#1 2014 TH

EMA Pesten

• In gesprek met... Liesbeth Junger, Stoere M

oeders Tegen PestenD

eze Winter: Populair M

odern • Terugblik: Wereldhuis D

en Haag • Prem

ieplan

De schuit gerenoveerdNa een ingrijpende renovatie van anderhalf jaar ging

afgelopen najaar De Schuit weer open. Dit jongeren­

centrum is het grootste in de gemeente Katwijk en wordt

volledig door vrijwilligers gerund. Het centrum biedt

vrijetijdsbesteding aan de Katwijkse jeugd en levert

een bijdrage aan het culturele aanbod. De Schuit is op

woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag geopend en

richt zich op jongeren in de leeftijdscategorie van 12 tot

16 jaar en van 16+. Deze twee groepen hebben een apart

programma vanwege onder meer de verstrekking van

alcoholische drank. De groepen liepen vóór de renovatie

door elkaar. Na de verbouwing zijn er twee aparte

bezoekersruimten gemaakt die goed gelijktijdig kunnen

worden gebruikt. Zo kunnen tijdens het weekend zowel

tieners als pubers terecht bij De Schuit. Fonds 1818

droeg bij aan de renovatie van het jongerencentrum en

gaf ook advies over duurzaamheid. Er is geïnvesteerd

in een energiezuinige licht­ en geluidsinstallatie en

bewegingsmelders.

www.deschuit.nl

Gedichten op de muurOp blinde muren in de Haagse wijken Archipel en

Willemspark komen zeven nieuwe muurgedichten.

Stichting Archipelpoëzie heeft in deze wijken al vijf

gedichten op muren in de Surinamestraat, de Bankastraat

en de Burgemeester Patijnlaan geplaatst. Het zijn

gedichten van onder meer Rutger Kopland en

Hans Andreus. Buurtbewoners zijn zo enthousiast over

de gedichten in de openbare ruimte, dat besloten is er

meer muren mee te sieren. Als thema voor de muur­

gedichten is gekozen voor ‘De Verwondering’. Het bestuur

van de stichting wil dat de gedichten een moment van

verstilling van rust en ruimte bieden, een adempauze,

actueel

een korte reflectie, een vraag of een nieuw gezichts­

punt. Niet alleen het gedicht en zijn schrijver maar ook

de letter en zijn ontwerper staan centraal in dit project.

Een mooie letter is een kunstwerk op zich, vindt de

stichting. De lettertypes waarin de gedichten worden

geschreven, zijn van de hand van diverse bekende typo ­

grafen van de Koninklijke Academie van Beeldende

Kunsten in Den Haag. Fonds 1818 steunt het aanbrengen

van zeven muurgedichten. Het project start in 2014 en

is in 2015 klaar. Elk nieuw gedicht wordt gevierd met

de buurtbewoners.

www.archipelpoezie.nl

Vier het Leven in LeidenVier het Leven is actief in vijftig gemeenten. Vorig jaar

kwam Den Haag erbij en dit jaar Leiden. Stichting Vier

het Leven, opgericht in 2005, organiseert film­, theater­

en concertbezoeken voor ouderen die veel thuiszitten.

De gemiddelde leeftijd van de doelgroep is 80+.

Driekwart van de deelnemers woont nog zelfstandig,

een kwart woont in zorgcentra. Vier keer per jaar krijgen

de ouderen een agenda met vijf tot tien geselecteerde

voorstellingen en concerten in theaters in de eigen regio.

Op de website van Vier het Leven is het actuele aanbod

zichtbaar. De ouderen kunnen zich voor een voorstelling

aanmelden en worden vervolgens op de dag van de

voorstelling opgehaald, begeleid en thuisgebracht. Eén

vrijwilliger begeleidt drie ouderen. In het arrangement

dat de ouderen krijgen aangeboden, zitten vervoer,

entreekaart en twee drankjes. De verwachting is dat

in 2014 honderd ouderen in Leiden worden bereikt en

in 2016 vijfhonderd. In de vijftig gemeenten waar Vier

het Leven actief is, werden afgelopen jaar ongeveer

veertienduizend bezoeken afgelegd.

www.4hetleven.nl

2 magazine

3

beste lezer,Ik zal eerlijk zijn: toen ik in de eerste jaren van de middelbare school zat, was ik

geen heilig boontje. Ik was geen pestkop, maar ook ik heb wel eens opmerkingen

tegen een klasgenoot gemaakt die niet door de beugel konden. Waarschijnlijk

hoopte ik stiekem dat mijn klasgenootjes mij door die opmerkingen wel konden

waarderen. Tijdens mijn tienerjaren kon ik dergelijk gedrag op die manier blijk­

baar voor mijzelf rechtvaardigen. Met die jongen is het helemaal goed gekomen

en ik ben de korte fase waarin je tegen een ander ‘hé, lelijkerd!’ roept gelukkig

snel ontgroeid.

Waar ik me nu wel over verbaas, is dat niemand ons destijds op dat gedrag heeft

aangesproken. Zag niemand het? Wilde niemand het zien? Was het toen meer

geaccepteerd? Sinds een paar maanden ben ik diep in het probleem pesten

gedoken. Het is een onderwerp dat hoog op de maatschappelijke agenda staat.

Bij Fonds 1818 komen er alleen heel weinig aanvragen binnen voor projecten

die pesten moeten tegengaan. Dat maakte dat mijn collega Vanessa Verhoeven

en ik zijn gaan nadenken over de rol die het fonds kan spelen. Uit gesprekken

met veel betrokkenen blijkt dat iedereen in zijn eigen omgeving erg zijn best

doet om het probleem aan te pakken, maar dat er grote gaten vallen tussen de

verschillende leefwerelden van een kind. Juist in die gaten is het gepeste kind

het kwetsbaarst. Vandaar dat we tijdens een ‘themabijeenkomst pesten’ eind

januari met heel veel betrokkenen willen kijken hoe we de gaten in het netwerk

kunnen dichten. Vandaar het thema van dit Magazine: pesten.

