DRAAIBOEK SCHOLING EXCEL 2010 IN 3 DAGDELEN

IT Academy

Meer informatie op www.technologie-onderwijs.nl

Dit draaiboek is ontwikkeld in het kader van het IT Academy project van Microsoft en de drie licentiepartners APS IT-diensten, SLBdiensten en SURFmarket. Het is een hulpmiddel bij het voorbereiden van 3 bijeenkomsten voor docenten door een MOS gecertificeerde ITA coördinator of docent, of een gecertificeerde ITA-trainer (zie: www.technologie-onderwijs.nl).

Inhoudsopgave 2Uitgangssituatie 3

Doelstelling bijeenkomsten 3

Oefenmaterialen 3

Agenda globaal 4Dagdeel 1 4Dagdeel 2 5Dagdeel 3 6

Programmaoverzicht dagdeel 1 7Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht. 7Uitleg Excel. 7Algemene introductie: Kennismaken met de Excel 2010 omgeving en het begrijpen van de principes van een spreadsheetprogramma. 7Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk. 8Huiswerk 8

Programmaoverzicht dagdeel 2. 9Uitleg Excel. 9Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk. 10

Programmaoverzicht dagdeel 3. 11Uitleg Excel. 11Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk. 12

Eindtermen / exameneisen voor examen 77-882: Excel 2010 131. Beheersen van de werkbladvaardigheden 132. Omgaan met celgegevens 133. Opmaken van cellen en werkbladen 134. Beheersen van werkbladen en bestanden 145. Formules en functies gebruiken 146. Gegevens grafisch weergeven 147. Werkbladen delen met andere gebruikers 148. Analyseren en organiseren van gegevens 15

2

Uitgangssituatie

De ITA-coördinator van een bestuur, school of locatie heeft de leerkrachten/docenten geïnformeerd over het belang van en de scholingsmogelijkheden met behulp van de materialen van Microsoft IT Academy.

De ITA-coördinator heeft de infrastructuur voor het gebruik van de materialen ingericht (Membersite, ITA LMS, bij voorkeur federatie via SURFfederatie/Kennisnetfederatie).

Er is voldoende belangstelling van docenten van 1 of meer scholen om cursusgroepen samen te stellen. Er is een locatie beschikbaar met voldoende werkstations, een beamer en Office 2010.

De technische toegang op de locatie is gecontroleerd. Er is een MOS-gecertificeerde docent beschikbaar om de bijeenkomsten te verzorgen. Dit kan de ITA-coördinator

zijn, een andere gecertificeerde docent of een gecertificeerde ITA-trainer via www.technologie-onderwijs.nl De materialen die gebruikt worden tijdens de bijeenkomsten zijn vermenigvuldigd. Er zijn toegangscodes of leerplannen aangemaakt in het ITA LMS voor de cursisten. De cursisten weten, hoe zij toegang krijgen tot het e-learning materiaal

(zie handleidingen www.technologie-onderwijs.nl). De te bewerken bestanden van de opdrachten zijn beschikbaar op de werkstations. Er zijn afspraken met een testcentrum, of de school/het bestuur heeft zelf een testcentrum ingericht.

Er zijn examenvouchers beschikbaar voor de cursisten.De cursisten hebben via een proeftoets een goed beeld van het type examen waarop ze zich voorbereiden.De cursisten registreren zich bij www.certiport.com en maken een Live ID als er geen federatieve koppeling is.

Doelstelling bijeenkomstenDe leerkrachten/docenten van de betrokken scholen/besturen hebben na drie bijeenkomsten en het voltooien van de opdrachten en het huiswerk voldoende kennis van Excel 2010 om het Excelcertificaat MOS 2010 te kunnen behalen.

OefenmaterialenIn een apart bestand zijn 10 lesbrieven met in totaal 10 opdrachten voor het onderwijs beschikbaar, inclusief de benodigde bestanden. Deze kunnen als vervanging gebruikt worden voor de opdrachten die zijn opgenomen in het e-learningmateriaal zelf. De trainer kan een keuze uit (onderdelen van) de lesbrieven maken en de rest als huiswerk meegeven. De opdrachten kunnen in zijn geheel in een blok van ruim een uur gemaakt worden, of na elkaar afgewisseld worden met onderdelen van de uitleg.

Naast deze opdrachten met lesbrieven zijn nog 10 extra lessonplans beschikbaar met instructies voor een docent.

Zie: www.technologie-onderwijs.nl

3

Agenda globaal

Dagdeel 1

09.00 – 09.20

09.20 – 11.00

11.00 – 11.10

11.10 – 12.00

12.00 – 12.15

Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht.

