EDUROPEES EN INTERNATIONAAL RECHT ROIT …...2019/10/12 · Conings, C., “Grondwettelijk Hof...

SELECTIE VAN RECENTE PUBLICATIES BETREFFENDE DE RECHTSPRAAK

VAN HET GRONDWETTELIJK HOF - OKTOBER-DECEMBER 2019SELECTION DES PUBLICATIONS RÉCENTES CONCERNANT LA JURISPRUDENCE

DE LA COUR CONSTITUTIONNELLE - OCTOBRE-DÉCEMBRE 2019

BIBLIOTHEEK EN DOCUMENTATIE - BIBLIOTHÈQUE ET DOCUMENTATION

G R O N D W E T T E L I J K H O F

C O U R C O N S T I T U T I O N N E L L E

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

ALGEMEEN - RECHT

GÉNÉRALITÉS - DROIT

GRONDWETTELIJK RECHT

DROIT CONSTITUTIONNEL

ADMINISTRATIEF RECHT

DROIT ADMINISTRATIF

BURGERLIJK RECHT - GERECHTELIJK RECHT - NOTARIAAT

DROIT CIVIL - DROIT JUDICIAIRE - NOTARIAT

HANDELS-, ECONOMISCH EN FINANCIEEL RECHT

DROIT COMMERCIAL, ÉCONOMIQUE ET FINANCIER

STRAFRECHT EN -RECHTSPLEGING

DROIT PÉNAL ET PROCÉDURE PÉNALE

SOCIAAL RECHT

DROIT SOCIAL

FISCAAL RECHT EN OPENBARE FINANCIËN

DROIT FISCAL ET FINANCES PUBLIQUES

EUROPEES EN INTERNATIONAAL RECHT

DROIT EUROPÉEN ET INTERNATIONAL

p. 1

1. ALGEMEEN - RECHT / GÉNÉRALITÉS - DROITInformaticarechtDroit de l’informatique

Conings, C., “Grondwettelijk Hof buigt zich over de wet digitale recherche”, noot onder GwH, arrest nr.174/2018, 6 december 2018, T. Strafr. 2019, 257-261.

Noot / Note : 2018/174

Franssen, V. & Leroux, O., “Recherche policière et judiciaire sur Internet: analyse critique du nouveau cadrelégislatif belge”, in: Franssen, V. & Flore, D., (dir.), Société numérique et droit pénal. Belgique, France, Europe,(Pratique du droit européen), Bruxelles, Bruylant, 2019, 133-215.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 135-138, 144, 146-148, 150, 157-158, 160, 167 (référence aux affaires pendantes6601 e.a.), 181, 18-189, 191, 195 et 213-215

Besproken / Commenté(s) : 2018/174 (p. 135-138, 144, 146-148, 150, 157-158, 160, 188, -189, 191, 195, 213-215)

Haenecour, O., “Le contrôle de la justice digitale”, in: X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles,Larcier, 2019, 429-460.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 434

Informatietechnologie voor juristenTechnologie informatique pour les juristes




Rechtstheorie en -filosofieThéorie et philosophie du droit

Colette-Basecqz, N., “Le secret professionnel: une valeur sacrifiée au nom de la lutte contre le terrorisme”, in:Kuty, F. & Weyembergh, A., (dir.), La science pénale dans tous ses états. Liber amicorum Patrick Mandoux et MarcPreumont, Bruxelles, Larcier, 2019, 145-180.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 148, 168-171, 173-175 et 177

Besproken / Commenté(s) : 2019/044 (p. 148, 171, 173-175 ), 2013/163 (p. 168), 2013/127 (p. 168), 2008/010 (p. 169),2018/174 (p. 177)

Cornelis, L., Openbare orde. Liber amicis, Antwerpen, Intersentia, 2019, XIII-943 p.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 13-14, 132-133, 438, 496-657, 699-715, 768-770, 856, 878, 881, 923 en 940

Besproken / Commenté(s) : 2017/085 (p. 533, 549 e.a.), 2017/045 (p. 534 e.a.), 2017/029 (p. 534-535 e.a.), 2016/152 (p.536 e.a.), 2016/062 (p. 537-538 e.a.), 2017/124 (p. 543 e.a.), 2017/061 (p. 544-545, 554 e.a.),2016/160 (p. 545 e.a.), 2016/072 (p. 546 e.a.), 2016/053 (p. 550-551 e.a.), 2016/011 (p. 551-552, 556 e.a.), 2017/016 (p. 554), 2016/122 (p. 555), 2016/035 (p. 562-563, 581 e.a.),2013/127 (p. 570 e.a.), 2014/006 (p. 570-571 e.a.), 1993/062 (p. 580-582), 2015/125 (p. 581),2000/021 (p. 582-585), 2012/008 (p. 585-590), 2012/145 (p. 590-593, 595, 597 e.a.), 2016/123(p. 604), 2016/140 (p. 610, 615 e.a.), 2014/107 (p. 611 e.a.), 2017/012 (p. 613 e.a.), 2015/178(p. 613 e.a.), 2015/077 (p. 623 e.a.), 2015/083 (p. 625-626 e.a.), 2015/068 (p. 630 e.a.)

Zie ook / Voir aussi : 2009/017, 2011/135, 2011/151, 2012/007, 2013/013, 2013/146, 2014/106, 2014/170, 2015/024,2015/044, 2015/103, 2015/110, 2015/114, 2015/132, 2016/001, 2016/022, 2016/065, 2016/081,2016/083, 2016/085, 2016/096, 2016/128, 2016/136, 2016/151, 2016/156, 2016/165, 2017/005,2017/007, 2017/019, 2017/027, 2017/039, 2017/044, 2017/048, 2017/077, 2017/079, 2017/087,2017/088, 2017/098, 2017/105, 2017/107, 2017/127, 2017/129, 2018/023, 2018/036, (...)

p. 2Literatuuroverzicht Grondwettelijk Hof (Oktober-December 2019) / Littérature sur la Cour constitutionnelle Octobre-Décembre 2019)

Haenecour, O., “Le contrôle de la justice digitale”, in: X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles,Larcier, 2019, 429-460.


Matray, C., “La révolution des genres”, in: X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 971-987.


Besproken / Commenté(s) : 2019/099 (p. 986)

Peeraer, F., “De openbare orde als ruggengraat van de juridische methode? Enkele bedenkingen bij LudoCornelis’ openbare orde”, T.P.R. 2019, 661-703.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 672, 696 en 701

Zie ook / Voir aussi : 2016/115, 2019/120


2. GRONDWETTELIJK RECHT / DROIT CONSTITUTIONNELBronnen van het grondwettelijk rechtSources du droit constitutionnel

Meulebroeck, M., “Een preambule voor de Belgische Grondwet. Constitutionele spitstechnologie of nil novi subsole?”, Jura Falc. 2017-2018, 757-878.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 788, 815 en 831-839

Zie ook / Voir aussi : 1989/023, 1990/018, 1994/012, 2002/189, 2008/073, 2009/195, 2010/032, 2010/049, 2011/187,2012/145

GrondwetConstitution




Hiërarchie der normenHiérarchie des normes

Alen, A. & Verrijdt, W., “The dialogue between the European Court of Human Rights and domesticconstitutional courts”, in: Lemmens, K., Parmentier, S. & Reyntjes, L., (eds.), Human Rights with a Human Touch.Liber Amicorum Paul Lemmens, Cambridge, Intersentia, 2019, 155-202.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : passim


Rechten en vrijhedenDroits et libertés

Martens, P., “Les (més)aventures de la fraternité”, in: X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles,Larcier, 2019, 57-77.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 73-75

Besproken / Commenté(s) : 1996/004 (p. 73), 2012/145 (p. 74), 1990/018 (p. 74), 2004/035 (p. 74), 2008/101 (p. 74)

Tulkens, F. & Sohier, J., “Les cours et tribunaux - Chronique de jurisprudence constitutionnelle 2017-2018”, Rev.b. dr. const. 2019, 201-240.



Handvest van de Grondrechten van de Europese UnieCharte des Droits fondamentaux de l’Union européenne

Burgorgue-Larsen, L., “La mobilisation de la Charte des droits fondamentaux de l’Union européenne par lesjuridictions constitutionnelles”, Titre VII 2019, n° 1-2, 196-211.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 200-201 et 205


Gelijkheid en niet-discriminatieEgalité et non-discrimination

Borghs, P., “Aanzetten tot discriminatie vereist niet altijd bijzonder opzet”, noot onder RvS 8 november 2019, nr.246.047, NjW 2019, 899-900.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 899


Borghs, P., “Hiltergroet in Belgische strafwetgeving. Het brengen van de Hiltergroet als misdrijf of verzwarendeomstandigheid”, NjW 2019, 822-832.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 824-825, 828-829 en 831-832

Besproken / Commenté(s) : 2009/017 (p. 824-825, 831-832), 1996/045 (p. 828-829, 832)

Bescherming van minderhedenProtection des minorités

Bijnens, D. & Fransen, D., “Analyse. Ideologische alarmbel in Vlaamse parlement”, Juristenkrant 4 december2019, nr. 399, 16.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : met verwijzing naar een mogelijke toetsing door het Grondwettelijk Hof

Gelijkheid van man en vrouwEgalité entre homme et femme

Matray, C., “La révolution des genres”, in: X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 971-987.



Mbala Lutama, D., “Egalité de genre et facteurs actuariels. Influence de la jurisprudence européenne”, Chron. D.S. 2019, 229-257.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 240 et 244

Besproken / Commenté(s) : 2011/116 (p. 244), 2009/103 (p. 240)

Artikel 3 EVRMArticle 3 CEDH

Rozie, J., “EHRM verstrengt zijn visie m.b.t. de vrijheidsstraf. Zal de Belgische politiek plooien of niet?”, R.W.2019-2020, 282.

Zie ook / Voir aussi : 2013/143, 2014/020, 2015/063, 2015/177

Vanneste, F., “Living a life in human dignity: a concrete, not an abstract legal question”, in: Lemmens, K.,Parmentier, S. & Reyntjes, L., (eds.), Human Rights with a Human Touch. Liber Amicorum Paul Lemmens,Cambridge, Intersentia, 2019, 735-753.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : see p. 747


Recht op eerbiediging van het privé-levenDroit au respect de la vie privée


Noot / Note : 2018/174


Coudert, F. & Verbruggen, F., “Conservation des données de communications électroniques en Belgique: unjuste équilibre?”, in: Franssen, V. & Flore, D., (dir.), Société numérique et droit pénal. Belgique, France, Europe,(Pratique du droit européen), Bruxelles, Bruylant, 2019, 245-266.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 245, 247 et 264 (référence aux affaires pendantes 6601 e.a.)

Besproken / Commenté(s) : 2015/084 (p. 245, 247)

Artikel 8 EVRMArticle 8 CEDH

De Coninck, H., “De fiscale observatie als «impliciete» bevoegdheid”, noot onder Cass. 14 december 2018, T.F.R. 2019, 770-773.



