Ellen Dieltjens Portfolio

ellen dieltjens

Let’s make the city more beautiful !

vandenhove / kirkeby�

voor

woord

�

Groen !

Als jonge ontwerper ben je een deel van de toekomst, je hebt de mogelijkheid om veranderingen door te voeren. Hierdoor

vind ik het belangrijk om verantwoord te ontwerpen, met aandacht voor ecologie, duurzaamheid en oog voor de natuur. Dit

thema gaat als een rode draad doorheen al mijn projecten, in elk van hen komt er wel een aspect van ‘groen ontwerpen’

aan bod.

Out of the box ?

Als student heb ik enkele verrassende keuzes gemaakt wat betreft programma, doelgroep of locatie binnen een

ontwerpopdracht. Dit zorgde ervoor dat elk project een uitdaging was waarin het belang van een grondig vooronderzoek

niet te onderschatten was. Ik werd gedwongen andere vakgebieden te verkennen en trachtte telkens de karakteristieken

van mijn gekozen doelgroep, locatie of concept zo goed mogelijk te implementeren in mijn ontwerpen.

Enkele mooie voorbeelden hiervan zijn mijn verblijfplaats voor Zen boeddhisten, de mobiele woning van Alisson Lapper,

de kleurrijke kantoren van Ecolor, de energieke &rgize juice bar en natuurlijk niet te vergeten, mijn masterontwerp: een

duurzaam afscheidscentrum met een nieuw totaalconcept van afscheid nemen. Een project waardig om mijn opleiding tot

interieurarchitecte af te sluiten.

Grenzeloze toekomstvisies...

De combinatie van mijn twee passies, reizen en architectuur, zal mij binnen- en buitenland doen verkennen. Ik zie mijn

toekomst als een eindeloos leerproces waarin ik ambitieus het werkgebied van de architectuur, interieurarchitectuur en

stedenbouw zal blijven uitdiepen.

vandenhove / kirkeby�

�. B

A 1

2�.

BA 2

4�. BA 3

92. MA

�

inhoudstafel

vandenhove / kirkeby10�

BACHELOR 1

12. vandenhove/kirkeby14. sculptuur/9vierkantsrooster 16. sculptuur/insel hombroich18. sculpturen paviljoen20. wonen/plastisch 22. wonen op meerdere niveau’s

vandenhove / kirkeby12

Opdracht: Onderzoek naar de architectuur van het paviljoen met als finale opdracht het zo accuraat mogelijk namaken

van het paviljoen op schaal, met bijhorende plannen, aanzichten en perspectieven.

14 sculptuur/9vierkantsrooster

Een open structuur waarin gespeeld wordt met niveauverschillen en open/gesloten sferen. De gekozen sculturen passen bij

het karakter van de ruimte waarin ze geplaatst zijn en versterken deze met hun specifieke vormen en opvallende kleuren.

Opdracht: Ontwerpen van een tentoonstellingsruimte voor kunstwerken uit het Middelheimmuseum. Er wordt ver-

trokken van een negen vierkantsrooster.

1� sculptuur/insel hombroich

Opdracht: Een paviljoen ontwerpen voor het Duitse park

Insel Hombroich, vertrekkende uit een kubus van 10m³,

met als inspiratie de werken van Erwin Heerich. Uit een

kubus zijn delen weg gesneden. De originele vorm blijft zich-

tbaar door het behouden van 2 diagonaal liggende punten.

Het sculptuur volgt de lijnen van het heuvelachtige Insel

Hombroïch volgt. Mijn ontwerp bestaat uit 7 overdekte bin-

nenruimtes en één grote omslote buitenruimte. Binnenin zal

je nieuwsgierigheid je doorheen het paviljoen leiden naar de

centrale ruimte waar men verrast zijn zijn door een spec-

taculair lichteffect. Er is in het volledig symmetrische pavil-

joen ook de gelegenheid om kunstwerken tentoon te stellen,

net zoals in de sculpturen van Erwin Heerich, welke over het

park te bezichtigen zijn.

1� sculpturenpaviljoen

Opdracht: Sculturenpaviljoen ontwerpen voor het Middel-

heim openluchtmuseum.

In het openluchtmuseum een plek kiezen waar voor je een

tentoonstellingspaviljoen zal ontwerpen. Dit paviljoen moet

mooi in zijn omgeving inpassen, rekening houdend met het

aanwezige landschap. Het ontwerp dient binnenin 3 tentoon-

stellingsruimtes te omvatten, een ruime berging en een omslo-

ten buitenruimte waar ook enkele werken tentoongesteld

kunnen worden. De tentoonstellingsruimtes in het paviljoen

dienen de gekozen kunstwerken te versterken.

20 wonen/plastisch

Opdracht: Ontwerpen van een tweepersoonswoning, op-

gevat als meubel. Een tweepersoonwoning, opgevat als

meubel, waar de sobere, strakke vormgeving centraal staat.

Sanitair en opbergruimte werden in twee langwerpige vo-

lumes ondergebracht. In de tussenruimte bevindt zich de

keuken. Aan weerzijden van de hoge, langwerpige volumes

bevinden zich het slaap- en woongedeelten van de woning.

De symmetrie brengt evenwicht en rust in het ontwerp.

22 loft

Opdracht: Ontwerpen van een loft voor een kinderloos

koppel. Deze loft is gelegen in de bovenste verdieping van

een oude graansilo aan de Schelde. Ik heb er voor gekozen

de oppervlakte van het woongedeelte te maximaliseren en

het slaapgedeelte zo klein mogelijk te houden. Op het geli-

jkvloers is er een keuken met grote eettafel en een ruime

kastenwand. Onder en boven deze kasten heb ik twee lich-

tstroken geplaats, wat ervoor zorgt dat de kasten lijken te

zweven en hun aanwezigheid in de ruimte wordt gemini-

maliseerd. De lange, smalle vorm van het kookeiland wordt

versterkt door twee langwerpige ramen aan weerszijde. Aan

de zithoek is er een groot glaspartij geplaatst, zodat de be-

woners optimaal kunnen genieten van hun uitzicht over de

stad Antwerpen. Slapen en baden is ondergebracht in een

L-vormig volume dat open is gewerkt naar de benedenverdi-

eping toe. Dit geeft de loft een groot, ruimtelijk gevoel.

Plan .0

Plan .0 Plan .1

BACHELOR 2

28. vuurtoren 32. tijdelijk onder dak 38. meubel40. lichttunnel

2� vuurtoren

VUURTOREN - BART MOEYAERT

Alles weten we van vuur:[1] hoe laat de zon opkomt, [2] ondergaat, [3] hoe warm de wereld ergens is, [4] wanneer vulkanen dreigen, [5] waarom een vlam pas als het waait naar naaste buren overslaat, [6] ongevraagd, [7] altijd hongerig naar hout, natuurlijk vurenhout in het bijzonder, [8] dat kunstenaars geen leven leiden zonder rood of zwartgeblakerd hart, en [9] dat er mensen zijn die amper wijzen of hup daar staat een man of vrouw in lichterlaaie, [10] er is ook larie, bijvoorbeeld, rosse meisjes kussen beter en spaanse pepers koken heter, maar [11] verder is alles opgemeten, uitgerekend, zelfs van de hel is vastgesteld hoe fijn de as zal zijn van iedereen, en daarom juist is het verbazend dat iemand uit een havenstad nog nooit heeft stilgestaan bij wat het vuur in vuurtorens betekent: [12] kom hier, [13] wij willen u in deze stad graag zien ..

