OCF2.0. MVO loont |lunchbijeenkomst Provincie Gelderland 14 december 2012 1

Verslag lunchbijeenkomst Huis der Provincie 14 december 2012 De serie duurzaam ontbijt 2012 werd afgesloten met een lunchbijeenkomst in het Huis der Provincie. Jan Jonker van de Radboud Universiteit Nijmegen heette de aanwezigen welkom. Na hem nam Moniek Kamm van het COS Gelderland het over met een korte terugblik op de zeven ondernemersontbijten die er sinds 10 oktober j.l. in Gelderland hebben plaats gevonden. Een goed gevulde zaal was getuige van de presentatie van Mevrouw Annemieke Traag, Gedeputeerde van Provincie Gelderland voor milieubeleid, klimaat, energie en innovatie. Traag sprak in de prachtige Zuidgalerij haar ambitie uit voor een energieneutraal Gelderland. “We willen koploper zijn in energietransitie, maar dat wil natuurlijk elke provincie.” Het streven is om in 2050 volledig energieneutraal te zijn. Dat betekent dat alle fossiele brandstoffen door schone, betaalbare en hernieuwbare energie vervangen moeten zijn. “Waar in 2012 een basis werd gelegd, daar wordt 2013 het jaar van de slagkracht”, vertelt Traag. De taken van de provincie bestonden dit jaar onder andere uit de ontwikkeling van een financieringsinstrumentarium en het opbouwen en onderhouden van een goed netwerk. In 2013 zijn effectiviteit en efficiëntie kernwoorden. Werkgelegenheid en samenwerking staan hierbij hoog op de agenda. De provincie zal de procesregie op zich nemen. Kennis en toepassing daarentegen ligt bij de ondernemers. De provincie zit als een spin in het web en stelt zich drie taken den doel: fysieke ruimte bieden, voorwaarden scheppen en zelf doen. De sheets van de presentatie kunt u downloaden via http://www.gelderland.nl/Documenten/Themas/Milieu_Klimaat_en_Water/Energietransitie/Programmaplan_Energietransitie_desktop_android.pdf Na de koffiepauze gingen alle aanwezigen in kleine groepjes aan de slag met vijf vragen. Hiernonder volgt een impressie van de gesprekken in de subgroepen.

