december 2008 E-businEss

EEn onafhankElijkE thEmabijlagE van mEdiaplanEt, gEdistribuEErd mEt hEt financiEElE dagbladdE inhoud van dEzE bijlagE valt niEt ondEr dE vErantwoordElijkhEid van dE financiEElE dagblad-rEdactiE

Interesse in meer traffic, een hogere conversie, meer leads of sales? Met een doeltreffende marketingstrategie van d-Tail Company geniet u van succesvolle resultaten.

Neem een gratis voorproefje. Tijdens onze eerste kennismaking komen we met 5 ideeën en gebak. Kijk voor meer info op: www.ikwilgebak.nl

In 2009 meer rendement uit uw internetactiviteiten?

Schaalbaarheid als wondermiddel

ERP is al bijna weer een verouderd begrip. sOA nam het roer over en nu is er saas dat het bedrijfsleven ondersteunt bij het optima-liseren van zijn processen. Welke technolo-gische ontwikkelingen dragen bij aan de (e-)business van bedrijven?

Pagina 4

Implementeren is science

sommige iT-ers doen voorkomen of imple-mentatie en integratie van systemen tegen-woordig heel eenvoudig is, maar de praktijk is weerbarstiger. Maar hoe zorg je nu voor een geslaagde implementatie?

beveiligingstechnologie

Zakendoen via internet loopt via een twee-ledig spoor. Daarbij is volgens deskundigen gezonde achterdocht een deugd. “Maar laat angst je niet overheersen.”

datacenter kan véél groener

Een conventioneel datacentrum gebruikt 35 tot 50 procent van de elektriciteit voor koeling, becijferde iT-onderzoeksbureau Gartner. Hoe kan dit percentage omlaag?

Pagina 7 Pagina 8 Pagina 15

Probeer het zelf een maand lang gratis via www.gdata.nl

Ontdek zelf waarom G DATA jaar na jaar tientallen awards in de wacht sleept (o.a. 2 jaar op rij ‘Beste Koop’ van de Consumentenbond) en bescherm uw computer optimaal.

MEDIAPLANET THEMABIJLAGE E-BusInEss2

Project manager: stephanie stumpel, mediaplanet publishing house b.v. +31 20 7077 010 Production manager: birte van ouwerkerk, mediaplanet publishing house b.v. +31 20 7077 003design & repro: thomas rohlfs, mediaplanet publishing house b.v. +31 20 7077 0011 Tekst: ronald bruins, dennis mensink, koos plegtcover: cecadds / istockphoto.com

mediaplanet is de leidinggevende Europese uitgever van themakranten in pers, online en via broadcasting. als u zelf een idee heeft over een onderwerp, of misschien wel een heel thema, aarzelt u dan niet om contact met ons op te nemen.

mediaplanet publishing house, kristiina kansen, country manager tel: +31 20 70 77001 www.mediaplanet.com

gEdistribuEErd mEt HeT FINANcIeeLe dAGbLAd, december 2008

medIAPLANeT ProduceerT, FINANcIerT eN oNTwIkkeLT THemAkrANTeN IN PerS, oNLINe eN vIA broAdcASTING.www.mediaplanet.com

E-busINEss - publicatie Mediaplanet publishing house b.V.

stephanie stumpel

beheers-baarheid is déuitdaging

De manier waarop we technologie gebruiken is de laatste tien, vijftien jaar nogal veranderd. Vroeger

werd IT alleen intern gebruikt. Vervolgens koppelden internationale organisaties de systemen van verschillende vestigingen over de hele wereld aan elkaar. Vandaag de dag staan allerlei systemen met elkaar in contact via internet. Bedrijven communiceren digitaal met al hun klanten en leveranciers. Niet alleen bedrijven die informatie verkopen, zoals uitgeverijen, maar ook steeds meer be-drijven die fysieke goederen verkopen, maken gebruik van internet als verkoopkanaal. Maar ook bedrijven in de reiswereld en de financiële wereld ontdekken de talloze mogelijkheden van internet steeds meer. Zij vergroten hun klantgroep, kunnen beter communiceren met hun klanten en hun klanten zijn altijd op de hoogte van de status van hun orders.

Allignment?Bedrijven maken meer en meer gebruik van alle nieuwe mogelijkheden die de IT-branche biedt. Software as a Service (SaaS), Service Oriented Architecture (SOA), virtualisatie, encryptie, Event Driven Architecture (EDA): technologische nieuwigheden steken voortdu-rend de kop op. Maar het maken van de juiste keuzes uit al die verschillende mogelijkheden is

04 schaalbaarheid als wondermiddel

07 implementeren is science

08 beveiliging loopt achter technologie aan

10 interview harry bouwman

11 gezocht: extreme flexibiliteit

13 Klantenservice nieuwe stijl

13 de ‘s’ van secure

15 ict brengt dienstverlening op hoger plan

15 datacenter kan veel en veel groener

Vrijwel ieder bedrijf is tegenwoor-dig vertegenwoordigd op internet. Wie geen website heeft, bestaat feitelijk niet. terwijl de internet-bubbel enkele jaren geleden leek te ontploffen, is er wel degelijk een stevige handel op internet. een handel die nog voortdurend toeneemt bovendien. een hele ingewikkelde zaak. Bedrijven hebben

het allemaal over allignment tussen de business en IT, maar bij lang niet alle ondernemingen is sprake van een succes. Hoe stem je IT en business nu echt op elkaar af? Hoe organiseer je de IT op een goede manier? Hoe bepaal je eigenlijk wat je nodig hebt aan IT? En wil je dat allemaal in je eigen organisatie beheren of besteedt je dat uit?Hele mooie technische middelen leveren niet altijd op wat ze op kúnnen leveren. Als je de menselijke kant van de zaak over het hoofd ziet als bedrijf, komt er helemaal niets van alle plannen terecht. Zeker op het gebied van veiligheid laat je als organisatie steken vallen als je consumenten en medewerkers niet bewust maakt van de risico’s die het gebruik van ICT met zich meebrengt.

beheersing en beveiliging Zaken als SaaS, SOA en virtualisatie verbeteren de flexibiliteit van de IT-dienstverlener aan-zienlijk. We moeten echter nog wel leren hoe we deze services, infrastructuren en architecturen beheersen. Neem SaaS. Bedrijven gebruiken allemaal stukjes programmatuur die van ver-schillende bedrijven afkomstig zijn. Maar wie is er verantwoordelijk voor de kwaliteit? Bij event driven architecture worden bedrijfsprocessen nóg verder geautomatiseerd. Daardoor zijn de risico’s ook nóg groter. Hoe meer je afhankelijk bent van IT, hoe belangrijker de beveiliging van die IT is. Beveiliging richt zich op verschillende aspecten,

te weten de beschikbaarheid, de betrouwbaar-heid en de vertrouwelijkheid van de systemen. Als IT aan de basis staat van bedrijfsprocessen is met name beschikbaarheid een hele belang-rijke factor. Als bedrijf moet je immers kunnen werken. Als de IT het niet doet, liggen de be-drijfsprocessen stil en dat levert veel (financiële) schade op. Bij betrouwbaarheid gaat het erom dat de systemen doen wat ze moeten doen, waardoor de mensen die ermee werken geen onnodige fouten maken. De vertrouwelijkheid is het laatste zorgenkindje. De bedrijfsgegevens én de gegevens van de klanten moeten immers veilig zijn, want niet alle informatie is voor iedereen bestemd. Bovendien wil je als inter-netgebruiker zeker zijn van je zaak: je moet als leverancier zeker zijn van het feit dat je met een échte klant te maken hebt, terwijl je als klant verzekerd wilt zijn van een echte leverancier en bestaande, uitstekende producten. Beheersbaarheid, en veiligheid in het bijzonder, is dé uitdaging van de nieuwe technologieën. Vanuit mijn professie als IT-auditor kan ik niet anders dan dat concluderen. Wie zeker wil zijn dat de IT goed en veilig genoeg wordt ingezet, schakelt een IT-auditor in om dit te laten con-troleren. Veiligheid vraagt om zekerheid.

Prof. dr. Gert van der Pijl RE, hoogleraar IT-auditing aan de Erasmus School of Economics

DECEMBER 2008 E-BUSINESS

EEN ONAFHANKELIJKE THEMABIJLAGE VAN MEDIAPLANET, GEDISTRIBUEERD MET HET FINANCIEELE DAGBLADDE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE FINANCIEELE DAGBLAD-REDACTIE

Schaalbaarheid als wondermiddel

ERP is al bijna weer een verouderd begrip. SOA nam het roer over en nu is er SaaS dat het bedrijfsleven ondersteunt bij het optima-liseren van zijn processen. Welke technolo-gische ontwikkelingen dragen bij aan de (e-)business van bedrijven?

Pagina 4

Implementeren is science

Sommige IT-ers doen voorkomen of imple-mentatie en integratie van systemen tegen-woordig heel eenvoudig is, maar de praktijk is weerbarstiger. Maar hoe zorg je nu voor een geslaagde implementatie?

Beveiligingstechnologie

Zakendoen via internet loopt via een twee-ledig spoor. Daarbij is volgens deskundigen gezonde achterdocht een deugd. “Maar laat angst je niet overheersen.”

Datacenter kan véél groener

Een conventioneel datacentrum gebruikt 35 tot 50 procent van de elektriciteit voor koeling, becijferde IT-onderzoeksbureau Gartner. Hoe kan dit percentage omlaag?

Pagina 7 Pagina 8 Pagina 15

INHoud

Kaspersky® Internet Security 2009 beschermt uw PC tegen alle internetdreigingen.

• Bescherming tegen virussen en spam• Werkt niet vertragend op uw PC• Inclusief virtueel toetsenbord voor veilig online bankieren• Voorkomt diefstal van data uitgewisseld via beveiligde verbindingen• Mogelijkheid tot installatie op reeds besmette computers

Naast onze succesvolle beveiligingssoftware voor particulieren biedt Kasperskyook totaaloplossingen aan voor de bescherming van uw bedrijfsnetwerk. Wilt u meer weten over de Kaspersky producten? www.kaspersky.nl. +31 (0) 73 6154 830

sales@kaspersky.nl

Geen e-Business, zonder Security

Onze missie als IT Solution provider is al sinds

onze oprichting in 1993 - het helpen aanbren-

gen van orde en rust in het huidige tijdperk van

snel voortschrijdende automatisering.

Afhankelijk van de fase waarin uw bedrijf zich

bevindt, worden door ons passende oplossin-

gen aangeboden. Welke kretologie ook wordt

gebezigd (Saas, ASP, E-commerce, Business

Resilience etc.), WintelligeNT kent ze en heeft ze

allemaal verwerkt in haar oplossingen. Nu en in

de toekomst. En juist de oplossing moet u toch

aanspreken...

