Eerst voordoen Dan nadoen - STEP1.step.nl/files/Nieuwsbrief_juni_2003.pdf · ZelfZorg Instructeur...

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

1

Preventie Werkt, September 2003

STEP Nieuwsbrief

De jaarlijkse STEP netwerkdag heeft op 12 en 13 juni plaatsgevonden. De leden van de Kwaliteitscommissie Individuele Preventie en de Kwaliteitscommissie Groepsgewijze Preventie, afgekort KIP & KGP, organiseerden de netwerkdag en namen ook de meeste onderwerpen voor hun verantwoording.

Reanimatie update

Begonnen werd de dag met een opfrissing van de reanimatiekennis. STEP docenten geven veel les aan groepen en individuen en er kan altijd iets gebeuren waarbij handelend optreden van belang is. STEP docenten zijn weliswaar paramedici die in het verleden een EHBO diploma hebben gehaald.Maar toch, vaak is dat enige tijd geleden en de KGP achtte opfrissing van reanimatiekennis van belang om verantwoord les te kunnen blijven geven. Twee deskundige EHBO docentes, Truus Geerdink en Elise Dorjée, vergezeld door 8 reanimatiepoppen, verzorgden een prima theoretische en praktische reanimatie update, waarvan hiernaast een impressie is te zien.

Hierna werd begonnen met het eigenlijke thema van deze netwerkdag:

De optimalisering van ZelfZorg door werknemers in de werken thuissituatie.

Door werknemers, in hun werken thuissituatie, nog beter te laten meewerken aan hun herstel en aan de preventie van verergering en herhaling van hun klachten kan gezondheids- en verzuimschade meer en beter beperkt worden.In de praktijk van alledag heeft de STEP ZelfZorg Instructeur per week een half uur tot zijn beschikking om de werknemer de rest van de week zo goed mogelijk tot ZelfZorg te motiveren. In feite wil de ZelfZorg Instructeur steeds van een half uur les in ZelfZorg 112 uur ZelfZorg in de werken thuissituatie maken. Om die 112 uur ZelfZorg te kunnen realiseren en optimaliseren worden steeds nieuwe Preventieve & Educatieve & Trainings (Therapie) & Scholingshulpmiddelen voor de werken thuissituatie ontwikkeld. Een aantal belangrijke vernieuwingen werden door de KIP & KGP leden gepresenteerd aan hun collega instructeurs. In het kort zullen wij de sprekers en hun onderwerp de revue laten passeren en u hiermee op de hoogte houden van ontwikkelingen van ZelfZorg en de serieuze intenties van de STEP.

Elise Dorjée

Truus Geerdink

Eerst voordoen

Dan nadoen

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

2


AADLL, Hans Kerkhoven, STEP Oost (KIP)

AADLL staat voor Authentieke ADL Lijst. ADL staat voor Activiteiten van het Dagelijkse Leven. De lijst bevat alléén die activiteiten die bij mensen met klachten een verergerend effect hadden op de klachten. De STEP ZelfZorg Instructeurs in heel Nederland geven die verergerende activiteiten door aan de KIP en de KIP stelt de lijst samen en illustreert de lijst met foto’s van de verergerende activiteiten. Vervolgens wordt de lijst door de Instructeurs gebruikt om werknemers met die klachten bewust te maken van activiteiten die hun klachten kunnen verergeren. Verder wordt hen aan de hand van de lijst geleerd hoe zij de verergerende activiteiten kunnen voorkomen of hoe zij de activiteiten veilig kunnen uitvoeren. Zo kunnen zij zelf beter invloed nemen op het voorkomen van verergerende activiteiten in hun werken thuissituatie en wordt de ZelfZorg geoptimaliseerd. De eerste AADL lijsten die tot stand kwam, waren die van elleboog en rug. Op deze netwerkdag presenteerde Hans Kerkhoven drie nieuwe lijsten, de AADLL schouder, nek en knie, een mooie sprong voorwaarts voor STEP en haar ZelfZorg.

ABAL, Hans Kerkhoven

Het tweede deel van de lezing van Hans Kerkhoven ging over een nieuw KIP initiatief de ABAL. ABAL staat voor Authentieke BedrijfsActiviteiten Lijst. De lijst bevat alléén die activiteiten (en de specifieke naam van die activiteit) die bij mensen in het betreffende bedrijf voorkomen.De met foto’s geïllustreerde lijst wordt onder supervisie van de KIP en KGP samengesteld door STEP ZelfZorg Instructeurs, in samenwerking met werkgever en werknemer. Bij elke individuele scholing, bij elke groepsgewijze scholing, bij elke werkplekscholing, bij Preventie in Huis, bij elke intake kan en moet er informatie t.b.v. de ABAL worden verzameld. Het streven is om met het aanleggen van een ABAL in een zo vroeg mogelijk stadium te beginnen, bij voorkeur voor de groepsgewijze- en individuele scholing, door bijvoorbeeld een uitvoerige BedrijfsIntake op deze ABAL gericht. Voor de ZelfZorg heeft de ABAL een aantal optimaliseringsmogelijkheden:

1. de STEP ZelfZorg Instructeurs krijgen meer begrip en kennis van het individuele bedrijf en de werkzaamheden van het bedrijf, dit zal het vertrouwen in en de samenwerking met de ZelfZorg Instructeur verbeteren en de resultaten van de ZelfZorg ten goede komen;

2. de STEP ZelfZorg Instructeurs zullen de ABAL als cursusboek inzetten bij de groepsgewijze- en individuele scholing in ZelfZorg. Dit zal de kwaliteit van de ZelfZorg ten goede komen. De groepsgewijze- en individuele scholing in ZelfZorg kan zo beter op de specifieke situaties van de werknemers worden afgestemd.Ook hierdoor zal het vertrouwen in en de resultaten van ZelfZorg verder verbeteren;

3. de mogelijkheden tot werkhervatting bij ziekte en werkcontinuering bij klachten kan beter worden ingeschat en afgestemd op het individu en de bedrijfssituatie.Met de ABAL kent de ZelfZorg Instructeur de werkzaamheden immers veel beter.

4. verfijnen van ABAL met ABAL+ lijsten, lijsten met bedrijfsactiviteiten die de klachten verergerden of deden ontstaan, kunnen een verdere optimalisering van de ZelfZorg zijn.

5. in combinatie met de AADLL ontstaat een goed en concreet inzicht in fysieke belasting van de werknemer en eveneens in de mogelijkheden tot preventie van fysieke overbelasting bij de werknemer, in zowel de werk- als thuissituatie en zowel voor de ZelfZorg Instructeur, de werknemer als de werkgever.

Hans Kerkhoven

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

3


ZelfZorg Verslagen, John Eekelder, STEP Zuid (KIP)

De weerslag van de kwaliteit en efficientie van de ZelfZorg vindt men terug in het ZZV.De KIP houdt consequent de vinger aan de pols van kwaliteit, efficientie en uniformiteit van de ZZV. John Eekelder is een van de motoren van de inhoudelijke kwaliteit en de efficientie van de ZZV. Voor het tweede jaar nam John in theorie de veel gemaakte fouten in ZZV met de collega’s door, van slordige taalfouten, onvolledige gegevens, te medisch taalgebruik, robotmatigheid, te weinig individualisering tot vage aanbevelingen en verwachtingen. Verder besprak hij de AADLL, ABAL en poortwachter aspecten van de verslaglegging. Ook liet hij de verschillende vormen van verslaglegging de revue passeren, zoals de verslaglegging van Preventie in Huis, de verslaglegging van werkplekscholing, de verslaglegging van werkplekanalyses. Ook in de praktijk liet John de collega’s in werkgroepen bestaande intake- en eindverslagen beoordelen en van commentaar voorzien. In de nabije toekomst zal de KIP een speciale cursus aan dit belangrijke onderwerp gaan wijden, met name voor nieuwkomers. Voor hen, blijkt in de praktijk, is het snel en goed schrijven van een ZZV geen vanzelfsprekendheid.

