Fonds1818

Magazine#2 2015

thema

Deze lente:Familieportretten zijn de ziel van Kasteel Duivenvoorde

In het bijzonder:Koren Zingen Voor Ouderen

In gesprek met: Ton Milani

Samen zingen doet meer

2

Ze zijn de ziel van het kasteel: de 232 portretten van de

drie families die Kasteel Duivenvoorde gedurende vier

eeuwen hebben bewoond. Het gaat om de familie

Van Wassenaer (13de-18de eeuw), de familie Steengracht

(19de eeuw) en de familie Schimmelpenninck van der Oye

(20ste eeuw). Door overerving heeft een deel van de

collectie het kasteel verlaten. “Een derde, om precies

te zijn”, vertelt Annette de Vries, directeur van Kasteel

Duivenvoorde.

Voor de tentoonstelling ‘Adellijke Familieportretten op

Duivenvoorde’, die vanaf dit voorjaar op het kasteel is te

zien, zijn de ontbrekende stukken opgespoord. “Het was

een hele zoektocht. De meeste portretten zijn in particu lier

bezit. Maar het is heerlijk om een groot deel weer thuis

te hebben.” De tentoonstelling geeft niet alleen een

uniek overzicht van vier eeuwen portretschilderkunst,

maar ook een intiem inkijkje in het leven van de drie

adellijke families. “De portretten zijn zeer dierbaar, ze

horen bij het huis. Er is van de eerste bewoners van het

kasteel, de familie Van Wassenaer, bijna geen huisraad

meer over. Maar nog wel de portretten. De lijn van

portretten van voorouders is nog intact.”

In de 17de en 18de eeuw werden de meeste portretten

geschilderd. “Dat was ook de glorietijd van de portret-

kunst. Het was zien en gezien worden. Nu doen we dat

via Facebook en selfies, toen was een geschilderd

portret de enige manier om jezelf te vereeuwigen.”

Uit de 19de en 20ste eeuw zijn minder portretten over-

geleverd, vaak ook nageschilderd van foto’s. Er is ook

een rijke fotocollectie op het kasteel aanwezig. “Het is

een statische collectie. Alles loopt tot 1960, het jaar waarin

Duivenvoorde een stichting is geworden.” Driekwart van

het kasteel is sindsdien museum, een kwart wordt door

nazaten van de familie Schimmelpenninck van der Oye

nog bewoond en gebruikt en is niet voor publiek

toegankelijk.

De tentoonstelling loopt van 18 april tot 24 oktober 2015.

In het Nationaal Portrettenweekend op 27 en 28 juni

worden voor landelijk publiek en gezinnen uit Zuid-Holland

speciale activiteiten rond de tentoonstelling gehouden.

Fonds 1818 draagt bij aan cultuureducatieve activiteiten

voor kinderen tijdens dit weekend. “Acteurs laten sommige

geportretteerden tot leven komen. En er worden flits-

colleges gegeven door onder anderen Herman Pleij en

Stine Jensen en een historische mode-expert. Ook zijn

er diverse workshops en activiteiten voor kinderen zoals

het maken van selfies.”

www.kasteelduivenvoorde.nl

‘De portretten zijn zeer dierbaar, ze horen bij het huis’

Familieportretten zijn de ziel van Kasteel Duivenvoorde

Deze lente

Jonathan (8) en Suzie (10) met Arent VIII van Wassenaer en

Anna Margaretha van Scherpenzeel en hun zoon Jacob (circa 1650).

3

beste lezer,

Vitrine

Diverse projecten in het kort Pagina 12

Terugblik

De parel van Laak Pagina 14

Van het fonds…

KwartaalcijfersPagina 15

Samen zingen doet meer Waar zouden we zijn zonder muziek? Wie heeft er niet

mooie herinneringen bij een lied, popgroep of componist.

Het leven zonder muziek zou een stuk saaier zijn, denk

ik. Dat geldt niet alleen voor het passief luisteren naar

muziek, maar met name ook voor het actief zingen in

koren. In Nederland zingen een kleine miljoen mensen

in een koor. Wekelijks repeteren zij in schoolgebouwen,

buurthuizen, culturele centra en kerken met hun mede

koorleden om in ieder geval één keer per jaar een mooi

optreden te verzorgen. Uit een grote enquête die we

hebben gehouden onder koorleden blijkt dat de uitvoe-

ringen voor het publiek heel belangrijk worden gevonden,

maar nog belangrijker voor de koorleden is de

ontspanning en de energie die het samen zingen geeft.

Maar liefst 95% van de koorleden geeft dit als belang-

rijkste motivatie aan. Ook de gezelligheid en het deel

uitmaken van een sociaal verband scoren opvallend hoog.

Reden voor Fonds 1818 om initiatieven van koren ruim-

hartig te blijven steunen, waarbij het project ‘Koren zingen

voor Ouderen’ op plek één blijft staan. Verderop in dit

Magazine kunt u meer hierover lezen.

Michel NivardFonds 1818

Inhoud

thema voorwoord

gerelateerd

en meer

Jaarlijks steunt Fonds 1818 zo’n 300 projecten

van koren. Projectkoren maken bijzondere

producties. Pagina 4

Evaluatie Fonds 1818 Samen zingen is niet alleen leuk, het zorgt ook

voor sociale samenhang en is effectief in de

strijd tegen eenzaamheid. Aantal reacties van

koorleden op enquête van Fonds 1818 was

overweldigend. Pagina 8

Koren Zingen Voor Ouderen Dagelijks zingen koren in zorgcentra.

Fonds 1818 brengt vraag en aanbod bij elkaar.

