V.U.

Jef

Van

den

Eec

khou

t –

Bevr

ijde

Wer

eld

– M

erca

tors

traa

t 81

, 910

0 Si

nt-N

ikla

as –

T. 0

3 77

7 20

15

– F.

03

766

36 4

1 –

E-m

ail:

info

@be

vrijd

ewer

eld.

beBelgië-Belgique

PB PP

B43

Studenten helpen hun gemeenschap vooruit

op de Filippijnen

Bolivia: boeren aan de macht!

Leren van onze partners in Gambia

Watereducatie met Loop naar de pomp?!

Hoe voed je een kind op tot wereldburger?

› DOSSIER

HET BELANG VAN EDUCATIE

= de sleutel voor een betere toekomst

.be

ngo vo or ontwikkelingssamenwerking.be

ngo vo or ontwikkelingssamenwerking

.be

ngo voor ontwikkelingssamenwerking

afgiftekantoor Gent X

1 P 209494 - driemaandelijks nr 59

januari - februari - maart 2013

Een bank vooruit dankzij educatieHet woord ‘educatie’ komt van het Latijnse educare: wegleiden uit

onwetendheid, opvoeden. Deze overkoepelende term omvat zowel

vorming, onderwijs als opvoeding. Het is de rode draad doorheen

de projecten van Bevrijde Wereld, zowel in het Zuiden als in België.

Want educatie zorgt ervoor dat mensen hun lot in eigen handen

kunnen nemen. Het zet hen ook aan om na te denken over hoe de

wereld in elkaar zit.

Zo zorgen we ervoor dat boeren in West-Afrika, de Filippijnen en

Bolivia alles leren over de puur technische aspecten van landbouw.

Ze krijgen vormingen inzake duurzame landbouw, waterbeheer en

andere nuttige zaken waardoor ze hun beroep beter kunnen uit-

oefenen. Maar minstens even belangrijk is een andere vorm van

educatie: het versterken van boerenorganisaties. Zij zijn immers de

belangrijkste actoren om politieke veranderingen af te dwingen in

hun streek of land. Daarom is er ook aandacht voor vormingen over

politieke of economische thema’s. Want om het volwaardige recht

op voedsel af te dwingen, moet je niet alleen weten hoe je geiten

kweekt, rijst plant of vis vangt.

Mensen sensibiliseren, hen doen nadenken en aanzetten tot actie,

is ook in België het centrale idee achter onze educatieve pro-

jecten. Of het nu over kinderen, jongeren of volwassenen gaat,

we brengen mensen samen zodat ze een band krijgen en solidair

leren zijn. Het gaat niet alleen over het overdragen van kennis,

maar ook van waarden en engagement. Via het educatief traject

Loop naar de pomp?! bijvoorbeeld, krijgen leerlingen een andere

kijk op waterverbruik, hier én in het Zuiden.

Uiteindelijk leidt educatie tot verandering. Dit kan een verandering

zijn in je manier van denken of een alternatieve aanpak. En het

kan ook het begin zijn van iets veel groters: een betere toekomst.

Samen met de boeren in het Zuiden werken wij daar dagelijks aan.

Stapje voor stapje, voor een duurzaam resultaat.

We hopen dat ook jij geïnspireerd raakt door in deze Djembé over

onze projecten rond educatie te lezen. Misschien zet het jou wel

aan tot actie. Bijvoorbeeld om je goede voornemens van 2013 met-

een in de praktijk om te zetten: doe een gift, bestel onze educa-

tieve pakketten, neem deel aan een van onze activiteiten… of ga

mee op inleefreis.

Het Bevrijde Wereld-team

››› voorwoord

klaar voor een leerrijke ervaring op inleefreis?pak jij deze zomer je koffers om onze projecten in bolivia te gaan bezoeken? op inleefreis gaan met bevrijde Wereld, dat is drie weken lang reizen in kleine groep, een land en cultuur leren kennen door de ogen en ervaringen van lokale boerenfamilies, enkele dagen meeleven met een gastfamilie, inspirerende mensen en organisaties ontmoeten, die dag in dag uit samenwerken aan een betere voedsel- en watervoorziening voor duizenden boeren. goesting? neem contact op met els.de.gryse@bevrijdewereld.be. inschrijven kan tot 20 januari.

oproep

››› in deze djembé...

