Het fotoalbum van ... Ellen ten Damme

3
6 WEEKEND ZATERDAG28AUGUSTUS2010 HETFOTOALBUMVAN... EllentenDamme ‘Datikietswilbereikenwatertoedoet,hebikvanmijn Ellen op haar eerste verjaardag, met rechts haar broer Ernst. Al in haar kinderjaren in het Drentse Roden bleek Ellen ten Damme een multitalent. Zingen, dansen, acteren, acrobatiek: het is bijna haar tweede natuur. Tekst: Mensje Melchior Foto’s: Jacqueline de Haas, privécollectie Ellen ten Damme O m het vol te houden heeft ze zichzelf een ijze- ren discipline opgelegd. Ze toert de komende maanden het hele land door met Cirque Stiletto; een voorstelling vol acro- batiek, dans en muziek. Tot eind ja- nuari zal ze maar liefst 120 keer acrobatische toeren uithalen en diva- liedjes (,,Denk Lady Gaga en Ma- donna”) zingen. ,,Vroeger hield ik tournees nog vol met weinig slaap en veel feesten. Maar dat is met het ouder worden toch echt voorbij. Bovendien zijn deze optredens erg intensief, top- sport eigenlijk. Dus eet ik zo gezond mogelijk, drink ik geen alcohol en pro- beer ik vooral genoeg te slapen.” Naast de voorstellingen wil ze de ko- mende maanden ook aan haar nieuwe cd werken. ,,De cd Durf Jij? heb ik ook tussen theateroptredens door opgeno- men, dus ik weet dat het kan. Ik ga nu ook gewoon ’s avonds op het podium staan en overdag de studio in.” Haar tomeloze energie heeft Ten Damme al van kinds af aan. Als tiener turnde ze fanatiek, vaak wel drie uur per dag. Soms ging ze na de trainingen nog een uurtje hardlopen. Ze speelde blokfluit en viool én haalde ook nog eens tienen op school. Op een van haar oudste foto’s laat ze haar turnkunsten zien. In de tuin staat ze op een geïm- proviseerde balk. ,,Grappig, hè, dat jaren ’70-pakje. Ik was een jaar of 10, 11. Je ziet dat ik geniet. Fysiek bezig zijn gaf me een goed gevoel. Als ik lang stil- zat, werd ik heel onrustig. Dat heb ik nog steeds; ik word chagrijnig wanneer ik mijn energie niet kwijt kan.” Was je als meisje ook al zo eigenzin- nig? ,,Nou, eigenzinnig... Ik voelde me niet anders dan andere kinderen. Maar op school dachten ze daar anders over. Thuis heb ik nog een rapport van de la- gere school liggen. Daarin stond dat ik alles altijd anders deed dan de andere kinderen. Als zij in de zandbak speel- den, hing ik ergens in een boom. Zelf had ik juist het idee dat ik altijd deed wat anderen wilden. Ik probeerde het de andere kinderen naar de zin te maken. Ouders vonden het fijn wan- neer ik kwam spelen, dan was er nooit ruzie. Ik was het kind dat ervoor zorgde dat de vrede bewaard bleef. Van pesten moest ik helemaal niets hebben, daar deed ik niet aan mee.” Dat lieve en zorgzame heeft ze van haar moeder, zegt Ten Damme. Zij was huisvrouw en zorgde voor Ellen, haar zusje Judith en haar oudere broer Ernst. Ellens vader werkte bij een wo- ningbouwvereniging en stortte zich daarnaast op het bestuur van de plaat- selijke voetbalclub en op de lokale po- litiek. ,,Dat ik iets wil bereiken wat er toe doet, heb ik van hem. Net als mijn drang naar onafhankelijkheid. Mijn vader trekt zich nergens iets van aan. Hij laat net zo hard een scheet wanneer hij naast de burgemeester staat, als op het voetbalveld. Vroeger schaamde ik me stiekem een beetje voor hem. Hij was heel eigenwijs en ook nog eens een beetje verstrooid. Nu bewonder ik zijn eigenzinnigheid.” Ellens ouders scheidden toen ze 9 jaar was. Dat ging zonder ruzies en slaande deuren. Haar moeder her- trouwde. Haar vader zag ze nog wel, maar niet heel veel. ,,Hij was druk met zijn werk en al die andere activiteiten. Ik vond dat als kind niet erg, het was gewoon zo. Wel dacht ik dat mannen een veel leuker leven hadden dan vrouwen. Zij waren altijd op pad, deden spannende dingen. Vrouwen bleven thuis, kookten en zorgden voor de kinderen. Zo ging het bij ons thuis, dus ik dacht dat je maar beter man kon zijn.” Op de evenwichtsbalk, op 10-jarige leeftijd. ‘Je ziet dat ik geniet. Fysiek bezig zijn gaf me een goed gevoel. Als ik lang stilzat, werd ik heel onrustig.’ INHETKORT Geboren: Warnsveld,1967. Ze groeide op in het Drentse dorp Roden, samen met haar drie jaar oudere broer Ernst en zes jaar jongere zus Ju- dith. Opleiding: Na de middelbare school ging Ellen eerst Ne- derlands studeren. Na twee jaar stapte ze over naar de vooropleiding van het con- servatorium en daarna naar de kleinkunstacademie. Carrière: Ze maakte haar de- buut in de gezongen eind- examenfilm van Paul Ruven: De Tranen van Maria Machita. Ze werd meteen genomi- neerd voor een Gouden Kalf. Daarna volgden films (All Stars en No Trains No Planes, Volle Maan) en series (Plei- dooi, Jiskefet, Blauw Blauw). Maar haar hart ligt bij mu- ziek. Sinds 1997 is ze toetse- nist, violist en zangeres bij de Amsterdamse band So- viet Sex, waarin ook kunste- naar Peter Klashorst zit en waarmee ze incidenteel op- treedt. Met haar eigen band heeft ze vier soloalbums uit- gebracht: Kill Your Darlings (1995), IAmHere (2001), Impossible Girl (2007) en Durf Jij? (2009). Op dit mo- ment is Ellen op tournee met Cirque Stiletto. De voorstel- lingen zijn tot en met januari 2011 te zien. Meer info: www.cirque-stiletto.com Privé: Ellen heeft een relatie met Robin Berlijn, de gitarist van haar band. Een kinderfeestje in het dorp. ‘Ik weet het nog precies, hier zingen we ‘Para- dise by the Dashboard Light’. Links staat een vriendje, Pieter.’ Op de lagere school. ‘Ik voelde me niet anders dan andere kinderen. Maar op school dachten ze daar andersover.’