Ontzorging voor u!Bijvoorbeeld het WintelligeNT “ASP totaalpakket”:Dit pakket is een samenspel van alle technische kennis die achter WintelligeNT schuil gaat.

Zonder voor u zichtbare umständen wordt een werkbare oplossing op uw bureau afgeleverd.

U hoeft slechts te weten waar de aan-knop zit en wat uw inlognaam en wachtwoord is...

Drie kenmerken van het ASP-model springen onmiddellijk in het oog:

• u hoeft binnen uw onderneming nauwelijks nog technische ICT-kennis te hebben

• u wordt bevrijd van zware IT-investeringen, in ruil voor gespreide en beheersbare kosten

• u kunt veel zekerder zijn van beveiliging en continuïteit dan wanneer u

de bedrijfssoftware en data zelf beheert.

Voor verdere informatie www.wintelligent.nl info@wintelligent.nl

Onze partners

MEDIAPLANET THEMABIJLAGE E-BusInEss4

Schaalbaarheidals wondermiddeleRp is al bijna weer een verouderd begrip. soa nam het roer over en nu is er saas dat het bedrijfsleven ondersteunt bij het optimaliseren van zijn processen. Welke technolo-gische ontwikkelingen dragen bij aan de (e-)business van bedrijven? en welke ontwik-kelingen blijken toch niet het ei van columbus te zijn?

door dEnnis mEnsink

IT is innovatie. De afgelopen jaren hebben allerlei nieuwe technologieën zich weer in

het internationale bedrijfsleven gemanifesteerd. De hoeveelheid data is de grootste uitdaging voor het bedrijfsleven, stelt Martin Canning, vice-president software en services bij onderzoeksbureau IDC. “Veel bedrijven weten niet wat ze met de stortvloed aan data moeten doen.” De belangrijkste aandachtspunten hebben dan ook betrekking op opslag (storage) en business intelligence. Of beter nog: business analytics. “Wat kun je nou met de gegevens die uit business intelligence-systemen naar boven komen? Niet zo veel. Het is een behoorlijke uitdaging om van data goede informatie te maken.” Terwijl business intelligence meer het presenteren van data is, krijg je met business analytics meer grip op de intrinsieke waarde van de data. “Dan krijg je pas echt inzicht in de organisatie”, aldus Canning.

Alweer enkele jaren geleden kwamen de ASP’s (Application Service Provi-ders) op. In de afkorting ASP staat het woord ‘service’ voor ‘software die als dienst (service) wordt aangebo-den’. Een ASP biedt organisaties via internet de mogelijkheid om bedrijfs-software, zoals een ERP-pakket,

te gebruiken. De klant hoeft de software en de benodigde hardware niet aan te schaffen, maar betaalt slechts voor het gebruik ervan. De soft- en hardware wordt dus ook niet bij de klant geïnstalleerd, maar bij de ASP, die ook het applicatiebeheer, het onderhoud en de installatie van nieuwe versies en updates voor zijn rekening neemt.

Een nieuwere term voor het type dienstverlening dat een ASP aan-biedt, is ‘Software as a Service’ (SaaS). Toch zijn ASP en SaaS niet helemaal hetzelfde. Bij ASP wordt software speciaal voor jou op afstand gedraaid. Bij SaaS draaien meerdere klanten op één stuk software. Kernmerk van SaaS is dat de gebruiker gebruik maakt van techniek die geheel op het web is gebaseerd. Google Apps en Salesforce zijn duidelijke exponenten

van SaaS. Het voordeel voor de leve-rancier is dat hij vanaf één centrale plek met één handeling updates (verbeteringen) en zelfs upgrades (nieuwe versies) kan doorvoeren. Saas wordt daarom wel een tweede generatie ASP genoemd. “Met SaaS is er definitief iets veranderd in de be-talingsstructuren in IT”, zegt Marc Lankhorst, senior wetenschappelijk onderzoeker en hoofd van de experti-segroep Service Architectures bij het Telematica Instituut. “Je betaalt niet meer eenmalig een licentie, maar je betaalt naar gebruik.”

verdubbelingDe schaalbaarheid van de licenties is de belangrijkste reden van afne-mers om voor een SaaS-model te kiezen. Daarmee willen bedrijven de IT-uitgaven in bedwang houden. Ook weegt de noodzaak om be-drijfsapplicaties zo snel mogelijk te implementeren zwaar bij de keuze voor SaaS. Uit onderzoek blijkt dat de toegenomen beschikbaarheid van steeds betere breedbandverbindin-gen bijdraagt aan de populariteit van SaaS. Het onderzoeksbureau consta-teert dat bedrijven die aanvankelijk twijfels hadden over de beveiliging, beschikbaarheid en ondersteuning van software als webdienst steeds vaker kiezen voor SaaS. Want de

omzet uit SaaS is dit jaar met 27 procent toegenomen. Daarmee komt de omzet uit bedrijfssoftware die als webdienst wordt aangeboden uit op 6,4 miljard dollar. Volgens Gartner zal tot 2012 de omzet uit SaaS meer dan verdubbelen tot 14,8 miljard dollar.

klikken“Het aan elkaar klikken van ap-plicaties heeft sowieso de toekomst”, stelt Lankhorst, die namens het Telematica Instituut ook onderzoek naar SOA en SaaS heeft gedaan. “Niet alleen in de IT, maar ook op de werkvloer. Werknemers kunnen hun eigen werkomgeving in de toekomst vormgeven, door díe tools aan elkaar te klikken die ze nodig hebben.”SaaS is vooral in opmars in de markt voor kantoorapplicaties en software voor contentmanagement. De on-derzoekers van Gartner verwachten voor die markten een jaarlijkse verdubbeling van de groei. Die groei komt volgens de onderzoekers door-dat steeds meer bedrijven overstap-pen op een bedrijfsmodel waarbij het internet centraal staat. Daardoor is software voor de productie van digitale content steeds belangrijker. “SaaS groeit, maar is nog relatief kleinschalig”, zegt Canning. “Veel bedrijven zitten met veiligheid en bereikbaarheid.” Belangrijk voordeel van SaaS is volgens Can-ning dat bedrijven snel over nieuwe functionaliteit kunnen beschikken. SaaS is daarom volgens hem echt de nieuwe manier van werken. In het verlengde van SaaS steekt de term ‘cloud computing’ inmiddels de kop op. Canning: “Een soort paraplu-begrip voor ‘alles online’. Het biedt inderdaad wel mogelijkheden, maar het is ook een beetje een hype. En meer van hetzelfde: on demand, as a service.” Volgens Canning hebben de meeste recente ontwikkelingen op het gebied van IT vooral te maken met de behoefte aan flexibiliteit die bedrijven hebben. “Ik zie het ook meer als complementair aan ‘oude’ IT.”

SoAVrijwel alle technologische ontwik-kelingen van de laatste jaren hebben betrekking op het vervangen van grote, monopolistische applicaties door kleinere eenheden die je aan elkaar schakelt. “Een soort lego dus”, zegt Lankhorst. Deze ontwikkeling kunnen we kortweg aanduiden met de term ‘Service Oriented Archi-tecture’, ofwel SOA. De ontwik-keling van SOA is – rond het jaar 2000 – mede gestart vanwege het veelgehoorde probleem dat bedrijfs-

Prof. Nico baken (Tu delft): ‘Het moet fundamenteel anders’

de nieuwste technologieën brengen het bedrijfsleven steeds een stapje verder, maar zij kunnen nog veel breder worden ingezet. dat stelt nico baken, hoogleraar aan de technische universiteit delft. “autoriteiten proberen de status quo op een bijna spastische manier vast te houden.”

“ict bied vele mogelijkheden, die nog helemaal niet worden uitge-nut”, zegt baken. “Met de huidige middelen kunnen we al heel veel, maar we doen lang niet alles. nu al worden RFp’s voor abvM [anders betalen voor Mobiliteit, red.] uitgeschreven. dat betekent dat we in 2012 en 2013 de technieken van nu gebruiken. dat is natuurlijk grote onzin.”de reden waarom ict niet zo succesvol is als het zou kunnen zijn, heeft volgens baken te maken met het feit dat de kwaliteit van leadership, zeker in nederland, te wensen overlaat. oorzaak hiervan is onder meer dat er minder excel-lentie is bij de overheid. het schort volgens hem ook aan een excellent constitutional design dat zeker in de laatste veertig jaar behoorlijk is afgekalfd. “het bedrijfsleven, de vrije markt, voert de boventoon, ook vaak voor onze infrastructu-ren.” en dat heeft zijn weerslag op de implementatie van innovatieve technologieën. “Veel van onze infrastructuur is zelfs verwaar-loosd. er moet gigantisch worden

geïnvesteerd, maar vrijwel alles is geprivatiseerd, dus vertragen in-vesteringen, gegeven de kwaliteit van het constitutional design en de daaruit voortvloeiende onstabiele regelgeving.”

oude paradigma’sWat betreft leadership stelt baken dat vrijwel alle ict-partijen vast-houden aan oude denkpatronen en paradigma’s. “autoriteiten pro-beren de status quo op een bijna spastische manier vast te houden. Ze kijken niet over de grenzen van de eigen branche heen.” Met name de energiesector en delen van de telecombranche werken met oude ontwerpen. “bedrijven in deze branches houden bewust vast aan de oude infrastructuren en netwerken. Men kijkt vooral naar de eigen partiële rationaliteit.”hij vervolgt: “We kunnen niet in bestaande comfortzone blijven zitten. We hebben mensen nodig die integrale next generation infra-ontwerpen maken. het moet fundamenteel anders.”

‘met SaaS is er defini-tief iets veranderd in de betalingsstructuren in IT’

SoA service oriented architec-ture (soa) maakt businessapplica-ties zoals eRp-, cRM- en scM-sy-stemen op afstand toegankelijk door delen van deze applicaties ‘aanroep-baar’ te maken in de vorm van web-services.

edA het architectuurconcept dat de grootste kans maakt de opvolger te worden van soa is eda. dit drie-letterwoord staat voor event driven architecture. binnen een eda wor-den bedrijfsprocessen gemonitored en pro-actief bedrijfsprocessen op gang gezet op basis van bepaalde gebeurtenissen (events).

SaaS software as a service (saas) is software die als een online dienst wordt aangeboden. de gebruiker hoeft de software niet aan te schaf-fen, maar sluit een contract af voor een vast bedrag per maand voor het gebruik. de saas-provider zorgt voor installatie, onderhoud en be-heer, de gebruiker benadert de soft-ware over het internet bij de saas-provider.