Debucquoy, F., “Enkele mensenrechtelijke bedenkingen bij de procedure van boedelbeschrijving”, R.W. 2019-2020, 202-223.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 215 en 219-220

Zie ook / Voir aussi : 2008/171, 2011/010, 2013/006, 2013/066, 2015/132, 2017/116

Royer, S. & Yperman, W., “Botte beslagbijl bij beroepsgeheimhouders moet scherper”, commentaar bij HofMensenrechten 3 december 2019, Kirdök e.a. t. Turkije , Juristenkrant 18 december 2019, nr. 400, 3 en 6-7.


Zie ook / Voir aussi : 2018/174

Van Leuven, N., “Embed privacy by legality and a strong Human Rights Commission”, in: Lemmens, K.,Parmentier, S. & Reyntjes, L., (eds.), Human Rights with a Human Touch. Liber Amicorum Paul Lemmens,Cambridge, Intersentia, 2019, 677-692.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : see p. 685-686


Vrijheid van mening en van meningsuitingLiberté d’opinion et d’expression

Borghs, P., “Hiltergroet in Belgische strafwetgeving. Het brengen van de Hiltergroet als misdrijf of verzwarendeomstandigheid”, NjW 2019, 822-832.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 824-825, 828-829 en 831-832

Besproken / Commenté(s) : 2009/017 (p. 824-825, 831-832), 1996/045 (p. 828-829, 832)

Vrijheid van godsdienst en eredienstLiberté de religion et de culte

Judo, F., “De zwakten van een erkenningsregeling erkend. Het Leuvense onderzoek naar de adequaatheid vande erkenningscriteria voor lokale kerk- en geloofsgemeenschappen”, RRS 2018-2019, 75-87.



Overbeeke, A., “De variabele betekenis van het concept «erkenning». De status van een Antwerpse joodsegemeenschap als casus”, RRS 2018-2019, 89-115.




Recht op een behoorlijke rechtsbedelingDroit à un procès équitable

Moonen, T., “Recht op toegang tot de rechter. Financiële drempels”, NjW 2019, 682-697.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : passim, met verwijzing p. 696 naar diverse hangende zaken met rolnrs. 6704, 6723, 6724,

6736, 6767, 6739, 6801 en 6802

Besproken / Commenté(s) : 2013/183 (p. 685), 2014/165 (p. 685, 693 e.a.), 2017/027 (p. 686, 689), 2015/048 (p. 690, 692e.a.), 2008/182 (p. 690-691), 2018/077 (p. 694-695)

Zie ook / Voir aussi : 2006/057, 2006/095, 2007/016, 2012/088, 2013/085, 2015/017, 2015/152, 2017/013, 2017/071,2018/041, 2018/087

Artikel 6, § 1, EVRMArticle 6, § 1er, CEDH

Veeckmans, K., “Buitengewoon verzet: een adequaat rechtsmiddel?”, Jura Falc. 2017-2018, 667-755.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 723-724


Artikel 6, § 2, EVRMArticle 6, § 2, CEDH

Van de Heyning, C., “Het zwijgrecht in digitale tijden: de strijd om decryptiesleutels naar het GrondwettelijkHof”, T. Strafr. 2019, 307-319.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : passim - bespreking van een hangende prejuduciële vraag met rolnr. 7075


Artikelen 2 tot 4, Zevende Protocol EVRMArticles 2 à 4, Septième Protocole CEDH

Desterbeck, F., Het misdrijf & fiscale fraude, Brussel, Larcier, 2019, IV-113 p.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 6-9, 13, 18, 23, 28, 32-33, 79 en 104

Besproken / Commenté(s) : 2014/062 (p. 8-9), 2015/041 (p. 18), 2002/096 (p. 28), 2015/013 (p. 32-33)


Afwijkingen van het beschermingsregime van internationale grondrechtenDérogations au régime de protection internationale des droits fondamentaux

Reyntjens, L. & Yperman, W., “Terrorisme en internationale mobiliteit: een coherent beleid ofnattevingerwerk?”, P&R 2019, 99-111.


Besproken / Commenté(s) : 2018/008 (p. 105-106)


Spreutels, J. & Velu, S., “La lutte contre le terrorisme dans la jurisprudence de la Cour constitutionnelle”, in:Lemmens, K., Parmentier, S. & Reyntjes, L., (eds.), Human Rights with a Human Touch. Liber Amicorum PaulLemmens, Cambridge, Intersentia, 2019, 129-153.


Besproken / Commenté(s) : 2005/125 (p. 132-133, 148-149), 2015/009 (p. 133-138, 141-145), 2018/008 (p. 138-139, 145),2019/044 (p. 139-140, 149), 2005/073 (p. 140-141), 2018/031 (p. 145-146), 2011/145 (p. 147-148)


Winants, A., “De invloed van terrorisme op de strafwetgeving: actualia materieel strafrecht”, NC 2019, 343-360.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 349-351 en 353-354

Besproken / Commenté(s) : 2005/125 (p. 349), 2018/008 (p. 353), 2018/031 (p. 354)


Economische, sociale en culturele grondrechtenDroits économiques, sociaux et culturels fondamentaux

Vanneste, F., “Living a life in human dignity: a concrete, not an abstract legal question”, in: Lemmens, K.,Parmentier, S. & Reyntjes, L., (eds.), Human Rights with a Human Touch. Liber Amicorum Paul Lemmens,Cambridge, Intersentia, 2019, 735-753.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : see p. 747


Recht op eerbiediging van eigendomDroit au respect des biens

Yernault, D., “Vers une obligation généralisée d’indemniser la réglementation de la propriété? La projet d’article3.67 du nouveau Code civil, une disposition bien incongrue”, A.P. 2019, 131-200.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 137, 155-165, 168-169, 173-174, 177, 190 et 193-196

Besproken / Commenté(s) : 2019/057 (p. 155), 1993/050 (p. 155-156), 1995/040 (p. 156), 1995/056 (p. 156), 1996/063 (p.156), 1999/018 (p. 156), 2001/034 (p. 156-157), 2004/026 (p. 157), 2010/032 (p. 158),2012/055 (p. 158-159, 193-195), 2014/012 (p. 159-160), 2014/170 (p. 160-161), 2015/132 (p.161, 163-164), 2016/057 (p. 161), 2018/066 (p. 162), 2018/041 (p. 161-162), 2000/028 (p. 173)

Artikel 16 GWArticle 16 Const.

Appermont, N. & Theunis, J., “Belastingen, bouwverboden na planwijziging en het beginsel van de gelijkheidvoor de openbare lasten in het licht van het recht op de bescherming van eigendom”, C.D.P.K. 2018, 338-369.


Besproken / Commenté(s) : 2007/033 (p. 339), 2004/136 (p. 341), 2018/124 (p. 345-346), 2005/107 (p. 352), 2004/066 (p.352), 2011/162 (p. 352), 2015/160 (p. 354), 2016/140 (p. 360 e.a.), 2016/164 (p. 361 e.a.),2018/066 (p. 363-364 e.a.), 2012/055 (p. 365-366, 368), 2015/132 (p. 365-366), 2014/012 (p.366), 2014/170 (p. 366), 2017/115 (p. 367-368 ), 2016/057 (p. 367), 2016/109 (p. 367)

Zie ook / Voir aussi : 1997/081, 2008/072, 2010/032, 2011/018, 2012/129, 2014/091, 2014/106, 2014/159, 2014/162,2014/164, 2015/041, 2015/054, 2015/114, 2016/016, 2016/031, 2016/097, 2016/134, 2017/015,2017/046, 2017/048, 2017/105, 2018/059, 2019/057

Artikel 1, Eerste Protocol EVRMArticle 1er, Premier Protocole CEDH

Appermont, N. & Theunis, J., “Belastingen, bouwverboden na planwijziging en het beginsel van de gelijkheidvoor de openbare lasten in het licht van het recht op de bescherming van eigendom”, C.D.P.K. 2018, 338-369.


Besproken / Commenté(s) : 2007/033 (p. 339), 2004/136 (p. 341), 2018/124 (p. 345-346), 2005/107 (p. 352), 2004/066 (p.352), 2011/162 (p. 352), 2015/160 (p. 354), 2016/140 (p. 360 e.a.), 2016/164 (p. 361 e.a.),2018/066 (p. 363-364 e.a.), 2012/055 (p. 365-366, 368), 2015/132 (p. 365-366), 2014/012 (p.366), 2014/170 (p. 366), 2017/115 (p. 367-368 ), 2016/057 (p. 367), 2016/109 (p. 367)

Zie ook / Voir aussi : 1997/081, 2008/072, 2010/032, 2011/018, 2012/129, 2014/091, 2014/106, 2014/159, 2014/162,2014/164, 2015/041, 2015/054, 2015/114, 2016/016, 2016/031, 2016/097, 2016/134, 2017/015,2017/046, 2017/048, 2017/105, 2018/059, 2019/057


Recht op de bescherming van een gezond leefmilieuDroit à la protection d’un environnement sain

Lefranc, P., “De wedergeboorte van artikel 194 van het Vlaamse Gemeentedecreet”, commentaar bij GwH, arrestnr. 129/2019 en arrest nr, 131/20189, 10 oktober 2019, TOO 2019, 398-401.

Noot / Note : 2019/129, 2019/131

Zie ook / Voir aussi : 2007/070, 2007/121, 2011/029, 2014/009, 2016/028

Riemslagh, J., “Inwoners kunnen weer procederen in naam van de gemeente”, commentaar bij GwH, arrest nr.129/2019 en arrest nr. 131/2019 van 10 oktober 2019, Juristenkrant 23 oktober 2019, nr. 396, 3.

Noot / Note : 2019/129, 2019/131


Roset, S., “Environnement. Centrales nucléaires”, commentaire sur C.J.U.E. (Gde ch.), 29 juillet 2019 (Inter-Environnement Wallonie ASBL et Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen ASBL c. Conseil des ministres), C-411/17,Europ. 2019, n° 10, 42-43.



Sterckx, T. & Creemers, B., “Stilstaan bij de wachttermijn. Is de afschaffing van de wachttermijn een aanzienlijkevermindering van de rechtsbescherming van het recht op de bescherming van het leefmilieu?”, commentaar bijRvVb 11 juni 2019, nr. RvVB/UDN/1819/1090, TOO 2019, 385-388.



Recht op sociale, geneeskundige en juridische bijstandDroit à l’aide sociale, médicale et juridique

Dumont, D., “La condition de passé de résidence introduite en matière d’allocations aux personneshandicapées: un recul inconstitutionnel, sur fond de processus législatif fort peu soigneux”, J.T.T. 2019, 409-412.

Noot / Note : 2019/006

Rechten van het kindDroits de l’enfant

Spinoy, M. & Willems, K., “Het M-decreet. «M» voor méér of minder buitengewoon onderwijs? Het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap: implicaties voor het onderwijsbeleid inzakeleerlingen met specifieke leerbehoeften”, T.O.R.B. 2019-2020, 58-111.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 95 en 104



Toegang en verblijfAccès et séjour

Macq, C., “Retrait du droit au séjour et éloignement pour motifs d’ordrepublic: les lois du 24 février 2017 et du 15 mars 2017 validées, sous réserves d’interprétations, par la CourConstitutionnelle”, commentaire sur C.C., 18 juillet 2019, n° 111/2019 et 112/2019, Cahiers de l’EDEM septembre2019, 10-25.

