Fonds1818

Magazine#4 2015

themaDeze herfst:DanceAble

In het bijzonder:Atlantikwall Museum Noordwijk

In gesprek met: Chi Chi Lau en Murat Kaya

Cultureel erfgoed

2

DanceAble is een uniek driedaags evenement over

inclusiedans: samen dansen voor mensen met en zonder

beperking. “Als er één tak van sport is die wordt

geassocieerd met een motorisch perfect functionerend

lichaam, is het wel dans. Wij van Holland Dance vinden

dat het tijd is om deze traditionele opvatting los te laten”,

vertelt Djana Eminovic, woordvoerder bij Holland Dance

Festival. Voor het eerst in Nederland zet Holland Dance

‘inclusiedans’ op de kaart. Fonds 1818 ondersteunt het

project. Deze nieuwe dansvorm groeit wereldwijd en

gaat letterlijk voorbij aan lichamelijke beperkingen door

op een positieve manier te werken vanuit mogelijkheden.

Grensverleggend en adembenemend. In Engeland is

er zelfs een speciaal gezelschap voor: ‘Stop Gap’.

In Nederland staat het nog in de kinderschoenen.

“Vorig jaar hielden we tijdens het Holland Dance Festival

een workshop, die was heel succesvol. Het was heel

ontroerend om te zien hoe dansers met en zonder

beperking samen nieuwe vormen ontdekten. Er bleek

veel meer mogelijk te zijn dan we van tevoren hadden

bedacht. Daarom besteden we er dit jaar drie dagen

aan”, vertelt Djana.

DanceAble wordt gehouden op 27, 28 en 29 november

in Den Haag. Er is een boeiend programma met voor­

stellingen, workshops, lezingen en keynotes over de

artisticiteit en de waarden en mogelijkheden van partici­

patie. Twee vooraanstaande choreografen zijn door

Holland Dance uitgenodigd om in deze dansvorm twee

nieuwe duetten te maken. De internationale breakdance

crew ILL­Abilities maakt zijn debuut in Nederland.

“Door een gedreven danser met een beperking te koppelen

aan een professionele, fysiek onbeperkte danser,

maak je inclusiedans zichtbaar. De duetten vertellen dat

iedereen ‘danceable’ is.” Het community arts­project

Hotel PITSTOP gaat niet over gehandicapt zijn, maar

over de spreekwoordelijke pas op de plaats, de pitstop.

Wat doe ik, wat wil ik, wat kan ik? “Iedereen kent

dergelijke momenten van herijking, of je lichaam nu

perfect functioneert of niet. Hotel PITSTOP is voor een

breed publiek herkenbaar. Hier zien en horen we

ambities, dromen en desillusies. Het gaat over het leven

persen uit elke vezel van je lijf. Voor het te laat is.”

Op 28 november is er een symposium over innovatieve

projecten, werkwijzen en best practices rondom inclusie­

dans. “DanceAble is dé gelegenheid om vooraanstaande

experts, onderzoekers, professionals, dansers, docenten

en studenten op het terrein van de inclusiedans te

ontmoeten”, vertelt Djana.

holland-dance.com

Dans zonder beperking

Deze herfst

DanceAble

3

beste lezer,

Vitrine

Diverse projecten in het kort Pagina 12

Cultureel erfgoedTijdens mijn jeugd in de Gelderse Achterhoek speelden we vaak bij

de steenfabriek. Daar was niets bijzonders aan. Nu is het gebouw

industrieel erfgoed. De oranje­bruine interieurs van toen staan

nu in het Openlucht Museum. Wat we beschouwen als erfgoed,

verandert met de jaren. Een definitie is daarom niet zo makkelijk

te geven. Heel algemeen kun je zeggen dat cultureel erfgoed alle

materiële en immateriële overblijfselen uit het verleden omvat die

de moeite van het bewaren en onderhouden waard zijn.

Bij erfgoed gaat het niet alleen om historische gebouwen of voer­

tuigen, maar ook om de verhalen, de gebruiksvoorwerpen en de foto’s.

De regio van Fonds 1818 kenmerkt zich door een rijke schakering

aan culturen en etnische groepen, wat zorgt voor een grote etnische

en culturele diversiteit in het erfgoed: denk aan recepten, muziek,

dans, verhalen, tradities, feesten. Dit verrijkt ons erfgoed en daar

pluk ik in mijn multiculturele gezin dagelijks de vruchten van.

Wie bepaalt wat erfgoed is? Dat doen we met z’n allen. Samen bepalen

we wat bewaard moet blijven voor onze nakomelingen. Erfgoed is

daarmee van iedereen en vormt in al zijn diversiteit de basis van onze

huidige samenleving! Voor Fonds 1818 reden genoeg om het behoud

te financieren.

Irene DavidsFonds 1818

Inhoud

thema voorwoord

gerelateerd

en meer

Schepen, gebouwen, muurschilderingen,

verhalen, muziek… Alle overblijfselen uit het

verleden die de moeite waard zijn om behouden

te worden, noemen we ons cultureel erfgoed.

Wat we willen behouden, bepalen we zelf!

Pagina 4

Panorama Atlantikwall Wat zag een Duitse soldaat in WO II wanneer

hij vanuit een bunker op het duin naar de zee

keek? De vrijwilligers van het Atlantikwall

Museum Noordwijk maken een panorama

waarmee de bezoekers een levensecht beeld

krijgen. Want: ‘Beelden voegen een dimensie

toe aan de verhalen. Zeker voor de jeugd.’