Kennismaken met de Excel 2010 omgeving en het begrijpen van de principes van een spreadsheetprogramma. Bestand, cellen, rijen, kolommen en werkbladen Tekst en getallen in een werkblad invoeren Rij- en kolombreedte aanpassen Rijen en kolommen toevoegen en verwijderen Rijen, kolommen en cellen selecteren Werken met meerdere werkbladen Werkbladen hernoemen

Pauze

Opmaken van een werkblad zodat de leesbaarheid en het uiterlijk verbeterd wordt. Tekst, getallen en cellen opmaken Getallen opmaken als valuta, datum, percentage of koers Opmaakkleuren gebruiken Randen en arceringen gebruiken Stijlen toepassen en zelf maken Cellen samenvoegen

Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.

4

Dagdeel 2

09.00 – 09.20

09.20 – 10.25

10.25 – 10.35

10.35 – 10:55

10.55 – 11:10

11.10 – 12.25

12.25 – 12.40

Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht, terugkomen op vorige les en eventuele huiswerkvragen doornemen.

Voorbereiden van een werkblad zodat deze afgedrukt kan worden, waarbij gelet wordt op de opmaak zodat het eindresultaat er professioneel uitziet. Bestand, cellen, rijen, kolommen en werkbladen. Kop- en voetteksten toevoegen aan een werkblad Paginamarges aanpassen Afdrukinstellingen bekijken en afdrukken Rijen en kolommen “bevriezen”

Pauze

Werken met meerdere werkbladen en werkmappen en in staat zijn om informatie van een werkmap naar een andere werkmap over te brengen. Tussen werkbladen in een werkmap schakelen Werkbladen toe voegen of verwijderen Werkbladen knippen, kopiëren en plakken

Informatie verzamelen uit een lijst van gegevens. Gegevens sorteren Gegevens filteren

Werken met formules en functies en leren omgaan met het wiskundige karakter van Excel. (Basis) formules maken, aanpassen en kopiëren Absolute en relatieve celreferenties gebruiken Formules met condities maken 3D-formules gebruiken

Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.

5

Dagdeel 3

09.00 – 09.20

09.20 – 10.45

10.45 – 10.55

10.55 – 11.20

11.20 – 12.20

12.20 – 12.35

Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht, terugkomen op vorige les en eventuele huiswerkvragen doornemen.

Maken van grafieken, diagrammen, afbeeldingen, opvallende opmaakstijlen, vormen en diagrammen in een Excel werkblad. Grafieken maken en aanpassen Opmaakstijlen van grafieken gebruiken Grafiektype wijzigen Vormen gebruiken (o.a. pijlen) Afbeeldingen toevoegen

Pauze

Gebruik van tabellen om daarmee het uiterlijk van de gegevens te verbeteren. Tabellen maken en opmaken Gegevens aan een tabel toevoegen Sorteren en filteren in een tabel

Gebruik van draaitabellen en draaigrafieken om daarmee het inzicht in de gegevens te verbeteren. Draaitabellen begrijpen Draaitabellen aanpassen Draaigrafieken begrijpen Een draaigrafiek maken

Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk

6

Programmaoverzicht dagdeel 1

09:00 – 09.20

Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht.Tijdens de les kan de trainer de leerlingen zelfstandig laten oefenen met de opdrachten uit het bestand: Opdrachten die tijdens de lessen kunnen worden uitgevoerd.docx. Opdrachten Dagdeel 1.

09.20 – 10.15

Uitleg Excel.Algemene introductie: Kennismaken met de Excel 2010 omgeving en het begrijpen van de principes van een spreadsheetprogramma.

Een werkblad maken Cellen selecteren Tekst, nummers en data in een werkblad invoeren Een serie gegevens invoeren Celinhoud wijzigen De formaten van rijen en kolommen wijzigen Cellen invoegen of verwijderen Verschillende werkbladen gebruiken Een werkblad hernoemen Cellen kopieren, knippen en plakken. Een werkblad afsluiten en Excel sluiten.

Leg uit dat een werkblad bestaat uit cellen, rijen en kolommen. Leg uit wat een celadres is.Leg uit dat je het formaat van rijen en kolommen kunt wijzigen, rijen en kolommen kunt verwijderen of toevoegen.

Mogelijke opdracht: Laat de cursisten Excel 2010 starten en met je meedoen.Materialen zelfstudie: E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden

> Werkbladen maken en bewerken> Werkbladgegevens opmaken

11.00 – 11.10Pauze.