description

Al in haar kinderjaren in het Drentse Roden bleek Ellen ten Damme een multitalent. Zingen, dansen, acteren, acrobatiek: het is bijna haar tweede natuur.

Transcript of Het fotoalbum van ... Ellen ten Damme

Page 1: Het fotoalbum van ...  Ellen ten Damme

6 WEEKENDZATERDAG28AUGUSTUS2010

HETFOTOALBUMVAN...

Ellen tenDamme

‘Dat ik ietswil bereikenwat er toe doet, heb ik vanmijn

Ellen op haar eerste verjaardag, metrechts haar broer Ernst.

Al in haar kinderjaren in het Drentse Roden bleek Ellen tenDamme een multitalent. Zingen, dansen, acteren, acrobatiek:het is bijna haar tweede natuur.

Tekst:Mensje Melchior Foto’s: Jacqueline de Haas, privécollectie Ellen ten Damme

Om het vol te houdenheeft ze zichzelf een ijze-ren discipline opgelegd.Ze toert de komendemaanden het hele landdoor met Cirque Stiletto;een voorstelling vol acro-

batiek, dans en muziek. Tot eind ja-nuari zal ze maar liefst 120 keeracrobatische toeren uithalen en diva-liedjes (,,Denk Lady Gaga en Ma-donna”) zingen. ,,Vroeger hield iktournees nog vol met weinig slaap enveel feesten. Maar dat is met het ouderworden toch echt voorbij. Bovendienzijn deze optredens erg intensief, top-sport eigenlijk. Dus eet ik zo gezondmogelijk, drink ik geen alcohol en pro-beer ik vooral genoeg te slapen.”Naast de voorstellingen wil ze de ko-

mende maanden ook aan haar nieuwecd werken. ,,De cd Durf Jij? heb ik ooktussen theateroptredens door opgeno-men, dus ik weet dat het kan. Ik ga nuook gewoon ’s avonds op het podiumstaan en overdag de studio in.”Haar tomeloze energie heeft Ten