P. 04-05

filippijnenjongeren leren voor toekomst van hun dorp

Onze partner ALCADEV heeft met zijn middelbare school voor Lumad-

jongeren een unieke aanpak. Zij worden klaargestoomd om hun

gemeenschap vooruit te helpen.

P. 06-07

boliviaboeren aan de macht!

Boeren die een vorming kregen bij INCCA, het opleidingsinstituut voor

leiders, bekleden ondertussen belangrijke maatschappelijke posities.

P. 08-09

gambiabeter eten dankzij opleidingen

Patrick De Buck bezocht opleidingen voor boeren rond duurzame

landbouwtechnieken en alfabetiseringscursussen voor vrouwen.

Wat leerde hij hiervan?

P. 10-11

scholenloop naar de pomp?! klaar voor de finish

Scholieren werken met Loop naar de pomp?! al sinds het begin

van dit schooljaar rond water. Jij kan ook meedoen!

P. 12-13

Wereldburgers

studiedag solidaire scholen

Deelnemers aan de studiedag Solidaire Scholen deden veel

inspiratie op. Hoe voed je kinderen op tot wereldburgers?

P. 14

steunfondsenwerving: superbelangrijk in tijden

van besparingen

De overheidsbesparingen hakken ook in op

ontwikkelingssamenwerking. Fondsenwerving wordt

daarom nog belangrijker voor ngo’s als Bevrijde Wereld.

leiderschapOok het leren leiding geven zit in het lespakket. De taken en

verantwoordelijkheden in het internaat, waar ze allemaal over-

nachten, verdelen ze in onderling overleg. Ze worden aange-

moedigd om conflicten zelf op te lossen en krijgen inspraak in

het opstellen van de schoolregels en de planning. Bovendien

zijn ze verantwoordelijk voor hun eigen stukje land. Zo leren ze

meteen de theorie in de praktijk omzetten en zorgen ze voor

hun eigen eten. Tijdens de weekends en vakanties moeten de

leerlingen bovendien de leerstof ook bij hen thuis toepassen.

Ze krijgen een belangrijke rol in het beheer van de gemeen-

schappelijke landbouwvelden in hun dorp.

duurzame toekomstSinds de oprichting van de school in 2004, studeerden er al vijf

lichtingen studenten af. Maar liefst 98% van hen werkt nu voor

verschillende lokale organisaties als gemeenschapswerker. Het

bestaan van de school heeft de voedselsituatie in de dorpen

sterk verbeterd. De landbouwactiviteiten brengen meer op en

de lokale boeren zijn nu beter gewapend tegen voedseltekorten.

Maikel (22) liep vorig jaar stage bij ALCADEV en ging vorige

zomer zijn vrienden ginds opzoeken. Hij vertelt:

“Een van mijn vrienden wil later ook abaca* kweken, net als zijn

ouders. Alleen zal hij dankzij de school een grotere productie halen

en dus ook een beter inkomen hebben. Want hij heeft bijvoorbeeld

geleerd om in te spelen op de seizoenen en de beplanting af te

wisselen zodat de grond vruchtbaarder wordt.”

meer info? Volg de blog van ALCADEV (in het Engels):

http://alcadev.wordpress.com/2012/11/10/alcadev-towards-

alternative-education of op Facebook.