Opdracht: Paviljoen ontwerpen rond het gedicht ‘Vuur-

toren’ van Bart Moeyaert, dichter van de stad Antwerpen.

Groepswerk. Tijdens het festival van het woord ‘Zuiderzin-

nen’ staat de stad Antwerpen volledig in teken van schrijvers,

dichters en allerlei andere artiesten. Onze opdracht was om

een paviljoen te ontwerpen rond een gedicht naar keuze dat

het Hendrick-Conscienceplein midden in het centrum zou

aankleden. Het gekozen gedicht ‘vuurtoren’ is geschreven

door toenmalig Antwerps stadsdichter Bart Moeyaert. Het

paviljoen is een baken in de stad welke toeristen aantrekt en

hen uitnodigd om het gedicht, dat in de staalplaat gelaserd

staat, te lezen en te beleven.

32 tijdelijk onder dak

Opdracht: Ontwerpen van een tijdelijke verblijfplaats voor een doelgroep naar keuze. Mijn gekozen doelgroep is een

gezelschap van Zen-monniken die de leer van het Zen-boeddhisme volgen en die in de stad Antwerpen workshops komen

te geven omtrent hun geloof.

Zen-monniken volgen de leer van het Zen-boeddhisme.

Ze leiden een bescheiden leven in prachtige tempels in de

afgelegen natuur van Japan. Het centrale idee van hun leer is

de verlichting te bereiken. Mijn ontwerp is een vertaling van

de traditionele Japanse tempel, naar een verblijfplaats die

past binnen de Westerse architectuur. Het was een enorme

uitdaging om het evenwicht te vinden tussen enerzijds de

vernieuwende, vrijzinnige geest van de stad Antwerpen

Plan .0

en anderzijds de sobere en traditionele levensstijl van de

Zen-monniken. Het resultaat van het samensmelten van

deze twee sterk uiteenlopende manieren van leven, is een

ontwerp met een gesloten karakter aan de buitenzijde en

een ruim, open plan binnenin. De verblijfplaats, volledig

opgebouwd uit natuurlijke materialen, biedt voldoende

afscherming van de buitenwereld, zodat de monniken in alle

rust hun spirituele zoektocht kunnen verder zetten.

Plan .1

De houten gevelconstructie functioneert als een soort co-

con die de rust en sereniteit van het interieur garandeerd.

De lamellen zijn 180° roteerbaar zodat de monniken zelf

de open- en geslotenheid van hun verblijfplaats kunnen

bepalen. Binnenin vindt je een moderne interpretatie van

het Japanse theehuis. De eigentijdse Machiai, Roji en Sha-

sitsu geven de monniken de gelegenheid om hun rituele

theeceremonie op een correcte wijze uit te voeren. Ook de

Dojo, of meditatie-ruimte, is volgens de regels van de leer

ontworpen. Er is zelfs een intieme Tsubo, een Zen tuin, aan-

wezig die de monniken voorbereidt op hun rituele meditatie-

sessies. Kortom, alles wat ze nodig hebben om de verlichting

te bereiken. Mijn Tijdelijk Onder Dak voor de Zen-monniken

is dus een stukje modern Japan in Antwerpen.

li

Langse snede

Dwarse snede

3�

You CAN sit on it !!

meubel uit recyclagemateriaal

40 lichttunnel

BACHELOR 3

50. alison lapper56. ecolor kantoren 66. gletsjer74. energize juice bar 86. ontbijttafel90. indesign, illustrator, ...

50 alison lapper

Ontwerpen van een mobiele woon- en werkruimte voor

Alison Lapper, een kunstenares getroffen door de ziekte fo-

comelie. Groepswerk.

Alison Lapper is geboren zonder armen en met verkorte

benen zonder knieschijven als gevolg van de ziekte focome-

lie. Ondanks haar handicap is ze alleenstaande moeder haar

van prachtige zoon Paris. Ze ziet haar handicap niet als een

gebrek maar als een uitdaging. Ze kan zelf koken, autorijden,

inkopen doen... Alison Lapper is een zelfstandige vrouw met

dromen, ambities en een succesvolle carrière als kunste-

nares.

Allison LapperOpdracht

De mobiele woning is opgebouwd uit een ingewikkelde met-

alen structuur die opgevuld is met plexi. Je kan makkelijk

van binnen naar buiten kijken en genieten van de omgeving,

maar je hebt toch voldoende privacy omdat er van buitenaf

geen inkijk mogelijk is. De opbouw weerspiegeld het idee

rond Allison: je moet langst het exterieur kijken om haar

mooie binnenkant te zien. Verder kijken dan je neus lang is,

de vooroordelen voorbij.

Deze tijdelijke verblijfplaats is een drijvende compacte won-

ing, met delen zowel onder als boven water. We hebben een

vaartuig ontworpen omdat water voor Alisson de enige plek

is waar haar handicap onbelangrijk is, waar ze zich volledig

vrij voelt. De woning is zo ontworpen dat Alisson hier zelf-

standig kan functioneren zonder begeleiders, een plaats

waar ze tot rust kan komen en kan schilderen.

Mobiele Woning Exterieur / Interieur

.1 Baden

.2 Slapen

.3 Eten

.4 Zitten

.5 Koken

.6 Atelier

.7 Lift

Snede Aanzicht

5� logistiek centrum

Opdracht: ontwerpen van een logistiek centrum voor

een groothandel in bouwmaterialen. Vrije keuze van

het materiaal. Materiaalkeuze duidelijk vertalen in het

ontwerp en een sterk concept ontwikkelen m.b.t. bedri-

jfsfilosofie, verkoopstrategie en promoten van de mate-

rialen zowel in het kantoor- als magazijngedeelte.

Ecolor is vertegenwoordiger van de acht belangrijkste

producten van natuurverf. Een overkoepelend orgaan

dat natuurverf de wereld wil in sturen. Gedaan met het

‘geitenwollensokken’ imago. Natuurverf is de verf van de

toekomst met een knipoog naar het milieu! Een bedrijf

met jonge werknemers, een gezonde teamgeest en bov-

enal een belangrijke missie: natuurverf populair maken.

Bij dit alles past geen standaard, duizend-in-een-dozijn

kantoorgebouw. De speelse, kleurrijke architectuur van

Ecolor sluit aan bij het imago dat het bedrijf zich wil aan-

meten.

Ecolor is anders ... en staat voor vernieuwing!

workshop

technische berging

atelierstalen

circulatie

onthaal

magazijn

organigram .0

circulatie

resto

sanitair

directieverkoopaankoop

vergaderzalenarchief coffee corner

boek-houding

PR +comm

IT

organigram .1

plan .0

a’a

b

b’

plan .1

a’a

b

b’

snede b-b’

snede a-a’

INSPIRATIE

Krijn de Koning doet plaatsspecifieke, architecturale en vooral

kleurrijke ingrepen in gebouwen en ruimtes.

www.krijndekoning.nl

�� gletsjer

74 energize juice bar

Opdracht: Oude hoeve omvormen tot een leuke horecazaak,

speciale aandacht voor locatie, doelgroep en concept. De

&rgize juice bar is een gezellige sapjesbar voor fietstoeristen,

gelegen tussen de fruitige boomgaarden van Haspengouw.