Noot / Note : 2019/111, 2019/112


Reyntjens, L. & Yperman, W., “Terrorisme en internationale mobiliteit: een coherent beleid ofnattevingerwerk?”, P&R 2019, 99-111.




Vluchtelingen en staatlozenRéfugiés et apatrides

Hardy, J., “Regroupement familial: des moyens de subsistance «exclusivement personnels»?”, obs. sous C.C., 24octobre 2019, n° 149/2019, J.L.M.B. 2019, 1844-1846.

Volks- en nationale soevereiniteit (staat - types)Souveraineté populaire et souveraineté nationale (État - types)

Rosoux, G., “L’ambivalence ou la double vocation de l’identité nationale - Réflexions au départ de l’arrêt n°62/2016 de la Cour constitutionnelle belge”, C.D.E. 2019, 91-148.

Besproken / Commenté(s) : 2016/062

Belgische Staat - grondgebiedÉtat belge - territoire

Smet, R., “Wat als... een instemmingswet zou worden vernietigd? Hoe een Keniaans arrest wijst op eenonvermoed risico voor Belgische DBV”, T.F.R. 2019, 798-807.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 805-807

Zie ook / Voir aussi : 1995/073, 1999/097, 2017/083

WetgevingsprocedureProcédure législative

Jenart, C., “Regelgevend verwijzen naar externe standaarden - Een toetssteen der wijzen”, T.V.W. 2019, 234-251.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 238-239, 241 en 245


Totstandkoming van akten - bekendmakingElaboration d’actes - publication

Jenart, C., “Regelgevend verwijzen naar externe standaarden - Een toetssteen der wijzen”, T.V.W. 2019, 234-251.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 238-239, 241 en 245


Lopende zakenAffaires courantes

Popelier, P., “De grondwettelijke contouren van een regeringscrisis: tussen staatsrechtelijke principes enpolitieke realiteit”, C.D.P.K. 2018, 382-393.




Organisatie (rechterlijke macht)Organisation (pouvoir judiciaire)

Van Hiel, I., “De arbeidsgerechten (1970-2020): een halve eeuw autonomie en lekenrechtspraak”, Soc. Kron. 2019,201-209.



Hof van CassatieCour de cassation

Fettweis, A., “Sur l’autorité contraignante des arrêts de la Cour de cassation”, in: X., Liber Amicorum PatrickHenry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 125-154.



Culturele aangelegenhedenMatières culturelles

Peiffer, Q., “La répartition des compétences en matière de patrimoine culturel en Région de Bruxelles-Capitale”,note sous C.E. (section de législation), avis n° 63.964/4/VR du 16 octobre 2018, A.P. 2019, 280-289.



Onderwijs (bevoegdheid van de gemeenschappen)Enseignement (compétence des communautés)





Internationale samenwerkingCoopération internationale




Ruimtelijke ordening en stedenbouw (bevoegdheid van de gewesten)Urbanisme et aménagement du territoire (compétence des régions)

Coppens, A., “Verkavelingsplicht bij afsplitsing onbebouwd perceel”, commentaar bij GwH, arrest nr. 80/2019,23 mei 2019, NjW 2019, 795-796.

Noot / Note : 2019/080

Lancksweerdt, E., “Van vereisten van behoorlijk burgerschap naar mogelijkheden tot volwaardigburgerschap?”, noot onder GwH, arrest nr. 46/2019, 14 maart 2019, T.B.P. 2019, 451-456.

Noot / Note : 2019/046


Van den Wyngaert, K., “Het Grondwettelijk Hof als doorn in het oog van de Codextrein. Quid met delandschappelijk waardevolle gebieden?”, commentaar bij GwH, arrest nr. 145/2019, 17 oktober 2019, TOO 2019,380-384.

Noot / Note : 2019/145



Vernieuwe, K., “Standstill-beginsel zorgt voor terugkeer naar vergunningsplicht voor éénlotsverkavelingen”,commentaar bij GwH, arrest nr. 80/2019, 23 mei 2019, TOO 2019, 285-287.

Noot / Note : 2019/080

Huisvesting (bevoegdheid van de gewesten)Logement (compétence des régions)

Vandromme, T., “Grondwettelijk Hof bevestigt taalkennisvereiste voor sociale huurders”, commentaar bijGwH, arrest nr. 136/2019, 17 oktober 2019, Juristenkrant 6 november 2019, nr. 397, 1 en 16.

Noot / Note : 2019/136


Economisch beleidPolitique économique

Verhelst, G. & Van Weerdt, B., “De regulering van handelsvestigingen in ruimtelijke planningsinstrumenten inhet licht van de Europese vrijheden en de dienstenrichtlijn”, in: Verhelst, G., (ed), Jaarboek 2018, (DossierOmgeving TeRecht), Brussel, Larcier, 2019, 211-244.



Vestigingsvoorwaarden voor beroepenConditions d’accès à la profession

Decuyper, L., “Retroactieve vervalregeling voor handelsvestigingsvergunningen? Grondwettelijk Hof fluit deVlaamse decreetgever terug”, commentaar bij GwH, arrest nr. 51/2018, 26 april 2018, TOO 2019, 422-424.

Noot / Note : 2018/051

Parlementen - werkingParlements - fonctionnement

Blaise, N. & Van Melsen, R., “Dotation publique des partis politiques et non-rétroactivité des sanctions”,commentaire sur C.E. (XVe ch.), 2 mai 2018, C.D.P.K. 2018, 440-447.



Gewapende machtForce publique

Goffaux, P., “Réunions privées en lieux clos et couverts et police de l’ordre public. Retour aux sources”, A.P.2019, 222-247.




Statuut van de militairenStatut des militaires

Gerits, R., “Non bis in idem niet van toepassing op de militaire tuchtstraffen van de rechtspositionele tucht, maarwel op die van de operationele tucht”, R.W. 2019-2020, 582-584.



Grondwettelijk contentieux - rechtsvergelijkendContentieux constitutionnel - droit comparé




Grondwettelijk HofCour constitutionnelle

Alen, A. & Verrijdt, W., “The dialogue between the European Court of Human Rights and domesticconstitutional courts”, in: Lemmens, K., Parmentier, S. & Reyntjes, L., (eds.), Human Rights with a Human Touch.Liber Amicorum Paul Lemmens, Cambridge, Intersentia, 2019, 155-202.



Lavrysen, L., Theunis, J., Goossens, J., e.a., “Belgium. Developments in Belgian Constitutional Law”, in: Albert,R. Landau, D., Faraguna, P., e.a., (eds.), 2018 Global Review of Constitutional Law, Boston, I·CONnect/CloughCenter, 2018, 23-27.

Besproken / Commenté(s) : 2018/126 (p. 24), 2018/016 (p. 24), 2018/008 (p. 25), 2018/031 (p. 25), 2018/041 (p. 25),2018/077 (p. 25), 2018/061 (p. 25), 2018/104 (p. 26), 2018/029 (p. 26), 2018/174 (p. 26),2018/096 (p. 26)


X, “Wandelgangen. Alarmbel voor justitie”, Juristenkrant 18 december 2019, nr. 400, 14.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : korte commentaar bij een gezamenlijk memorandum inzake financieringsmoelijkheden

van het Grondwettelijk Hof, het Hof van Cassatie en de Raad van State

Bevoegdheid (GwH)Compétence (C.C.)








X., “Echos - Le Recueil des règles professionnelles du barreau de Bruxelles sera-t-il abrogé ou suspendu?”,commentaire sur C.C., 18 juillet 2019, n° 114/2019, J.T. 2019, 755.

Noot / Note : 2019/114

Prejudiciële procedure : Facultatieve vraagstelling (GwH)Procédure préjudicielle : Questions facultatives (C.C.)

Sterckx, T. & Creemers, B., “Stilstaan bij de wachttermijn. Is de afschaffing van de wachttermijn een aanzienlijkevermindering van de rechtsbescherming van het recht op de bescherming van het leefmilieu?”, commentaar bijRvVb 11 juni 2019, nr. RvVB/UDN/1819/1090, TOO 2019, 385-388.



Rechtsgevolgen : Beroepen tot vernietiging (GwH)Effets des arrêts : Recours en annulation (C.C.)

Janssens, K., “Handhaving gevolgen van vernietigde bepaling door Grondwettelijk Hof: oude aanslag tochaanvechten blijkt zinloos”, commentaar bij Antwerpen 23 september 2019, 2018/AR/532, Fisc. Act. 2019, nr. 35, 8-10.



Kleynen, G., “Taxe sur les comptes-titres. La Cour constitutionnelle a-t-elle violé la Constitution belge, le droiteuropéen ainsi que la convention européenne des droits de l’homme?”, commentaire sur C.C., 17 octobre 2019,n° 138/2019, Act. fisc. 2019, n° 40, 1-5.

Noot / Note : 2019/138

Rechtsgevolgen : Prejudiciële vragen (GwH)Effets des arrêts : Questions préjudicielles (C.C.)

Mons, 15 novembre 2016, J.D.F. 2019, 101-110.

Besproken / Commenté(s) : 2005/038, 2016/030

Inrichting, werking en rechtspleging voor het Hof (GwH)Organisation, fonctionnement et procédure devant la Cour (C.C.)

Moonen, T., “House of courts? De vernieuwing van het Grondwettelijk Hof (deel 1 en 2)”, R.W. 2019-2020, 403-417 en 443-456.

Zie ook / Voir aussi : 2014/057, 2014/072, 2014/096, 2015/034, 2016/072, 2016/130, 2017/035, 2017/107, 2017/148,2018/016, 2018/121, 2019/099

Inrichting (GwH)Organisation (C.C.)

X., “Kort. Kerbache naar Grondwettelijk Hof”, Juristenkrant 20 november 2019, nr. 398, 6.


3. ADMINISTRATIEF RECHT / DROIT ADMINISTRATIFAmbtenarenzakenFonction publique

de Wilde d’Estmael, J., “Les particularités du statut des agents nommés à titre définitif à l’épreuve du principede non-discrimination en faveur des travailleurs à durée déterminée”, obs. sous C.J.U.E. (2e ch.), 20 juin 2019, J.T. 2019, 678-681.


Pensioenen (ambtenaren)Pensions (fonctionnaires)

Janvier, R., “Harmonisering van de wettelijke pensioenstelsels. Een droombeeld of een doemscenario?”, C.D.P.K. 2018, 394-419.



Gemeenten (lokale overheidsdienst)Communes (service public local)


Noot / Note : 2019/129, 2019/131



Noot / Note : 2019/129, 2019/131


Stedenbouw en ruimtelijke ordeningUrbanisme et aménagement du territoire

Verheecke, J. & Sliwa, S., “De VEN-toets is strenger dan de habitattoets... en dat is niet in strijd met deGrondwet”, commentaar bij GwH, arrest nr. 103/2019, 27 juni 2019, TOO 2019, 411-416.

