Examen Prof - gkjette.minf.begkjette.minf.be/wordpress/wp-content/uploads/2014/11/MA2... · Web...

Examen Prof. B. Velkeniers:

1) Algemene semeiologie :

Huid:

- Icterus Wanneer serumbilirubine 2x hoger is dan normale waarden (=<1 mg/dl) neerslag in weefsels (met hoge doorbloeding). Gele huid: > 3 mg/dl, subicterus: 1 – 3 mg/dlHoofdzakelijk in sclerae (veel bloedvaten) en mucosa, als over ganse huid: zeer hoge concentraties. De sclerae is de meest goevoelige plaatsOorzaken:

- Excessieve bilirubineproductie door vernietiging RBC (hemolytische anemie)- Obstructieve leverziekten (donkergeel – oranje); vaak geassocieerd aan pruritis (=jeuk)Kan door galwegobstructie of een intrahepatische obstructie (levercirrose, hepatitis)Indien geaccosieerd met bleke stoelgang en donkerurines spreekt men over een cholestatische of obstrutieve icterus: het urobillinogeen kan de darm niet bereiken. abdominale pijn

Cave:- Carotinemie: geel – bruine verkleuring, bilirubine: bij carotinemie verkleuren

handpalmen ook geel en carotinemie tast de sclerae niet aan. Bij geelzucht gaan de handpalmen enkel aangetast zijn ls bilirubine in zéér hoge concentratie aanwezig is.(wortelen-lycopeen)

- Fluoresceïne- Picrinezuuringestie

Diffuse hyperpigmentatie- Erythema

- In algemene vasodilatatie (bvb hoge koorts, plots igv flushes)- Gelokaliseerd (exanthemen) - In aan zon blootgestelde delen: fotosensibiliteit (bvb facies, handen)

o LED (lupus erythematodes dissiminatus antikernantilichamen), soms ook blaasjeso Porfyrie (stoornis heemmetabolisme), erytheem maar kan ook ergero Geneesmiddelen (amiodarone, vibramycine)

Palmair erytheem: chronisch leverlijden Mononucleosis infectiosa: morbidiforme rash + koorts, keelpijn en recent ingenomen augmentin

Cyanose- Livedo reticularisHuidverkleuring ovv net, meestal extremiteiten, soms thv romp“blauwachtige strepen” meestal op oudere leeftijd

- Bindweefselziekte (vasculitis)o Polyarteritis nodosa (vasculaire aandoening middelgrote bloedvaten) kan gepaard

gaan met ulceratieo Dermatomyositis (meestal op onderliggende neoplasie: rode eruptie (hemiotrope

rash) gelaat, extensorzijde OL en BL, vermagering, proximale spierzwakte

Examen Prof. B. Velkeniers: 1 / 34

(slikmoeilijkheden))o Reumatoide artritiso LED (spaart typisch nasolabiale plooi= lupus masker(vlindervormig))o Reactie op farmaca

- Pancreatitis- Bacteriële endocarditis

DD: Cutis marmorata tgv koude (niet ernstig! Vaak bij jonge adolescenten)Nota: gewrichtsklachten en fotosensibel erytheem wijst op lupus

- Telangiectasie : spider angiomata kenmerken kennen (zie slides)Telangiëctase: dilatatie van eindbloedvaten

- CREST- Sclerodermie- Hereditaire hemorrhagische telangiectasie (Osler-Weber-Render: in gezicht en GI: melena)

Spider telangiëctasieën: arteriële telangiëctasieën in het gebied van v.cava superior (= spider angioma)

- Kersrood- Van zeer klein tot 2cm- Central body, soms verheven, met errond erythema en radiaties- Vaak pulsatiliteit in body wanneer men erop duwt- Bij duwen op het body, verdwijnt de spider- Oorzaken

o Leverziekte (cirrose): onvoldoende detoxificatie van VD stoffen thv de vena cava superior (hals, bovenarm en dus niet op de buik)????

o Zwangerschapo Vitamine B deficiëntieo Bij sommige normale mensen

- Petechieën/Ecchymosen/PurpuraPetechieën: kleine puntvormige (<1mm) rode hemorrhagieën die niet verdwijnen bij druk, vaak ter hoogte van de extremiteiten

- = teken van capillaire of bloedplaatjeslijdenOorzaken plaatjeslijden: splenomegalie, DIC, ITP = immune thrombocytopenische purpura (vaak bij kinderen, gammaglobulines bij volwassenen), TTP, verminderde aanmaak, bv leukemie of alcoholintox merg), verhoogde afbraak bij splenomegalie door PAHT- 30% van patiënten met bacteriële endocarditis (kleine perifere vaatembolie)- Capillaritis = inflammatie van capillairen, bvb necrotiserende vasculitis (bindweefselziekten,

drug-reacties)Ecchymosen = bloedextravasatie >1mm (groter als purpura)

- Meestal tgv bloeding uit grotere bloedvaten of nog tgv stollingstoornissen (paars-blauw groen, geel en bruin) (traumatisch of bloedingsneiging)

- Pathognomonisch (kenmerkend voor een bepaalde ziektetoestand)o Sarcoidose (peri-orbitale bloeding racoon eyes)o Vit C deficiëntie (scorbut, saddle-like)


- Iatrogeen bij heparinetoediening- Corticosteroidtherapie: aantasting vaatwand- Meningococcensepsis bij kinderen- Rickettsia: hoge koorts + bloedingsneiginge ( hemorragische koorts, ebola koorts)- Levercirrose: verlenging PT en aPTT waardoor ze makkelijk en spontaan hematomen doen

o Minder aanmaak stollingsfactoreno Cholestatische icterus: minder absorptie vit K

Purpura- Elke vorm van grote bloeding ondergaat karakteristieke kleurverandering: als rood bloed-O2

paars- Vooral

o Idiopathische thrombocytopenische purpurao Thrombotisch thrombocytopenische purpura: koorts! o Henoch-Schönlein purpura: glomerulonefritiso Purpura fulminans: neonataal, idiopatisch of acuut infectieus (meningokok)

- Steeds palperen: palpabele purpura (Ag-Al complex) is steeds pathologisch- Indien palpabel kan dit wijzen op een acute inflammatie met aantasting van de middelgrote

bloedvaten van de huid (vasculitis of bacteriemie)- Septisch embool: purpura+ ulceratie- Febriele patiënt met purpura, papulen en vesikels: meningococcemie, gonococcemie,

stafylokok, enterovirus, ricketsia)

- Maligne huidtumoren : NIET KENNENHuidtumorVlek die plots begint de groeien, donkerder wordt en in volume toeneemt. Pigmentatie is variabel in het letsel (zowel zones van hyper als hypopigmentatie aanwezig wat een uting kan zijn van een imuunreactie op het melanoom)). Belangrijk is te kijken naar een wijziging in het aspect van moedervlekken om vroegtijdig te kunnen ingrijpen. Maligne melanoom

- Aantal kleuren: rood (immunologische reactie), witte kleur (depigmentatie) of blauwe kleur (vrij specifiek voor melanoom)

- Uitstrekken van het letsel kan onregelmatige pigmentatie zichtbaar maken- Suggestieve tekens

o Asymmetrieo Onregelmatige rando Diameter >6mmo Verheven onregelmatig oppervlako Snelle groei

- Het letsel kan pontaan verdwijnen mar kan dan later aanleiding geven tot meta’s- 2 vormen: oppervlakkige spreiding of nodulair

- Xanthoma’s en xanthelasmataXanthoma’s hyperlipidemie, meestal aangeboren lipide afwijking

- Eruptief


- Tubulen- =opstapeling van cholesterol en ander vet aan de extensorzijde van de pezen (handen) ook

achilespees en thv de knieën (vnl teveel cholesterol)- Aangeboren afwijking van de TRG pancreatitis, eruptieve xanthomen,

hepatosplenomegalieXanthelasmata: gele letsels peri-oculair (hypercholesterolemie), soms familiaal

- Sclerodermie Huid is strak gespannen, kan niet opgepikt worden

PruritusNierinsufficiëntie: uremieObstructieve icterus: galzoutenLeukemieHodgkin lymfoom: proteolytische enzymenZwangerschapMastocytose: histamineParasitoseCarcinoid syndroomAllergie: histamineHyper- of hypothyroidie: verandering huidstructuur