De &rgize juice bar is ideale plek om even terug op adem

te komen na een ontspannende of intensieve fietstocht.

Deze gezonde sapjesbar is gelegen nabij de belangrijkste

fietsroutes van de streeken heeft voor elk wat wils. Zin in

een snel drankje (10’ refreshment), eenluchtige picknick (30’

cool down) of een lekker luie lunch (60’ at ease) op basisvan

dagvers streekfruit? Kom dan genieten in de &rgize juice bar,

and... Fruit up your life.

.1 10’ Refreshment

.2 30’ Cool down

.3 60’ At ease

.4 Techniek

.5 Koeling

.6 Personeel

.7 Keuken

.8 Zomerkassa

.9 Hoofdkassa

.10 Toilet V

.11 Toilet G

.12 Toilet M

.13 30’ Cool down zomer

.14 60’ At ease zomer

.15 Picknick

.16 Fietsenstalling

10’ refreshment

30’ cool down

60’ at ease

koken kassa’s sanitair

10’

30’

60’

fietsenstalling

organigram

De &rgize juice bar heeft vormelijk een sobere inrichting.

Centraal in de hoeve staat een rechthoekig, strak volume,

afgewerkt met heldere nissen en lichtvlakken. De eerste

sfeer van mijn juice bar is terug te vinden in een grote

opening in het midden van dit volume. 10’ Refreshment

is het take-away gedeelte, bedoelt voor een snel drankje

of hapje. Dit gebeurt op de meest centrale plek van de

hoeve en is dan ook de drukste plek van de juice bar. Links

en rechts van het 10’ Refreshment take-away gedeelte

zijn de twee andere sferen gelegen. Aan de linkerkant het

lekker luie, gezellige 60’ At Ease, waar kille zilvergrijze zetels

bekleedt zijn met een grote variëteit aan kleurrijke prints

op zachte kussens. Je kan zelf kiezen, eten, drinken, relaxen,

uitrusten... De eettafeltjes zijn verplaatsbaar en individueel.

Deze ‘occasional tables’ kan je gebruiken als eettafeltje in de

zetel, of als bijzettafeltje voor je drankje. Aan de rechterkant

vind je het 30’ Cool Down gedeelte waar je aan grote of

kleinere tafeltjes je lunch of drankje kan nuttigen, in groep,

alleen of met twee.

In de buitenruimte zijn de drie sferen ook makkelijk

terug te vinden. Het terras ligt in het verlengde van mijn

restaurantgedeelte hierdoor lijkt de grens tussen binnen- en

buitenruimte haast te onbestaande in de zomermaanden.

Op het terras zijn grote picknick-tafels aanwezig waar

mensen, net zoals in het 30’ Cool Down gedeelte kunnen

genieten van hapjes en drankjes. Naast deze grote houten

tafels is het meer gezellige, relaxte deel van 60’ At Ease

gelegen, waar je je kan nestelen in de knusse zetels met,

wederom, vrolijke prints. De buitenruimte is overspannen

met grote, kleurrijke zeilen die de klanten beschermen voor

regen, wind en bij goed weer, voor de brandende zon. De

openheid van dit terras past volledig binnen het concept

van de &rgize juice bar en sterkt het ‘buiten zijn’-gevoel van

mijn natuurliefhebbend cliënteel nog extra aan. De zone

tussen de sapjesbar en de fruit- en streekproductenwinkel

aan de overzijde is mooi ingevuld door een prachtig staaltje

landschapsarchitectuur. In de vorm van het &rgize logo is

een verhoging in het gras gemaakt, waar mensen hun eigen

lunch kunnen eten of gewoon lekker kunnen uitrusten

na hun fietstocht. Dit deel is volledig vrij opgevat en de

gebruikers van dit deel zijn in principe niet gebonden aan de

&rgize juice bar, maar zijn natuurlijk altijd welkom. Het is een

luchtige verbinding tussen het toeristisch zeer aantrekkelijk

winkeltje en de sapjesbar.

�� ontbijttafel

Opdracht: Ontwerpen en uitvoeren van een tafel, gebruik mak-

ende van niets meer dan lijm en krantenpapier.

Ontwerpen van een ontbijttafel, gebruik makende van niets meer

dan krantenpapier en lijm. Tijdens een uitgebreid vooronderzoek

werden de mogelijkheden van dit materiaal onderzocht.

De ontbijttafel is opgebouws uit een S-vormige mat, een aaneen-

schakeling van opgerolde bladen krantenpapier. De flexibele mat

wordt in vorm gehouden door het tafelblad dat er in geplaatst

wordt.

Dit blad bestaat uit verlijmde stroken papier met een honingraat-

structuur binnenin, welke de stevigheid en vormvastheid van het

tafeltje garandeerd. De leuke vorm van deze ontbijttafel fleurt

elke ochtend op.

Waar eet jij je boterham morgen?

90 indesign, illustrator, ...

Student: Ellen Dieltjens

Artesis Antwerpen Opleiding interieurarchitectuur

Masterproef ontwerpenSemester M1 & M2 2009-2010

Opdracht: Luchthaven Deurne Thema: Publieke ruimteFocus: Duurzaamheid

Onder begeleiding van: Marjan MichelsJohan NackaertsPaul WautersHanne Kloots

Contactinformatie: [email protected]

EEN AFSCHEIDSCENTRUM MET EEN UNIEK TOTAALCONCEPT VOOR AFSCHEID NEMEN.

VISIE

Zorg, respect en geborgenheid staan centraal in dit ontwerp. Licht, openheid en functionaliteit zijn de basisbegrip-pen van de architectuur. En de bijzondere omgeving is een meerwaarde bij dit project.

Het afscheidscentrum is allesomvattend. Het bevat alle functies van alle stadia in een overkoepelend centrum. Pre-afscheid: informatie, uitvaartverzekeringen, drukkerij, bloemenwinkel, opbaring, verzorging, meetings. Afscheid: aula, koffi etafel, rustruimte, bezinning. Post-afscheid: crematorium, begeleiding nabestaanden, begraafpark, enz…

Er wordt aandacht besteed aan duurzaamheid. Het overkoepelende centrum beperkt het transport tussen de ver-schillende functies, maakt gebruik van de nieuwste technieken (verbrandingsovens, energiewinning) en staat bo-vendien open voor andere creatieve invullingen van de ruimtes. Het ontwerpen van een publieke ruimte die in teken staat van een uiterst persoonlijke emotie, afscheid nemen, was een uitdaging. Mijn ontwerp is een spel van contras-ten, het beheersen van de dualiteit tussen: licht/donker, privé/publiek, binnen/buiten, sacraal/neutraal,… Bijzondere aandacht gaat uit naar audiovisuele kunsten, licht, geluid en beeld. Hierdoor ontstaat een uiterst gepersonaliseerde manier van afscheid nemen.

