#4 2013 TH

EMA M

useuMvrijw

illigers • In gesprek met... Kees Plaisier, vrijw

illiger bij het Brandweerm

useum W

assenaarD

eze Herfst: India D

ans Festival • Terugblik: Gebruik de Lege R

uimte • Pestbijeenkom

st

Hadj in OmniversumElke volwassen moslim die daartoe lichamelijk en

financieel in staat is, zal minstens één keer in zijn of

haar leven de hadj naar Mekka proberen te volbrengen.

Eenmaal per jaar – dit jaar is dat van 13 tot 16 oktober

– gaan zo’n drie miljoen mensen op weg naar de heilige

stad Mekka in Saoedi-Arabië. Het hoogtepunt van deze

pelgrimage zijn de rituelen rondom de Ka’bah, het

centrale heiligdom voor moslims. Den Haag is een

multiculturele stad met een grote moslimgemeen-

schap. Daarom brengt het Omniversum dit najaar

(van 17 september t/m 11 december) een educatie-

programma rondom de hadj. Het programma is be-

stemd voor de hoogste groepen van het basisonderwijs

en alle klassen in het voortgezet onderwijs. De leer-

lingen bekijken in het Omniversum de grootbeeldfilm

‘Journey to Mecca’, krijgen een gastles en brengen

een bezoek aan de Noeroel Islam-moskee in

Den Haag. Voor leerkrachten is er een docentenhand-

leiding met achtergrondinformatie en discussievragen

voor in de klas.

www.omniversum.nl

Particuliere vervoersdienst rijswijkIn Rijswijk kunnen ouderen die niet meer voldoende

mobiel zijn sinds kort een beroep doen op de

Particuliere Vervoersdienst. Deze dienst wordt gerund

door vrijwilligers die met hun eigen auto de

ouderen vervoeren. Rijswijk is een snel vergrijzende

gemeente met redelijke vervoersvoorzieningen voor

mensen die zelfredzaam zijn, maar zonder aanbod van

vervoer met ondersteunende begeleiding. Hierin voor-

ziet de Particuliere Vervoersdienst. Het mooie is dat dit

project enerzijds ouderen uit hun isolement haalt en

anderzijds buurtbewoners activeert om iets te doen

voor anderen. Het zorgt daardoor voor meer sociale

samenhang.

Voor het opstarten van de vervoersdienst heeft onder

meer Fonds 1818 een bijdrage gegeven.

actueel

De vervoersdienst valt onder de Stichting Welzijn

Rijswijk en het is de verwachting dat de dienst in de

loop van 2014 kan worden opgenomen in het reguliere

aanbod van Welzijn Rijswijk. De gemeente Rijswijk is

vanaf dan verantwoordelijk voor de kosten.

Welzijn Rijswijk heeft bij het opzetten van de Particu-

liere Vervoersdienst ondersteuning gehad van Harry

Wassenaar van de Boodschappen Begeleidings dienst.

In Leidschendam-Voorburg en Scheveningen is al een

Particuliere Vervoersdienst opgezet. Daar draait het

project goed. Het is de bedoeling dat in Rijswijk vijftien

vrijwillige chauffeurs en een aantal vrijwilligers voor

de telefooncentrale aan de slag gaan en dat er in

het eerste jaar ongeveer achthonderd ritten worden

gemaakt.

www.welzijn-rijswijk.nl

Opera2day in Koninklijke schouwburg‘Médée’, een opera van Luigi Cherubini, vertelt het

mythologische verhaal van de wraaklustige, diep-

bedroefde en jaloerse Médée. Zij is een tovenares die

in de steek is gelaten door haar grote liefde Jason.

De opera wordt uitgevoerd door Opera2day. Dit ambiti-

euze, jonge operagezelschap ontstond toen studenten

van het Koninklijk Conservatorium na hun afstuderen

begonnen met het maken van professioneel muziek-

theater. In Den Haag is wel een operatraditie, maar

de Residentie heeft geen eigen gezelschap. Het doel

van Opera2day is het brengen van bijzonder repertoire,

uitgevoerd op muzikaal hoog niveau, met bijzondere

enscenering en in een professioneel productieproces.

Met ‘Médée’ slaat Opera2day een nieuwe, opwindende

weg in. Het publiek gaat een belangrijke, actieve rol

spelen in deze opera. Scholieren en amateurzangers

mogen een paar scènes in de opera meedoen. Er is ook

een educatief programma rondom de opera, dat begint

op 15 oktober. De première is op 22 november in de

Koninklijke Schouwburg in Den Haag.

www.opera2day.nl

2 magazine

3

beste lezer,Het bevorderen van de deskundigheid van vrijwilligers is belangrijk voor

Fonds 1818. Vroeger speelde het fonds daarin een redelijk passieve rol.

Een organisatie kwam met een aanvraag voor een training en het fonds

doneerde dan een bijdrage. De afgelopen jaren zijn we veel actiever geworden

op dit gebied. Het aantal trainingen dat wij zelf aanbieden, is uitgebreid.

U vindt een overzicht verder op in dit Magazine. Voor museumvrijwilligers

ontwikkelde Fonds 1818 een speciaal programma.

Musea, met name de kleine en middelgrote, krijgen het door de verminderde

overheidssubsidies steeds moeilijker. Ze zullen in de toekomst steeds meer

gaan leunen op hun vrijwilligers. Samen met het Erfgoedhuis Zuid-Holland

bieden we alle musea een pakket van cursussen aan, uiteenlopend van collec-

tiebeheer tot rondleiden, van fondswerven tot persberichten schrijven en van

goed gastheerschap tot businessplannen maken. De start van dit programma

is reden om in dit Magazine te belichten hoe belangrijk de rol van de museum-

vrijwilligers nu eigenlijk is. Hoewel veel museumdirecteuren vinden dat de

musea niet afhankelijk mogen zijn van vrijwilligers, kunnen de meeste in de

praktijk niet zonder.

