Hoe onderzoeksvaardigheden aanbrengen in de les

Hoe onderzoeksvaardigheden aanbrengen in de les

Situering Eerste wet van Newton – principe van de traagheidOpgave

Er staat een glas op tafel, waarop een kaart ligt. Op deze kaart ligt een muntstuk. Hoe krijg je het muntstuk in het glas door enkel de kaart aan te raken en zonder de kaart om te draaien?

Werkvorm DemonstratieproefOriënteren Bovenstaande opstelling staat klaar aan het begin van de les en de leerlingen

worden gevraagd om de vraag te beantwoorden. Er wordt hen ook gevraagd welke verschillende factoren hier aangepast kunnen worden.

Mogelijke OnderzoeksvragenWelke factoren beïnvloeden het slagen of het niet slagen van het experiment?

Voorbereiden Deze vragen kunnen gesteld worden aan de leerlingen:Heeft de massa, grootte en/of vorm van het muntje een invloed op het slagen van het experiment?Ken je soortgelijke situaties? Een mogelijk antwoord kan het voorbeeld van het wegtrekken van een tafelkleed bij een gedekte tafel.

Via een onderwijsleergesprek kan besloten worden dat er aan het kaartje getrokken moet worden om de proef te doen slagen. Er moet echter nog onderzocht worden met welke snelheid dit moet gebeuren. Ook de massa van het muntstuk is bepalend.

Aan de leerlingen wordt gevraagd hoe we deze aspecten kunnen testen. In samenspraak met de leerlingen kan besloten worden dat er voorwerpen van verschillende massa op het kaartje worden gelegd en dat er tevens met verschillende snelheden aan het kaartje worden getrokken.

Mogelijke hypothesenHoe harder er getrokken wordt aan het kaartje hoe groter de kans dat het muntje wegvliegt.Hoe trager er aan het kaartje getrokken wordt hoe groter de kans dat het muntje op het kaartje blijft liggen.De proef zal slagen als er niet te snel en niet te hard aan het kaartje getrokken wordt.Zwaardere voorwerpen vallen rapper in het glas.

Uitvoeren Het experiment wordt onder verschillende condities uitgevoerd.Reflecteren Dit experiment toont duidelijk aan dat een voorwerp in rust in rust blijft indien er

geen uitwendige kracht op wordt uitgeoefend. (Een analogie uit het dagelijkse leven: als je slaapt wil je blijven slapen, ben je wakker wil je wakker blijven.)Het principe van traagheid wordt dus duidelijk met dit experiment duidelijk gemaakt.Dit is een ideale start om ook het omgekeerde uit te leggen: een voorwerp in

1 Wouter Devriese, An Dedulle, Janos Braem

Hoe onderzoeksvaardigheden aanbrengen in de les

beweging blijft in beweging, tenzij er een externe kracht op inwerkt. Er kan met de leerlingen ook gereflecteerd worden over het nut van een hoofdsteun en een gordel in een auto.

Mogelijke vragenEr kan eventueel een discussie ontstaan in de klas met de vraag of dit experiment ook in grote schaal uitgevoerd kan worden. Het is praktisch niet zo haalbaar om dit effectief uit te voeren in klas, maar het volgende filmpje kan getoond worden:http://youtu.be/-cM9S2AzU28

2 Wouter Devriese, An Dedulle, Janos Braem