Het luchthaventerrein zal bestaan uit het begraafpark aan de ene zijde en een uitgebreid groen ontspanningspark aan de andere, meer toegankelijke straatzijde. Samen met de twee kleinere parken, Boekenbergpark en Boelaarpark, zou het luchthaventerrein als ontspanningspark een schakel kunnen vormen tussen de reeds bestaande groenstruc-turen. Het zou de groene gordel rondom de stad vervolledigen en fungeren als laatste, essentiële groene vinger die de stad binnenkomt.

CONCEPT

Het creëeren van een sacrale, rustgevende sfeer die samenhangt met een sterk interieurconcept was een enorme uitdaging. Ik heb geexperimenteerd met verschillende materialen, constructies en verlichtingsconcepten. Uiteinde-lijk heb ik me geconcentreerd op het grootste vraagstuk: wat brengt mensen tot rust? Ik ging terug naar de natuur, de basis en essentie van de mensheid. Ik vertaalde dit antwoord naar een eenduidig interieurconcept. Elk onderdeel van mijn ontwerp, elke functie, werd vormgegeven rond een bepaald thema gebaseerd op een natuurbeeld. Ik zocht foto’s die de essentie van de desbetreffende ruimte perfect vertaalden en baseerde hier vervolgens mijn materiaal-gebruik, lichteffecten en algemene sfeer op. Een paardenbloem in de wind, een gletsjer met mooie lichtinval, de schaduw van de zon die door de bladeren van een boom schijnt, klaprozen in een veld, de beelden stralen in hun eenvoud maar komen toch sterk over. Elke ruimte heeft een eigen karakter dat past binnen het grotere geheel.

1

0

1

2

MASTERPROEF

94. projectgegevens 96. vooronderzoek98. analyse100. visie 102. ontwerpproces 108. resultaat 124. planmateriaal 132. conclusie134. bibliografie

WINNAAR

PROJECTGEGEVENS

Student: Ellen Dieltjens

Artesis Antwerpen Opleiding interieurarchitectuur

Masterproef ontwerpenSemester M1 & M2 2009-2010

Opdracht: Luchthaven Deurne Thema: Publieke ruimteFocus: Duurzaamheid

Onder begeleiding van: Marjan MichelsJohan NackaertsPaul WautersHanne Kloots

Contactinformatie: [email protected]

Op 3 juli 1927 werd er een vliegmeeting georga-niseerd in Deurne, dit was een groot succes. En-kele maanden later kwam het AAC tot stand, de Antwerp Aviation Club. De stichters van deze club hadden de droom om een volwaardige luchtha-ven te bouwen op het terrein in Deurne. Ze on-dernamen actie om hun droom in vervulling te zien gaan en er werd door Maurice Lippens een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerpen van het luchthavengebouw. Architectenduo Van Riel en Jansen won deze wedstrijd, desondanks koos Lippens ervoor om het ontwerp van Stan-islas Jasinski te gebruiken. Dit ontwerp viel het meeste in de smaak bij de luchtvaartdeskundigen en had het gunstigste prijskaartje. Het moder-nistische gebouw opende zijn deuren in 1930. Het gebouw werd tot 1980 gebruikt in zijn oor-spronkelijke staat. Toen werden de tekenen van de tijd te storend en besloot men om het gebouw te renoveren en verbouwen. Tot 2000 werden er regelmatig aanpassingen gedaan aan het ge-bouw, met als resultaat dat er steeds meer van het oorspronkelijke karakter verdween. In 2000 kwam er een masterplan tot stand voor de lucht-haven, het hele vliegveld werd gemoderniseerd. Het budget was beperkt en het ontwerp ronduit lelijk. Het luchthavengebouw is de dag van van-

VOORONDERZOEK

daag nog maar een schim van wat het ooit was. Vanaf het prille begin waren er al problemen. Discussies over locatie, budget en simpelweg het nut van de hele luchthaven laaien hoog op.

Met de jaren is de luchthaven van Deurne uitge-groeid tot een doorn in het oog van de Antwerpse politici. Niemand lijkt een oplossing te vinden voor de problemen waar de luchthaven mee kampt. De landingsbaan is te kort volgens de huidige lucht-vaartvoorschriften en dit probleem moet drin-gend aangepakt worden. De ene partij ijvert voor de uitbreiding van de luchthaven, in een poging om ze weer succesvol, veilig en winstgevend te maken. Andere partijen werken dit dan weer te-gen, uit schrik voor de gevolgen. Een uitbreiding brengt immers Fort III van Borsbeek in gevaar, een beschermde groene zone. De ligging van de luchthaven is altijd al een planologische blunder geweest. Het terrein is omringd door woonwijken, belangrijke verkeerswegen en groengebieden. Als men opnieuw aan alle veiligheidsvoorschrif-ten zou kunnen voldoen, dan kunnen er grotere toestellen landen op de luchthaven. Het gevolg hiervan is een toenemende trafiek, een groei van industrie middenin een dichtbevolkte agglome-ratie. Een uitbreiding is een serieuze investering,

maar men stelt zich de vraag of een verlieslaten-de luchthaven deze wel waard is, want heeft Ant-werpen echt behoefte aan een eigen luchthaven? Zaventem ligt amper 35km verder en vervoert jaarlijks miljoenen passagiers, dit staat in schril contrast met de 200 000 passagiers van Deurne.

Er zijn verschillende pro en contra’s voor het al dan niet behouden van de luchthaven. Een Antwerpse luchthaven heeft een invloed op de industrie van de stad. Het is aantrekkelijk voor mensen uit de di-amantsector, de medische sector en bedrijfsleiders. Omwonenden vinden dat ze in de mooiste tuin van Antwerpen wonen, ze ijveren voor het behoud van de luchthaven omdat ze de groene zone niet wil-len verliezen. De luchthaven zou bovendien een bondgenootschap kunnen vormen met Zaventem, om zo een teveel aan passagiers op te vangen.

Verschillende partijen hebben verschillende me-ningen over de bestemming van het luchtha-vengebied en ze lijken niet tot een consensus te kunnen komen. Ik heb er uiteindelijk beslo-ten om de luchthavenfunctie niet te behouden en zoek mijn ontwerpuitdaging in een andere sector ver weg van de onoplosbare problemen.

ANALYSE

Na de beslissing om de luchthavenfunctie niet te behouden ben ik gaan onderzoeken welke problematiek er in en rond de stad Antwerpen heerst rond publieke ruimtes en duurzaam-heid. Zo kwam ik uit bij de begrafenissector.

In de provincie Antwerpen zijn momenteel twee crematoria aanwezig. Het crematorium van Turn-hout, gebouwd in 1992, en van Antwerpen, ge-bouwd in 1983. Elk jaar groeit het aantal mensen die zich laten cremeren en dus kiezen voor een niet-traditionele begrafenis. Statistieken tonen aan het aantal gecremeerde personen steeds blijft stijgen en in de stad Antwerpen al oploopt tot 80% van de bevolking. De huidige infrastruc-turen zijn niet voorzien op deze vraag en laten bovendien te wensen over. In de stad Antwer-pen zijn enkele begraafplaatsen reeds volzet en in andere kan men enkel nog onder specifieke voorwaarden begraven worden. Deze begraaf-plaatsen zijn vaak verouderd, slecht onderhou-den en vooral: sfeerloos. Momenteel is Schoon-selhof het enige begraafpark in de omgeving van de stad waarbij de combinatie van groen en be-graafplaats mooi gemaakt wordt. Het cremato-rium dat zich vlakbij dit park bevindt voldoet ech-ter niet meer aan de huidige eisen en normen.