Verder in dit Magazine onder meer aandacht voor de particuliere vervoersdienst

van Welzijn Rijswijk, het India Dance Festival en een terugblik op de activiteiten

in de Delftse Spoorzone. Enthousiaste vrijwilligers zoals voorop dit Magazine te

zien, vullen de lege ruimte tijdens de aanleg van de spoortunnel. Houden zij de

stad tijdens de bouw ook echt leefbaar? Achterop dit Magazine aandacht voor

pesten. Op initiatief van Fonds 1818 zullen dit najaar mensen vanuit verschil-

lende disciplines hun ervaringen met pestproblematiek met elkaar delen en

elkaar helpen oplossingen te vinden.

Carien Janssen van Raay

Fonds 1818

2 Actueel: lopende projecten

3 voorwoord en inhoud

4 Thema: Museumvrijwilligers

8 in gesprek met: Kees Plaisier

10 Deze Herfst: india Dans Festival

11 vitrine: Diverse projecten in het kort

14 Terugblik: gebruik de lege ruimte

15 Cursussen

16 Pestbijeenkomst

inhoud

Particuliere vervoersdienst rijswijk

Mus

eum

vrijw

illig

ers

thema:

Mus

eum

vrijw

illig

ers

4 magazine

Museumvrijwilligers

Vrijwilligers zijn van onschatbare waarde voor musea.

Ze beheren de kassa, geven rondleidingen, doen onder-

houdswerkzaamheden in en om het museum, doen

administratie, digitaliseren de collectie, zitten in werk-

groepen, maken maquettes, twitteren, schrijven

nieuwsbrieven en persberichten en doen nog veel meer.

Zonder vrijwilligers zou al dit werk blijven liggen en

zouden sommige musea direct hun deuren moeten

sluiten. “Vrijwilligers zijn van vitaal belang voor musea”,

stelt Judith Tegelaers van het Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Deze provinciale instelling bestaat uit drie afdelingen,

waarvan Erfgoed en Beleving er één is. Tegelaers

leidt deze afdeling. “Wij vertellen het verhaal van

Zuid-Holland en ondersteunen de erfgoedinstellingen.

Denk daarbij aan oudheidkamers, archieven, musea

en historische verenigingen”. Van dit soort culturele

instellingen zijn er alleen in Zuid-Holland al drie-

honderd. In al deze instellingen zijn vrijwilligers actief.

In Zuid-Holland zetten 40.000 inwoners zich in voor

het culturele erfgoed, blijkt uit een onderzoek dat het

Tympaan Instituut twee jaar geleden in opdracht van

Musea werken bijna altijd met vrijwilligers. Kleine musea draaien vrijwel geheel op ze, grote musea zijn ook steeds vaker afhankelijk van hun inzet. Door de bezuinigingen op cultuur wordt de vrijwilliger alleen maar belangrijker. Fonds 1818 wil investeren in de deskundigheid van vrijwilligers. Het erfgoedhuis Zuid-Holland ontwikkelt in opdracht van het fonds cursus-sen op maat.

het Erfgoed Huis Zuid-Holland heeft gedaan. “Dat zijn

heel veel mensen die belangeloos hun tijd en energie

geven.” Uit het onderzoek blijkt verder dat zij op jaar-

basis 75.000 uur voor de musea werken en daarmee

2000 fulltime-arbeidsplaatsen vervullen. Driekwart

van de vrijwilligers in musea is man, ouder dan zestig

jaar. Maar bij sommige musea werken meer vrouwen

dan mannen, behalve bij mobiel erfgoed. Daar zijn

meer mannen actief. “Denk daarbij aan het tram- of

scheepvaartmuseum. Dat soort instellingen trekt veel

mannen.” De meeste vrijwilligers werken bij twee

instellingen voor cultureel erfgoed, gemiddeld tien

uur per week en ze zijn zeer toegewijd.

ZorgwekkendIn de huidige economische recessie worden musea

snel gekort in de subsidie, waardoor betaalde krach-

ten ontslagen moeten worden. “Het is natuurlijk

fantastisch dat musea dan terug kunnen vallen op

al die mensen die zich inzetten voor musea en ze

daardoor open kunnen blijven voor bezoekers”, vindt

Tegelaers. “Maar de andere kant van de medaille is

dat er goed gekwalificeerd personeel op straat is

komen te staan.” Dat is op de langere termijn een

heel zorgwekkende ontwikkeling. “Je kunt van

vrijwilligers niet verwachten dat ze op hetzelfde

niveau functioneren als mensen die ervoor gestudeerd

hebben. Het is te hopen dat musea op den duur weer

meer betaalde krachten kunnen aannemen. Dat

musea het nu rooien zonder vaste krachten, moet de

overheid niet de indruk geven dat het altijd wel zonder

kan. Dat zou volstrekt het verkeerde signaal zijn”,

aldus Tegelaers.

Het museum als vrijwilligersorganisatie

DeskundigerOndertussen is het culturele erfgoed van Nederland wél

in handen van vrijwilligers. Het is daarom belangrijk dat

zij worden ondersteund in hun werkzaamheden en

deskundiger worden, vindt Tegelaers. “Deze ontwikke-

ling hangt niet alleen samen met de economische

crisis, maar heeft ook te maken met het volwassen

worden van het vrijwilligerswerk in musea. Jarenlang

hebben musea geen echt beleid gehad voor het werven,

ondersteunen en inzetten van vrijwilligers. De aandacht

was gericht op de kerntaken: de collectie en het maken

van tentoonstellingen. Nu de vrijwilliger zo belangrijk is

geworden, is het besef doorgedrongen dat daar dan

ook een volwassen beleid bij hoort.” Musea realiseren

zich dat ze door het juiste beleid ook kunnen sturen

in het soort vrijwilligers dat ze binnenhalen. Alleen

door vrijwilligerswerk aantrekkelijk te maken en

professioneel te organiseren, kan een museum

zijn eigen ambities realiseren en voldoen aan de ver-

wachtingen van de omgeving. Het hebben van een

vrijwilligersbeleidsplan is daarvoor een onmisbare

factor. “Dat is het fundament waarop je kunt gaan

bouwen. Nu zijn we toe aan de volgende stap:

deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers.”

