donderdag 5 september 2013vrijdag 6 september 2013

zaterdag 7 september 2013zondag 8 september 2013

DuikvluchtSTUDIO ORKA & THEATER ANTIGONE

© Phile Deprez

Studio Orka is uitgegroeid tot een grote naam binnen het jeugdtheater. We praten met Martine Decroos en Philippe Van de Velde, de twee drij-vende krachten achter dit Gentse theatergezelschap.

© Phile Deprez

Jullie bestaan binnenkort tien jaar. Hebben jullie speciale plannen?Martine Decroos: “Het is bijna tien jaar geleden dat we Studio Orka opgericht hebben. Om dat te vieren gaan we volgen-de zomer tien dagen lang voorstelllingen hernemen tijdens de Gentse feesten. Want eigenlijk heeft bijna niemand onze eerste voorstellingen gezien. We speelden toen altijd voor een beperkt publiek.”

In de meer recente voorstellingen kunnen jullie een groter publiek ontvangen?Martine: “Duikvlucht is gemaakt in opdracht van De Zomer van Antwerpen. Hierdoor moesten we voor een groter publiek werken, waar we in het begin wat schrik voor hadden. Maar we zien nu wel dat het geen slechte stap is geweest voor Orka. We hoefden zeker niet in te boeten op gevoeligheid.” Philippe: “Duikvlucht is wel een ander soort voorstelling geworden dan bijvoorbeeld Lava, een bodemonderzoek. Het is goed dat we dat gedaan hebben, maar ik wil zeker nog terug kunnen naar het intieme van onze eerste producties. Je moet af en toe wel eens een grotere voorstelling maken. Het was sowieso een uitdaging om een voorstelling te maken met een groter pu-blieksaantal.Programmatoren vinden het boeken van kleinschalige voorstelling niet altijd evident.”Martine: “Daar zijn twee redenen voor: onze uitkoopsom is niet in evenwicht met het publiek dat slechts kan komen kijken en daarnaast betalen jongeren en kinderen erg weinig voor theater. De loonkost van de spelers binnen jeugdtheater is echter dezelfde als in het volwassenencircuit. Dus horen we al tien jaar van alle programma-toren dat we zó verlieslatend zijn. Dat was ook een belangrijk punt in ons subsidie-dossier. Zorg alsjeblief dat wij wat meer middelen krijgen, waardoor wij onze voor-stellingen betaalbaar kunnen houden en geen artistieke toegevingen moeten doen. Want als we dat wel doen, is het om zeep. Met onze structurele subsidie is er nu meer mogelijk. In realiteit werken we natuurlijk keihard voor Studio Orka, het is ons kindje. We kunnen ons beter omringen door bijvoorbeeld een goede productieleider aan te nemen. We kunnen de mensen met wie we samenwerken beter soigneren. Als je continu naar lucht moet happen hou je het niet vol.”

Jullie zeiden in een interview maar een voorstel­ling per jaar te maken, houdt die regel nog altijd stand?Martine: “Ja, voor ons is één voorstelling voldoende. We zijn beiden niet full time in dienst van Studio Orka. We hebben daar-naast ook een ontwerpbureau. Philippe is van opleiding interieurarchitect. Ik geef ook deeltijds les in het kunstonderwijs in Eeklo. We voelen ons niet honderd procent afhankelijk van subsidies en dat maakt dat er steeds een mooi evenwicht is tussen rust en vechtlust en goesting om te maken..”Philippe: “Wij kunnen denken: ‘stel dat de subsidies niet doorgaan, dan hebben we nog steeds ons ontwerpbureau.” Martine: “Maar we hebben die andere projecten ook nodig. Als ik met kinderen werk, is dat voor mij een continue toets-steen. Ik neem regelmatig schetsen van Philippe mee naar mijn klas. Zo kunnen we voorzichtig verhaallijnen en persona-ges aftoetsen.”

Jullie spelen met Duikvlucht in Vilvoorde. Leuke locatie?Philippe: “We zijn nu volop aan het opbou-wen (het interview vond plaats op maandag 2/9, K.B.). Al ons materiaal is overgekomen uit Genk. We zitten langs het Albertkanaal in Vilvoorde, geen slechte plek.”Martine: “We zijn wel een beetje bezorgd over de windrichting. We hopen op zuid-oostenwind, dan hebben we minden last van de vliegtuigen. Ik heb gemaild naar een nichtje van ons dat piloot is. Zij vertelde dat er bij een hittegolf vaak zuid-oosten-

wind is, waardoor de vliegtuigen in de andere richting opstijgen. Bij locatietheater moet je overal rekening mee houden.”