Internet of servIces

Foto: pleio / istockphoto

Foto

: jam

si /

isto

ckph

oto

software en -oplossingen te star zijn. Als twee bedrijven fuseerden blijkt ERP nogal eens een barrier, terwijl het eigenlijk een enabler zou moeten zijn. Met andere woorden: het is te moeilijk om bedrijfsproces-sen te wijzigen. Het voornaamste doel van SOA is bedrijfsprocessen juist flexibeler maken. Bedrijven kunnen zélf softwareondersteuning ontwerpen en aanpassen, zodat zij sneller kunnen inspelen op nieuwe marktsituaties en een voorsprong kunnen nemen op de concurrentie. Verder vergemakkelijkt SOA software-integratie, zodat bedrijven ERP-systemen gemakkelijker kun-nen aanvullen met branchespecifieke software van derden.

Veel ERP-leveranciers geven aan dat ze tegenwoordig richting SOA gaan. Lankhorst: “Maar ze brengen eigenlijk een SOA-laag aan op hun bestaande ERP-systemen, die nog altijd vrij monolithisch zijn opgebouwd. De achterkant is dus nog één geheel.” Hoewel het ge-bruik van SOA in Europa erg hoog is – maar liefst zeventig procent van de Europese ondernemingen heeft een SOA-project lopen – blijkt SOA ingewikkelder toepasbaar dan aanvankelijk gedacht. Op wereld-wijd niveau daalt het enthousiasme voor SOA mede daarom al weer, zo blijkt uit recent onderzoek. “SOA is

als hype echt over het hoogtepunt heen”, ervaart ook Martin Canning van IDC. “Volgens mij zijn maar

weinig bedrijven het SOA-traject écht ingegaan.” Het SOA-concept wordt volgens Canning meer en

meer verwerkt in producten, maar voor veel bedrijven is het niet direct zichtbaar. Lankhorst: “De complexi-teit binnen één applicatie dreigt met SOA te verworden tot een spaghetti van verschillende services.”

kansenWe zijn hard op weg naar wat wel wordt genoemd het ‘internet of ser-vices’. En die nieuwe digitale wereld brengt allerlei nieuwe mogelijkheden én risico’s met zich mee. “Welke positie heb je in dit web van services en samenhangende diensten? Je kunt doen waar je goed in bent en

je specialiseren in een van de dien-sten”, zegt Lankhorst. Het feit dat informatie dankzij dienstverlening over het web ook makkelijk is door te spelen biedt ook kansen voor andere sectoren, zoals de zorg. Lankhorst: “Gecertificeerde artsen in India zijn prima in staat om röntgenfoto’s te beoordelen. Dat soort dingen gebeurt ook al.” Verschillende branches maken dus al min of meer gebruik van SaaS-achtige structuren en ook voor andere sectoren zijn de mogelijkheden talrijk. “Neem ban-ken”, zegt Lankhorst. “Die checken de kredietwaardigheid van klanten bij het BKR te Tiel en nemen dus één hele specifieke dienst af.”

Als het gaat om risico’s op het gebied van IT en e-business komen we al gauw op het onderwerp privacy en veiligheid. Wie mag welke gegevens inzien? Doen de diensten het altijd als je ze nodig hebt? “Sommige dien-sten zijn niet permanent in de lucht”, zegt Lankhorst. “Dat hoeft niet erg te zijn, maar sommige diensten heb-ben wel een real-time karakter. Een routeplanner die rekening houdt met files móet actueel zijn.”

ToegankelijkheidDe meest recente trend op het gebied van architectuur is wellicht Event Driven Architecture (EDA). EDA is veelal mogelijk dankzij de Enterprise

Service Bus (ESB), een op standaar-den gebaseerde infrastructuur waarin informatiesystemen hun berichten kunnen plaatsen en afnemen. Deze ESB werkt locatieonafhankelijk, want hij maakt gebruik van het netwerk. De introductie van de ESB maakt event-gedreven real-time systemen mogelijk op bedrijfsproces-niveau. Juist op dit niveau leidt EDA in combinatie met de breed geaccep-teerde web services-technologie tot krachtige innovatieve toepassingen. Alle nieuwe structuren en services bieden tezamen talloze businessmo-gelijkheden. “Vooral de combinatie van SOA en SaaS”, zegt Lankhorst. “Je kunt als softwaredienst leveren waar je echt goed in bent. Uiteraard moet jouw dienstverlening zich wel lenen voor online.” Behalve finan-ciële instellingen kunnen volgens Lankhorst ook overheidsinstellingen, logistieke organisaties, productie-bedrijven en bedrijven uit de auto-industrie op korte termijn profiteren van de nieuwe kansen. SaaS biedt zeker kansen voor het MKB. “Voor MKB-bedrijven is het erg interessant om diensten op afstand af te nemen, want als zij groeien, kunnen zij een-voudig opschalen”, zegt Lankhorst. “Bovendien kunnen MKB-bedrijven hun diensten ook internationaal gaan leveren.” Canning deelt die mening. “Online heeft de toekomst, zeker voor het MKB.”

‘SoA is als hype echt over het hoogtepunt heen’

Toekomst negatief voor SoAGartner ziet de toekomst van SoA negatief in, omdat het aan-tal grote ondernemingen dat geen servicegeoriënteerde archi-tectuur wil doorvoeren wereldwijd is toegenomen van zes naar achttien procent in een jaar tijd. een kwart van de wereldwijde ondernemingen wil beginnen met een SoA-project. een jaar geleden was dat nog 53 procent.

Foto: adamkaz / istockphoto

illus

trat

ie: r

usse

lltat

edot

com

/ is

tock

phot

o

Intranet

Accountants.Belastingadviseurs.Consultants.Financieel Adviseurs.

Wij wensen u een voorspoedig 2009.

Vorig jaar waren we al erg blij met de Incompany Award die onze consultants ontvingen. Dit jaar zagen we de tevredenheid van onze klanten nog verder toenemen dankzij hoge waardering op het gebied van onafhankelijkheid, inhoudelijke kennis, resultaat, service en toegevoegde waarde. Deze stijging zagen we terugkomen in onafhankelijke onderzoeken uitgevoerd in opdracht van Incompany en Management Team.

Wat gaat 2009 ons brengen? Wij streven ernaar om uw verwachtingen te blijven overtreffen en u nog beter van dienst te zijn bij het bepalen van uw IT-strategie en bij het succesvol implementeren van business en IT oplossingen.

Wij werken ook volgend jaar graag samen met u aan optimale resultaten en wensen u een voorspoedig 2009.

Bedankt voor het uitspreken van uw tevredenheid over onze IT consultants in 2008.

Adv FD (dec08) voorspoedig 2009_DEF.indd 1 09-12-2008 16:34:41

7THEMABIJLAGE E-BusInEss MEDIAPLANET

Implementeren is sciencesommige it-ers doen voorkomen of implementatie en integratie van systemen tegen-woordig heel eenvoudig is, maar de praktijk is weerbarstiger. Maar hoe zorg je nu voor een geslaagde implementatie? of moet je überhaupt niet implementeren?

“Op allerlei manieren heb je te maken met uitdagin-gen bij implementaties”,

zegt Jos van Hillegersberg, Professor of Business Information Systems aan de Universiteit Twente. Implementa-tie is een van de onderzoeksgebieden van zijn afdeling. Belangrijkste pro-bleem is misschien wel de onder-schatting van de technische uitda-ging die er nog steeds is. “Zeker als er meerdere bedrijven betrokken zijn bij de implementatie. Dat komt in-eens bij elkaar wat we de afgelopen 25 jaar hebben ontwikkeld. En dat moet je dan ‘even’ aan elkaar zien te knopen. Men zegt wel: techniek is de uitdaging niet meer, maar je sleept het echt niet even aan elkaar met de muis. Het is wel beter en gemakkelij-ker geworden de afgelopen jaren, maar implementatie is echt niet al-leen een managementvraagstuk.” Veel systemen die binnen bedrijven zijn ontwikkeld, bijvoorbeeld voor de inkoop-, de marketing- of de ver-koopafdeling, zijn nooit gemaakt om te integreren. “Het openbreken van

die systemen is heel lastig, zeker als de ontwikkelaars inmiddels zijn ver-dwenen. De meeste IT’ers zijn maar opgeleid in een aantal programmata-len. Maar ook als alle systemen nieuw zijn, is integreren van verschillende systemen moeilijk als de noodzaak pas achteraf wordt erkend.”

bijna scienceRon Tolido, CTO Continental Europe Asia Pacific bij Capgemini, is nog veel stelliger dan Hillegersberg. “Het is beslist geen sinecure om alles zomaar aan elkaar te knopen, het is bijna science.” Daarom vindt Tolido integreren an sich al geen goed plan. “Waarom zouden we alles niet versimpelen in plaats van alles maar te integreren? We zijn geneigd de bestaande situatie als een voldongen feit te beschouwen. We bijten ons vast in een probleem dat we zelf hebben veroorzaakt.” Tolido heeft naar eigen zeggen ‘een hekel aan integreren’ en stelt zichzelf liever de vraag of het niet mogelijk is de gehele IT-huishouding te

standaardiseren en simplificeren. “De IT-afdelingen zijn veel te veel bezig met hun eigen probleempjes. Ik zie te veel IT-afdelingen die te weinig of zelfs helemaal niet in contact staan met de business. Ze honoreren verzoeken niet. Sterker nog: vaak is er helemaal geen al-lignment tussen IT en business. Ze moeten het niet zien als complex en een hoop gedoe, ze moeten tot heldere oplossingen komen, samen met de mensen voor wie zij feitelijk moeten zorgen dat alles goed werkt.” In het meest progressieve geval kunnen bedrijven hun IT-zaken zelfs allemaal uit de ‘cloud’ (lees: van internet) halen. Toch doen veel IT-afdelingen volgens Tolido of het heel moeilijk is om de complexiteit te lijf te gaan. Voornaamste reden van hun negatieve houding jegens sim-plificatie is dat zij er helemaal geen baat bij hebben om dingen simpeler te doen. “Het gaat om hun baan die misschien wel overbodig wordt”, zegt Tolido. “Bewust of onbewust houden ze dat dus tegen.”

door dEnnis mEnsink

UItdagIngen te over

Gezocht: cIo met lef een Nederlands te-lecombedrijf heeft recent bewezen dat het mogelijk is de IT-huishouding drastisch te simplificeren. ron Tolido (capgemini): “op een gegeven moment heeft het bedrijf gezegd: het hele landschap van dui-zend toepassingen breng ik terug tot een plat-form van zo’n twintig toepassingen. daardoor werd de beheersbaar-heid weer op niveau gebracht.” Zo’n stap vergt echter wel een cIo met lef, weet Tolido, die momenteel veel cIo’s interviewt voor een boek waaraan hij werkt.