Noot / Note : 2019/103

Milieu- en energierechtDroit de l’environnement et de l’énergie

Borucki, C., “« Kostenverhaal door de overheid bij milieuschade: is het voor de vervuiler goed vissen in troebelwater? »”, noot onder Cass. 1 juni 2018, C.17.0465.F, T.B.B.R. 2019, 451-474.



Hoofd, J., “Hernieuwbare energie in Vlaanderen en het voorontwerp van decreet «betreffende debestemmingsneutraliteit voor hernieuwbare energie»: Vlaanderen volgelvrij?”, T.M.R. 2019, 596-608.





Noot / Note : 2019/129, 2019/131



Noot / Note : 2019/129, 2019/131





Onteigening ten algemenen nutteExpropriation pour cause d’utilité publique

Valkeniers, M., “De bestuurlijke fase in het Vlaams Onteigeningsdecreet: een praktijkevaluatie”, in: Verhelst, G.,(ed), Jaarboek 2018, (Dossier Omgeving TeRecht), Brussel, Larcier, 2019, 1-41.


Besproken / Commenté(s) : 2018/143 (p. 21, 29-30)

Van den Wyngaert, K., “Openbaar verkochte versus onteigende percelen: is de planologische neutraliteit eenspelbederver?”, commentaar bij Rb. Antwerpen, afdeling Antwerpen 8 maart 2019, TOO 2019, 299-302.



Wéry, O., “Le décret wallon du 22 novembre 2018 relatif à la procédure d’expropriation: une initiative plutôtheureuse”, J.T. 2019, 825-843.



Openbare veiligheidSécurité publique

Cornelis, L., Openbare orde. Liber amicis, Antwerpen, Intersentia, 2019, XIII-943 p.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 13-14, 132-133, 438, 496-657, 699-715, 768-770, 856, 878, 881, 923 en 940

Besproken / Commenté(s) : 2017/085 (p. 533, 549 e.a.), 2017/045 (p. 534 e.a.), 2017/029 (p. 534-535 e.a.), 2016/152 (p.536 e.a.), 2016/062 (p. 537-538 e.a.), 2017/124 (p. 543 e.a.), 2017/061 (p. 544-545, 554 e.a.),2016/160 (p. 545 e.a.), 2016/072 (p. 546 e.a.), 2016/053 (p. 550-551 e.a.), 2016/011 (p. 551-552, 556 e.a.), 2017/016 (p. 554), 2016/122 (p. 555), 2016/035 (p. 562-563, 581 e.a.),2013/127 (p. 570 e.a.), 2014/006 (p. 570-571 e.a.), 1993/062 (p. 580-582), 2015/125 (p. 581),2000/021 (p. 582-585), 2012/008 (p. 585-590), 2012/145 (p. 590-593, 595, 597 e.a.), 2016/123(p. 604), 2016/140 (p. 610, 615 e.a.), 2014/107 (p. 611 e.a.), 2017/012 (p. 613 e.a.), 2015/178(p. 613 e.a.), 2015/077 (p. 623 e.a.), 2015/083 (p. 625-626 e.a.), 2015/068 (p. 630 e.a.)



Peeraer, F., “De openbare orde als ruggengraat van de juridische methode? Enkele bedenkingen bij LudoCornelis’ openbare orde”, T.P.R. 2019, 661-703.



Reybrouck, K., “De bevoegdheid voor veiligheid in het federale België”, T.B.P. 2019, 440-449.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 445-448


Private veiligheidsdienstenServices de sécurité privés

Reybrouck, K., “De bevoegdheid voor veiligheid in het federale België”, T.B.P. 2019, 440-449.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 445-448


Beroep tot nietigverklaring (RvS, afdeling bestuursrechtspraak)Recours en annulation (C.E., section du contentieux administratif)

Coen, T., “De weerslag van, de inwerkingtreding van de artikelen 2:44 en 2:46 WVV op de rechtsmacht van deRaad van State”, R.W. 2019-2020, 283-297.




Schadevergoeding tot herstel - art. 11bis RvS wet (RvS)Indemnité réparatrice - art. 11bis LCE (C.E.)

Vermeire, L. & Thibaut, E., “Historique et premières applications de l’ondemnité réparatrice au Conseil d’Etatde Belgique”, A.P. 2019, 208-221.



Rechtspleging (RvS)Procédure (C.E.)

Souverijns, T., “Vereiste van het actueel belang bij een beroep tot nietigverklaring voor de Raad van Statewankelt”, noot onder RvS, 26 juni 2019, nr. 244.958, NjW 2019, 707-710.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 709-710, met verwijzing naar hangende zaak met rolnr. 7172


Torreele, J., Noot onder GwH, arrest nr. 148/2018, 8 november 2019 en arrest nr. 175/2018, 6 december 2018, R.W. 2019-2020, 385-389.

Noot / Note : 2018/148, 2018/175


4. BURGERLIJK RECHT - GERECHTELIJK RECHT - NOTARIAAT / DROIT CIVIL - DROITJUDICIAIRE - NOTARIATBurgerlijk recht - Gerechtelijk recht - NotariaatDroit civil - Droit judiciaire - Notariat

Jafferali, R., (coord.), “Chronique de législation en droit privé (1er janvier-30 juin 2019)”, J.T. 2019, 849-866(première partie) et 873-889 (seconde partie).

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 850-853, 861-862 et 866

Besproken / Commenté(s) : 2019/099 (p. 850-851), 2019/021 (p. 851), 2019/095 (p. 851), 2019/020 (p. 851-852), 2019/019(p. 852), 2019/066 (p. 852), 2019/083 (p. 852-853), 2019/068 (p. 853), 2019/040 (p. 861),2019/042 (p. 861-862), 2019/039 (p. 866)

Burgerlijke standÉtat civil

Willems, G., “La Cour constitutionnelle exige que les personnes dont le genre est «non-binaire» ou «fluide»soient reconnues par le droit”, commentaire sur C.C., 19 juin 2019, n° 99/2019, http://www.justice-en-ligne.be/article1232.html (06/11/2019).

Noot / Note : 2019/099

NaamNom

Lambersy, B. & Vergauwen, C., “Een naam zegt ook niet alles - Een dubbele naam is geen waardig alternatiefvoor een kind van ouders die het niet eens raken over een naamswijziging als gevolg van een latere afstammingten aanzien van een van de ouders”, noot onder GwH, arrest nr. 95/2019, 6 juni 2019, RABG 2019, 1227-1233.

Noot / Note : 2019/095


Zie ook / Voir aussi : 1995/079, 1996/064, 1997/068, 2004/082, 2005/171, 2010/114, 2017/050

BekwaamheidCapacité

Scheers, D. & Scheers, C., Bewind 2.0. Artikelsgewijze commentaar bescherming meerderjarige personen na de wet van21 december 2018, Antwerpen, Intersentia, 2019, IX-282 p.



MinderjarigenMineurs

Decock, G., “Herstel en sanctie. Het jeugddelinquentierecht in Vlaanderen”, in: X., Personen- en Familierecht.Verslagboek permanente vorming Vlaamse Conferentie Gent, Brussel, Larcier, 2019, 177-211.




AfstammingFiliation

Lambersy, B. & Vergauwen, C., “Een naam zegt ook niet alles - Een dubbele naam is geen waardig alternatiefvoor een kind van ouders die het niet eens raken over een naamswijziging als gevolg van een latere afstammingten aanzien van een van de ouders”, noot onder GwH, arrest nr. 95/2019, 6 juni 2019, RABG 2019, 1227-1233.

Noot / Note : 2019/095



Verschelden, G., “Onderzoek naar vaderschap wordt mogelijk na 48ste verjaardag”, commentaar bij GwH,arrest nr. 142/2019, 17 oktober 2019, Juristenkrant 6 november 2019, nr. 397, 2-3.

Noot / Note : 2019/142


Huwelijk en andere samenlevingsverbandenMariage et autres formes de cohabitation

Goossens, E., “Kompas voor een nieuw samenwoningsrecht: neutraal, coherent en compensatie- enbehoeftegericht”, T.B.B.R. 2019, 537-556.




Meirlaen, M., “Doelgericht wettelijk samenwonen”, noot onder Cass. 15 februari 2019, C.18.0428.N, T. Fam. 2019,250-259.



Senaeve, P., “Een bizar sinterklaasgeschenk voor gewezen wettelijk samenwonenden”, noot onder GwH, arrestnr. 177/2018, 6 december 2018, T. Fam. 2019, 245-249.

Noot / Note : 2018/177


Erfrecht, schenkingen en testamentenSuccessions, donations et testaments

Cochez, T., “Arrêt de la Cour constitutionnelle du 28 mai 2019 (n° 86/2019) - Les donations entre époux: unetaxation parfois différente, mais «constitutionnellement» admise”, Droits d’enregistrement 2019, n° 3, 19-21.

Noot / Note : 2019/086

De Vogelaere, T., “Het nieuwe huwelijksvermogensrecht: een overzicht van de belangrijkste wijzigingen”, in:X., Personen- en Familierecht. Verslagboek permanente vorming Vlaamse Conferentie Gent, Brussel, Larcier, 2019, 133-176.



Debucquoy, F., “Enkele mensenrechtelijke bedenkingen bij de procedure van boedelbeschrijving”, R.W. 2019-2020, 202-223.


Zie ook / Voir aussi : 2008/171, 2011/010, 2013/006, 2013/066, 2015/132, 2017/116


Moreau, P., “La présomption de libéralité de l’article 198 ancien du Code civil s’étend-elle aux aliénations avecréserve d’habitation?”, obs. sous Cass. (1ère ch.), 17 mai 2019, J.L.M.B. 2019, 1655-1656.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : (référence à l’affaire pendante n° 7214)

Palm, C., “Les droits successoraux du conjoint survivant et des parents par le sang issus de la loi du 22 juillet2018”, J.T. 2019, 672-675.



Verlooy, B., “De omzetting van het vruchtgebruik van de langstlevende echtgenoot in geval vanafstammelingen uit een vorige relatie van de erflater en het gelijkheidsbeginsel”, noot onder GwH, arrest nr.66/2019, 16 mei 2019, RABG 2019, 1264-1267.

Noot / Note : 2019/066


X, Noot onder GwH, arrest nr. 66/2019, 16 mei 2019, R.W. 2019-2020, 457.

Noot / Note : 2019/066

HuwelijksvermogensrechtRégimes matrimoniaux

De Vogelaere, T., “Het nieuwe huwelijksvermogensrecht: een overzicht van de belangrijkste wijzigingen”, in:X., Personen- en Familierecht. Verslagboek permanente vorming Vlaamse Conferentie Gent, Brussel, Larcier, 2019, 133-176.