Projectmanagement, Harm van Rhee, STEP Zuid

STEP is in 2002 met projectmanagement gestart bij landelijke werkende bedrijven die samen met STEP invulling geven aan Preventieve BedrijfsZorg (de combinatie van groepsgewijze en Individuele Preventie). Een landelijke projectmanager en 4 regionale projectmanagers zien toe op: 1. presentaties;2. voorbereidingen; 3. planning;4. feitelijke implementatie; 5. afstemming met arbo-diensten;6. cursuskwaliteit, cursusuniformiteit, groepsgewijs;6. cursuskwaliteit, cursusuniformiteit, individueel;7 cursusvoortgang groepsgewijs8 cursusvoortgang individueel9. vorderingen ABAL;10.periodieke evaluaties. Van elk project wordt volgens deze indeling een regionale en landelijke project map aangelegd, waarin gegevens op schrift worden bewaard hetgeen overzicht op, inzicht in en overdracht van het project ten goede komt. De landelijke projectmanager en regionale projectmanagers zijn aanspreekpersoon voor vragen en problemen van docenten, instructeurs en de contactpersonen van het bedrijf en zij zorgen voor oplossingen van die vragen en problemen. De landelijke projectmanager is zo goed op de hoogte

John Eeekelder

Beoordelen ZZV

Harm van Rhee

Projectmanagereen waakhond over kwaliteit

Slecht werk van één kan grote gevolgen hebben voor het werk veel anderen.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

4


van alle groepsgewijze- en individuele activiteiten die bij het project plaatsvinden en kan met deze kennis zorgen dat de introductie, invoering en voortgang van de Preventieve BedrijfsZorg zo goed mogelijk verloopt.Harm van Rhee is een van die projectmanagers, in zijn geval beheert hij onder andere het STEP project bij Bam Wilma. Harm deelde zijn ervaringen met de collega’s en drukte iedereen op het hart dat projectmanagement niet is van één persoon, dat de projectmanager alleen de waakhond is en dat een project alleen goed slaagt bij de positieve medewerking van iedere STEPPER en dat iedere STEPPER in dezen een belangrijke verantwoordelijkheid voor zijn collega’s heeft.

De klant door Wijnand Geerdink, Personeelsmanager BAM

STEP geeft op elke netwerkdag ruimte aan de klant, aan het bedrijfsleven. STEP geeft die ruimte niet alleen uit klantoverwegingen, maar vooral ook omdat STEP van mening is dat het bedrijf een belangrijke en preventieve rol moet gaan spelen voor medicaliserende curatieve zorg wordt ingeschakeld. STEP maakt zich daarom sterk voor de ontwikkeling van Preventieve BedrijfsZorg. Preventieve BedrijfsZorg betekent dat het bedrijf zelf activiteiten ontplooit ter preventie van onnodige gezondheids- en verzuimschade. In samenwerking met STEP zijn dat bijvoorbeeld:1. groepsgewijze scholingen in Preventie &

ZelfZorg voor er sprake is van klachten en verzuim;

2. directe individuele scholing in Preventie & ZelfZorg als er sprake is van klachten met of zonder verzuim.

Op deze wijze kan het bedrijf zelf een sterke invloed uitoefenen op de preventie van onnodige gezondheids- en verzuimschade. Voor deze netwerkdag werd Wijnand Geerdink gevraagd om over zijn positieve en negatieve ervaringen met Preventieve BedrijfsZorg en STEP een lezing te houden. Na enige voorinformatie over de Koninklijke BAM Groep nv, zijn verschillende divisies (Bouw en Vastgoed, Infra, Baggeren, Techniek en Consultancy en Engineering), de totale personeelsgrootte van 30.000 (17.500 in Nederland) en het internationale karakter van het bedrijf, gaf Wijnand Geerdink zijn visie op het actief zelf regisseren van Preventieve BedrijfsZorg en de rol van P&O als procestrekker, procesbewaker bij:* het vroegtijdig inschakelen van dienstverleners;* het vroegtijdig signaleren van

gezondheidsproblemen;

* het vroegtijdig geven van zorg en aandacht bij gezondheidsproblemen;

* het houden van toezicht op prestaties en efficientie van dienstverleners en de acties van het bedrijf zelf;

* het realiseren van overzicht op alle acties in het bedrijf en op de verschillende bedrijfsonderdelen;

* het realiseren van inzicht in de resultaten van alle acties op bijv. maand, kwartaal of jaarbasis, of per bedrijf, per bedrijfsonderdeel.

Bij toezicht op, overzicht over en inzicht in Preventieve BedrijfsZorg speelt de internetdataBase Verzuimregisseur een

Wijnand Geerdink

De invloed van efficientie. In de balken het aan-tal verzuimdagen voor de werknemer bij STEP komt, boven de balken het totaal aantal ver-zuimdagen van de werknemer. Dus, hoe eerder men werknemers instuurt hoe kleiner het totale verzuim wordt. Dit is voor alle branches zo, de enige variabele is de tijd, die men met Preven-tieve BedrijfsZorg zelf in de hand heeft.

Motto:Houd het verzuim voor in de hand, dan loopt

het verzuim na niet uit de hand.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

5


belangrijke rol. Hiermee kan P & O zijn rol als procestrekker en procesbewaker van Preventieve BedrijfsZorg uitstekend vervullen en beter aan de Poortwachterverplichtingen voldoen.Resultaten

Aan de resultaten is te zien hoe belangrijk de rol van P&O als procesbewaker is. Als P&O er in slaagt de werknemer met minder dan 3 dagen verzuim bij STEP te krijgen dan is het verzuim in totaal slechts 6 dagen per verzuimende werknemer. Slaagt P&O daarin niet en hebben de werknemers meer dan 3 dagen verzuim voor zij bij STEP zijn dan is het totale verzuim al gauw 30 dagen per verzuimende werknemer. Met efficiente inzet van Preventieve BedrijfsZorg is hier veel geld en gezondheid te verdienen.

Kwaliteit dienstverlening, verbeterpunten

1. Klantvriendelijkheid

Over de klantvriendelijkheid naar de werknemer toe worden opmerkingen gemaakt, van arrogantie en afstand van de ZelfZorg Instructeur naar de werknemer.Commentaar STEPSTEP tracht zijn ZelfZorg Instructeurs in medemenselijkheid en vriendelijkheid op te leiden. STEP heeft daarbij uiteraard met individuele karakters van doen, met collega’s die hun wortels meer of minder diep in de curatieve sector hebben gehad en daar mogelijk nog enig witte jassen gedrag van aan zich hebben kleven. STEP is blij met dit commentaar, houdt dit haar Instructeurs voor en zal dit in contact met het bedrijfsleven zo individueel en concreet mogelijk trachten te traceren en op te lossen.2. Gelijkhebberig

Ook dit zijn gehoorde opmerkingen, uiteraard niet van alle STEP ZelfZorg Instructeurs, maar het wordt gezegd door de werknemers.Commentaar STEPBij medemenselijkheid en vriendelijkheid past ook geen gelijkhebberigheid, dat is betuttelend en past ook niet bij ZelfZorg. Meestal is het onmacht en onvermogen om met een goed begrijpelijk verhaal te overtuigen. Ook hebben instructeurs er soms moeite mee zich steeds opnieuw aan te passen aan het niveau van de individuele werknemer en vinden zij het makkelijker om vanaf “een troon te redeneren”. Dit werkt contraproductief, werknemers raken niet gemotiveerd door een gelijkhebberige en/of een afstandelijke troonzitter. De beste ZelfZorg is ZelfZorg die van harte gaat en niet die gelijkhebberig en/of afstandelijk opgedrongen wordt. Het commentaar van werknemers is

belangrijk het geeft STEP de mogelijkheid voor verbetering te zorgen door haar Instructeurs hierop aan te spreken.3. Afgeven op de curatieve sector

Werknemers merken op dat sommige Instructeurs zich negatief uitlaten over hun dokter of hun fysiotherapeut.Commentaar STEPSTEP is op de hoogte van deze geluiden. Hans Leusenkamp gaat op deze netwerkdag ook uitdrukkelijk op de overbodigheid en ongewenstheid van deze opstelling in.Het geeft geen pas om zich over het hoofd van de werknemer negatief over anderen uit te spreken. Het komt zeker voor dat (para)medici veel te medicaliserend het probleem benaderen, het komt zeker ook voor dat (para)medici zich negatief over ZelfZorg uitlaten. Het komt ook voor dat werknemers trachten een wig te drijven tussen het bedrijf en de ZelfZorg Instructeur. Het is zeker ook zo dat Preventieve BedrijfsZorg het best tot zijn recht komt als er snel wordt gehandeld, voor de curatieve sector in beeld komt en dat dit goed tussen werkgever en werknemer gecommuniceerd moet worden. Pas naar de curatieve sector als het Preventieve BedrijfsZorg station gepasseerd is, zou eigenlijk de normaliteit moeten zijn. Dit is in de praktijk allemaal nog lang niet zo, maar wat er ook gebeurd, de STEP ZelfZorg Instructeur zal zich in alle situaties steeds diplomatiek en respectvol moeten gedragen, dat is hij aan zijn klant (werkgever en werknemer) en zijn collega’s verplicht.