Pagina 9

Chi Chi Lau en Murat KayaZij heeft haar wortels in China, hij in Koerdistan.

Ondanks hun verschillende achtergrond hebben

ze veel gemeen wanneer het gaat om het

bewaren van hun culturele erfgoed. Pagina 10

3

Terugblik

OudKast – verhalen van roze ouderenPagina 14

Van het fonds…

Herfstpremie 2015, Voor je Buurt,Haags FormulierPagina 15

Thema

‘Erfgoed is van iedereen en vormt in al zijn diversiteit de basis van onze huidige samenleving’

5

Thema

Cultureel erfgoed omvat alle overblijfselen uit het verleden die de moeite van het bewaren en onderhouden waard zijn. Dat kunnen

molens, kerken, kastelen of fabrieken zijn. Maar ook landschappen en filmmateriaal. Erfgoed kan zelfs immaterieel zijn. Denk aan tradities,

muziek en verhalen. Wat bewaard moet worden voor komende generaties, bepalen we zelf.

Mensen willen door het verleden worden geraakt

Wie begin 1900 in de Haagse Tasmanstraat

op de stoomtram naar Scheveningen stond

te wachten, hoefde zich niet te vervelen.

De muur was bedekt met meer dan twintig

muurreclames van ondermeer L.K.C. de Haas,

handelsdrukkerij en boekbinderij, kleding­

magazijn Edward Pelger en Brennabor.

Muurreclames werden ook wel de fresco’s

van de middenstand genoemd. De Haagse

muren stonden er vol mee. “Het verhuren

van muuroppervlakte voor reclames was

best lucratief. Per vierkante meter betaalde

je in de jaren twintig van de vorige eeuw vier

gulden per jaar. Dat liep in het geval van

de Tasmanmuur aardig op”, vertelt

Koos Havelaar van Stichting Haags Industrieel

Erfgoed (SHIE). De afgelopen tien jaar

restaureerde de SHIE voor het project

‘Muurvlakte te Huur’ in totaal achttien

muurreclames, waarvan een aantal reclames

op de ‘Tasmanmuur’. De grote muur werd

verdeeld in kleinere vlakken en die werden

door diverse firma’s gehuurd voor het

aanbrengen van hun reclameboodschap.

Was de termijn verstreken of betaalde de

firma niet meer, dan werd er een nieuwe

reclame overheen geschilderd. “We gingen

ervan uit dat er ongeveer vijftien reclame­

teksten op de muur stonden, maar toen we

gingen restaureren, bleken het er in totaal

23 te zijn”, aldus Havelaar.

KoffiebranderijOok de muurreclame ‘’n Kleintje Koffie’ van

Koffiebranderij Reuser & Smulders aan de

Brouwersgracht 4 in Den Haag ziet er weer

net zo fraai uit als toen deze omstreeks 1920

op de gevel werd aangebracht. De koffie­

branderij zat tot midden jaren tachtig aan

de Haagse gracht. Koos Havelaar weet

nog goed dat het er altijd naar koffie rook.

“Ik woonde daar toen in de buurt.” Eind jaren

tachtig werd de reclame door een al te ijverige

aannemer overgeschilderd en verdween

onder een dikke laag synthetische verf.

“Gelukkig reageerden buurtbewoners

verontwaardigd op deze brute ingreep”,

herinnert Havelaar zich nog goed. Een eerste

restauratie volgde in 1992. In 2005 was de

inmiddels wat versleten muurreclame de

eerste die in het kader van ‘Muurvlakte

te Huur’ van de SHIE werd aangepakt.

“Deze muurreclame is zonder enige twijfel

de fraaiste van Den Haag en ook landelijk

behoort dit exemplaar tot één van de toppers

omdat hij niet alleen uit tekst bestaat, maar

er ook een figuur is afgebeeld.” We zien een

kalende heer met flinke onderkin tevreden

aan een kopje koffie nippen. Er zit nu een

bamifabriekje aan de Brouwersgracht 4,

6

voorkant magazine) de nieuwe luiken zwart

te schilderen. “Vroeger deden ze dat met

teer.” Hij steekt al jaren heel wat vrije uren

in het schip. In het vooronder zitten zijn

broer Piet Houwaart, Dirk Boersma,

Henk Ravensbergen, Dirk van Duyvenbode

en IJs Plug. Het is er schemerig en het ruikt

er naar verf, gasolie, hout én de koffie die

pruttelt. “Een heerlijke lucht. Typisch voor

dit soort schepen”, weet IJs Plug. Hij heeft

vanaf zijn vijftiende op de koopvaardij gezeten

en bevoer bijna alle wereldzeeën. Nu is hij

voorzitter van Stichting de Katwijker Motor.

“Het varen gaat in je bloed zitten, daar kom

je nooit meer vanaf.” De Wilhelmina kwam

in 2005 in zijn leven. Het binnenvaartschip

lag in Alphen aan den Rijn en werd gebruikt

voor de zandoverslag. Voor dit doel werden

maar door de muurreclame te herstellen,

blijft niet alleen de herinnering aan de

koffie branderij bewaard. “De oude reclame­

boodschap gaat ook een verbinding aan met

het moderne Den Haag Buurt bewoners zijn

enthousiast over de muurschildering, het is

een markeringspunt in de stad.”