FlushingMenopauzeEmotiesCarcinoid syndroomAlcohol inname bij Hodgkin (alcohol intolerantie, secretie vasodilatators?)Polycythemie (Vaquez)Hyperthyroïdie

Nagels :

- Clubbing : oorzakenClubbing = digitaal hippocratisme, verdikking van de subcutis van de distale phalanx verlies van hoek tusen nagelbed en vinger + sponsachtig aanvoelen van proximaal nagelbed. Clubbing is enkel pathologisch indien je er niet mee geboren bent. Congenitaal komt het voornamelijk voor bij zwarten.Oorzaken:

- Veel voorkomende oorzakeno Cardiovasculair: cyanotische congenitale hartziekten, infectieuze endocarditis,

atriaal myxoomo Respiratoir: longcarcinoom, chronische pulmonale suppuratie (bronchiëctasieën,

longabces, empyeem), idiopatische pulmonale fibrose - Minder vaak voorkomende oorzaken

o Respiratoir: cystische fibrose, asbestose, pleuraal mesothelioom of pleuraal fibroomo Gastro-intestinaal: cirrose (vnl biliair), inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn,


RCUH), coeliakieo Thyrotoxicose

- Zeldzame oorzakeno Neurogene diafragmatumoreno Zwangerschapo Unilaterale clubbing: bronchiaal arterioveneus aneurysma, aneurysma van a.

axillaris- Longziekten (bronchuscarcinoom, mucoviscidose, bronchiëctasieën)- Cyanogene cardiomyopathieën- Inflammatoire darmaantasting (ziekte van Crohn)

- Koilonychie= nagel is uitgehold concaaf, distaal gedeelte van nagel komt vaak los cfr lepelOorzaken: chronische ferriprieve anemie, avitaminose C, Plummer Vinson

- Leukonychie= witte nagels (gedeeltelijk of volledig)Oorzaken

- Trauma van de nagel: kleine witte plekjes evenwijdig met nagelriem, géén Calcium tekort- Hypoalbuminemie (volledig): leverfalen, nefrotisch syndroom, eiwitmalabsorptie,

ondervoeding

- Mees’ line en Beau’s line Mees’lines = transverse witte lijnen

- 1 enkele transverse lijn: arseenintoxicatie, nierinsufficiëntie- Meerdere transverse banden: pathognomisch voor hypoalbuminemie: Muehrcke’s lines- Vaak bij mensen die recent zeer zwaar ziek geweest zijn

Beau’s lines = transverse depressie (inkeping) in de nagels geassocieerd met acute ernstige ziekte: celdeling stopt tijdelijk

Lymfeklieren : karakteristiekenVerschil geïsoleerde versus veralgemeende adenopathieën.Karakteristieken

- Grootte: lymfenodi > terminale falanx kleine vinger = significant (in kankerpatiënten is de precieze meting van lymfenodi belangrijk voor respons op therapie)

- Pijnlijk: wijst op inflammatie, gevoelige nodi zijn vaak klinisch significant- Consistentie:

o Steenharde nodi = metastatische neoplasieo Rubberharde nodi (gomconsistentie) Hodgkinziekte, lymfomen

- Adherentie: nodi zijn onderling verbonden of adherent aan omgevende structureno Metastasen, lymfomeno Soms bij chronische inflammatoire aandoeningen (bvb sarcoidose)

Lymfeklieren en –groepen- Axillaire lymfenodi


o Normaal niet palpeerbaaro Passief arm abduceren, vingers bewegen naar top van axillaire ruimte, handpalm

naar thorax gericht. Langs mediane wand naar beneden bewegen tot tegen de thoraxwand

- Epitrochleaire nodio Plaats palm van linkerhand over de distale insertie van triceps terwijl je rechterhand

de hand van de patiënt vastneemt. Krul de vingers van je hand naar mediaal anterieur in de groef van de m. brachialis

- Cervicale nodulio Posterieure: achter sternocleidomastoideus, voor de trapeziuso Anterieure: submentaal, submandibulair, jugulaire keten (voor

sternocleidomastoideus)o Periauriculair, postauriculair, occipitaal

- Supraclaviculaire kliergroepo Metastaseplaats van borst- en bronchuscarcinoom naar ipsilaterale kliergroepo Linker supraclaviculaire klier = klier van Troisier metastase van intraabdominale

tumor ( maag, darm, testikel,…)- Inguinale en femorale noduli

o Gemakkelijk palpeerbaaro Hoog predictief voor genitale en pelvisinfectieso Bij massieve inguinale lymfadenopathieën kan er een groeve zijn tussen de groepen

pathognomisch voor lymfogranuloma venereumOnderscheid lokale veralgemeende adenopathieën: veralgemeend = op meer dan 2 afzonderlijke anatomische lokalisatiesOorzaken van veralgemeende lymfadenopathieën

- Infecties: mononucleose, toxoplasmose, TBC, rubella, mazelen …- Kankers: lymfomen, lymfatische leukemie- Metabool: hyperthyroidisme- Collageen-vasculaire ziekte: RA, SLE, dermatomyositis- Overige: amyloidose, phenytoine, saracoidose, serumziekte- Mononucleose, toxoplasmose, occipitale lymeklieren (hoge likelihood ratio)???

Ogen :

- Pupilreflex op licht : consensuele reflex kennenConsensuele reflex: als je met een lichtje in het ene oog schijnt, zal er ook een pupilconstrictie optreden in het contralaterale oog

-Ptose- N III paralyse: Oog kijkt naar buiten en naar boven, ptose bovenste ooglid en mydriase. Anisocorie in licht.

DD: Adie pupil, Argyll Robertson, farmacologische mydriase, trauma, open hoek glaucoom, ICHT

- Horner: orthosympathische bedrukking tgv van bvb tumor van de longtop: ptose + myosis + anhydrose unilateraal. Bij congenitaal: heterochromie: aangetaste oog is lichter van kleur.


Anisocorie in donker. - Myasthenia gravis- seniele ptose- congenitale ptose- moe zijn ;-)

- Rode oog : oorzaken + d.d.Bij acuut rood oog vragen:

- Trauma- Hooikoorts - Pijnlijk- Hoe lang- Visus normaal- Prikken jeuken- Lenzen

Bij pijn of visusdaling = ALARM zeker indien unilateraal (wijst op zeer ernstige bact infectie)Oorzaken

- Conjunctivitis:o Roodheid vooral perifeero Lastig maar niet pijnlijk (banaal en pijnloos)o Geen visusstoornisseno Ogen lopen, plakken toe en er is etterlijke secretie???o Oorzaken: bacterieel, viraal, allergische irritatieo Typische conjunctivale injectie in tegenstelling tot de rest die centrale injectie

veroorzaken (ciliare injectie)- Corneaal letsel of infectie (bvb herpes zoster)

o Ciliaire injectie (roodheid vooral centraal)o Matige tot ernstige, oppervlakkige pijno Visus meestal gedaald (wazig zicht)o Cornea dofo Waterige of purulente secretieo Vaak unilateraalo Met de ophtalmoscoop dient na na gegaan te worden of er al dan niet perforatie is.

N. ophtalmicus zoster kan infectie veroorzaken waarbij er een ulcus optreedt. Er zijn dan ook blaasjes thv de huid die zeer gevoelig is.

- Acute iritiso Ciliaire injectieo Zeer pijnlijk, vnl in licht (vasoconstricie bij inflammatie is pijnlijk)o Visus gedaaldo Eventueel floculaties voorkamero Vaak unilateraalo Geassocieerd met systeemaandoeningen

Behçet: systemische vasculitis: recidiverende ulcus en aften thv mond en genitaal. Eventueel aantasting van het oog, recidiverende trombose; HLA


B51+ en in oosten langs de Zijde-route) Sarcoïdose, TBC, toxoplasmose, reactieve artritis

- Glaucoomo Ciliaire injectieo Vnl bij oudere patiënten, ook braken, hevige hoofdpijno Visus gedaaldo Zeer pijnlijko Vaak unilateraalo Pupil gedilateerdo Oorzaak: acute stijging in intraoculaire druk met spoed behandelen!