5

Molenmuseum De valk

‘De overheid moet niet de indruk krijgen dat het altijd zonder vaste krachten kan’

in de regio van Fonds 1818. De belangrijkste vragen

waarop de respondenten konden antwoorden waren:

a) werk je met vrijwilligers? b) hoeveel vrijwilligers?

En c) hoeveel uur werken zij?

“Het is de bedoeling om de cursussen vraaggestuurd

en op maat aan te bieden. Deels vanuit Het Nutshuis,

maar we kunnen bij heel specifieke vragen ook naar de

instellingen toe om de cursus ‘on the job’ te geven”,

vertelt Judith Tegelaers. Carien Janssen van Raay voegt

daaraan toe: “Het is belangrijk dat vrijwilligers zich ge-

waardeerd voelen en dat ze ook iets terug krijgen voor

hun inspanningen. Dit is een manier om dat te doen en

ook nog in de kwaliteit van het museum te investeren.

Daarnaast is het een mooie manier om vrijwilligers van

andere culturele instellingen te leren kennen. Ook kunnen

musea onderling kennis en ervaringen uitwisselen.

“Waarom zelf het wiel uitvinden als een ander museum

dat al heeft gedaan?” Een goed voorbeeld daarvan is de

audiorondleiding die het Katwijks Museum net heeft aan-

geschaft. “Het bleek een hele toer om het juiste systeem

te vinden. De kennis die ze daarmee hebben opgedaan,

zouden ze graag overdragen aan andere musea die erover

denken om zo’n systeem aan te schaffen. Dat scheelt

mogelijk een heleboel tijd”, vertelt Janssen van Raay.

thema: Museumvrijwilligers

Denk daarbij aan cursussen over het geven van rond-

leidingen, het opbouwen van tentoonstellingen, het

beheren van de kassa, vaardigheden op de computer

en het omgaan met social media.

startsein In oktober wordt in Het Nutshuis het startsein gegeven

voor dit innovatieve project. Carien Janssen van Raay,

adviseur bij Fonds 1818, is er samen met haar collega

Irene Davids vanaf het eerste uur bij betrokken. “Wij

gaan zeer regelmatig bij de instellingen langs om te

horen hoe het gaat. Uit het veld pikten wij het signaal op

dat musea hun vrijwilligers graag willen ondersteunen

maar daarvoor de mensen en de kennis niet in huis

hebben. Wij vinden het als fonds belangrijk om te

investeren in deskundigheid van vrijwilligers. We dach-

ten daarbij onmiddellijk aan het Erfgoedhuis. Zij zijn

goed op de hoogte van de ontwikkelingen, omdat ze

een spilfunctie hebben voor musea en andere culturele

instellingen in onze provincie. Bovendien hebben ze de

kennis en de kunde in huis die nodig zijn.” Om erachter

te komen waaraan de vrijwilligers behoefte hebben, is

er door het Erfgoedhuis Zuid-Holland een enquête

gehouden onder meer onder 86 erfgoedinstellingen

6 magazine

Huygensmuseum Hofwijck

7

thema: Museumvrijwilligers

werkgroepenHet Katwijks Museum is een van die musea in

Nederland die vrijwel volledig op vrijwilligers draaien.

Alleen de beheerder en de schoonmaker hebben een

vaste aanstelling. Er is een duidelijk vrijwilligersbeleid.

De circa 190 vrijwilligers zijn ingedeeld in werkgroepen

en weten precies wat er van hen wordt verwacht.

Thea Dekkers doet onder meer de publiciteit voor de

wisseltentoonstelling over de schilder Willy Sluiter,

van eind september tot januari 2014. Maar ze doet met

andere vrijwilligers ook de algemene perscontacten.

“Ik maak ook deel uit van de redactie van het boek dat

over Sluiter wordt gemaakt en zit in de tentoonstellings-

commissie. Het is heel afwisselend en leuk werk.” Het

wisselt een beetje hoeveel tijd ze eraan kwijt is. “Als we

vlak voor een tentoonstelling zitten, is het natuurlijk

even een piek. Gemiddeld ben ik, denk ik, twee à drie

dagen per week in het museum. Soms voor een paar

uurtjes, soms ook voor een hele dag.” Dekkers komt uit

de zorg, waar ze in het management zat. “Daarom ben

ik wel goed in het zien van de grote lijnen. Ik kan snel

schakelen. Dat komt nu ook goed van pas.” Vlak voor

haar pensioen meldde ze zich aan bij de tentoonstel-

lingscommissie van het Katwijks Museum. Daar heeft

ze nog geen dag spijt van gehad. “Het is een aanvulling

op mijn dagelijkse leven en omdat het zo goed is geor-

ganiseerd, werkt het ook erg prettig.” Ze is wel geïnte-

resseerd in cursussen deskundigheidsbevordering, maar

alleen als deze heel gericht zijn. “Ik ga efficiënt met mijn

tijd om en heb geen behoefte aan gezellige uitjes. Daar-

voor heb ik mijn eigen vriendenkring. Maar als er echt

iets te leren valt, kom ik zeker. We hebben nu bijvoor-

beeld wel behoefte aan een cursus voor suppoosten.”

incidenteelStedelijk Molenmuseum De Valk is een klein museum

in Leiden en staat helemaal aan de andere kan van

het spectrum. “Wij werken alleen incidenteel met vrij-

willigers, omdat wij vinden dat het werk in een museum

door gekwalificeerd personeel moet worden uitgevoerd”,

zegt beheerder en molenaar Hennie van der Lelie stellig.