Pagina 9

Ton MilaniHij is de spin in het web van de Delftse koren

en zelf enthousiast zanger. Pagina 10

Fondsen presenteren zich in DelftDelft 22 t/m 27 juni 2015

Voor maatschappelijke organisaties in Delft

zal het de komende jaren een uitdaging zijn

om voldoende financiering voor hun projecten

te vinden. De gemeente moet bezuinigen en

ook andere vaste financiers hebben beperkte

budgetten. Om te laten zien wat er toch

allemaal mogelijk is om plannen te realiseren,

presenteren diverse fondsen zich eind juni

aan de Delftse bevolking. Hoe werken

fondsen werving en sponsoring? Wat is

maatschappelijk ondernemen precies?

Is crowdfunding het gouden ei?

Het Prinsen kwartier is het centrale punt

voor verschillende workshops, spreekuren

en netwerkbijeenkomsten

Lenteprijs 2015 : Voor Morgen

Fonds 1818 en AD Haagsche Courant richten

zich op de dag van morgen. Wanneer we de

wereld voor morgen beter maken, hebben we

samen een betere toekomst. Heeft u ideeën

die hierbij passen? Dien het plan dan in voor

de Lenteprijs 2015 en maak kan op prijzen

van € 1.000,-, € 5.000,- en 10.000,- om het

werkelijkheid te laten worden. Jongeren een

toekomst geven door een schonere omgeving,

betere scholing of goede gezondheid.

Morgen betere contact hebben met de buurt

door een gezamenlijke activiteit. Ouderen

morgen nog een leuke dag geven. U ziet,

binnen zo’n thema is heel veel mogelijk.

Plannen inzenden kan tot en met eind mei.

Maar pas op, laat het geen mañana worden.

www.fonds1818.nl/lenteprijs

Is crowdfunding het gouden ei? Den Haag 16 april 2015

Bij een hele grote groep mensen – de

massa – vaak kleinere bedragen inzamelen

om een project of onderdeel daarvan

mogelijk te maken. Dat is de essentie

van crowdfunding. Het brengt niet alleen

geld in het laatje maar zorgt ook voor

bekendheid en draagvlak. Er zijn

geslaagde voorbeelden te over maar

hoe werkt het echt en is ieder project

wel geschikt voor crowdfunding. Omdat

Fonds 1818 crowdfunding erg stimuleert,

willen we ook handvatten bieden om het

op een goede manier te doen. Daarvoor

biedt het fonds een workshop aan door

Simon Douw van Douw&Koren. Hij is

een van de autoriteiten op het gebied van

crowdfunding en wist al vele grote en

kleine acties tot een succes te maken.

www.fonds1818.nl/actueel

10

0

20

30

40

50

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

10

0

20

30

40

50

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

Goedgekeurde projecten in de periode december 2014 t/m februari 2015

10

0

20

30

40

50

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

Educatie EducatieKunst &Cultuur

Kunst &Cultuur

Natuur & Milieu

Natuur & Milieu

Zorg &Welzijn

Zorg &Welzijn

December 2014

Januari 2015

Februari 2015Aantal projecten Bedragen in Euro’s

Van het fonds...

3

Jonathan (8) en Suzie (10) met Arent VIII van Wassenaer en

Anna Margaretha van Scherpenzeel en hun zoon Jacob (circa 1650).

Thema

‘Zingen op de cadans van de trein’

5

Thema

Er wordt wel gezegd dat er in Nederland meer mensen lid zijn van een koor dan van een voetbalclub. Of dat waar is, valt te bediscussiëren.

Maar zeker is wel dat er veel wordt gezongen. Fonds 1818 steunt jaarlijks honderden producties. Reden om onderzoek

te doen naar het effect van samen zingen. Daarover verderop meer. Eerst lichten we twee bijzondere recente projecten uit:

De Laatste Trein in Delft en de Scratch Muziekdagen Leiden.

Samen zingen doet meer

De Laatste TreinMet een groots publiekstheater – van, voor

en door Delftenaren – werd eind februari

afscheid genomen van het spoorviaduct in

Delft. Op zaterdag 21 februari reed de laatste

trein over het spoorviaduct. En daarmee is

een einde gekomen aan een tijdperk. “Een

lawaaiig tijdperk. Delftenaren die aan de

Spoorzone wonen, hebben veel geluids-

overlast gehad. Als er een trein voorbijreed,

rinkelden de kopjes in de servieskast”,

vertelt Jitske Zitman, projectcoördinator van

De Laatste Trein. Fonds 1818 leverde een

bijdrage van 50.000 euro aan dit project.

De afgelopen acht jaar was het voor de

Spoorzone-bewoners ook flink incasseren

met alle werkzaamheden aan de nieuwe

spoortunnel voor hun deur. Alle reden dus

om de overgang van viaduct naar tunnel niet

geruisloos voorbij te laten gaan. De Laatste

Trein is een megamuziektheaterspektakel

geworden waaraan meer dan driehonderd

zangers, dansers en acteurs hebben mee-

gedaan. “Een uniek project met een nationale

uitstraling”, aldus Zitman. Voor het project

werden interviews met bewoners gehouden

en al deze verhalen, indrukken en anekdotes

verwerkte theatermaker Jens-Erwin Siemsen

in het muziektheaterspektakel, dat zich

in tien scènes op tien locaties aan de

spoorlijn afspeelt.”

Fotoboek Alsof je door een fotoboek van de geschiedenis

van Delft bladert. De trein was 160 jaar lang

net zo bepalend voor het stadsgezicht als de

scheve toren van de Oude Jan in het centrum

van Delft. “De eerste vijftig jaar liep het spoor

gewoon pal voor de huizen op het maaiveld.

Een levensgevaarlijke situatie. Daarom is

er daarna een viaduct gebouwd.” Het vissen

in de spoorvijver, het wachten bij de

spoorweg overgang, het weghalen van de

houten bielzen van het spoor in de Honger-

winter aan het einde van de Tweede Wereld-

oorlog. Al die indrukken werden verwerkt.