Dekkers, R., Casman, H., Verbeke, A.L. & Alofs, E., Relatievermogensrecht, Antwerpen, Intersentia, 2019, XI-321 p.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 22, 105, 212-213, 233, 250 en 310



Macaluso, P. & Verbeke, A.L., “Wanneer de fiscaliteit belemmerend werkt”, T.F.R. 2019, 847-848.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 848


JeugdrechtDroit de la jeunesse

Berghmans, M., “Phatos en logos in het recht”, noot onder GwH, arrest nr. 36/2019, 29 februari 2019, T.J.K. 2019,454-465.

Noot / Note : 2019/036

De Smet, B., “Het Grondwettelijk Hof en de toegangspoort integrale jeugdhulp”, R.W. 2019-2020, 322.

Noot / Note : 2019/118





Kruithof, M., “De aard van de ouderlijke aansprakelijkheid herbekeken”, in: X., Personen- en Familierecht.Verslagboek permanente vorming Vlaamse Conferentie Gent, Brussel, Larcier, 2019, 213-245.



Rom, M., “Verhouding tussen jeugdrechter als deel van de rechtelijke macht en jeugdhulpregie als uitvoerendemacht”, noot onder GwH, arrest nr. 118/2019, 29 augustus 2019, NjW 2019, 652-653.

Noot / Note : 2019/118


Rom, M., “Verhouding tussen jeugdrechter en de sociale dienst van de jeugdrechtbank in een hoogdringendeprocedure”, noot onder GwH, arrest nr. 119/2019, 29 augustus 2019, NjW 2019, 654-656.

Noot / Note : 2019/119


Vroman, F., “Over wereldvreemde wetgevers en activistische rechters: enkele toepassingen uit het jeugdrecht enhet personen- en familierecht”, in: X., Personen- en Familierecht. Verslagboek permanente vorming VlaamseConferentie Gent, Brussel, Larcier, 2019, 213-245.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 250-251, 259 en 261 (op p. 261: lees arrest nr. 174/2013 i.p.v. 1774/2013)


Zie ook / Voir aussi : 2008/049, 2008/182, 2009/013, 2009/015, 2009/021, 2009/028, 2009/046, 2009/049, 2009/066,2009/070, 2009/072, 2010/011, 2010/019, 2010/023, 2010/053, 2010/078, 2011/019, 2011/083,2011/186, 2012/060, 2012/096, 2013/174, 2014/043, 2014/054, 2015/069, 2015/070, 2015/166,2015/170, 2016/061, 2016/113, 2016/114, 2017/033, 2018/088, 2018/159

VerbintenissenrechtDroit des obligations

Peeraer, F., Nietigheid en aanverwante rechtsfiguren in het vermogensrecht, Antwerpen, Intersentia, 2019, XLV-852 p.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 125, 127, 130, 133, 225, 325, 503, 512, 566 en 700

Besproken / Commenté(s) : 2016/115 (p. 325), 2014/164 (p. 325, 512 en 652), 1994/014 (p. 700), 2011/108 (p. 700)


AansprakelijkheidsrechtDroit de la responsabilité

Borghs, P., “Aanzetten tot discriminatie vereist niet altijd bijzonder opzet”, noot onder RvS 8 november 2019, nr.246.047, NjW 2019, 899-900.



Borucki, C., “« Kostenverhaal door de overheid bij milieuschade: is het voor de vervuiler goed vissen in troebelwater? »”, noot onder Cass. 1 juni 2018, C.17.0465.F, T.B.B.R. 2019, 451-474.




Cuykens, S., “L’examen de la contribution à la dette du dommage de la victime entre deux prévenus poursuivisdevant le tribunal correctionnel du chef de coups et blessures par défaut de prévoyance et de précaution”, notesous Cass. (2e ch. F), 28 novembre 2018 avec concl. du ministère public, Rev. dr. pén. 2019, 1164-1179.



Gillaerts, P. & Nunninga, W. Th. , “Klimaatzaken via mensenrechten of buitencontractuele aansprakelijkheid:wat je van (noorder)buren leren kan”, R.W. 2019-2020, 603-620.






X, Noot onder GwH, arrest nr. 172/2018 en arrest nr. 173/2018, 6 december 2018, R.W. 2019-2020, 542.

Noot / Note : 2018/172, 2018/173

Bijzondere overeenkomstenContrats spéciaux

Bernard, N., “Les modes alternatifs de règlement des conflits locatifs dans l’ordonnance bruxelloise sur le baild’habitation”, obs. sous Trib. civ. Bruxelles (8e ch.), 8 mars 2019, J.L.M.B. 2019, 1570-1576.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 1573-1576 (dont référence à l’affaire pendante n° 6917, p. 1576)

De Rey, S. & Tilleman, B., “De fout van de gerechtsdeurwaarder als overmacht om aan de onontvankelijkheidvan een rechtsmiddel te ontsnappen: zet lastgeving nog steeds de toon?”, noot onder Cass. 11 april 2018,C.17.0143.F, T.B.B.R. 2019, 451-474.



Naeyaert, P., Handelsagentuurovereenkomst, (Algemene Praktische Rechtsverzameling), Mechelen, WoltersKluwer, 2019, XXVII-429 p.




Ongenae, K., “Woninghuur en arbitrage”, NjW 2019, 874-885.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 877


Zakenrecht en zakelijke rechtenDroit des biens et droits réels

Van de Voorde, J., De verkrijgende verjaring, Brugge, Die Keure, 2019, LII-773 p.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 109-110, 116, 118-121, 272 en 390




Yernault, D., “Vers une obligation généralisée d’indemniser la réglementation de la propriété? La projet d’article3.67 du nouveau Code civil, une disposition bien incongrue”, A.P. 2019, 131-200.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 137, 155-165, 168-169, 173-174, 177, 190 et 193-196

Besproken / Commenté(s) : 2019/057 (p. 155), 1993/050 (p. 155-156), 1995/040 (p. 156), 1995/056 (p. 156), 1996/063 (p.156), 1999/018 (p. 156), 2001/034 (p. 156-157), 2004/026 (p. 157), 2010/032 (p. 158),2012/055 (p. 158-159, 193-195), 2014/012 (p. 159-160), 2014/170 (p. 160-161), 2015/132 (p.161, 163-164), 2016/057 (p. 161), 2018/066 (p. 162), 2018/041 (p. 161-162), 2000/028 (p. 173)

V.Z.W. en burgerlijke vennootschappenA.S.B.L. et sociétés civiles

Meerts, K., De feitelijke vereniging. Nuttig instrument of nieuwe kleren van de keizer?, Herz. ed., CABG 2019, 72 p.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 28, 31-33, 36-37, 55 en 57



VerzekeringsrechtDroit des assurances

Delboo, M. & Van Tongerloo, E., “Grondwettelijk Hof over de verzekeringsgift: erfbelasting verzekerd!”, nootonder GwH 28 februari 2019, arrest nr. 34/2019, T.F.R. 2019, 781-784.

Noot / Note : 2019/034

Devos, B., “Loi du 9 mai 2019 relative à l’assuranc obligatoire de la responsabilité civile pour les architectes,géomètres et autres prestataires de la construction ou de travaux immobiliers - Treize ans après...”, in: X., LiberAmicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 247-275.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 250-251, 253, 269 et 271-273


Mbala Lutama, D., “Egalité de genre et facteurs actuariels. Influence de la jurisprudence européenne”, Chron. D.S. 2019, 229-257.



Tinant, J. & Bovy, C., “la loi du 31 mai 2017 relative à l’assurance obligatoire de la responsabilité décennale”, in:X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 289-302.



X, Noot onder GwH, arrest nr. 172/2018 en arrest nr. 173/2018, 6 december 2018, R.W. 2019-2020, 542.

Noot / Note : 2018/172, 2018/173

Gerechtelijk rechtDroit judiciaire

Petit, M., “Les restrictions financières au regard du droit d’accès à la Justice”, R.G.F.C.P. 2019, n° 9, 5-19.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 6-8, 11-13 et 17 (référence à l’affaire pendante n° 6736)

Besproken / Commenté(s) : 2017/027 (p. 6-7), 2018/077 (p. 7-8), 2014/054 (p. 11), 2013/036 (p. 11), 2015/070 (p. 11-12),2017/013 (p. 13)


Organisatie en bevoegdheid (gerechtelijk recht)Organisation et compétence (droit judiciaire)

Buyle, J.P., “La condition du pardon”, in: X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 595-602.



Krings, M., “Ne jamais désespérer”, in: X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 559-591.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 570-574, 580-581 et 583-584

Besproken / Commenté(s) : 2013/183 (p. 570-572), 2014/016 (p. 572-574), 2017/027 (p. 580-581), 2019/043 (p. 584)

Monville, P. & Grisard, L., “Le droit à l’interprétation et à la traduction: de quoi (ne plus) en perdre son latin!”,in: Franssen, V. & Masset, A., (dir.), Actualités de droit pénal et de procédure pénale (CUP. Commission Université-Palais; 194), Limal, Anthemis, 2019, 445-486..



Thiriar, P., “Nietigheid taalwet gerechtszaken - je vais et je viens...”, R.W. 2019-2020, 522.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : lees arrest nr. 120/2019 i.p.v. nr. 120/2109

Noot / Note : 2019/120

van Eeckhoutte, W., “De osmotische rechtspositie van de advocaat-stagiair: tussen opleiding en werk”, in: X.,Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 191-207.



Van Hiel, I., “De arbeidsgerechten (1970-2020): een halve eeuw autonomie en lekenrechtspraak”, Soc. Kron. 2019,201-209.



X, Noot onder Famrb. Brussel (Fr.) 26 februari 2019, RABG 2019, 1205.


X., “Echos - Le Recueil des règles professionnelles du barreau de Bruxelles sera-t-il abrogé ou suspendu?”,commentaire sur C.C., 18 juillet 2019, n° 114/2019, J.T. 2019, 755.

Noot / Note : 2019/114

Rechtsplegingen (gerechtelijk recht)Procédures (droit judiciaire)

Picard, J.M. & Fierens, J., “L’accès au juge des personnes précarisées ou en situation de pauvreté (après l’arrêt77/2018 de la Cour constitutionnelle)” , J.T. 2019, 733-741.

Noot / Note : 2018/077


Voorwaarden voor en wijze van instellen van de rechtsvorderingConditions et modes d’introduction de l’action


Noot / Note : 2019/129, 2019/131


Marchandise, M., “Dernier clou dans le cercueil de la prescription du lien d’instance”, obs. sous C.C., 3 juillet2019, n° 107/2019, J.T. 2019, 659-660.

Noot / Note : 2019/107


Noot / Note : 2019/129, 2019/131


Torreele, J., Noot onder GwH, arrest nr. 148/2018, 8 november 2019 en arrest nr. 175/2018, 6 december 2018, R.W. 2019-2020, 385-389.

Noot / Note : 2018/148, 2018/175

Uitgaven en kostenFrais et dépens

Lambrechts, J., “Nog steeds geen RPV voor de overheid die een algemeen belang nastreeft voor de strafrechter”,noot onder Cass. 23 april 2019, P.18.0815.N, T. Strafr. 2019, 348-349.