Verder in dit Magazine onder meer de tentoonstelling Populair Modern in het

Stadsmuseum Zoetermeer over wonen in de jaren 50, een terugblik op drie jaar

Wereldhuis Den Haag waar ‘ongedocumenteerden’ hulp krijgen bij het overleven

en de leerlingen uit de Haagse Schilderwijk die samen debatteren over de regels

in hun wijk en daarover weer een kunstwerk maken. Op de voorpagina ziet u ze

aan het werk.

Murat Aslancik

Fonds 1818

2 Actueel: lopende projecten

3 Voorwoord en inhoud

4 thema: Pesten

8 In gesprek met: Liesbeth Junger

10 Deze Winter: Populair Modern

11 Vitrine: Diverse projecten in het kort

14 terugblik: Wereldhuis Den Haag

15 Cursussen in 2014

16 Premieplan

inhoud

Jongerencentrum De schuit

Pest

en

thema:

Pest

en4 magazine

Pesten

Pesten, bijna iedereen heeft er wel een herinnering

aan. Meestal uit de schooltijd. “Maar ook op de werk­

vloer en in bejaardenhuizen wordt gepest. Het is een

overlevingsmechanisme dat diep in de mens zit en altijd

op de loer ligt”, vertelt Marlies Schouten. Zij is adviseur

en trainer bij het JSO Expertisecentrum voor Jeugd,

Samenleving en Ontwikkeling. Zelf herinnert ze zich

uit haar middelbareschooltijd nog goed dat een docente

werd gepest. “Ik kwam openlijk voor de docent op en

maakte me daar niet bij iedereen populair mee.”

Ze houdt zich voor het JSO al jaren bezig met het onder­

werp. Door de maatschappelijke discussie die is los­

gebarsten na de zelfmoord van Tim Ribberink, zou je

denken dat het pesten de laatste jaren is toegenomen.

Is dat zo? “Nee, het pesten is niet erger geworden.

Er komen wel nieuwe vormen bij. Er wordt nu ook

gepest via sociale media – het cyberpesten – waardoor

de drempel om het te doen wel lager wordt. Het gebeurt

immers anoniem; je staat niet oog in oog met het slacht­

offer. Maar in wezen is er niets veranderd. Facebook of

WhatsApp zijn niet de oorzaak, maar alleen een middel.”

De aandacht voor het verschijnsel komt in golven.

Pesten is van alle tijden. De zelfmoord van de 20-jarige tim Ribberink uit het twentse tilligte, in november 2012, bracht een landelijke discussie op gang die nog steeds voortduurt. scholen zijn verplicht om een veiligheidsplan op te stellen waarin meestal een pestprotocol is opgenomen en er zijn diverse methodes ontwikkeld om het pesten te stoppen. Fonds 1818 houdt in januari een bijeenkomst.

“Door zo’n zelfmoord staat het onderwerp terecht weer

in de schijnwerpers en is iedereen verontwaardigd.

Binnenkort moeten alle scholen een pestprotocol hebben.

Op zichzelf heel goed, maar de aanpak is te veel

incidentenpolitiek. Ook zonder zo’n trieste aanleiding

moet er aandacht voor zijn. Het is een uitwas van de

samenleving die je altijd kort aangelijnd moet houden.

Je moet er bovenop zitten. De beste aanpak is preventie.

Anders ben je eigenlijk al te laat.”

MiddeleeuwenHet woord pesten komt waarschijnlijk van de ziekte de

pest, ofwel de zwarte dood, die in de middeleeuwen door

Europa waarde en veel slachtoffers maakte. Pesten is

ook een kaartspel waarbij de spelers elkaar aftroeven.

Marlies Schouten: “Het woord heeft geen prettige

connotatie. Het is iets doen ten koste van de ander.”

Maar wat is nu eigenlijk pesten? “Pesten is het gedrag

waarbij iemand herhaald en gedurende langere tijd

door anderen wordt bejegend op manieren die leiden

tot fysieke verwonding en/of psychisch lijden. Dit kan

variëren van woordgrapjes tot structureel geweld en

afpersing. In extreme gevallen kan het leiden tot zelf­

doding van het slachtoffer. Pesten is structureel en brengt

het slachtoffer tot wanhoop. Pesten is een universeel,

niet­cultuurgebonden verschijnsel.” Plagen en pesten

zijn niet hetzelfde. Niet alle leraren en ouders kunnen

het onderscheid even goed herkennen. Hierdoor wordt

pesten nogal eens ten onrechte voor plagen aangezien.

“Bij plagen zijn beide partijen (vrijwel) aan elkaar gelijk,

en is de situatie één op één. De ene keer doet de een wat,

de andere keer de ander. Het kan gebeuren dat het niet

prettig wordt gevonden, er kan zelfs ruzie van komen,

maar beide partijen zijn aan elkaar gewaagd. Pesten is

structureel anders, hier is geen gelijkwaardigheid meer.”