* Abaca (of Manila hemp) is een inheemse plant die in de regio veel gekweekt wordt. Van

de vezels worden allerlei dingen gemaakt.

aangepast aan de lokale cultuurHet schoolcurriculum is gebaseerd op de levenswijze en cul-

turele gebruiken van de Lumad. Deze bevolkingsgroep leidt

een half-nomadisch bestaan, maar doet ook aan permanente

landbouw. Landbouw- en veeteelttechnieken vormen daarom

de basis van de opleiding. Daarnaast volgen de studenten al-

gemene vakken als taal, wiskunde en geschiedenis, op het ni-

veau van een gewone middelbare school. Maar ook zaken als

gemeenschapsontwikkeling en basisgezondheid staan op het

programma. Want het belangrijkste doel van de opleiding is

ervoor zorgen dat deze jongeren later de levenskwaliteit van

hun gemeenschappen kunnen verbeteren.

Jongeren leren

voor de toekomst

van hun dorp

alcadev (alternative learning center for agricultural and

livelihood development) werkt in de caraga-regio, in het

noordoosten van het eiland mindanao. het bergachtige

gebied wordt bewoond door lumad (inheemse stammen).

onze lokale partner beheert er onder andere een

middelbare school voor lumad-jongeren. maikel vlaeminck

uit lochristi ging er op bezoek en was onder de indruk van

de unieke aanpak van de school. “deze opleiding betekent

heel veel voor de studenten en biedt hen zicht op een

betere toekomst. de jongeren werken hard en vinden

het belangrijk om hun kennis te delen. ze willen hun

gemeenschap helpen.”

››› alcadev, partner in de filippijnen

p. 04

p. 05

Wil je meer Weten over het leven van boeren in de filippijnen? Bekijk ‘Radio Cordillera’, de documentaire over onze projecten! Van

31 december tot 4 januari dagelijks op AVS en binnenkort op jouw

lokale tv-zender! Bekijk de trailer op de Filippijnen-pagina van

www.bevrijdewereld.be!

p. 06

het beleid voor de toekomst vastgelegd en er wordt over ge-

stemd via een referendum. Claudia legt uit hoe ze te werk gaan:

“We dringen de mensen niets op. Samen creëren we kennis op

basis van lokale ervaringen en die van INCCA. Tijdens de sessies

spreken we alleen in het Quechua, de lokale taal. We maken

veel gebruik van visuele hulpmiddelen en de leiders helpen el-

kaar bij het lezen van sommige teksten.”

enthousiaste getuigenissenJustina Orellana, een boerin uit Tiraque, neemt sinds 2011 deel

aan de vormingen. Ondertussen schopte ze het tot volwaardig

raadslid in de gemeente Tiraque. “Voor mij was het een nieuwe

kans om naar school te gaan. Ik heb vroeger alleen lagere school

gevolgd. Belangrijke thema’s die we behandeld hebben zijn

het gemeentelijk statuut en de rechten van vrouwen.” Wilma

Orellana, een andere boerenleidster, zegt dat de grote deelname

van vrouwen ervoor gezorgd heeft dat zij nu minder verlegen zijn

en net als de mannen durven meepraten over de ontwikkeling

van hun dorpen. “Vroeger zaten we thuis opgesloten en kregen

we niks mee van wat er gebeurde in Tiraque. Dankzij de cursus-

sen zijn we beter op de hoogte van wat er speelt, bijvoorbeeld

op het gebied van het nieuwe gemeentebeleid.”

Miguel Choque, directeur Rurale ontwikkeling en milieu van de

gemeente Tiraque, beaamt het belang van de vorming van lei-

ders. “Het vormingsproces van INCCA is zeer waardevol, met

name voor de vrouwen. Er zijn verschillende goede boeren-

leidsters opgestaan en de vrouwenorganisatie Bartolina Sisa is

ook sterker geworden.” Als voorbeelden noemt hij vrouwen van

Bartolina Sisa die door zijn gedrongen tot de gemeenteraad in

Tiraque, de Algemene Vergadering van het departement Cocha-

bamba en het Huis van Afgevaardigden op nationaal niveau.

