5-6 jaar verloren. De oorzaak hiervan is dat de kinderen verkeerde houdingen en bewegingen zien en deze gaan kopiëren. Daarom is het belangrijk dat ouders en leerkrachten ook inzicht hebben in goede houdingen en bewegingen en het goede voorbeeld tonen.

3.5. Vanaf welke leeftijd kan men deelnemen aan kinderrugscholing?Alle kleuterleeftijden (3-4jaar) zou men kunnen starten met een praktische voorbereidende fase.Op deze leeftijd bewegen kinderen rugvriendelijker. De oorzaak hiervan is hun relatief hoge lichaamszwaartepunt ter hoogte van de borstkas en de daaruit resulterende labiele evenwichtspositie.

3.6. Invloed in de klaspraktijk?Een correct gebruik van de rug is niet alleen belangrijk voor kleuters maar ook voor kleuterleidsters.De kleuters moeten leren hoe ze correct moeten zitten en hoe ze hun boekentas moeten dragen.In sommige rugzakjes bevat teveel materiaal. Dit is heel belastend voor de rug.

3.7. WerkvormenZowel individueel als klassikaal.

3.7.1. Hoe op een leuke manier werken aan houding? Kan op verschillende manieren. In het onthaal kun je de kleuters laten rollen met een dobbelsteen. Op de zes zijden van de dobbelsteen staan verschillende bewegingen: tillen/ bukken, trekken/ duwen, liggen, zitten, staan en dragen. De afbeelding die zich bovenaan bevindt, wordt het onderwerp van dag. M.a.w. deze staat de hele dag centraal. Bijvoorbeeld: als het gaat over tillen/bukken, moeten ze de hele dag letten op een juiste houding bij bukken/ tillen.3.7.2. Hoe reageer je op een slechte houding? Indien ze een slechte houding aannemen, leg je activiteit stil daarna bespreek je met de kleuters de juiste houding en demonstreert deze.

Een andere mogelijkheid is om de kleuters zelf te laten nagaan wat een juiste houding is (PODH)

3.8. GroeperingsvormenKan zowel in homogene als in heterogene klasgroepen. Alles aangepast aan hun DBS.

5 niet goed functioneren, functiestoornis

16


3.9. Hoe concreet je rug gebruiken op school/ maatregelen van de school?1. Gezond computeren (ergonomie)2. Zware boektassen3. Aangepast meubilair4. Fysieke conditie

In kader van het gezondheidsbeleid zijn scholen verplicht goede houdingen aan te brengen.

3.10. Een aantal verkeerde houdingen voor de rug3.10.1. Een holle/ bolle rug

3.10.2. Doorgezakt zitten op je stoel

17


3.10.3. Niet door benen zakken bij tillen

3.10.4. Een voorwerp dragen met gebogen armen

3.10.5. Oprapen van een voorwerp door te buigen

18


3.11. De aangepaste correcte houdingen voor de rug

3.11.1. Goed recht staan

3.11.2. Recht zitten op je stoel

19


3.11.3. Door benen zakken bij het tillen

3.11.4. Een last dragen met gestrekte armen

3.11.5. Oprapen van een voorwerp a.d.h.v. een “golfbeweging”

20


3.12. Welke verkeerde houdingen komen het meest voor in klaspraktijk en wat zijn

dan de correcte houdingen?

3.12.1. In het klaslokaal: aan de tafels

Neem zelf plaats aan tafel Zorg dat je bekken een hoek maakt van 90° of meer Benen niet buigen, maar strekken

3.12.2. In het klaslokaal: meespelen op de grond

Het gebruik van een hellende sokkel of kussen (+/- 30 centimeter) geeft comfortabele houding en zorgt ervoor dat wervelkolom in natuurlijke houding blijft.

21


3.12.3. In het klaslokaal: opruimen van speelgoed

Bij het oprapen van zaken van de grond: door je benen buigen met een rechte rug of je bovenlichaam naar voor buigen terwijl je één van je benenrecht naar achter zwaait.

3.12.4. Hygiëne: handen wassen

Ga achter de kleuter staan met licht gespreide benen.

22


3.12.5.

Hygiëne: toiletbezoek

Ga er zelf bij zitten wanneer je de kleuter helpt.

3.12.6. Hygiëne: neus schoonvegen

Buig door je knieën zodat je dit met rechte rug kan doen.