11.10 – 12.00Algemene introductie: Opmaken van een werkblad zodat de leesbaarheid en het uiterlijk verbeterd wordt.

Tekst opmaken Numerieke data opmaken Getallen als koersen opmaken Opmaakkleuren gebruiken Randen en arcering gebruiken Automatische opmaak gebruiken

7

Stijlen maken en toepassen Cellen samenvoegen

Leg uit dat je cellen kunt vullen met tekst en/of getallen en dat je de opmaak kunt wijzigen.

Mogelijke opdracht: Laat de cursisten Excel 2010 starten en met je meedoen.Materialen zelfstudie: E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden

> Werkbladen maken en bewerken> Werkbladgegevens opmaken

12.00 – 12.15

Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.

HuiswerkProject 1 en Project 2.Bestudering van de vermelde e-learningonderdelen van de IT-Academy.

8

Programmaoverzicht dagdeel 2.

09.00 – 09.20Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht, terugkomen op vorige les en eventuele huiswerkvragen doornemen.Tijdens de les kan de trainer de leerlingen zelfstandig laten oefenen met de opdrachten uit het bestand: Opdrachten die tijdens de lessen kunnen worden uitgevoerd.docx. Opdrachten Dagdeel 2.

09.20 – 10.25

Uitleg Excel.Algemene introductie: voorbereiden van een werkblad zodat deze afgedrukt kan worden, waarbij gelet wordt op de opmaak zodat het eindresultaat er professioneel uitziet.

Koptekst en voettekst toevoegen aan een werkblad Marges en het middelpunt van een werkblad veranderen De pagina-indeling en grootte van het werkblad bepalen Rijen en kolommen verbergen en zichtbaar maken Een werkblad op het scherm vergroten of verkleinen Een werkblad afdrukken, printinstellingen Rijen en kolommen “bevriezen”

Leg uit dat een overzichtelijke en professionele presentatie van de informatie belangrijk is.Leg uitdat je marges e.d. kunt wijzigen, waardoor er meer informatie op een pagina past.Leg uit dat je informatie die je niet wilt tonen kunt verbergen.

Mogelijke opdracht: Direct meedoen in Excel 2010Materialen zelfstudie: E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden

> Werkbladen maken en bewerkenE-learning 10795 > Excel 2010 gevorderden

> Werkmappen verfraaien10.00 – 10.15Pauze.

10.15 – 11.30Algemene introductie: werken met meerdere werkbladen en werkmappen en in staat zijn om informatie van een werkmap naar een andere werkmap over te brengen.

Tussen werkbladen schakelen in een werkmap Werkbladen toevoegen of verwijderen Werkbladen knippen, kopiëren en plakken

Leg uit dat je je informatie soms beter kunt structureren, door het over meerdere werkbladen te verdelenLeg uit hoe je werkbladen toevoegt of verwijdert en hoe je informatie verplaatst naar een ander werkblad.

9

10.55 – 11.10

Gegevens sorteren Gegevens filteren

Leg uit, dat je sorteren en filteren kunt gebruiken voor een overzichtelijke presentatie van je gegevens.

Mogelijke opdracht: Direct meedoen in Excel 2010Materialen zelfstudie: E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden

> Werkbladgegevens opmaken

11.10 – 12.25Algemene introductie: werken met formules en functies en leren omgaan met het wiskundige karakter van Excel.

Formules bouwen Formules kopiëren Absolute en relatieve celreferenties gebruiken Formules aanpassen- De SOM en AutoSom functie gebruiken- Datumfuncties invoegen- Condities inbouwen- 3D-formules bouwen

Leg uit wat formules zijn, wat je eraan hebt en wat de kracht van formules is.Leg uit dat je formules kunt kopiëren en wanneer je absolute of relatieve celreferenties gebruikt.Leg het verschil uit tussen een formule en een functie.Leg uit dat je met logische formules Excel "beslissingen" kunt laten nemen.

Mogelijke opdracht: Direct meedoen in Excel 2010Materialen zelfstudie: E-learning 10795 > Excel 2010 gevorderden

> Met gegevens werken

12.00 – 12.15

Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.

Huiswerk

Project 3, Project 4 en Project 5.Bestudering van de vermelde e-learningonderdelen van de IT-Academy.

10

Programmaoverzicht dagdeel 3.

09.00 – 09.20Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht, terugkomen op vorige les en eventuele huiswerkvragen doornemenTijdens de les kan de trainer de leerlingen zelfstandig laten oefenen met de opdrachten uit het bestand: Opdrachten die tijdens de lessen kunnen worden uitgevoerd.docx. Opdrachten Dagdeel 3.