De bestaande infrastructuren kampen met ver-schillende problemen, ten eerste zijn de facilitei-ten wijdverspreid over de hele stad. Wat vaak voor problemen zorgt tijdens spits, files of bij een on-geval. Verder zijn de verouderde gebouwen niet aangepast aan de nieuwste milieuwetgevingen en maken ze gebruik van vervuilende ovens. Er heerst vaak een bizarre sfeer omdat er in het verleden te weinig aandacht is geschonken aan atmosfeer, kleurgebruik, lichtinval, materialen en groenstruc-turen. Als laatste is het voor vele mensen ook een probleem dat alle bestaande voorzieningen religie-gebonden zijn, er is een gebrek aan neutrale loca-ties waar het afscheid zou kunnen plaatsvinden.

In en rond de stad Antwerpen is er meer nood aan groenstructuren. In 2009 opende Park Spoor Noord zijn deuren. Dit is gelegen in het noorden, boven het stadscentrum. Rivierenhof in Deurne is het grootste en bekendste park rondom het druk-ke stadscentrum. Ten zuiden van het centrum, in Wilrijk, bevindt zich nog een laatste interessante groenstructuur. In het Nachtegalenpark kan je even ontsnappen aan de stadsdrukte en komen kuieren tussen het groen. Deze zones zijn de groe-ne vingers die de stad binnenkomen. Ter hoogte van het luchthaventerrein ontbreekt deze nog.

Foto: parkbegraafplaats Wervik

VISIE

Het ontwerpen van een afscheidscentrum met een uniek totaalconcept van afscheid nemen. Zorg, respect en geborgenheid staan centraal in dit ontwerp. Licht, openheid en functiona-liteit zijn de basisbegrippen van de architec-tuur. En de bijzondere omgeving is een meer-waarde bij dit project. Het afscheidscentrum is allesomvattend. Het bevat alle functies van alle stadia in een overkoepelend centrum. Pre-afscheid: infor-matie, uitvaartverzekeringen, drukkerij, bloe-menwinkel, opbaring, verzorging, meetings. Afscheid: aula, koffietafel, rustruimte, bezin-ning. Post-afscheid: crematorium, begeleiding nabestaanden, begraafpark, enz…

Er wordt aandacht besteed aan duurzaam-heid. Het overkoepelende centrum beperkt het transport tussen de verschillende func-ties, maakt gebruik van de nieuwste technie-ken (verbrandingsovens, energiewinning) en staat bovendien open voor andere creatieve invullingen van de ruimtes. Het ontwerpen van een publieke ruimte die in teken staat van een uiterst persoonlijke emotie, afscheid ne-men, was een uitdaging. Mijn ontwerp is een spel van contrasten, het beheersen van de

dualiteit tussen: licht/donker, privé/publiek, binnen/buiten, sacraal/neutraal,… Bijzondere aandacht gaat uit naar audiovisuele kunsten, licht, geluid en beeld. Hierdoor ontstaat een uiterst gepersonaliseerde ma-nier van afscheid nemen.

Het luchthaventerrein zal bestaan uit het begraaf-park aan de ene zijde en een uitgebreid groen ont-spanningspark aan de andere, meer toegankelijke straatzijde. Samen met de twee kleinere parken, Boekenbergpark en Boelaarpark, zou het luchtha-venterrein als ontspanningspark een schakel kunnen vormen tussen de reeds bestaande groenstructuren. Het zou de groene gordel rondom de stad vervolledi-gen en fungeren als laatste, essentiële groene vinger die de stad binnenkomt.

Foto rechts: visie verbinding groene zones

ONTWERPPROCES

In de eerste plaats was het belangrijk om te bepa-len welke functies ik allemaal zou plaatsen in het hoofdgebouw. Een ‘allesomvattend’ afscheids-centrum is immers zeer uitgebreid. In eerste in-stantie probeerde ik alle mogelijke onderdelen (informatie, drukkerij, bloemenwinkel, opbaring, verzorging, meetings, aula, koffietafel, rustruim-te, bezinning, crematorium, rouwtherapie) on-der te brengen in mijn hoofdgebouw en de loods.

Fase 1 Ik deelde de verschillende onderdelen op in drie groepen: pre-afscheid, afscheid en post-afscheid. Deze kregen dan ook elk hun eigen zone in het gebouw. De linkervleugel was het pre-afscheid gedeelte, de rechtervleugel her-bergde het afscheid deel met de aula’s en in de loods plaatste ik het post-afscheid gedeelte, zij-nde het crematorium. De indeling gebeurde dus volgens chronologie van het afscheid nemen.

De bedoeling was om een zeer open en toegan-kelijk afscheidscentrum te creëren. Ik maakte verschillende openingen doorheen de structuur van het hoofdgebouw en trachtte zo de circula-tie en relatie tussen buitenwereld-afscheidscen-trum-begraafpark te versterken. Deze openingen

namen echter veel plaats in beslag. In combinatie met het doel om àlle functies onder te brengen in hoofdgebouw en loods, bleek dit een onhaal-bare kaart. Te veel functies voor te weinig plaats.

Foto rechts: eenwording gebouw met omgevingFoto onder: indeling volgens chronologie 1: pre-afscheid 2: afscheid 3: post-afscheid

1

2 3

Na een zorgvuldige analyse van alle onderdelen besefte ik dat ik enkele keuzes moest maken en grondige veranderingen moest brengen in mijn organisatie. Ik koos ervoor om mijn programma in te perken en functies zoals het crematorium, de drukkerij, bloemenwinkel en toonzaal te ver-schuiven naar de bijgebouwen. De inperking van het programma zorgde ervoor dat ik meer ruim-te ter beschikking had voor de andere onderde-len. Het deels openwerken van het gelijkvloers, om zo de relatie tussen buitenwereld en park te bevorderen, nam eveneens veel plaats in beslag. Bovendien werd het authentieke, orginele karak-ter van het luchthavengebouw te fel aangetast door deze ingreep. Ik koos er dus voor om de structuur van het gebouw meer te respecteren en zo ontstond er een meer gesloten afscheids-centrum. Hier verlegde ik de aandacht van fysiek toegankelijk naar psychologisch toegankelijk. Het gebouw moest vanaf nu toegankelijkheid uitstra-len en impliceren, in plaats van het letterlijk te zijn.

Fase 2 De scheiding volgens fases in het proces van af-scheid nemen werd behouden maar er werd wel gewisseld van plaats. Het onderbrengen van de

aula’s in de rechtervleugel bleek onmogelijk omwil-le van de aanwezige kolommen. Deze zouden het zicht van de bezoekers belemmeren. Het verwij-deren van deze kolommen was geen optie omdat de bovenverdieping erop rust en ze deel uitmaken van het oorspronkelijke karakter van het gebouw. Ik verplaatste de aula’s toen naar de enige grote, open ruimte die er was: de loods. Deze ruimte gaf veel meer mogelijkheden. Ik kon er beter gebruik maken van daglicht en de grootsheid van deze loods gaf me de kans om een indrukwekkende sacrale ruimte te ontwerpen.