BinnenschuitTerwijl de meeste mensen zich op deze

zaterdagochtend nog even omdraaien,

zijn de mannen van de Stichting Katwijker

Motor vroeg opgestaan om hun grote liefde

Wilhelmina op te knappen. Wilhelmina is een

originele Katwijkse binnenschuit uit 1915.

Ze ligt in de ochtendzon te schitteren aan

de Prins Hendrikkade in Katwijk aan Zee.

Op het dek staat Koos Houwaart (foto

Thema

een kraan, een transportband en een trechter

op de schuit geplaatst. “Het schip was bijna

onherkenbaar verminkt.”

BoeltjesvarenKatwijk staat vooral bekend om zijn grote

vissersvloot, maar had ook een levendige

binnenvaart. Vanuit IJmuiden werd haring

aangevoerd, overgeladen op de binnen­

schepen en naar Katwijk aan Zee gebracht

voor verwerking en verhandeling. Op de

terugweg gingen de lege tonnen, het zout

en gerepareerde vleetnetten weer naar

IJmuiden. Dit werd ‘boeltjesvaren’ genoemd.

De Stichting Katwijker Motor werd in 2007

opgericht om het schip aan te kopen en te

restaureren. “En zo de herinnering aan

de binnenvaarthistorie levend te houden.”

Vrijwilliger Dirk van Duyvenbode

7

Thema

Fonds 1818 is vanaf het begin betrokken

bij het behoud van dit varende, culturele

erfgoed. Bij de stichting zijn zo’n veertig

vrijwilligers aangesloten. De mannen die

deze morgen in het vooronder aan de koffie

zitten, vormen de harde kern. De eerste klus

was het verwijderen van de kraan, de trans­

portband en de trechter. Daarna werd de

stuurhut op de oorspronkelijke plek gezet én

inklapbaar gemaakt zodat het schip onder

lage bruggen door kan varen. Recent werden

nieuwe dekluiken geplaatst. Door een

bijdrage van Fonds 1818 kon een plaatselijk

timmerbedrijf de originele luiken namaken.

Dit jaar is het schip honderd jaar oud. “Bijna

alles is teruggebracht tot de staat waarin het

schip in 1915 werd afgeleverd.” De Wilhelmina

wordt door de bewoners van Katwijk

gekoesterd. IJs Plug: “Oud­binnenschippers

komen er graag een praatje maken. Ook doen

we pleziervaarten langs historische routes.”

De verbinding leggen tussen verleden en

heden is van cruciaal belang voor het

toegankelijk maken van erfgoed, weet

Joost Vorst, programmamanager Erfgoed­

lijnen bij de provincie Zuid­Holland.

“Mensen willen door het verleden worden

geraakt.” Om structuur aan te brengen in

het erfgoed in Zuid­Holland ontwikkelde hij

zeven erfgoedlijnen: 1) de Romeinse Limes,

2) De Oude Hollandse Waterlinie,

‘De verbinding leggen tussen verleden en heden is van cruciaal belang voor het toegankelijk maken van erfgoed’

3) Atlantikwall, 4) Landgoederenzone,

5) Trekvaarten, 6) Goeree­Overflakkee en

7) Waterdriehoek (Kinderdijk, Dordrecht,

Biesbosch). “Een erfgoedlijn is een geo­

grafische structuur – zoals een trekvaart of

kust – die meerdere monumentale stippen

met een gemeenschappelijk historisch

verhaal verbindt. Vergelijk het met de

sterrenbeelden die je aan de hemel kunt zien.

Dan trek je ook denkbeeldige lijnen tussen

een cluster sterren. Zo kun je grip krijgen

op de hoeveelheid, worden ze herkenbaar.”

Brugwachtershuisjes Een voorbeeld van cultureel erfgoed langs

de Trekvaartlijn zijn de brugwachtershuisjes.

De vaak zorgvuldig ontworpen huisjes op

markante plekken waren de onderkomens

van de brugwachters. Zij bedienden de

bruggen, zodat schepen door konden varen.

Maar de techniek haalde het mensenwerk

in en sinds een jaar of vijftien staan veel

huisjes leeg. De Stichting Brugwachters­

huisjes wil de leegstand tegengaan door

een nieuwe bestemming te vinden. “Je kunt

denken aan een kleine winkel, bijvoorbeeld

een ijssalon, koffietent, VVV of kapsalon.

Een Bed & Breakfast zou ook kunnen.

Of een kunstexpositie. Je kunt er ook

kantoor houden. Iedereen die een goed

idee heeft, kan dat bij ons melden”, vertelt

Frank Moerman. De stichting is niet de

Feiten en cijfers

De afgelopen vijf jaar behandelde

Fonds 1818 jaarlijks tussen de

80 en 100 aanvragen op het gebied van cultureel erfgoed.

In de eerste helft van 2015 waren het er al 67.

Per jaar werd tussen de

€ 800.000 en € 1 miljoenuitgegeven aan cultureel erfgoed.

Natuurlijk worden niet alle aan­

vragen gehonoreerd, gemiddeld

70% van de aanvragen werd

gehonoreerd.

eigenaar van de brugwachtershuisjes.

“Die zijn van de gemeente, het hoogheem­

raadschap, Rijkswaterstaat of de provincie.