- Subconjunctivale bloedingo Homogene, scherp afgelijnde rode vlek die na enkele dagen verdwijnto Geen pijn, niet pathologischo Kan als gevolg van trauma, bloedingsziekten of plotse stijging in veneuze druk (bij

hoesten)o Banaal, meestal geen daling van de visus

Hypertensieve + diabetes retinopathieDe aantasting is ifv de duur en de ernst.Hypertensie en diabetes zijn de belangrijkste oorzaken van blindheid

Hypertensieve retinopathie: 2 verschillende- Neuroretinitis (versnelde hypertensie, acute maligne hypertensie)

o Kan ontwikkelen op paar uren of dagen, eventueel verdwijneno Hemorragieën, exsudaten, papiloedeem (+ vasospasmen)

- Hypertensieve retinopathie (tgv chronische milde AHT)o Stadium I

Ontwikkeling koperdraadarteriën (verhoogde lichtreflex, lijkt alsof venen worden dichtgedrukt) en diffuse arteriolaire vernauwingen

Zeer vroegtijdig bij gefixeerde HT Nasale rand van de optisch schijf is niet scherp meer

o Stadium II/III AV crossover oppervlakkige bloedingen thv retina Cotton-wool spots Harde exsudaten

o Stadium 4 + papiloedeem

Diabetes retinopathie:- Non proliferatief:

o Cotton wool patcheso Harde exsudateno Intraretinale diepe bloedingeno Microvasculaire aantasting: microaneurysma, occluded, dilated, tortuous vesselso Maculair oedeem leidt tot visusverlies


- Proliferatiefo Neovascularisatieo Preretinle of vitreumbloedingeno fibrose

= kandidaten voor fluororetinografieJaarlijks oogfundusonderzoek en micro-albuminurie opsporen om proliferatieve angiopathie vroegtijdig op te sporen en te behandelen met laser.

( voor nefrangiopathie: opsporen microalbuminurie)

Oor :

- Weber & Rinne Test Weber test

- Laat stemvork vibreren en plaats hem op hoof of voorhoofd, op gelijke afstand van beide oren

- Normaal: geluid wordt waargenomen langs beide kanten- Bij neuronaal lijden: geen geluid langs aangetaste kant, Weber is gelateraliseerd aan goede

kant- Bij conductiedoofheid: Weber lateraliseert naar slechte kant

Rinne test- Laat stemvork vibreren en plaats hem op mastoid patiënt. Vraag of hij iets hoort

o Indien niets: sensineurale stoorniso Indien Ja: vraag hem wanneer het verdwijnt en plaats dan de vork voor de externe

gehoorgang: het vibreren wordt opnieuw waargenomen- Normaal: air conduction > bone conduction- Bij conductiedefecten: bone conduction > air conduction (patiënt hoort vork niet trillen)- Bij sensineuraal verlies blijft air conduction > bone conduction, maar beiden zijn verminderd

(test is zeer snel afgelopen langs kant van het defect)Oorzaak conductieverlies: otitis media, trommelvlies perforatieOorzaak sensorineuronaal verlies: acusticus neurinoom, congenitaal, presbyacusis, meningitis, Menière

Oropharynx : Lippen, tong, tanden, tandvlees, bucale mucosa, keel: niet te kennen, behalve pharyngitis en recidiverende aftenOorzaken van monddroogte = xerostomie: mucosa is bleek en atrofisch door verminderde speekselsecretie

- Vaak geassocieerd aano Tongatrofieo Cheilitiso Orale zwereno Candidao caries

- Oorzakeno Bestraling voor huid of nektumoren (radiotherapie)


o Sjögren syndroom (auto-immune aandoening waarbij destructie van exocriene klieren)

Droge mond Droge ogen irriteert Schirmers’s test: bepaalt of het oog genoeg vocht produceert om het oog

vochtig te houdenOorzaken van recidiverende aften (= klein, witte ulcus die pijnlijk is, pikt en brandt)

- LED- Reactieve artritis (conjunctivitis,ulceratie thv mond en genitaliën)- Behçet syndroom (meestal aften thv penis of vaginaal)- Inflammatoire darmaantasting (coeliakie, Crohn)- Neveneffect NSAID- (carcinoma eerder grote ulcera, wildgroei)

Pharyngitis: 90% viraalMononucleosis infectiosa: EBV

koorts keelpijn gegeneraliseerde lymfadenopathie wit exsudaat abno levertesten; hepatosplenomegalie icterus in sclera rash als behandeld met amoxicilline atypische lymfocyten

Groep A Streptokokken kweek: vaak vals +: niet doen dus hoofdpijn, braken hoge koorts geen hoest witte exsudatiefe tonsillitis ant cervicale lymfadenopathie pijn zwaar ziek

Hals :- Parotisklier : unilaterale vs bilaterale zwelling. Bij opgezette, pijnlijke parotis is de hoek van de mandibula verdwenen (verschil tussen parotitis en adenitis)

- Unilaterale zwelling:o Bacteriële parotiditis (Stafylococcus, Streptococcus viridans)o Speekselklierlithiase (zwelling en pijn bij salivatie, bv eten)o Tumoren (niet pijnlijk)

- Bilaterale zwelling


o Bof of andere virusseno Farmaca (Hg, Ab, Jodium)o Leukemiën, Hodgkin lymfomeno Sjögren (+ xerostomie, lymfocytaire aantasting)o Metabool: cirrose, pellagra, kwashiorkor (proteïne malnutritie, indien terug op

normale voeding gezet, malnutritie

- Syndroom van Sjogren : kenmerken + oorzaken (primair + secundair) zie boek interne geneeskunde p. 792

- chronische ontsteking waarbij ondermeer slijmvliezen van mond en ogen te weinig vocht produceren

- Patiënten hebben vaak last van te droge ogen en mond, maar ook slokdarm, luchtpijp en vagina

- Andere symptomen: gewrichtspijn, spierpijn, moeheid, grieperig gevoel …- Oorzaken: auto-immuun?

o Primair: komt alleen vooro Secundair: in het kader van andere auto-immune ziekten (LED, reumatoide arthritis

…)

Arterien en aders- Raynaud fenomeen= spasme van de kleine bloedvaten (fibrose of aantasting kleine bloedvaten)

- Sequentie: Wit – blauw – rood o Wit: spasmen + ischemieo Blauw: deoxygenatie bloedo Rood: reactieve hyperemie, wegens lokale deoxygenatie

- Meestal uitgelokt door koude- Oorzaken

o Primair: meestal symmetrisch (vnl jonge meisjes)o Secundair: sclerodermie (sclerose huid en kleine bloedvaatjes, raynaud eerste teken

samen met digitale ulceraties (gangreen)), LED, maligniteiten, atherosclerose, lupus (zeldzaam gangreen), farmaco, thrombo-angitis obliterans (inflammatoire aandoening waarbij de bloedvaten steeds vernauwen, voornamelijk bij rokers) … indien asymmetrisch dan moet men denken aan onderliggend vaatprobleem, er is dan een risico op ischemie en gangreen!

- Kan pijnlijk zijn

- Kussmaul teken= inspiratoire uitzetting van de halsvenenTe zien bij

- Constrictieve pericarditis- Tricuspidalisstenose- Congestief hartfalen- V. cava superior syndroom


- Rechter ventrikel infarctArteritis

Arteritis Temporalis Erge hoofdpijn, koorts, vermagering Inflammatoir tableau A. Temporalis hard en tortueus (kan ook in andere Aa voorkomen) Amaurosis fugax Diagnose door biopsie Behandeling: Medrol 32 mg

Syndroom van Takayasu: Pulseless disease bij jonge vrouwenObstructie van grote bloedvaten die vertrekken uit aortaboog

Polyarteritis Nodosa: kleine en middelgrote bloedvatenGeeft infarcten in talrijke organen bv darmischemie, multipele miltinfarcten, cholecystitis

- Diep veneuze thromboseRisicofactoren (Well’s scoring systeem: bepalen van de probiabiliteit)

- Actieve kanker recidiverende thrombosen op ongewone plaatsen (Trousseau of thromboflebitis migrans)

- Paralyse, parese of recente immobilisatie- Recent bedlegerig > 3 dagen of na grote operatie binnen 4 weken- Obesitas- Patiënten met hartdecompensatie

Tekens en symptomen- Pijn (bij het stappen in de kuit), moeilijk wandelen- Teken van Homan: voorzichtig dorsiflexie voet pijn in de kout; drukpijn thv kuit- Lokale warmte- Koorts, polsversnelling- Assymetrische zwelling kuit en/of pitting oedeem- Als + vasculair spasme: cyanotisch blauw lidmaat- Afwezigheid van D-dimeer heeft een hoge negatieve predictieve waade, indien negatief

bijna 100 provcent zeker dat het geen DVT is. D-dimeer kan echter hoog zijn door andere zaken zoals : DIC, lange imobilisatie, hartdecompensatie dit zijn tevens ook RF