Hoe komt een voorstelling van Studio Orka tot stand?Philippe: “We beginnen met brainstorm-sessies waarbij alles aan bod kan komen: boeken die we gelezen hebben, de actuali-teit van de dag, tentoonstellingen, ...” Martine: “Philippe die kan tijdens zo’n ses-sie soms de hele tijd zwijgen tot hij plots met een briljant idee voor de dag komt. Philippe en de spelers laten zich werkelijk door alles inspireren.”Philippe: “Bij Duikvlucht is het verhaal nog enorm veel veranderd. We hadden zoveel verschillende ideeën: er zou een meisje zijn, of een vrouw die haar man verlaten had, of iemand die uit het huwelijksbootje stapte.”

Studio Orka voert vaak eenzame figuren op, of niet? Martine: “Vind je? Ja we zijn wel gefasci-neerd door mensen die in de marge leven…het moeilijk hebben. Maar we zoeken ook altijd de contrasten op tussen de persona-ges.In Duikvlucht zitten wel enkele figuren uit de rand van de maatschappij.”

Welke reacties krijgen jullie van de kinderen? Martine: “Ik heb het gevoel dat kinderen echt diep geraakt kunnen worden door onze voorstellingen. In Mijnheer Porselein sterft er een personage. Zijn vriend Bruno huilt tranen met tuiten. Enkele maanden na de voorstellling kreeg ik een e-mailtje van een mama. De oma van haar zoontje was gestorven. Hij leek onbewogen, maar zei plots :‘mama, ik voel mij zoals Bruno’. Blijkbaar had hij dat al die tijd onthouden.”

Karolien ByttebierStefan Moens

Studio Orka zou Studio Orka niet zijn zonder de waaier aan technische hoogstandjes die in elke voorstelling opduiken. De verantwoordelijken: een bonte ploeg knutselaars met een hart voor theater. De dagkrant slaagde erin de volledige groep te strikken voor een chaotisch, maar enthousiast interview.

De voorstellingen van Studio Orka staan bekend om hun spectaculaire technische verwezenlij­kingen. Welke technische bagage verwachten jullie van iemand die ervan droomt jullie team te vervoegen?

“We moeten van alle markten thuis zijn. In bijna elke voorstelling zit wel iets met pneumatiek. We werken en spelen heel veel met luchtdruk. Onze technische ploeg bestaat uit mensen met een heel diverse achtergrond: van productontwikkeling en beeldhouwen, over theatertechniek en boomverzorger.”

De installaties die jullie bouwen lijken niet altijd zonder gevaar. Hoe streng zijn jullie qua veilig­heidsvoorschriften?

“Er zijn natuurlijk veiligheidsvoorschrif-ten, maar we durven creatief zijn (algemeen gelach). Soms werken we met elektriciteit op een plaats vlakbij een grote hoeveel-heid water. Over zo’n dingen moet je natuurlijk grondig nadenken. Er moet een speciale aarding aanwezig zijn voor het geval er toch iets in het water zou vallen. Alles moet dan onmiddellijk afspringen. Ons veiligheidssysteem leek op wat je in je badkamer hebt.”

“Bij Duikvlucht zijn er een soort van wan-delbruggen waar de acteurs over lopen. Die moeten behoorlijk stevig zijn en dat testen we dan ook uit. Hoewel zo’n test in het atelier niet altijd betrouwbaar is. We nemen soms wel risico’s. Veel van ons werk is gebaseerd op een proces van trial and error.”

Op basis waarvan bouwen jullie dingen? Krijgen jullie voor elke voorstelling een script toege­schoven?

“Nee, helemaal niet. Eigenlijk weten we wanneer we het decor beginnen creëren nog niet goed waar het verhaal naartoe gaat. De voorstelling is echt een samenwer-king, zowel wij als de artistieke ploeg bren-gen evenveel bij tot het verhaal. Tijdens het maakproces gebeurt dat heel organisch. Soms geven wij de acteurs iets waardoor ze hun verhaal op de techniek afstem-men, op andere momenten horen wij iets van het verhaal waardoor we inspiratie krijgen voor nieuwe dingen. Hoe sneller wij klaar zijn met het decor, hoe beter voor de acteurs eigenlijk. Dan kunnen ze het verhaal er nog aan aanpassen. Vaak is het ook omgekeerd: dat wij dingen maken die uiteindelijk niet gebruikt worden tijdens de voorstelling. We moeten opletten dat het ook niet te veel techniek wordt. We mogen ons amuseren met onze opstellin-gen, maar daar mag het niet eindigen. Er moet in gespeeld kunnen worden. En soms botst het, ja. Maar in ieder huwelijk moet het soms eens botsen toch? (gelach).”

