EVOLUTIEThema 6

DE EVOLUTIETHEORIE

Evolutie is een proces wat miljarden jaar plaatsvindt.

De theorie gaat uit van het volgende proces.

veranderingen in genotypen. natuurlijke selectie. ontstaan van nieuwe soorten.

Dit proces leidt tot het volgende principe: ‘Het best aangepaste organisme heeft de grootste kans om te overleven’.

EVOLUTIETHEORIE

Veranderingen in genotypes bij organismen mutaties geslachtelijke voorplanting

VERSCHILLENDE SOORTEN DOOR MUTATIES VAN EEN GEMEENSCHAPPELIJKE VOOROUDER

EVOLUTIETHEORIE

Natuurlijke selectie het organisme dat het best in aangepast aan de omgeving heeft de grootste kans om te overleven

EVOLUTIETHEORIE

Kunstmatige selectie niet selecteren op beste aanpassing, maar om bijvoorbeeld ‘liefheid’

Voorbeeld domesticatie dieren

WEAT IS LEEFBAAR , WAT IS NIET LEEFBAAR?

DOELGERICHT KWEKEN OP VERSCHILLENDE EIGENSCHAPPEN

BEWIJZEN EVOLUTIETHEORIE

Door naar het verleden en heden te kijken proberen we evolutie te bewijzen.

Verleden Fossielen Aardlagen

Heden DNA vergelijking celvergelijking homologie organen embryonale ontwikkeling rudimentaire organen

FOSSIELEN

Door fossielen krijgen we tijdbeeld van de ontwikkeling van organismen.

oudste fossielen liggen het diepst

VOORBEELD

Waar vinden we in de grand canyon (VS) de oudste fossielen?

FOSSIELEN Toegepast op de grand canyon Verschillende aardlagen verschillende fossielen

FOSSIELEN

Verschillende aardlagenverschillende fossielen

Kan je deze verklaren?

bepalen ouderdom door koolstofdatering

FOSSIEL TYRANNOSAURUS

FOSSIEL ORDOVICIAN

FOSSIELEN VAN MISSING LINKS?!

FOSSIELEN

Fossielen laten zien dat er vele diersoorten op de wereld bestaan hebben.

Veel van deze dieren zijn verdwenen en er zijn veel nieuwe diersoorten ontstaan.

Door fossielen krijgen we een duidelijk beeld van hoe leven op aarde is geëvolueerd.

DE GESCHIEDENIS VAN HET LEVEN OP AARDE

4,6 miljard jaar:ontstaan aarde. 3,8 miljard jaar:ontstaan eenvoudig leven in water 3,3 miljard jaar: ontstaan bacteriën + fotosynthese

zuurstofproductie 1,8 miljard jaar: ontstaan veelcellige organisme.

530 miljoen jaar: veel nieuwe levensvormen in water 500 miljoen jaar: landplanten 450 miljoen jaar: ontstaan landdieren, eerst

geleedpotigen, daarna amfibieën en reptielen.

DE GESCHIEDENIS VAN HET LEVEN OP AARDE

300 miljoen jaar: veel bossen + insecten 250 miljoen jaar: bloeitijd reptielen (sauriërs) + ontstaan

eerste vogels en zoogdieren 65 miljoen jaar: uitsterven sauriërs. komeet

zoogdieren + vogels kwamen tot bloei 1,5 miljoen jaar: ontstaan primitieve mens 150.000 jaar: ontstaan moderne mens:

homo sapiens sapiens

ONTSTAAN LEVEN

Oersoep? Experiment Miller; het ontstaan van organisch materiaal begin leven?

ONTSTAAN LANDDIEREN

ontwikkelingvan vinnen naar poten

ONTSTAAN LANDDIEREN

Boleophthalmus boddarti

Amfibievis: - ademen via de huid en de keel - leeft in de buurt van water

LONGVIS-VAN ZWEMBLAAS NAAR LONG -VAN VIN NAAR POOT

OVERGANGSVORMEN AMFIBIE/ REPTIEL

VOGELBEKDIEREIERLEGGEND ZOODGDIER

In mei 2008 volledige DNA van een vogelbekdiervrouwtje wereldkundig

80% van de genen gedeeld werden met andere zoogdieren, DNA ook stukken bevatte die kenmerkend zijn voor vogels en reptielen en niet voor zoogdieren.

opvallende kenmerken die doen denken aan vogels en reptielen-Het mannetje van het vogelbekdier heeft een soort gifangel aan de achterpoot. Dit lijkt op slangengif (reptieleigenschap).-Het dier legt eieren in een ondergronds hol, net als reptielen.-De eieren komen uit dezelfde lichaamsopening waar ook de geslachtsdelen, de urinebuis en de anus op uitkomen (net als bij vogels en reptielen).-Poten met zwemvliezen die lijken op de poten van watervogels.-Een mond zonder tanden en leerachtige bek die lijkt op snavel van een vogel

MIERENEGEL EIERLEGGEND ZOOGDIERMET EEN “BUIDEL”

BUIDELDIEREN

ONTSTAAN EERSTE VOGELS

Kenmerken van zowel reptielen als vogels

OVERGANGSVORMEN

ONTSTAAN EERSTE ZOOGDIEREN

EVOLUTIE VANDAAG.

Natuurlijke selectie ontstaan nieuwe soorten DNA vergelijking celvergelijking homologie organen embryonale ontwikkeling rudimentaire organen

HOMOLOGIE ORGANEN

Overeenkomst in bouw verschil in functie

HOMOLOGIE

Overeenkomsten in embryonale ontwikkeling fout in het biologieboek

RUDIMENATIRE ORGANEN organen die in de loop der tijd hun functie hebben

verloren.

heupbeen heeft oorspronkelijke functie verloren, maar is nog wel aanwezig in organisme

NIET LEEFBARE MUTATIES

MOGELIJKE OORZAKEN: STRALING, MEDICIJNEN, VOEDING, GIFSTOFFEN

RECONSTRUCTIE ICHTYSTEGA