23


3.12.7. Een kleuter optillen Staande kleuter:

Ga je met je voeten in een spreidstand voor of achter de kleuter staan. Buig door je knieën, zodat de kleuter tussen je knieën komt te staan. Trek de kleuter dicht tegen je aan en neem hem/haar goed vast.Strek je knieën en houd de rug recht.

Zittende kleuter:Ga met je voeten in een spreidstand voor of achter het kind staan. Buig door je knieën zodat de kleuter tussen de knieën komt te zitten. Buig de rug iets naar voren zodat je goed bij de kleuter kan. Zet het kind op de benen wanneer het kan staan. Trek het kind dicht tegen je aan en neem het goed vast. Strek eerst de rug en vervolgens de knieën.

24


3.12.8. Een kleuter dragen

De kleuter steeds zo dicht mogelijk tegen het lichaam dragen. De kleuter zou een actieve houding moeten aannemen door zich met de benen vast te klampen aan de volwassen persoon ( kleuterleid(st)er). Men plaatst de kleuter in steun op de buik of regelmatig afwisselend op één van de heupen.

25


3.13. Ergonomie in de klas3.13.1. Veel voorkomende fouten i.v.m. ergonomie op schoolComputerhoek is verkeerd opgesteld: jonge kinderen bengelen met de benen los van de grondComputer op verkeerde hoogte.Meubilair niet aanpast aan de kleuter.Zon schijnt in beeldscherm opstelling dus veranderen.Boektassen te zwaar: riemen niet aangespannen en boektas over één schouder dragenzorgt voor Druk op één zijde van de wervels.Te lang moeten zitten in de klasmeer laten bewegen (bewegingstussendoortjes)

3.13.2. Tips voor betere ergonomie op school

a) Computer1. Plaats beeldscherm haaks op het venster.2. Vermijd lichtinval op beeldscherm, gebruik zonnewering.3. Vermijd lichtinval in de ogen van de kleuter.4. Plaats beeldscherm op een armlengte afstand en voor je.5. Bovenrand van het beeldscherm mag maximaal op ooghoogte komen.6. Plaats toetsenbord op 15 cm van tafelrand en recht voor je.7. Computermuis aanpassen aan hand kleuter.8. Verander regelmatig van houding.

b) Boekentas1. Boekentas mag maximaal 10% procent van je lichaamsgewicht wegen2. Een rugzak is minder belastend dan schoudertas of boekentas.3. Draag het over beiden schouders.4. Gebruik een rugzak met verstevigde rug en verschillende compartimenten.5. Zwaarste spullen steek je zo dicht mogelijk bij de rug.

c) Meubilair1. Zithoogte: bovenbenen zijn horizontaal2. Voeten moeten ondersteund zijn3. Zitdiepte: vuist tussen voorste rand van de stoel en kniekuil.4. Voorzie een steun in de lage rug.5. Tafel 3-5 cm boven ellebooghoogte.

26


3.14. DiversiteitWerken aan verschillende spiergroepen.a) Armspierenb) Beenspierenc) Rugspierend) Buikspierene) Lenigheid (a.d.h.v. Yoga)Ook een verscheidenheid van opbouw zoals: theorie, ontspanningsmomenten, opwarmingsmomenten…! Middelbare scholieren maken hun groeispurt door, maar dit gebeurt niet bij iedereen op dezelfde moment. Daardoor lopen de lichaamslengtes binnen eenzelfde klas sterk uiteen kleuters hebben ook een groeispurt, daarom ook rekening houden!

3.15. Kan je oefeningen i.v.m. rugscholing in andere vakken integreren?JaWI: Plaatsbepalingen bv. Voeten NAAST doos bij tillen/heffen.Dragen: doos VOOR je lichaam.

WO: Actueel gesprek (actuaronde)gesprek over een artikel waar het gaat over rugklachten, ergonomie…Ervaringsactiviteit: verschillende houdingen laten aannemen. Materiaal verplaatsen zowel op juiste als verkeerde houding om hen het verschil duidelijk te maken. Leergesprek natuur: anatomie van de wervelkolom.

ICT/media:L laat bepaalde kls een houding aannemen, medekleuters mogen foto’s nemen. Wanneer deze getrokken zijn, plaatst L deze op PC en dan is het aan de kls om te vertellen wat een juiste houding is en wat niet a.d.h.v. de getrokken foto’s.