Voor het digitaliseren van de collectie stelde hij vorig

jaar september wel tien vrijwilligers aan. “Zij hebben

over het algemeen prima werk geleverd waar we blij

mee zijn. Maar toen de klus grotendeels klaar was, zijn

ze weer afgevloeid. We hebben nu nog één vrijwilliger

over die nog een paar maanden nodig heeft om alles

af te ronden. Daarna zal ook zij weer vertrekken.

Wij willen als museum niet het signaal afgeven dat alles

door vrijwilligers kan worden gedaan. Het is vakwerk dat

door professionals moet worden uitgevoerd. Op het

Binnenhof kan het werk van Kamerleden of ministers

toch ook niet door vrijwilligers worden gedaan en op het

stadhuis kunnen de ambtenaren ook niet zomaar door

vrijwilligers worden vervangen. Vrijwilligers zijn een

mooie aanvulling, maar zijn niet de oplossing voor alle

problemen.” Van der Lelie verkeert in de luxepositie dat

als hij eens een paar vrijwilligers nodig heeft, ze altijd

staan te dringen. “Er zijn veel molenaars die ervaring

willen opdoen. Dus we hebben geen gebrek.”

Janelle Moerman, deeltijddirecteur van het

Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg, zou niet weten

wat ze zonder de ongeveer zestig vrijwilligers moest.

“We hebben maar 2,5 fulltime-aanstelling. Ik deel met

Peter van der Ploeg de functie van directeur. We hebben

een schoonmaker, een hortulanus (tuinman) en een

educatief medewerker. Vrijwilligers vullen alle andere

functies in. Ze doen de kassa, staan in de museum-

winkel, onderhouden de siertuin, doen kleine onder-

houdsklussen, geven rondleidingen, cateren bij de

bruiloften en partijen die op Hofwijck worden gehouden.

Zij zijn, kortom, goud waard.” Het unieke museum is

gevestigd in het buitenverblijf van de dichter, musicus

en diplomaat Constantijn en de wetenschapper

Christiaan Huygens. Huis en tuin vormen naar het

ideaal van de gouden eeuw één geheel. Constantijn

maakte zelf het ontwerp, dat was gebaseerd op het

menselijk lichaam. “We hebben de afgelopen jaren veel

veranderingen doorgevoerd om het museum eigentijd-

ser en aantrekkelijker te maken. Dat was hard nodig om

de toekomst van Hofwijck veilig te stellen.” Dankzij de

inzet van vrijwilligers is Hofwijck er helemaal klaar voor.

‘Als er echt iets te leren valt, kom ik zeker’

‘De brandweer is een wereld op zich’

thema: Museumvrijwilligers

8 magazine

9

Als jongetje wilde hij geen brandweerman worden.

Maar nu Kees Plaisier al lang met pensioen is, heeft het

virus hem toch nog te pakken gekregen. Dat komt door

zijn werk als vrijwilliger bij het Brandweermuseum in

Wassenaar, gevestigd in de kelders van Raadhuis de

Paauw. “Ik ben gefascineerd door alles wat met de brand-

weer te maken heeft. Als ik op vakantie in het buitenland

ben, kijk ik daar ook altijd even wat er te beleven is op

brandweergebied. De brandweer is een wereld op zich.”

In veel Europese landen is de brandweer nauw verweven

met de culturele sector. In eerste instantie natuurlijk

vanwege de brandveiligheid bij evenementen, maar van

lieverlee is de brandweer zelf cultureel actief geworden.

Plaisier: “In Tsjechië heeft de brandweer bijvoorbeeld

eigen muziekkorpsen. Ook in veel Franse steden en

dorpen is de brandweer actief betrokken bij festiviteiten,

zoals carnaval. De brandweer speelt daar een verbin-

dende rol in het sociale leven. Dat is in Nederland veel

minder het geval. Waarschijnlijk omdat Nederland veel

kleiner is en er geen afgelegen dorpen meer zijn waar

de bewoners helemaal op elkaar zijn aangewezen.”

Hij bezoekt ook graag brandweerkazernes. “Dat zijn

vaak mooie, historische gebouwen. Verder valt er

natuurlijk van alles te verzamelen; (kinder)boeken over

de brandweer, modellen, speelgoed, te veel om op te

noemen.” Kees Plaisier komt uit de museumwereld.

Hij was een tijdje interim-directeur van het Brandweer-

museum in Hellevoetsluis. “Toen in 2010 de beheerder

van het Brandweermuseum in Wassenaar wegging,

kon ik daar als vrijwilliger aan de slag.” Hij heeft het

er zeer naar zijn zin. “De werkzaamheden zijn afwisse-

lend en het is een interessante collectie.” De collectie

stamt grotendeels uit 1920.

In gesprek met...

Kees Plaisiervrijwilliger bij het Brandweermuseum wassenaar

“Dat komt, doordat brandweercommandant G.J. van

der Mark destijds is begonnen met het verzamelen.”

Daarvoor was een reden. “De brandweer werd rond die

tijd gemotoriseerd, dus al het oude materieel ging eruit.