Damme al van kinds af aan. Als tienerturnde ze fanatiek, vaak wel drie uurper dag. Soms ging ze na de trainingennog een uurtje hardlopen. Ze speeldeblokfluit en viool én haalde ook nogeens tienen op school. Op een van haaroudste foto’s laat ze haar turnkunstenzien. In de tuin staat ze op een geïm-proviseerde balk. ,,Grappig, hè, datjaren ’70-pakje. Ik was een jaar of 10,11. Je ziet dat ik geniet. Fysiek bezig zijngaf me een goed gevoel. Als ik lang stil-zat, werd ik heel onrustig. Dat heb ik

nog steeds; ik word chagrijnig wanneerik mijn energie niet kwijt kan.”

Was je als meisje ook al zo eigenzin-nig?,,Nou, eigenzinnig... Ik voelde me nietanders dan andere kinderen. Maar opschool dachten ze daar anders over.Thuis heb ik nog een rapport van de la-gere school liggen. Daarin stond dat ikalles altijd anders deed dan de anderekinderen. Als zij in de zandbak speel-den, hing ik ergens in een boom. Zelf

had ik juist het idee dat ik altijd deedwat anderen wilden. Ik probeerde hetde andere kinderen naar de zin temaken. Ouders vonden het fijn wan-neer ik kwam spelen, dan was er nooitruzie. Ik was het kind dat ervoor zorgdedat de vrede bewaard bleef. Van pestenmoest ik helemaal niets hebben, daardeed ik niet aan mee.”Dat lieve en zorgzame heeft ze van

haar moeder, zegt Ten Damme. Zij washuisvrouw en zorgde voor Ellen, haarzusje Judith en haar oudere broer

Ernst. Ellens vader werkte bij een wo-ningbouwvereniging en stortte zichdaarnaast op het bestuur van de plaat-selijke voetbalclub en op de lokale po-litiek. ,,Dat ik iets wil bereiken wat ertoe doet, heb ik van hem. Net als mijndrang naar onafhankelijkheid. Mijnvader trekt zich nergens iets van aan.Hij laat net zo hard een scheet wanneerhij naast de burgemeester staat, als ophet voetbalveld. Vroeger schaamde ikme stiekem een beetje voor hem. Hijwas heel eigenwijs en ook nog eens eenbeetje verstrooid. Nu bewonder ik zijneigenzinnigheid.”Ellens ouders scheidden toen ze 9

jaar was. Dat ging zonder ruzies enslaande deuren. Haar moeder her-trouwde. Haar vader zag ze nog wel,maar niet heel veel. ,,Hij was druk metzijn werk en al die andere activiteiten.Ik vond dat als kind niet erg, het wasgewoon zo. Wel dacht ik dat manneneen veel leuker leven hadden danvrouwen. Zij waren altijd op pad,deden spannende dingen. Vrouwenbleven thuis, kookten en zorgden voorde kinderen. Zo ging het bij ons thuis,dus ik dacht dat je maar beter mankon zijn.”

Op de evenwichtsbalk, op 10-jarigeleeftijd. ‘Je ziet dat ik geniet. Fysiekbezig zijn gaf me een goed gevoel. Alsik lang stilzat, werd ik heel onrustig.’

INHETKORTGeboren:Warnsveld, 1967.Ze groeide op in het Drentsedorp Roden, samen met haardrie jaar oudere broer Ernsten zes jaar jongere zus Ju-dith.Opleiding:Na de middelbareschool ging Ellen eerst Ne-derlands studeren. Na tweejaar stapte ze over naar devooropleiding van het con-

servatorium en daarna naarde kleinkunstacademie.Carrière: Ze maakte haar de-buut in de gezongen eind-examenfilm van Paul Ruven:De Tranen vanMaria Machita.Ze werd meteen genomi-neerd voor een Gouden Kalf.Daarna volgden films (AllStars en No Trains No Planes,Volle Maan) en series (Plei-

dooi, Jiskefet, Blauw Blauw).Maar haar hart ligt bij mu-ziek. Sinds 1997 is ze toetse-nist, violist en zangeres bijde Amsterdamse band So-viet Sex, waarin ook kunste-naar Peter Klashorst zit enwaarmee ze incidenteel op-treedt. Met haar eigen bandheeft ze vier soloalbums uit-gebracht: Kill Your Darlings

(1995), I Am Here (2001),Impossible Girl (2007) enDurf Jij? (2009). Op dit mo-ment is Ellen op tournee metCirque Stiletto. De voorstel-lingen zijn tot en met januari2011 te zien. Meer info:www.cirque-stiletto.comPrivé: Ellen heeft een relatiemet Robin Berlijn, de gitaristvan haar band.