Nederlands: LeergesprekOver de rugLeemten ontdekken en verschillen ontdekken.Voorleesactiviteit: Boek over de rug.Figurentheater over pijn, rugklachten.

Drama: gevoelensUiten van verschillende gevoelens

27


Muziek:Aanleren van het rugliedSpelen met lied

Het ruglied:Gezond leven, luister even;Boekentas weegt teveel!Buig toch door je benen,Laat je rug niet wenen;

Ruggen recht!Fredje meent het echt!

Beeld: een rug boetserenmet vindmaterialen een ruggenwervel namaken.

28


3.16. Ontwikkelingsdoelstellingen/ leerplandoelen

3.16.1. Ontwikkelingsdoelen

Lichamelijke opvoeding

Motorische competenties

Zelfredzaamheid in kindgerichte bewegingssituaties

Lichaams- en bewegingsbeheersing1.5 De kleuters kunnen onder begeleiding kleuteraangepast materiaal veilig heffen, dragen en verplaatsen.

Complexe lichaams- en bewegingsorganisatie1.10 De kleuters kunnen de armen en benen afwisselend bewegen.

Lichaamsopbouw1.14 De kleuters tonen in het bewegen dat ze de opbouw van het lichaam aanvoelen en kennen en dat ze intuïtief rekening houden met de

lichaamsopbouw en met lichaamsgrenzen en -verhoudingen.

Rustervaringen1.16 De kleuters kunnen komen tot rustervaringen.

Klein-motorische vaardigheden in gevarieerde situaties

1.38 De kleuters kunnen geleerde bewegingsprincipes toepassen in andere bewegingssituaties.

29


2. Gezonde en veilige levensstijl

2.2 De kleuters nemen zelf initiatief om groot-motorisch te bewegen.2.4 De kleuters ontwikkelen een correcte lichaamshouding.2.9 De kleuters herkennen effecten van fysieke activiteit op het eigen lichaam en kunnen dat op hun manier verwoorden.

3. Zelfconcept en het sociaal functioneren

3.1 De kleuters tonen een intrinsieke belangstelling om diverse nieuwe bewegingssituaties te verkennen.3.3 De kleuters tonen in het experimenteergedrag dat ze de eigen mogelijkheden en begrenzingen aanvoelen.3.4 De kleuters tonen een rustige aanwezigheid in het eigen lichaam, voelen de eigen grenzen en tonen een vertrouwdheid met de eigenheid van het lichaam.

30


Muzische vorming

Beeld1.4

De kleuters kunnen verschillende beeldende, technische middelen aanwenden en samen gebruiken om tot beeldend werk te komen.

1.5 De kleuters kunnen impressies uiten in een persoonlijke, authentieke creatie en plezier scheppen in het zoeken en vinden.

Muziek2.5 De kleuters kunnen met plezier een toenemend vermogen tot experimenteren en improviseren ontwikkelen met klank, stem of

instrument.

Drama3.1 De kleuters kunnen eigen belevenissen, ervaringen, gedachten, gevoelens, handelingen verwoorden.

Media5.3 De kleuters kunnen de volgorde van een reeks van voorwerpen, prenten, beelden, klanken en geluiden vaststellen, veranderen, schikken,

herschikken en er een nieuw verhaal rond vertellen.Attitudes

6.3 De kleuters kunnen vertrouwen op hun expressiemogelijkheden en durven hun eigen expressiestijl tonen.6.5 De kleuters kunnen genieten van de fantasie, de originaliteit, de creativiteit en de zelfexpressie in 'kunstwerken'.

31


Nederlands

Luisteren1.5 De kleuters kunnen een beluisterd verhaal, bestemd voor hun leeftijdsgroep, begrijpen.

1.6 De kleuters kunnen de bereidheid vertonen om naar elkaar te luisteren en om zich in te leven in een boodschap.

Spreken2.2 De kleuters kunnen spreken over ervaringen of gebeurtenissen uit de eigen omgeving of over wat ze van

anderen vernamen.2.7 De kleuters kunnen in een gesprek met een eenvoudige maar relevante vraag of met commentaar reageren.

2.10 De kleuters kunnen zich inleven in duidelijk herkenbare rollen en situaties en vanuit eigen verbeelding/beleving hierop inspelen.