“De voor stelling was een anderhalf uur

durende wandeling langs het spoor.

Op tien plekken waren de scènes te zien

én te horen.”

Delft heeft veel koren en speciaal voor dit

unieke spektakel werd het projectkoor

Het Spoor Voorbij samengesteld. “Er is zelfs

speciale muziek voor dit project geschreven.

Muziek waarin de cadans van de trein is terug

te horen.” Op zaterdag 28 februari reed de

eerste trein door de spoortunnel. De bewoners

van de Spoorzone hebben eindelijk rust.

Zouden ze de rinkelende kopjes in de servies-

kast gaan missen? “Ik denk het niet. Ze keken

al acht jaar uit naar het verdwijnen van de

trein. Ze krijgen er bovendien een prachtig

stadspark voor terug.”

‘Zingen op de cadans van de trein’

6

Scratchdag in 1998 werd alleen de Messiah

uitgevoerd. Inmiddels is het uitgegroeid tot

een evenement van vier dagen. Er zijn 3.500

amateurs en een handjevol professionals in

een goede sfeer zeer gedreven bezig met

muziek maken. Elke dag staat een ander

muzikaal programma centraal.” De jongeren-

dag kwam er in 2003 bij. “Een actieve muziek-

docent van een school uit Middelharnis was

toen met een groepje leerlingen naar de

Pieterskerk gekomen. Dat was zo’n succes

dat we er een speciale jongerendag van

hebben gemaakt. Vooral middelbare scholen

met de bijbel hebben interesse. De Messiah

van Händel is namelijk een letterlijke bijbel-

tekst.” Doeven vindt de jongerendag

ScratchStelt u zich de historische Pieterskerk

in Leiden voor, gevuld met ongeveer zeven-

honderd scholieren. Bedenk er ook het

geluid bij dat zo’n grote groep pubers

produ ceert en u heeft een goede indruk van

de Jongerendag Scratch Muziekdagen die

jaarlijks in februari wordt gehouden. “Als

dirigent moet je van goeden huize komen

om met zo’n grote groep jongeren aan de

slag te gaan en in korte tijd een concert voor

elkaar te krijgen. Ze komen ’s ochtends om

tien uur met bussen aan in Leiden en om half

acht ’s avonds geven ze een drie uur durende

uitvoering van de Messiah van Händel. Dat

is echt indrukwekkend”, vertelt Geert Doeven

van de Scratch Muziekdagen Leiden.

Fonds 1818 steunde de jongerendag met

drieduizend euro.

De naam ‘Scratch’ komt van to start from

scratch – beginnen vanuit het niets. “Elke

deelnemer studeert op eigen gelegenheid de

muziek in. Op de dag van uitvoering heft de

dirigent ’s morgens om half tien de handen,

als startsein voor de repetitie”, legt Doeven

het principe uit. “Stichting Scratch Muziek-

dagen Leiden is een vrijwilligersorganisatie

die jaarlijks in de Pieterskerk een vierdaags

muziekspektakel houdt. Bij de allereerste

Thema

verfrissend. “De meeste deelnemers van

Scratch zijn vijftig à zestig jaar. En die jonge

stemmen klinken toch anders. Ik krijg vaak

kippenvel van hoe zuiver ze zingen. Er gaat

nog zo’n onschuld en levenslust van uit.”

Geert Doeven zingt zelf ook. “Ik ben aan het

repeteren voor de Matthäus Passion. Ik geniet

intens van muziek. Soms stop ik tijdens een

repetitie even, omdat ik tranen in mijn ogen

krijg van hoe mooi het klinkt. Zingen geeft

me een geluksgevoel.” In zekere zin heeft

Doeven zijn leven aan zingen te danken.

“Mijn ouders hebben elkaar ontmoet op een

zangkoor. En ze gingen niet voor het zingen

de kerk uit.”

‘ Ik krijg vaak kippenvel van hoe zuiver ze zingen’

7

“Zeker als je in een koor zingt, kun je dat

ervaren. Je gaat letterlijk op in al die

stemmen”, vertelt Joyce Weber. Zij vormt

samen met Conny van Leeuwen De Haagse

Stembevrijders. “Ieder mens heeft een eigen

geluid dat de moeite waard is. Maar soms

lukt het niet om die stem te laten horen.

Wij helpen mensen om hun eigen stem

weer te vinden en voluit te laten horen.”

Stembevrijder word je niet zomaar. Joyce:

“Wij hebben de tweejarige opleiding tot

stembevrijder bij Jan Kortie gedaan. En we

maken ook gebruik van onze ervaring als

remedial teacher en coach.” Als ze hun eigen

stem moeten omschrijven, dan klinkt die

van Conny liefdevol en ondersteunend en

is die van Joyce krachtig met soms een

dissonant. “We vullen elkaar aan.”

Als je Joyce vraagt naar de positieve effecten

van zingen, dan raakt ze niet uitgepraat.

“Een mens bestaat voor tachtig procent uit

water. Dat water vibreert in ons lichaam door

de trillingen van het zingen. Je geeft jezelf

als het ware een massage. Je trilt je hele

lichaam wakker. Je geest wordt helder.”

Thema

Mensen die zich aanmelden bij de Stem-

bevrijders vragen vaak wat het hun gaat

opleveren. “Ze willen dat van tevoren weten.

Maar het is een verkenningstocht. En daarbij

weet je nooit waar je precies uitkomt.”

Zingen is ook een manier van contact maken.

“Soms dring je zingend beter tot iemand door

dan pratend. Zang gaat buiten het verstand

om recht naar het hart. Je kunt ons vragen

als je contact wilt maken met je demen-

terende vader of moeder.”