Een kinderfeestje in het dorp. ‘Ik weethet nog precies, hier zingen we ‘Para-dise by the Dashboard Light’. Linksstaat een vriendje, Pieter.’

Op de lagere school. ‘Ik voelde meniet anders dan andere kinderen.Maar op school dachten ze daaranders over.’

Page 2: Het fotoalbum van ...  Ellen ten Damme

WEEKEND 7ZATERDAG28AUGUSTUS2010

Dilemma: Ellen ten Dammeheeft lang getwijfeld tusseneen carrière in de filmwerelden een loopbaan in het theater.‘Ik wilde niet bekend wordenvan tv of van het witte doek,ik wil bekend staan ommijnmuziek en theatershows.’

vader.Net alsmijn drangnaar onafhankelijkheid.’

Je zusje Judith is geestelijk gehandi-capt. Voelde je je vroeger verantwoor-delijk voor haar?,,Mijn moeder wilde niet dat wij onsdruk maakten over haar; zij namen allezorg op zich. Wij hadden wel altijd detaak om haar te zoeken voor het eten.Zodra ze de kans kreeg ging ze name-lijk op haar fietsje langs bij de buren,op zoek naar iets om te snaaien. Zekreeg in het dorp van iedereen lekkerstoegestopt. Ook nu nog eet ze het liefstelke dag patat en andere ongezondedingen.”Judith woont in een begeleidwonen-

project. Haar moeder woont vlakbij enzorgt nog steeds zoveel mogelijk voorhaar dochter. ,,Ze kent iedereen inRoden, het dorp waar ze is opgegroeid.Toch moet je constant toezicht houden;mensen kunnen makkelijk misbruikvan haar maken. Ze is heel kwetsbaar.”

Denk je er al over na hoe dat moet alsje moeder er straks niet meer is?,,Zeker, straks komt de zorg op mij enmijn broer neer. Mijn moeder wordtook een dagje ouder, ze is nu 68. Ik hadme al een tijdje voorgenomen om eentweede huis bij Judith in de buurt te

kopen. Zodat ik voor haar kon zorgenals mijn moeder er niet meer is. Met defamilie had ik het nog niet besproken,maar mijn broer bleek precies hetzelfdeidee te hebben. Plotseling vertelde hijme dat hij een boerderij in de buurtvan Judith heeft gekocht, om alvastvoorbereid te zijn op later.”Ten Damme pakt er een foto bij van

haar eerste verjaardag. Ze blaast eenkaarsje uit op de verjaardagstaart, haarbroer kijkt toe. ,,Ik ben en blijf zijnkleine zusje,’’ vertelt ze glimlachend.,,We speelden veel samen toen we kleinwaren. In de puberteit vonden we el-

kaar een tijdje stom, maar dat kwamlater helemaal goed. Hij is nog steedsde grote broer die me altijd beschermt.Ik kan altijd op hem terugvallen. Wan-neer ik moet verhuizen, of als er weereens een boom moet worden gesnoeid.Het idee dat ik altijd op hem kan reke-nen is heel fijn.”

Is hij trots op wat je doet?,,Mijn broer is van het zwijgzame soort,hij zal dus niet zo snel zeggen dat hijtrots op me is. Toch weet ik dat hij be-wondering heeft voor wat ik doe. Hijkomt vaak naar mijn voorstellingen,soms een paar keer achter elkaar. Endan koopt hij heel lief ook kaartjes, ter-wijl hij gewoon op de gastenlijst kan.”Er is heel wat om trots op te zijn. Na