4. Nazorg onvoldoende

Werknemers zouden graag meer nazorg in de vorm van een herhalingscursus willen hebben, om te voorkomen dat de klachten terugkomen en vinden het een tekort dat STEP dit niet biedt.Commentaar STEPOp zich is dit een goede gedachte. STEP biedt dit wel, maar kan dit uiteraard niet zomaar met een werknemer afspreken, de werkgever moet dit

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

6


betalen en er toestemming voorgeven, dit is beleid dat STEP en het bedrijf met elkaar moeten afspreken. Over het algemeen staat STEP voor een herhalingsles af te spreken na een half jaar van een tot anderhalf uur.5. Onnodig veel lessen

Werknemers melden dat zij soms terug moeten komen terwijl de klachten al over zijn en dat de Instructeur waarschijnlijk om werk verlegen zit.Commentaar STEPAls er geen klachten meer zijn betekent het niet dat de lessen moeten stoppen. Over het algemeen stoppen de instructeurs te snel en laten zij zich te veel leiden door mensen die denken dat ze zonder pijn ineens geheel beter zijn. De STEP Instructeur moet niet alleen de klachten doen verdwijnen maar ook zorgen dat de kans op herhaling nihil is, dat kan alleen met een goede beheersing van veilig lichaamsgebruik. Het kan dan heel goed dat er bij afwezigheid van klachten nog lessen nodig zijn. Uiteraard is het de taak van de instructeur om te trachten dit goed duidelijk te maken. Overigens is er bij herhalingslessen ook geen sprake van klachten en is ook hier de beheersing van veilig lichaamsgebruik uitgangspunt en niet het om werk verlegen zitten.

6. ZelfZorg verslagen

Vergeleken met anderen rapporteert STEP uitvoerig dat is op zich al winst ten opzichte van de minimale verslaglegging die het bedrijf meestal ziet. Minpunt van de ZZV is dat verwachtingen vaak te algemeen, te beschrijvend en veel hetzelfde is, niet op de individuele situatie afgestemd is. Commentaar STEPIndividualisering van de verwachting is een plicht waar nogal eens tegen gezondigd wordt, het is goed dat er nog eens uitdrukkelijk door de klant op gewezen wordt en de instructeurs deze kritiek ter harte nemen. De KIP zal zich over de slotzin bij verwachting nog nader beraden.

Kwaliteit dienstverlening, positieve punten

1. kwaliteit docenten en InstructeursHet valt op dat de meeste STEP docenten toegewijd zijn, gemotiveerd zijn en trots op het werk waar ze voor staan, hun werk met overgave en enthousiasme doen. Werknemers merken dat en waarderen dat.Commentaar STEPSTEP gaat nooit zo maar met paramedici (fysiotherapeuten en Mensendieck/Cesar) in zee

omdat ze paramedicus zijn. STEP leidt paramedici op tot ZelfZorg Instructeur en/of ZelfZorg docent. Enthousiasme, motivatie en trots zijn belangrijke kenmerken van goede STEPPERS. Van de mensen die opgeleid worden haalt niet meer dan 10% de eindstreep.2. STEP hulpmiddelen

De inzet van de hulpmiddelen wordt door de werknemers gewaardeerd, zij krijgen iets concreets mee waarmee zij zelf aan de oplossing van hun klachten kunnen werken.Commentaar STEPDe STEP ZelfZorg Instructeur ziet de werknemer slechts een half uur per week. De bedoeling is dat de STEP ZelfZorg Instructeur in dit halve uur idealiter realiseert dat de werknemer 112 uur (7 dagen X 16 uur) ZelfZorg in zijn werken thuissituatie kan uitvoeren. Hoe beter dit lukt hoe sneller de genezing, hoe minder verzuim. Om deze optimale ZelfZorg te realiseren zet de STEP haar hulpmiddelen in, STEP PETS genaamd. PETS is het omgekeerde van STEP en staat voor:

Preventieve-&

Educatieve-&

Trainings(Therapie)-&

Scholings-

Hulpmiddelen voor de werken thuissituatie.

Afb. 1. STEP PETS, voor knie, enkel en elleboog

Afb. 1

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

7


Op deze netwerkdag werden door Hans Leusenkamp nog een aantal zeer belangrijke nieuwe ontwikkelingen gepresenteerd, nieuwe hulpmiddelen die de mogelijkheden van de werknemer tot ZelfZorg in zijn werken thuissituatie nog sterk zullen verbeteren. Op de volgende pagina’s meer daarover. STEP heeft honderden ZelfZorg hulpmiddelen in eigen beheer ontwikkeld en geproduceerd, werkt constant aan verbetering van de bestaande Preventie en ZelfZorg hulpmiddelen en aan de ontwikkeling van nieuwe Preventie en ZelfZorg hulpmiddelen, steeds in samenwerking met alle STEPPERS en onder supervisie van de twee permanente kwaliteitscommissies, KIP en KGP. 3. STEP concept Preventieve BedrijfsZorg (afb. 2)

De snelheid van reageren op klachten, binnen 24 uur erbij zijn, de klachten in een zo vroeg mogelijk stadium aanpakken en in de kiem smoren dat is een zeer sterk punt in de STEP Preventieve BedrijfsZorg strategie. Commentaar STEPDe Preventieve BedrijfsZorg met STEP is gericht op de preventie van overbelasting, voor de klachten en helemaal als de klachten er zijn. STEP kent de negatieve invloed van het dagelijkse leven op bestaande klachten en weet dat zij er - in eendrachtige samenwerking met werkgever en werknemer - zo snel en zo vroeg mogelijk bij moet zijn omdat anders de kans op verdere overbelasting van het geblesseerde lichaamsdeel levensgroot is. Vaak denken werknemers dat een preventieve aanpak alleen mogelijk is als er geen klachten zijn en dat er bij klachten curatieve maatregelen nodig zijn. Niets is minder het geval, de Preventieve ZelfZorg aanpak is juist van belang als de klachten er zijn (afb. 3). De term secundaire preventie, die staat voor zo vroeg mogelijk oorzakelijk gerichte actie bij klachten en zo vroeg mogelijk in de kiem smoren van klachten, is minder bekend. Ook beseft men vaak niet hoezeer het eigen omgaan met het lichaam de klachten heeft veroorzaakt en in stand houdt en dat hier juist wat aangedaan moet worden door de betreffende zelf. Ook heeft men meestal geen goed inzicht in de zwaarte van dagelijkse belastingen voor het geblesseerde lichaamsdeel en hoe men deze dagelijkse belastingen zelf goed kan beinvloeden en zo zelf zijn genezing realiseert.Allemaal onwetendheid veroorzaakt door curatief en cultureel erfgoed. De STEP ZelfZorg Instructeur maakt hier meestal snel een eind aan als hij in de eerste les duidelijk heeft uitgelegd hoe de belastingen van het dagelijkse leven de klachten kunnen veroorzaken, in stand kunnen houden en kunnen verergeren.

4. STEP eensgezindheid

De eensgezindheid in beleid, in heel Nederland hetzelfde Preventieve ZelfZorg beleid in de praktijk brengen is ook een sterk punt van STEP. In Maastricht, Groningen, Amsterdam en Apeldoorn, overal krijgen de werknemers steeds hetzelfde Preventieve ZelfZorg beleid aangeboden. In de curatieve sector is dat anders en verschilt de aanpak bij dezelfde klachten van persoon tot persoon.Commentaar STEPIn de conservatieve curatieve sector zijn er zeer veel verschillende opvattingen over hetzelfde. Bij bijvoorbeeld rugklachten worden er honderden oplossingen aangeboden door de diverse (para)medici. Al deze curatieve “oplossingen” hebben 2 dingen gemeen:

Afb.2.Preventieve BedrijfsZorg. De oorzaak het onveilig lichaamsgebruik wordt aangepakt door werkgever en werknemer zelf. Voor de ziekmelding met groepsgewijze Preventie en vanaf dag 1 bij klachten, met een snelle individuele Preventie. Met deze aanpak kan het bedrijf zelf zeer veel verzuim- en gezondheidsschade voorkomen.

Afb.3.Preventieve BedrijfsZorg. Werkgevers en werknemers onderschatten vaak het belang van het snel organiseren van scholing in veilig ruggebruik bij rugklachten. Hetzelfde geldt overigens voor andere klachten, nek/schouderklachten, blessures en RSI.

Afb. 2

Afb. 3

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

8


1. de patient hoeft zelf niets te doen, niets anders dan passief te blijven en de therapie te ondergaan.