OCF2.0. MVO loont |lunchbijeenkomst Provincie Gelderland 14 december 2012 2

Op welk terrein / welke terreinen kunnen MKB en provincie samenwerken op weg naar duurzame innovatie? Hoe? Welke sectoren? Een eerste opmerking was ‘alles!’. Dit werd echter snel genuanceerd. De provincie moet er vooral zijn voor trainingen en kennisoverdracht. De provincie organiseert misschien te weinig bijeenkomsten voor ondernemers (met betrekking tot duurzaamheid). De provincie heeft meer capaciteit dan gemeentes. Ondernemers benadrukken dat de provincie de partij is die kennis moet (laten) verzamelen en verspreiden. Daarnaast kunnen bedrijven individueel niet of moeilijk de hele keten verduurzamen. De provincie kan hierin een rol spelen. De gemeente kan een bemiddelaar/tussenschakel zijn tussen de ondernemer en de provincie. De overheid zou eigenlijk naar voren moeten treden in plaats van zich terugtrekken, zeker met betrekking tot kennisoverdracht. Aan de andere kant staat de gemeente dichterbij de ondernemer (de overheid daalt van de regering via de provincies en gemeenten af naar de ondernemer). Het is soms lastig om te bepalen welke overheid wat doet. Er is te weinig transparantie, zodat ondernemers niet weten waar ze naar toe moeten met hun specifieke vragen en/of problemen. De meningen zijn verdeeld over het feit of de overheid zich nu juist wel of niet verder terugtrekt. Een probleem van innoveren is dat het lastig is om de waarde van kennis te beschermen. Als je een idee of innovatie aan iemand anders vertelt, is je idee of innovatie en de waarde weg. Iemand anders merkte hierover op dat dit niet zozeer gezien moet worden als ‘weggeven’ van kennis, maar als het delen ervan (cocreatie). Een groep vond deze vraag is te beperkt: Naast MKB en Provincie zal ook de burger moeten worden betrokken bij de samenwerking. Bedrijven staan dichtbij hun klanten (veelal burgers) en zijn de schakel tussen de maatschappij en de overheid. Als je kijkt naar op welk terrein er tot nu toe wordt samengewerkt, dan valt op dat de overheid zichtbaar kiest voor energie. Terwijl de ‘hoe’ vraag wordt beantwoordt met samenwerking. Als men het heeft over ‘duurzame innovatie creëren’ is dus energiebesparing vaak het onderwerp en wordt dit getracht te bereiken door samenwerking te versterken. Daarnaast zou er meer aandacht moeten zijn voor duurzame samenwerking. Samenwerking op sociaal vlak kan fungeren als bindmiddel in allerhande innovaties. Nederland heeft vele relevante internationale contacten en kan goed schakelen tussen partijen. Hierin ligt een enorm potentieel. Het netwerken en samenwerken op een duurzame manier zou een grotere rol moeten spelen in het beleid van de overheid. Duurzame samenwerking zou naast een manier waarop, ook een doel op zichzelf moeten zijn. Hoe ziet u de rol van de (regionale) overheid? De overheid moet faciliteren en stimuleren. De overheid is een verbindende partner waarvan de rol kan verschillen per onderwerp. De overheid wil in samenwerking graag (als regisseur) het proces begeleiden, maar kan eigenlijk alleen maar straffen en belonen d.m.v. belastingen en subsidies. Hiermee neemt de overheid een faciliterende rol aan, omdat het dan voornamelijk gaat om geld geven en nemen. In samenwerking zou de overheid de procesbegeleidende taak over moeten laten aan partijen die hier verstand van hebben. De overheid moet doelgericht en proactief op zoek naar partners die voor hen die samenwerking, met als doel duurzame innovatie, faciliteren en het inhoudelijke proces kunnen regisseren. De rol die de overheid dan aan neemt is een partner en de inbreng is dan financiering. De overheid bepaald natuurlijk zelf welke samenwerking ze aan gaat, maar daartoe is het van groot belang dat er concrete plannen worden gemaakt. Helder kiezen voor terreinen, projecten en zaken die duurzaamheid creëren en stimuleren. Daarnaast moet de overheid burgers proberen te betrekken. Pas als het overgrote deel van de maatschappij (innovators- early adaptors- early majority) bewust wordt van de mogelijkheden tot verduurzaming en de gevolgen van het niet verduurzamen, dan pas zal er een omslag punt zijn en de rest van de samenleving ook volgen. Om een impact te kunnen maken op de hele maatschappij moet

