Fertiliteit na chemotherapie

Moderator Dr J.J. Wegman

1st author / speaker

Prof Dr C.B. (Nils) Lambalk Mede auteurs

Dr Ina Beerendonk RadboudMC Drs Inge Peters, LUMC

Dr Norah van Mello

Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ)

Naam: [ Cornelis B (Nils) Lambalk ] Organisatie: [ VU Medisch Centrum ]

☐

Type van verstrengeling / financieel belang Naam van commercieel bedrijf

Ontvangst van subsidie(s)/research ondersteuning: Merck, Ferring

Ontvangst van honoraria of adviseursfee: -

Lid van een commercieel gesponsord ‘speakersbureau’: -

Financiële belangen in een bedrijf (aandelen of opties): -

Andere ondersteuning (gelieve te specificeren): -

Wetenschappelijke adviesraad: -

Ik heb geen 'potentiële' belangenverstrengeling

Ik heb de volgende mogelijke belangenverstrengelingen:

Wie ben ik? • Gynaecoloog afdeling Voortplantingsgeneeskunde VUmc,

Amsterdam • Bestuurslid Nederlands Netwerk voor

Fertiliteitspreservatie (NNF) • Medeauteur vorige richtlijn

– http://www.oncoline.nl/behoud-ovariele-functie-na-kankerbehandeling

• Zorg – Patiënten met ovarium uitval

• Aangeboren • Later verkregen

• Onderzoek – Fertiliteit na kanker op kinderleeftijd – Ovarium veroudering

Richtlijn

Richtlijn Fertiliteitsbehoud bij vrouwen met

kanker

2007 2009 2016

Richtlijn

Inhoud • Wat zijn de gevolgen op de voortplanting?

– Van kanker en behandeling daarvan • Hoe is vruchtbaarheid te onderzoeken?

• Wat is er aan te doen? – Voor de start van kankerbehandeling – Tijdens kankerbehandeling / preventie

strategieën

• Schade brein • Schade geslachtsorganen

– Ovaria (verlies eicel voorraad) overgang – Uterus (vascularisatie stoornissen)

prematuriteit

– Testis (stop spermatogenese) azoospermie

• Schade afhankelijk van – Aard chemo en totale dosis – Dosis radiotherapie – Aard chirurgie

Gevolgen van behandeling kanker op voortplanting

Wat is er aan te doen? • Alternatieve protocollen

– Bv geen alkylerende middelen • Preventieve methoden

• Preservatie:

– Oocyt – Embryo – Ovariumweefsel – Zaadcellen – Testis weefsel

• Overige

Preventieve maatregelen

• Onderdrukken ovarium activiteit – GnRH agonisten

• Effectiviteit

– Bewezen niet effectief bij lymfomen – Enig bewijs van effectiviteit bij

mammacarcinoom

Preventieve maatregelen

• Onderdrukken ovarium activiteit Anticonceptiepil

• Effectiviteit – Geen bewezen effect

Preventieve maatregelen • Ovarium transpositie • Bij radiotherapie kleine

bekken (< 40 Gy) • Dan 60-80 % behoud

ovarium functie

Irtan 2013

Invriezen

• Embryo’s

• Eicellen • Ovarium cortex

• Zaadcellen • Stamcellen uit testikels (voor de

puberteit)

Invriezen embryo’s

• Spoed IVF

• Invriezen alle embryo’s

• Tijdsinterval 2-6 weken

• Lichamelijke en geestelijke conditie

• Partner?

• Alternatieve stimulatie bij hormoongevoelige tumoren

• Implantatie 8-30% per ontdooid embryo

Invriezen Eicellen

“IVF” stimulatie wel nodig!

Invriezen Eicellen

• Vitrificatie • Niet meer experimenteel • Normale zwangerschapsresultaten (indien

> 20 oocyten in de vriezer) • Risico’s voor nageslacht? Er zijn intussen

> 1000 gerapporteerde gezonde kinderen geboren

Succeskansen

Eicellen: LBR 4-6 % per gevitrificeerde eicel Embryo’s: LBR 8-20 % per cryo-transfer

Practice Committee ASRM 2013

NVOG IVF-resultaten NL 2014

Transplantatie ingevroren eierstokweefsel

• Orthotoop • Heterotoop • Xenografting

Cryopreservatie eierstokweefsel

• Herstel vruchtbaarheid na terugplaatsing? • > 90 kinderen geboren • In Nederland 1 ½ baby; 1 miskraam. Bij 6

transplantaties • Wereldwijd 1 kind van ovariumweefsel

onvolwassen vrouw • Risico´s? • Effect op nageslacht?

Risico´s cryopreservatie ovariumweefsel

• Algemene risico’s van algehele anaesthesie en laparoscopie

• Schade aan eventueel resterende vruchtbaarheid

• Reimplantatie kankercellen

Risico van metastasering naar ovarium

• laag risico: Wilms-tumor, Ewing-sarcoom,

borstkanker (stadium I-III), NHL/HL, rabdomyosarcoom, osteosarcoom, plaveiselcelcarcinoom van de cervix

• matig risico: adenocarcinoom van de cervix,

coloncarcinoom, borstkanker (stadium IV of infiltratief lobulair)

• hoog risico: leukemie, neuroblastoom, Burkitt-

lymfoom

Jeruss and Woodruff NEJM 2009

Draagmoederschap

Baarmoeder transplantatie

Fertiliteitspreservatie Wat is er mogelijk in Nederland?

• Spoed IVF met invriezen embryo´s – IVF centra

• Vitrificatie van eicellen – IVF centra

• Cryopreservatie eierstokweefsel – UMCN, LUMC, EMC

• Zaadcellen invriezen – IVF centra en spermabanken

• Prepuberaal testis biopt voor stamcellen – AMC, UMCN

• Draagmoederschap – VUMC

Indien geen fertiliteitspreservatie Wat is er mogelijk na

behandeling? • Wachten op spontaan herstel

• Hormoon vervanging

• Eiceldonatie

Alternatieve opties

• Acceptatie • Eiceldonatie • Pleegouderschap • Adoptie

• de verwachte schade aan de

ovariumfunctie door kankerbehandeling • de toelaatbaarheid van ontstane

vertraging in geval van fertiliteitspreservatie

• de kans op zwangerschap hierna • de risico's die dit alles met zich mee zou

brengen • alternatieven

Counseling

Counseling

Fertiliteit preservatie

bij vrouwen met kanker, genderdysforie, Turner of ernstige endometriose

Innovatie-indieners: Mariëtte Goddijn, CVV, AMC Judith Huirne & Nils Lambalk, Gyn-Gender-VPG, Vumc Projectleider: Norah van Mello

Plan van aanpak

2017 2018 Pilot

studie

Kwalitatieve interviews

Oncologie

Genderdysforie Turner

Endometriose

Discrete choice experiment

Zorgpad ontwikkeling

Oncologen

Hematologen Kinderartsen

Chirurgen Gynaecologen

Verpleegkundigen IVF laboratorium

Interactieve APP

Eicelvoorraad

Organisatie en logistiek