een kortstondige studie Nederlands,vertrok Ellen naar het conservatoriumen de kleinkunstacademie. Voor haardebuut, de film De Tranen van MariaMachita werd ze meteen genomineerdvoor een Gouden Kalf. Daarna volgdenfilms, televisieseries en vooral veel mu-ziek. Als 10-jarige zet ze al een bandjeop, The Rock Band, en later, op haar16de, de band Funky Fusion. In die tijdwerd ze ook al benaderd om een plaatjeop te nemen, maar ze weigerde. ,,Ikwist dat ik nog lang niet goed genoegwas.” Inmiddels heeft ze vier solo-al-bums uitgebracht en slijt ze een grootdeel van haar leven op de bühne.Ook in Duitsland is ze bekend bij het

grote publiek, vooral door de optredensmet rockster Udo Lindenberg. Hij ont-dekte haar toen ze in een Duits zaaltjeop haar handen naar de piano liep endaarna een gevoelige ballade aanving.Rocker Lindenberg zat in de zaal enwas onder de indruk. Hij nodigde haaruit om in zijn show op te treden. Inmid-dels is ze al weer twaalf jaar lang zijnspecial guest. Ze treedt op in zijn show.,,Zijn fans zijn ook mijn fans.” Vandaarook het plan om een Duitstalige cd uitte brengen. De vertaling van Durf Jij?is bijna rond.Een tijdje leek Ten Damme echt heel

groot te worden in Duitsland. Zespeelde in televisieseries, films en werdals dé actrice uit Nederland gevraagdvoor talkshows. Dat terwijl ze acterenvoor haar gevoel er altijd maar zo’nbeetje bij deed. Acteren gaat haar mak-kelijk af, en meestal vindt Ten Dammehet maar veel gedoe. Optreden met veelbeperkingen, zo ziet ze het. Op een ge-geven moment had ze er genoeg van.

Wat gebeurde er?,,Ik stond voor de keuze. Of muziekmaken en in het theater spelen, of mee-werken aan een televisieserie. Het gingom een hoofdrol in een langlopendeserie over een vrouwelijke autocoureur.Het zou me wel een miljoen gulden zouopleveren. Toch heb ik nee gezegd. Ikwas bang dat ik er anders teveel aanvast zou zitten, dat ik nooit meer Ü

Page 3: Het fotoalbum van ...  Ellen ten Damme

WEEKEND 9ZATERDAG28AUGUSTUS2010

‘Geld kandodelijk zijn voor je creativiteit enwerklust.’

HETFOTOALBUMVAN...ELLENTENDAMME

‘Mij krijg jemetgeen stokdattheatermeeruit.’

Een spagaat na de eerste voorstellingvan Cirque Stiletto in Carré.

Met Udo Linderberg op Curacao. Lindenberg. De Duitse rockster ontdekte TenDamme toen ze in een Duits zaaltje op haar handen naar de piano liep. Inmiddels isze al weer twaalf jaar lang zijn special guest.

Het affiche van Ellen ten Dammes theatershow UnbeschreiblichWeiblich. In hetprogramma, een hit op onder meer festival De Parade, bracht ze nummers vanDuitse en Engelstalige helden.

van het acteren af zou komen. Weetje wat het is? Als je driehonderd keerin het theater optreedt met je eigenvoorstelling, heeft dat minder impactdan wanneer je in een film speelt of eenpaar keer op televisie te zien bent. Men-sen associëren je met een rol. Ik wildeniet bekend worden van tv of van hetwitte doek, ik wil bekend staan ommijn muziek en theatershows. MijnDuitse agent verklaarde me voor gek,en heeft me al snel uit zijn artiestenstalgegooid.”

Wat maakt het uit dat mensen denkendat je vooral met tv bezig bent, jijweet voor jezelf toch dat je ook in hettheater staat?,,Theater en muziek beschouw ik alsmijn échte werk. Dat is wat ik het lief-ste doe en waar ik dag in dag uit meebezig ben. Mensen moeten dat zien enweten. Acteren is een soort luizen-baantje, lang niet zo uitdagend alsmijn optredens. Daar kwam nog bijdat ik er niet echt op zat te wachtenom in één klap rijk te worden. Ik vindhet prima om een goede boterham teverdienen, en dat doe ik ook, maar ikben wel bang voor de valkuil van wel-varendheid. Als je meer dan genoeggeld hebt, kan dat dodelijk zijn voor jecreativiteit en werklust.”