Wereldoriëntatie Gezondheid

1.9 De kleuters kunnen bij zichzelf en bij anderen het verschil tussen ziek, gezond en gewond zijn herkennen;

1.10 De kleuters kunnen in concrete situaties gedragingen herkennen die bevorderlijk of schadelijk zijn voor hun

32


gezondheid;1.11 De kleuters tonen goede gewoonten in hun dagelijkse hygiëne;

WiskundeRuimte (initiatie op meetkunde)3.1 De kleuters kunnen handelend, in concrete situaties de begrippen "in, op, boven, onder, naast, voor, achter, eerste, laatste, tussen,

schuin, op elkaar, ver weg, dicht bij, binnen, buiten, omhoog en omlaag" in hun juiste betekenis gebruiken. Zij kunnen pictogrammen in verband met "richtingen" als symbolen hanteren.

3.16.2. Leerplandoelstellingen

Lichamelijke opvoeding1.1.5. / kunnen onder begeleiding kleuteraangepast materiaal veilig heffen, dragen en verplaatsen. (O.D. 1.5.)

O.L.:- van kleine, eenvoudig hanteerbare voorwerpen naar grotere, moeilijker te hanteren voorwerpen;- van een zelfstandige naar een gezamenlijke opdracht.

helpen bij het plaatsen van materiaal (blokken, hoepels, kegels, ballen, …) samen met een andere kleuter een landingsmatje op de aangeduide plaats leggen.

1.2.4. / kunnen de armen en benen afwisselend bewegen. (O.D. 1.10)O.L.:- van enkelvoudige en gelijktijdige symmetrische bewegingen naar asymmetrische bewegingen.

lopen, klimmen, kruipen met gekruiste coördinatie van armen en benen al liggend trappelen

1.5.1. / kunnen komen tot rustervaringen. (O.D. 1.16.)O.L.:

33


- van motorische onrust naar het zich kunnen afsluiten van sensorische prikkels en bewust tot rust komen;- van het zich bewust worden en behouden van de onbeweeglijkheid naar het bewust worden van het in- en uitademen.

Met het hoofd op een kussen/knuffel uitrusten van het spelen. De kleuters masseren de rug van elkaar. Verschillende ledematen “los” schudden.

2.1. / ontwikkelen een correcte lichaamshouding. (O.D. 2.4.)O.L.:- van ervaren van de opbouw van het lichaam en de onderlinge verhoudingen tussen de verschillende lichaamsdelen naar het combineren

van de verschillende lichaamsdelen;- van aanvoelen en aannemen van een juiste lichaamshouding naar bekomen van een evenwichtige lichaamsbouw en fysiologische

ontwikkeling. Oefeningen rond kruipen, sluipen, klimmen en klauteren … De handen op het hoofd, de knieën, de schouders … leggen Rechtop zitten aan tafel, schouders recht bij het staan …

1.3. / tonen een intrinsieke belangstelling om diverse nieuwe bewegingssituaties te verkennen. (O.D. 3.1.) Spontane bewegingsmogelijkheden van eigen lichaam en/of mogelijkheden met bewegingsmateriaal verkennen.

2. ZELFVERTROUWEN IN BEWEGINGSSITUATIES

2.1. De kleuters tonen een rustige aanwezigheid in het eigen lichaam, voelen de eigen grenzen en tonen een vertrouwdheid met de eigenheid van het lichaam. (O.D. 3.4.)

O.L.:- van zoekend bewegen, via succeservaringen, naar bewegen met zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen.

Aanvoelen wanneer zijn partner comfortabel en ontspannen over zijn dijen ligt, als hij hem de rug wil masseren.

34


Muzische vorming1.2.7. De kleuters kunnen verschillende beeldende, technische middelen aanwenden en samen gebruiken om tot beeldend werk te komen.

(O.D. 1.4.)- selecteren materiaal op basis van technische of expressieve eigenschappen.

karton voor de taartbodem, isomo-schelpjes en plastieken dopjes voor het fruit en witte wol voor de gespoten slagroom kiezen uithet ruime aanbod op de materiaaltafel.

- gebruiken het gekozen materiaal bewust en in functie van de inhoud en de beeldaspecten. De isomo-schelpjes en plastieken dopjes worden afwisselend in een kring gerangschikt, de witte wol in toefjes erop gelegd …

1.2.10. De kleuters kunnen impressies uiten in een persoonlijke, authentieke creatie en plezier scheppen in het zoeken en vinden. (O.D. 1.5.) De kleuter geniet van het zoekproces en het creëren van “zijn” taart.