Besproken / Commenté(s) : 2015/068 (p. 348-349), 2015/069 (p. 348-349), 2015/070 (p. 348-349)


Moonen, T., “Recht op toegang tot de rechter. Financiële drempels”, NjW 2019, 682-697.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : passim, met verwijzing p. 696 naar diverse hangende zaken met rolnrs. 6704, 6723, 6724,

6736, 6767, 6739, 6801 en 6802

Besproken / Commenté(s) : 2013/183 (p. 685), 2014/165 (p. 685, 693 e.a.), 2017/027 (p. 686, 689), 2015/048 (p. 690, 692e.a.), 2008/182 (p. 690-691), 2018/077 (p. 694-695)


Bemiddeling en arbitrageMédiation et arbitrage

Ongenae, K., “Woninghuur en arbitrage”, NjW 2019, 874-885.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 877


Collectieve schuldenregelingRèglement collectif de dettes

Marynissen, R., “De verdeling van de gelden in geval van een voortijdige beëindiging van de collectieveschuldenregeling”, noot GwH, arrest nr. 118/2018, 4 oktober 2018, TIBR 2019, RS 72-74.

Noot / Note : 2018/118


X., Noot bij GwH, arrest nr. 55/2019, 8 mei 2019, R.W. 2019-2020, 346.

Noot / Note : 2019/055



5. HANDELS-, ECONOMISCH EN FINANCIEEL RECHT / DROIT COMMERCIAL, ÉCONOMIQUEET FINANCIERHandels-, Economisch en Financieel rechtDroit commercial, économique et financier

Bourguignon, C., “Les réglementations des professionnels de la santé revues à l’aune des libertés de circulationéconomiques: l’exemple de la publicité à l’ère du numérique”, R.D.T.I. 2019, n° 74, 25-54.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 44 (références aux affaires pendantes 7175, 7176 et 7179)

Naeyaert, P., Handelsagentuurovereenkomst, (Algemene Praktische Rechtsverzameling), Mechelen, WoltersKluwer, 2019, XXVII-429 p.




HandelsvennootschappenSociétés commerciales

Culot, H. & Van Gerven, D., “Kroniek vennootschapsrecht - Chronique droit des sociétés 2018-2019”, T.R.V.2019, 624-660.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie nrs. 29 («Strafrechtelijke verantwoordelijkheid»), 37 («Inschrijving in de KBO»), 38(«Buitenlandse vennootschappen») en 96 («Responsabilité pour dettes fiscales»)



Faillissementsrecht, continuïteit van ondernemingen en gerechtelijke reorganisatieDroit des faillites, continuité des entreprises et réorganisation judiciaire

D’Hondt, L., “Lopende overeenkomsten en faillissement”, NjW 2019, 634-640.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 636


De Groof, B., “Wetgever: waarom werd aan de fiscus en de RSZ een voorkeursbehandeling toegekend? Over hetstatuut van de tijdens de periode van gerechtelijke reorganisatie ontstane fiscale en social schulden bijfaillissement of vereffening (art. XX.58 WER)”, TIBR 2019, RL 4-7.



Van Coillie, L., “Over de toepassing van artikel XX.58 WER bij faillissement of vereffening na geslaagdeoverdracht onder gerechtelijk gezag”, noot onder Gent 5 februari 2018, TIBR 2019, RS 64-67.




6. STRAFRECHT EN -RECHTSPLEGING / DROIT PÉNAL ET PROCÉDURE PÉNALEStrafrecht en -rechtsplegingDroit pénal et procédure pénale

Alié, M., de Brouwer, A., Guillain, C., e.a., “Chronique de législation pénale 2019/1”, Rev. dr. pén. 2019, 1033-1119.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 1037, 1047-1048, 1055-1057, 1082, 1099 et 1103-1104

Besproken / Commenté(s) : 2018/002 (p. 1037), 2007/105 (p. 1047), 2014/061 (p. 1048), 2018/080 (p. 1055-1057),2017/140 (p. 1082), 2018/174 (p. 1103-1104)








StrafrechtDroit pénal

Bosly, H.D., “Chronique d’un avant-projet de nouveau Code pénal belge”, Ann. Dr. 2018, 169-186.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 169 et 175


Cuykens, S., “L’examen de la contribution à la dette du dommage de la victime entre deux prévenus poursuivisdevant le tribunal correctionnel du chef de coups et blessures par défaut de prévoyance et de précaution”, notesous Cass. (2e ch. F), 28 novembre 2018 avec concl. du ministère public, Rev. dr. pén. 2019, 1164-1179.



Rozie, J., Vandermeersch, D. & De Herdt, J., e.a., Un nouveau Code pénal pour le futur? La proposition de laCommission de réforme du droit pénal, (Les dossiers de la Revue de droit pénal et de criminologie; 27), Bruxelles, laCharte, 2019, XX-575 p.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 139, 145, 175-176, 182, 282, 286 et 289-290



Spreutels, J. & Velu, S., “La lutte contre le terrorisme dans la jurisprudence de la Cour constitutionnelle”, in:Lemmens, K., Parmentier, S. & Reyntjes, L., (eds.), Human Rights with a Human Touch. Liber Amicorum PaulLemmens, Cambridge, Intersentia, 2019, 129-153.


Besproken / Commenté(s) : 2005/125 (p. 132-133, 148-149), 2015/009 (p. 133-138, 141-145), 2018/008 (p. 138-139, 145),2019/044 (p. 139-140, 149), 2005/073 (p. 140-141), 2018/031 (p. 145-146), 2011/145 (p. 147-148)


Algemeen strafrechtDroit pénal général

Klees, O., “La cigale et la fourmi ou le juge pénal et la confiscation”, in: Kuty, F. & Weyembergh, A., (dir.), Lascience pénale dans tous ses états. Liber amicorum Patrick Mandoux et Marc Preumont, Bruxelles, Larcier, 2019, 49-75.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 49-50, 53-54, 57, 59-66 et 72-75

Besproken / Commenté(s) : 2017/012 (p. 49-50, 61-66, 73-74), 2014/065 (p. 53-54, 72)

Bijzonder strafrechtDroit pénal spécial

Clesse, C.E., Droit pénal social, 3e éd., (Répertoire pratique du droit belge), Bruxelles, Larcier, 2019, 730 p.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 128-129, 132-133, 181, 318-320, 328-330, 373-375, 381-382, 394-397, 496, 557, 588,

600-601, 664 et 671

Besproken / Commenté(s) : 2008/171 (p. 128, 132-133), 2019/102 (p. 128-129), 2018/029 (p. 181), 2002/128 (p. 319-320,328-329), 2014/122 (p. 320), 2004/158 (p. 600-601), 2010/148 (p. 394-395), 2012/028 (p. 395-397), 2011/010 (p. 557), 2002/047 (p. 600-601), 2015/070 (p. 664), 2005/109 (p. 671)


Colette-Basecqz, N., “Le secret professionnel: une valeur sacrifiée au nom de la lutte contre le terrorisme”, in:Kuty, F. & Weyembergh, A., (dir.), La science pénale dans tous ses états. Liber amicorum Patrick Mandoux et MarcPreumont, Bruxelles, Larcier, 2019, 145-180.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 148, 168-171, 173-175 et 177

Besproken / Commenté(s) : 2019/044 (p. 148, 171, 173-175 ), 2013/163 (p. 168), 2013/127 (p. 168), 2008/010 (p. 169),2018/174 (p. 177)




Lodewyckx, S., “Vluchtmisdrijf in vogelvlucht: wat is er veranderd in 2018?”, P&R 2019, 112-119.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 115-116 en 118


Masset, A., “Protection des mineurs en ligne en droit pénal belge”, in: Franssen, V. & Flore, D., (dir.), Sociéténumérique et droit pénal. Belgique, France, Europe, (Pratique du droit européen), Bruxelles, Bruylant, 2019, 47-72.



Rozie, J. & Vandermeersch, D., “De aanpak van seksuele delinquentie in het licht van de publieke opnie en devoorstellen van de Commissie tot hervorming van het strafrecht”, R.W. 2019-2020, 483-499.




Werding, A., “La responsabilité pénale des personnes morales: au revoir décumul, bienvenue responsabilitépénale de l’Etat?”, in: Franssen, V. & Masset, A., (dir.), Actualités de droit pénal et de procédure pénale (CUP.Commission Université-Palais; 194), Limal, Anthemis, 2019, 73-130.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 75, 78, 83, 85-90, 111-112 et 121-122 (référence à l’affaire pendante n° 7099)

Besproken / Commenté(s) : 2002/128 (p. 78, 83, 85-86, 111-112), 2007/031 (p. 86-90)


StrafrechtsplegingProcédure pénale

Beernaert, M.A., “Le nouveau Code de procédure pénale en projet: quelques lignes de force”, in: Franssen, V. &Masset, A., (dir.), Actualités de droit pénal et de procédure pénale (CUP. Commission Université-Palais; 194), Limal,Anthemis, 2019, 133-162.




Beernaert, M.A., “Le régime du privilège de juridiction des magistrats dans la tourmente”, in: Kuty, F. &Weyembergh, A., (dir.), La science pénale dans tous ses états. Liber amicorum Patrick Mandoux et Marc Preumont,Bruxelles, Larcier, 2019, 309-324.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 309 et 312-322

Besproken / Commenté(s) : 1994/066 (p. 313), 1998/117 (p. 313-314), 2009/044 (p. 314), 2011/134 (p. 314), 1996/060 (p.314-315), 1998/112 (p. 315-316), 2016/131 (p. 316-318), 2018/009 (p. 318-319), 2018/035 (p.320)

Cuykens, S., “Les présomptions en matière répressive”, in: Kuty, F. & Weyembergh, A., (dir.), La science pénaledans tous ses états. Liber amicorum Patrick Mandoux et Marc Preumont, Bruxelles, Larcier, 2019, 349-374.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 363-


Marr, C., “La médiation pénale à la suite de la loi du 18 mars 2018: de la médiation pénale à la «procéduremédiation et mesures»”, in: Franssen, V. & Masset, A., (dir.), Actualités de droit pénal et de procédure pénale (CUP.Commission Université-Palais; 194), Limal, Anthemis, 2019, 294-321.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 298-299 et 316-317

Besproken / Commenté(s) : 2016/083 (p. 298-299, 316-317)

RechtsvorderingenLes actions

Töller, M., “Un régime des repentis, enfin?”, in: Franssen, V. & Masset, A., (dir.), Actualités de droit pénal et deprocédure pénale (CUP. Commission Université-Palais; 194), Limal, Anthemis, 2019, 187-256.