Die stap had vast ook iets te makenmet je drang naar onafhankelijkheid…,,Absoluut. Ik kan niet zo goed tegenhet idee dat ik ergens aan vast zit. Datik nu 120 voorstellingen achter elkaarin het theater doe, is al heel wat. Vroe-ger had ik dat nog verschrikkelijk ge-vonden, maar in Cirque Stiletto heb ikmijn eigen hoofdrol gecreëerd. Ik hoefme niet in een of ander keurslijf tewringen.Het is trouwens ook een wijsheid die

met de jaren komt. Vroeger pakte ikalles aan wat me leuk leek. De laatstejaren stippel ik meer mijn eigen routeuit. Op een gegeven moment nam ikhet besluit: muziek en theater makenis het belangrijkste, de rest doe ik er-omheen.”Het geldt bijvoorbeeld ook voor de

periode dat ze borstkanker kreeg, in2005. Ze onderging een borstbespa-rende operatie en daarna een chemo-kuur. Zelfs in die tijd bleven haaroptredens het allerbelangrijkste. Film-

Ook met dames. Ze is kortstondig ge-trouwd geweest met een Duitse acteur.Daarna kwam ze in een relatie terechtdie ‘niet echt gezond was’. Ze vond hetmoeilijk om bij ‘die manipulatieve vent’weg te gaan, totdat vrienden haardeden inzien dat ze er anders aan on-derdoor zou gaan. Vlak nadat ze die re-latie verbrak, ontmoette ze haar nieuweliefde Robin, de gitarist van haar band.,,Ik vond hem bij zijn auditie al meteenleuk en het duurde niet lang voordatwe samen iets kregen.”Heel lang heeft Ten Damme gedacht

dat ze geen kinderen wil, maar metRobin dacht ze ineens ‘zullen we mis-schien toch?’. Maar hij wil er niet aan,ziet een leven van optredens en kleinekinderen niet voor zich.

Dat lijkt me best frustrerend.,,Nou, ik had niet ineens enorm ram-melende eierstokken. Het is meer datik op de valreep dacht dat het tochwel leuk zou zijn. Maar hij wil niet,dus dan houdt het op. De kans is nusowieso wel heel erg klein gewor-den...’’

Een van je dromen was ooit een klas-

sieker te maken. Een nummer dat ie-dereen zich over twintig jaar nog weette herinneren en luistert. Dat is nogniet gelukt.,,Nee, maar het kan natuurlijk nogsteeds. Ik hoop dat ik alleen maarbeter word en op een gegeven mo-ment toch echt die klassieker uit-breng. Over een jaartje of vijftien zalde spagaat nog wel lukken, maar zo’nheel intensieve show als ik nu doe, datgaat dan niet meer. Tegen die tijd zitik in een mooi gewaad op het toneelachter een microfoon, alleen maar lie-deren zingend. Nee, mij krijg je metgeen stok dat theater meer uit.’’

Nu we toch aan het dromen zijn;welke foto wil je over tien jaar in jealbum hebben?,,Dan heb ik een buitenhuis ergens inde duinen van een Waddeneiland. Ter-schelling is nu al mijn toevluchtsoord,daar banjer ik het liefste rond in eenslobbertrui, alleen maar gadegeslagendoor een koe of een schaap. Op diefoto sta ik voor dat huis, tussen rond-scharrelende dieren. En aan de muurhangt de gouden plaat van die felbe-geerde klassieker.” §

maker Rod Hodelmans maakte eendocumentaire over die periode, geti-teld As I Was Wondering Where ThisMixed-Up Little Life Of Mine Was Lea-ding To. In de documentaire is te zienhoe Ten Damme stug doorwerkt, deoperatie en behandeling even tussen-door lijkt te doen. ,,Natuurlijk was hetwel een zware periode, maar mijnleven was tegelijkertijd zoveel meerdan die ziekte. Dat wilde ik laten zien.Borstkanker wordt altijd neergezet alseen groot drama, maar soms kun jedus prima verder gaan met je leven.”In haar liefdesleven heeft ze na negen

jaar aanrommelen eindelijk voor zich-zelf gekozen. Lang was liefde vooralveel feesten, met veel korte relaties.

Op Terschelling. ‘Hier banjer ik hetliefste rond, alleen maar gadegesla-gen door een koe of een schaap.’

Optreden op De Parade. ‘Dieblik heb ik altijd als ik vioolspeel. Dan ben ik naar bin-

nen gericht, in oppersteconcentratie.’

Ü