Complicatie: longembolie

Perifeer oedeem

Verschil arteriële vs veneuse insufficiëntieArteriële insufficiëntie

- Pols verminderd of afwezig- Bleek, vooral bij opheffen, donkerrood bij hangen = Bürger test- Koud lidmaat (koud/warmte niveau mogelijk)


- Atrofische huid, glimmend, verminderde haargroei, nagelveranderingen- Ulceraties thv tenen en drukpunten- Zeer pijnlijk Gangreen kan voorkomen- (cfr. Verschillende stadia van Fontain)

Veneuze insufficiëntie- Polsen zijn normaal (soms moeilijk door oedeem, het oedeem is pijnloos)- Normaal of cyanotisch- Normale temperatuur- Soms bruine pigmentatie rond enkels = okerdermatitis- Ulceraties op laterale zijde van enkels slecht genezend- Nooit gangreen- Drukkend gevoel OL versterkt bij afhangen been door verhoogde stuwing- Progressieve bloeding dermatitis

Neuropathische ulcus bij diabeet: combinatie van polyneuropathie (het niet voelen) door microangiopathie en van de slechte bloedvaten door macroangiopthe inzakking van het voetgewel dat zeer lelijk is, de patiënt is er zich echter niet van bewust

2) GI-systeemPyrosis

Dysfagie

BrakenAcuut

- Gastro-intestinale infecties (ook diarree)- Dundarmobstructies (constipatie)

Chronisch!!!!- Zwangerschap- Farmaca (digoxine, opiaten, dopamine-agonisten, chemotherapie preventief anti-emetica

gegeven)- GI oorzaken:

o Peptische ulceratieso Obstructie maag (pylorushypertrofie)o Motoriekstoornissen (maaglediging), gastroparese bij diabetes mellitus of na

chirurgieo Acute hepato-biliaire ziekteno Alcoholisme

- Psychogene oorzaken (boulemie)- Verhoogde intracraniële druk (ochtendbraken, projectielbraken)

Timing van braken- Meer dan 1 uur na de maaltijd: obstructie maag, gastroparese- Vroeg in de ochtend, voor het eten: zwangerschap, alcoholisme, verhoogde intracraniële

druk


Inhoud vomitus- Gal (open verbinding duodenum-maag)- Oud voedsel (stase)- Bloed/koffiegeruis: ulceratie, tumor

Bij ernstig en langdurig braken: ernstige metabole stoornissen- Vasculaire collaps door dehydratatie + nierinsufficiëntie (prerenaal, renaal)- Alkalose – hypokaliëmie – ondervuling-> NI (cave braken kan zowel keto-acidose

veroorzaken als dat ketoacidose braken kan veroorzaken, keto-acidose: GI klachten, braken, abd pijn, acuut abdomen zonder duidelijke oorzaak)

- Keto-acidotische decompensatie bij diabetesTesten:

- Maagledigingstest: kan gedaan worden bij Diabetici om neuropathie autonoom ZS na te gaan

- Levertesten: Gal en hepatitis - Intracraniele druk: braakniing, overgeven, sterke hoofdpijn

- Diarree Definitie

- Frequentere stoelgang (meer dan 3x/dag)- Verandering in consistentie van stoelgang (minder gebonden, waterig)- Patiënten met kleine hoeveelheden goed gevormde stoelgang meer dan 3x/dag met

verhoogde defecatiedrang is geen diarree! rectale pathologie (proctitis), IBS, hyperthyroidie of psychologische problemen

- Ook verschil maken met tenesmen door hemorroïden of en andere patho die de anale sfincter irriteert

Secretoire diarree: groot volume (> 1l/dag)- Persisteert wanneer patiënt nuchter is- Geen pus, geen bloed- Geen vette stoelgang- Ontstaat wanneer secretie in colon en dunne darm absorptie overschrijdt- Oorzaken: infectieus (E. coli, Stafylococcus aureus, Vibrio cholerae), hormonaal (VIP,

Zollinger-Ellison, carcinoid syndroom), villeuze adenomen, galzout of vetzuur malabsorptie (stimulatie secretie colon), laxatieven misbruik

Osmotische diarree:- Verdwijnt bij nuchter blijven, meer bij eten- Bvb lactose-intolerantie (disaccaridase-insufficiëntie), magnesium antacida, na

maagchirurgieAbnormale intestinale motiliteit: bvb thyrotoxicose, irritable bowel syndroomExsudatieve diarree,

- Ontsteking in het colon- Frequente kleine ontlasting: bloed + mucus- Bvb inflammatoire darmaantastingen: crohn, colitis, colontumoren

Malabsorptie = steatorrhea- Vet, bleek, slecht riekend, drijft op het water en is moeilijk weg te spoelen


- >7gram vet in 24h stoelgangcollectieAcute diarree

- Toxine- Infectie

geen verder zicht; verdwijnt na 2-3 dagen wel opletten met deshydratatieColonTNakijken indien afwisseling tussen constipatie-diarree, normaal en zeker als gecombineerd met bloedspatten

- Constipatie Definitie

- <3x/week of harde, moeilijk te evacueren stoelgangOorzaken

- Verwaarlozing van defecatie-impuls: accumulatie van grote hoeveelheden droge stoelgang met constante rectale distentie chronische constipatie

- Farmaca: codeïne, antidepressiva, aluminium, antacida, calcium- Metabool, endocrien: hypothyroidie, hypercalcemie, diabetes mellitus, porfyrie,

hypokaliëmie- Neurologisch: Hirschsprung (afwezige bezenuwing colon), autonome neuropathie, MS,

mergletsels- Partiële colonobstructie: bvb carcinoom (recente wijziging van stoelgangpatroon)- Bij afwezige organische oorzaak: trage colontransit- Moeilijkheden bij evacuatie stoelgang: aantasting pelvisbodemspieren of zenuwen,

anorectale aandoeningen (fissuur, strictuur)Afwisselend constipatie – diarree + abdominale pijn, zonder aantoonbare afwijkingen = irritable bowel syndroom

- Ascites : shifting dullness betekenis- Signe du Flot: 1 hand op de flank van de patiënt, met vingers van de andere hand tikken

tegen de andere flank schok wordt overgebracht naar de andere hand- Verplaatsing van doffe percussie bij verandering van houding (shifting dullness)

o Ruglig percussie Periumbilicaal: hyperresonantie Flanken: doffe percussie markeer deze plaats

o Rol patiënt op zijn zij (rechterkant) en percuteer linker (superieure) flank doffe plaats is resonant geworden door verplaatsing ascites (meest gevoelige test!)

- Rectaal touché : bloed in stoelgang : oorzaken + wanneer vals + en vals – Hoe:Wijsvingen introduceren terwijl de pat op zij ligt met bovenste been geplooid. De bedoeling is om de 4 wanden te palperen.Oorzaken

- Anemie- Ijzerdeficiëntie


- Gastro-intestinale bloedingen, anale en perianale letsels- Symptomen suggestief voor carcinoma

Vals+ test: - Haem in rood vlees- Aspirine- Oraal ijzer

Vals- test: intermittent bloedend carcinoomIndien bloed:

- hematest ijzer opsporen in stoelgang pat ( Haem)- Microscopisch onderzoek van de stoelgang: opzoekn RBC: dit geeft minder vals positieven.

Maar hematest kan in dagelijkse praktijk veel makkelijker gebruikt worden ev. Als screening

- Acuut abdomen Wat te doen?