Verval van de strafvordering en burgerlijke rechtsvorderingExtinction des actions

Deferme, D. & Otgaar, H., “Forum. Onverjaarbaarheid ernstige seksuele misdrijven op minderjarigen: tijd vooronafhankelijke commissie?, Juristenkrant 4 december 2019, nr. 399, 11.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : met verwijzing naar een mogelijke toetsing door het Grondwettelijk Hof


Messiaen, T., “Het strafrechtelijk gewijsde erga omnes voor de arbeidsrechter: nog een verfijning door hetGrondwettelijk Hof in het Valentijn-arrest van 14 februari 2019”, noot onder Arbh. Brussel 6 november 2018,RABG 2019, 1055-1058.




Verhesschen, K., “Geen herrijzenis voor verjaarde strafvorderingen”, commentaar bij GwH, arrest nr. 54/2019, 4april 2019, NjW 2019, 764.

Opsporingsonderzoek en gerechtelijk onderzoekInformation et instruction

Berkmoes, H., “Actualia BOM en enige andere opsporings- en onderzoekshandelingen”, NC 2019, 361-388.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 370 en 381




Noot / Note : 2018/174

Coudert, F. & Verbruggen, F., “Conservation des données de communications électroniques en Belgique: unjuste équilibre?”, in: Franssen, V. & Flore, D., (dir.), Société numérique et droit pénal. Belgique, France, Europe,(Pratique du droit européen), Bruxelles, Bruylant, 2019, 245-266.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 245, 247 et 264 (référence aux affaires pendantes 6601 e.a.)


Dufrasnes, D., “L’infiltration civile: une solution satisfaisante au problème?”, in: Franssen, V. & Masset, A.,(dir.), Actualités de droit pénal et de procédure pénale (CUP. Commission Université-Palais; 194), Limal, Anthemis,2019, 257-291.






Royer, S. & Yperman, W., “Botte beslagbijl bij beroepsgeheimhouders moet scherper”, commentaar bij HofMensenrechten 3 december 2019, Kirdök e.a. t. Turkije , Juristenkrant 18 december 2019, nr. 400, 3 en 6-7.



Sas, T., “De fiscale visitatie in bewoonde lokalen: enkele vragen belicht”, noot onder GwH, arrest nr. 104/2019,27 juni 2019, RABG 2019, 1663-1670.

Noot / Note : 2019/104

Besproken / Commenté(s) : 2017/116 (p. 1663-1664, 1666)


Timbermont, E., “Verschillende waarborgen huisvisitatie en huiszoeking”, noot onder GwH, arrest nr. 102/2019,27 juni 2019, NjW 2019, 854-855.

Noot / Note : 2019/102



Van de Heyning, C., “Het zwijgrecht in digitale tijden: de strijd om decryptiesleutels naar het GrondwettelijkHof”, T. Strafr. 2019, 307-319.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : passim - bespreking van een hangende prejuduciële vraag met rolnr. 7075


X, “Beknopte bibliografie”, noot onder Gent 7 juni 2019, RABG 2019, 1174.


X, “Brussels hof ziet geen probleem met machtiging politierechter”, Fisc. Act. 2019, nr. 37, 11-12.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 12


Yperman, W., Royer, S. & Verbruggen, F., “Vissen op de grote datazee: digitale informatievergaring invooronderzoek en strafuitvoering”, NC 2019, 389-416.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 393-395, 402, 405-407 en 411-412

Besproken / Commenté(s) : 2018/174 (p. 393-395, 402, 411-412)


Voorlopige hechtenisDétention préventive

Vasseur, R., “Welles nietig: over de sanctie op het ontbreken van de handtekening van de onderzoeksrechter enhet gebrek aan motivering van het bevel tot aanhouding”, T. Strafr. 2019, 320-327.



Internationale rechtshulpCoopération judiciaire internationale

Michiels, O., “Quel sort peut-on réserver à la personne détenue en vertu d’un mandat d’arrêt européen renduexécutoire et dont la remise à l’Etat d’émission est différée”, note sous C.C., 28 mai 2019, n° 90/2019, Rev. dr. pén.2019, 1147-1158.

Noot / Note : 2019/090

Verloop van het strafprocesDéroulement du procès pénal

Monville, P., Giacometti, M. & Grisard, L., “La collecte des preuves numériques en droit belge après l’arrêt de laCour constitutionnelle du 5 décembre 2018”, Rev. dr. pén. 2019, 993-1032.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 1004-1006, 1009-1012, 1015-1017 et 1031-1032

Besproken / Commenté(s) : 2018/174 (p. 1004-1006, 1009-1012, 1015-1017, 1031-1032)

Rechtsmiddelen (strafrechtspleging)Voies de recours (procédure pénale)

De Roy, C., “Bestraffing van rijden spijts een verval, opgelegd bij verstek: een tandeloze tijger?”, noot onderCass. 26 maart 2019, P.18.1145.N, RABG 2019, 1141-1143.




Hoet, P., Noot onder GwH, arrest nr. 123/2019, 26 september 2019, T. Strafr. 2019, 347.

Noot / Note : 2019/123

Lamberigts, S., “Ongedaan verzet: eigen schuld, dikke bult?”, T. Strafr. 2019, 235-242.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 237-239 en 242

Besproken / Commenté(s) : 2017/148 (p. 237-239), 2018/056 (p. 239)

Van Herpe, R., “Het ambthalve middel afgeleid uit een nieuw element als sleutel voor een eerder door hetgrievenformulier gesloten deur”, noot onder GwH, arrest nr. 67/2019, 16 mei 2019, NjW 2019, 894.

Noot / Note : 2019/067


Van Herpe, R., “Recht van verdediging en wapengelijkheid vereisen beperkt volgberoep voor beklaagde”,commentaar bij GwH, arrest nr. 96/2019, 6 juni 2019, NjW 2019, 800-801.

Noot / Note : 2019/096

Veeckmans, K., “Buitengewoon verzet: een adequaat rechtsmiddel?”, Jura Falc. 2017-2018, 667-755.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 723-724



Noot / Note : 2019/067


Uitvoering van strafrechtelijke veroordelingenExécution des condamnations pénales

De Beule, K., “Een evaluatie van vijf jaar strafuitvoeringsonderzoek: heiligt het doel de middelen?”, T. Strafr.2019, 328-342.




7. SOCIAAL RECHT / DROIT SOCIALSociaal rechtDroit social

Vanderlinden , C., “Administration et judiciaire en droit social: complémentarité ou guerre des mondes?Mercuriale de rentrée de la cour du travail de Mons - 3 septembre 2019”, J.T.T. 2019, 393-397.




Individueel arbeidsrechtDroit des relations individuelles du travail

Boone, R., “Vijf jaar wet eenheidsstatuut: «Er is nog maar een kleine stap gezet»”, Juristenkrant 23 oktober 2019,nr. 396, 10-11.


Messiaen, T., “Het strafrechtelijk gewijsde erga omnes voor de arbeidsrechter: nog een verfijning door hetGrondwettelijk Hof in het Valentijn-arrest van 14 februari 2019”, noot onder Arbh. Brussel 6 november 2018,RABG 2019, 1055-1058.



Van Puyvelde, J., “Het verschil tussen een (zuivere) schadevergoeding en een sanctie”, noot onder Cass. 10december 2018, nr. S.13.0034.N, R.W. 2019-2020, 421-425.



Collectief arbeidsrechtDroit des relations collectives du travail

Ryckx, D., “Onenigheid op de Olympus”, noot onder GwH, arrest nr. 59/2019, 8 mei 2019, RABG 2019, 1022-1028.

Noot / Note : 2019/059


Noot / Note : 2019/059

Sociale zekerheidSécurité sociale

Dooms, V., “Artikel 22ter van de RSZ-wet van 27 juni 1969 belicht vanuit een strafrechtelijke invalshoek”, nootonder GwH, arrest nr. 50/2019, 4 april 2019, RABG 2019, 1035-1039.

Noot / Note : 2019/050



Gilman, J., “Les catégories de bénéficiaires en droit de la sécurité sociale: une surprenante cohérence”, R.D.S.2019, 387-441.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 401, 410-413, 421 et 430-432

Besproken / Commenté(s) : 2011/176 (p. 401), 2004/005 (p. 410-411), 2006/123 (p. 412-413), 2013/125 (p. 430-432),2018/103 (p. 431-432)


Van Braeckel, C., “De «kinderziektes» van het RSZ-dwangbevel”, commentaar bij GwH, arrest nr. 49/2019, 4april 2019, NjW 2019, 759-761.

Noot / Note : 2019/049

Ziekte- en invaliditeitsverzekering – GehandicaptenAssurance maladie et invalidité – Handicapés

Dumont, D., “La condition de passé de résidence introduite en matière d’allocations aux personneshandicapées: un recul inconstitutionnel, sur fond de processus législatif fort peu soigneux”, J.T.T. 2019, 409-412.

Noot / Note : 2019/006





PensioenenPensions

Janvier, R., “Harmonisering van de wettelijke pensioenstelsels. Een droombeeld of een doemscenario?”, C.D.P.K. 2018, 394-419.



Medisch rechtMédecine et droit

Borghs, P., “Homoseksuele mannen zullen bloedplasma mogen doneren”, commentaar bij GwH 26 september2019, arrest nr. 122/2019, Juristenkrant 9 oktober 2019, nr. 395, 1 en 3.

Noot / Note : 2019/122


8. FISCAAL RECHT EN OPENBARE FINANCIËN / DROIT FISCAL ET FINANCES PUBLIQUESPersonenbelastingImpôt des personnes physiques

Buysse, C., “Avantages de toute nature. Décision d’une juridiction «ordinaire» + fisc + Roi = «fait nouveau»?”,commentaire sur Trib. Bruxelles, 30 septembre 2019 et sur Anvers, 24 septembre 2019 et 7 octobre 2019,Fiscologue 2019, n° 1632, 8-9.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : référence aux affaires pendantes avec n° de rôle 7256, 7258 et 7265

Buysse, C., “Voordelen van alle aard. Uitspraak «gewone» rechter + fiscus + Koning = «nieuw feit»?”,commentaar bij Rb. Brussel 30 september 2019 en Antwerpen, 24 september 2019 et 7 oktober 2019, Fiscoloog2019, nr. 1632, 8-9.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : met verwijzing naar de hangende zaken met rolnrs. 7256, 7258 en 7265

Chatzigiannis, S., “Cotisations sur commissions secrètes: le point sur la position de la Cour constitutionnelle”,commentaire sur C.C., 26 septembre 2019, n° 125/2019, IDEFISC 2019, n° 109, 7-9.

Noot / Note : 2019/125

Desterbeck, F., “Geheime commissielonen. Grondwettelijk Hof: geen aanslag op voordelen van alle aard alsverkrijger effectief belast is”, commentaar bij GwH, arrest nr. 125/2019, 26 september 2019, Fisc. Act. 2019, nr. 33,4-6.