De Stembevrijders vinden dat het onge-

dwongen plezier in het zingen weer meer

de boventoon mag voeren. “Er zijn veel koren

in Nederland. Maar de toelatingseisen zijn

streng en je moet veel repeteren. Het gaat

teveel om de prestatie, terwijl je ook gewoon

met elkaar kunt gaan zingen.” De circlesongs

zijn daarvoor een mooie vorm. “Dat is een

vrije, improvisatieachtige vorm van zingen.

Bobby – don’t worry be happy – McFerrin

is er bekend mee geworden. Het is een

menselijk orkest, met hoge en lage stemmen

en een vast ritme. Wie wil soleren, stapt in

de cirkel. Het is een heel intuïtieve manier

van zingen en levert verbluffend mooie

momenten op. Iedereen gaat gegarandeerd

met een glimlach naar huis.”

www.dehaagsestembevrijders.nl

De Stembevrijders‘Don’t worry, be happy’

Zing de dokter de deur uitIn veel culturen wordt zingen, vooral samenzang, al sinds mensenheugenis beschouwd als een krachtig medicijn. Maar pas sinds kort wordt daad­werkelijk onderzoek gedaan naar de gunstige invloed van zingen op de gezondheid.

Zingen blijkt gunstig te zijn voor

zowel lichaam als geest. Bij zingen

moet je relatief diep en snel

inademen, waarna je verlengd en

gereguleerd uitademt. Daarmee

versterk je de ademspieren. Bij

intensieve beoefening kan zingen

zelfs tot langdurige veranderingen

in het hart-vaatstelsel leiden.

Patiënten met de ziekte van

Parkinson kunnen veel baat hebben

bij zingen. In meer dan tachtig

procent van de gevallen ontstaan

bij deze ziekte namelijk op enig

moment stem- en spraakproblemen.

De stem blijft beter op kracht en de

patiënt blijft dus verstaanbaar als

er therapeutisch gezongen wordt.

Ook patiënten die een beroerte

hebben gehad, kunnen volgens

het onderzoek baat hebben bij

zingen. De Melodische Intonatie

Therapie (MIT), waarbij patiënten

woorden en zinsdelen zingen,

helpt bij afasie. Bij patiënten met

chronische obstructieve longziekte

(COPD) bleken wekelijkse zang-

lessen de longfunctie te verbeteren.

Zingen zou ook helpen tegen hoge

bloeddruk en ook mensen met

chronische pijn hebben profijt

van zingen.

‘ Soms dring je zingend beter tot iemand door dan pratend’

Als je zingt, maak je endorfine aan. Dat is een stofje dat je een prettig gevoel geeft. Het wordt ook wel het geluks hormoon genoemd. ‘Als je zingt, kun je jezelf even helemaal vergeten.’

8

Thema

Evaluatie Fonds 1818‘Koren hebben een verbindende functie’

In 2011 is Fonds 1818 begonnen met het maken van meta­evaluaties.

“Afgelopen jaren hebben we er circa zeven per jaar

gemaakt”, vertelt Margreet Aantjes-Cozijnsen, adviseur

bij Fonds 1818. Zij evalueerde begin 2014 samen met

haar collega Michel Nivard de koren. “Het fonds steunt

zo’n 400 koren jaarlijks met circa vier ton. Dat is best

een heel groot bedrag. Dan is het ook goed om eens te

kijken wat die koren opleveren aan maatschappelijke

en individuele waarde.” In de enquête die de adviseurs

opstelden, gingen ze op zoek naar de meerwaarde

van het zingen in een koor voor de koorleden.

In totaal stuurden 2.028 koorleden de enquête in.

“Een groot succes.

We werden ook gebeld door mensen die geen internet

hebben, maar wel graag hun ervaringen wilden delen.

Een mevrouw van negentig vertelde hoe belangrijk het

koor voor haar was. Veel naasten had ze niet meer,

maar het koor was haar familie.” Of het zingen een

verbetering in de gezondheid had gebracht, was geen

vraag in de enquête, maar werd wel door heel veel

respondenten als positief neveneffect genoemd.

“Dat was echt opvallend. Zingen geeft zowel ontspanning

als energie. Het is weldadig voor lichaam en geest. Veel

mensen geven aan dat ze zijn begonnen met zingen toen

ze in een persoonlijke crisis zaten.”

Zingen in een koor levert ook vrienden op. “Maar liefst

54 procent van de respondenten gaf aan ook buiten het

koor met koorleden op te trekken. Er ontstaan hechte

vriendschappen die de muziek overstijgen.” Na de

evaluatie was er maar één conclusie mogelijk:

Fonds 1818 gaat door met het steunen van de koren.

“Niet dat daaraan werd getwijfeld, maar dat de uitslag

van de enquête zó positief zou zijn, dat was wel een

verrassing.”

Kijk voor optredens dit voorjaar op

www.fonds1818.nl/korenagenda

‘ Zingen geeft zowel ontspanning als energie’

Koren

aanvragen in 2014

5465goedgekeurd

Fonds 1818 steunde de koren met een bijdrage van in totaal € 166.000Koren Zingen Voor Ouderen

347

€ 295.800

176 zorgcentra

979voor...

korenuitvoeringen

in

€ 461.800Totaal gedoneerd aan koren

Cijfers 2014

In 2001 kwamen bij Fonds 1818 aanvragen binnen die

een perfecte match tot stand brachten. “Er waren koren

die ons vroegen of ze voor ouderen konden zingen.