Wat is het argument om iets niet te gebruiken?“Als het niet in het verhaal past. Of omdat de acteurs het niet gespeeld krijgen. Bij Jacobsneus bijvoorbeeld hadden we van een strijkplank een surfplank gemaakt. Uiteindelijk bleek het te moeilijk voor de actrice om het ding ook echt te gebruiken en dan gaat dat idee verloren. Wel jammer, want je hebt er dan al een heleboel tijd in gestoken. Soms ontstaat er dan zelfs een soort kettingreactie: omdat een idee onbruikbaar werd, past een ander ook niet meer, enz. Eigenlijk moet je als acteur bij Studio Orka soms ook wat technisch onderlegd zijn.”

“Soms evolueert het verhaal gewoon in totaal iets anders. Bijvoorbeeld bij Mister More, Lady Less, waar het oorspronkelijk idee was om een nieuwe levensvorm te bouwen. Een soort van huis waarin je op een nieuwe manier zou functioneren. Het heeft alle vormen aangenomen. En dan wordt het plots een securitymodule. Zeker bij die voorstelling hebben we veel bochten genomen voor het eindresultaat er was.”

Zorgt de techniek ook voor een bepaalde esthetiek?

“Je maakt dingen in de hoop dat ze een beeld opleveren in de voorstelling, al weet je niet altijd juist wat. De rails in Jacobsneus bijvoorbeeld, daarvan weet je meteen dat het voor sterke beelden zal zorgen.”

Een museum?“Volgend jaar bestaat Studio Orka tien jaar. Het zou kunnen dat we dan wel iets gaan doen met al onze installaties. In het atelier staan er nog een heleboel dingen die nooit in een voorstelling gebruikt werden, het zou wel interessant kunnen zijn om die ook eens te tonen.”

Studio Orka, hoe komt een mens er eigen-lijk op om zijn theatergezelschap zo te noemen? Al is theatergezelschap niet echt het juiste woord. Studio Orka bestaat sinds 2010 officieel uit twee delen. Met Studio Orka BVBA werken ze in opdracht van allerlei organisaties aan creatieve vormgeving of bijzondere tentoonstellin-gen. Studio Orka vzw maakt locatievoor-stellingen. Martine Decroos en Philippe Van de Velde geven ons meer uitleg over de naam Studio Orka: “Eigenlijk wilden we ons eerst Studio Gagarin noemen, naar de Russische astronaut Joeri Gagarin, de eerste mens in de ruimte. Maar blijkbaar was Gagarin Studio al geregistreerd. Op een tentoonstelling stootten we op een foto van een arm met een tatoeage van een orka op. Orka’s zijn mooie dieren die bovendien heel krachtig zijn.

Karolien ByttebierStefan Moens

REDACTIE Filip Tielens, Karolien Byttebier, Stefan MoensVORMGEVING Mies Van Roy

DIT KRANTJE IS EEN EXTRA UITGAVE VAN HET DAGKRANTTEAM VAN HET THEATERFESTIVAL

LEES ALLE ANDERE DAGKRANTEN ONLINE OP WWW.ISSUU.COM/HETTHEATERFESTIVAL

FESTIVALCENTRUM KAAITHEATER Sainctelettesquare 20, 1000 BrusselKAAISTUDIO’S Onze-Lieve-Vrouw Van Vaakstraat 81, 1000 BrusselBRONKS Varkensmarkt 15-17, 1000 BrusselFESTIVALKEUKEN doorlopend geopend van 12u tot 20u30 in KaaicaféONLINE www.theaterfestival.be, www.facebook.com/het.theaterfestival

Studio Orka staat al een heel tijdje bekend om haar bijzondere locatietheatervoorstellingen die niet alleen kinderen maar ook volwassenen doen lachen en ontroeren. De eerste vier voorstel-lingen van Studio Orka speelden in verschillende parken, maar voor hun laatste vijf producties zocht het Gentse gezelschap specifiekere locaties op. Zo speelde Bernnina in een oud heren-huis, werd het publiek in Warmoes opgevangen in een moestuin-tje, speelde Mister More, Lady Less zich af op de parking van een supermarkt, vind je Duikvlucht aan de oever van een rivier en daal je als toeschouwer van Jacobsneus af tot de onderste verdieping van een kelder.

WARMOES

© Phile Deprez