grootse toekomstOnlangs organiseerde INCCA een uitwisselingsbezoek aan een

school voor leiders in Vallegrande. Dat is een project van ICO,

een andere partnerorganisatie van Bevrijde Wereld. Ze wissel-

den hier informatie uit over de methodologie en de inhoud van

“De vorming van leiders komt voort uit de vraag van de boerenor-

ganisatie zelf,” zegt Claudia Velarde, de veldwerkster van INCCA

die verantwoordelijk is voor de vorming van leiders. “De boeren-

organisatie op het niveau van de provincie Tiraque constateerde

dat er een gebrek was aan leiders met voldoende capaciteiten

voor functies in de boerenorganisatie en bij de overheid.” Daar-

om ging INCCA in 2011 van start met het geven van vormings-

sessies voor zo’n 50 leiders uit verschillende regio’s van de pro-

vincie, waarvan 70 % vrouwen. De deelnemers werden gekozen

door de leden van de dorpsgemeenschap. De boerenorganisatie

ziet zelf toe op de uitvoering van het leerproces.

Iedere maand is er een sessie van twee dagen. Dit jaar leerden

de leiders bijvoorbeeld hoe ze een voorstel moeten ontwikkelen

voor het gemeentelijk jaarplan. Er werd ook uitleg gegeven

over hoe het gemeentelijk statuut tot stand komt. Daarin wordt

Boeren aan de

macht!

sinds 2007 werkt incca (instituto de capacitación

campesina) samen met bevrijde Wereld aan de

versterking van boerenleiders in deboliviaanse

provincie tiraque. zij moeten een voortrekkersrol

gaan spelen in de ontwikkeling van het gebied. het

project begint behoorlijk zijn vruchten af te werpen.

verschillende vrouwen die hebben deelgenomen,

bekleden inmiddels belangrijke posities bij de

landelijke vrouwenorganisatie bartolina sisa en bij de

lokale en zelfs nationale overheid.

››› bolivia: opleidingen voor leiders

p. 06

p. 07

de vorming van leiders. De bezoekers waren vooral onder

de indruk van de geweldige infrastructuur die ICO en de lei-

ders van Valle Grande ter beschikking hebben, onder meer

met speciale opvang voor kinderen. Terug in Tiraque zijn

de leiders direct beginnen lobbyen bij de gemeente voor

een eigen infrastructuur om de vorming van leiders ook

voor de toekomst te kunnen garanderen.

INCCA heeft de wind mee als het gaat om het vormen van

leiders. Want de boeren en boerinnen van Tiraque maken

deel uit van een landelijk boerensyndicaat. Dit boerensyn-

dicaat is een belangrijke peiler van de politieke partij die

momenteel aan de macht is in Bolivia, de MAS, met Evo

Morales als president. Hierdoor maken de gevormde boeren

en boerinnen momenteel een goede kans om snel door te

stromen naar posities binnen de overheid.

fotografe jasmine debels trok in 2011 op inleefreis met bevrijde Wereld naar bolivia. daar bracht ze onder meer een bezoek aan incca. via het fotoboek ‘aymuray’ schetst ze een portret van de boeren met wie bevrijde Wereld samenwerkt aan een betere toekomst. dit boek wordt verkocht aan 19,5 euro. de opbrengst gaat naar de projecten van bevrijde Wereld. bestellen kan via het bestelformulier op www.bevrijdewereld.be of via wouter.semey@bevrijdewereld.be

koop het fotoboek over bolivia!

p. 08

kun je de activiteiten van onze partners omschrijven?

“NATC en ADWAC werken nauw samen. De eerste concentreert

zich vooral op technische opleidingen rond landbouw om de

productie te optimaliseren. ADWAC focust op vrouwen en kinde-

ren en heeft projecten op uiteenlopende gebieden, waaronder

onderwijs, water en hygiëne, gezondheidszorg, micro-kredieten

en voedselzekerheid. Het geven van vormingen is een kernacti-

viteit van beide organisaties.”

via educatie verbeteren deze organisaties de

voedselsituatie. hoe doen ze dat?