Leider ontbreektMocht het toch ‘gewoon’ tot een implementatie komen, dan is een andere uitdaging van organisatori-sche aard. “Het gaat om meerdere managers en afdelingen en vaak om meerdere bedrijfsculturen. Alles moet aan elkaar worden gekoppeld. Maar wie is waarvoor verantwoor-delijk? Dat is vaak niet bekend en daardoor ontstaan problemen in de besturing.” Tolido: “Dat is inderdaad een klassieker in IT. Terwijl de complexiteit nauwelijks te managen is, is er ook nog ondui-delijkheid over wie de leiding heeft. Bovendien ontbreekt het nogal eens aan inspirerend leiderschap.” Hillegersberg erkent dat er maar weinig mensen in de IT zijn die goed grote integratieprojecten kunnen leiden. “Het aantal managers dat hier ervaring mee heeft, is ook maar schaars.” Dat komt volgens hem mede omdat systeemintegratie te weinig ‘direct scoren’ is. Het is erg abstract al-lemaal, terwijl het veel moeilijker is dan een mooie website maken.” Volgens Hillegersberg is de in-crementele aanpak – het project opdelen in kleinere deelprojecten – aan te raden. De menselijke maat is inmiddels wel herontdekt, stelt Tolido, want echt grote implemen-tatieprojecten zijn verschrikkelijk moeilijk te managen. “Echt grote projecten vinden eigenlijk alleen bij de overheid plaats. Dat zegt natuur-lijk genoeg.”

Inkomsten versus kostenVolgens Van Hillegersberg is vaak niet duidelijk genoeg wat trajecten gaan opleveren en wat zij kosten. “Soms zijn projecten te ambitieus. Sommige bedrijven en branches weten hele duidelijke voordelen te behalen. Neem de auto-industrie. Een autoproducent heeft een complete elektronische marktplaats waar alle toeleveranciers op zijn

aangesloten. In de financiële sector is men heel ver met het integreren van betalingsverkeer, terwijl het digitaal factureren nu pas begint te komen.” Terwijl het over heel veel geld gaat, is het heel moeilijk om beslissingen te nemen over implementatieprojecten. “Soms is het echter handiger om de integratie niet te doen of in ieder geval in fasen”, zegt de hoogleraar. Tolido kan zich niet helemaal vinden in de woorden van Van Hillegersberg. “Het zou te mak-kelijk zijn om overal zomaar de stekker uit te trekken. Sommige zaken zijn ook gewoon noodzake-lijk met het oog op de toekomst. Bovendien wordt de waarde van IT-investeringen steeds duidelijker.”

Do’s Wees niet tevreden met de it-

afdeling. Kosten terugdringen is niet voldoende!

implementeer incrementeel Kom met tussentijdse resultaten

en vier (deel)successen Zorg er voor dat business en it

dichter tegen elkaar aanzitten. stuur je beste it’ers een jaartje naar de business!

Leg de eindgebruikers uit wat het einddoel is (zonder te vervallen in technische termen)

iT en business: verdiep je wat meer in elkaars werelden!

Dont’s Je nooit afvragen waarom je in-

tegreert en of je wel moet integreren schaf geen pakket aan voordat je

precies weet wat je van plan bent Maak goede afspraken over wie

de leiding heeft tijdens de imple-mentatie

sta niet toe dat er een wildgroei van applicaties ontstaat!

Foto: shironosov / istockphoto

McAfee en aanverwante merken zijn gedeponeerde handelsmerken van McAfee Inc. en/of dochtermaatschappijen in de VS en/of andere landen. Rood in combinatie met security is kenmerkend voor McAfee® merkproducten. Alle andere gedeponeerde en niet gedeponeerde handelsmerken in dit document zijn exclusief eigendom van de respectievelijke eigenaren. © 2008 McAfee, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Is uw IT omgeving effi cient beveiligd? En voldoet deze aan alle wet- en regelgeving? McAfee biedt antwoord op deze vragen tijdens een WEBINAR over RISK & COMPLIANCE op dinsdagochtend 27 januari. Schrijf u nu in voor deze online

informatie-ochtend op www.mcafee-events.nl

ELIMINEER KOSTEN,COMPLEXITEIT, EN RISICO.

EN EEN TEVEEL AAN LEVERANCIERS.

Broader Security • Lower Operating Costs • Greater Compliance

MEDIAPLANET THEMABIJLAGE E-BusInEss8

beveiliging looptachter technologie aanschaf minimaal een basisniveau van beveiliging aan, maar ook: maak eindgebruikers bewust van de risico’s die ze lopen. Zakendoen via het internet loopt via een tweeledig spoor. daarbij is volgens de deskundigen gezonde achterdocht een deugd. “Maar laat angst je niet overheersen.”

E-commerce: het lijkt gemak-kelijk en efficiënt. Maar onder de motorkap spelen tal

van veiligheidsissues. Van malware en phising tot aan het hacken van de computersystemen. Een honderd procent garantie van veiligheid van computersystemen is simpelweg niet

te geven, zeggen de deskundigen. “Het is als met het beveiligen van een huis. Je kunt niet garanderen dat de dief het huis niet binnenkomt”, aldus Henk Mirck, Master Security Information Technology. “Je kunt hooguit de dief zo vertragen dat hij óf een makkelijker prooi zoekt

óf zijn pakkans vergroot wordt.” Het vervelende daarbij is volgens hoogleraar Risk Management Jan van de Poel dat de beveiliger altijd achter de crimineel aanloopt. “Sinds mensenheugenis gaat het al zo. Een nieuwe technologie komt op, we adopteren deze technologie

Zorgwekkend...

‘medewerkers ziekenhuis snuffelen in zorgdossier eigen directeur’ Ictzorg.com, 13 november 2008

‘weer geblunder: gegevens miljoenen britten op straat’ elsevier.nl, 2 november 2008

‘Persoonsgegevens tegrabbel’ de Gelderlander,8 november 2008

‘Nutsbedrijven regelmatig gehackt’ webwereld, 11 november 2008

‘Hoe meer dossiers, hoe meer er lekt’bN/de Stem, 7 november 2008

‘mailbox Peter r. de vries gehackt’ Algemeen dagblad,7 februari 2007

achterdocht een deUgd

door ronald bruins

DISTRIBUTIE VAN NIEUWE VARIANTEN VAN MALWARE IN HET DERDE KWARTAAL VAN 2008

Adware 31,05%

Spyware 2,93%

59,53% Trojan

4,53% W

orm

1,69% O

verig

VERSCHILLENDE VORMEN VAN MALWARE

Hacking Tool

42,93%

44,73% PUP

10,96% Virus

0,45% Security Risk

0,59% D

ialer

massaal en vervolgens maken kwaadwillenden er misbruik van. Totdat het lek wordt gedicht. Voor het doorlopen van de cyclus moet je niet te bang zijn. Zo gaat het nu eenmaal. Ik vind het daarom des te moediger van minister Klink dat hij een eigen platform maakt voor het Elektonisch Patiënten Dossier. Dat is een eerste stap om een nieuwe technologie aanvaard te krijgen.”

onmogelijk? USB-sticks, sociale netwerken op in-ternet, flashdrives, maar ook mobiele telefoons met allerlei extra opslagmo-gelijkheden. Het lijkt bijna onmoge-lijk om het lekken van bedrijfsinfor-matie tegen te gaan. Voor je het weet zijn deze gegevens aan de andere kant van de wereld beland. De grootste risicofactor zijn wijzelf, constateert drs. Rainer Steger RE RA. “De mens als werknemer van het bedrijf gaat heel onverschillig met zijn gegevens om. De businesskant van het bedrijf kijkt naar IT. Zij moeten maar met de technische oplossing komen voor de beveiliging. Onderwijl kunnen medewerkers bijvoorbeeld zo een

USB-stick aankoppelen en daar de klantenlijst op kopiëren.” Ook aan de kant van de klanten is het bewustzijn over veiligheid laag, al begint die er langzamerhand te komen. “De cam-pagne ‘3x kloppen’ vind ik een goed voorbeeld”, zegt Renske Galema, regiodirecteur van McAfee. “Bedrij-ven en eindgebruikers hebben niet altijd het basisniveau aan beveiliging op hun pc zitten. Waaruit dat niveau bestaat? Minimaal een geüpdate virusscanner, een firewall en een programma dat pro-actief malware detecteert en verwijdert. Let wel: dat is een basisniveau. Eigenlijk ben je er dan nog niet. In een bedrijf denk ik verder nog aan autorisatie. Wie mag bij welke gegevens? Het is sowieso goed om de risico’s die je loopt op het netwerk in kaart te brengen.”

Op basis van een dergelijke risi-coanalyse (de security policy) kan een bedrijf bewuste keuzes maken. Welk risico ben ik bereid te lopen en welk risico niet? “Je weet zeker dat je niet alles kunt dichttimmeren”, vervolgt Galema. “Dat is te duur en zorgt voor te veel hinder voor de