Foto rechts: interieur loods Foto onder: indeling aangepast 1: pre-afscheid 2: post-afscheid 3: afscheid

1

2 3

Er kwam dus een aanpassing in chronologie. Afscheid en post-afscheid werden van plaats gewisseld. Dit gaf bij nader inzien niet zoveel problemen omdat er geen direct contact moest zijn tussen het pre-afscheid gedeelte (consultatie, verzorging, opbaring) en de andere delen. Afscheid (aula) en post-afscheid (koffietafel) staan los van deze pre-afscheid functies. Aula’s en koffietafel moesten echter wel met elkaar verbonden zijn omdat de nabestaanden eerst de plechtigheid bijwonen en vervolgens gaan napraten op de koffietafel. Mijn organigram kreeg stillaan een duidelijke vorm.

Fase 3Samen met de organisatie werden ook de be-langrijkste circulatieassen duidelijk. Ik merkte het belang van gescheiden circulaties op en maakte een onderscheid tussen de bezoekers- en per-soneelscirculatie. Vervolgens was het een uitda-ging om de indeling van het gebouw helder en gestructureerd te houden. De circulaties van de bezoekers onderling wilde ik ook zoveel mogelijk gescheiden houden omdat de confrontatie met iemand anders’ verdriet heel pijnlijk kan zijn. Af-scheid nemen is immers een zeer intense emotie die onwerkelijk lijkt. Het staat in fel contrast met het leven dat vrolijk, licht en luchtig hoort te zijn. In het afscheidscentrum heerst een andere sfeer dan in de buitenwereld. Om de overgang tussen beiden te verzachten maak ik telkens gebruik van een soort transitzone. De overgang tussen het dagelijkse leven en het afscheid nemen. Deze groene buitenruimte is een soort van ‘toegans-poort’ die de omgeving en de hemel omkaderd, een moment van rust alvorens het binnen gaan.

In eerste instantie had elk deel van mijn bezoe-kersfaciliteiten een aparte toegangszone, wat de interactie tussen de verschillende bezoekers tot een absoluut minimum bracht. Dit nam teveel

plaats in beslag en daardoor heb ik uiteindelijk de beslissing genomen om de bezoekersfaciliteiten te groeperen rond één centrale buitenruimte. Dit resulteerde in een helder, overzichtelijk plan. Het aantal circulaties tussen de verschillende delen werd beperkt. Bovendien kreeg de centrale bui-tenruimte een grotere oppervlakte waardoor zijn effect als rustpunt extra versterkt werd. Het was nu wat het hoorde te zijn, een ruime, rustgeven-de groene zone. De gevels werden terug hersteld naar hun oorspronkelijke toestand en de verticale uitbreidingen konden terug verwijderd worden. Ik hield me vanaf nu volledig binnen het oorspronke-lijk gegeven volume.

Bij de afscheidsaula’s ontwierp ik een omsloten tuin die dienst doet als transitzone. Alle aula’s hebben een aparte ingang die uitkomt op deze buitenruimte. Een moment van rust alvorens het afscheid.

Na een lange tijd van voorontwerpen stonden het programma, de organisatie en circulaties eindelijk op punt. Het was een ingewikkelde puzzel waar-van de stukken langzaam maar zeker in elkaar pastten.

Programma hoofdgebouw en loods: Medische verzorging (4x), opbaring (2x2), consultatie (3x), kantoren, personeelsruimte,inkomhal, grote aula, kleine aula (2x), grote koffietafel, kleine koffietafel (2x), nazorg (4x).

RESULTAAT aula’s

Vervolgens kwam de volgende uitdaging: het creëeren van een sacrale, rustgevende sfeer die samenhangt met een sterk interieurconcept. Ik heb geexperimenteerd met verschillende ma-terialen, constructies en verlichtingsconcepten. Uiteindelijk heb ik me geconcentreerd op het grootste vraagstuk: wat brengt mensen tot rust? Ik ging terug naar de natuur, de basis en essen-tie van de mensheid. “Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren”. Ik vertaalde dit antwoord naar een sprekend interieurconcept. Elk onderdeel van mijn ontwerp, elke functie, werd vormgege-ven rond een bepaald thema gebaseerd op een natuurbeeld. Ik zocht foto’s die de essentie van de desbetreffende ruimte perfect vertaalden en baseerde hier vervolgens mijn materiaalgebruik, lichteffecten en algemene sfeer op. Een paar-denbloem in de wind, een gletsjer met mooie lichtinval, de zon die door de bladeren van een boom schijnt, klaprozen in een veld. De beelden stralen in hun eenvoud maar komen toch sterk over. Elke ruimte heeft een eigen karakter dat past binnen het grotere geheel.

De afscheidsaula’s zijn gelegen in de loods. Ik maak gebruik van de bestaande betonconstruc-tie. Op het gelijkvloers bevindt zich de grote aula

voor ongeveer 300 personen. Op de eerste ver-dieping, op de bestaande betonconstructie zijn de twee kleine aula’s gelegen, telkens voor een 80-tal personen. Aan de kant van het hoofdgebouw be-vinden zich de doorgang voor de bezoekers en het bezoekerssanitair. Aan de overzijde, de kant van het crematorium, bevinden zich de personeelsfa-ciliteiten. Deze omvatten de berging, regiekamer, omkleedruimte, wachtkamer en de balie.

Ik worstelde van begin af aan met de sfeer in deze ruimte omdat ze enorm hoog is en een industrieel karakter heeft. De lege loods straalde een enorme leegte uit, die ik in het begin moeilijk kreeg opge-vuld. Ik moest een oplossing vinden voor vier pro-blemen: akoestiek, lichtinval, dakgevoel en zicht-lijnen.

De oplossing vond ik in mijn beeldmateriaal. Een foto van het licht dat door de bladeren van een boom valt. De bladeren breken het felle zonlicht en werpen een prachtige schaduw op de grond. De bomen in een bos geven een gevoel van dicht-heid en onderdak. Ze beschermen je van de leegte van de lucht en het heelal. Dit idee wou ik vertalen naar mijn ontwerp.

Ik ga in de natuur om getroosd en geheeld te worden,om mijn zinnen weer in evenwicht te krijgen.

- John Burroughs

Het dakgevoel bekom ik door een gebogen construc-tie overheen de zitplaatsen te spannen. De welvin-gen omarmen het geheel en creëren een intieme sfeer. Het schept een gevoel van onderdak in de loods, zoals bomen dat doen in een bos. Deze boog-vormige constructie, gemaakt gebogen I-profielen opgevuld met aluminiumplaten, is geperforeerd. De perforaties, die ongelijk en willekeurig verdeeld zijn over het vlak, hebben een verschillende grootte. Het daglicht dat binnenvalt langs de parkzijde van de loods werpt zo een patroon van schaduwen bin-nen in de aula. Vergelijkbaar met het effect van de bladeren.