2. ze helpen niet, hetgeen feitelijk en wetenschappelijk is vastgesteld. Eigenlijk is dat ook logisch, er kan immers maar een goede oplossing zijn en als er honderd worden aangeboden dan zijn er dus zeker 99 fout. Bij curatieve passieve therapieën blijkt ook nummer 100 niet te werken.

Bij STEP is dat anders, de mens is actief en er wordt sterk aan de eigen verantwoordelijkheid voor ontstaan en genezing geappelleerd. Uiteraard worden bij STEP dezelfde klachten overal hetzelfde aangepakt, anders wordt het gauw een ratjetoe waarvan het effect oncontroleerbaar en niet verifieerbaar is. Iedereen past bij STEP het Preventieve ZelfZorg beleid toe, dat uiteraard geindividualiseerd aan de werknemer wordt aangeboden. Het beleid van STEP is verder uitdrukkelijk gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke gegevens en sluit perfect aan bij de huidige medisch- wetenschappelijke standaarden. Persoonlijke opvattingen worden door KIP en KGP getoetst op hun bruikbaarheid en wetenschappelijke verantwoordheid. Pas als zij de toets der kritiek en wetenschap kunnen doorstaan worden zij op netwerkdagen aan de collega’s voorgesteld en in het STEP beleid opgenomen.5. Taal van de klant

STEP gebruikt geen wazig academisch of onbegrijpelijk medisch taalgebruik. STEP communiceert helder in voor de klant, zowel werkgever als werknemer, goed begrijpelijk taalgebruik. STEP gaat ook voor de belangen van de klant richt zich goed op de belangen van beide partijen, de gezondheid van de werknemer en de continuiteit van het bedrijf.Commentaar STEPAls je mensen tot ZelfZorg wilt motiveren zul je ze mee moeten krijgen en hun taal moeten spreken, geen afstand, verhevenheid, maar mensentaal die steeds aan de individuele situatie aangepast moet worden ingevuld, de een is de ander immers niet. Ook in de ZelfZorg verslagen tracht STEP steeds medisch taalgebruik en medische termen te vermijden, zodat deze ook door mensen zonder medische achtergrond goed te lezen zijn. Het STEP verhaal gaat ook niet over lichamelijke afwijkingen, maar over dagelijkse- en werkactiviteiten die de klachten doen ontstaan en/of verergeren en die voorkomen moeten worden door ze veiliger uit te voeren. Daar is geen medisch taalgebruik voor nodig, daarbij past heldere en duidelijke Preventietaal.

STEP is van oorsprong zeer mensgericht en bezorgd om narigheid die mensen zichzelf aan kunnen doen door onwetendheid en te blind vertrouwen in de curatieve sector. Daaruit komt ook de passie bij STEP voort om mensen snel terzijde te willen staan, snel bewust te willen maken van de gevaren waaraan men zichzelf kan blootstellen en de eigen mogelijkheden tot genezing. Dit is zowel in het gezondheidsbelang van de werknemer als in het materieel belang van het bedrijf. Beide belangen heeft STEP goed voor ogen.

Resumerend door STEP

Het uiten van klachten op zich is erg belangrijk, ze moeten geen eigen leven gaan leiden, er moet continu over gesproken worden tussen bedrijf en STEP en werknemers. Dat er klachten, vragen, onduidelijkheden zijn is logisch, dat hoort bij de introductie van iets nieuws, van Preventieve BedrijfsZorg in dit geval. Men loopt tegen voorspelbare problemen op, zoals:* de werknemer en/of leidinggevende hebben de

cultuuromslag van medicalisering naar ZelfZorg nog niet geheel, niet voldoende of geheel niet gemaakt. In de praktijk gaan werknemers en werkgevers, uit de macht der gewoonte, nog veel de oude weg op van verantwoordelijkheid voor gezondheid in handen leggen van arts en/of fysiotherapeut

Cultuuromslag

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

9


en hebben zij bij voorbaat al een zekere afweer tegen andere zorg, in dit geval tegen Preventieve BedrijfsZorg. Uiteraard heeft de tientallen jarenlange medicalisering door de curatieve sector zijn invloed tynog steeds bij de gemiddelde burger. Preventieve BedrijfsZorg moet echter ook veel meer uit zijn schulp komen, voor zichzelf opkomen. Dat is niet alleen een taak van STEP, maar ook duidelijk van het bedrijf zelf. Ruggesteun is er genoeg, van de moderne medisch wetenschappelijke ZelfZorg wereld tot de wet Poortwachter.

* Soms gebruiken werknemers richting de werkgever allerlei dooddoeners - die op het eerste gezicht enig hout lijken te snijden - om niet aan de door de werkgever voorgestelde Preventieve BedrijfsZorg mee te doen. De werkgever of leidinggevende staat dan met de mond vol tanden en vindt het moeilijk de werknemer goed van repliek te dienen en geeft het vervolgens op. In die gevallen kan men beter de projectmanager zelf laten bellen of in communicatie met hen de juiste motivatie trachten te vinden. Ook voorinformatie via internet of geschreven info over STEP kan extra verhelderend en motiverend werken.Een paar van die op het tweede gezicht geen houtsnijdende dooddoeners:- rust is goed.

Dat klopt maar rust roest ook, STEP leert je veilig te rusten maar ook hoe je veilig activiteiten wel kunt doen. Wij vinden dat je er naar toe moet voor je eigen bestwil.

- ik loop al bij de dokter.Dat is mooi en goed en niets op tegen. STEP is een aanvulling op de dokter, de dokter geeft je adviezen of pillen, maar leert je niet hoe je je lichaam veilig moet gebruiken dat doet STEP.

- ik gebruik mijn rug al goed. Dat kan heel goed maar bij STEP controleren ze dat met elektronische apparatuur. Als blijkt dat het klopt hoef je er verder niet heen.

- wat moet ik met preventie ik heb de klachten al, STEP is al te laat.Je hebt de klachten al, dan moet je juist heel erg oppassen dat je zo snel mogelijk voor de preventie van verergering en de preventie van herhaling zorgt. STEP leert je deze preventie en het is van belang dat dit zo snel mogelijk gebeurd.

* Soms komt het werknemers ook goed uit dat dat zij zich kunnen verschuilen achter een (para)medisch advies het een paar weken rustig aan te doen met werken. De STEP ZelfZorg Instructeur die werkhervatting goed

mogelijk acht wordt dan de hond die met de stok wordt geslagen.

* Soms claimen (para)medici nog een te medicaliserende rol, hebben zij moeite met de cultuuromslag naar ZelfZorg en trachten zij een wig te drijven tussen werknemer en Preventieve BedrijfsZorg.

* Soms informeren bedrijven hun werknemers niet goed:- sturen zij hen zonder voorinformatie naar

STEP voor Preventieve BedrijfsZorg, zowel naar groepsgewijze als individuele scholing. Dat werkt natuurlijk niet echt goed, men weet of kent dan niets van STEP en onbekend maakt ook hier onbemind des te meer als je dan nog verplicht gestuurd wordt ook. Het is dan goed te begrijpen dat mensen met de bokkepruik op naar STEP gaan.

- Preventieve BedrijfsZorg wordt niet stelselmatig en bij herhaling gecommuniceerd naar de werknemers. Soms organiseert men een cursus en denkt dat men er dan al is. Preventieve BedrijfsZorg moet steeds worden uitgelegd, voor de tijd, tijdens en in het verloop van, telkens weer. Andere mogelijkheden tot communicatie zijn: regelmatige casuistiek in bedrijfsorganen, delen uit nieuwsbrieven in bedrijfsorganen, Preventieve BedrijfsZorg in verzuimregelement en arbeidsvoorwaarden opnemen, resultaten van Preventieve BedrijfsZorg publiceren, interviews met Projectmanagers van STEP publiceren.

* Preventieve BedrijfsZorg ligt gevoeliger. Als in een groep werknemers er één slecht begeleid wordt, kan dit een negatieve uitwerking op veel anderen hebben en het inzetten van Preventieve BedrijfsZorg bemoeilijken. Het is goed om op negativiteit bedacht te zijn en als het voorkomt, het goed bespreekbaar maken en er in samenspraak met STEP verbeteringen voor trachten te vinden.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

10


Kortom genoeg redenen voor elke STEP ZelfZorg Instructeur om extra tactvol te zijn en in ieder geval zelf geen negatieve factor te zijn in het ontwikkelingsproces van Preventieve BedrijfsZorg. Om de introductie, voortgang en ontwikkeling van Preventieve BedrijfsZorg positief te beinvloeden, zowel bij individuele bedrijven als in het algemeen heeft STEP projectmanagers aangesteld. Projectmanagers zijn constant on speaking terms met het bedrijf, zij worden van alle positieve en negatieve aspecten in kennis gesteld. Projectmanagers trachten voor negatieve kanten oplossingen te vinden en positieve zaken breder te implementeren. Het STEP projectmanagement sluit ook goed aan bij de aanbevelingen van Wijnand Geerdink voor het relatiebeheer van Preventieve BedrijfsZorg bij de klant:* eenmaal binnen is niet blijvend binnen

herhalen, herhalen is nodig, zeker met iets nieuws als Preventieve BedrijfsZorg;

* iemand meekrijgen in de organisatie die blijft herhalen en werken aan de implementatie van Preventieve BedrijfsZorg als een bedrijfseigen activiteit.