1.5. Expressie

1.5.1. / De kleuters vertrouwen op hun expressiemogelijkheden en durven hun eigen expressiestijl tonen. (O.D. 6.3.) Rekening houden met de bewegingen van anderen.

2.2. Stembeweeglijkheid, articulatie en spraakorganen2.2.3. / kunnen met plezier een toenemend vermogen tot experimenteren en improviseren ontwikkelen met klank, stem of instrument. (O.D. 2.5.)

De kleuters kunnen geluiden fantaseren rond verhaalfiguren of verhaalmomenten.

4.2. Expressie

4.2.1. / De kleuters kunnen met plezier een toenemend vermogen tot experimenteren en improviseren ontwikkelen met klank, stem of instrument. (O.D. 2.5.)

35


Knallende of zachte geluiden maken met de lippen. Korte (tikken) of lange (schuiven) klanken uiten met instrumenten of stem.

4.2.4. / De kleuters kunnen vertrouwen op hun expressiemogelijkheden en durven hun eigen expressiestijl tonen. (O.D. 6.3.) Alleen op een instrument spelen Rondo-improvisatie: vrije improvisatie afwisselend met het liedje (A)zodat een rondo ontstaat bv. ABACADA. Deze improvisatie kan

op slaginstrumenten gebeuren. B, C, D zijn dan steeds andere kinderen die improviseren, A is het liedje dat door allen wordt gezongen.

5. IMPROVISEREN

5.1. Gezongen improvisatie 5.1.1. / De kleuters kunnen met plezier een toenemend vermogen tot experimenteren en improviseren ontwikkelen met klank, stem of instrument. (O.D. 2.5.)

Hun stem gebruiken om geluiden en gevoelens uit te drukken (blijheid, boosheid). Stemnuances nabootsen (“zeuren” met de stem, een luid bevel geven).

5.4. Instrumentale improvisatie

5.4.1. / De kleuters kunnen met plezier een toenemend vermogen tot experimenteren en improviseren ontwikkelen met klank, stem of instrument. (O.D. 2.5.)

Speelmogelijkheden ontdekken met eenvoudige voorwerpen en slaginstrumenten en ze toepassen.1.3. / kunnen de volgorde van een reeks klanken en geluiden vaststellen, veranderen, schikken, herschikken en er een nieuw verhaal rond vertellen.

(O.D. 5.3.) Een reëel beleefde situatie.

Een verzonnen situatie.

36


Wiskunde3.5. / handelend, in concrete situaties de begrippen “in, op, boven, onder, naast, voor, achter, eerste, laatste, tussen, schuin, op elkaar, ver weg,

dichtbij, binnen, buiten, omhoog en omlaag” in hun juiste betekenis gebruiken. (O.D. 3.1. § 1.)

In de werkelijke ruimte “Ik zit naast Tineke op de bank.” De schaar ligt op het papier, de pittenzak ligt in de hoepel, de pop onder het dekentje stoppen, …

De kleuters maken voor een langwerpige spiegel bewegingen en beschrijven die met de passende begrippenIn de verkleinde ruimte

Zelf bouwsels maken en hierbij de ruimtelijke begrippen verwoorden: “Mijn garage staat naast het huis, het raam zit boven de deur, …”

Met huisjes, boompjes, verkeerstekens, … plaatsbegrippen voorstellen: “De boom staat naast het huis.” Manipuleren van auto’s, tractors, vrachtwagens, … en richtingbegrippen verwoorden: “Mijn auto rijdt naar de brug.”

In de afgebeelde ruimte Bij het bekijken van tafereeltjes in een prentenboek de ruimtelijke begrippen passend gebruiken: “Op de kast ligt een boek, onder

het bed een teddybeertje, …” Op een tekening kunnen aanduiden wat bovenaan en wat onderaan staat.

37


Wereldoriëntatie

Omgaan met ziektes, handicaps en verslaving3.2.7. De kleuters kunnen bij zichzelf en bij anderen het verschil tussen ziek, gezond en gewond herkennen (O.D. 1.9)

Nederlands1.1.1. De kleuters kunnen bereid zijn om te luisteren en te spreken en zich in te leven in de boodschap(O.D. 1.6).1.1.3. De kleuters kunnen zich inleven in herkenbare rollen en situaties en vanuit de eigen verbeelding daarop inspelen(O.D.2.10).1.1.3. De kleuters kunnen spontaan vertellen over gebeurtenissen, zowel in het hier en nu als buiten het hier en nu (O.D. 2.2).1.1.4. De kleuters kunnen hun eigen mening verwoorden in een kleine kring en hun standpunt verduidelijken(O.D 2.7).