“NATC heeft in het dorp Njawara klaslokalen gebouwd waar

opleidingen voor boeren gegeven worden. Ze krijgen les in

duurzame landbouwtechnieken en het duurzaam beheer van

natuurlijke rijkdommen. Zo verbeteren ze hun oogst en verga-

ren ze een hoger inkomen. Boeren leren bijvoorbeeld hoe ze

reproduceerbaar zaaigoed moeten sorteren en bewaren zodat

ze dit niet elk jaar opnieuw moeten aankopen. Bij het oplei-

dingscentrum horen zes hectaren proefvelden waar de boeren

een praktijkopleiding krijgen. Die vallen meteen op: het zijn

groene oases in een verdord landschap! Animatoren gaan ook

naar de dorpen om extra vormingen te geven, bijvoorbeeld rond

de preventie van ziektes bij planten.”

zag je een concrete vooruitgang dankzij deze opleidingen?

“Ja, het valt onder andere meteen op dat de schapen zowat

verdubbeld zijn in gewicht. Op advies van NATC zwerven ze

niet langer rond maar worden ze op stal gehouden. Zo kun-

nen de boeren hen regelmatiger eten geven en bijvoederen met

krachtvoer. Bijkomend voordeel: ze kunnen de moestuinen niet

langer kaalvreten. Je ziet ook dat boeren een grotere variatie

aan groenten verbouwen, niet alleen uien zoals vroeger. Dat is

niet alleen beter voor de gezondheid, maar brengt ook meer op

op de markt.“

Wat zijn de omstandigheden in de streek waar onze

partners actief zijn?

“NATC en ADWAC werken in de regio North Bank, ten noorden

van de Gambiarivier, niet ver van de grens met Senegal. Het

is de armste streek van Gambia, op zich al een heel arm land.

700.000 Gambianen worden door hongersnood bedreigd. Dat is

veel op 1.800.000 inwoners!“

Waarom hebben boeren het hier zo moeilijk?

“Dat zie je meteen wanneer je voet aan land zet. Het landschap

is heel droog en zwaar onderhevig aan erosie. De waterschaarste

is de laatste jaren steeds erger geworden. De boeren zijn bijna

totaal afhankelijk van het regenseizoen voor de productie van

voedsel. Een ander probleem is de verzilting van de gronden door

het gebrek aan regen, hetgeen de rijstoogst in gevaar brengt.

Rijst wordt namelijk geteeld aan de oevers van de Gambiarivier,

waarlangs zout water steeds dieper het land binnendringt.”

Beter eten dankzij

opleiding

patrick de buck is ex-coördinator bij bevrijde

Wereld. een deel van het jaar verblijft hij in gambia.

onlangs bezocht hij enkele projecten van onze

partnerorganisaties natc (njawara agricultural training

centre) en adWac (agency for the development of

Women and children) in een tiental dorpen. deze geven

boeren onder meer een opleiding inzake duurzame

landbouwtechnieken en alfabetiseringscursussen voor

vrouwen. Wat leerde hij hiervan?

››› op bezoek bij onze partners in gambia

p. 09

Welk project maakte het meeste indruk op je?

“In het dorp Ndrammeh Joka bezocht ik een project voor al-

fabetisering van vrouwen. In Gambia is minder dan de helft

van de bevolking gealfabetiseerd. Ik vond het zeer nuttig

dat deze vrouwen leren lezen en schrijven aan de hand van

concrete voorbeelden uit hun dagelijks leven in plaats van

met buitenlandse schoolboekjes. Ze leren bijvoorbeeld sche-

ma’s maken met hun tijdsverdeling: hoe lang ben ik bezig

met het verzorgen van dieren? Met het werken op het veld?

Welke ziektes komen op welke momenten van het jaar voor?

Zo leren zij de zaken in perspectief zien en linken leggen.