CR

YPTO PROD

UC

T

APPROVED

CR

YPTO PROD

UC

T

NATONATOAPPROVED

CR

YPTO PROD

UC

T

9THEMABIJLAGE E-BusInEss MEDIAPLANET

DISTRIBUTIE VAN DETECTIE VAN MALWAREDOOR PANDALABS SOFTWARE

Adware 37,94%

28,7

0% T

roja

n

6,86% O

verig

5,45% Spyw

are

9,94%

Virus

11,56% Worm

business. Neem een gecalculeerd risico.” Frank Mulder, technisch di-recteur van Panda Security: “Kijk als eindgebruiker met wat voor website je van doen hebt. Heb je twijfel over de veiligheid van de verbinding met de site of de betrouwbaarheid van de site zelf, toets dan niet zomaar je creditcardgegevens in.” Een van de meest voorkomende manieren van

indringen van een computer is mo-menteel volgens Mulder malware die zich voordoet als anti-malware. “Uw pc is geïnfecteerd, roept een website dan. Zonder zich te realiseren dat het niet hun anti-malwareprogramma is, klikken mensen op de melding. De malware installeert zichzelf vervolgens.” Naast anti-malware met een pro-actieve scanner, een virus-

scanner en een firewall, raadt Mulder ook boerennuchterheid aan. “Let op wat er op je computer gebeurt. En vraag je af: Moet ik dit echt met een creditcard kopen? Of kan ik het alternatief, iDeal, gebruiken?” Wees gepast argwanend, vat Mirck samen. “Ik zie daar meteen een les voor be-drijven in. Als zij hun beveiliging op orde hebben, dan zal die argwanende consument eerder voor hen kiezen. Als ik weet dat bank X zijn zaakjes beter op orde heeft dan bank Y, dan is de stap gemakkelijk gezet. Veilig zijn levert zo een concurrentievoor-deel op.” oproep Maak gebruik van encryptie van harde schijven. Gebruik USB-sticks die zijn beveiligd met vingerafdruk-ken. En neem technologie die zich al heeft bewezen. Dat raadt Steger ondernemingen aan. Aansluitend doet Van de Poel een oproep voor het toepassen van zogeheten embedded security. “Bij de Franse bank Société Générale kon een handelaar in zijn eentje vijf miljard euro aan verliezen boeken. Bouw controles in het sy-

steem zodat hij dat soort bedragen niet kan verliezen. Die controles luiden alarm voordat de handelaar op de knop drukt.” Volgens Steger is het met de trend naar virtualisatie steeds minder makkelijk voor bedrijven om de beveiliging op orde te krijgen. “Vroeger had je één grote bedrijfsserver. Daarna kwamen er verschillende servers voor verschil-lende taken, bijvoorbeeld voor e-mail en voor CRM-software. Met virtualisatie komen de taken weer bij elkaar in één server, maar is het minder tastbaar waar de informatie nu eigenlijk precies staat.” Toch is de trend van virtualisatie niet te keren, aldus Steger. “Efficiëntie gaat nu eenmaal voor beveiliging, waardoor er complexere systemen ontstaan die onvoldoende in de hand zijn te houden.” Mulder voegt daar aan toe dat het internet eigenlijk een verou-derd systeem is dat uit zijn voegen barst. “Het is niet gebouwd voor het massaal downloaden van allerlei divx-bestanden en prachtige flas-hwebsites. En het SMTP-protocol voor e-mail is alleen bedoeld om simpele tekstberichten uit te wis-

selen. Met een beter protocol dat er feitelijk al is, zouden we spam-berichten heel goed kunnen tegen-gaan. Het lastige is dat iedereen de oude technologie gebruikt. We kunnen niet zomaar even opnieuw beginnen met het ontwerpen en implementeren van het internet- en het e-mailprotocol.”

Alle tips opgevolgd? Dan nog is de kluis te kraken. Maar toch, de inbreker die het moeilijk krijgt, gaat een deur verder. Tenminste, dat is de verwachting. Want waar het makkelijk scoren is, daar ligt de zwakste schakel. “Zorg daarbij wel dat de beveiliging van je bedrijfs-systemen pro-actief is ingericht”, voegt Galema eraan toe. “Eerder gebruikten ondernemingen alleen intrusion detection, waarmee je kon zien wie waar op je netwerk inbrak. Maar daarmee ben je er nog niet. De tweede generatie gaat over op prevention. Ik detecteer de inbreker en pak hem bij de kladden.” Pro-actief de bad guy aanpakken. En onderwijl gepast argwanend zijn. Alles voor een veiliger wereld.

Meer IT-auditors nodig

het belang van zekerheid over de kwaliteit van it neemt toe. niet alleen omdat it steeds bepalender is geworden voor de vitale bedrijfsprocessen, maar ook vanwege de hoge eisen aan transparantie, it-governance (goed ondernemingsbe-stuur) en compliance (voldoen aan weten regelgeving).

door deze ontwikkeling neemt de behoefte aan Register it-auditors (Re) toe, want als bedrijf krijg je pas echt zekerheid over je it door een onafhankelijke it-auditor een it-assuranceonderzoek uit te laten voeren. probleem is echter dat de beroepsgroep met 1.400 leden van de nederlandse orde van Register edp-auditors (noRea) en 500 aspirantleden eigenlijk al te klein is. uit de gegevens van de noRea blijkt vooral een tekort aan it-auditors bij (externe) audit- of accountancyfirma’s, terwijl het aantal it-auditors dat werkzaam is bij interne auditdiensten van grote ondernemingen voortdurend stijgt.

Foto: felixr / istockphoto

bron: panda security

MEDIAPLANET THEMABIJLAGE E-BusInEss10

‘die bubbel had nietsmet IT te maken’enkele oud-studenten van hem zijn de geschiedenisboeken ingegaan als oprichters van planet internet. Zelf staat hij onder meer aan de wieg van jaarlijks cbs-onderzoek over e-business. universitair hoofddocent harry bouwman ‘vreet’ it. “het multidisciplinaire, dat is pas interessant.”

Na de middelbare school koos Harry Bouwman (1953) voor een studie po-

litieke wetenschappen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Op die keuze kwam hij tijdens zijn studie eigenlijk al terug. “Ik weet helemaal niets van politicologie”, bekent Bouwman, die meer geïnteresseerd was in onderzoeksmethoden en sta-tistiek. “Ik was vooral geboeid door het onderzoek naar informatiege-drag van mensen. Dat vind ik nog steeds buitengewoon interessant en dynamisch.”

In de loop van zijn (wetenschap-pelijke) carrière is Bouwman meer en meer in de technologiehoek terechtgekomen. Hij is onder meer betrokken bij de jaarlijkse studie van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) over de digitale economie. De oorsprong daarvan ligt in een onderzoek dat Bouwman samen met het onderzoeksbureau Dialogic tien jaar geleden deed naar wat er nou interessant is voor de maatschappij aan e-commerce. “De samenleving wil ook gewoon weten wat nu de rol is van informatie- en communicatietechnologie. Nog altijd zijn er veel mensen die zich af-vragen waarom we ons druk zouden maken om ICT. Dat zijn de mensen die zeggen: je ziet overal computers, maar niet in de lijstjes over hogere productiviteit.” Die mensen zitten er naast, stelt Bouwman. “Als er

geen IT zou zijn, zou Rabobank geen 30.000 maar 300.000 werk-nemers tellen.”

Fascinerend vakKortom: Bouwman, die bij diverse universiteiten werkt en heeft gewerkt in binnen- en buitenland, zit helemaal op zijn plek bij de sectie ICT van de TU Delft. “Het is een fascinerend vak: er zijn altijd nieuwe toepassingen.” Bovendien verandert de precieze invulling van IT en e-business voortdurend. “Er wordt steeds meer gedistribueerd en e-business vindt meer en meer mobiel plaats. Dat maakt het pas echt dynamisch”, zegt Bouwman, die zich ook heeft gespecialiseerd in mobiele e-business. Maar moet je eigenlijk niet ook in de IT-business werkzaam zijn om over het vakge-bied te kunnen doceren? Nee, stelt Bouwman. “Ik ben betrokken bij fundamenteel én toegepast onder-zoek naar e-business.” Beide vormen van onderzoek zorgen volgens hem voor nieuwe toepassingen. “Het gaat bij e-business trouwens niet alleen

om IT, maar vooral ook om organi-satievraagstukken. Goed onderzoek naar e-business gaat samen met dis-ciplines als organisatiesociologie en economie. Dat multidisciplinaire, dat is pas interessant!”

cruxHoewel technologie bedrijven door-gaans goed ondersteunt, levert de implementatie ervan nog wel eens problemen op. Bij diensten en het gebruik van IT gaat het altijd om de samenwerking tussen hardware-, software-, telecom-, content- én serviceproviders. En daar zit volgens Bouwman, die ook bij TNO heeft gewerkt, de crux. “Hoe maak je die samenwerking mogelijk? Welke platforms gebruik je daarvoor? Je hebt altijd met meerdere partijen te maken.” Als voorbeeld haalt de universitair hoofddocent de moge-lijkheid tot digitale betalingen aan. “Hoeveel partijen zijn daar wel niet bij betrokken? Denk aan banken, platformoperators, mobiele opera-tors en ga zo maar door. E-business staat gelijk aan ontzettend veel com-plexiteit.” En dat maakt het nu juist zo interessant, meent Bouwman. “Of het nu gaat om de inzet van internet door het bedrijfsleven of de overheid: het is even boeiend. Zo houdt mijn groep zich bezig met bij-voorbeeld ICT-crisismanagement, het Elektronisch Patiënten Dossier en e-goverment. Waarom is het UWV niet in staat om voor een goed

informatiesysteem te zorgen? Dat soort dingen mag ik me afvragen.”

Planet InternetBouwman kan inmiddels bogen op een behoorlijke staat van dienst. Zijn colleges over internet en in-formatietechnologie hebben zelfs bewezen resultaat. “Planet Internet is opgericht door een aantal oud-studenten van me.” Planet Internet was een van de grootste internet-aanbieders van Nederland, voordat het werd overgenomen door KPN. Jaren daarvoor verdwenen overigens meer internetbedrijven van het to-neel, als gevolg van de internetbub-bel. Maar volgens Bouwman heeft dat helemaal niets te maken met het disfunctioneren van internet. “Die bubbel was hartstikke leuk en aardig, maar dat heeft niets te maken gehad met IT, maar vooral met de werking van de financiële markten. Sommige mensen dach-ten een slaatje te slaan uit internet en dat is verkeerd afgelopen. Maar de ontwikkeling van IT is altijd gestaag doorgegaan.” Dat geldt overigens ook voor de ontwikkeling van e-commerce. “Neem de feest-dagen. Steeds meer mensen kopen hun cadeautjes op internet.” De toekomst van het vakgebied staat in grote lijnen wel zo’n beetje vast, stelt Bouman. “E-business op zich is een trend. Het gaat maar één richting op: IT wordt steeds belangrijker voor de economie.”

‘e-bUsIness-lIefhebber’ harry boUwman

door dEnnis mEnsink

magic’s productset bestaat uit twee naadloos op elkaar aansluitende om-gevingen, te weten:

iboLT, een codevrij bedrijfsintegra-tiepakket dat naar wens aanpasbare en gestroomlijnde bedrijfsprocessen mogelijk maakt door deze te integreren voor verschillende applicaties, platfor-men en databases. ibolt vereenvoudigt het ontwerp-en integratieproces door bedrijfslogica te scheiden van integra-tietechnologie. door gebruik te maken van wizards, drag-and drop-opties en tabellen, kunnen gebruikers verbinding maken met bedrijfsapplicaties die zijn geïmplementeerd op een willekeurig hardwarebesturingssysteem of een willekeurige databasetechnologie.