‘Beste aanpak is preventie, anders ben je te laat’

Pesten

GeintjeMurat Aslancik en Vanessa Verhoeven, adviseurs van Fonds 1818,

plagen elkaar op de werkvloer geregeld. “Een geintje af en toe moet

kunnen”, vinden ze allebei. Maar sinds ze bezig zijn met de bijeen­

komst over pesten, zijn ze zich pijnlijk bewust van de grens waar

plagen kan overgaan in pesten. Vanessa: “Ik was geneigd te denken

dat alle ophef over pesten een beetje overdreven was. Maar nu ik

me erin heb verdiept, weet ik dat er geen enkele reden is om pesten

te bagatelliseren. Mensen kunnen er voor het leven door beschadigd

raken.” Een van de pijlers onder het beleid van Fonds 1818 is

ontwikkeling. “Mensen kunnen zich het beste ontwikkelen in een

veilige omgeving. Pesten zet mensen achteruit. Het ligt dus voor de

hand dat wij als fonds iets met het thema doen. Zeker nu het zo in

de actualiteit is.” Maar er komen zelden of nooit aanvragen voor

projecten tegen pesten binnen. “Op scholen gebeurt al heel veel en

burgers komen er uit zichzelf niet mee. Er rust toch nog een taboe

op het onderwerp.” De bijeenkomst op woensdag 29 januari 2014

moet daarin verandering brengen. “Het is de bedoeling om eerst

eens met z’n allen te inventariseren wat er in onze regio al allemaal

gebeurt. Wat zijn de best practices? Waar is nog behoefte aan?

Wij hebben als fonds niet dé oplossing voor het probleem in

handen, maar wél de middelen om goede initiatieven te steunen en

te bundelen en mensen uit te nodigen om mee te denken en met

nieuwe plannen te komen. Zodat je niet met lege handen staat als

er wordt gepest, maar handelingsperspectief hebt”, vertelt Murat.

Yunus emre-school

5

gehaald en gezegd dat het pesten moest stoppen. Het had direct

effect. De rest van het zomerkamp verliep zonder pestincidenten.

We hebben het fantastisch gehad.”

Mediators Op de gevel van de Yunus Emre­school, een Islamitische basisschool

in de Haagse wijk Transvaal, zit een plaquette van De Vreedzame

School. De school werkt al een tijd met leerlingmediators die zijn

getraind om in te grijpen bij conflicten tussen leerlingen. “Het werkt

goed. Het is op school veel rustiger geworden”, vertelt Abdelsadek

Maas, directeur van Yunus Emre. En dat is belangrijk, want in een

rustige, veilige omgeving kunnen kinderen beter leren. Door die

aanpak is de islamitische basisschool de afgelopen jaren veranderd

van een achterstandsschool in een school die excellente leerlingen

aflevert in het Leonardo­onderwijs, dat zijn speciale klassen voor

hoogbegaafde kinderen.

“Wij vinden omgangsvormen erg belangrijk. Ons uitgangspunt is dat

iedereen zich ‘behoorlijk en bekoorlijk’ dient te gedragen. Ga respect­

vol met elkaar om, spreek met twee woorden, verhef je stem niet.”

Toch ligt pesten, net als op elke andere (basis)school, op het

Yunus Emre op de loer. Maas: “Wij kiezen als islamitische school heel

bewust voor het midden. Wij hebben moslims van alle stromingen

en alle nationaliteiten in huis. Dat gaat alleen goed als je een strikt

beleid voert. Fractievorming is hier ten strengste verboden. Een

tijdje geleden dreigde één van de etniciteiten op school de overhand

te krijgen. Op het schoolplein begon deze zich ook als zodanig te

manifesteren. Door strategisch handelen vanuit school is dit probleem

inmiddels verholpen. De kwaliteit van het docententeam is dan van

doorslaggevend belang. Ik wil ze graag goede methoden in handen

geven om de juiste interventies te kunnen plegen.”

MethodenEr zijn vele methoden die scholen en ook andere organi saties waar

groepen kinderen samenkomen, krijgen aangeboden. Onlangs kwam

de KiVa methode uitgebreid in het nieuws. Die aanpak blijkt bewezen

effectief te zijn. Andere bekende anti­pestprogramma’s zijn PRIMA

en de Kanjertraining. De Yunus Emre­school is dit schooljaar met

de M5 methode gestart. Het is de eerste school in de Haagse regio

die met deze methode werkt. Het is een pilot die mede door

Fonds 1818 wordt gefinancierd. “De methode bestaat uit vijf onder­

delen: melden, meten, maatregelen, maatwerk en menselijk”,

vertelt Caglar Kurtal, adjunct­directeur. “De meldingen gebeuren

anoniem op een website. Iedereen kan een melding doen. Het gaat

erom dat we in kaart kunnen brengen wat er gebeurt.” Sinds begin

oktober zijn er 340 meldingen gedaan. Volgens de consulent van M5,

thema: Pesten

ZomerkampDat is precies wat het YMCA Escamp voor ogen had met het trainings­

weekend voor vrijwilligers. Het weekend werd mede mogelijk gemaakt

door Fonds 1818. “Wij ondersteunen vrijwilligers in het jeugd­ en

jongerenwerk. Denk aan vrijwilligers die woensdagmiddagactiviteiten

in buurthuizen en wijkcentra doen of meegaan op zomerkampen.

Een van de dingen waarmee zij te maken krijgen, is pesten. Wij vinden

het belangrijk dat we ze door middel van een training een instrument

in handen geven om in te grijpen”, vertelt Joost Vlasblom, regionaal

jeugdwerkadviseur bij YMCA. Waar het pesten plaatsheeft, maakt

eigenlijk niet uit. “Wij leren onze vrijwilligers het systeem te

herkennen en te ontzenuwen. Het is heel belangrijk dat als je met

een groep begint, je in kaart probeert te brengen hoe de groep is

samengesteld. Kijk naar de rollen die de kinderen hebben. Daaruit

kun je al veel afleiden. In het verleden werd alle aandacht gericht

op de pester en de gepeste. Maar er is ook altijd een intrigant in het

spel die het systeem aanstuurt. Dat zijn vaak kinderen die sociaal

vaardig zijn en goed contact hebben met volwassenen. Daarom worden

ze vaak over het hoofd gezien. Maar zij zijn de angel die eruit moet

worden gehaald. Het liefst nog voordat er gepest is.”

Anton Niesen is vrijwilliger bij YMCA Escamp en volgde de training.

“Zomerkampen begeleiden vind ik fantastisch. Als het goed loopt,

is het zo’n feest. Maar er zijn natuurlijk ook wel eens incidenten.