OCF2.0. MVO loont |lunchbijeenkomst Provincie Gelderland 14 december 2012 3

duurzaamheid eerst gemeengoed (“mainstream”) worden. De samenleving zal dan de vraag naar duurzaamheid weer neerleggen bij bedrijven, die dan wel duurzaam moeten gaan. Duurzaamheid moet een initiatief zijn van ondernemers maar moet wel worden ondersteund door de provincie. Zodat andere ondernemers het ook zien en het een soort sneeuwbaleffect creëert. Waar moeten ondernemers met vragen en suggesties voor de overheid terecht kunnen? Hoe moet de overheid zijn ingericht om ondernemers effectief te kunnen bedienen? Het is de vraag hoe dicht de overheid erop moet zitten. Een duidelijk aanspreekpunt is belangrijk. Zo’n aanspreekpunt moet je kunnen vertellen bij wie of wat je moet zijn voor een bepaalde vraag of bepaald onderwerp. Het is wel maar de vraag in hoeverre dit haalbaar is voor kleine(re) gemeentes. Wellicht kan de provincie hierbij helpen. Er is behoefte aan één duidelijk regionaal loket. Een belangrijk thema voor de ondernemers is de zichtbaarheid van de provincie. De provincie moet proactief contact opzoeken met ondernemers bijvoorbeeld door een dag in de week te besteden aan het opzoeken van bedrijven. Of door een soort bedrijfscontactfunctionaris aan te stellen. De overheid moet het veld in en het beleid personificeren. Bij een groep kwam de vraag omhoog; Wat als de provincie er niet zou zijn, wat zouden we dan missen? Toen bleef het lang stil….. dit geeft aan dat de toegevoegde waarde van de provincie voor de ondernemers nog niet duidelijk is. En dat het belangrijk is dat de provincie zichtbaarder wordt! Heeft u tips voor een effectieve communicatie tussen overheid en ondernemers? Het handelen van de overheid moet naar de achtergrond (faciliterende rol), de communicatie van de overheid naar de voorgrond. De overheid moet vooral luisteren. Als aanspreekpunt dienen. Meer reactief dan proactief. De provincie moet meer contact zoeken met het bedrijfsleven. Dan gaat het niet zozeer om financiële ondersteuning maar zij moeten een platform aan gaan bieden waar men elkaar kan vinden. Zo zou er tijdens een dag als vandaag bij elke subgroep iemand van de provincie moeten zitten. De overheid moet naast de ondernemers gaan staan in plaats van boven ze en deze ondersteunen in hun plannen en initiatieven (in plaats van afkeuren). Er ligt veel kennis bij de overheid, de ondernemers hopen hier wat meer gebruik van te kunnen maken in de toekomst. Communicatie kan en moet laagdrempeliger, er is behoefte aan een heldere loketfunctie voor ondernemers én burgers tbv duurzaamheidsinitiatieven Welke factoren zijn van belang om het bovenstaande te realiseren? Wat moet er ge- of juist ontregeld worden? Welke andere partijen / organisaties zijn van belang? Ondernemers hebben het gevoel dat de plannen en ideeën die ze aandragen naast een strenge lijst van regeltjes gelegd word en als er dan een ding niet klopt het idee gelijk word afgekeurd, in plaats van dat er samen gekeken gaat worden naar wat er anders of beter kan. Ook heb ze het gevoel dat de regelgeving die gehandhaafd word voor vergunningen sterk verouderd is. Ze lopen hier regelrecht tegenaan, en er zijn maar langzame vorderingen op dit gebied. De overheid (met name de provincie) moet meer netwerkbijeenkomsten rondom specifieke thema’s organiseren. De burger is ook een belangrijke speler bij de verduurzaming. Het ‘Not In My Back Yard’ syndroom is een stug probleem. Ervaring heeft geleerd dat (energie)collectieven werken. Daarnaast moet de overheid de verstrekking van vergunningen voor duurzame initiatieven (zoals het plaatsen van zonnepanelen) versnellen. Mensen kiezen ervoor om geen zonnepanelen aan te schaffen vanwege het ‘gedoe’ er rondom heen (aanvragen van vergunningen e.d.). Subsidies werken vaak alleen voor particulieren, niet voor ondernemers en bedrijven.

OCF2.0. MVO loont |lunchbijeenkomst Provincie Gelderland 14 december 2012 4

Hartekreten, tips en tricks:

De plannen van de provincie moeten exact worden gemaakt Burger meer betrekken Energie nota loze woningen bouwen Streef naar energieneutraal Er moet meer belasting worden geherinvesteerd in renewable energy Meer aandacht voor duurzame samenwerking. Burgers bewust maken van hun eigen verbruik Verder kijken dan zonnepanelen alleen. Innovatie in Zonneenergie, Verder kijken dan zonnepanelen alleen.Het bekleden van objecten

met zonne-energie absorberend materiaal. De overheid moet ondernemender worden Rijksoverheid zou meer aandacht moeten hebben voor de regio’s, aandacht is nu te veel

gericht op het Westen Eén –flexibele- loketfunctie Regionale structuren ondersteunen en verbinden Taskforce duurzaamheid Ondersteun ondernemers die pionieren in technologische innovatie Ketens verbinden en branches bijeenbrengen Weg met het oude denken Transitie van de overheid: oog voor innovatie De overheid moet meer integereren in de dagelijkse praktijk, bv op locatie bij

bedrijventerreinen Zoek de MKB ondernemer op, laat de MKB ondernemer niet zelf zoeken Community Of Practice met overheid (provincial & lokaal), bedrijven, burgers Gelderse TEDX Leuk om op deze manier zienswijzes en kennis te delen!

Vervolg in 2013 De discussie smaakt, evenals de hele serie duurzame ontbijten, naar meer. Jan Jonker: “Er vormt zich langzamerhand een community. Er wordt volop gediscussieerd en dit is waar het om gaat” Programmamanager Moniek Kamm vertelde dat ze al diverse reacties heeft gehad van bedrijven die mee willen werken aan een vervolg. Ook RU, HAN en Provincie Gelderland zijn weer van de partij. MVO loont en OCF 2.0. zijn dan ook al gestart met de voorbereiding van een nieuwe serie bijeenkomsten in het voorjaar van 2013; een mix van presentaties, excursies, workshops en seminars waarin ondernemers kennis maken en met elkaar in gesprek gaan over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzame innovatie. Ondernemers die hier een bijdrage aan willen leveren kunnen contact opnemen met Moniek Kamm: 024 3233018 / m.kamm@cosgelderland.nl