En

uniPaaS, het uitgebreide applicatie-platform en de volgende generatie van de bekroonde edeveloper-serie. het is bovendien het eerste Ria (Rich internet application) en seap (saas-enabled application platform) ontwikkel- en deploymentplatform op de markt, waarbij één enkel ontwikkelparadigma automatisch alle cliënt- en server-partitionering afhandelt. unipaas is uniek in de markt en biedt bedrijven keuzevrijheid bij het implementeren en operationeel maken van hun applica-ties: full-client of web; on-premise of on-demand; software of software-as-a-service (saas); wereldwijd of lokaal.

tezamen een combinatie die significant lagere beheerskosten en terugverdien-tijd opleveren.

Implementaties: succes verzekerd?vijf tips om mislukkingen tevoorkomen.

bezint eer gij begint…definieer heldere doelstellingen, plan (tussentijdse) opleveringen en zorg voor executive sponsoring.

waar voor je geld krijgen…gebruik de business case niet alleen om budget los te krijgen,maar vooral om sturing te geven aan besluitvor-ming (bijvoorbeeld t.a.v. maatwerk) en succes (Roi) te meten.

maak keuzes en stel prioriteiten…liever steeds kleine stappen vooruit dan een kolossale mislukking.

Het blijft mensenwerk…elke implementatie heeft impact op mensen: werkzaamheden, compe-tenties en gevraagde vaardigheden veranderen. Vanaf dag 1 zijn verande-ringsmanagement, training en com-municatie daarom cruciaal.

een goed team is het halve werk…denk na over het team: gebruik uw beste mensen en selecteer de externe partij die het best bij u past (referenties, culturele fit, ervaringsniveau). besteed tijd en geld aan teambuilding.

succes is niet te verzekeren, maar wel te beïnvloeden. Voor meer informatie en tips: theo slaats, partner deloitte consulting: tslaats@deloitte.nl, 06-52672525

Ingezonden mededeling

Ingezonden mededeling

Het gaat bij e-business trouwens niet alleen om IT, maar vooral ook om organisatievraagstukken

Internet is hard op weg de lucht-vaartindustrie voorbij te streven in uitstoot van CO2 en andere giftige stoffen. Internet kan een stuk groe-ner. Door websites onder te brengen bij groene webhosts. Dat zijn hosting-bedrijven die effi ciënt met dataruimte en energiegebruik omspringen. Greenhost levert al jaren groene hostingpakketten. Een initiatief van Mart van Santen en Sacha van Geffen: “Wij waren al bezig voordat Al Gore het startsein gaf voor de grote groene golf. Daardoor zijn we de ontwikkelingen steeds net een stapje voor. De groene hype is handig, maar het idee dat we bewuster

met grondstoffen en energie moeten omspringen gaat verder dan de hype.” Veel groene internethosts doen wel aan compensatie van gebruikte energie, maar niet aan energiereductie. Niet erg groen dus. Ook zijn er hosts die hun groene internet optioneel

aanbieden, voor een kleine extra bijdrage van de klant. Een even fascinerende als vreemde constructie. Fascinerend omdat het een gewetensvraag wordt voor de klant: ‘Wil ik groen of goedkoop?’ Vreemd omdat groene hosting niet meer hoeft te kosten. Het uitgangspunt is dat je energie en dus geld bespaart. www.greenhost.nl

Internet net zo’n grote vervuiler als de luchtvaartindustrie. Dat kan duurzamer!

gggg gggg gggg ggggWWWWWWeeeeebbbbbbhhhhhhooooosssssttttttiiiiiinnnnngggggg DDDDDDiiiiiiggggggiiiiiittttttaaaaaaaaaallllll KKKKKKaaaaannnnnttttttoooooooooorrrrr MMMMMMaaaaannnnnaaaaaggggggeeeeedddddd HHHHHHooooosssssttttttiiiiiinnnnngggggg VVVVVViiiiiirrrrrttttttuuuuuaaaaallllll DDDDDDeeeeeddddddiiiiiicccccaaaaatttttteeeeedddddd SSSSSSeeeeerrrrrvvvvveeeeerrrrrsssss

e

mo

V

aanbieden voo

11THEMABIJLAGE E-BusInEss MEDIAPLANET

uitmaakt van de bedrijfsstrategie. De toenemende vraag naar compu-terkracht en opslagcapaciteit neemt de behoefte aan stroom en koeling in het datacentrum echter toe. Toch zijn er verschillende manieren om het energieverbruik te beperken en datacenters groener te maken.

5. Storage-virtualisatie / SoSHet bedrijfsleven raakt er meer en meer van overtuigd dat de huidige manier van dataopslag erg inefficiënt is, met een lage gebruiksintensiteit, teveel dubbele kopieën van infor-matie, lage toegangssnelheden, beperkte zoekmogelijkheden en slechte migratie. Het daadwerkelijke gebruik van de storage-capaciteit is minder dan 30 procent. Bovendien raadplegen we 70 procent van de data die ouder is dan zestig dagen maar zelden. Om tegemoet te komen aan de veranderende eisen ontstaan nieuwe storage-infrastructuren.

Storage-virtualisatie, ofwel een logische en abstracte weergave van fysieke opslagcomponenten, is in opkomst. Het biedt gebruikers toegang tot data zonder dat zij zich hoeven te realiseren waar en hoe de opslag van data fysiek is geregeld. Services Oriented Storage (SOS) lijkt de noodzakelijke toevoeging aan een servicegeoriënteerde architectuur (SOA) om het datacenter van de toekomst te creëren.

6. ArchiveringVanwege toegenomen wet- en regelgeving (compliance) moeten bedrijven data langer bewaren. Tegelijkertijd slinken de budgetten en de ICT-afdeling moet meer doen met minder middelen. Dit bevordert virtualisatie, intensiever gebruik van apparatuur en het uitsluiten van overbodige informatie door duplica-tie tegen te gaan. Maar het bevordert ook de behoefte aan archiveringsop-

lossingen, zodat organisaties minder ‘productiedata’ opslaan. Archiveren van data vermindert immers de zo-genoemde ‘actieve informatie’. Deze ontwikkeling vraagt om nieuwe, schaalbare archiveringsystemen.

7. outsourcing en centralisatieMeer en meer bedrijven brengen hun datacenters extern onder. Outsour-cing dus. De grootste outsourcing-golf is achter de rug, maar in economisch zware tijden focussen organisaties op waar zij goed in zijn en de rest – zoals het beheren van da-tacenters – besteden zij uit. Op deze manier vindt vaak ook centralisatie van IT plaats. In 2009 gaan we weer even terug in de tijd.

Bronnen:Peter van Leest (Citrix Systems),Hitachi, Computable

Gezocht:extreme flexibiliteitbedrijfsprocessen én dataopslag vragen om flexibiliteit van de it, die nooit een obstakel mag vormen bij ver-anderingen in de bedrijfsvoering. en als het even kan, vergroent de it-afdeling ook nog. de belangrijkste busi-nessgerelateerde it-trends op een rij.

door dEnnis mEnsink

1. FlexibiliteitDe wereld om ons heen verandert. Werknemers moeten tegenwoordig overal en altijd kunnen werken. Die trend heeft zijn weerslag op de ach-terkant van IT-systemen, die volgens veel mensen uit het vakgebied om virtualisatie vraagt. Virtualisatie wil kortweg zeggen: het gebruik van een systeem of proces loskoppelen van de fysieke eigenschappen. In een niet-virtuele situatie bepalen fysieke kenmerken zoals locatie en omvang wat je met een opslagsysteem kunt bereiken; in een virtuele omgeving is dat verband doorgesneden, door-dat er een softwarelaag tussen is geplaatst. Internet is feitelijk de enige randvoorwaarde om in een gevirtua-liseerde omgeving te kunnen werken. En daardoor kan de IT-afdeling flexibel inspelen op de veranderende behoefte aan de businesskant. Dat wordt wel aangeduid met de term business agility.

2. businesscontinuïteitDe hele infrastructuur van het da-tacenter – de servers, de applicaties, de desktops én de opslag – is te virtualiseren. Datacenters zijn daar-door altijd toegankelijk, zodat de businesscontinuïteit is gewaarborgd.

Dat is dan ook waar veel grote orga-nisaties mee bezig zijn. Zij moeten al-tijd een werkend scenario hebben als zich problemen voordoen. Zowel de applicaties als de bijbehorende data moeten dan ontsluitbaar zijn uit het datacenter. En dat kan in een gevir-tualiseerde omgeving. Virtualisatie is om die reden dus ook interessant als het gaat om veiligheid.

3. datamobiliteitDoor de behoefte aan continue beschikbaarheid van applicaties en informatie moeten bedrijven dus in staat zijn data snel te verplaatsen. Veel software gebruikt hiervoor veel processorcapaciteit, waardoor appli-caties trager worden. Dat probleem wordt groter naarmate datavolumes stijgen. De behoefte aan een op-slagsysteem dat data verplaatst via glasvezelverbindingen en geen beslag legt op processorcapaciteit, neemt hierdoor toe.

4. vergroenenGrote bedrijven stellen concrete doelen voor het reduceren van hun CO2-uitstoot. Niet alleen om de overheid te vriend te houden, maar omdat maatschappelijk verantwoord ondernemen meer en meer onderdeel

Foto: spxchrome / istockphotoFoto: francisblack / istockphoto

Deze aanbiedingen zijn verkrijgbaar bij de volgende HP Preferred Partner:

Max ICT is ICT totaalaanbieder richting de zakelijke MKB markt & professionele consument.

013 - 577 45 74 www.maxict.nl

©2008 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Alle rechten voorbehouden. Producten zijn afhankelijk van beschikbaarheid. Prijzen gelden alleen voor de beschreven specifi caties, zijn verkoopadviesprijzen, zijn correct op het moment van publicatie, veranderen geregeld en kunnen zonder vooraankondiging worden gewijzigd. Prijs-, druk- en zetfouten voorbehouden. Het is mogelijk dat de gefotografeerde producten niet overeen komen met de omschrijving. Alle rechten voorbehouden. Deze actie loopt van 15 december 2008 t/m 31 december 2008 en geldt zolang de voorraad strekt. OP=OP. Max E-bizz Solutions V.O.F., Maldenhof 1, 5045 KM Tilburg, Tel. (013) 57 74 574, www.maxict.nl

HP raadt Windows Vista® Business aan

Eindejaarsaanbiedingen!HP pakt uit met Last Minute Deals. Wees er snel bij en profi teer nog even ‘last minute’ van deze super aanbiedingen van HP, want Op=Op!

incl. BTW 609,-

HP COMPAQ dx2400MINITOWER PCBestelnr: BKV294ET1

• Intel® PentiumTM dual-core Processor E2200• Legitieme Windows Vista® Business • 2 GB DDR2 geheugen • 250 GB vaste schijf• Incl. HP L1908w 19-inch breedbeeld LCD-monitor (GP536AT)

885,-

HP COMPAQ 6730bNOTEBOOK PCBestelnr: BGB988ET3/BGB988ET4

incl. BTW

• Intel® CoreTM 2 Duo Processor P8400• Legitieme Windows Vista® Business • 2 GB DDR2 geheugen • 250 GB vaste schijf• 15,4-inch WXGA breedbeeldscherm• Incl. HP Basic Docking Station (KP080AT) t.w.v. 129,-

369,- incl. BTW

HP 2133 MINI-NOTE PCBestelnr: FU349EA#ABH

• VIA C7® M ULV Processor• Legitieme Windows Vista® Business• Afmetingen (b x d x h) 3,3 (voorzijde) x 27 x 16,5 cm• 2 GB DDR2 geheugen• 120 GB vaste schijf

CADEAU

VAN HP!