- Bepaal vitale parameters (pols, bloeddruk, ademhaling, temperatuur) en controleer op regelmatige intervallen shock: tachycardie, orthostatische hypotensie, tachypneu, perifere vasoconstrictie, zweten (majeure GI bloedingen (hypovolemie), acute pancreatitis (verschillende criteria vr bepalen van de ert, hevige tranfixierende adbominale pijn ev. Gepaard gaan met ileus en braken en vetnecrose peritoneale prikkeling + extravastie van grote oeeelheden vocht hoge mortaliteit), ruptuur aneurysma aorta (verschillene polsen boven en onder, pijn thv rug), sepsis …)

- Kijk naaro Verminderde ademhalingsbewegingeno Distentie (obstructie)o Hernia’s, massa’s

- Urgente therapie of niet?o Acuut brakeno pijno Al of niet aanwezigheid flatus o bloedverlies

- Palpeero Rigiditeit, spierverzet (gelokaliseerd/veralgemeend)o Pulsatiele massa abdomen (bloeddruk 4 ledematen)o Is hernia reductibel (pijnlijk + niet reductibel obstructie ingeklemde hernia)

- Ausculteero Meer hoog frequente geluiden bij darmobstructieo Afwezig in ileus

- Rectaal + vaginaal onderzoek: pijn/massa’s/bloed- Urine-analyse

o Ketonurie (keto-acidose: misselijk, duizelig, Kussmaul ademhaling, polyurie, polydipsie en acuut abdominaal beeld)

o Hematurie (nierkoliek)o Bilirubine (cholangitis)o Proteïnurie (pyelonefritis) + pyurie


- Bloedonderzoeko CRP: inflammatieo Hematoo Amylase (pancreatitis)o Levertesten (galkoliek cholestatis)

- Onderzoek ook longen en harto Longen: pneumopathie + gerefereerde pijno Hart: thromboembolie + darminfarct bij VKF

- Vraag blanco abdomen liggend + staando Perforatieo Dunne of dikke darmobstructietekens

- Echografie voor opsporen lithiasen (galblaas, cholecystitis)

- Chronisch leverlijden : oorzaken + tekensOorzaken

- Ethylische postnecrotische cirrose- Chronisch actieve hepatitis- Primaire of secundaire biliaire cirrose

Tekens- Algemeen:

o Anorexia, vermagering, spieratrofieo Icterus (cholestase of acute ethylische steatose bij cirrose)

- Handen: o Leukonychie, clubbing, palmair erytheem (vnl thenar en hypothenar)o Ecchymosen + petechieën

- Gelaat: icterus, spider naevi- Thorax: gynaecomastie, spider naevi, spieratrofie- Abdomen: hepatosplenomegalie (niet noodzakelijk!), ascites, tekenen van portale

hypertensie (caput medusa, hemoroiden, oesofageale varices, splenomegalie en ascites), testiculaire atrofie

- OL: oedeem (gedaalde oncotische druk, hyponatriemie), spieratrofie, bloedingen- Temperatuur: bij 1/3 van levercirrosepatiënten is er infectie van ascites

Cirrose is zeer waarschijnlijk bij associatie van- Spider naevi- Palmair erytheem- Hepatomegalie of kleine hobbelige lever- Splenomegalie of ascites- Abnormale colaterale circulatie thv abdomen (caput medusa)

- Acuut leverlijden : oorzaken + tekensOorzaken

- Leverinsufficiëntie agv intoxicaties, virale hepatitis, geneesmiddelen (aspirine, paracetamol, NSAID)

- Verergerende factor bij chronisch leverlijden


Tekens- Hypotensie- Hepatisch coma: slaperigheid, apathie, agitatie, bewusteloosheid- Flapping tremor (bij leverinsufficiëntie en carbonarcose): armen in 90° voor lichaam, handen

dorsale extensie, bij flapping tremor slaan de handen regelmatig naar beneden- Foetor hepaticus- Icterus ++- Hypoglycemie- Bloedingsdiathese (hematemesis, melena)

Tekens van acute hepatitis- Nausea (en braken)- Anorexie- Buikpijn- Koorts- Zwakte- Na 3-7 dagen

o Pruritiso Icteruso Koorts is verdweneno Ontkleurde feces en donkere urine

- Cholestatis : d.d.Extrahepatisch:

- Gallithiase- Neoplastische aandoeningen

Intrahepatisch- Cholestatische hepatitis- Medicamenteus- Primaire biliaire cirrose

Kliniek- Vermagering (neoplasie)- Icterus- Pruritis- Steatorrhee + malabsorptie vetmalabsorptie

o Vit. K: daling protrombineo Vit. A: nachtblindheido Vit. D: osteomalacie

- Courvoisier/murphy teken kan aanwezig zijn- Xanthelasma, xanthelasmata

Biologie- Gestegen alkalische fosfatasen, gamma-GT- Gestegen bilirubine

Onderzoek- Echografie


- Endoscopische retrograde cholangio-wirsungografie- NMR

- Portale hypertensie Tekens

- Splenomegalie- Collaterale circulatie: caput medusa, hemorroiden, slokdarmvarices- Ascites

Oorzaken- Cirrose lever- Presinusoidaal:

o Compressie v. porta (lymfoom, carcinoom)o Intravasculaire coagulatie (polycythemie, antifosfolipiden)

- Intrahepatischo Sarcoidose, lymfoom, leukemieo Congenitale leverfibrose

- Postsinusoidaalo Obstructie v. hepatica (Budd-Chiari syndroom: plots abdominale pijn, opzwelling

lever, icterus, ascites, portale hypertensie en afwezigheid hepatojugulaire reflux)o Idiopatischo Tumoren of myeloproliferatieve aandoeningeno Contraceptieve pilo Constrictieve pericarditiso Chronisch hartfalen

- Hepatische encefalopathieVoorkomen

- Acuut leverfalen- Cirrose- Portosystemische encefalopathie bij porta-cava shunt

Meestal uitgelokt door- Diarree, diuretica of braken (hypokaliemie + alkalose)- Gastro-intestinale bloeding, hoog proteïnedieet- Infecties- Acute levercelnecrose (alcohol)- Sedativa- Metabole oorzaken (hypoglycemie)

- Gastro intestinale bloedingSymptomen: hematemesis, melena (boven hoek van Teitsz) of massieve rectale hemorragie (RBPA distaal)Ernst van bloedverlies

- Bloeddruk, pols liggend en staand- Perifere tekens: cyanose, koude extremiteiten, klam, dyspneu, angstig


- Meet opvullingBepaal ontstaan bloeding

- Zoek steeds naar chronisch leverlijden, portale hypertensie ½ bloedt uit varices- Tekenen van peptisch ulcus- Tekens van bloedingsdiathese- Tekenen van huidletsels (angiodysplasie)- Bij lage bloeding: abdominaal onderzoek + rectaal sigmoidoscopie

Oorzaken van acute GI bloedingen- Oesofagus: reflux oesophagitis, carcinoma, varices- Maag: gastritis, petisch ulcus, carcinoma- Duodenum: erosies, ulcera- Laga bloedingen

o Frequente oorzaken: hemorroiden, anale fissuren, inflammatoire darmziekten, diverticulitis, carcinoma, intussusceptie

o Zeldzame oorzaken: AV-fistels, hereditaire hemorragische telangiectasie, angiodysplasie (huidletsel bij ouderen gastro-enteroloog contacteren), vasculitis, amyloidose, Meckel divertikel

Malabsorptie : tekens + oorzakenHet niet opnemen van bepaalde voedingsbestanddelen bvb. Coeliakie

Oorzaken- Maag:

o Dumpingsyndroomo Zollinger-Ellison syndroomo Pernicieuze anemie

- Lever-galwegeno Biliaire obstructie, cholestase

- Pancreaso Cystische fibroseo Pancreatitiso Pancreascarcinoma

- Dunne darmo Coeliakieo Crohno Whippleo Darmischemie – resectie o Specifieke enzymdefecten brush

bordero Tropische spruw

Oorzaken volgens fysiopathogenese- Lipolysedefect (pancreatische enzymen)

o Chronische pancreatitiso Mucoviscidose

- Micellen-fase-defect: gebrek galzouteno Extrahepatische

galwegobstructieo Chronisch leverlijdeno Bacteriële overgroeio Ziekten van terminaal ileum

(Crohn)- Mucosa-afwijkingen

o Coeliakieo Tropische spruwo Lymfoomo Ziekte van Whippleo Darmischemie – resectieo Amyloidoseo AIDS

Tekens- Algemeen:

o Vermagering (proteïne- en vetmalabsorptie)o Bleekheid (anemie foliumzuur, vit B12 en ijzer tekort)


o Pigmentatie (ziekte van Whipple)o Verlengd en aPTT vit k malabsorprie

- Stoelgang: steatorree (bleek, overvloedig, slecht ruikend)- Mond:

o Glossitis/angulaire stomatitis (Vit. B, foliumzuur)o Purpura (Vit. K)o Witte plaques (Vit. A)

- OL: bloeding, oedeem (proteïnedeficiëntie), perifere neuropathie (Vit. B12), rash (zinkdeficiëntie), botpijnen (vit. D: osteomalacie, kleine fracturen thv bot, zeer pijnlijk; rachitis kinderen)