Dan is het handig om als vrijwilliger te weten wat je kunt doen.

6 magazine

‘Nee, het pesten is niet erger geworden. Er komen wel nieuwe vormen bij’

Ik begin meestal al in de bus op de heenweg te observeren wat voor

vlees ik in de kuip heb. Zomerkampen hebben een andere dynamiek

dan schoolklassen, waar de rollen al tijden vastliggen. Op een zomer­

kamp kent niemand elkaar en moet die pikorde nog worden vast­

gesteld. Een kind dat op school wordt gepest, kan op kamp zomaar

de pester worden.” Hij had afgelopen zomer meteen baat bij de

training. “We hadden een kamp in Bergeijk en hielden een sport­ en

spelmiddag. Er was al gepest, dus eigenlijk waren we er te laat bij.

We waren aanvankelijk gefocust op de interactie tussen de pester

en de gepeste toen ik opeens iets zag in de blik van de jongen die

er ogenschijnlijk niets mee te maken had. Mijn collega zag het ook.

We wisten allebei: dat is de intrigant! We hebben hem uit de groep

7

thema: Pesten

die de Yunus Emre regelmatig bezoekt, zit de school daarmee keurig

op het gemiddelde. “Er zijn acht leerlingen die extra aandacht

behoeven”, aldus Caglar Kurtal. “Dat lijkt weinig, maar de invloeds­

sfeer van pesters is groot. Ongeveer een factor tien. Dus met acht

pesters op school zijn er zo’n tachtig leerlingen de dupe. Dat kunnen

we niet tolereren.” Murat Aslancik: “Fonds 1818 spreekt voor geen

enkele methode een voorkeur uit. Iedereen moet de aanpak kiezen

die het beste bij zijn organisatie past. Voor ons is wel het inzicht van

belang dat het aanpakken van pesten niet met één bijeenkomst

Boekids ‘Anti Pest Klas’Boekids is een literair jeugdfestival. In maart 2014 vindt de twaalfde editie van het festival plaats in het Paard van troje en in het Humanity House in Den Haag. Het thema is deze keer: ‘De jeugd van tegenwoordig, Generatie einstein’.

De leefwereld van deze generatie speelt zich voor een

groot deel op de sociale media af. Daar hoort cyberpesten

helaas ook bij. Daarom besteedt Boekids deze editie

aandacht aan het in kaart brengen van pesten in de klas.

Ellen van Heijningen komt voor Boekids al jaren op

basisscholen. “Wat mij opvalt, is dat scholen worden

overspoeld door pestprojecten, maar dat docenten vaak

aangeven dat ze niet goed weten hoe het in hun klas

precies met het pesten zit. Leerkrachten gaan er toch

nog te vaak vanuit dat als zij niets merken, het dan ook

niet gebeurt.”

Dan is het moeilijk om het juiste project te kiezen.

Daarom bedacht Boekids het educatieve project ‘Anti

Pest Klas’ – afgekort APK. “Dat is ook precies wat we

willen doen, een apk voor de klas. Om te kijken waar het

precies tegen aanloopt. Wat er moet worden gerepareerd

of vervangen om de klas weer schadeloos te laten rijden.”

Het project begint met een anonieme enquête.

Van Heijningen: “Daaruit blijkt dat in elke klas wel vier

leerlingen zitten die worden gepest.” Dat pesten hoeft op

school niet actief zichtbaar te zijn. “Als een leerling nooit

wordt uitgenodigd voor feestjes of andere activiteiten

buiten school, is dat ook pesten. Veel gaat ook via sociale

media. Als we een beetje in kaart hebben hoe het in een

klas zit, gaan we een dagje naar de dierentuin. Dieren

pesten elkaar ook. Vogels pikken elkaar tot bloedens toe,

apen pakken nootjes van elkaar af. Het is een spiegel

die je de kinderen voorhoudt. Heel leerzaam voor ze om

dat te zien.” Terug op school gaan ze met elkaar een

beest maken dat bestaat uit de vijf elementen van het

pestsysteem in de klas: de pester, de gepeste, de mee­

loper en de toeschouwer. Ze spelen ook situaties na uit

de klas om het systeem duidelijk te maken.

Bewustwording is het begin van de oplossing. Uit de APK

blijkt ook welk vervolgtraject de klas eventueel nodig

heeft. Ellen van Heijningen: “Er zijn nu te veel methodes

in omloop. Het kaf moet van het koren worden gescheiden.

Een aantal methodes is wetenschappelijk bewezen.

Die zouden scholen moeten gebruiken.”

gedaan is. We willen het onderwerp structureel oppakken en niet

meedoen aan incidentenpolitiek. Wij gaan voor een duurzame

aanpak van pesten. Waarin we bestaande initiatieven ondersteunen

en nieuwe inzichten stimuleren. We hopen daarvoor op de bijeen­

komst met elkaar het fundament te leggen.”

www.fonds1818.nl/pesten

Fonds 1818, bijeenkomst over pesten op woensdag

29 januari 2014 in het Nutshuis Den Haag.

‘Ik wil de wereld graag een beetje mooier maken’

thema: Pesten

8 magazine

9

Ze zijn een opvallende verschijning, de vijf stoere Moeders tegen Pesten. In hun witte overall, met een lieveheersbeestje op de rug en borst en een vrolijke rode baret, kun je ze bijna niet missen.

Het initiatief van de Stoere Moeders is van Liesbeth Junger, een

betrokken moeder van de Petrusschool in Rijswijk. “Mijn dochter

Hanna van negen jaar is mijn grote inspiratiebron. Ik wil de wereld

graag een beetje mooier maken, voor haar en voor alle andere

kinderen.” Dat is bij Junger geen loze kreet, maar wordt omgezet

in actie. Al twee keer eerder won ze een ‘Lammetje’ – de Lenteprijs

van Fonds 1818 –, met haar idee voor een Social Sofa op het school­

plein en bloembollen planten rondom de school. “Ik heb altijd wel

een ideetje om het leven aangenamer te maken. Ik vind het leuk om

mensen met elkaar te verbinden, enthousiast te maken. Een betere

wereld begint tenslotte bij jezelf.”