Mobiel zaken doen met ‘s werelds kleinste volwassen

notebook. Dat kan nu met deze zakelijke bundel!

De Medion Akoya Mini is een volwassen krachtpat-

ser in het klein en daarom uiterst geschikt om

mobiel mee te werken. Wat razendsnel gaat met het

Mobiel Internetabonnement, de Dongel en het Inter-

net Veiligheidspakket van KPN. Kortom een slimme

totaaloplossing voor grote ondernemers zoals u!

Nu verkrijgbaar bij KPN Business Centers en business partners van KPN

ENORMZAKELIJK

G A V O O R E E N A D R E S B I J U I N D E B U U R T N A A R D E K P N S T O R E L O C A T O R O P W W W . K P N . C O M / K P N / S H O W / I D = 3 1 2 9 1 0

13THEMABIJLAGE E-BusInEss MEDIAPLANET

chatten of maIlen?

klantenservice nieuwe stijleen klant met een vraag of bestelling nam vroeger de gouden gids en telefoon ter hand. We bellen nog steeds, maar daar stopt meteen de vergelijking. Rhett oudkerk pool (branchevereniging ict~office) en bart ensink (innovadis) over klantenservice anno 2008 (en daarna).

door koos plEgt

Hoe optimaliseer je deklantenservice via de website?

Oudkerk Pool: “Vroeger maakten we altijd een driedeling in de markt: het transactiestuk, het contentstuk en interactiestuk. Dat laatste gedeelte is enorm toegenomen. Mensen wil-len ondersteuning en interactiviteit. Daarmee kom je op het terrein van resolution progress, het effectief oplos-sen van alle vragen van de klant.”

Ensink: “E-mail moet meteen naar de goede personen. Via deelmenu’s en keuzemogelijkheden zorg je er voor dat het niet in een grote bak te-rechtkomt die daarna uitgezocht moet worden. Daarin is in een bedrijf nog veel winst te halen.”

Oudkerk Pool: “Telefonie is tradi-tioneel een kostbaar medium omdat er elke dag een piekmoment is waar-voor je voldoende mensen moet heb-ben en je geen ongetrainde mensen aan de telefoon kunt zetten. E-mail daarentegen is asynchroon te beant-woorden, maar ook weer lastiger. Je moet immers de vraag wel direct be-

grijpen. De ervaring is dat je mensen het beste zelf kunt sturen met web-formulieren. Als je dat toch al doet, koppel je het aan een antwoordenda-tabase.”

Ensink: “Ik denk dat usability een rol speelt. Je moet op de website snel iets kunnen vinden. En het klinkt logisch, maar accurate informatie lijkt me een eerste vereiste. Die moet kloppen, anders bezorg je jezelf ber-gen werk. Verder zijn er nog directe belmogelijkheden via internet, de mogelijkheid tot chatten en een ‘bel-me-direct-terug-knop’, een knop die bedrijven vaak vergeten.”

Is chatten met klanten deuitkomst?

Ensink: “Klantenservice hangt als een deken om e-commerce heen. Als iedereen gewend is aan e-mail en te-lefoon moet je je afvragen of chat zo-maar ingevoerd kan worden. Niet alles hoeft binnen een website, maar chat gaat wel heel gewoon worden in

de toekomst. Al kan de toekomst op internet ‘over twee maanden’ beteke-nen, maar ook ‘over tien jaar’.”

Oudkerk Pool: “Wat je veel ziet, is shopping cart abandonment of het niet helemaal afronden van het invullen van formulieren. Je kunt tegenwoor-dig met een chatwindow werken, waarmee je een dialoog kunt starten met iemand in het contact center. Een voorbeeld: ik woon in een vrij nieuwe wijk in Almere waarvan de postcode nog niet overal bekend is. Als ik daardoor een bestelling niet kan plaatsen, kan ik dat meteen laten weten. De medewerker denkt met je mee.”

Zijn bedrijven bereid om debenodigde veranderingen doorte voeren?

Ensink: “Je moet een flexibel sy-steem hebben, kunnen communice-ren met je backoffice op basis van xml-mogelijkheden. Mensen waar we mee werken, willen geen systeem dat in een serverruimte op slot staat. Het moet koppelbaar zijn met alles, met de telefooncentrale, met de web-site.”

Oudkerk Pool: “Bedrijven doen veel moeite om traffic te genereren, maar vaak veel minder om de klant te helpen. Ook de bereidheid om te experimenteren is gigantisch laag. Dat vind ik heel raar. De toeganke-lijkheid voor de gewone consument is vaak slecht. Ik begrijp dat zoiets als chatten met klanten lastig te organi-seren is, maar vergelijk het met een gewone verkoop. In de showroom van een autodealer staat toch ook een verkoper?”

de ‘s’ van secureVirussen, wormen, trojaanse paarden, spam, hoax. op talloze manieren proberen kwaadwil-lenden via internet in onze computersystemen binnen te dringen. Virusscanners, firewalls en programma’s tegen spyware bieden bescherming, maar je moet zelf ook altijd blijven opletten. hoe gaan zakelijke internetters met digitale beveiliging om?

door dEnnis mEnsink

Rowena Pietersen (29),HR-manager:

‘bij internetbankieren let ik wel driedubbel op’

“In mijn functie zit ik veel achter de computer. Onze ICT-afdeling heeft alles goed beschermd. Er zijn

bepaalde voorschriften voor inter-net- en e-mailgebruik waar iedereen zich aan moet houden. Een firewall controleert ook het mailverkeer. De meeste ‘normale’ websites kan ik gewoon bezoeken, maar ik kan niet op alle sites. De ICT-afdeling houdt alles om veiligheidsredenen in de gaten. Als ik thuis mijn e-mail wil uitlezen, dan kan dit via webmail

met wachtwoord. Ik heb verschil-lende wachtwoorden, maar ook niet overdreven veel, dus ik onthoud ze gewoon.

Privé ben ik niet zo’n actieve inter-netgebruiker. Eigenlijk kom ik alleen op de populaire websites. Met mijn creditcard koop ik alleen vliegtickets en vakanties. Bij internetbankieren

Pedro van der HeuvelSupermarktmanager

Sander BrinkFunctioneel Beheerder

Rowena PietersenHR-manager

let ik wel driedubbel op wat ik doe. Ik kijk altijd of er staat: ‘Controleer of het webadres van de volgende pagina begint met…’.”

Sander Brink (31),functioneel beheerder:

‘als ik wegloop, druk ik op control-alt-delete’

“Als ik eenmaal ben ingelogd op mijn computer ben ik geautoriseerd om in vijftig verschillende systemen te komen. Voor ongeveer vijftien daarvan heb ik een wachtwoord nodig, zodat iemand niet onder mijn

gebruikersnaam kan inloggen. Maar ik heb natuurlijk niet vijftien verschil-lende wachtwoorden. We hebben de regel dat je op Control-Alt-Delete drukt als je van je werkplek af gaat, zodat de computer gelockt wordt. Als je even naar de printer moet, hoeft dat niet, maar als je een kopje koffie gaat halen moet je je computer wel zo achterlaten dat niemand bij je gegevens kan.

We hebben op kantoor best veel last van spam. Dat is bijna niet tegen te houden. Ik voeg spamadressen altijd toe aan de lijst ‘geblokkeerd’, zodat ik er geen last meer van heb. Thuis doe ik dat ook. Als ik iets wil kopen op internet? Dan kijk ik altijd of er in de adresbalk ‘https’ staat – met de ‘s’ van ‘secure’.”

Pedro van den Heuvel (31),supermarktmanager:

‘die wachtwoorden schrijf ik wel op’

“De organisatie timmert alles dicht, dus ik hoef eigenlijk amper rekening te houden met de beveiliging van internet. We kunnen alleen die websites bezoeken die voor ons werk handig of nodig zijn. Ik kan bijvoorbeeld niet op Hotmail, puur uit veiligheidsoverwegingen. Verder heb ik voor alles een wachtwoord: om in te loggen op de computer, voor mijn e-mail, voor de site waarop ik de cijfers kan bekijken. Ik geloof dat ik er wel twaalf heb. Die wachtwoorden heb ik wel ergens opgeschreven, want die onthoud je natuurlijk nooit allemaal. Het zijn overigens allemaal sterke wachtwoorden. Oftewel: je moet minimaal een hoofdletter en een cijfer gebruiken en ze moeten een bepaalde lengte hebben. Privé heb ik alles uiteraard niet zo streng beveiligd als op het werk. Ik kom vooral op de bekende websites. Als ik iets koop via internet – wat trouwens niet zo vaak voorkomt – dan durf ik mijn creditcardgegevens wel in te toetsen.”

Foto: Kahuna

Foto’s: sander Kwakernaak de IcT-afdeling houdt alles om veiligheids-redenen in de gaten

Foto: francisblack / istockphoto

VMware Authorised Hosting Provider

experts in virtualisatie

Nxs Internet BV is gevestigd in Amsterdam en is een van de grotere zelfstandige dienstverleners op de Nederlandse hostingmarkt. Het bedrijf biedt internetservices aan, variërend van domeinregistraties tot virtuele-, colocated-, streaming- en managed dedicated serverhosting. Met meer dan acht jaar ervaring in de Nederlandse hostingmarkt is Nxs Internet een gerenommeerde dienstverlener die continu hoog scoort in klanttevredenheid. Naast een brede en diepgaande kennis en ervaring beschikt Nxs Internet ook over een duidelijke visie op de ontwikkelingen in de hostingmarkt. Zowel grote als kleine bedrijven vinden in Nxs Internet een transparante, toegankelijke en stabiele partner voor hun hostingvraagstukken.