Geassocieerde tekens- Littekens (gastrectomie, operaties voor crohn of massieve dundarmresectie)- Dermatitis herpetiformis (rode plaques), associatie met coeliakie (anti-endomysium-

antilichamen)- + chronisch leverfalen- + inflammatoire darmziekten

- Chronische pancreatitis + Hemochromatose kennenChronische pancreatitis

- Chronische pijn, diarree, vermagering- Diabetes

Hemochromatose = ijzerstapelingsziekte- Neerzetting ijzer in lever, pancreas, huid en testikels- Behandeling: aderlatingen- Diagnose: TIBC/saturatie >50%, vaak geassocierd aan pyrofosfaat artropathie en

hypogonadisme

- Inflammatoire darmaantasting : Crohn + Ulceratieve colitisUlceratieve colitis

- Aantastingo Colon – sigmoid o Backwash ileitis (retrograde aantasting ileum)o Bijna altijd aantasting rectum + variabel deel colon

- Algemeeno Onwelo Vermageringo Wat To Frequent naar toilet moeten (tenesmen), Kleine hoeveelheden feces met wat bloed

of mucus, pijn- Abdominale tekens

o Proctitis (rood bloedverlies)o Fissureno Bij proctosigmoiditis: frequente minder gevormde stoelgang, mucus, bloedo Bij colitis: frequente vloeibare stoelgang, etterig, bloederig, dringende defecatie,


soms pijno Megacolon

- Tekens van complicatieso Toxische dilatatie (megacolon: rigiditeit, spierverzet li flank, pijn, koorts, peritoneale

irritatie)o Massieve bloedingo Verhoogde incidentie van carcinoom (hiervoor colonoscopie)

- Systemisch geassocieerde tekenso Chronische primaire scleroserende cholangitiso Anemieo Huid: erythema nodosum, pyoderma gangrenosumo Mond: afteuze letselso Clubbingo Conjuctivitis, iritis, episcleritis

- Diagnoseo Colonoscopie + biopsieo Bariumlavement (voorzichtig!)

Ziekte van Crohn- Aantasting

o Kan ganse GI tractus betreffeno Meestal terminaal ileum met of zonder colono De aantasting is transmuraalitt RCUH fistels, fissuren en abcessen mogelijko Meer teken van malabsorptie als bij RCUH ( distal deel dundarm is frequent

aangetast en dit is zeer belangrijk voor opname voedngsstoffen)- Abdominale tekens

o Pijno Diarreeo Bloedverlieso Koortso Vermageringo Bij aantasting terminaal ileum: lokale pijn, verzet, massa (inflammatoire koek) in re

fossa, darmobstructie- Frequente associatie met anale pathologie: fissuren, fistels, abcessen- Geassocieerde tekens

o Leverziekteo Osteomalacieo Malabsorptieo Clubbingo Erythema nodosumo Verhoogde incidentie galblaas- en niersteneno Secundaire amyloidose

- Diagnoseo Transitopnameo Bariumclysma aspect van stene door oedeem van de wand afgewisseld met


normale mucosa suggestie voor crohno Biopsie ileum/colon

DD met RCUH chronische granulomateuze letsel overheel de darmwand DD TBC inhoud van granulomn verschillen TBC is zeldzaam maar men

moet er wel op bedacht zijn- Behandeling

o Immuunmodulatie

- Coeliakie Gluten-gevoelige enteropathieGenetisch bepaald, maar uitgelokt door gluten in dieet= abnormale dunne darm met verlies van villi, cryptenhyperplasie en chronisch inflammatoir infiltraatAantasting is voledig reversibel na het verwijderen van gluten uit het dieet

3) Genito-urinair systeemANI CNI : oorzaken, klachten, fasen Definitie: progressieve vermindering van nierfunctie voor tenminste 3 maanden: verlies van functionele nefrons, met oplopen van de creatinemie in terminale faseOorzaken:

- Diabetes- AHT- Glomerulonefritis- Pyelonefritis- Polycystische nieren- Interstitiële nefritis- Obstructie

Symptomen: (agv uremische toxines)- Asymptomatisch in begin- Symptomatisch

o Moeheido Polyurie, nycturie, risico op dehydratatie o Anemie (gebrek aan EPO)o Verlies van libidoo Huidveranderingen, bloedingsneigingen (uremie)o Hypophosphatemieo Pruritiso Botpijnen (renale osteodystrofie agv geen activatie VitD3) en breukeno Acidose (geen zuursecretie)o Vochtretentie (oedeem, AHT)


o Pericarditis (uremie)o Anorexia, braken, nausea (uremie)o Dysgeusie: slechte smaak, afkeer van voedselo De patient is bijzonder gevoelig aan alles wat de nier nog extra kan belasten

- Nierdialyse/niertransplantatie noodzakelijko Pericarditis, hartdecompensatieo Hyperkaliemie (bij oligurie)o Myoclonuso Coma

Steeds denken aan chronische nierinsufficiëntie bij- anemie- hyperparathyroidie- bilateraal kleine nieren

Examen: wat klachten, symptomen , fisels, oorzaken uremisch syndroom welke klachten terminaal????

- Uremie : tekens- nausea, braken, anorexie, vermagering- confusie, verminderd bewustzijn, agitatie, psychose, coma- bloedingsneiging, spontane bloeduitstortingen- hartdecompensatie, aritmieën, constrictieve pericarditis- pleurale vochtuitstorting (kortademigheid)- pruritis en vaal gele huid- normochrome, normocytaire anemie, soms microcytair (agv malabsorptie ijzer)

- Nefrotisch syndroom= combinatie van proteïnurie, hypoalbuminemie en oedeem

- vaak presentatie van glomerulaire ziekten, vaak voorloper van NI- verlengde hypoproteinemie daling oncotische druk, hypovolemie, retentie van zout en

water (activatie plasma-renine-aldosterone systeem) en accumulatie extravasculair vocht)- frequent hypercholesterolemie (verhoogde synthese lever) premature atherosclerose- verwikkelingen: infecties (door gedaald immunoglobuline en complementfactoren),

arteriële en veneuze thrombosen (verlies van prot C en prot S) bij immobilisatie preventie anti-Coa

Oorzaken- glomerulonefritis- Diabetes mellitus- Amyloidose- SLE- Systeemziekten- Geneesmiddelen- Neoplasie- Erfelijke aandoeningen

Behandeling


- Niet specifiek: vocht en zoutrestrictie, diuretica, behandeling hypercholesterolemie en preventie embolie, diuretica

- Specifiek: bvb corticosteroiden

Acute glomerulonefritis

4) Hemato- Anemie : klachtenAlgemeen

- Bleekheid (conjunctivae, handpalmen)- Moeheid, zwakte- Dyspneu- Posturale hypotensie- Handen: koilonychie, bleek nagelbed, kijk naar letsels RA- Pols: tachycardie- Cordecompensatie, angor, AMI, hoofdpijn- Tekens van hyperdynamische circulatie: palpitaties, oorsuizingen, hyperdynamische pols

Bij ijzergebrek door bloeding:- GI bloedverlies- Hevig menstrueel bloedverlies

Bij afwijkingen bloedplaatjes, coagulatiestoornissen: bloedingen, petechieën, ecchymosenBij afwijkingen immuunsysteem: recurrente infectiesBij AIDS, leukemie, lymfoom

- Vergrote adenopathieën- Diffuse botpijnen- Vermagering en anorexie- Koorts- (vaak nachtelijk) zweten- Pruritis en huidletsels

Bij hemolytische anemie: icterus

- Hoe anemie benaderen : reticulocytose vs microcytaire & macrocytaire anemie Pancytopenie

Oncologische atcd? Therapie daarvoor? Nieuwe medicijnen?