Tot voor kort was Preventieve BedrijfsZorg iets wezensvreemd voor het bedrijfsleven. Dat is steeds minder het geval, meer en meer ziet men het als een eigen taak en eigen verantwoordelijkheid van het bedrijf. Men ziet steeds meer dat “de mens meer is dan een machine” en dat men dit goed kan laten uitkomen in een Preventief BedrijfsZorg beleid.Als de projectmanagers en de verantwoordelijken binnen het bedrijf dit met verve aanpakken dan zal Preventieve bedrijfsZorg die status krijgen die het verdient, volwaardig naast en vooral voor de curatieve zorg, dit zal niemand windeieren leggen.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

11


België krijgtNederland op de knieën

Laag bij de grond werkenLuc Roobrouck, STEP België

Op de STEP netwerkdag is het een goede gewoonte dat ook de collega’s uit België een deel van de lezingen en praktijk verzorgen. Dit jaar namen zij het onderwerp “werken laag bij de grond, GHT, Knielen, Hielen (op een of twee Hielen zitten) en Hurken” voor hun rekening. Ook bij de KIP en KGP stond dit onderwerp hoog op de agenda omdat het bij het aanleren van veilig ruggebruik vaak te weinig aandacht kreeg. Daar wilden ook KIP & KGP verandering in brengen temeer omdat laag bij de grond werken in bijna alle branches vookomt, van parketleggers, schilders, metselaars, vloerenleggers, stratenmakers, thuiszorg, gehandicaptenzorg tot installateurs. Verder zijn ook in de thuissituatie knielen, hielen en hurken regelmatig voorkomende bewegingsvormen, bij bijvoorbeeld tuinieren, bij het opruimen van speelgoed of op de grond liggende rommel, bij het schoonmaken van en pakken van pannen uit keukenkastjes, bij schoonmaken van plinten of lage hoekjes, bij het verwisselen van videobanden of cd’s en bij het in- en uitpakken van wasgoed. Kortom genoeg reden om dit eens uitvoerig met alle STEPPERS theoretisch en praktisch door te nemen. Knielen, Hielen en Hurken, Theorie

Vooraf aan de praktijk werd door Luc Roobrouck de theorie doorgenomen. Laag bij de grond werken kan uitstekend met GHT I, maar dan eigenlijk alleen voor korte duur. Veel te vaak zien we in de praktijk mensen veel te lang voorover staan, daar waar knielen en hielen veel beter en makkelijker zou zijn. Langer voorover gebukt staan wordt al gauw te zwaar voor de rug en geeft ook stuwingsverschijnselen in het hoofd. Knielen, hielen en hurken zijn daarom dan al gauw makkelijker en te verkiezen boven bukkend staan werken. Ook zien we in de praktijk veel mensen, knielend en hielend rugonveilig met een bolle rug werken. Daarom hoort knielen, hielen en hurken ook een belangrijk onderdeel van het aanleren van veilig ruggebruik te zijn. STEP houdt het voor de deelnemers eenvoudig en laat bij knielen, hielen en hurken dezelfde basisprincipes terugkomen, als bij bukken, tillen en zitten:

het ROS principe het Rug Op Slot of Rug Op Strek principe

het Brug je Rug principeAfsteunen en afdrukken daar waar mogelijk

Hiermee zorgt STEP dat het aanleerproces makkelijk en hetzelfde blijft. Ook de ezelsbruggetjes waardoor de rug bijna vanzelf in

de veilige op slot positie wordt gezet zijn bij alle houdings- en bewegingsvormen gelijk;1. bewegen vanuit het centrum;2. de bovenbenen spreiden en naar buiten;3. de buiging in de heupen beperken. Knielen, Hielen en Hurken, Praktijk

Nog nooit vertoond en heel slim gedaan, alle Nederlandse STEPPERS aan je voeten, alle Nederlandse STEPPERS op de knieën voor ene Belg, ra ra hoe kan dat? De Belgische STEP collega Peter Horemans kreeg het voor elkaar in zijn praktijkles die hij aan alle Nederlandse STEPPERS tegelijk gaf. Op de foto hierboven wordt het bewijs geleverd. De hele groep Nederlandse STEPPERS aan het touwtje van één Belg. Uiteraard werd er gelachen, als boeren met kniepijn. Ook aan dit lachen maakten de Belgen

Luc Roobrouck

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

12


Diverse kniebeschermers, van rubber de twee boven-sten, van neopreen de middelste, linksonder van een zachte kunsstof met drukontlastende uitsparingen voor de benige kniedelen en rechtsonder van een harde kunsstof met zachte binnenvoering.

overigens heel snel een eind met hun circuittraining knielen en hielen.De Belgen hadden namelijk een tiental circuits in elkaar gestoken, waar groepen van vier STEPPERS het werk knielend en hielend uitvoerden en vergeleken met andere manieren van rugveilig werken laag bij de grond.Ja hallo, ik ga geen bed opmaken en stoelen poetsen werd er lacherig door de Nederlandse STEP man gedaan. Dit taboe werd door de Belgen resoluut doorbroken, geen gezever, ja ook de Nederlandse man aan het “vrouwenwerk”, de tijd van huishoudelijk luieren is voorbij, aan de bak en wel aan de afwasbak en aan de prullenbak, heel nederig, knielend en hielend werden de taken door de Nederlandse heren uitgevoerd. Andere posten (Belgisch voor circuits) waar knielen en hielend werd gewerkt waren bouwposten (kasseien naast elkaar leggen, nagels in een lat slaan), kratjesposten (fleskes in kratkes steken), verzorgposten (hemd en schoenen afdoen), poetspost (met vod, vloeren en meubels kuisen), thuispost (puzzels in elkaar steken op de grond, roerstaafkes oprapen).

Knielen, Hielen en HurkenTrainen in de werken thuissituatie

De door de Belgische collega’s gemaakte circuitkaarten zullen zeker terugkomen in de praktijk van de groepsgewijze maar vooral ook individuele scholing.De circuitkaarten kunnen heel goed als trainingskaarten mee naar huis worden gegeven om de werknemer thuis aan het trainen te zetten en zijn ZelfZorg in de thuissituatie hiermee te optimaliseren.Vooral het repeteren van staan naar knielen en weer terug, met goed afsteunen of afdrukken op de knie, is iets wat niet vaak genoeg getraind kan worden. Alleen door de mensen er goed mee vertrouwd te maken, bereikt men dat er meer voor knielend en hielend werken wordt gekozen en men het rugonveilig werken door langdurig voorover gebukt staan meer nalaat.

Kniebescherming

In de beschermpost werd door onze zuiderburen bijzondere aandacht besteed aan knieveilig werken bij knielen en hurken besteed. De benige uitstekende delen van de knie verdienen bescherming bij langdurig en regelmatig laag bij de grond werken. Zonder goede kniebescherming zal men minder makkelijk tot veelvuldig en langer knielen overgaan. Verschillende branches, verschillende personen zorgen voor verschillende typen kniebescherming. De STEPPERS hebben zich van de verschillende mogelijkheden op de hoogte

gesteld, van neopreen, rubber tot hard plastic (zie afb. hierboven) De voordelen en nadelen aan den lijve ondervonden. Ook de sluitingen werden op bedieningsgemak en comfort getest.

Van staan naar knielen en weer terug, veel trainen met goed afsteunen en afdrukken zodat het een tweede natuur wordt.

Knielend kuisen Belgie leest Nederland de les

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

13


Circuitkaarten, Gerben Geerdink, STEP Zuid (KGP)

Kennis moet op schrift, schriftelijke kennis is beter overdraagbaar op docenten onderling, maar vooral ook op werknemers bij groepsgewijze en individuele scholing. Ook het aanzetten tot training in de werken thuissituatie kan er mee worden verbeterd. Dit waren de uitgangspunten van de lezing van Gerben. In

de praktijk was in 2001 de eerste positieve ervaring opgedaan met circuitkaarten, TPG Post circuits, DHL circuits, bouwcircuits werden uitgetest in groepen aspirant STEPPERS. Op basis hiervan werd besloten de circuitkaarten in theorie en praktijk onderwerp van deze netwerkdag te maken en ook om een flink aantal nieuwe circuitkaarten aan de collega’s uit te reiken om hen hiermee praktijkervaring te laten opdoen.