We moeten met diverse partijen om tafel om

over de nieuwe invulling van de huisjes te

praten.” Veiligheid is daarbij heel belangrijk,

want de bedieningspanelen voor de bruggen

zijn nog in de huisjes aanwezig en zijn

kwetsbaar. “Als er een kop koffie over het

paneel gaat, heb je een probleem.”

De stichting zoekt niet alleen een nieuwe

invulling, maar wil op informatievensters de

geschiedenis van de huisjes en de trekvaarten

waaraan zij staan, vertellen. “Er komt ook

informatie op over de specifieke architectuur

van de huisjes. Elk huisje heeft zijn eigen,

unieke vormgeving. Van romantisch tot heel

strak en modern.”

8

Thema

VrijwilligersBij het ontsluiten en behouden van cultureel

erfgoed zijn veel vrijwilligers betrokken.

Ze zetten zich in bij historische en culturele

verenigingen, musea, molens en bunkers.

“Fonds 1818 financiert erfgoedprojecten,

omdat kennis van de geschiedenis bijdraagt

aan een beter begrip van de huidige tijd en

een visie op toekomstige ontwikkelingen.

Dit geldt voor iedereen, dus niet alleen

voor hobby­archeologen of vaste museum­

bezoekers”, vertelt Irene Davids, adviseur bij

het Fonds. “Wij stimuleren erfgoedprojecten

die gericht zijn op een breed publiek.

De restauratie van een monumentaal gebouw

bijvoorbeeld komt uitsluitend in aanmerking

voor een donatie als het gebouw openbaar

toegankelijk is. Het gaat erom belangstelling

op te wekken bij mensen die zich in

eerste instantie niet betrokken voelen bij

het erfgoed, of er helemaal geen weet

van hebben.”

Organisaties van mensen die hun wortels

buiten Nederland hebben, dienen nog weinig

aanvragen bij Fonds 1818 in. “Dat is jammer,

want het delen van de geschiedenis,

de voorwerpen en de tradities uit de landen

van herkomst vindt het Fonds belangrijk

voor het behoud van culturele identiteit.

Ook willen we bevorderen dat mensen kennis

en begrip hebben voor elkaars cultureel

erfgoed.” Het werkgebied van Fonds 1818

kenmerkt zich door een rijke schakering aan

culturen en etnische groepen. Bij erfgoed

gaat het niet alleen om historische gebouwen,

die uiteraard in de landen van herkomst

staan, maar ook om de verhalen, gebruiks­

voorwerpen en foto’s. “Erfgoed is van ieder­

een en vormt in al zijn diversiteit de basis

van onze huidige samenleving.”

‘Organisaties van mensen die hun wortels buiten Nederland hebben, dienen nog weinig aanvragen bij Fonds 1818 in’

Reineveldbrug Delft Geestbrug Rijswijk

Als jongetje speelde Jan Heus in de bunkers van

Noordwijk. “Net als veel andere jongeren. De Noordwijkse

bunkers, die deel uitmaakten van de Atlantikwall, waren

direct na de oorlog speelterrein. Het gebied lag er

desolaat bij.” Kort na de oorlog ontbrak het besef dat

de Duitse verdedigingslinie moest worden bewaard om

toekomstige generaties te vertellen over het leven in

de Tweede Wereldoorlog. “De mensen hadden wel iets

anders aan hun hoofd, ze waren aan het overleven.

Overal was een schreeuwend tekort aan. De bunkers

werden geplunderd. Alles wat bruikbaar was, werd

eruit gehaald.” Een noodlottig ongeval eind jaren zestig

maakte een einde aan het speelplezier. Het gebied werd

afgesloten en de bunkers werden onder het duinzand

weggewerkt. Op één bunker na. “Dit was een grote

munitieopslagbunker die in verband met een dreigende

oorlog tegen het Sovjetleger werd gebouwd en ingericht

om kunstvoorwerpen te kunnen opslaan. Vervolgens

heeft de Beeldende Kunst Regeling (BKR) er nog opslag

gehad, en de dienst Zegelwaarden van de PTT.” Daarna

werd de bunker door het rijk afgesloten. Het leven ging

verder. Tot in 2004 een groep vrijwilligers begon te

graven. “We wilden de geschiedenis letterlijk opgraven”,

vertelt Jan Heus, penningmeester en vicevoorzitter van

het Atlantikwall Museum Noordwijk. In de afgelopen

elf jaar werd vierhonderd meter van het gangenstelsel

door een enthousiaste groep vrijwilligers uitgegraven.

Het werk gaat nog gestaag door.

Atlantikwall Museum Noordwijk

In eerste instantie werd het museum gevestigd in de

munitieopslagbunker. “Nu zit daar het Museum

Engelandvaarders. Wij zijn verkast naar de vuurgeleidings­

bunker in de duinen van Noordwijk.” Deze werd in de

oorlog door de bezetter gebruikt om afstandsmetingen

te verrichten voor het verderop staande geschut. In de

bunker bevinden zich twee kijksleuven, waardoor de

Duitse soldaten tijdens de oorlog 24 uur per dag de zee

in de gaten hielden om tijdig de komst van geallieerden

te signaleren. De kijksleuven zijn in de loop der tijd onder

het duinzand verdwenen. Om de bezoeker toch een beeld

te kunnen geven van het zicht destijds en de functie van

de bunker, willen de vrijwilligers een panorama inrichten

in een van de kijksleuven. Dit gebeurt door de opstelling

van beeldschermen en videospelers. Fonds 1818 steunde

de aanschaf. De beelden bestaan uit filmopnamen van

D­Day, een in Noordwijk en Scheveningen (sloop van de

Pier) opgenomen documentaire en opnamen van de zee

inclusief geluid van golven en vogels. “De documentaire

heeft in de oorlog dienstgedaan als propaganda en geeft

een goed beeld van het leven in de bunkers tijdens de

oorlog”, vertelt Jan Heus. Het doel is een beleving van

de Tweede Wereldoorlog te creëren voor bezoekers en

een beeld te geven van de gebeurtenissen rondom de

Atlantikwall. De vrijwilligers verzorgen in samenwerking

met de Cultuur Educatie Groep Leiden rondleidingen

voor basisscholen uit de gehele Duin­ en Bollenstreek.