Daarom diende ze ook in 2012 een idee in voor de Lenteprijs van

Fonds 1818. “Een actie tegen pesten op alle basisscholen in Rijswijk.

Docenten hebben het al zo druk met lesgeven, ik wilde ze daarbij

helpen.” Ze won met haar plan een ‘Lammetje’ van duizend euro.

Niet genoeg om haar plan helemaal te financieren. Maar Liesbeth

gaf niet op en vond de gemeente Rijswijk bereid om de rest van

de financiering én de communicatie te regelen. Het idee voor de

Stoere Moeders is uit nood geboren. De wethouder had tijd voor de

onthulling van één stoeptegel, dus er moest voor de veertien overige

scholen iets anders spannends worden bedacht. Liesbeth liet zich

daarbij inspireren door de Stoere Vrouwen. “Dat is een netwerk van

ruim 1700 duurzame shoppers die samen een leger van bewuste

consumenten vormen. Ze zijn gekleed in een groene overall met

een roze baret en vallen lekker op in de stad.” Algauw had Liesbeth

een paar moeders gevonden die wilden meedoen. Een stoere vader

In gesprek met...

Liesbeth Junger stoere Moeders tegen Pesten

sponsorde de overalls en de plaatselijke drukker zette er de prints

op. Ook andere ondernemers hielpen mee, zoals een hovenier die

de 15 stoeptegels belangeloos legde en een ondernemer die via

Facebook aanbood om het spandoek te sponsoren. “Iedereen werd

meteen heel enthousiast van het plan en werkte mee”, aldus Junger.

Op 19 april – de Nationale Dag Tegen Pesten – afgelopen jaar was

het zover. Het startschot voor de actie ‘Respect is cool, pesten niet’

werd gegeven op de Petrusschool door wethouder Jos Bolte (PvdA,

Onderwijs). Hij onthulde de eerste stoeptegel met lieveheersbeestje.

Daarna ging de estafettewandeling van start langs de vijftien deel­

nemende basisscholen in Rijswijk. Op alle schoolpleinen werden

door Stoere Moeders tegels onthuld. Zij vertelden de kinderen nog

eens goed dat pesten niet de bedoeling is. De Stoere Moeders

hebben met hun actie veel losgemaakt. “We zijn op televisie geweest

en hebben in kranten en tijdschriften gestaan. Er komen op onze

Facebookpagina dagelijks reacties binnen. Het is duidelijk dat veel

ouders met pesten bezig zijn. Het is goed om met elkaar de grens

te trekken en alert te zijn. Dat is niet alleen de verantwoordelijkheid

van de school of de overheid. Het begint bij de opvoeding, er zelf op

letten en er iets van zeggen als je merkt dat er gepest wordt, maar

ook je kind meegeven wat respect voor elkaar betekent.”

Kinderen hebben wat Liesbeth betreft het recht op een veilige en

fijne schooltijd. Dankzij de Stoere Moeders is het onderwerp bespreek­

baar op de Rijswijkse schoolpleinen. Op de Dag van Repect, hebben

zij samen met de nieuwe burgemeester in Rijswijk een gastles

verzorgd over respect.

Stoere Moeders Tegen Pesten

Populair ModernIn het stadsmuseum Zoetermeer herleven de jaren vijftig. De tentoonstelling Populair Modern laat een revolutie in de huis-kamers zien. Gepolitoerd eikenhout maakte plaats voor frivole, schuine pootjes.

André Koch weet nog goed dat er opeens een frivole lamp in de

huiskamer stond. “Mijn ouders zijn in 1942 getrouwd en hun inrichting

was uit die tijd. Veel gepolitoerd eikenhout en groen velours. Zwaar

en donker. De zogenoemde old finish­stijl. Dat paste niet meer bij

het optimisme van de wederopbouw. Mijn moeder viel voor de vrolijke

meubels van de jaren vijftig. Palettafeltjes met schuine pootjes,

Picassobehang, strooigoeddecoraties.” Koch is een van de initiatief­

nemers en samenstellers van de tentoonstelling in het Stadsmuseum

Zoetermeer en doceerde tot afgelopen zomer wooncultuur en design

aan de Universiteit Leiden. “De inrichting is een reflectie van de

tijdgeest. Net zoals mode dat is. Die schuine pootjes zeggen iets

over het vrolijke, speelse en tegendraadse van de jaren vijftig.

Mensen voelden zich bevrijd. Letterlijk van de oorlog, maar ook van

de klassenmaatschappij. De portemonnee, en dus de sociale klasse,

was bepalend voor de inrichting van het huis. Er was sprake van

verzuiling in het wonen.” Dat de tentoonstelling in Zoetermeer wordt

gehouden, is geen toeval. Wie door Zoetermeer wandelt, maakt een

tijdreis door naoorlogs stedenbouwkundig Nederland. Met de tentoon­

stelling wil het Stadsmuseum de populaire onderstroom van de

wooncultuur van de jaren vijftig laten zien.

De Stichting Goed Wonen hield zich tussen 1946 en 1968 bezig

met de smaakopvoeding van Nederland.

De stichting gaf een blad uit, maakte voor­

lichtingsfilms en er waren modelwoningen.

10 magazine

Deze Winter

‘Goed Wonen nam haar taak nogal serieus’

“Goed Wonen nam haar taak nogal serieus”, vertelt Koch. In duidelijke

taal wreven zij het Nederlandse volk onder de neus dat de interieurs

met hun zware, pompeuze meubelen niet meer konden. Een strakke

vormgeving en een sobere inrichting werden voorgeschreven.

