Enkele budgettaire overwegingen

Lieven Annemans, Universiteit Gent, VUB

30/11/06

2

Inhoud

1. Wat is gezondheidseconomie

2. Gezondheidsdoelstellingen JA! Maar, …

3. Iets over Budgetten

4. Enkele concrete voorbeelden

5. Kanttekeningen

6. Conclusies

3

Wat is gezondheidseconomie

Toepassen van economische principes en theorieën op

gezondheid en gezondheidszorg

4

De “markt” voor gezondheidszorg is een speciale markt

Onzekerheid: “Wanneer wordt ik ziek, en hoe erg zal het zijn?”– Nood aan verzekering

Asymmetrie van informatie: “Wat is deze ziekte juist?” “Hoe moet ze behandeld worden?”– Risico voor over- of onderbehandeling

Externaliteiten: “De gezondheid en het gezondheidsgedrag van mijn buur is ook mijn zorg”– Maatschappelijk belang; Volksgezondheid

Overheidsingrijpen is noodzakelijkOverheidsingrijpen is noodzakelijk

5

Een performant instrument: de gezondheidseconomische evaluatie

Co

st (

€)

Effect (QALY)

Huidigeaanpak

0

Enet

Cne

t

QALY = Kwaliteitsvolle levensjaren

Nieuwprogramma

GRENS(bv. 30000 Euro/QALY)

6

Naar een kost per QALY

75%

25%

80%

20%

Roken

Geen preventie

Preventie

Niet rokers

Rokers

Niet rokers

Rokers +€ 5 000-5 QALYs

+€ 5 000-5 QALYs

Investering: € 500Besparing: (5%) x € 5 000 = €250Gezondheidswinst: (5%) x 5 = 0.25 QALY

€ 500

€ 0

Netto Invest. = €250

€250/0.25 = €1000

7

2. Gezondheidsdoelstellingen

een beleid zonder doelstellingen is geen goed beleid

a. geven richting aan het beleid, in overeenstemming met de overkoepelende doelen

b. helpen strategieën en acties bepalen voor de realisatie van die doelstellingen

c. helpen middelen aanwenden in functie van de strategische keuzen

d. verplichten het beleid verantwoording af te leggen over het gebruik van de geïnvesteerde (overheids)middelen

e. helpen de communicatie en samenwerking tussen actoren op het vlak van de gezondheidszorg te verbeteren

f. faciliteren de opvolging en evaluatie van de beleidsvoering. bieden een basis voor een effectief management in de

gezondheidszorg

8

Een goede doelstelling is SMART

SSpecific pecific (Specifiek)(Specifiek) MMeasurableeasurable (Meetbaar)(Meetbaar) AAchievablechievable (Actiegericht/(Actiegericht/

aanvaardbaar)aanvaardbaar) RRealisticealistic (Realistisch)(Realistisch) TTime bound ime bound (Tijdsgebonden)(Tijdsgebonden)

9

MAAR:

Gezondheidsdoelstellingen zijn enkel zinvol indien :

1. Ze op basis van prioriteiten opgesteld worden2. Ze gekoppeld zijn aan een concreet actieplan3. Er een duidelijk meerjaren budget tegenover staat4. Er een band is tussen de curatieve en de

preventieve sector5. Ze op een kosten-effectieve manier kunnen

bereikt worden.

10

3. Budget: enkele cijfers

14.1%13.5%

10.2%

4.0%4.0%

3.9% 1.2% 1.0%1.1%1.3%

1.9%

4.4%

1.8%

37.5%

Preventie van infectieziekten Bevolkingsonderzoek naar Borstkanker Logo's

Sexuele gezondheid VIG VAD

Opsporing aangeboren metabole aandoeningen Werking Medisch Milieukundigen Preventie suïcide (uitgezonderd cgg)

Spuitenruil Domus Medica Baarmoederhalskankerscreening

Vlaamse Liga tegen Kanker Andere

Totaal preventie = € 26.3 Miljoen

Cfr RIZIV: €18 Miljard

11

3. Budget: enkele vaststellingen

Het budget voor preventie in Vlaanderen blijft erg beperkt in vergelijking met de totale (federale) uitgaven voor gezondheidszorg.

De totale overheidsuitgaven voor ziektepreventie en gezondheidsbevordering zijn weinig transparant, en verspreid over diverse bevoegdheidsniveaus en begrotingsposten

Voor een aantal initiatieven is er (mede)financiering door de federale overheid via het RIZIV

De huidige bevoegdheidsverdeling bemoeilijkt een geïntegreerd en gecoördineerd beleid.

Bovendien moeten de financiële inspanningen vaak genomen worden door de Vlaamse overheid terwijl de baten geoogst worden op het federale beleidsniveau.

12

Aanbeveling Vlaamse Gezondheidsraad

Om een grotere transparantie te verkrijgen in de financiering van de gezondheidsbevordering, zou in de toekomst een bepaald bedrag per inwoner per te realiseren doelstelling kunnen vastgelegd worden.

Dit bedrag kan verspreid worden over diverse beleidssectoren van de Vlaamse Gemeenschap maar moet alsdusdanig te identificeren zijn.

Afspraken met de federale overheid over de financiering van preventie zijn noodzakelijk.

NOTA VAN DE VLAAMSE GEZONDHEIDSRAAD. De toekomst van het gezondheids(zorg)beleid in Vlaanderen, met bijzondere aandacht voor de eerstelijnsgezondheidszorg. http://www.wvc.vlaanderen.be/vgr/

13

4. Enkele concrete* voorbeeldendoelgroep Kost

(5j)/indivbudget 5j

(€)Rel.Red.

abs.effect

kost/succes

cost/QALY

Bevordering van vroegdetectie en kortadvies alcohol

450 000 10.0 4 500 000 13.0% 58500 77 1960

Eenvoudig rookstopadvies

1 300 000 10.0 13 000 000 10.0% 130000 100 3900

Terugval Preventie Drugsgebruik

40000 50.0 2 000 000 25.0% 10000 200

* Maar nog te valideren

14

Preventie van middelengebruik: in het algemeen zeer kosten-effectief

Co

st (

Eu

ro p

er p

atie

nt)

Effect (QALY)

Huidigeaanpak

0

Enet

Cne

t

QALY = Kwaliteitsvolle levensjaren

Nieuwprogramma

GRENS(bv. 30000 Euro/QALY)

15

5. Kanttekeningen

Er is meer dan kosten-effectiviteit en budget– Wenselijkheid– Toepasbaarheid

Doeltreffendheid en Kwaliteit zeer moeilijk te meten, zeker in “reële wereld” omstandigheden

16

Evidence scientific evidence (Rolfe, 99)

Researchbased

knowledge

Experientialknowledge

Personalpreferences

EVIDENCE BASED

17

The MAIN problem remains

The continuing paucity of information on the final product of

health services:

how health services affect HEALTH itself.

Uncertainty about what is quality

(OESO, 2003)

18

6. Conclusies

Dit initiatief verdient alle steun Noodzaak aan een belangrijke budgettaire

injectie in preventie Voorkeur aan kosten-effectieve besteding

van de budgetten Noodzaak aan veel betere coördinatie

tussen de beleidsniveaus