38


4. Bronnen rugscholing

INTERNET CRAB, F., Master in de kinesitherapie, Tildonk, 2010, internet, laatst geraadpleegd op 3-10-

2013 (http://www.kinefrederik.be/rugscholing) ONBEKEND, Vereniging van scoliosepatiënten, Den Haag, 2012, internet, laatst geraadpleegd

op 7-10-2013 (http://www.scoliose.nl/index.php) ONBEKEND, Soorten rugpijn, 27-10-2010, internet, laatst geraadpleegd op 7-10-2013

(http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=7718)

BOEKEN AUFDEMKAMPE, G. en WINKEL, D., Orthopedische geneeskunde en manuele therapie deel 2

wervelkolom, Bohn Stafleu van Loghum, Houten, eerste druk derde oplage 2001, blz. 283 CARDON, G., De kinderrugschool, Acco, Leuven, 2007 DORN, D., Een gezonde rug, VBK Media, 2011 FLEKSTAD, S., Rugtraining voor elke dag, Deltas, Oosterhout, 2010 KOLLAARD, S., Zorgboek rugpijn, Stichting september, Amsterdam, 2011 MARTIN, S., Een sterkere rug, VBK Media, 2008 MEEUSEN, R., Rugklachten? Doe er wat aan, Lexico, Kalmthout, 1993 PAUWELS, H., Rugscholing, Appeldoorn, Garant, derde druk 2001 RIPPEL, S., Genees je rug, De driehoek, Utrecht, 2009 SCHMAUDERER, A., Een gezonde en sterke rug, Deltas, Oosterhout, 2005 SCHMAUDERER, A., Oefeningen voor de rug, Deltas, Oosterhout, 2004 WEYTS, F., S.O.S. Rug, Uitgeverij Linkeroever, Antwerpen, 2010

ARTIKEL NYS, T., Infoavond rugscholing, Het nieuwsblad, gezondheid, Haacht, 26 mei 2013

PPT JOOSSSENS, A., Rugpreventie in de kleuterschool, Antwerpen, 2011

http://books.google.nl/url?client=ca-print-bohn_stafleu_van_loghum&format=googleprint&num=0&channel=BTB-ca-print-bohn_stafleu_van_loghum+BTB-ISBN:9031317926&q=http://www.bsl.nl/shop/9789031317929&usg=AFQjCNEEesbfQCry6xRKwb8OzWGV7GD4OA&source=gbs_buy_r

http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=7718

http://www.scoliose.nl/index.php

http://www.kinefrederik.be/rugscholing

39


BROCHURE/ NIEUWSBRIEF/ EINDWERK ALLEENE, VAN OVERMEIRE, FABRE, ZEEGERS, VANHOUTTE., Rugbesparende tips, Ronse, 2012 DIENST NEUROCHIRURGIE VAN HET ERASMUSZIEKENHUIS, Een rug voor het leven, Brussel,

1999 DEMARET, J.P. en GAVRAY, F., Preventie van rugklachten in de sector van de

kinderverzorging, FOD Werkgelegenheid, Brussel, 2007 DEMEULENAERE, S., De invloed van de gewoontehouding op de uithoudingscapaciteit van

spieren van de dorsale keten, niet-gepubliceerde eindwerk. Voor het behalen van de graad van master in de Revalidatiewetenschappen en de Kinesitherapie, Universiteit Gent – Artevelde Hogeschool, Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, 2009-2010, 100 blz.

ONBEKEND, www.welzijn-op-school.be coprant Vzw, rugpreventie bij kleuterleiding, 2013 VAN DEN BERG, R. en VANDENBERGHE R. B., Succesvol leiding geven aan onderwijsinnovatie,

Amsterdam, 2005, blz.8

http://www.welzijn-op-school.be/

Beknopte geschiedenis over rugscholing - Xenia's blog · Web viewTot op heden hebben meer dan...

Documents

Transcript of Beknopte geschiedenis over rugscholing - Xenia's blog · Web viewTot op heden hebben meer dan...