Er heerst een mooi contrast tussen licht en donker in deze aula. De bezoekers komen binnen en vangen een glimp op van de zonovergoten loods, met een enorme glaspartij die uitkijkt over het park. Ze gaan dan langs achter door, naar hun zitplaatsen, waar de indrukwekkende lichtheid plaats heeft gemaakt voor een sacrale, ingetogen sfeer. De gebogen con-structie zorgt ervoor dat er geen inkijk is vanuit de hoger gelegen aula’s en verhinderd ineens het in-zicht van het park. De nabestaanden kunnen in alle rust en sereniteit afscheid nemen.

RESULTAAT inkomhal

De inkomhal dient als transit tussen de buitenwe-reld en het parkgedeelte. Zij vervult de functie van verzamelplaats, als onderdak bij slecht weer, of sim-pelweg als doorgangszone naar het begraafpark.

Het beeld dat ik hiervoor gekozen heb is genomen binnenin een gletsjer met zicht naar boven. Er is een prachtige lichtinval. Dit deed me denken aan de grote centrale inkomhal. Als vloermateriaal heb ik een leisteen gekozen, ruw van uitzicht met een indrukwekkend donkere kleur. Dit weerspiegeld de duisternis die honderden meters diep tot op de bo-dem gaat.

Vervolgens heb ik de verticale circulatie onderge-bracht in een volume dat bekleedt is met ruwe, ge-ribbelde glazen platen waardoor het lijkt alsof het water en ijs is dat reikt tot aan het licht, de koepel uit glasbeton. De zetels hebben allemaal verschil-lende blauwe kleuren gekregen, dit geeft een speel-ser effect aan de ruimte. Dit is hier wel op zijn plaats omdat hier geen eigenlijk afscheid plaatsvindt. Blauw is een kleur die helderheid uitstraalt en voor ontspanning zorgt. Dankzij het kleurgebruik straalt de ruimte een enorme rusten kalmte uit.

RESULTAAT koffietafels

De koffietafels zijn geïnspireerd door een foto van een pluizige paardenbloem. De wegwaaiende pluis-jes insinueren licht en luchtigheid. Ze tonen aan hoe fragiel en vergankelijk mooie dingen kunnen zijn.

Ik heb de koffietafelruimte opgedeeld in verschillen-de zones, volgens het raster van de kolommen. De eettafels zijn afgewisseld met intiemere zithoeken, waar de nabestaanden rustig kunnen bijpraten en herinneringen ophalen. Er is ruimte in het ontwerp om persoonlijke toetsen te brengen in het afscheid. Op de witte, luchtige doeken die her en der in de ruimte hangen, en de verschillende zithoeken van elkaar scheiden, kunnen beelden geprojecteerd worden. Dit kan beeld- of videomateriaal zijn van de overledene of het kunnen beelden zijn van din-gen die de overledene nauw aan het hart lagen. De familie kan zelf kiezen in welke mate ze deze tech-nieken willen toepassen.

Het gebruik van zachtgekleurde materialen, zoals de gepolierde betonnen vloer, de lichtgekleurde muren en de houten meubels geven een lichtheid aan de ruimte. De lampen boven de eettafels doen denken aan de pluizenbol van de bloem. De vloei-ende gordijnen stellen de wind voor. In de gezellige zithoekjes wordt er kleur in het ontwerp ingebracht.

De frisse blauwe tinten vrolijken het geheel op, op een subtiele manier. Het plafond heeft een lichtblauwe kleur gekregen welke een gloed werpt over de ruimte, en zo doet denken aan de lucht.

Tussen de kolommen zijn tafels geplaatst waar-op het buffet geserveerd zal worden. Koffie, thee en andere dranken worden aan de tafel gebracht, het eten is zelfbediening aan de buf-fettafel.

RESULTAAT opbaring

Voor de opbaringsfaciliteiten heb ik een beeld ge-kozen van een zon die door de wolken schijnt. De wereld baadt in het licht dankzij de talrijke zonnen-stralen die hun weg door het wolkendek vinden. Dit beeld inspireerde mijn verlichtingsconcept van deze ruimte.

Ik heb ervoor gekozen om de rechthoekige ruimte die ik ter beschikking had te transformeren in een sereen, verlicht geheel. Er heerst een zeer ingeto-gen sfeer in de opbaringsruimte, de aandacht gaat volledig uit naar de overledene en het afscheid. Men komt binnen met het zicht recht op de overledene, dit is confronterend, maar ook oprecht.

Ik maak gebruik van een verlaagd plafond bestaan-de uit geperforeerde aluminumplaten welke kleine lichtbundels doorlaten. De plaats en het aantal van de perforaties is zorgvuldig bepaald. Boven het li-chaam breken deze perforaties open en vindt er een grotere lichtstraal zijn weg naar beneden. Net zoals de zon zijn weg baant door de wolken een de wereld eronder prachtig verlicht. Het lichaam lijkt zo ver-

bintenis te vinden met de hemel. Langs de mu-ren en doorheen sommige perforaties wordt er blauw licht geprojecteerd, om het ‘hemelse’ ef-fect compleet te maken.

Het centrale paneel achter de kist kan geopend worden en men kan vervolgens het lichaam naar achteren schuiven, langs deze opening die uitkomt in de medische verzorgingsruimte. Zo kan de plaatsing en transport van de over-ledene gebeuren zonder dat de bezoekers van het afscheidscentrum hiermee geconfronteerd worden.

RESULTAAT park

Het luchthaventerrein is opgedeeld in het ont-spanningspark en het begraafpark. Dwars door-heen het terrein loopt de hoofdcirculatie, een grote boulevard, welke de twee delen van elkaar scheidt. Deze as zorgt voor een verbinding tus-sen het grijze stadscentrum en de groene zone rondom het fort van Borsbeek en maakt een eenheid van deze buurt.

Ten noorden van deze circulatieas ligt het ont-spanningspark, een park voor iedereen. Een plek waar mensen even kunnen ontsnappen aan de drukte van het leven. Er is voor elk wat wils: stadstuintjes waar buurtbewoners groentjes en kruiden kunnen kweken, een sport en spel zone voor de jeugd, een speeltuin voor de allerklein-sten, fiets- en wandelparcours voor iedereen. Deze verschillende functies zijn allemaal gelegen rond het centrale ontmoetingsplein, het hart van het park.

Er zijn twee invalspunten in dit parkgedeelte. Via de Boekenberglei en de Morselsesteenweg wordt er langst het bovengelegen Boekenberg- en Boelaarpark een groene verbinding gemaakt tot aan park Rivierenhof. Deze ingrepen creëeren een groene zone doorheen heel Deurne.

Onder de hoofdcirculatie is het begraafpark ge-legen. Een serene tuin die rust uitstraalt. Ook dit gedeelte is opgedeeld in verschillende zones die gecentreerd zijn rond een centraal punt. Dit is een monument waar de laatste woorden worden ge-zegd, alvorens de assen hun bestemming krijgen. Het is een plaats van bezinning en rust en vormt een eerbetoon aan alle overledenen. Na de plech-tigheid wordt er een naamplaatje van de overle-dene op het momument geplaatst, en kan deze in ere herdacht worden.Deze andere zones van het parkgedeelte staan in functie van asbestemming: de strooiweide, de vijver en het donatorium, het columbarium en de bloemenweide. De verschillende zones worden af-gescheiden van elkaar, om de privacy te garande-ren. Ik gebruik bomen, hagen en planten en creëer zo groene muren. Langst de paden bevinden zich op geregelde afstand rustpunten met zitbanken. De circulatie van het park is een wandelweg van emotie en verdriet die eindigt bij de herdenking van de overledene. De bezoeker kan hier reflec-teren, bezinnen en zijn verdriet een plaats geven. Alle wandelpaden doorheen dit parkgedeelte ko-men samen aan het herdenkingsmonument, alsof het een soort eindbestemming is.