En zorginstellingen zochten koren die voor hun bewoners

wilden komen zingen. Wij hoefden vraag en aanbod

eigenlijk alleen maar samen te brengen. En zo ontstond

op volstrekt organische wijze het project Koren Zingen

Voor Ouderen. Het is al veertien jaar een succesnummer”,

vertelt Michel Nivard, adviseur bij Fonds 1818. Het aantal

deelnemende koren stijgt nog steeds. “In 2014 waren er

346 koren die aan dit project meededen en gezamenlijk

979 keer optraden. We verwachten dit jaar de duizend

optredens te bereiken. Dat lijkt misschien niet zo heel

veel, maar het betekent dat er elke dag in drie zorg-

centra een koor optreedt. Dat is toch mooi?”

Het mes snijdt bij dit project echt aan twee kanten.

“De bewoners van zorginstellingen hebben een avondje

uit zonder dat ze de deur uit hoeven. En de koren krijgen

de kans om op te treden. Er zijn relatief veel koren en

Koren Zingen Voor Ouderen

niet zo veel podia, dus dit project biedt uitkomst om

aan de performance te werken.” Bovendien krijgen de

deelnemende koren van Fonds 1818 maximaal vier keer

per jaar een bedrag van driehonderd euro. Dat is met

de teruglopende subsidies ook mooi meegenomen.

Overigens doen ook ensembles, toneelverenigingen,

klederdrachtgroepen en een mandolineorkest mee aan

dit project. En er wordt niet alleen voor ouderen opge-

treden, maar ook in instellingen voor gehandicapten en

wijkcentra voor dagopvang. “Maar de koren én de ouderen

zijn in de meerderheid, vandaar de keuze voor deze naam”,

licht Nivard toe. Het regelen van alle optredens is veel

werk. “Het levert ongeveer vijftien uur administratief werk

per week op. Daar is een medewerker van Fonds 1818

druk mee bezig. Op jaarbasis stopt het fonds drie ton in

dit project.”

Toen Fonds 1818 in 2001 met Koren Zingen Voor Ouderen

begon, was zingen nog niet zo hip als nu. “Taarten bakken

en breien zijn ook weer helemaal in. En door televisie-

programma’s als Golden Oldies is er ook weer meer

aandacht voor zangkoren. Maar het zal nooit echt uit de

mode raken. Mensen zingen nu eenmaal graag samen.

Koren zullen er altijd zijn”, verwacht Nivard, die zelf

overigens niet zingt.

Elke bij het project aangesloten zorginstelling mag acht

keer een koor of een ander gezelschap uitnodigen.

“Fonds 1818 stuurt posters naar de zorginstelling.

Die worden ruim op tijd in de instelling opgehangen.

Er zijn ook altijd ouderen uit de buurt welkom. De zorg-

instellingen mogen geen entree heffen voor de optredens

van de zangkoren. Ze mogen uiteraard wel geld vragen

voor de koffie en de versnaperingen”, legt Nivard de

spelregels uit.

Zorginstellingen krijgen steeds vaker de functie van

wijkcentrum, woonkamer van de buurt. “Mensen die nog

wel zelfstandig wonen, maar bijvoorbeeld de avond-

maaltijd in zo’n instelling gebruiken. De optredens van

de koren voorzien ook in een sociale behoefte.”

www.fonds1818.nl/korenzingenvoorouderen

‘ Een avondje uit zonder dat je de deur uit hoeft’

9

In het bijzonder

Politie Mannenkoor Entre Nous in Woonzorgcentrum Duinhage.

‘Mijn benadering is altijd positief. We zijn allemaal amateurs’

Thema

11

Elke maand verschijnt de Korenbrief met nieuws over de koren die zijn aangesloten bij de Federatie van Delftse Zangkoren. Ton Milani schrijft deze brief met veel plezier. “Ik ben net bezig met het nieuwe nummer. Ik doe interviews met koorleden, maak verslagen van concerten die ik heb bezocht en er staat een uitgebreide agenda in. Er wordt zo mooi gezongen in Delft.”

Ton is met pensioen en heeft nu alle tijd om zich op de Korenbrief

te storten. “De brief kwam eerst eens per kwartaal uit. Maar er is

zoveel aanbod, dat ik de frequentie heb verhoogd naar maandelijks.

Dat is best druk, ik doe alles zelf. Maar ach, het houdt me van de

straat. En koren zijn mijn lust en mijn leven.” Hij krijgt veel positieve

reacties op de brief. “Mensen vinden het leuk om de verslagen te

lezen van de concerten die ik heb bezocht. Mijn benadering is altijd

positief. We zijn allemaal amateurs, het plezier dat mensen aan

zingen beleven telt ook mee. Je moet daar niet de professionele

meetlat langs leggen. Maar ook het ene amateurkoor is beter dan

het andere. Ik kijk naar repertoirekeuze, presentatie en uitstraling.

Het oog wil ook wat. Sommige koren maken er echt een feestje van,

andere zouden nog best iets kunnen verbeteren aan hun performance.”

In het begin moest Ton zichzelf bij concerten aanmelden, nu wordt

hij uitgenodigd. “De Korenbrief vervult echt een functie nu de huis-

aan-huisbladen geen recensies meer schrijven over amateurkoren.

Ik heb ook nog een fotograaf zo gek gevonden om mee te gaan naar

die optredens voor een leuke foto bij het verslag. We worden met

alle egards ontvangen. Het is gewoon ontzettend leuk om te doen.”

Ton Milani

Bij de federatie zijn achttien Delftse koren aangesloten. “Er gaan

in totaal 121 digitale Korenbrieven de deur uit per maand. Daarvoor

betalen de federatieleden twee euro per persoon per jaar. En we

houden ook nog twee keer per jaar een presentatie. Niet alle koren

vinden gemakkelijk een podium om op te treden. Dat regelen wij dan

voor ze. Dus al met al best veel service voor die twee euro per jaar.

De gemeente Delft is bijna failliet, de subsidie is gehalveerd. Daarom

is het fijn dat Fonds 1818 de Delftse koren steunt. Het voorziet echt

in een behoefte.”