Principe van de circuitkaarten

Het algemene principe van de circuitkaart is:1. een korte uitleg met tekst en foto’s;2. een aantal schriftelijke opdrachten die

meestal meerdere malen herhaald worden.3. ruimte voor opmerkingen en het

beantwoorden van vragen over de opdracht.De circuitkaarten voor de docent zijn geplastificeerd, voor de cursisten zijn ze ongeplastificeerd, zij moeten er hun opmerkingen en vragen op kunnen schrijven.

Categorieën van de circuitkaarten

De categorieën van de circuitkaarten zijn:1. Functionele Aanvangs Training. Dit is trainen

van GHT droog, d.w.z. zonder dat je iets pakt (o.a. hoe kom je vanzelf in GHT en alleen GH houdingen aannemen) en verder trainen van GHT met flesjes en kratjes;

2. Functionele ADL Training, trainen van GHT in echte dagelijks leven situaties (bijv. schoenen aandoen, opstaan uit bed, drinken uit koelkast pakken);

3. Functionele Arbeids Training, trainen van GHT in echte werksituaties (bijv. metselen, post in bus doen, dozen uit auto pakken, verwarming ophangen);

4. Functionele Automatiserings Training, veel en snel herhalend trainen van GHT in situaties waar bijna niet meer kan worden nagedacht en waar gecontroleerd wordt of men de GHT ook onbewust beheerst. Videotraining met

Gerben Geerdink

3. Functionele Arbeids Training

4. Functionele Automatiserings Training

2. Functionele ADL Training

1. Functionele Aanvangs Training

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

14


snelle beeldwisselingen, spelvormen, snel werken op tijd, allemaal situaties waarbij de aandacht van GHT wordt afgeleid en de beheersing van GHT een automatisme moet zijn.

Alle afkortingen van de vier categorieën vormen het woord FAT. STEP noemt daarom haar trainingsmethodiek van het aanleren van veilig ruggebruik met de GHT ook wel FATness. FATness is training van veilig ruggebruik, maar ook van kracht, mobiliteit, coördinatie en conditie, training die steeds heel functioneel is, gericht op functies die echt in het dagelijkse leven en echt in werksituaties voorkomen. Het woord lijkt op fitness, de enige overeenkomst is dat je van FATness ook fit kunt worden, verder is FATness principieel geen fitness. Met fitness leer je geen veilig ruggebruik en fitness is niet functioneel, niet gericht op werksituaties en dagelijkse activiteiten. Fitness geschiedt te veel op apparaten, kracht, conditie en coördinatie zijn bij fitness aan de functie van het apparaat gekoppeld. Op fitness is verder niets tegen, het is best lekker en gezond, maar het is totaal ongeschikt om er veilig ruggebruik mee aan te leren.

Aspecten van de circuitkaart

- Als er circuits klaar moeten worden gezet en later weer moeten worden opgeruimd dan laat men dit door de werknemer(s) zelf doen. De docenten observeren dan, bij voorkeur met een camera in de aanslag, of het meer onbewuste ruggebruik bij klaarzetten en opruimen ook goed gaat. Vaak gaat het daar juist fout. Met het bewijs van de camera kunnen de werknemers zo goed bij de les worden gehouden en wordt het hen ook duidelijk dat bewust veilig ruggebruik nog lang geen onbewust veilig ruggebruik is.

- Door het laten opschrijven van opmerkingen, gesignaleerde fouten en wat men zelf het makkelijkst vindt, ontstaat er een betere communicatie en meer discussie in de groep, waardoor men meer bij de cursus betrokken raakt en meer wordt gemotiveerd tot veilig ruggebruik.

- Het laten opschrijven van opmerkingen, gesignaleerde fouten kan ook tot verbetering van de circuitkaarten en de cursus als geheel leiden.

- Bij het werken met circuitkaarten hoeft de docent niet alles steeds opnieuw uit te leggen maar kan hij werknemers aan het werk zetten en kan hij zijn aandacht beter op veilig ruggebruik concentreren.

- De STEP docent kan de circuitkaart, na deze met de werknemer te hebben doorgenomen, aan hem meegeven en zo de werknemer thuis aan het werk zetten en hiermee de ZelfZorg in de werken thuissituatie optimaliseren.

- Het hanteren van de circuitkaarten en de mogelijkheid tot het geven van commentaar en eigen visie geeft de werknemers meer zelfstandigheid en maakt de les voor hen dynamischer, het wordt minder passief luisteren en alleen doen wat er gezegd wordt.

In de praktijk werden de STEP docenten flink door Gerben aan het werk gezet met de veschillende circuitkaarten in de verschillende FATness categorieën zoals te zien is in de foto’s bij deze lezing. Op de volgende netwerkdag zal de implementatie van circuitkaarten in de praktijk worden besproken.

Dynamiek en communicatie bij het werken met circuitkaarten.

Timmeren met de circuitkaart, wat is het handigst, voer uit, vergelijk en discussieer.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

15


GHT I

Nieuwe ontwikkelingen, Hans Leusenkamp, STEP Oost, KGPHans Leusenkamp moest zaterdagochtend de spits afbijten. De STEP netwerkdagen zijn altijd op een vrijdag en een zaterdag. Vrijdag overdag de lezingen en de praktijk, ‘s avonds onder leiding van Karel Toebes de sportieve- en sociale activiteiten, bijpraten in een vriendelijke, collegiale sfeer.Zaterdag het vervolg met de lezing en de praktijk door Hans Leusenkamp. De volgende vernieuwingen werden o.a. door Hans gepresenteerd en in de praktijk doorgenomen.

1. GHT, videobanden met beeldwisselingen

Hoe krijg ik die meer en vooral minder fitte collega’s bij de les na een zware vrijdagavond, vroeg Hans Leusenkamp zich af. Daar zit niet veel anders op dan een verfrissende ochtendgymnastiek en dan daarin meteen de eerste STEP vernieuwing aan de orde laten komen, de STEP videobanden voor de groepsgewijze en individuele training van GHT. Die slaperigheid en dufheid was snel weg, zoals op bijgaande foto’s te zien is, enthousiast, wankelend en aarzelend onderwierp men zich aan de beeldwisselingen, de ervaren en beginnende STEPPER lieten zich eenvoudig scheiden. Dat is ook precies de bedoeling van het trainen met beeldwisselingen, die meer of minder snel kunnen worden ingesteld. Zo gaat het ook op cursussen, de beeldwisselingen laten docent en werknemer zelf snel zien op welk niveau men zich bevindt en of de betreffende werknemers de training in de werken thuissituatie meer of minder goed en frequent hebben uitgevoerd. Na de ochtendgymnastiek had Hans zijn collega’s bij de les en kon hij verder gaan met vernieuwingen om de ZelfZorg in de werken thuissituatie te optimaliseren.

STEP en ZelfZorg in de werken thuissituatie

Hans stond nog even uitvoerig stil bij de concentratie van de STEP op de werken thuissituatie. Het motto van zijn lezing was wat hem betreft:

Aan het werkin de werken thuissituatieEen STEP ZelfZorg Instructeur zet werknemers aan het werk in hun werken thuissituatie, hij legt werknemers uit en leert hen hoe zij door hun lichaam veilig te gebruiken - in hun eigen werken thuissituatie - preventie van overbelasting kunnen realiseren en daarmee klachten kunnen voorkomen en oplossen.

De werken thuissituatie is dus vooral de insteek van de ZelfZorg Instructeur, de tijd dat de werknemer niet bij de ZelfZorg Instructeur is. De ZelfZorg Instructeur ziet de werknemer meestal 1x per week een half uur. De ZelfZorg Instructeur stelt zich dan steeds weer de vraag: hoe zorg ik er in een half uur voor dat de werknemer in de tijd dat hij niet bij mij is (dat is meestal 7 dagen, 7 x 16 = 112 uur) overbelasting voorkomt en daardoor een snelle ongestoorde natuurlijke genezing realiseert. Korter gezegd hoe maak ik van een half uur ZelfZorg in de praktijk 112 ZelfZorg in de werken thuissituatie, hoe realiseer ik een rendement van 2300%.

Hans Leusenkamp

Alle STEPPERS aandachtig kijkend naar het scherm, om te kunnen reageren op de beeldwisselingen,

menigeen is de draad al snel kwijt.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

16


Hoe geef ik daarmee de werknemer gezondheid en de werkgever meer waar voor zijn geld.