Van der Mark was zich bewust van het feit dat er een

tijdperk werd afgesloten en dat er iets bewaard moest

blijven voor volgende generaties.” Dankzij hem kunnen

bezoekers nu nog zien hoe vroeger een brand werd

geblust. “Aanvankelijk met emmertjes water die

werden doorgegeven. Niet zo efficiënt. Daar kwam in

1695 verandering in toen Jan van der Heijden de slang-

brandspuit uitvond. Een revolutie in het brandweer-

wezen. Er kon veel gerichter en met veel meer water-

druk worden geblust. Je ziet de uitvinding van Van der

Heijden duidelijk terug in de cijfers van branden die

succesvol waren bestreden.” Brandweercommandant

Van der Mark had bij het aanleggen van zijn verzameling

niet alleen oog voor de voorwerpen die bij de brand-

bestrijding een rol hadden gespeeld, hij bracht ook

een uitvoerige documentatie bijeen in de vorm van

oude keuren en reglementen, prenten en gravures op

het terrein van branden en het blussen daarvan. “Het is

werkelijk een unieke collectie die we graag bij zo veel

mogelijk mensen onder de aandacht brengen. Daarom

zijn we bezig de opstelling te verbeteren.”

Langs de objecten wordt een glazen afscheiding ge-

maakt met daarop panelen met teksten, afbeeldingen

en beeldschermen. De inhoud wordt volledig door de

vrijwilligers aangeleverd. “We hopen dat de bijzondere

objecten daardoor meer voor de bezoekers gaan leven

en de mensen ook worden gegrepen door het virus”,

aldus Kees Plaisier.

www.brandweermuseumwassenaar.nl

india Dans Festival

De productie is gebaseerd op klassieke Veda’s en aloude Indiase

Raga’s, die Kannikeswaran heeft omgezet in meerstemmige koor-

muziek. Klein probleempje: in Den Haag en omgeving bleek geen

Hindoe staans koor te zijn. “Dus hebben we speciaal voor deze

productie een koor samengesteld. Het wordt echt een community-

productie, een overweldigende belevenis.” Het India Dans Festival

presenteert zich op het snijvlak van professionals en amateurs.

Daarom is er ook veel aandacht voor dansscholen die Indiase dans

geven. Zij presenteren zich tijdens de ‘Colours of India’. “Het is opval-

lend hoe de Hindoe staanse jeugd is gefocust op de klassieke Indiase

roots. Terwijl ze bijna allemaal via Suriname naar Nederland zijn

gekomen.’’ Die focus is terug te zien in de belangstelling voor

Bollywoodfilms en -dansen. “Al jaren een grote trend in Den Haag”,

aldus Spreksel.

Het festival zal op 2 november worden afgesloten met een verbazing-

wekkende danseres uit Zuid-India: Kapila Venu. Zij voert een zeer

zeldzame vorm van Indiaas danstheater uit: Kutiyattam. Dit rituele

theater uit de streek van Kerala wortelt in een meer dan tweeduizend

jaar oude traditie. Unesco heeft de Kutiyattam in 2001 zelfs tot

immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid uitgeroepen.

Met de organisatie van het India Dans Festival 2013 streeft Korzo

ernaar als centraal podium voor dans en muziek een programma

samen te stellen dat bijdraagt aan de verdere ontwikkeling en

worteling van de Indiase dans in Den Haag.

www.korzo.nl

De herfst somber, saai, grijs en koud? Welnee, in elk geval

niet in het Korzo Theater. Daar gaat het dit najaar zinde-

ren. Op vrijdag 18 oktober start het India Dans Festival.

Twee weken lang komen artiesten uit India, Maleisië,

Singapore, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië naar

Den Haag om hun nieuwste voorstellingen te tonen. Het

belooft een warm, kleurig en gepassioneerd festival te

worden met klinkende namen als Kanniks Kannikeswaran

uit de VS, het Sutra Dance Theatre van Ramli Ibrahim uit

Maleisië en de Kutiyattam-specialiste Kapila Venu.

Korzo heeft een lange traditie op het gebied van Indiase

dans- en muziekcultuur. In de jaren negentig begon

Korzo met het presenteren van klassieke Indiase dans

en muziek. De keuze voor de Indiase dans is bewust.

Leo Spreksel, artistiek directeur: “Den Haag is een

multiculturele stad en heeft de grootste Hindoestaanse

gemeenschap in Nederland. Dat zie je al jaren terug in

onze programmering. Het is ook een van de culturele

speerpunten van de gemeente. Het is belangrijk dat de

diversiteit van de stad ook wordt weerspiegeld in het

culturele aanbod. Niet omdat het politiek correct is,

maar omdat die groepen barsten van talent, ambitie,

creativiteit en vitaliteit. Wij halen professionele dansers

uit het buitenland en geven ruim baan aan aanstormend

talent uit eigen land en stad. Zo krijg je een unieke

kruisbestuiving en kan er weer iets nieuws ontstaan”.

Spreksel ging de afgelopen jaren zelf zes keer naar

India om nieuw danstalent te scouten. Hij verwacht

veel van de unieke muziekproductie van de Indiase

Amerikaan Kanniks Kannikeswaran. Tientallen ama-

teurzangers en professionele zangers uit Nederland

gaan meedoen aan een bewerkte versie van zijn

magnus opus ‘Shanti - A Journey of Peace’. Al meer

dan negenhonderd artiesten over de hele wereld

hebben hieraan meegedaan.