Het zangaanbod in Delft is heel divers, maar twee evenementen

steken er wat Ton Milani betreft met kop en schouders bovenuit:

“De Meezingmatthäus en De Laatste Trein. Twee unieke projecten

die ik iedereen van harte wil aanraden.”

Na de meezingkoralen uit de Matthäus Passion hebben Netty Zegers

en Jaap Boon mede op aandringen van Ton Milani het initiatief

genomen voor een meezingconcert van de gehéle Matthäus Passion.

Er worden ongeveer vijfhonderd deelnemers verwacht. “Onze federatie

heeft zich vierkant achter dit fantastische initiatief gesteld.” Het

project De Laatste Trein is ook een megaproject. “Een groot aantal

amateurzangers, -musici, -acteurs en -dansers doet aan deze unieke

happening mee. Om de laatste trein die over het viaduct door Delft

rijdt gepast uit te luiden. En de eerste treinloop door de tunnel

feestelijk in te luiden. “Er doen zo’n driehonderd zangers mee.

Onder anderen van het koor Cantarella. Onze eigen dirigent Fitz Hugh,

die vorig jaar bij de Delftse Korencup nog tot de beste dirigent van

de regio werd gekozen, heeft de leiding. Hij heeft de speciale koor-

partijen voor De Laatste Trein zelf uitgeschreven.”

Zingen doet Ton Milani zelf ook. “Niet meer wekelijks, maar in project-

koren. Dat bevalt mij het best. Je kunt kiezen wat je leuk vindt en

het is te overzien. Dat is prettig, want de Korenbrief moet wel op

tijd uitkomen.”

www.federatiedelftsezangkoren.nl

Thema

In gesprek met…

12

Museum Engelandvaarders Aan de Bosweg in Noordwijk

is vanaf juni het Museum

Engelandvaarders te bezichtigen.

In dit museum wordt het verhaal

verteld over de ‘Engeland-

vaarders’: jonge mannen en

vrouwen die tijdens de Tweede

Wereldoorlog uit bezet Nederland

ontsnapten om vanuit Engeland

de strijd tegen nazi-Duitsland

en Japan voort te zetten.

Bijna 2000 Nederlanders zijn in

Engeland aangekomen. In het

museum wordt getoond welke

moeilijkheden zij moesten

overwinnen en wat zij na aan-

komst in Engeland bij de

geallieerde krijgsmacht gingen

doen. Het museum richt zich

met moderne audiovisuele

technieken vooral op jongeren.

www.museum

engelandvaarders.nl

Den Haag en de AtlantikwallDe Haagse bewonersvereniging

Duinoord opent in mei een

herinneringsroute langs sporen

van de Atlantikwall. De bouw

van deze verdedigingslinie van

bunkers heeft ongekende schade

toegebracht, zowel op sociaal

als materieel gebied. Twintig

panelen in het gebied van

Madurodam tot de Goudsbloem-

laan maken inzichtelijk hoe

bepaalde plekken eruitzagen

voor de oorlog en tijdens de

Atlantikwall. Het Museon en het

Haags Historisch Museum sluiten

hierbij aan met de tentoon-

stelling ‘Den Haag en de Atlantik-

wall. Oorlog in de stad van vrede’.

Te zien t/m 1 november 2015.

www.museon.nl

Historische wandeling BezuidenhoutOp 3 maart 1945 bombardeerden

de Engelsen per vergissing een

deel van de Haagse wijk

Bezuidenhout. Zeker 550 mensen

kwamen om, duizenden raakten

dakloos. Om die herinnering

levend te houden, heeft Stichting

3 maart ’45 een historische

wandeltocht geopend. Met foto’s

en verhalen op informatieborden

ontdek je het straatbeeld van

voor en na het verwoestende

bombardement. De wandelroute

is ook interactief: de borden

hebben een QR-code, zodat je

tijdens de wandeling informatie

kunt opvragen met je smart-

phone. Ook is er een speciale

kidsroute gemaakt.

www.3maart45.nl

Publicatie ‘70 jaar Vrede en Vrijheid’De Historische Vereniging

Voorburg brengt in mei het boek

‘70 jaar Vrede en Vrijheid’ uit

over de ruim 400 oorlogs-

slachtoffers die in Voorburg en

Leidschendam hebben gewoond.

Hun namen staan gegraveerd

in het Monument voor Vrede en

Vrijheid in het Sijtwende Park,

dat werd opgericht voor hun

nagedachtenis. Het boek

beschrijft de levens van een

aantal van deze personen. Aan

de hand van gesprekken met

nabestaanden en ooggetuigen,

archiefbronnen en persoonlijke

documenten krijgen zij zo alsnog

een gezicht.

www.historischevereniging

voorburg.nl

Vitrine

1 4

2

3

projecten in het kader van 70 jaar bevrijding

13

Naar de boeren!In het Haags Historisch Museum

is een aangrijpende expositie te

zien over kinderevacuaties tijdens

de Hongerwinter 1944/1945.

Circa 40.000 kinderen uit de

grote steden werden naar het

noorden en oosten van ons land

overgebracht om te overleven.

De reddingsacties vonden plaats

onder zeer moeilijke omstandig-

heden. In de tentoonstelling

vertellen zeven personen, onder

wie vier Hagenaars, die als kind

‘naar de boeren’ zijn gegaan over

hun ervaringen. De tentoon-

stelling is te bezoeken t/m

16 augustus.

www.haagshistorischmuseum.nl

Er reed een trein naar SobiborJules Schelvis en het Nationaal

Symfonisch Kamerorkest hebben

op 2 maart een laatste optreden

van het historische concert

‘Er reed een trein naar Sobibor’

gegeven in het Vredespaleis.

Tijdens het concert vertelde

Schelvis in fragmenten over

de 72 uur lange reis naar het

vernietigingskamp Sobibor.