09.20 – 10.45

Uitleg Excel.Algemene introductie: gebruik van grafieken, diagrammen, afbeeldingen, opvallende opmaakstijlen, vormen en diagrammen in een Excel werkblad.

Grafieken maken Grafieken verplaatsen, wijzigen en verwijderen De titels van Grafieken aanpassen Grafiekelementen verplaatsen en opmaken Grafiektypes wijzigen Brongegevens organiseren Gegevens updaten en assen wijzigen Lijnen en pijlen gebruiken Afbeeldingen gebruiken Grafieken bekijken en printen

Leg uit dat je met een grafische weergave van gegevens de essentie vaak sneller duidelijk kunt maken.Leg uit dat je nog elementen kunt toevoegen, waardoor de attentiewaarde van bepaalde informatie verhoogd wordt.Leg uit dat je, ter verbetering, een heleboel detail aanpassingen in een grafiek kunt doen.

Mogelijke opdracht: Direct meedoen in Excel 2010Materialen zelfstudie: E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden

> Werken met grafieken en afbeeldingenE-learning 10795 > Excel 2010 gevorderden

> Met tabellen en grafieken werken

10.45 – 10.55Pauze.

10.55 – 11.20Algemene introductie: werken met tabellen om daarmee het uiterlijk van de gegevens te verbeteren.

Tabellen maken Tabellen opmaken

Gegevens in een tabel plaatsen

11

Gegevens in een tabel sorteren en filteren

Leg uit wat het verschil is tussen lijsten en tabellenLeg uit wat het voordeel kan zijn/is van tabellen

Mogelijke opdracht: Direct meedoen in Excel 2010Materialen zelfstudie: E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden

> Werkbladgegevens opmaken > Inleiding op de tabelstijlen van Excel

11.20 – 12.20Algemene introductie: werken met draaitabellen en draaigrafieken om daarmee het inzicht in de gegevens te verbeteren.

Draaitabellen begrijpen Draaitabellen maken en aanpassen Draaigrafieken begrijpen Een draaigrafiek maken en aanpassen

Leg uit met welke reden en wanneer je draaitabellen gaat gebruiken

Mogelijke opdracht: Direct meedoen in Excel 2010Materialen zelfstudie: E-learning 10795 > Excel 2010 gevorderden

> Met tabellen en grafieken werken

11.30 – 12.00

Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.

Huiswerk

Project 6 en Project 7.Bestudering van de vermelde e-learningonderdelen van de IT-Academy.

InformatieInformeren over exameneisen en opzet.

12

Eindtermen / exameneisen voor examen 77-882: Excel 2010

1. Beheersen van de werkbladvaardigheden1.1. Navigeren door een werkblad

Hieronder valt o.a. het gebruik van sneltoetsen en het naamvak1.2. Printen van een werkblad of bestand

Hieronder valt o.a. het printen van geselecteerde werkbladen, het printen van een heel bestand, toevoegen van kop- en voetteksten en het toepassen van printopties (schaal, titels afdrukken, pagina marge, afdrukbereik, rasterlijnen).

1.3. De gebruikersomgeving aanpassen via het tabblad BestandHieronder valt o.a. het aanpassen van de werkbalk Snelle Toegang, aanpassen van tabs en groepen op het Lint, aanpassen van de standaardinstellingen van Excel, importeren en exporteren van gegevens, aanpassen van de bestandseigenschappen, beheer van bestanden en mappen, toepassen van de verschillende bestandsformaten door gebruik te maken van de Opslaan Als functionaliteit.

2. Omgaan met celgegevens2.1. Omgaan met Celgegevens

Hieronder valt o.a. plakken speciaal (opmaak, formules, waarde, plakken volgens voorbeeld, transponeren, bewerkingen, opmerkingen, valideren, plakken als link) en knippen, verplaatsen en selecteren van celgegevens.

2.2. Toepassen van DoorvoerenHieronder valt o.a. het kopiëren van gegevens m.b.t. van Doorvoeren, Reeks, kopiëren of behouden van opmaak, kiezen uit een keuzelijst.

2.3. Toepassen en bewerken van hyperlinksHieronder valt o.a. het maken van een hyperlink in een cel, het aanpassen van een hyperlink en het aanpassen van de kenmerken van een hyperlink, verwijderen van een hyperlink.

3. Opmaken van cellen en werkbladen3.1. Toepassen en aanpassen van celopmaak

Hieronder valt o.a. het uitlijnen van de celinhoud, toepassen van getalsopmaak, toepassen van tekstterugloop en gebruik van Opmaak kopiëren en plakken.