-Microcytaire anemie Fe tekort

Chronische inflammatie Chronische ziekte: CRP gestegen Hb-elektroforese: hemoglobinopathie Sideroblastische anemie

Macrocytaire anemie : oorzaken


Megaloblastisch- Gebrek VitB12

o Allimentairo Gebrek aan intrinsic factoro Biologische competitieo Resectie dundarm, ileitis terminalis

- Gebrek foliumzuuro Allimentairo Verhoogde behoefte: zwangerschap, kinderen, proliferatieve aandoeningen,

levercirroseo Anti-epileptische middelen, orale anticonceptivao Resecties dundarm

- Gecombineerd VitB12 – foliumzuur deficiëntie: o Tropische spruwo Coeliakie

- Door chemotherapie geïnduceerde stoornissen van DNA syntheseNiet-megaloblastisch

- Toegenomen erythropoiese: na bloeding- Toegenomen membraanoppervlakte: leveraandoeningen, na splenectomie- Myxoedeem

- Oorzaken normochrome normocytaire anemie- Recent bloedverlies- Toegenomen plasmavolume: overhydratatie, zwangerschap- Hemolytische bloedarmoede- Merghypo- of aplasie- Infiltratieve aandoeningen merg- Chronische nierinsufficiëntie- Levercirrose, hypothyreoidie, bijnierinsufficiëntie

- Hemolyse : kenmerken + oorzakenKenmerken

- Bloedarmoede- Toename indirect bilirubine- Stijging LDH- Toename serumijzer- Reticulocytose- Toename urinair urobilirubinogeen- Verminderde levensduur RBC- Intravasculair:

o Hemoglobinemieo Afwezigheid haptoglobineo Hemoglobinurie

Oorzaken


- Erfelijke sferocytose: bloedarmoede, subicterus, splenomegalie, “aplastische crisissen”, gallithiase

- Sikkelcelanemie: (homozygoot) ernstige en chronische hemolytische anemie, aanvallen van koorts en pijn, multipele orgaanaantasting door ischemie en vasculaire occlusie

- Immunologische aantasting celmembraano Warme antilichamen (allo- of auto-)o Koude antilichameno Door geneesmiddelen geïnduceerde antilichamen

- Oorzaken verhoogd aantal bloedplaatjes> 400 x 109/l

- Hemorragie- Postsplenectomie- Chronische inflammatoire aandoening- Maligniteit

> 800 x 109/l- Myeloproliferatieve aandoening- Recente splenectomie

- RBC : oorzaken verhoogd hematocriet Wijziging in plasmavolume (dehydratatie)Gestegen concentratie RBC

- Polycythemia Rubra Vera- Verhoogde EPO productie

o Nierziekten (tumor, polycystische nieren)o Hepatocellulair carcinoomo Cushingo Feochromocytoom

- Hypoxieo Chronische longziekteno Slaapapneu syndroomo CO-intoxicatieso Cyanotische hartziektes

5) Endocriene- Hyperthyroidie Oorzaken

- Graves-Basedow (60-80%)- Polynodulaire krop- Toxische nodules (Plummer)- Iodium geïnduceerd (contrast, vitamines, isobetadine en cordarone)- Thyroiditis (post-partum, De Quervain)

Symptomen


- Subjectief: o Zweten, warmte intolerantie, flushingo Nervositas, palpitaties, tachycardieo Verhoogde eetlust en transito Irritatief

- Objectiefo Tremor, haarverlies, gewichtsverlieso Krop, VKFo Vitiligo, oftalmopathie, pretibiaal oedeem

- Hypothyroidie Oorzaken

- Primair:o Hashimotoo Iatrogeen: thyroidectomie, na radioiodide therapieo Geneesmiddelen: thionamides, lithium, amiodaroneo Infiltratieve ziektes: sarcoidose, hemochromatoseo Transiënte oorzaken: thyroiditiso Congenitale agenesie, dysgenesie, defecten in hormoonsynthese

- Centraal: TSH of TRH deficiëntieSymptomen

- Subjectiefo Koude, moe, gewichtstoenameo Verminderde transit, haaruitval, spierzwakteo Onregelmatige menses

- Objectiefo Droge huid, oedemeno Krop, bradycardieo Vitiligo, CTS

- Bevindingen Cushing syndroomTekens

- Centripetale vetopstapeling = zeer specifiek, extremiteiten gespaard (zelfs relatief atrofie katabool effect op spieren spierzwakte kan niet meer rechtomen uit gehurkte positie, gn vet thv armen of benen)

- Ronder en roder (door relatieve atrofie huid, waardoor bloedvaten zichtbaar) gelaat = moon face

- Hirsutisme vnl bij jonge vrouwen zichtbaar- Secundaire amenorree, verstoring nrmale menses- Buffalohump: vet boven thorax en supraclaviculaire ruimte verdwijne doordat ze volledig

opgevuld zijn met vet- Diepe rood-purpere striemen axillair en buik huidatrofie => andere striemen zijn wit- Spontaan hematomen meer specifiek , bij gewone obesitas geen neiging tot bloeding

behalve waneer er ook leverstoornissen aanweig zijn. De bloedingen worden veroorzaakt


door fragiele capillairen- Plethorisch gelaat: behoud spieren nog indien trainen

Screening (nota’s schema)- Serumcortisol gestegen + dag-nacht ritme verdwenen- Dexamethasone suppressietest cortisol blijft hoog- 24h urinair cortisol gestegen

Oorzaken- ACTH-afhankelijk: adenomen hypofyse= cushing ziekte, paraneoplastisch (meestal ectopisch

long)- ACTH-onafhankelijk: hyperplasie, tumoren van de bijnier (tumoren van de bijnieren

secreteren vaak androgenen)- Agv corticoidentherapie (meest!)

Symptomen acute & chronische bijnierinsufficientieIn onze streken meestal AI vaak gepaard met ander AI ziekten zoals diabetes.Meta’s bijnier: soms het enige verschijnsel, er moet echter al meer al 90% van de bijnier aangetast zijn om addison te veroorzakenAcute bijnierinsufficiëntie (Addison crisis)

- Gastro-intestinaal syndroom (nausea, braken, diarree)o Braken en diarree > daling K, stijging Bicarbonaat, Stijging Na hypotensie

+deshydratatieo NI: stijging K, daling bicarbonaat en daling Na

- Hypotensie - Extreme zwakte- Dehydratatie- Ionenstoornissen (K+↑, H+↑ en Na+↓)

Chronische bijnierinsufficiëntie- Progressieve asthenie (moeheid)- Nausea, braken- Anorexie- Zwakte- Hypotensie- Bronskleurige hyperpigmentatie van huid en slijmvliezen primair- Bij vrouwen: vermindering oksel- en pubisbeharing (androgeen afh)

- Symptomen hyperprolactinemiePremenopausale vrouwenVaak symptomen die lijken op menopauze, amenorree treedt op door fysiologische onderdrukking van FSH en LH ( reden aarom vrouwen die borstvoeding geven niet zwanger op voorwaarde dat borsvoeding op vraag gebeurt) bij menopauze is echter het FSH en LH gestegen doordat de negatieve FB wegvalt.

- PRL > 100ng/ml: hypogonadisme met amenorree, hot flushes, vaginale atrofie- PRL 50-100 ng/ml: amenorree en oligomenorree- PRL 20-50 ng/ml: korte luteale fase


- Galactorree- Montgomeru kliertjes: als je er op duwt komt er melk uit

Postmenopausale vrouwen- geen klachten- galactorree zeldzaam (oestrogeen nodig om dit te kunnen veroorzaken), tepelvochtverlis- hoofdpijn, visuele klachten= compressie verschijnselen

Mannen- gedaald libido, impotentie, infertiliteit, gynaecomastie- galactorree zeldzaam, tepelvochtverlies- osteopenie- bitemporale hemianopsie- N III, VI, paralyse

6)ReumatologieAlgmeen

- Mono-atritis= aantasting van 1 gewricht Posi-artritis = <4 Poly = >4

- Vaak gaat er atrofie van de spieren optreden (bvb van de m interossei) waardoor de actieve beweging nog vermindert

- Ostofytose= gezwel thv gewricht dat hard aanvoelt

- Rheumatoide arthritis : tekens

- Ochtendstijfheid- Pannus (inflammatoire massa thv synovia met destructie van kraakbeen en bot)- Arthritis van 3 of meer gewrichten- Ten minste 1 gezwollen gewricht in pols MCP of PIP gewrichten (zelden DIP)- Symmetrisch- Serum rheymatoid factor (bij 90%) - Kan ook extra-articulaire klachten geven:

o moeheid, koorts, gewichtsverlies, diarreeo oog: episcleritis (inflammatoire nodule thv sclere die zeer pijnlijk is) , uveïtis en ev

een vasculitiso vasculitis ovv palpabele purpurao droge mond en ogen = Sjögren-syndroomo Raynaud-fenomeeno Aantasting van de long mogelijk: reumatoide noduls in de longo Palpabele purpurao (Criteria niet kennen, weten dat ze bestaan)