2. De STEP Bel & Buzzer

Een belangrijke stap voorwaarts met ZelfZorg heeft STEP gemaakt met circuitkaarten die Gerben Geerdink besprak en videobanden met beeldwisselingen, die mee naar huis kunnen worden gegeven. Een nog veel grotere stap voorwaarts heeft STEP gemaakt met een nieuwe uitvinding, de STEP Bel. STEP had al een druksensor ontwikkeld die in de STEP hulpmiddelen kon worden geplaatst om een geluidssignaal te geven bij dreigende overbelasting en de werknemer zo beter bewust te maken van onveilig lichaamsgebruik en tevens veilig lichaamsgebruik beter aan te leren. Dit werd in ZelfZorg lessen gebruikt maar kon niet aan de werknemers worden meegegeven, daar was het te kostbaar en te ingewikkeld voor. De STEP Bel daarentegen is een heel eenvoudig en goedkoop apparaatje dat in diverse STEP hulpmiddelen kan worden geplaatst en direct aan de werknemer mee kan worden gegeven. Met de STEP Bel wordt de werknemer in zijn werken thuissituatie van meet af aan veel indringerder en duidelijker bewust gemaakt van onveilig overbelastend lichaamsgebruik en wordt hij tegelijkertijd veel beter geprikkeld om veilig lichaamsgebruik te realiseren. Naast de Bel is op verzoek van STEPPERS op de netwerkdag inmiddels ook een STEP Buzzer ontwikkeld, die een trilsignaal als waarschuwingssignaal geeft en meer alleen de persoon zelf waarschuwt en minder de omgeving laat meegenieten.Het zal duidelijk zijn dat de STEP Bel en Buzzer de invloed van de STEP ZelfZorg Instructeur op de werken thuissituatie sterk zullen vergroten en dat dit het rendement voor de werkgever en het positieve effect op de gezondheid van de werknemer zeer ten goede zal komen.

De STEP Bel en de STEP Buzzer, die in diverse STEP preventiehulpmiddelen kunnen worden geplaatst (zie foto’s hieronder).

De STEP Bel of Buzzer in 2 preventie hulpmiddelen voor de rug geplaatst om de preventie van onveilig bukken en zitten, ook in auto’s, te leren realiseren.

De STEP Bel of Buzzer in preventie hulpmiddelen voor de schouder en elleboog geplaatst om hier de preventie van onveilig arm- en handgebruik te leren voorkomen.

Naast Graham Bel

is er nu

de STEP Bel

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

17


STEP en (bedrijfs)artsen

Hans bracht ook problemen in de relatie met (bedrijfs)artsen ter sprake. Bij (bedrijfs)artsen is soms onduidelijkheid over STEP PETS en over de aanpak van STEP.

STEP PETS

(Bedrijfs)artsen begrijpen de STEP PETS soms niet goed, zij denken dat er een soort ”corset- en verslappende” werking van uitgaat. Hoewel dit in het geheel niet het geval is en STEP PETS altijd een actieve, preventieve- en scholende reminderwerking hebben, zal dit met de STEP Bel & Buzzer veel meer worden benadrukt en verduidelijkt. Negatieve opmerkingen over STEP PETS, gemaakt uit onbegrip, zullen hierdoor waarschijnlijk sterk verminderen. Men zal door de STEP Bel & Buzzer beter beseffen dat er juist een actieve-, preventieve- en scholende werking van de STEP PETS uitgaat en dat STEP PETS de ZelfZorg in de werken thuissituatie sterk kunnen verbeteren.

Dezelfde wetenschappelijke ZelfZorg standaard

(Bedrijfs)artsen werken volgens wetenschappelijk verantwoorde standaarden, op zich is dat zeer nastrevenswaardig. In die standaarden staat dat:

* ZelfZorg belangrijk is; * de eerste 6 weken geen curatieve zorg nodig is; * passieve behandelingen, massage slecht zijn; * medicijnen rugklachten niet op lossen;* stimuleren tot veilige activiteiten belangrijk is;* snel en veilig weer gaan werken belangrijk is.

In die standaarden staat dus duidelijk dat curatieve zorg de eerste 6 weken niet nodig is, dat (passieve) behandelingen niet goed zijn en ZelfZorg dan juist aangewezen is. (Bedrijfs)artsen denken soms dat de STEP aanpak een soort curatieve zorg is en dat STEP passieve behandelingen geeft. STEP behandelt nooit, in STEP praktijken zijn behandeltafels zelfs verboden, de STEP paramedicus heet ZelfZorg Instructeur, de STEP praktijk heet ZelfZorg Praktijk en het STEP verslag heet ZelfZorg verslag. STEP werkte al tientallen jaren volgens het ZelfZorg concept. Al tientallen jaren voor bedrijfsartsen dit in hun standaarden schreven, pleitte STEP al voor ZelfZorg, in woord en geschrift.STEP en (bedrijfs)artsen hanteren dus dezelfde wetenschappelijk verantwoorde ZelfZorg uitgangspunten. Het enige verschil is dat de (bedrijfs)artsen in de beginfase van ZelfZorg zitten, hun standaarden zijn nog geen 5 jaar oud. (Bedrijfs)artsen adviseren mondeling tot ZelfZorg en geven een folder mee. STEP heeft tientallen jaren meer ervaring met ZelfZorg en weet dat mondeling adviseren tot mislukken gedoemd is. ZelfZorg kan niet met woorden en een folder

worden bereikt. STEP leert werknemers ZelfZorg echt te realiseren. STEP zet hiertoe de modernste preventie- en scholingshulpmiddelen in (o.a. de STEP Bel & Buzzer). STEP zorgt dat er daadwerkelijk ZelfZorg in de werken thuissituatie wordt gerealiseerd. De ”mondelinge en folder” ZelfZorg leidt dan ook tot veel slechtere resultaten dan de door STEP aangeleerde ZelfZorg:Verzuimdagen per rugklacht (afb. 5):

ZelfZorg door huisartsen 27ZelfZorg door bedrijfsartsen 51ZelfZorg door STEP 8

Op jaarbasis wordt dit nog duidelijker

Rugklachten en verzuimdagen per jaar (afb.6):

ZelfZorg door huisartsen 46ZelfZorg door bedrijfsartsen 100ZelfZorg door STEP 11

Hieruit blijkt het belang van door STEP aangeleerde ZelfZorg. (Bedrijfs)artsen gaan dit ook steeds meer inzien en STEP als hun verlengde “ZelfZorg arm” inzetten voor Werkgever & Werknemer.

Afb. 5. STEP schoolt in ZelfZorg vanaf dag 1. Dat werkt beter dan “mondelinge en folder” ZelfZorg. Bedrijfsartsen zien de werknemers vaak veel te laat en zetten ZelfZorg dan ook veel te laat in. Dit leidt tot veel meer verzuim.

Afb. 6. Op jaarbasis worden de verschillen nog veel groter. Dit komt omdat rugklachten in hetzelfde jaar bijna altijd terugkomen. Met door STEP aangeleerde ZelfZorg is dat nauwelijks het geval.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

18


3. Diverse nieuwe ontwikkelingenVan ZelfZorg pakketten, wervel jo/jo voor verbeterde voorlichting over gevaar van bol ruggebruik, opblaasbare zitsteunen voor aanpasbare rugondersteuning in zit, fixatiehoezen voor zitsteunen in autostoelen, rechthouders bij houdingsproblemen, afdrukblokken ter verlichting bij rugklachten, videobanden en circuitkaarten voor de training van veilig ruggebruik in de thuissituatie tot een nieuw cursusboek voor groepsgewijze- en individuele scholing en het werken met de nieuwe STEP InternetdataBase. Alle STEPPERS namen kennis van de nieuwe ontwikkelingen en beoordeelden de bruikbaarheid in de praktijk, verder zullen zij in de komende tijd de innovaties verder toetsen in de echte ZelfZorg praktijk bij werknemers met rugklachten, nekklachten en andere blessures.