10 magazine

Deze Herfst

‘De kleuren van India op het podium bij Korzo’

Fotograaf: robert Benschop

11

ster voor een dagMet ‘Ster voor een dag’ krijgen kinderen met een zeldzame ziekte

een onvergetelijke dag aangeboden. Ze staan voor één dag op een

leuke manier in het middelpunt en hoeven even niet aan hun beper-

kingen en ziekte te denken. Op 17 november 2013 gaan de kinderen

met hun familie naar attractiepark Duinrell in Wassenaar. Veel

gezinnen met een ernstig ziek kind gaan vrijwel nooit op vakantie en

maken weinig leuke uitstapjes. De zeldzame ziekte en de continue

zorg voor het kind maken dit niet of nauwelijks mogelijk. Voor

andere kinderen in het gezin is dit soms erg zwaar. Daarom is deze

dag niet alleen voor het zieke kind, maar juist ook voor de broertjes

en/of zusjes. www.zzf.nl

Kunst in de Heemtuin De Heemtuin in Leiderdorp laat een groot aantal inheemse wilde

planten zien, waaronder veel zeldzame exemplaren. Tot eind

oktober 2013 is hier de beeldententoonstelling ‘De Heemtuin

verbeeld VI’ te zien. Het thema is ‘Overvloed’. Stichting Kunst in

de Heemtuin wil met dit thema het crisisgevoel te lijf gaan door te

laten zien dat in het park om de hoek, de Heemtuin, alles in over-

vloed groeit en bloeit, inclusief de beeldende kunst. Elf kunstenaars

hebben voor deze expositie werken beschikbaar gesteld die bij het

thema passen of nieuw werk gemaakt. Op de Waterschapsheuvel,

een onderdeel van de Heemtuin, zijn werken te zien die tijdens

workshops met buurtbewoners en kinderen van basisscholen in

de regio zijn gemaakt. www.kunstindeheemtuin.nl

Atletiek voor autistische kinderenVoor kinderen met autisme is het niet vanzelfsprekend dat zij zich

kunnen aansluiten bij een sportclub. De begeleiding van deze

kinderen vraagt extra aandacht. Ze moeten goed worden voorbereid

op wat er gaat gebeuren tijdens een training of wedstrijd. Ook

vinden ze het lastig instructies te verwerken en hebben ze moeite

met het competitie-element in sport. De Stichting Sportbelang SGK

wil de kinderen een helpende hand bieden door een deskundige

instructeur een sportactiviteit te laten opzetten en te begeleiden.

Er wordt samengewerkt met atletiekvereniging Sparta in Den Haag.

De kinderen in de leeftijd van 9 tot 14 jaar kunnen wekelijks

sportlessen volgen en zo volwaardig lid worden van de sportclub.

De groepjes bestaan uit maximaal acht kinderen, zodat er voldoen-

de specifieke aandacht en structuur kan worden geboden.

www.sportbelangsgk.nl

vitrine

12 magazine

200 jaar groenesteegEen van de vredigste plekjes in de Leidse binnenstad is begraafplaats

Groenesteeg. De begraafplaats werd in 1813 gesticht op een van de

bolwerken van Leiden. Dit jaar bestaat de begraafplaats dus twee-

honderd jaar. Dit wordt gevierd met diverse activiteiten. Op 2 november

wordt een begrafenis uit 1846 zo authentiek mogelijk nagespeeld.

Van uit de Hooglandse Kerk vertrekt een begrafenisstoet door Leiden,

waarna de begrafenis met behulp van zestig figuranten wordt

nagespeeld. De begraafplaats wordt onderhouden door vrijwilligers

van Stichting tot Instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg.

Zij organiseren ook lezingen en concerten en geven voor donateurs

een nieuwsbrief uit. www.begraafplaatsgroenesteeg.nl

De gezonde schoolkantineOp 33 mbo-scholen in Den Haag is het programma ‘De Gezonde

Schoolkantine’ gestart. In de kantines maken snoep en snacks plaats

voor salades, vers fruit en broodjes. Het Voedingscentrum biedt met

het programma praktische ondersteuning om de eerste stap te zetten.

De scholen krijgen concrete handvatten zoals een handleiding en een

uitgebreide website. De Schoolkantine Brigade geeft advies op maat

en biedt ondersteuning op locatie. De Gezonde Schoolkantine gaat uit

van een integrale aanpak, waarbij de school niet alleen de kantine

verbetert, maar ook in de lessen aandacht besteedt aan gezonder

leven. Het Voedingscentrum wil hiermee gezond eetgedrag bevorderen

en overgewicht bij jongeren voorkomen. www.voedingscentrum.nl

verhalentrommel2013 is het ‘Jaar van het voorlezen’. In dat kader worden in bibliotheek

Transvaalkwartier in Den Haag voorleesworkshops gegeven voor

kinderen van 8 tot 12 jaar. Onder het motto ‘Lezen en Beleven’ worden

uit de Verhalentrommel allerlei verhalen getoverd: sprookjes, griezel-

verhalen, fabels, liefdesverhalen en poëzie. Vervolgens beleven de

kinderen spannende uurtjes, waarbij hun zintuigen optimaal worden

geprikkeld. Ze lezen niet alleen voor, maar luisteren en verbeelden

ook. Dit is goed voor de taalontwikkeling van een kind en stimuleert

hun fantasie. Ook leren ze tijdens het voorlezen te luisteren en zich te

concentreren. Maar het belangrijkste is nog dat ze plezier krijgen in

het lezen! www.haagsekunstkring.nl

wereldse ProeverijSamen eten is een goed middel om met elkaar in contact te komen.

Stichting ‘Wat eten we vandaag?’ houdt daarom op zaterdag 23 novem-

ber 2013 de ‘Wereldse Proeverij’. Bewoners uit Delft en omstreken

nemen zelf een gerecht mee uit het land of de streek van herkomst.

Het lekkerste hapje wordt beloond met een kleine verrassing. Met dit

evenement komen Delftenaren van alle culturen samen om het weder-

zijds begrip tussen de vele culturen te vergroten en integratie te bevor-

deren. www.watetenwevandaag.nl

13

indische tantesVorig jaar ontving Yvonne Keuls de Cultuurprijs van de stad

Den Haag. De prijs bestaat uit een geldbedrag te besteden aan

een werk gere lateerd project. Met dit bedrag wil Yvonne Keuls de

stad Den Haag een bronzen beeld schenken van twee typische

Indische tantes, zoals beschreven in haar boeken. De tantes staan

symbool voor de historische band tussen Den Haag en Indonesië.