Had mijn zoontje diarree omdat het mangoseizoen was en

hij te veel mango’s at? Ook de geschiedenis van hun dorp en

heel wat andere nuttige zaken komen aan bod. Deelneem-

ster Aminata vertelde me: “We analyseren de gezondheids-

situatie van onze families, de voedselsituatie en wat onze

arbeid op het land of in de tuinen van NATC opbrengt. En

we schrijven zelf de geschiedenis van ons dorp en ons land.”

p. 09

dag door op het water. Zij maakten een tocht met de Milieu-

boot tussen Dendermonde en Temse. Daar leerden ze alles over

het leven en de natuur op en rond het water. Als volleerde

experts onderzochten ze hun zelfgenomen waterstalen in het

laboratorium van de milieuboot. Ze wonnen deze uitstap met

de Loop naar de pomp?! – wedstrijd.

Ook op Wereldvoedseldag, trokken veertig andere lagere

schoolkinderen gewapend met lege emmers, spandoeken en

kartonnen waterdruppels in een optocht naar het stadhuis in

Sint-Niklaas. Daar vulden ze hun emmers met water. “Wij wan-

delden zo’n twintig minuten, maar in Afrika moeten ze vaak

veel verder lopen om water te halen,” legde leerlinge Fatima

uit. “En kinderen kunnen daardoor niet naar school. Ik ben blij

dat wij dit niet elke dag moeten doen.” De leerlingen zeulden

de emmers de hele weg terug naar hun school waar ze nadien

aan het werk gingen om hun fietsen te wassen.

En de acties bleven niet beperkt tot die ene dag. Zo organi-

seerde een deelnemende school een waterarme dag waarbij de

kinderen een dag lang met een beperkte hoeveelheid water

allerlei activiteiten op touw mochten zetten. Ze hadden volop

inspiratie: watermuziek, waterproefjes, waterboek, wateralfa-

bet, waterkwartet, waterverhalen…

loopnaardepomp?! in het secundair onderWijsAls start van het Loop Naar De Pomp?! traject konden scholen

inschrijven voor een workshop ‘ontwerp je eigen waterbanner’.

De leerlingen van tien secundaire scholen uit Sint-Niklaas ont-

wierpen samen met een grafisch ontwerper een banner over

het thema water. Er werd één klas per school geselecteerd die

een slogan en bijhorend beeld mocht bedenken. Na een brain-

storm en een associatie-oefening rond water werd de knoop

doorgehakt.

Een paar voorbeelden? ‘Heel de wereld waterpas’, ‘Zout of zoet,

water doet je goed’ en ‘De maat is vol’. Het resultaat van al dit

Het doel van Loop naar de pomp?! is de leerlingen van Sint-

Niklase scholen én het grote publiek bewust maken van de

waterproblematiek bij ons en in de wereld. Want voor ons is

het maar normaal dat er elke dag zuiver water uit de kraan

stroomt. Maar één wereldburger op zes moet meer dan een

kilometer stappen om aan veilig drinkwater te geraken. Door

de leerlingen van hier te laten zien hoe leeftijdsgenootjes uit

het Zuiden met water omgaan, worden ze zich meer bewust

van hun watergebruik. Voor alle deelnemende lagere en mid-

delbare scholen werd een traject op maat uitgewerkt. Begeleide

workshops, bezoeken, educatieve pakketten, waterscans en een

waterwandeling maken er compleet waterparcours van.

loopnaardepomp?! in het lager onderWijsDe lagere scholen gaven op 16 oktober 2012, Wereldvoedsel-

dag, de aftrap voor het Loop naar de Pomp?!- traject. Zestig

leerlingen van verschillende scholen brachten een deel van de

Educatief traject

rond water klaar

voor de finish

al sinds het begin van dit schooljaar werken leerlingen

van verschillende sint-niklase lagere en secundaire

scholen rond de waterproblematiek bij ons én in het

zuiden. dit maakt deel uit van loop naar de pomp?!,

een educatief project van bevrijde Wereld, stad sint-

niklaas en verschillende educatieve organisaties. scholen

organiseerden zelf ook speciale wateractiviteiten.

benieuwd hoe ze in het thema water doken?