3.2. Samenvoegen en splitsen van cellenHieronder valt o.a. Samenvoegen en centreren, samenvoegen over selectie, samenvoegen van cellen en het opheffen van samenvoeging.

3.3. Maken van rij- en kolomkoppenHieronder valt o.a. het printen van rij- en kolom koppen, rij- en kolomtitels afdrukken, even en oneven pagina’s printen, eerste pagina afwijkend.

3.4. Rijen en kolommen weergeven en verbergenHieronder valt o.a. rijen en/of kolom(men) verbergen, rijen en/of kolom(men) weergeven.

3.5. Instellen en aanpassen van de pagina-instellingenHieronder valt o.a. afdrukstand, schalen van de pagina, paginamarges, marges van kop- en/of voetteksten.

3.6. Maken en aanpassen van celstijlenHieronder valt o.a. het toepassen van bestaande stijlen en het maken van nieuwe stijlen.

4. Beheersen van werkbladen en bestanden4.1. Maken en opmaken van werkbladen

Hieronder valt o.a. het toevoegen, verplaatsen, hernoemen, verwijderen en kopiëren van werkbladen. Kopiëren en verplaatsen van werkbladen, groeperen, tabkleur instellen, verbergen en zichtbaar maken van werkbladen.

4.2. Beheersen van vensters en weergavenHieronder valt o.a. het splitsen van vensters, schikken van vensters, huidig venster openen in een nieuw venster.

4.3. Beheersen van bestandsweergavenHieronder valt o.a. de normaalweergave, pagina-indeling weergave, pagina-eindevoorbeeld, maken van aangepaste weergaven.

13

5. Formules en functies gebruiken5.1. Formules maken

Hieronder valt o.a. het gebruiken van de basisoperatoren, formules herzien.5.2. Afdwingen voorrang

Hieronder valt o.a. de volgorde van evaluatie, prioriteit met behulp van haakjes, prioriteit van operatoren voor procent en machtsverheffen.

5.3. Gebruik maken van celverwijzingenHieronder valt o.a. de relatieve en absolute celverwijzing.

5.4. Voorwaardelijke logica in een formule gebruikenHieronder valt o.a. een formule maken met waarden die voldoen aan criteria, omschreven voorwaarden in een formule bewerken, een reeks van voorwaardelijke logica waarden gebruiken in een formule.

5.5. Benoemde bereiken in formulesHieronder valt o.a. het definiëren, bewerken en de naam van een benoemd bereik toepassen.

5.6. Celbereiken in formules wijzigenHieronder valt o.a. een cel bereik definitie invoeren via opdrachten uit het Lint, definiëren een celbereik met de muis, een celbereik met een sneltoets definiëren.

6. Gegevens grafisch weergeven6.1. Grafieken maken6.2. Invoegen en beheren van Illustraties

Hieronder valt o.a. Clip Art, SmartArt, vormen en schermafbeeldingen6.3. Maken en aanpassen van afbeeldingen m.b.v. Hulpmiddelen voor Afbeeldingen

Hieronder valt o.a. kleur- en scherpte, helderheid en contrast wijzigen en gebruik van artistieke effecten.6.4. Toepassen van Sparklines

Hieronder valt o.a. het gebruiken van Lijn-, Kolom en Winst/Verlies Sparklines en het aanpassen van Sparklines m.b.v. Hulpmiddelen voor Sparklines.

7. Werkbladen delen met andere gebruikers7.1. Bestanden delen m.b.v. het tabblad Bestand

Hieronder valt o.a. een bestand via de mail verzenden, opslaan in Skydrive, wijzigen van het bestandsformaat voor andere Excelversies en opslaan als PDF of XPS.

7.2. Beheren van opmerkingenHieronder valt o.a. opmerkingen invoegen, bewerken, tonen en verwijderen.

8. Analyseren en organiseren van gegevens8.1. Filteren van gegevens

Hieronder valt o.a. het instellen, toepassen, verwijderen, zoeken m.b.v. een autofilter.8.2. Sorteren van gegevens

Hieronder valt o.a. het gebruiken van sorteeropties (waarde, tekst en celkleur).8.3. Gebruik van voorwaardelijke opmaak

Hieronder valt o.a. het toevoegen van voorwaardelijke opmaak op cellen, gebruiken van het venster Regels beheren om de voorwaarden aan te passen, gebruiken van de als-voorwaarde, gebruiken van pictogramseries, gegevensbalken en regels verwijderen.

14