DOOR: GeRt SchuitemakeR

Minister Ab Klink van VWS wil dat meer vrouwen hun baby de eerste zes maanden alleen maar borst-voeding geven. Nu is dat 20 tot 25%. Klink wil dat percentage in 2011 zien opgeschroefd tot 40%, zo blijkt uit zijn recente voedingsnota.Het is een logisch pleidooi van de minister. Moeder-melk is immers gezonder dan flesvoeding. Echter: borstvoeding kan nóg gezonder, en dan vooral het vetzuurgehalte. Nederlandse moedermelk bevat te weinig omega 3-vetzuren, zo meldde prof. dr. Frits Muskiet van het UMC Groningen onlangs in de digitale nieuwsbrief Nieuws over kindervoeding. Volgens Muskiet heeft dat consequenties voor de gezondheid van kinderen, en dan vooral voor de ontwikkeling van hun hersenen. De huidige lage inname van omega 3-vetzuren in Westerse landen wordt, behalve met een suboptimale hersenontwik-keling, ook in verband gebracht met psychiatrische aandoeningen en hart- en vaatziekten.

OervoedingOmega 3-vetzuren speelden naar alle waarschijnlijk-heid een doorslaggevende rol in de oervoeding van de eerste homo sapiens. De mens ontstond ongeveer 160.000 jaar geleden. Zes miljoen jaar geleden hadden we een gemeenschappelijke voorvader met de huidige chimpansee. De voorloper van de homo sapiens ging rechtop lopen en kreeg grotere hersenen. Archeologische vondsten in Oost-Afrika geven aan dat de toename van de hersenomvang plaatsvond in een omgeving met omega 3-rijke voeding.De onderzoeksgroep van Muskiet onderzocht in 2004 de moedermelk van visetende vrouwen in Tanzania die wonen in het gebied waar de evolutie tot homo sapiens waarschijnlijk plaatsvond. Deze melk bleek aanzienlijk hogere gehaltes aan essentiële vetzuren te hebben dan de melk van Westerse vrouwen.1 Het voedingspatroon van deze Tanzani-aanse vrouwen lijkt daarmee veel dichter te staan bij

Minister Klink roept moeders op langer borstvoeding te geven.

Een logisch initiatief. Maar het was nog slimmer geweest als hij had

gepleit voor een biologisch voedingspatroon bij jonge moeders.

de oervoeding waarop ons erfelijk materiaal is ge-ëvolueerd. Bovendien wordt op goede gronden door de Voedingsraad aanbevolen dat volwassenen dagelijks 450 mg visolievetzuren dienen in te nemen. In 2003 at de Nederlandse vrouw ongeveer 84 mg per dag. Dit heeft directe consequenties voor het visolievet-zuurgehalte van de moedermelk. Bij een inname van 84 mg per dag ligt die voor DHA naar schatting ongeveer een factor 4 onder het gehalte dat over-eenkomt met de aanbeveling van de Voedingsraad.

CLA’sJonge moeders kunnen de vetzuursamenstelling van hun borstvoeding op verschillende manieren verbe-teren: door vaker (vette) vis te eten, visoliecapsules te slikken en/of biologische melkproducten te gebruiken. Biologische melk van Nederlandse oorsprong bevat maar liefst 60% meer omega 3-vetzuren dan gangbare melk. Het gebruik van biologische zuivel heeft boven-dien een bijkomend voordeel: ook het CLA-gehalte van de moedermelk gaat hierdoor omhoog. CLA’s zijn geconjugeerde linolzuren en lijken sterk op het bekende meervoudig onverzadigde linolzuur, maar hebben ge-heel andere eigenschappen. De CLA’s vormen een goed onderzochte groep stoffen in melkvet, onder andere op antikankereigenschappen, en zijn ook verkrijgbaar in supplementvorm. In melkvet en vlees van herkauwers komt vooral het CLA rumenzuur voor. Rumenzuur maakt 80 tot 90% van het CLA in melkvet uit. Daar-naast bevat melkvet kleinere concentraties transvac-ceenzuur (TVA), dat kan worden omgezet in het gezonde rumenzuur.

Onderzoek met biologische productenRecent onderzoek heeft uitgewezen dat de consumptie van biologische zuivel- en vleesproducten de concentra-tie CLA’s en TVA in de borstvoeding verhoogt.2 In het onderzoek werden bij 312 lacterende vrouwen één maand na de bevalling monsters van de borstvoeding afgenomen. Deze werden geanalyseerd op de vetzuur-

Op www.youtube.com/watch?v =jvWq-

B3F5RCA (7 minuten) legt prof. Frits

Muskiet uit hoe niet de Westerse

mens de standaard is, maar juist

mensen in Tanzania, ver weg van de

verkeerde voedingsgewoonten.

Betere borstvoeding

14 FIT met Voeding | 4 | 2008

Fmv0804_Artikel-Borstvoeding-H3.1 1 05-06-2008 12:44:33

Artikel

samenstelling. Daarnaast werden van alle deelnemen-de vrouwen gegevens over het gebruik van gangbare en biologische zuivel- en vleesproducten vastgelegd. Het bleek dat de vrouwen bij wie de consumptie van zuivel- en vleesproducten voor meer dan 90% uit biologische producten bestond, een significant hogere concentratie rumenzuur en TVA in de borstvoeding hadden dan de vrouwen die 50 tot 90% biologische zuivel- en vlees-producten consumeerden. Deze tweede groep had weer een significant hogere concentratie rumenzuur en TVA in de borstvoeding vergeleken met vrouwen die alleen gangbare zuivel- en vleesproducten gebruikten.

met bio-zuivel

1. Kuipers RS, Muskiet FA. Milk in the island of Chole [Tanzania] is high in lauric,

myristic, arachidonic and docosahexaenoic acids, and low in linoleic acid

reconstructed diet of infants born to our ancestors living in tropical coastal

regions. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids 2007; 76(4):221-33

2. Rist L. et al. Influence of organic diet on the amount of conjugated linoleic acids

in breast milk of lactating women in the Netherlands. Br J Nutr 2007; 97(4):735-43

Het werelddeel waar een vrouw woont, hoeft niet per se bepalend te zijn voor de kwaliteit van de borstvoeding. De melk van de Nederlandse moeder bevat

over het algemeen veel te weinig omega 3-vetzuren, omdat ze te weinig vis met haar voeding binnen krijgt. In Afrika zijn er vrouwen, opgegroeid in waterrijke

gebieden, waarvan de voeding veel dichter staat bij de oervoeding waarop het erfelijk materiaal geëvolueerd is.

[op de foto een Wamba Samburu meisje; Remko Kuipers]

15 FIT met Voeding | 4 | 2008

Fmv0804_Artikel-Borstvoeding-H3.2 2 05-06-2008 12:44:47