Noot / Note : 2019/125



Van Crombrugge, S., “Avantages de toute nature. Avantage pour le logement gratuit: «fait nouveau» ou pas?”,commentaire sur Gand, 22 octobre 2019, 2018/AR/1241, Fiscologue 2019, n° 1631, 6-7.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : référence aux affaires pendantes n° 7274 et 7275


Van Crombrugge, S., “Voordelen van alle aard. Voordeel gratis woonst vennootschap: wel of geen «nieuwfeit»?”, commentaar bij Gent 22 oktober 2019, 2018/AR/1241, Fiscoloog 2019, nr. 1631, 6-7.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : verwijzing naar de hangende zaken met rolnrs. 7274 en 7275


VennootschapsbelastingImpôt des sociétés

Van Dyck, J., “Beroepskosten. Tenlasteneming vennootschapsverliezen: enkel «bedrijfsleidersbezoldigingen»”,commentaar bij GwH, arrest nr. 188/2019, 20 november 2019, Fiscoloog 2019, nr. 1634, 8-10.

Noot / Note : 2019/188

Van Dyck, J., “Frais professionnels. Prise en charge des pertes de sociétés: sauver la seule «rémunération dudirigeant»”, commentaire sur C.C., 20 novembre 2019, n° 188/2019, Fiscologue 2019, n° 1634, 8-10.

Noot / Note : 2019/188


VoorheffingenLes précomptes

Eerens, F., “Vrijstelling van onroerende voorheffing voor beschutte werkplaats: hof van beroep van Gent volgtrechtspraak Grondwettelijk Hof”, T.F.R. 2019, 960-961.


Procedure (directe belastingen)Procédure (impôts directs)

Buysse, C., “Avantages de toute nature. Décision d’une juridiction «ordinaire» + fisc + Roi = «fait nouveau»?”,commentaire sur Trib. Bruxelles, 30 septembre 2019 et sur Anvers, 24 septembre 2019 et 7 octobre 2019,Fiscologue 2019, n° 1632, 8-9.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : référence aux affaires pendantes avec n° de rôle 7256, 7258 et 7265

Buysse, C., “Voordelen van alle aard. Uitspraak «gewone» rechter + fiscus + Koning = «nieuw feit»?”,commentaar bij Rb. Brussel 30 september 2019 en Antwerpen, 24 september 2019 et 7 oktober 2019, Fiscoloog2019, nr. 1632, 8-9.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : met verwijzing naar de hangende zaken met rolnrs. 7256, 7258 en 7265




Janssens, K., “Gelijkheidsbeginsel. Te hoog voordeel alle aard woning: prejudiciële vraag over ambtshalveontheffing”, commentaar bij Gent 22 otober 2019, 2018/AR/1241, Fisc. Act. 2019, nr. 33, 4-6.


Janssens, K., “Kapitaalvermindering en misbruik. Nieuw artikel 344, §1 is dan toch geen wonderwapen voor defiscus”, commentaar bij Gent 1 oktober 2019, 2018/AR/925, Fisc. Act. 2019, nr. 33, 1-4.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 1-2 en 4


Koning, F., “Le droit de visite du fisc: état de la question. Il arrive que le fisc commette des excès de pouvoir:l’affaire Optima en 2012”, obs. sous C.C., 27 juin 2019, n° 104/2019, J.T. 2019, 795-797.

Noot / Note : 2019/104

Koning, F., “Le pouvoir d’appréciation du juge fiscal sur la sanction administrative infligée au contribuable et lemoment du recours auprès du ministre des Finances”, obs. sous Cass., 17 janvier 2019, J.T. 2019, 813-815.



Panis, W. & Baes, M., “Mesures anti-abus générales - GAAR et autres”, J.D.F. 2019, 65-100.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 67, 71, 80-81 et 91




Roseleth, J., “Fiscale visitatie. Fiscus heeft geen toestemming nodig om alle computerbestanden te kopiëren”,commentaar bij Brussel 9 oktober 2019, 2015/AF/123, Fisc. Act. 2019, nr. 37, 1-6.



Sas, T., “De fiscale visitatie in bewoonde lokalen: enkele vragen belicht”, noot onder GwH, arrest nr. 104/2019,27 juni 2019, RABG 2019, 1663-1670.

Noot / Note : 2019/104



Van Crombrugge, S., “Avantages de toute nature. Avantage pour le logement gratuit: «fait nouveau» ou pas?”,commentaire sur Gand, 22 octobre 2019, 2018/AR/1241, Fiscologue 2019, n° 1631, 6-7.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : référence aux affaires pendantes n° 7274 et 7275


Van Crombrugge, S., “Voordelen van alle aard. Voordeel gratis woonst vennootschap: wel of geen «nieuwfeit»?”, commentaar bij Gent 22 oktober 2019, 2018/AR/1241, Fiscoloog 2019, nr. 1631, 6-7.



X, “Brussels hof ziet geen probleem met machtiging politierechter”, Fisc. Act. 2019, nr. 37, 11-12.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 12


B.T.W., douane en accijnzenT.V.A., douanes et accises

Krings, M., “Ne jamais désespérer”, in: X., Liber Amicorum Patrick Henry. Luttons, Bruxelles, Larcier, 2019, 559-591.

Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : voy. p. 570-574, 580-581 et 583-584

Besproken / Commenté(s) : 2013/183 (p. 570-572), 2014/016 (p. 572-574), 2017/027 (p. 580-581), 2019/043 (p. 584)

Massin, I., “BTW. Esthetische chirurgie, chiropractors en osteopaten: wetgever aan zet”, commentaar bij GwH,arrest nr. 194/2019, 5 december 2019, Fiscoloog 2019, nr. 1636, 7-10.

Noot / Note : 2019/194



Massin, I., “TVA. Chirurgie esthétique, chiropractie et ostéo: la balle dans le camp du législateur”, commentairesur C.C., 5 décembre 2019, n° 194/2019, Fiscologue 2019, n° 1636, 7-10.

Noot / Note : 2019/194




Moonen, E., “Recht op aftrek: hof van beroep Antwerpen benadrukt het belang van goede trouw en detoepassingsvoorwaarden voor de verleggingsregeling”, noot onder Gent 18 september 2018, T.F.R. 2019, 817-822.



Soldai, A., “Illégalité du traitement TVA des paramédicaux”, R.G.F.C.P. 2019, n° 9, 2-4.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : passim (référence aux affaires pendantes 6429, 6462, 6464 et 6465, qui ont abouti à l’arrêt

n° 194/2019 du 5 décembre 2019))


Successierechten, registratierechten, diverse rechten en taksenDroits de succession, droits d’enregistrement, droits et taxes divers

Petit, M., “Droits de succession. Expertise préalable et égalité des armes: les contribuables ne doivent pastoujours supporter l’intégralité des frais de justice”, commentaire sur C.C., 8 mai 2019, n° 63/2019, Act. fisc. 2019,n° 37, 6-8.

Noot / Note : 2019/063

SuccessierechtenDroits de succession

Delboo, M. & Van Tongerloo, E., “Grondwettelijk Hof over de verzekeringsgift: erfbelasting verzekerd!”, nootonder GwH 28 februari 2019, arrest nr. 34/2019, T.F.R. 2019, 781-784.

Noot / Note : 2019/034

Diverse rechten en taksenDroits et taxes divers

Bricoult, B. & Boulard, M., “Diverse rechten en taksen. Vernietiging «TER»: wat met aansprakelijkheid Staat?”,commentaar bij GwH, arrest nr. 138/2019, 17 oktober 2019, Fiscoloog 2019, nr. 1629, 3-6.

Noot / Note : 2019/138

Besproken / Commenté(s) : 2018/110 (p. 4), 2014/093 (p. 4-5), 2018/024 (p. 4)

Bricoult, B. & Boulard, M., “Droits et taxes divers. La taxe sur les comptes-titres annulée: quelle responsabilitépour l’Etat”, commentaire sur C.C., 17 octobre 2019, n° 138/2019, Fiscologue 2019, n° 1629, 3-6.

Noot / Note : 2019/138

Besproken / Commenté(s) : 2018/110 (p. 4), 2014/093 (p. 4-5), 2018/024 (p. 4)

Hellinckx, K., “Gelijkheidsbeginsel. Grondwettelijk Hof vernietigt taks op effectenrekeningen”, commentaar bijGwH, arrest nr. 138/2019, 17 oktober 2019, Fisc. Act. 2019, nr. 35, 1-5.

Noot / Note : 2019/138


Homans, G., “Impôt sur les revenus. Annulation de la taxe sur les comptes-titres de 0,15 %: une victoire decourte durée?”, commentaire sur C.C., 17 octobre 2019, n° 138/2019, Act. fisc. 2019, n° 36, 1-2.

Noot / Note : 2019/138


Bijzondere fiscaliteitFiscalité particulière

Baddour, L., “La contribution fédérale aux frais de fonctionnement, de personnel et d’installation de laCommission des jeux de hasard: impôt, redevance ou les deux à la fois? Commentaire de l’arrêt n° 42/2018 de laCour constitutionnelle rendu le 29 mars 2018”, note d’observations sous C.C., 29 mars 2018, n° 42/2018, R.F.R.L.2019, 125-131.

Noot / Note : 2018/042

Kleynen, G., “Taxe sur les comptes-titres. La Cour constitutionnelle a-t-elle violé la Constitution belge, le droiteuropéen ainsi que la convention européenne des droits de l’homme?”, commentaire sur C.C., 17 octobre 2019,n° 138/2019, Act. fisc. 2019, n° 40, 1-5.

Noot / Note : 2019/138

Segier, S., “La taxe de 0,15 % sur les comptes-titres est annulée!”, commentaire sur C.C., 17 octobre 2019, n°138/2019, IDEFISC 2019, n° 109, 6-7.

Noot / Note : 2019/138

Lokale belastingenImpôts locaux

Maus, M. & De Jonckheere, T., “Een lokale datataks. Zin of onzin?”, L.R.B. 2019, nr. 3, 4-19.Rechtsleer GwH / Doctrine C.C. : zie p. 18



9. EUROPEES EN INTERNATIONAAL RECHT / DROIT EUROPÉEN ET INTERNATIONALRecht van de Europese UnieDroit de l’Union européenne

Rosoux, G., “L’ambivalence ou la double vocation de l’identité nationale - Réflexions au départ de l’arrêt n°62/2016 de la Cour constitutionnelle belge”, C.D.E. 2019, 91-148.


Verhelst, G. & Van Weerdt, B., “De regulering van handelsvestigingen in ruimtelijke planningsinstrumenten inhet licht van de Europese vrijheden en de dienstenrichtlijn”, in: Verhelst, G., (ed), Jaarboek 2018, (DossierOmgeving TeRecht), Brussel, Larcier, 2019, 211-244.



Europees milieurechtDroit de l’environnement européen




Verheecke, J. & Sliwa, S., “De VEN-toets is strenger dan de habitattoets... en dat is niet in strijd met deGrondwet”, commentaar bij GwH, arrest nr. 103/2019, 27 juni 2019, TOO 2019, 411-416.

Noot / Note : 2019/103


EDUROPEES EN INTERNATIONAAL RECHT ROIT …...2019/10/12 · Conings, C., “Grondwettelijk Hof...

Documents

Transcript of EDUROPEES EN INTERNATIONAAL RECHT ROIT …...2019/10/12 · Conings, C., “Grondwettelijk Hof...