“In het tijdschrift stonden plaatjes met hoe het niet en hoe het wel

moest. Met daarbij het onderschrift ‘fout’ of ‘zoo niet’.

Tierelantijnen waren uit den boze. Een melkkannetje met een oor

met krul was bijvoorbeeld al verkeerd. Alles moest sober en strak.

Meubels van Pastoe of Gispen, gordijnstof van De Ploeg. Dat was goed.

De frivolere, meer volkse inrichting die mijn moeder leuk vond en die

ook beter betaalbaar was, deed Goed Wonen in de ban. De stichting

bestond vooral uit betweterige mannen die de huisvrouwen de les

wilden lezen. Maar dat lukte niet meer. De huisvrouwen hadden ook

de vrijheid geroken en bepaalden zelf wel wat er in huis kwam.”

Op de tentoonstelling domineren de schuine pootjes, de paletbijzet­

tafeltjes en de strooigoeddecoraties. Koch: “De huiskamers van

mijn jeugd. Uit de tijd dat geluk nog heel gewoon was. In deze

onpersoonlijke tijd met de economische crisis zie je dat er een hang

is naar de jaren vijftig, zestig. Bij IKEA kun je palettafeltjes krijgen,

naar het oerontwerp uit 1956. En bij de HEMA een krukje dat lijkt op

dat van Pastoe. Maar ook de echte jarenvijftig­ en jarenzestigmeubels

zijn erg in trek bij vintagewinkels. Mijn eigen dochter heeft die

meubels ook op haar studentenkamer.”

De tentoonstelling Populair Modern duurt nog tot en met

25 mei 2014. www.stadsmuseumzoetermeer.nl

11

Voyage FantastiqueVan donderdag 10 tot en met zaterdag 12 oktober 2013 bood Voyage

Fantastique een unieke reis langs de vele verborgen schatten van

Den Haag. Deze 2,5 uur durende wandeling nam haar bezoekers

mee langs bekende en onbekende plekken in het Hofkwartier, waar

stadshistorie, nieuwe media, muziek, film en straattheater elkaar

ontmoeten. Na acht inspirerende jaren van het Shoot Me Film &

Music Festival werd de geest van het festival voortgezet tijdens de

Voyage Fantastique 2013.

www.voyagefantastique.com

Dance UnlimitedVoor jongeren met een beperking is het niet altijd even makkelijk om

deel te nemen aan het uitgaansleven. Om deze jongens en meisjes de

kans te geven een avond te gaan stappen, werd in november voor de

vierde keer Dance Unlimited georganiseerd. Tweehonderd jongeren

met en zonder beperking gingen op de dansvloer uit hun dak, wat

zorgde voor een onvergetelijke ervaring.

www.stichtingvtv.nl

PapoeacultuurfestivalDe Nationale Papoea Vereniging ’95 hield op 26 oktober jl. in het

Haagse stadsdeel Segbroek een multicultureel festival waarbij de

culturele groepen die Den Haag rijk is, konden kennismaken met

de Papoeacultuur. De organisatie wilde hiermee meer bekendheid

geven aan de Papoea’s in Den Haag en het onderlinge begrip

bevorderen.

eerste hulp bij festivalHet Nederlandse Rode Kruis gaat op festivals in het hele land

vrijwillige promotieteams inzetten die jongeren bewust maken van

het belang van Eerste Hulp Bij Ongelukken (EHBO). Hiervoor zijn

voorlichtingskits nodig die een spel bevatten, een rolstoel die nodig

is bij het spel, EHBO­spullen en kleding voor de leden van de promotie­

teams. Fonds 1818 helpt bij aan de aanschaf van enkele kits die dit

jaar worden ingezet op grote en kleine festivals. Het Rode Kruis

hoopt hiermee ook jongeren als vrijwillige EHBO’er te werven om

in te zetten bij grote evenementen.

www.rodekruis.nl

vitrine

12 magazine

Leiden International Film FestivalHet Leiden International Film Festival heeft het allemaal: voor­

premières van over de hele wereld, jong filmtalent, lezingen,

bijzondere locaties en feesten. De achtste editie van het Leiden

International Film Festival had plaats van 1 t/m 10 november 2013.

Tijdens het festival presenteerde de organisatie een nieuwe compe­

titie: de American Indie Competition. Nieuwe, kleine, onafhankelijk

geproduceerde Amerikaanse films kwamen samen en maakten

kans op de LIFF Publieksprijs.

www.leidenfilmfestival.nl

Den Haag Voor elkaarOp zaterdag 9 november 2013 had een nieuw bijzonder festival plaats:

Den Haag voor Elkaar. Een festival voor betrokken Hagenaars die

voor elkaar klaarstaan en voor elkaar zorgen wanneer dat nodig is.

Het festival had een gevarieerd en gezellig interactief programma

vol informatie en beleving. Zo kon de bezoeker terecht voor een

heerlijke massage, een bezoekje aan de schoonheidsspecialist of

een kleuradvies op maat. Tevens werden de nieuwste trends en

gadgets op het gebied van zorg, welzijn & wonen gepresenteerd.

Naast de diverse activiteiten vonden er op het centrale podium

optredens plaats op het gebied van dans, cabaret en zang.