Jan Heus kan soms kippenvel krijgen van de beelden.

“Beelden voegen een dimensie toe aan de verhalen.

Zeker voor de jeugd, die erg op beelden is ingesteld.

Het is belangrijk dat ze weten hoe het leven in die tijd

was, ook wat een geschenk het is om in vrede en vrijheid

te kunnen leven.”

atlantikwall-museum noordwijk.nl

‘Een beeld krijgen van het leven toen’

9

In het bijzonder

‘Wie de eigen cultuur kent, heeft eerder respect voor andere culturen’

Thema

11

Zij is als penningmeester van de Stichting Chinese en Nederlandse Cultuur (CNC) onder meer betrokken bij het Chinees Nieuwjaar in februari. Hij is van de Stichting Koerdische Samenwerkende Organisaties en viert elk jaar op 21 maart Newroz, het Koerdische nieuwjaarsfeest. In Florencia eten ze samen een tompouce en ontdekken ze dat

ze veel gemeen hebben.

IJssalon Florencia kun je gerust Haags cultureel erfgoed

noemen. Wie komt daar niet een bakkie doen of een ijsje

halen? De HEMA­tompouce – met de romige gele pudding

en mierzoete roze glazuur – mag gerekend worden tot

het nationale erfgoed. Een tompouce mag je met je

handen eten, anders is het niet te doen. Chi Chi Lau en

Murat Kaya maken voor het eerst kennis met elkaar.

Allebei jong, allebei Hagenaar met een andere culturele

achtergrond. Beiden zetten ze zich actief in om hun

culturele erfgoed te behouden. Chi Chi heeft net het

Chinese Maanfeest achter de rug. “Dat is een oogstfeest

en wordt eind september gevierd. Het is een familiefeest

waarbij lekker eten en drinken centraal staan.”

Het Maanfeest speelt zich binnen af, in tegenstelling tot

het bekendere Chinees Nieuwjaar, dat elk jaar in februari

in de Haagse binnenstad te zien is. Murat Kaya is elk jaar

betrokken bij het organiseren van Newroz, het Koerdisch

Nieuwjaar. “In Koerdistan wordt het buiten gevierd,

bij een groot vuur. In Nederland vieren we het vanwege

de weersomstandigheden binnen.” In Den Haag wonen

Chi Chi Lau en Murat Kayaongeveer 30.000 Koerden. “Volgens onze jaartelling leven

we nu in 2715”, vertelt Murat. De viering van Newroz is

belangrijk voor de Koerdische gemeenschap in Den Haag.

“In de herkomstlanden is het vieren van Newroz vaak

verboden vanwege de politieke lading. Het werd meestal

toch gevierd, maar daarvoor hebben de Koerden een

hoge prijs moeten betalen. Newroz­vieringen gingen in

de landen van herkomst vaak gepaard met veel slacht­

offers. Het was een verboden feest, omdat de Koerdische

identiteit verboden was.” De Stichting Koerdische

Samenwerkende Organisaties is een samenwerkings­

verband van zeven Koerdische verenigingen in Den Haag.

De viering van Newroz is vooralsnog het enige evenement

dat de stichting organiseert.

De Stichting Chinese en Nederlandse Cultuur bestaat al

langer en richt zich uitdrukkelijk op een kruisbestuiving.

“Mijn vader geeft les in de Chinese draken­ en leeuwen­

dansen. Ook autochtone Hagenaars hebben daar belang­

stelling voor.” Chi Chi werd volgens de traditionele

Chinese waarden opgevoed. “Respect voor ouderen is

voor ons heel belangrijk.” Ze stopt veel tijd in het familie­

bedrijf. “We hebben een bamifabriek in Den Haag.” Ook

Murat steekt veel tijd in zijn eigen culturele achtergrond.

Maar ze staan allebei ook stevig in de Nederlandse

samenleving. Murat denkt dat het kennen van het eigen

culturele erfgoed en het vieren van traditionele feesten

de integratie niet belemmeren maar juist versterken.

“Integratie is een proces van tweerichtingsverkeer.

Wie de eigen cultuur en gewoontes kent, heeft eerder

begrip en respect voor andere culturen.”

stichting-chinese-en-nederlandse-cultuur.nl

stichting-koerdische-samenwerkende-

organisaties.nl

Thema

In gesprek met…

12

De Grote Prijs van de Bollenstreek 1 De Grote Prijs van de Bollen­

streek (GPvdB) is al sinds de

jaren 90 dé popprijs voor de Rijn­,

Duin­ en Bollenstreek. Ieder

jaar strijden tientallen bands

om de eerste plek binnen deze

wedstrijd. De Grote Prijs richt

zich op alle soorten artiesten:

bands, producers, rappers,

singer­songwriters en dj’s.