Hij schetste daarbij een reëel

beeld: hoe zag de wagon er

vanbinnen uit, wie waren zijn

lotgenoten en wat waren zijn

gedachten en emoties tijdens

de verschrikkelijke reis? Het

concert wordt zondag 3 mei

op NPO 2 uitgezonden.

www.erreedeentrein

naarsobibor.nl

The Armed ManIn het Atrium van het Haagse

stadhuis voert het Dutch Jenkins

Choir op 4 mei ‘The Armed Man’

uit. The Armed Man is een

populair muziekstuk van Karl

Jenkins waarin oorlog en vrede

worden bezongen. Het bestaat

uit meerdere delen die ieder

worden ondersteund door zeer

indringende filmbeelden. Het

koor is samengesteld uit leden

van verschillende koren en

bestaat uit zo’n 400 amateur-

musici. Het is de eerste keer dat

dit projectkoor een uitvoering

verzorgt.

www.dutchjenkinschoir.nl

Military History Day In en rondom de Hooglandse Kerk

in Leiden was op 28 maart de

vierde editie van het evenement

Military History Day. Het stond

ditmaal in het teken van 70 jaar

leven in vrijheid. Het was een

dag vol muziek, demonstraties

en vlagvertoon. Zo was er een

parade met muziekkorpsen

door de Haarlemmerstraat en

waren op de Beestenmarkt

historische militaire voertuigen

te zien. De dag werd in de kerk

afgesloten met een bevrijdings-

concert met de Britse vocaliste

Rebecca Robinson en een tap-

toe-indoorshow van The Band

of Liberation & Pipes.

www.marchingband

management.nl

Vitrine

6 8

5 7

Totale donatie aan deze projecten

€ 155.010,­

14

Na een boottocht over de Trekvliet zin om even aan te meren en te genieten? Of om even uit te blazen na een fietstocht? Dat kan sinds ruim een jaar bij Paviljoen Kobus in de Haagse Molenwijk in Laak.

Maar ook voor bewoners uit de buurt is deze nieuwe

uitspanning een heerlijke plek voor een kop koffie,

een lunch, een diner of een feestje. “Bij mooi weer

is het goed toeven op het terras aan het water.

Maar ook als je binnen zit, waan je je buiten doordat

het paviljoen groten deels uit glas is opgetrokken”,

vertelt Sandra van de Waart. Zij is directeur van

Coöperatief Eigenwijzer, het wijk bedrijf in Laak

waarvan Paviljoen Kobus nu onderdeel is. Het wijk-

bedrijf is in 2009 gestart als experiment om langdurige

werklozen te begeleiden tot zelfstandig ondernemer.

Fonds 1818 sloot in 2010 aan met het project

De Uitdaging, waarmee het fonds de samenwerking

tussen diverse organisaties in Molenwijk wil stimu-

leren. Het fonds financierde de bouw van Paviljoen

Kobus en draagt bij aan de opstart van de exploitatie.

De parel van Laak Hoe is het verder

gegaan met projecten

die Fonds 1818

steunde? Werd het een

succes, zijn de doelen

gehaald of is het nog

steeds hard werken?

We kijken terug naar…

Terugblik

Paviljoen Kobus

Het project werd ondergebracht bij Coöperatief

Eigenwijzer. “Wij vinden het belangrijk dat er wordt

geïnvesteerd in de wijk. Dat alle bewoners ervan

profiteren”, aldus Van de Waart. Coöperatief Eigen-

wijzer is een goed voorbeeld van Social Return On

Investment (SROI). “We zijn er heel trots op dat we

chef-kok Johan Euser hebben kunnen strikken. Hij

bereidt heerlijk én betaalbaar eten, zo veel mogelijk

gemaakt van de biologische groenten van stadsboer

Elemam Musa, die gedeeltelijk op het dak van Kobus

worden gekweekt. Zijn groenten en kruiden zijn

ook te koop.”

Het vaste team van Paviljoen Kobus bestaat uit elf

mensen. “Toen we een jaar geleden begonnen,

hadden de gastvrouwen van Coöperatief Eigenwijzer

en de leerlingen van het Esloo College weinig horeca-

ervaring. Nu draaien ze hun hand niet om voor feesten

en partijen. In februari kregen vier van de jongeren met

een Wajong-uitkering hun diploma assistent horeca.

Samenwerkings partner Teamwork zorg er nu voor dat

ze kunnen doorstromen naar een betaalde baan.”

www.kobus.nu

Chef­kok Johan Euser met leerling

van het Esloo College.

Bijen in de Nutstuin

Wist u dat er in de tuin van Fonds 1818 bijen

worden gehouden? Al een aantal jaar staan

er, verscholen in een hoekje, drie bijenkasten

met ieder een bijenvolk. De bijen worden

verzorgd door drie werknemers van het

fonds, die een intensieve imkerscursus

hebben gevolgd. Ieder jaar leveren de bijen

een gestage voorraad Nutshoning.

Belangrijker nog: zij werken hard aan de

bestuiving van bloemen, struiken en bomen

in het stadscentrum. Omdat één van de

fondsimkers binnenkort met pensioen gaat,

is er gezocht naar versterking.

Manja Muiselaar wil deze taak graag op zich

nemen. Zij heeft in de Haagse Archipelbuurt

haar eigen bijenkasten staan en geeft

voorlichting op kleine markten.

Lenteprijs 2015: Voor Morgen

Fonds 1818 en AD Haagsche Courant richten

zich op de dag van morgen. Wanneer we de

wereld voor morgen beter maken, hebben we

samen een betere toekomst. Heeft u ideeën

die hierbij passen? Dien het plan dan in voor

de Lenteprijs 2015 en maak kan op prijzen

van € 1.000,-, € 5.000,- en € 10.000,- om het

werkelijkheid te laten worden. Jongeren een

toekomst geven door een schonere omgeving,

betere scholing of goede gezondheid.