Het festival Den Haag Voor Elkaar is de opvolger van het Mantel­

zorg Festival en de Haagse 55+ Dag.

www.pepdenhaag.nl

Audiomaquette tweede KamerDe Tweede Kamer in Den Haag is in principe toegankelijk voor

iedereen. Met behulp van een audiomaquette kunnen blinden en

slechtzienden zich beter oriënteren in het gebouw. Door het voelen

van de ruimten en het horen van de informatie en omgevingsgeluiden

kunnen mensen met een visuele beperking ervaren hoe de vergader­

zaal functioneert. De Stichting Geluid in Zicht heeft voor het gebouw

van de Tweede Kamer der Staten­Generaal een pilotmodel ontwikkeld.

www.geluidinzicht.nl

Waanzin – sound of MusicAl jaren brengt de Musicalgroep Waanzin met een enthousiaste

cast succesvolle musicals op de planken. Op 22 en 23 maart en

28 en 29 maart voert Waanzin in samenwerking met jeugdgroep

Hakunamatata minimaal vier keer de musical ‘Sound of Music’

op in het Kwadrant Theater te Zoetermeer.

www.waanzintheaterproducties.nl

13

3 oktober in de historische havenBuurtvereniging Put in de Oude Morsch heeft in samenwerking met

de historische haven en de sleepbotenhaven een cultureel­historisch

programma voor bewoners georganiseerd tijdens de viering van

Leidens Ontzet. Het doel is de buurtbewoners een leuke dag te geven

met educatie over de Leidse haven die in hun wijk ligt.

www.deoudemorsch.nl

‘samen sterk’ brede buurtzone schilderswijkDe Brede Buurtschool Den Haag start in de Schilderswijk een groot

project waarbij kinderen van verschillende basisscholen gezamenlijk

gedragsregels voor de wijk opstellen. ‘Samen Sterk’ begon met een

debat in de raadzaal van het stadhuis, waar de jongeren discussieerden

over de wijkregels. Het project is een samenwerkingsverband met

onder andere de politie, bureau HALT, welzijnswerk en het

Johan de Witt College.

www.sbbdenhaag.nl

Brothers in GrooveDrie jonge muzikanten organiseerden een jamsessie bij het Haags

Pop Centrum. Deze jamsessie had als doel mensen uit verschillende

netwerken en muzikanten bij elkaar te brengen, zodat nieuwe

samenwerkingen ontstaan. Maar ook muziek maken op alle mogelijke

niveaus. Aanwezig waren afgestudeerden van het conservatorium,

de Herman Brood academie, maar ook muzikanten die nog aan het

begin van hun muzikale carrière staan.

Tijdens de laatste sessie stonden een drummer, een toetsenist, een

bassist, een percussionist, twee saxofonisten, een trompettist en twee

gitaristen samen op het podium. Dit alles met een geluidsman die

het perfect kon mixen.

terugblikHoe is het verder gegaan met projecten die Fonds 1818 steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken? We kijken terug naar…

Oost­Europeanen, bijvoorbeeld uit Tajikistan. Het wisselt heel erg

hoe goed georganiseerd ze zijn. De Filipijnen zijn bijvoorbeeld heel

erg goed georganiseerd. De vrouwen werken veel als nanny bij

gezinnen thuis en willen meer rechten. Ook hebben ze afgelopen

najaar een grote hulpactie voor hun getroffen landgenoten op touw

gezet”, aldus Baars.

Duidelijk is dat er in Den Haag behoefte is aan een plek als het

Wereldhuis. Daarom steunt Fonds 1818 het initiatief ook de komende

drie jaar. “Nu asielzoekers ook vrijwilligerswerk mogen doen,

willen we voorzichtig kijken of we ook wat werkzaamheden voor de

bezoekers van het Wereldhuis kunnen vinden. Een groepje illegalen

bakt al koekjes die door De Paardenberg worden verkocht. Ook

zijn er kerken die mogelijk wat klusjes hebben. Dan kunnen ze wat

bijverdienen. En hebben ze een zinnige dagbesteding. Dat is voor

ieder mens belangrijk.”

www.steknet.nl

Het Wereldhuis Den Haag is drie jaar geleden opgericht om mensen

zonder verblijfsvergunning een plek te geven. Het Wereldhuis begon

in de Lucaskerk, maar zit nu in kerk en buurthuis De Paardenberg

in Transvaal. ‘Ongedocumenteerden’ kunnen er een warme maaltijd

krijgen en kunnen er terecht voor advies en informatie. Ook zijn er

activiteiten. Het Wereldhuis is een initiatief van Stek voor Stad en Kerk

en Vluchtelingenwerk Zuidvleugel Den Haag.

“De samenwerking verloopt heel goed. Vluchtelingenwerk begeleidt

vooral de juridische vraagstukken. Daar hebben zij veel expertise in.

Stek is goed in het empoweren van mensen. Ze weer op hun benen

zetten”, vertelt Henk Baars van Stek. Vaak komen mensen met

alleen een plastic tas binnen. Ze hebben niets, kennen niemand en

zitten in een wanhopige positie. Baars: “Het zijn overlevers, ze hebben

basisbehoeften. Een warm bord eten en een plek om droog en veilig

te zitten. Daar begint het mee. Daarna kunnen we ze weer een klein

beetje perspectief bieden door ze in contact te brengen met lot­

genoten en door praktische problemen op te lossen. In het contact

met anderen zie je vaak dat ze weer een beetje mens worden.”

De bezoekers van het Wereldhuis komen uit alle windstreken.

“Veel mensen uit Nigeria en Ethiopië. Maar ook steeds meer

Wereldhuis

14 magazine

‘De samenwerking verloopt heel goed’

15

ColofonFonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar.

Redactie: Corien BoschRedactionele ondersteuning: Karlijn PottInterviews: Floor de BooysFotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk en diverse fotografen en bruikleen gevers van de beschreven projectenConcept en vormgeving: OntwerpwerkLithografie en druk: Drukkerij ANDO, Den Haag

AanvraagprocedureAanvragen voor een donatie kunnen ruim voor aanvang van het project schriftelijk bij Fonds 1818 worden ingediend. Fonds 1818 geeft alleen donaties aan stichtingen of verenigingen. De behandeling van uw aanvraag duurt 6 tot 8 weken.