Het park heeft verschillende invalspunten, elk van hen hanteert het toegangspoort-idee. Een grote poort die de grens tussen buitenwereld en parkgedeelte duidelijk maakt. Het gesloten karakter van het park aan de buitenzijde staat in fel contrast met de openheid, ruimte en groene weelde binnenin.

RESULTAAT toegangspoort

PLANNEN directe omgeving

De directe omgeving rond het hoofdgebouw is ingericht alsof het een groot plein was. Bomenrijen, zit-bankjes en een waterfontein creëren een gezellige sfeer. Er is een omsloten tuin net voor de loods, een transitzone tussen de buitenwereld en de afscheidsaula’s, het punt van rust voor het afscheid.

PLANNEN 0

PLANNEN 1

PLANNEN 2

SNEDES

Langse snede hoofdgebouw

Dwarse snede loods

CONCLUSIE

Het geslaagde eindresultaat is het gevolg van het grondige vooronderzoek dat ik voerde. Ik ver-diepte me in de wereld tussen leven en dood, pluisde de wetgeving uit, bestudeerde bestaande rouwcentra en onderzocht wat mensen eigenlijk echt verlangen tijdens een afscheid. Deze infor-matie heb ik in me opgenomen en gebruikt op verschillende momenten in mijn ontwerproces. Het belang van een diepgaand vooronderzoek en analyse van bestaande situaties is immers niet te onderschatten.

De dood is een onderwerp dat afschrikt en waarvan de meeste mensen, inclusief mezelf, niet veel kennis over hebben. Het was dan ook enorm interessant om me te verdiepen in deze materie. De termijn voor de masterproef was een heel schooljaar. Vandaar mijn keuze voor dit integrerende onderwerp. Ik zocht voor me-zelf de uitdaging en wist dat ik zo doorheen het hele schooljaar gemotiveerd zou blijven om het ultieme ontwerp voor een afscheidscentrum tot stand te brengen. Gezien de lange duur van deze opdracht wist ik van begin af aan dat ik een int-regrerend onderwerp moest kiezen dat me het hele jaar zou blijven uitdagen en motiveren om het best mogelijke ontwerp te verwezenlijken.

Het was een hele uitdaging om een publieke ruim-te te ontwerpen die in teken staat van een uiterst persoonlijke emotie zoals afscheid nemen. Het woord ‘publiek’ doet denken aan openheid, toe-gankelijkheid, grootsheid en ruimtelijkheid. Maar deze aspecten leken in eerste instantie moeilijk vertaalbaar in mijn ontwerp. Privacy, intimiteit, sereniteit en ingetogenheid leken meer toepasse-lijk. Het gebouw en de ruimtes moesten licht en lucht uitstralen, een plek van bezinning.

De organisatie en circulaties bepalen was geen makkelijke opgave. De scheiding tussen bezoe-kers- en personeelscirculatie zorgde al snel voor een warboel aan gangen en ruimtes. Uiteinde-lijk slaagde ik er in om het plan te verfijnen. Ik durfde dingen uit mijn programma schrappen, of zelfs nieuwe functies aan toevoegen of bestaande functies aanpassen. Ik heb een ontelbaar aantal ideëen uitgewerkt en ben blijven experimenteren met organisatie, vorm, kleur en sfeer. Zo kwam ik tot de best passende antwoorden voor mijn ontwerpvraagstukken. Het was een ingewikkelde puzzel waarvan de stukjes uiteindelijk mooi in el-kaar vielen.

“Afscheid nemen is met zachte vingers, wat voorbij is dichtdoen en verpakken in de goede gedachten der herinnering.”

- Auteur onbekend

De architectuur bleef grotendeels behouden maar het modernistische karakter van het ge-bouw is, in mate van het mogelijke, in ere her-steld. Het interieur kreeg echter een grondige makeover. Ik legde de link met de natuur en ver-taalde de basis van de mensheid, de fijne grens tussen leven en dood naar een sterk, sprekend en overtuigend interieurconcept. Elke ruimte kreeg een architectuur die geïnspireerd was door een natuurbeeld. Dit beeld is de basis van de sfeer, kleuren en materiaalgebruik.

Een afscheidscentrum is een plaats waar niemand hoopt ooit te moeten komen. Het wordt geasso-cieerd met verdriet en hartzeer. Juist omwille van deze negatieve connotaties verdienen zulke infra-structuren extra aandacht. Het afscheidscentrum is een plaats van bezinning geworden, waar emo-ties primeren, waar je op een rustige manier kan rouwen om je dierbare en waar de pijn verzacht wordt. Het was mijn doel om een plek te creëren die afscheid nemen dragelijk maakt.

BIBLIOGRAFIE m asterproef

Brochure

PITTEVILS, K., De luchthaven van Deurne, een vergeten pionier. Digitale Drukkerij, 2008, 32 blz.

Citaten

p8 “Ik ga de natuur in om getroost en geheeld te worden, en om mijn zinnen weer in evenwicht te krijgen”Door John Borroughs , een amerikaans schrijver en naturist.[http://ec.europa.eu/environment/climat/campaign/news/news05_nl.htm]

p17 “Afscheid nemen is met zachte vingers, wat voorbij is, dichtdoen en verpakken in de goede gedachten der herinnering.”Auteur onbekend via citaten.net [http://www.citaten.net/search.asp?citaat=afscheid&knop=Zoek]

Afbeeldingen

p7: Parkbegraafplaats Wervik door Andy Malengier, tuin- en landschapsarchitect[http://www.andymalengier.be/NED/index.php?id=project&h_id=3&p_id=3]

p17: Sunray by aremac via Picfor.me[http://media.picfor.me/00115FB1/Sunbeams-by-aremac-sun-rays-nature-green-tree-light-forest-morning-solitude-Sunray-Picnic-lighting_large.jpg]

p20: Paardenbloem via marketingcommunicatieenzo.nl [http://www.marketingcommunicatieenzo.nl/images/opdrachtgevers_paardenbloem.jpg]

p22: Gletsjer via Optics.kulgun.net [http://optics.kulgun.net/Blue-Sky/blue-sky3.jpg]

p23: Lounger by Felicerossi[http://www.felicerossi.it/prodotto.php?id=43]

p24: Wolkendek met zon via scienceblogs[http://scienceblogs.com/startswithabang/2009/07/why_do_stars_twinkle.php]

p33: Natuur via muisonline.punt.nl[http://muisonline.punt.nl/upload/Natuur.jpg]

[email protected]

tot [email protected]

Ellen Dieltjens Portfolio

Documents

Transcript of Ellen Dieltjens Portfolio