Morgen betere contact hebben met de buurt

door een gezamenlijke activiteit. Ouderen

morgen nog een leuke dag geven. U ziet,

binnen zo’n thema is heel veel mogelijk.

Plannen inzenden kan tot en met eind mei.

Maar pas op, laat het geen mañana worden.

www.fonds1818.nl/lenteprijs

Is crowdfunding het gouden ei? Den Haag 16 april 2015

Bij een hele grote groep mensen – de

massa – vaak kleinere bedragen inzamelen

om een project of onderdeel daarvan

mogelijk te maken. Dat is de essentie

van crowdfunding. Het brengt niet alleen

geld in het laatje maar zorgt ook voor

bekendheid en draagvlak. Er zijn

geslaagde voorbeelden te over maar

hoe werkt het echt en is ieder project

wel geschikt voor crowdfunding. Omdat

Fonds 1818 crowdfunding erg stimuleert,

willen we ook handvatten bieden om het

op een goede manier te doen. Daarvoor

biedt het fonds een workshop aan door

Simon Douw van Douw&Koren. Hij is

een van de autoriteiten op het gebied van

crowdfunding en wist al vele grote en

kleine acties tot een succes te maken.

www.fonds1818.nl/cursussen

10

0

20

30

40

50

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

10

0

20

30

40

50

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

Goedgekeurde projecten in de periode december 2014 t/m februari 2015

10

0

20

30

40

50

100.000

0

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

Educatie EducatieKunst &Cultuur

Kunst &Cultuur

Natuur & Milieu

Natuur & Milieu

Zorg &Welzijn

Zorg &Welzijn

December 2014

Januari 2015

Februari 2015Aantal projecten Bedragen in euro’s

Van het fonds...

15

Algemene informatie

Aanvraagprocedure

Aanvragen voor een donatie kunnen

ruim voor aanvang van het project

schriftelijk bij Fonds 1818 worden

ingediend. Kijk voor meer informatie

op fonds1818.nl. Voor jongeren tot

24 jaar geldt een speciale, eenvoudige

procedure. www.fonds1818-24.nl

Meer informatie

Heeft u vragen over de criteria voor een

donatie, over het opstellen en indienen

van een aanvraag bij Fonds 1818 of

over fondsenwerving in het algemeen?

Kijk op www.fonds1818.nl of neem

contact op met onze afdeling

Communicatie op 070 375 49 57 of

info@fonds1818.nl

Colofon

Fonds 1818 Magazine is een uitgave

van Fonds 1818 en verschijnt vier maal

per jaar.

Redactie: Corien Bosch

Redactionele ondersteuning:

Martine Vinkesteyn

Interviews: Floor de Booys

Fotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk

en diverse fotografen en bruikleen-

gevers van de beschreven projecten

Concept en vormgeving: Ontwerpwerk

Lithografie en druk: ANDO Graphic

Ook het Fonds 1818 Magazine ieder

kwartaal ont vangen? Stuur een email

naar info@fonds1818.nl of meld u aan

via de website. Een abonnement

is gratis.

Noordwijk Hillegom

Noordwijker -hout

Lisse

Oegst-gees t

W assenaar

Leiden Leider-dorp

Voor -schoten Zoeter-

woude

Den Haag

Leidschendam-Voorburg

Zoetermeer

Rijswijk

Pijnacker-Nootdorp

Delft

Midden -Delfland

Katwijk

Den Haag

Teylingen

Fonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en de Bollenstreek.

U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste

en weet wat nodig is. Dankzij u worden

woonwijken weer leefbaar, leren allochtone

vrouwen fietsen, worden monumenten

gerestaureerd, worden er theater -

voor stellingen gemaakt, leren jongeren

met elkaar discussiëren en kunnen

met olie besmeurde vogels

weer vliegen. Wij nodigen u

van harte uit om uw ideeën

en projecten met ons

te delen. U het project,

wij het geld.

Om de deskundigheid van vrijwilligers te bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse work-shops, cursussen en kennisbijeen komsten aan. Alle cursussen zijn gratis.

Workshop fondsenwervingU leert de fondsenwereld in het algemeen en Fonds 1818 in

het bijzonder kennen. Na afloop weet u aan welke eisen uw

aanvraag moet voldoen en wat fondsen van u willen weten.

Workshop crowdfundingCrowdfunding biedt vele mogelijkheden, maar is geen

‘easy money’: het vereist een slimme campagne. Aan de

hand van aansprekende voorbeelden leert u alle ins and

outs van deze methode.

Cursus projectplan schrijvenVoor elk project is een SMART projectplan onmisbaar.

U leert hoe u uw ideeën omzet in duidelijke doelen,

afspraken en acties.

Basiscursus penningmeesterU leert onder andere een begroting en een balans te maken,

de financiën van uw organisatie goed te beheren en doelen

voor de toekomst te stellen.

Cursus bestuur en managementWat zijn precies de taken en verantwoordelijkheden van

bestuursleden? Deze cursus biedt theoretische kennis over

goed bestuur en veel ruimte om ervaringen uit te wisselen.

Cursus sponsoringSponsoring is al lang niet meer het plaatsen van een logo

op een sponsorbord of in een krantje. U krijgt concrete

handvatten om ondernemende partners te vinden en

effectief bij uw stichting te betrekken.

Ga voor meer informatie, data, tijden, locatie en aanmelden naar www.fonds1818.nl/cursussen.

Cursussen 2015

RIVIERVISMARKT 4 2513 AM DEN HAAG

POSTBUS 895 2501 CW DEN HAAG

070 364 11 41 - INFO@FONDS1818.NL fonds1818.nl