- Specifieke kenmerken bij inspectie van de handeno Heberden’s nodule (DIP) en Bouchard’s nodule (PIP)o Ulnaire deviatie vingers


o Musculaire atrofie middenhandspiereno Boutonnière en zwanenhalsvervormingen

- Kan ook optreden tv C1 en C2: hierdoor chronische cervicale pjnen kan aanleiding gaan geven tot quadripares indien het niet tijdig ontdekt en behandeld wordt. (behandeling= immunosuppresiva)

Osteo-artritis - Osteofyten dr stimulatie van de osteochrondocyten thv de gewrichten (papegaaienbekken

vnl th de Dip (heberdens nodule) en PIP bouchard)- Startpijn, moeilijk beginnen te bewegen- Geeft aanleiding tot ulnaire deviatie en zwanehalsmisvorming- De patient leert met de misvormng leven

- Systemische lupus : frequente klachten (vnl thv huid)(anti-kern antistoffen-> gericht dus tegen alle cellen, op voorgrond echter de huid en de gewrichten)

- Algemeen uitzichto Gewichtsverlieso Cushing-achtig (agv steroiden-therapie)o Psychiatrische stoornissen (tgv lupus of steroiden)o De patiënt is moe, heeft koorts, gewischt verlies, stijging van CR typisch voor AI

aantastingo Pancytopenie (WBC,RBC,Thrombocyten purpura, petechieën)

- Handen:o Vasculitiso Telangiëctasieën

- Huido Rash, fotosensibiliteit (huideruptie)o Raynaud fenomeeno petichieën

- Arthropathie: synovitis van proximale en metacarpophalangeale gewrichten (niet destructief), vnl artralgiën

- Armeno Livedo reticulariso Purpura (vasculitis)

- Hoofd en halso Alopecia o Scleritis/episcleritiso Sjögren-syndroomo Vlindervormige rash(erytheem) thv gelaat (sparen van nasolabiale plooi)=

lupusmasker ( vandaar ook wel eens wolf genoemd)o Discoide lupus + hyperkeratoseo Mondulceratieso Cervicale adenopathieën

- Thoraxo Hartgewrijf (pericarditis)o Pleuraal gewrijf: pulmonale fibrose, pleurale uitstorting, pulmonale hypertensie


- Abdomeno Matige hepato-splenomegalieo Actieve crepitaties

- Thv OLo Femurkopnecroseo Proximale myopathieo Huidulceratieso Oedeem bij nefrotisch syndroom (ook andere tekens van nefrotisch syndroom,

daarom moet de urine microscopisch opgevolgd worden)

- sero negatieve spondylarthropathieën : groepen (want hier zijn geen AI fenomenen aanwezig)Reactieve arthritis (Reiter)

- Acute aseptische inflammatoire arthritis meestal 1-2 weken na een acute infectie- Asymmetrisch van grote perifere gewrichten (verspringend)- Urethritis, conjunctivitis en cervicitis keratoderma blenorrhagica op handpalmen, voetzolen,

voorhuid penis (ulceratie) of in de mond- Verdwijnt meestal spontaan na 4-6 maanden, soms recidief (dan moet een aggresieve

behandeling gestart worden)- Va HLA B27+- (Reiter = reactieve artritis + uretris + onjunctivitis (ev keratodermie))

Bechterew Ankyloserende spondylitis- Prototype seronegatieve spondylarthropathie- Systeemaandoening met moeheid, anemie, gewichtsverlies en inflammatie- Aantasting axiaal skelet en sacroiliacale gewrichten met progressieve vermindering van

beweeglijkheid en functie (hierdoor lage rugpijn (inflammatoir) en de bewegelijkheid van de rug verdwijnt, vroeger eindigde de patiënten dan ook met een zeer beperkte rugmobiliteit)

- Schouders en heupen- Extraspinale manifestaties: uveïtis en entesiopathieën, ( aantasting van de pees is entesitis,

tendinitis of aantasting bursae)- Er treedt dus niet enkel gewrichtsaantasting op, maar ook aantasting van de pezen.- Je moet er aandenken bij een jonger patiënt die een gedaalde rugbewegelijkheid heeft + die

HLAB27+ is ( hiermee is het namelijk frequent geassocieerd). - Het is een gradueel invaliderende ziekte, waarvoor soms ant-TNF gegeven wordt

(immuunmodulerend)Psoriasis arthritis

- Hierbij zijn er gewrichtsklachten met psoriasis van de huid- Asymmetrische oligoarthritis- Klein gewrichtspolyarthritis maar frequenter DIP- Uveïtis- Gebodineerd aspect van de vingers= opgeblazen effect

Arthritis bij inflammatoire darmaantastingen- chronische intermittente oligoarthritis- soms sacroileitis- uveïtis, erythema nodosa (= diepe vasculitis van de huid (pijnlijk gezwollen vaak op

anterieure tibia), vaak post streptococcen infectie maar ook bij Crohn en TBC), pyoderma


gangrenosum

- Sclerodermie : fibrose huid, interne organen aangetast 2 vormen kennen : gelimiteerd vs diffuus Gelimiteerde cutane vorm

- Calcinose- Raynaudfenomeen- Esophageale motiliteitsstoornissen- Sclerodactylie (vingers en handen)- Telangiëctasieën

Diffuse cutane vorm- Cachexie door dysfagie (oesofageale motiliteitsstoornissen) of malabsorptie (bacteriële

overgroei)- Huid: eerst oedemateuze infiltratie, vervolgens dikke, strakke huid die hard is- Handen

o Raynaud fenomeen + atrofie van de vingertoppeno Multipele brede telangiëctasieëno Contractie flexie van de vingerso Polyarthropathie

- Proximale myopathie door myositis- Longaantasting (longfibrose)- Zeer snel interne orgaanaantasting!


Mijn nota’s over sclerodermieBij de examenvragen heb ik staan:Wat is scleroderm : het is fibrose van de huid die ook de interne organen kan aantastenEr wordt een onderscheid gemaakt tussen 2 vormen

1. diffuse : belangrijke aantasting van de huid proximaal met zeer snel ook aantasting van de interne organen

2. Gelimiteerd ( ik denk dan dat dat het zelfde is als cutaan: pas zeer laattijdig ook de organen aangetast.

Lesnota’sBegint meestal ovv Raynaud, andere manifestaties: CRESTDiffuse vormaantasting interne organen is zeer vroegtijdig longaantasting, GI, myocardaantastingGI sclerose van GI organen waardoor er een verminderde motiliteit aanwezig is constipatieLong zeer laattijdig aangetastCutaanEnorm inflammatoir, scleroseert, verminderde beweegelijkeheid ook wel CREST Het Raynaud fenomeen zal optreden door slerose van de kleine bloedvaatjes (verminderde doorbloeding,waardoor spasmes aanwezig zijn) De huid gaat rood zien door neovascularisatie.Gebotuneerde vingers/huid (gezwollen en gespannen huid) oedemateuze faze, laattijdig vervormd door sclerose. Vaak distaalStrakke gespannen huid ( kan problemen geven aan de mond). Vaak verdwijnen de lippen ( microstone???), verkorting frenulum, salt & pepper laesies = slerodactylie atrofische fase (strakke en gespannen huid over vingers)Er kunnen ulceraties en calcificaties optreden thv de vingertoppen.Net zoals calcinosis cutis ( die pijnlijk kan zijn doordat ze uitbreekt naar het opp, zichtbaar op Rx)Het proces is niet noodzakelijk symmetrisch

OnderzoekBij capillaroscopie gaan er specifieke afwijkingen aanwezig zijn : kleine bloedvaatjes zijn totaal misvormd)Ook kijken naar de nagelriem onder de microscoop vaak eerste manifestie van sclerodermie.C= limitedD= diffuus ( verder naar proximaal aangetast)Dus eerst inflammatie scleroseBehandeling:

Sclerodermie met Raynaud : immuunsuppresie en calciumantagonisten, ev. Prostaglandines IV als het ernstig is. Wanneer de vasoconstrictie niet op gehefd kan worden necroseVerder verwijs ik graag naar het boek interne geneeskunde p.788-789. Ik denk dat het daar wat duidelijker is.


Examen Prof - gkjette.minf.begkjette.minf.be/wordpress/wp-content/uploads/2014/11/MA2... · Web...

Documents

Transcript of Examen Prof - gkjette.minf.begkjette.minf.be/wordpress/wp-content/uploads/2014/11/MA2... · Web...