N xs I nte r n e t B V | K a b e l we g 3 7 , 1 0 1 4 B A A m s te rd a m | w w w. n xs . n l | i n fo @ n xs. n l | T 0 2 0 - 4 6 8 8 0 7 1 | F 0 2 0 - 4 6 8 8 2 3 6

CITRIX DELIVERS.Thinking green IT?

Citrix Systems, Inc. (Nasdaq:

CTXS) is wereldwijd marktleider

en de meest vertrouwde naam

op het gebied van Application

Delivery Infrastructure. Meer dan

215.000 organisaties wereldwijd

vertrouwen op Citrix om elke

gebruiker optimaal toegang te

bieden tot elke applicatie.

www.citrix.nl

15THEMABIJLAGE E-BusInEss MEDIAPLANET

IcT brengtdienstverleningop hoger plan

datacenter kan véél en véél groener

organisatieverandering gaat veelal gepaard met verdere automatisering van de bedrijfsprocessen. niet zelden zijn er externe experts bij betrokken om uiteindelijk te komen tot verbeterde dienstverlening. donorregister (sogeti) en Kramp (ibM) kunnen daarover meepraten.

een conventioneel datacentrum gebruikt 35 tot 50 procent van de elektriciteit voor koeling, becijferde it-onderzoeksbureau gartner. dat percentage kan en moet omlaag, vindt greg schulz van storageio.

‘registreren is veelmakkelijker geworden’

In de Tweede Kamer vond in 2005 een debat plaats waarin werd gehamerd op een vermeer-

dering van het aantal mensen dat was geregistreerd als donor. Tot die tijd bestonden er alleen papieren re-gistraties. Daar moest verandering in komen, stelden bepaalde politici. Het Donorregister was het daar helemaal mee eens. De organisatie, onderdeel van CIBG, wat weer onderdeel is van het ministerie van Volkgezondheid Welzijn & Sport (VWS), besloot de ideeën over digitalisering ten uitvoer te brengen. “We hebben een systeem én een bijbehorende website gebouwd in samenwerking met externe specia-listen die bij ons in Kerkrade kwamen zitten. Iedereen droeg ideeën aan, dat werkte perfect”, zegt Rob Zeguers, hoofd van het Donorregister.

Sinds 5 november 2007 is de nieuwe website van het Donorregister in de lucht. “Het revolutionaire van de website is dat je je met behulp van DigiD kunt registreren als donor of wijzigingen in je dossier kunt door-voeren”, zegt Zeguers. De digitale versie van het donorformulier is nog steeds een nieuw instrument waarvan niet iedereen het bestaan kent. Inmiddels hebben niettemin 7.500 jongeren van achttien jaar zich dit jaar al digitaal aangemeld en de toekomst ziet er rooskleurig uit. “We verwachten dat mensen zich sneller zullen registreren omdat we het gemakkelijker maken. Voorheen kostte registratie relatief veel moeite. Je moest eerst een formulier opvra-gen, het dan invullen en vervolgens op de post doen. Als iemand over het onderwerp nadenkt, moet hij de kans hebben zich op dát moment te registreren.” Dankzij de interactieve website is communiceren met het Donorregister gemakkelijker ge-worden. Zeguers: “We krijgen meer emails, die we op maat afhandelen. De kwaliteit van de dienstverlening gaat dus omhoog.”

‘we hebbenproductspecialisten gekregen’

Kramp is een van de grootste leveranciers van machi-neonderdelen voor de

agrarische sector ter wereld. Het van oorsprong Nederlandse bedrijf levert onderdelen in vrijwel alle landen in West-Europa aan dealerorganisaties, die vervolgens verkopen aan de individuele agrariërs. De dienstver-lening is de afgelopen jaren nogal veranderd. Lang geleden deden de dealers bestellingen via de telefoon, vervolgens vergemakkelijkte de fax het bestelproces en inmiddels is alles geautomatiseerd. “We zijn drie, vier jaar geleden overgegaan op Websp-here”, vertelt Hans Scholten, financi-eel directeur bij Kramp. “Sindsdien communiceren wij onze producten, de uitleg erbij én de prijs digitaal naar onze klanten. Die hebben vervolgens de mogelijkheid om direct orders te plaatsen.”

Recent is Kramp overgegaan op de meest recente versie van Websphere, waarin alle 350.000 productnum-mers zijn opgenomen. Overigens komen orders van agrariërs via dealers – steeds meer boeren werken professioneel met internet – ook di-rect bij Kramp terecht. Voordeel van het digitale systeem ten opzichte van de papieren catalogi, waar Kramp overigens ook nog steeds mee werkt, is dat hij altijd up-to-date is. “Onze strategische doelstelling is zo veel mogelijk toegevoegde waarde leve-ren. Dat lukt ons met dit systeem.”In Nederland komt inmiddels zeven-tig procent van de orders via internet binnen. De gehele verandering heeft niet geleid tot afname van het aantal arbeidsplaatsen, maar tot verbetering van de kwaliteit van de dienstverle-ning. “Zij die vroeger de telefoon opnamen en de orders inklopten zijn nu productspecialist geworden. Ze hebben nu meer tijd om de klant te woord te staan. Omdat ook de inhoudelijke kennis is toegenomen kunnen we betere service verlenen.”

In het beste geval kan het percentage elektriciteit dat datacenters gebruiken naar 15 procent, blijkt uit onderzoek dat Gartner naar datacenters deed.

“Bijna alle datacenters verspillen een hoop energie door-dat ze inefficiënte koelsystemen gebruiken”, aldus Greg Schulz, senior analist en oprichter van StorageIO. En het einde van dat inefficiënte gebruik van energie is nog niet in zicht. Dat komt doordat bedrijven afhankelijker zijn van hun IT om groei mogelijk te maken. Schulz: “En als er dan besparingen worden geboekt, verdwijnen die als sneeuw voor de zon omdat het datacenter blijft groeien.” Die groei van energieverbruik behelst volgens

Schulz ongeveer 12 tot 25 procent per jaar, afhankelijk van de grootte en het type datacenter. De grootste ener-gieslurper is koeling, op de voet gevolgd door de energie voor de servers zelf en het verbruik voor de opslag en de netwerken. “De focus bij bedrijven ligt nu vooral op het aanpakken van het energieverbruik van koeling en het verbruik van de servers. Maar daar moet veel werk voor worden verzet, terwijl het realiseren van een besparing op energie voor opslag makkelijker is.”

bijproduct Warmte weghalen bij de servers. Dat vergt de meeste energie, beschouwt Schulz. “Het is een bijproduct.” Hoe efficiënter een server kan opereren, hoe beter het is voor zijn energieverbruik. Die verbetering begint bij een ana-

lyse van het energieverbruik in het datacenter. Waar gaat welke energie naartoe? Hoe effectief is de koeling? Hoe effectief zijn de servers, de opslag en de netwerken? De eerste mogelijkheid die daaruit vaak naar voren komt, is volgens Schulz het inzetten van een slim koelingsysteem. Dat systeem koelt alleen als het strikt noodzakelijk is en dat ook nog eens dicht bij de bron van de warmte. Als tweede quick win noemt Schultz koeling op basis van vloeistof of gas, in plaats van luchtkoeling. De Amerikaan raadt daarnaast aan de apparatuur zo neer te zetten dat er één gangpad ontstaat voor warme lucht en één voor koude lucht. Vervolgens is de koude lucht zo te sturen dat hij dicht bij de warmtebron terechtkomt. “Speciale systemen zien bij welke apparatuur zich snel stijgende temperaturen voordoen en gebruiken de koude precies daar waar het nodig is.”

onder de loep Spend money to save money. Dat is het adagium van Schulz. “Investeer in nieuwe servers, opslagcapaciteit en netwerkapparatuur. Dat loont. Deze hebben vaak systemen die slim omgaan met het energieverbruik. Dat heet ‘intelligent power management’.” Toch hoeft de oplossing niet altijd te worden gezocht in dure syste-men, voegt Schultz daar meteen aan toe. “Analyseren van het energieverbruik is een eerste stap waar al veel besparingen uit voortkomen. Simpel de koeling slim-mer gebruiken, doet al heel veel.” Wat geavanceerder is meerdere systemen door middel van virtualisatie onder-brengen op minder servers. Daardoor kunnen bedrijven (en datacenters) af met minder servers. Ook dat kan een ‘groener’ datacenter opleveren. Want dat datacenters groener mogen of misschien wel moeten, is Schulz wel duidelijk. “Er is zoveel winst te halen, dat bedrijven het zich niet kunnen permitteren om het datacenter niet scherp onder de loep te nemen.”

door dEnnis mEnsink

door ronald bruins

sneller, beter &klantvrIendelijker

QUIck wIns vooral In koelIngFoto: dny59 / istockphoto Foto: spxchrome / istockphoto Foto’s: istockphoto

bijna alle datacenters verspillen een hoop energie doordat ze inefficiën-te koelsystemen gebruiken

Bitbrains kan vanaf haar eigen on-demand hosting platform binnen een zeer korte

doorlooptijd een hosting omgeving voor uw internet applicatie realiseren. Ons team

van architecten en engineers helpt u bij het maken van een ontwerp dat aansluit

op uw business- en security requirements. En op uw budget. Zowel voor legacy

systemen als voor systemen die gebruik maken van cutting edge technologieen

vinden wij een passende oplossing.

U kunt uw hosting omgeving afnemen op subscriptiebasis. Met een opzegtermijn

van een maand blijft u hierbij flexibel. Indien u meer of minder capaciteit nodig heeft

dan regelen wij dit voor u op basis van een telefoontje. U betaalt voor de capaciteit

die u daadwerkelijk nodig heeft en afneemt. Indien gewenst zijn additionele test- of

acceptatieomgevingen op afroep beschikbaar voor uw projectteam.

Ons support team kan zorgdragen voor de continue monitoring van uw omgeving,

voor een rimpelloze invoering van nieuwe applicaties en voor het oplossen van

eventuele problemen binnen uw omgeving. Met deze managed hosting heeft u

één aanspreekpunt voor uw internet dienstverlening en nemen wij u alle zorgen uit

handen.

Bitbrains doet bijzondere projecten voor toonaangevende bedrijven.

Onze klanten zijn leidende bedrijven, onder meer in de financiële- en overheidssec-

tor. Bitbrains beseft het strategische belang van een goed functionerende hosting

omgeving voor haar klanten. Onze klanten waarderen dat Bitbrains technologische

oplossingen levert die werken.

Geïnteresseerd in een kennismaking?

Bel Gjalt van Rutten op 020-3162610 of neem contact op via info@bitbrains.nl

Een hostingomgeving die u kansen biedt.Dat is wat wijleveren.

Bitbrains wil technologie die werkt.

Dus dat is wat wij doen.