Omdat de kosten van het beeld hoger bleken dan het prijzengeld,

is voor het ontbrekende bedrag een crowdfundingsactie opgestart.

Fonds 1818 heeft het bedrag dat is opgehaald via de website

voordekunst.nl verdubbeld. De Indische tantes zullen hun perma-

nente plek innemen op het Frederik Hendrikplein. De onthulling

vindt plaats op 5 oktober 2013. www.doenevenementen.nl – Meer

over crowdfunding: www.fonds1818.nl/crowdfunding

Dag van de techniek Op de ‘Dag van de techniek’ brengen leerlingen van groep 8 van

basisscholen in Delft en Rijswijk een bezoek aan technische

onder nemingen. De leerlingen zien met eigen ogen hoe techniek

en technologie in de praktijk werken. Tijdens het bezoek krijgen

de leerlingen een rondleiding en staat er een doe-activiteit op

het programma. Ze krijgen iets tastbaars mee, zodat zij thuis

kunnen vertellen wat ze hebben gezien en gedaan. De Stichting

Techniekeducatie Delft hoopt hiermee het imago van techniek te

verbeteren en jongeren te interesseren voor een opleiding in die

richting. De leerlingen worden bij hun bezoeken begeleid door

vmbo-leerlingen en studenten van De Haagse Hogeschool worden

ingezet als techniekambassadeurs. Zij geven een gastles over de

mogelijkheden van techniek. www.dagvandedelftsetechniek.nl

een nieuwe webcam Sinds een paar jaar staat op het dak van het EWI-gebouw in Delft

een nestkast voor slechtvalken. Begin dit jaar is de nestkast in

gebruik genomen en inmiddels zijn er drie jonge slechtvalkjes

geboren. De activiteiten van het jonge slechtvalkgezin zijn via een

webcam in de kast te volgen. Omdat de huidige beelden van erg

slechte kwaliteit zijn, is een bijdrage voor een nieuwe webcam

gevraagd. Door het goed kunnen volgen van het gedrag van de

slechtvalk kan kennis over de valk worden vergroot en kan het dier

beter worden beschermd. De nestkast werd geplaatst op initiatief van

de TU Delft en de natuurvereniging KNNV Delfland. www.knnv.nl/

afdelingDelfland – webcam: slechtvalk.ewi.tudelft/video

terugblikHoe is het verder gegaan met projecten die Fonds 1818 steunde? werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken? we kijken terug naar…

“Het gaat om een gebied van twee kilometer. Vanaf de tunnel bij

Gamma tot DSM. Het doel is levendigheid, bedrijvigheid, energie en

vitaliteit te verwezenlijken in dit gebied”, vertelt Marjan van Gerwen

die het project leidt. “Toen in het najaar van 2011 duidelijk werd dat

de bouwkavels tijdelijk leeg zouden blijven, is er meteen actie onder-

nomen. Er kwam veel respons van de buurtbewoners. Fantastische

plannen voor tijdelijke invulling. Maar sommige mensen zijn weer

afgehaakt toen bleek dat ze zelf ook de financiering van de projecten

moesten rond krijgen. Je moet er echt veel tijd en energie in willen

steken. Het is niet zo dat de gemeente zegt: ‘mooi plan, kom maar

hier dan krijg je subsidie’. Zo werkt het niet meer.”

Er zijn genoeg plannen overgebleven om de lege ruimte mee in

te richten. “Er komt bijvoorbeeld een Delftse proeftuin, op diverse

plekken in de stad gaan mensen zelf hun groenten en fruit verbou-

wen, er komen een hoteltrein, gastateliers, een tijdelijke kas en

hoorbare herinneringen van een geluidskunstenaar die tijdens de

diverse fases van de bouw geluiden heeft opgenomen.” In de winter

van 2014 worden de eerste tijdelijke projecten opgeleverd. “Omdat

je van tevoren al weet dat het tijdelijk is, krijgt het een andere

lading. Vergankelijkheid heeft een eigen schoonheid.”

www.werkplaatsspoorzonedelft.nl

Al jaren is de entree van Delft een bouwput vanwege de aanleg van

een nieuwe ondergrondse spoorlijn en een vernieuwd station. Een

megaproject dat jaren duurt. Zo’n periode van transformatie is

interessant. Niet alleen vanwege het technische vernuft van de hele

operatie, maar ook omdat de openbare ruimte steeds verandert.

Dat inspireerde een groep bewoners rondom het spoor in 2006 tot

het oprichten van Werkplaats Spoorzone Delft. De werkplaats wil

innovatie en creativiteit bevorderen voor en door Delftse burgers

en bedrijven. De werkplaats heeft al tal van mooie, tijdelijke pro-

jecten opgeleverd. Ondertussen gaat het werk gestaag door en in

2014 worden in fases de eerste bouwkavels in het Spoorzonegebied

bouwrijp opgeleverd. Omdat de definitieve ontwikkeling van het

gebied onder meer door de economische crisis niet overal direct

kan starten, krijgen sommige kavels eerst een tijdelijke invulling.

Dit wordt gerealiseerd door het project ‘Gebruik de Lege Ruimte’.

gebruik de lege ruimte

14 magazine

‘De schoonheid van het tijdelijke’

15

ColofonFonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar.

redactie: Corien Boschredactionele ondersteuning: Martine Vinkesteyninterviews: Floor de BooysFotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk en diverse fotografen en bruikleen gevers van de beschreven projectenConcept en vormgeving: Ontwerpwerklithografie en druk: Drukkerij ANDO, Den Haag

AanvraagprocedureAanvragen voor een donatie kunnen ruim voor aanvang van het project schriftelijk bij Fonds 1818 worden ingediend. Fonds 1818 geeft alleen donaties aan stichtingen of verenigingen. De behandeling van uw aanvraag duurt 6 tot 8 weken.