Door het organiseren van dit

kwalitatieve popmuziekconcours

wil de GPvdB het muziektalent

in de Bollenstreek stimuleren

en meer bekendheid geven.

De voorrondes zijn vanaf

oktober 2015 op diverse podia

in de streek.

gpvdb.com

India Dans Festival 2 Het Korzo Theater in

Den Haag wordt in de maand

oktober omgetoverd tot locatie

voor Indiase cultuur en dans.

De beste artiesten uit de Indiase

danswereld komen speciaal

voor het India Dans Festival

naar Den Haag voor optredens

en nieuwe premières. Indiase

traditie en vernieuwing gaan

hand in hand: van kathak tot

urban Indiase dans en van

bharatanatyam tot moderne

dans. De inmiddels vijfde editie

van dit festival vindt plaats

van 16 t/m 31 oktober 2015.

korzo.nl

Internationaal Fotofestival Leiden 3 Van 10 t/m 31 oktober 2015

vindt het derde Internationaal

Fotofestival Leiden plaats met

als thema ‘New Photographers’.

Fotografen die in de afgelopen

vijf jaar zijn afgestudeerd aan

een fotoacademie, konden

hun werken insturen. Een

deskundige jury heeft uit ruim

110 inzendingen een selectie

van 20 fotografen gemaakt die

ieder met 4 foto’s in de expositie

zijn opgenomen. De werken

worden op diverse openlucht­

locaties in de Leidse binnenstad

getoond. Hierdoor krijgt nieuw

talent de kans eigen werk te

tonen aan een groot publiek.

photofestivalleiden.com

Haagse Vrijwilligers Academie 4 In november 2015 wordt de

Haagse Vrijwilligers Academie

geopend. Hét platform waar

organisaties hun scholings­

aanbod kunnen delen en waar

vrijwilligers relevant aanbod

vinden om zich verder te

ontwikkelen of om zich voor te

bereiden op nieuw vrijwilligers­

werk. Het doel is meer vrij­

willigers te motiveren tot het

doen van vrijwilligerswerk,

hun betere kansen te bieden

op ontwikkeling en daarmee de

kwaliteit van het vrijwilligers­

werk te vergroten. De Haagse

Vrijwilligers Academie is een

initiatief van de gemeente

Den Haag en PEP.

pepdenhaag.nl

Vitrine

1 4

3

2

13

10 jaar Circaso 5 Circaso is dé circuswerkplaats

van Den Haag waar kinderen

lessen kunnen volgen als jong­

leren, acrobatiek, eenwielfietsen,

diabolo, lopen op een bal,

trapeze, Chinese bordjes en

nog veel meer.

In oktober 2015 bestaat Circaso

10 jaar. Om dit jubileum te vieren

spelen de jonge artiesten de

nieuwe circustheatervoorstelling

‘Maskerade’ in Theater de

Nieuwe Regentes. Voor deze

speciale uitvoering worden

kinderen uitgenodigd die wel

wat extra aandacht verdienen,

samen met hun begeleiders.

circaso.nl

De Betovering 6 Tijdens de herfstvakantie

kunnen kinderen tussen de 2

en 13 jaar genieten van ruim

400 voorstellingen en workshops

uit binnen­ en buitenland.

De Betovering is een jaarlijks

kunstfestival voor de jeugd

dat zich afspeelt in zo’n

50 culturele instellingen

in Den Haag.

Theater aan het Spui is de

centrale plek tijdens het festival.

In de foyer kunnen de kinderen

allerlei spannende vervoers­

middelen bouwen: stuiterende

raketten, treinen die onder

water kunnen en luchtfietsen.

debetovering.nl

Haagse banden op spanning! 7 Leerlingen van de School

voor Autotechniek en Mobiliteit

en het Roemer Visscher College

brengen dit schooljaar de banden

van auto’s op de juiste spanning.

Ruim 400 voertuigen worden op

drukke plekken in Den Haag

gecontroleerd. Doel is de auto’s

schoner, veiliger en zuiniger te

laten rijden. Voor de leerlingen

is het een leer­werkervarings­

project, maar zij verminderen

tegelijkertijd de

CO2­uitstoot en de emissies van

fijnstof. Dit project is een initiatief

van Stichting Aarde­Werk in

samenwerking met de Groene

Garage en ROC Mondriaan.

aarde-werk.nl

UITWIJKEN! 8 Sinds 2009 fungeert Wijken

voor Kunst Leiden als aanjager

van cultuur in de Leidse wijken.

Eind 2015 stopt het project.

Als afsluiting is op 27 oktober

UITWIJKEN!, een conferentie

over kunst, kennis en netwerken

in Leiden. Het wordt een dag

waarop kunstenaars, professio­

nals, opdrachtgevers, onder­

nemers, overheid, maatschap­

pelijke instellingen en fondsen

samen onderzoeken hoe kunst en

cultuur de verbindende factoren

blijven in de Leidse wijken.

Wijken voor Kunst is een

initiatief van Fonds 1818 en

het Druckerfonds.

wijkenvoorkunstleiden.nl

Vitrine

6 8

5

7

Totale donatie aan deze projecten € 110.825,­

14

Jochanan Remeeuws heeft in zijn leven veel te verwerken gehad. Zijn Joodse achtergrond maakte het niet bepaald gemakkelijk om uit de kast te komen. Maar hij deed het toch en vocht net zo lang totdat zijn geaardheid werd geaccep­teerd in zijn geloofsgemeenschap. Hij speelde zijn eigen levensverhaal in de voorstelling ‘Oudkast’ van DelftsPeil.