A. ZelfZorg pakketten

STEP heeft voor de ZelfZorg Instructeurs een aantal pakketten samengesteld voor verschillende veel voorkomende klachten. Voor bijvoorbeeld rugklachten, tenniselleboog, knieklachten en enkelklachten. De bedoeling van de ZelfZorg pakketten is dat de ZelfZorg Instructeurs deze in zijn praktijk in voorraad heeft en zo direct de verschillende mogelijke STEP PETS bij de hand heeft om ze te kunnen inzetten voor ZelfZorg in de werken thuissituatie. Het is zeker niet de bedoeling dat alle STEP PETS tegelijk worden ingezet of bij alle werknemers allemaal worden ingezet. De bedoeling is dat deze worden ingezet afgestemd op de individuele situatie van de werknemer. Het belangrijkste van de ZelfZorg pakketten is dat de Zelfzorg Instructeur altijd voor elke werknemer alle STEP PETS bij de hand heeft en er geen dagen voorbij hoeven te gaan om de nodige preventie- en scholingshulpmiddelen te kunnen inzetten. Ook dit zal leiden tot een verdere optimalisering van ZelfZorg in de werken thuissituatie.

B. STEP ZelfZorginternet DataBase

Voordelen van de ZelfZorg internet DataBase zijn:

1. iedereen in een en dezelfde DataBase, STEP zelf, de bedrijven en de STEP Instructeurs. Iedereen heeft hiermee goed en snel inzicht in de hem betreffende actuele en historische stand van zaken m.b.t. ZelfZorg.

2. met een en dezelfde InternetdataBase komen mutaties, verbeteringen snel voor iedereen beschikbaar .

3. de efficientie van de berichtgeving naar elkaar wordt sterk verbeterd.

4. niet alleen verslaglegging bij begin en eind, maar ook tussentijdse verslaglegging is mogelijk.

ZelfZorg Pakket Elleboog

ZelfZorgPakketKnie

ZelfZorgPakketEnkel

ZelfZorg Pakket Rug

De diverse STEP PETS voor de knie.

De diverse STEP PETS voor de tenniselleboog.

De diverse STEP PETS voor de rug.

De diverse STEP PETS bij de enkelverzwikking.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

19


5. door aan beperkte personen voorbehouden inlognamen en wachtwoorden is er een betere waarborging van de privacy dan met schriftelijke correspondentie.

6. op meerdere plekken kunnen werken en inzicht hebben, in stand van zaken is zowel voor ZelfZorg Instructeur als de verantwoordelijke bij het bedrijf een mogelijkheid.

7. mogelijkheden voor bedrijf en ZelfZorg Instructeur om geselecteerde informatie op te vragen, bijvoorbeeld per periode, alleen werknemers die nog onder begeleiding zijn, per vestiging van een bedrijf, enz..

Kortom een sterk verbeterde leverancier/klant relatie, zowel met betrekking tot inhoudelijke kwaliteit als met betrekking tot efficientie. Met name met het oog op de verplichtingen van de wet Poortwachter een grote stap vooruit.

C. Nieuwe STEP PETS voor de werken thuissituatie

Afdrukblokken

Dit zijn eenvoudige kleine handzame blokken van hard schuim, waarmee de werknemer met rugklachten in zijn thuissituatie regelmatig de druk van zijn rug af kan halen en hiermee zelf een gunstig effect op de pijn en de mate van rugklachten kan uitoefenen.

De wervel jo/jo

Een wervel jo/jo is een water jo/jo waar de gevaarlijke “staart” van afgeknipt is en die met klitband is geklemd tussen twee vierkante plankjes van kunststof. Met deze wervel jo/jo kan men heel goed de werking van de tussenwervelschijf, het gevaar van bolle houdingen nabootsen en het ontstaan van spit nabootsen. De kern van de tussenwervelschijf is immers een soort ballon met water gevuld en de water jo/jo is dat letterlijk.

In en outs van de internetDataBase worden aan de ZelfZorg Instructeurs verteld.

Hoe werkt dat?

Hoe zit dat?

De wervel jo/jo

Afdrukblokken

shit, spit

Wat moet je hiermee?

Diverse vernieuwingen werden gepast, getaxeerd en becommentarieerd.

Preventie Werkt

Zelf

Zorg

20


D. Nieuw cursusboek bij rugklachtenHet STEP cursusboek bij rugklachten bestaat al meer dan 25 jaar, is al diverse keren ge-update en herdrukt. In 2003 vindt de grootste vernieuwing sinds de eerste druk plaats en wordt het cursusboek geheel op het basisprincipe van Preventieve BedrijfsZorg uitgeschreven.In dit cursusboek wordt nog veel beter duidelijk gemaakt dat de groepsgewijze- en individuele scholing exact hetzelfde zijn, dezelfde cursusinhoud hebben en dat Preventieve BedrijfsZorg een eenheid is van groepsgewijze en individuele scholing:

1. groepsgewijze scholing voor er klachten zijn;

2. directe individuele herscholing bij klachten.

Verder is het cursusboek veel beter geschikt gemaakt om schriftelijke opdrachten aan de werknemer te kunnen geven, die de werknemer moet uitvoeren in zijn werken thuissituatie.Zo kunnen er met het cursusboek:

- per hoofdstuk leesopdrachten worden gegeven en bijbehorende kennistoetsen worden afgenomen:

- zijn er per hoofdstuk circuitkaarten in het cursusboek opgenomen, die:

- aan de ZelfZorg Praktijk met de werknemer worden getraind;

- in de werken thuissituatie door de werknemer moeten worden herhaald;

- de volgende les worden gecontroleerd, in welke mate heeft de werknemer de opdrachten uitgevoerd en beheerst hij de aspecten van veilig ruggebruik van de circuitkaart.

- De Authentieke Activiteiten Dagelijks Leven Lijst (AADLL), is in het cursusboek opgenomen. De AADLL beschrijft die situaties die anderen met rugklachten als verergerend hebben aangegeven. Met de AADLL wordt een sterke bewustmaking van de gevaren van het dagelijks leven bewerkstelligd. Met de AADLL kan heel goed, praktisch en specifiek worden getraind en geobjectiveerd.

- De Authentieke BedrijfsActiviteiten Lijst (ABAL), is in het cursusboek opgenomen. In de ABAL beschrijft en benoemt de ZelfZorg Instructeur de werkzaamheden van de werknemer in het bedrijf van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat. Met de ABAL kan de ZelfZorg Instructeur veel beter inschatten waar de gevaarlijke belastingen in het werk van de werknemer liggen en hoe werkhervatting veiliger mogelijk kan worden gemaakt.

- Alle vernieuwingen, verbeteringen en uitbreidingen t/m 2004 zijn in het cursusboek verwerkt, een paar voorbeelden:- het hoofdstuk werken laag bij de grond is

flink uitgebreid. Knielen, Hielen en Hurken komen zoveel voor dat extra theoretische- en praktische aandacht nodig was;

- het hoofdstuk vanzelf in GHT is toegevoegd om het natuurlijk voorkomen van GHT in het gewone dagelijkse leven te laten zien en daarmee werknemers beter te overtuigen van het feit dat het aanleerproces en toepassingsproces van GHT niet zo moeilijk is als het lijkt.Niet meer is dan wat je vanzelf al regelmatig doet meer te gaan doen.

- het hoofdstuk bukken en tillen met GHT, makkelijker dan gewoon bukken en tillen is toegevoegd om een extra voordeel van bukken en tillen met GHT te laten zien en goed te laten voelen. Het gemak dient de mens en waarom zou je iets moeilijk doen als het ook makkelijk kan zijn spreekwoorden die aangeven dat de mens graag voor het makkelijkst kiest. GHT voldoen daaraan en dat maakt ook het aanleer- en volhoudproces een stuk eenvoudiger.

- hoewel het een uitvoerig cursusboek is geworden is er uitdrukkelijk voor gewaakt om de theoretische en praktische essentie van veilig ruggebruik eenvoudig te houden. In alle hoofdstukken loopt het ROS principe (Rug Op Slot, Rug OpStrekken) als een rode draad door het cursusboek. Ook dit maakt het aanleer- en volhoudproces een stuk eenvoudiger.

Alle STEP Instructeurs krijgen de gelegenheid het nieuwe cursusboek te beoordelen en te becommentariëren, op deze netwerkdag werd daar een begin meegemaakt, diverse hoofdstukken werden hiertoe op schrift uitgereikt.Al met al een nuttige netwerkdag met een hoog innovatief karakter, een goede afwisseling van theorie en praktijk, die tot een geheel aaneen werd geregen door Jan Bruggeman, die de sprekers en onderwerpen steeds aan- en afkondigde.

Inhoudelijke

gevat ineen foto

STEP kwaliteit

Jan Bruggeman en John Eekelder

Eerst voordoen Dan nadoen - STEP1.step.nl/files/Nieuwsbrief_juni_2003.pdf · ZelfZorg Instructeur...

Documents

Transcript of Eerst voordoen Dan nadoen - STEP1.step.nl/files/Nieuwsbrief_juni_2003.pdf · ZelfZorg Instructeur...