<24Voor jongeren tot 24 jaar geldt een speciale, eenvoudige procedure. Deze jonge aanvragers hoeven voor een donatie tot € 3.000,- geen stichting of vereniging te zijn! Voor meer informatie: www.fonds1818-24.nl Volg Fonds1818<24 ook op Facebook en Twitter.

Meer informatieHeeft u vragen over de criteria voor een donatie, over het opstellen en indienen van een aanvraag bij Fonds 1818 of over fondsenwerving in het algemeen? Kijk dan op www.fonds1818.nl of neem contact op met onze afdeling Communicatie op 070 375 49 57 of info@fonds1818.nl

Wilt u het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ontvangen? Stuur dan een e-mail met uw adres-gegevens naar info@fonds1818.nl of meld u aan via de website. Een abonnement is gratis.

algemene informatie over Fonds 1818

Om de deskundigheid van vrijwilligers te bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse workshops, cursussen

en kennisbijeenkomsten aan. Deze activiteiten zijn bestemd voor vertegenwoordigers van organisaties

die hoofdzakelijk met vrijwilligers werken en in potentie met succes een aanvraag kunnen indienen bij

Fonds 1818. Alle cursussen zijn gratis.

workshop FondsenwervingIn een middag maakt u kennis met de

wereld van de fondsen, leert u hoe u

een fonds zoekt dat bij uw project past

en oefent u met het schrijven van een

donatieaanvraag. Het is mogelijk voor-

af een concept aanvraag of projectplan

aan Fonds 1818 voor te leggen.

Bestuur en ManagementHet goed besturen van een vrijwilli-

gersorganisatie vraagt veel van de

bestuursleden. Er worden eisen

gesteld aan een bestuurder, er zijn

taken en verantwoordelijkheden en de

bestuursleden moeten de achterban

betrokken houden. In deze workshop

leert u hoe u uw organisatie goed

bestuurt.

Financieel ManagementIn twee avonden leert u onder meer

hoe een begroting en een balans te

maken, de financiën van uw organi-

satie goed te beheren en doelen voor

de toekomst te stellen. Er is een

beginners- en een gevorderden-

cursus.

Meer vrijwilligers in korte tijdDeze training is een intensief traject

van zes maanden waarin u actief aan

de slag gaat met het werven van vrijwil-

ligers voor uw organisatie.

U onderzoekt wat de organisatie nodig

heeft, maakt een wer vingsplan en een

beleidsplan. Aan het einde van het

traject heeft u ook daadwerkelijk

nieuwe vrijwilligers gevonden.

social MediaVoor verenigingen biedt slim gebruik

van social media vele voordelen die

veel verder gaan dan het sturen van

nieuws. Sociale media kunt u bijvoor-

beeld gebruiken om de band tussen

de leden te versterken, de sponsors

meerwaarde te bieden, de pers te

benaderen of om handig samen te

werken.

sponsoringMaatschappelijke organisaties en

bedrijven gaan vandaag de dag partner-

schappen aan waar beide partijen

energie in steken. Sponsoring is op

deze manier onderdeel geworden van

maatschappelijk betrokken onder-

nemerschap. Tijdens deze workshop

krijgt u handvatten om ondernemende

partners te vinden en ook daadwerkelijk

bij uw stichting te betrekken.

Projectplan schrijvenAan de basis van ieder project ligt een

projectplan. Hierin legt u vast wat de

doelstellingen zijn, hoe u die denkt te

bereiken, wat tijdens het project moet

gebeuren en wie waarvoor verantwoor-

delijk is. Of uw project nu groot of klein

is; een goed projectplan zorgt dat u

overzicht houdt.

Kijk voor data, tijden, locatie en

aanmelden op www.fonds1818.nl

onder cursussen.

cursussen 2013

kijk op www.fonds1818.nlFonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele

projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer,

Leiden en de Bollenstreek.

U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat

nodig is. Dankzij u worden woonwijken weer leefbaar,

leren allochtone vrouwen fietsen, worden monumenten

gerestaureerd, worden er theatervoorstellingen gemaakt,

leren jongeren met elkaar discussiëren en kunnen met

olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u van

harte uit om uw ideeën en projecten met ons te delen.

U het project, wij het geld.

Noordwijk Hillegom

Noordwijker -hout

Lisse

Oegst-gees t

W assenaar

Leiden Leider-dorp

Voor -schoten Zoeter-

woude

Den Haag

Leidschendam-Voorburg

Zoetermeer

Rijswijk

Pijnacker-Nootdorp

Delft

Midden -Delfland

Katwijk

Den Haag

Teylingen

RIVIERVISMARKT 4

2513 AM DEN HAAG

070 364 11 41

POSTBUS 895

2501 CW DEN HAAG

INFO@FONDS1818.NL

16

PestbijeenkomstPesten onder jongeren blijft een probleem: op school,

in een jongerencentrum of op een (sport)club.

Signaleren van pestgedrag is één. Het ook daad-

werkelijk oplossen is een tweede. Er zijn vele manieren

om de problemen aan te pakken. Fonds 1818 wil

initiatieven die pesten tegengaan, graag in beeld

brengen of u in contact brengen met organisaties die

met dezelfde problemen kampen. Natuurlijk kunt u

een aanvraag indienen voor de financiering van een

project. Maar, lang niet iedereen heeft helder welke

aanpak het beste bij zijn organisatie past.

Daarom wil het fonds u graag de mogelijkheid bieden

om kennis over en ervaringen met de pestproblematiek

met elkaar te delen. Daarvoor organiseert Fonds 1818

in het najaar van 2013 een kennis -

bijeenkomst pesten. Meer weten?

Neem contact op met

Fonds 1818 via

info@fonds1818.nl

of 070 364 11 41 PesTen