Stichting DelftsPeil organiseert laagdrempelige

culturele activiteiten voor bewoners uit Delft.

‘Oudkast’ was een theatraal project waarbij verhalen

van ouderen met een andere seksuele geaardheid

centraal stonden. “Twee jaar hebben we het in diverse

bejaardenhuizen opgevoerd. Het was een groot

succes, heeft veel losgemaakt, en steeds meldden

weer nieuwe mensen zich om hun verhaal op de

planken te brengen”, vertelt Nathalie van der Hak

van DelftsPeil. Jochanan vertelde ook hoe hij

werd opgelicht door een jonge man. Hij leerde de

‘Ik hoop dat anderen van mijn levensverhaal geleerd hebben’

Hoe is het verder

gegaan met projecten

die Fonds 1818

steunde? Werd het een

succes, zijn de doelen

gehaald of is het nog

steeds hard werken?

We kijken terug naar…

Terugblik

DelftsPeil Oudkast

man kennen in het gay­uitgaanscircuit. “Een heel

charmante jongen, ik viel als een blok voor hem.

Er was niet alleen fysieke aantrekkingskracht, ik had

ook vaderlijke gevoelens voor hem. Ik heb zelf geen

kinderen en dat is een groot gemis.” De jongen maakte

misbruik van de goede bedoelingen van Jochanan.

“Hij heeft me vreselijk opgelicht. Duizenden euro’s

heeft hij me afhandig gemaakt. Het gevolg is dat ik

nu in de schuldsanering zit. Ik ben niet zielig, maar

het is me wel overkomen. Ik ben ziende blind geweest.

Dit soort dingen gebeurt vaker in de homoscene.

Er zijn charlatans. Hopelijk leren anderen van mijn

verhaal. Voor mij is het te laat, ik moet nog jaren

op de blaren zitten.” Het verhaal van Jochanan en

anderen is terug te vinden op de website van Oudkast.

Afgelopen voorjaar werd de voorstelling voor het laatst

gespeeld tijdens een bijzondere avond in Theater

de Veste. In totaal hebben twaalfhonderd bezoekers

en vijftig professionals uit de zorg ‘Oudkast’ gezien.

“Het spelen in de zorgcentra heeft ervoor gezorgd

dat personeel en stagiairs de kans hebben gekregen

om met het onderwerp kennis te maken en dat het

taboe is verdwenen. Het onderwerp is nu bespreek­

baar.” Stichting Pieter van Foreest, een grote

aanbieder van ouderenzorg in Delft, heeft zelfs haar

intakeformulieren aangepast. “Die waren eerst alleen

gericht op heterostellen.” Dankzij het grote succes

van ‘Oudkast’ zijn er plannen voor een vervolg.

“Stichting Florence heeft ons gevraagd om te kijken

of we in Den Haag ook zo’n project kunnen doen.

Nadrukkelijk ook gericht op allochtone ouderen.

De Hindoestaanse gemeenschap heeft al laten

weten dat ze geïnteresseerd is om mee te doen.”

delftspeil.nl en oudkast.nl

10

0

20

30

40

50

60

70

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

700.000

600.000

Goedgekeurde projecten in de periode juni t/m augustus 2015

Educatie Kunst &Cultuur

Natuur & Milieu

Zorg &Welzijn

Aantal projecten

10

0

20

30

40

50

60

70

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

700.000

600.000

10

0

20

30

40

50

60

70

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

700.000

600.000

Educatie Kunst &Cultuur

Natuur & Milieu

Zorg &Welzijn

Juni 2015

Juli 2015

Augustus 2015

Bedragen in euro’s

Van het fonds...

15

Herfstpremie 2015

Fonds 1818 en het Leidsch Dagblad willen

inwoners van Leiden en de Duin­ en Bollen­

streek weer verleiden om met mooie plannen

te komen voor uw omgeving. De mooiste,

origineelste en meest vernieuwende ideeën

belonen we met geldprijzen om deze dromen

werkelijkheid te laten worden. Thema dit

jaar: Kom in beweging! In totaal hebben we

een pot van € 55.000,­ te verdelen. Vorig

jaar kreeg bijvoorbeeld de Maredijkbuurt

uit Leiden een bedrag van € 10.000,­ voor

blijvende en eenmalige activiteiten voor

buurtbewoners. De rugbyvrouwen van DIOK

kregen € 1.000,­ voor het stimuleren van

meidenrugby. In totaal kregen 21 ideeën

een prijs.

In het Leidsch Dagblad kunt u de komende

tijd inspiratie opdoen, als we de inzenders

portretteren.