<24Voor jongeren tot 24 jaar geldt een speciale, eenvoudige procedure. Deze jonge aanvragers hoeven voor een donatie tot € 3.000,­ geen stichting of vereniging te zijn! Voor meer informatie: www.fonds1818­24.nl Volg Fonds1818<24 ook op Facebook en Twitter.

Meer informatieHeeft u vragen over de criteria voor een donatie, over het opstellen en indienen van een aanvraag bij Fonds 1818 of over fondsenwerving in het algemeen? Kijk dan op www.fonds1818.nl of neem contact op met onze afdeling Communicatie op 070 375 49 57 of info@fonds1818.nl

Wilt u het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ontvangen? Stuur dan een e­mail met uw adres­gegevens naar info@fonds1818.nl of meld u aan via de website. Een abonnement is gratis.

algemene informatie over Fonds 1818

Om de deskundigheid van vrijwilligers te bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse workshops, cursussen

en kennisbijeenkomsten aan. Deze activiteiten zijn bestemd voor vertegenwoordigers van organisaties

die hoofdzakelijk met vrijwilligers werken en in potentie met succes een aanvraag kunnen indienen bij

Fonds 1818. Alle cursussen zijn gratis.

Bestuur en ManagementHet goed besturen van een vrijwilligers­

organisatie vraagt veel van de bestuurs­

leden. Er worden eisen gesteld aan een

bestuurder, er zijn taken en verantwoor­

delijkheden en de bestuursleden moe­

ten de achterban betrokken houden. In

deze workshop leert u hoe u uw organi­

satie goed bestuurt.

sponsoringMaatschappelijke organisaties en

bedrijven gaan vandaag de dag partner­

schappen aan waarin beide partijen

energie steken. Sponsoring is op deze

manier onderdeel geworden van maat­

schappelijk betrokken ondernemerschap.

Tijdens deze workshop krijgt u hand­

vatten om ondernemende partners te

vinden en deze ook daadwerkelijk bij

uw stichting te betrekken.

Projectplan schrijvenAan de basis van ieder project ligt een

projectplan. Hierin legt u vast wat de

doelstellingen zijn, hoe u die denkt te

bereiken, wat tijdens het project moet

gebeuren en wie waarvoor verantwoor­

delijk is. Of uw project nu groot of klein

is, een goed projectplan zorgt dat u

overzicht houdt.

Meer vrijwilligers in korte tijdDeze training is een intensief traject

van in totaal vijf bijeenkomsten in zes

maanden, waarin u actief aan de slag

gaat met het werven van vrijwilligers

voor uw organisatie. U onderzoekt wat

de organisatie nodig heeft, maakt een

wervingsplan en een beleidsplan.

Aan het einde van het traject heeft u

ook daadwerkelijk nieuwe vrijwilligers

gevonden.

Workshop Fondsenwerving In een middag maakt u kennis met de

wereld van de fondsen, leert u hoe u een

fonds zoekt dat bij uw project past en

oefent u met het schrijven van een

donatieaanvraag. Het is mogelijk vooraf

een conceptaanvraag of projectplan

aan Fonds 1818 voor te leggen.

Financieel ManagementIn twee avonden leert u onder meer hoe

een begroting en een balans te maken,

de financiën van uw organisatie goed te

beheren en doelen voor de toekomst te

stellen. Er is een beginnerscursus en

een gevorderdencursus.

Kijk voor data, tijden, locatie en

aanmelden op www.fonds1818.nl

onder cursussen.

cursussen 2014

kijk op www.fonds1818.nlFonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele

projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer,

Leiden en de Bollenstreek.

U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat

nodig is. Dankzij u worden woonwijken weer leefbaar,

leren allochtone vrouwen fietsen, worden monumenten

gerestaureerd, worden er theatervoorstellingen gemaakt,

leren jongeren met elkaar discussiëren en kunnen met

olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u van

harte uit om uw ideeën en projecten met ons te delen.

U het project, wij het geld.

Noordwijk Hillegom

Noordwijker -hout

Lisse

Oegst-gees t

W assenaar

Leiden Leider-dorp

Voor -schoten Zoeter-

woude

Den Haag

Leidschendam-Voorburg

Zoetermeer

Rijswijk

Pijnacker-Nootdorp

Delft

Midden -Delfland

Katwijk

Den Haag

Teylingen

RIVIERVISMARKT 4

2513 AM DEN HAAG

070 364 11 41

POSTBUS 895

2501 CW DEN HAAG

INFO@FONDS1818.NL

16

PremieplanVeel kwetsbare ouderen zijn niet meer in staat om zelf

activiteiten te organiseren en raken in een isolement.

Wilt u als vrijwilligersorganisatie deze ouderen in het

zonnetje zetten en organiseert u hiervoor een inzamelings­

actie? Dien uw project dan in bij Premieplan. Zij geven

u een steuntje in de rug door de opbrengst van de geld­

inzamelactie te verdubbelen met een bedrag van

maximaal 2000 euro. Fonds 1818 draagt zorg voor de

verdubbeling in zijn werkgebied.

Met behulp van Premieplan kunnen activiteiten en

projecten voor het welzijn van ouderen sneller en beter

worden uitgevoerd. Premieplan kan voor verschillende

initiatieven worden ingezet. Zo zijn er met hulp van

Premieplan activiteiten georganiseerd als een dagje uit,

een braderie en een benefietvoorstelling. Maar Premieplan

is ook gebruikt om spullen aan te schaffen voor een groep

ouderen, denk aan een beamer, een mobiele keuken of

een biljarttafel.

In 2005 zijn Stichting RCOAK, Fonds Sluyterman van Loo

en Nationaal Ouderenfonds gestart met Premieplan.

Sinds 1 januari 2013 wordt het Premieplan uitgevoerd

door Vereniging NOV. Alle vrijwilligersorganisaties met

een KvK­nummer kunnen meedoen.

Meer informatie en het aanvraagformulier zijn te vinden

op www.premieplan.com