Inzenden kan tot en met half november.

fonds1818.nl/herfstpremie

Samenwerking Voor je Buurt Het crowdfundingplatform Voor je Buurt is,

de naam zegt het al, speciaal gericht op

mensen die geld inzamelen voor buurt­

projecten. Crowdfunding is een manier

om bij de grote massa particulieren vaak

kleinere bedragen te werven om een project

mogelijk te maken. In de afgelopen jaren

heeft deze manier van fondsenwerven een

hoge vlucht genomen. Fonds 1818 onder­

steunt crowdfundingacties, omdat het

’t ondernemerschap van de initiatiefnemers

stimuleert en het draagvlak voor hun plannen

vergroot. Plannen om een crowdfundingactie

te starten? Neem dan ook contact op met

Fonds 1818. Wanneer het idee bij onze doelen

past, steunen we je graag. Fonds 1818

werkt voor culturele projecten samen met

voordekunst. fonds1818.nl/crowdfunding

Haagse fondsen accepteren elkaars formulierWe maken het u makkelijk. Wanneer u voor

één project bij meerdere Haagse fondsen

een aanvraag wilt indienen, hoeft u nog

maar één keer een aanvraagformulier in te

vullen. De Samenwerkende Haagse Fondsen

accepteren voortaan elkaars aanvraag­

formulieren en ­documenten.

Ziet u dit logo? Dan kunt

u het formulier van één

van die fondsen invullen

en dat met de vereiste

bijlagen indienen bij alle

andere fondsen die dit

logo voeren. Dus, heeft

u het formulier van Stichting Boschuysen

ingevuld, dan kunt u dit ook naar Fonds 1818

sturen en andersom.

Let op: u moet wel bij ieder fonds apart een

aanvraag indienen. Ieder fonds heeft eigen

criteria. fonds1818.nl/haagsformulier

Algemene informatie

Aanvraagprocedure

Aanvragen voor een donatie kunnen

ruim voor aanvang van het project

schriftelijk bij Fonds 1818 worden

ingediend. Kijk voor meer informatie

op fonds1818.nl. Voor jongeren tot

24 jaar geldt een speciale, eenvoudige

procedure. fonds1818­24.nl

Meer informatie

Heeft u vragen over de criteria voor een

donatie, over het opstellen en indienen

van een aanvraag bij Fonds 1818 of

over fondsenwerving in het algemeen?

Kijk opfonds1818.nl of neem contact op

met onze afdeling Communicatie op

070 375 49 57 of info@fonds1818.nl

Colofon

Fonds 1818 Magazine is een uitgave

van Fonds 1818 en verschijnt vier maal

per jaar.

Redactie: Corien Bosch

Redactionele ondersteuning:

Martine Vinkesteyn

Interviews: Floor de Booys

Fotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk

en diverse fotografen en bruikleen­

gevers van de beschreven projecten

Concept en vormgeving: Ontwerpwerk

Lithografie en druk: ANDO Graphic

Ook het Fonds 1818 Magazine ieder

kwartaal ont vangen? Stuur een email

naar info@fonds1818.nl of meld u aan via

de website. Een abonnement is gratis.

Noordwijk Hillegom

Noordwijker -hout

Lisse

Oegst-gees t

W assenaar

Leiden Leider-dorp

Voor -schoten Zoeter-

woude

Den Haag

Leidschendam-Voorburg

Zoetermeer

Rijswijk

Pijnacker-Nootdorp

Delft

Midden -Delfland

Katwijk

Den Haag

Teylingen

Fonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en de Bollenstreek.

U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste

en weet wat nodig is. Dankzij u worden

woonwijken weer leefbaar, leren allochtone

vrouwen fietsen, worden monumenten

gerestaureerd, worden er theater ­

voor stellingen gemaakt, leren jongeren

met elkaar discussiëren en kunnen

met olie besmeurde vogels

weer vliegen. Wij nodigen u

van harte uit om uw ideeën

en projecten met ons

te delen. U het project,

wij het geld.

Om de deskundigheid van vrijwilligers te bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse work-shops, cursussen en kennisbijeen komsten aan. Alle cursussen zijn gratis.

Workshop fondsenwervingU leert de fondsenwereld in het algemeen en Fonds 1818 in

het bijzonder kennen. Na afloop weet u aan welke eisen uw

aanvraag moet voldoen en wat fondsen van u willen weten.

Workshop crowdfundingCrowdfunding biedt vele mogelijkheden, maar is geen ‘easy

money’: het vereist een slimme campagne. Aan de hand van

aansprekende voorbeelden leert u alle ins and outs van

deze methode.

Cursus projectplan schrijvenVoor elk project is een SMART projectplan onmisbaar.

U leert hoe u uw ideeën omzet in duidelijke doelen,

afspraken en acties.

Basiscursus penningmeesterU leert onder andere een begroting en een balans te maken,

de financiën van uw organisatie goed te beheren en doelen

voor de toekomst te stellen.

Cursus bestuur en managementWat zijn precies de taken en verantwoordelijkheden van

bestuursleden? Deze cursus biedt theoretische kennis over

goed bestuur en veel ruimte om ervaringen uit te wisselen.

Cursus sponsoringSponsoring is al lang niet meer het plaatsen van een logo op

een sponsorbord of in een krantje. U krijgt concrete hand­

vatten om ondernemende partners te vinden en effectief bij

uw stichting te betrekken.

Cursus Vrijwilligers Werven Vrijwilligers werven en behouden: het is makkelijker gezegd

dan gedaan! Tijdens deze workshop krijgt u tips & tricks

waar u direct mee aan de slag kunt.

Ga voor meer informatie, data, tijden, locatie en aanmelden naar fonds1818.nl/cursussen.

Cursussen 2015

RIVIERVISMARKT 4 2513 AM DEN HAAG

POSTBUS 895 2501 CW DEN HAAG

070 364 11 41 - INFO@FONDS1818.NL fonds1818.nl