››› loop naar de pomp?!

p. 10

p. 05 p. 05

het hoogtepunt van het educatief project loop naar de pomp!?is de grote wandelwatertocht op 22 maart 2013 in sint-niklaas. uit solidariteit met de waterdraagsters in afrika, zullen meer dan 5.000 leerlingen symbolisch naar de pomp lopen. ’s morgens wandelen de lagere scholen, in de namiddag de secundaire. uit solidariteit met de waterdraagsters in afrika, zullen meer dan 5.000 leerlingen symbolisch naar de pomp lopen. scholen kunnen nog steeds inschrijven! registreer je via de blog ‘Walk for water’ via: http://walkforwater-mos.blogspot.com of schrijf je in bij els.de.gryse@bevrijdewereld.be.

met deze wandelwatertocht sluiten wij aan bij de acties ‘Walk for water’ en ‘kranig water’.

22 maart - WereldWaterdag

p. 11

denkwerk: tien prachtige banners die ondertussen op de gevels

van de deelnemende scholen prijken. Zo maken de scholen hun

engagement binnen het Loop Naar De Pomp?! project bekend!

Negen secundaire scholen schreven in voor de gratis begeleide

WereldWaterWorkshops. Aan het einde van het schooljaar 2012

– 2013 zal Bevrijde Wereld in totaal maar liefst vijftig work-

shops begeleid hebben.

Workshops gaan digitaal

de begeleide workshops in het kader van loop naar de

pomp?! richten zich uitsluitend op scholen in sint-niklaas.

maar wist je dat scholen in heel vlaanderen kunnen mee-

doen dankzij het digitale aanbod?

lager onderWijs: lespakket ‘in de Weer voor Water’Leer kinderen op allerlei manieren denken, spelen, luisteren

en voelen rond water. Download het lespakket voor de tweede

en derde graad lager onderwijs op www.loopnaardepomp.be/

lageronderwijs.

secundair onderWijs: WereldWaterWorkshopTijdens deze workshop zoomen we in op het waterverbruik

wereldwijd, op de veel voorkomende problemen en hoe Bevrijde

Wereld en haar partners in het Zuiden het verschil maken. In

de opdrachten worden linken gelegd tussen Noord en Zuid, er

wordt stilgestaan bij het eigen waterverbruik en naar oplos-

singen gezocht voor de verschillende problemen.

De WereldWaterWorkshop (WWW) is nu volledig online beschik-

baar op www.loopnaardepomp.be/wwv. Vanaf volgend school-

jaar (2013-2014) kan je ook terug begeleide workshops boeken.

voor lager en secundair: de WaterWandeling

Voor zowel het lager als het secundair onderwijs ontwierp

Bevrijde Wereld een Waterwandeling in Sint-Niklaas. Aan de

hand van een vijftiental knooppunten stel je je eigen route

samen. Bij elk knooppunt vind je in de brochure een woordje

uitleg en een opdracht. Je leert een stukje geschiedenis van

bepaalde parken en huizen, het hoe en waarom van een water-

toren en het wel en wee van Willem van Waelwijck. En je maakt

kennis met enkele organisaties die zich voor de natuur en het

Zuiden inzetten.

je vindt alle downloads en info op www.loopnaardepomp.be

- De waterwandeling voor het lager onderwijs is vanaf 23

januari gratis te downloaden.

- De waterwandeling voor het secundair onderwijs is nu al

beschikbaar.

p. 12

Fien Loman (Centrum voor Taal en Onderwijs), Evelien Lombaert

(brugfiguur Stad Sint-Niklaas) en Ilse Martens (directeur Sint-

Camillus), reageerden hierop vanuit hun eigen ervaringen. Dit

leverde een boeiend gesprek op over de rol van leerkrachten en

brugfiguren, ouderbetrokkenheid, meertaligheid in de klas, het

belang van een thuistaal…

dag vol inspiratieDe deelnemers konden vervolgens kiezen uit zeven workshops

rond uiteenlopende thema’s: van ‘vluchtelingen in de klas’ over

‘alternatieven voor zittenblijven’ tot ‘meertalig opgroeien’. Tus-

sendoor maakten ze op de interactieve markt kennis met allerlei

educatieve materialen, nieuwe lespakketten en publicaties van

verschillende organisaties, waaronder Bevrijde Wereld. Kortom,

het was een boeiende dag vol inspiratie, zo blijkt ook uit de

reacties van enkele deelnemers:

“Wij zijn naar hier gekomen met vijf leerkrachten. Elk van ons doet

een andere workshop zodat we zo veel mogelijk informatie kunnen

meepikken om dit later met elkaar te kunnen uitwisselen.”

(leerkrachten uit het basisonderwijs)

“Deze studiedag was voor mij als student zeker nuttig omdat ik hier

kennismaakte met dingen die in de lessen niet aan bod komen.“

(student KaHo Sint-Lieven)

De studiedag is een initiatief van het platform Solidaire Scholen. Dat bestaat uit:

Bevrijde Wereld, Le Coron, De8, Den Durpel, Kaho Sint-Lieven, Kleur Bekennen Oost-

Vlaanderen, Kleur Bekennen Kids Oost-Vlaanderen, Odicé, OVDS, PBD Gent, Rode

Kruis Centrum Sint-Niklaas, Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen, School zonder

Racisme, Steunpunt Diversiteit en Leren en VLOS en Welzijnsschakels De Springplank.

Het wordt ondersteund door de dienst Flankerend Onderwijs van de Stad Sint-Niklaas,

LOP Basisonderwijs Sint-Niklaas, de Provincie Oost-Vlaanderen en DGD.

››› studiedag solidaire scholen

Inspiratiedag voor wereldburgerschap in het basisonderwijsWoensdag 21 november 2012. zo’n 130 geïnteresseerden

verzamelen op kaho sint-lieven in sint-niklaas voor de

derde editie van de studiedag solidaire scholen. er zijn heel

wat leerkrachten bij, maar ook studenten en organisaties

die werken rond solidariteit in het onderwijs. ze staken

heel wat op over diversiteit, gelijke kansen, solidariteit en

meertaligheid in het basisonderwijs.

“Scholen kunnen niet meer om de diversiteit heen, we moeten

ons aanpassen aan de realiteit,” vertelt een deelnemende leer-

kracht. De zoektocht naar hoe je hiermee moet omgaan, blijkt

echter niet eenvoudig te zijn. Daarom organiseerde Het platform

Solidaire Scholen deze studiedag voor (toekomstige) leerkrach-

ten en anderen die in de onderwijspraktijk staan. “Er is een be-

langrijke rol weggelegd voor het basisonderwijs inzake het op-

voeden tot wereldburger,” zegt Marleen Van Schoor, coördinator

van de Noordwerking van Bevrijde Wereld. “Je moet namelijk in

de onmiddellijke omgeving van kinderen en jongeren aan solida-

riteit te werken. De school is dan ook de ideale plaats waar ze

de kennis, vaardigheden en attitudes kunnen opdoen die nodig

zijn om op te groeien tot solidaire en kritische wereldburgers.”

exit concentratieHet belang van positief omgaan met diversiteit, coöperatief le-

ren en intercultureel onderwijs kwam als eerste thema aan bod

tijdens de studiedag. Hierna volgde een panelgesprek waarbij de

documentaire ‘Exit Concentratie’ als leidraad gebruikt werd. In

deze reportage, van Luk Dewulf en Inge Wagemaekers, wordt het

Vlaamse onderwijslandschap doorgelicht. Thema’s als de kloof

tussen allochtone en autochtone leerlingen, het gebrek aan so-

ciale mix in scholen, meertaligheid in de klas… worden kritisch

bekeken. Mensen die in de praktijk staan, Ümit Karanfil (ODiCé),

p. 13p. 13

doWnload de handleiding solidaire scholen!Meer info over de visie van Solidaire Scholen vind je op www.bevrijdewereld.be. Daar kan je de ook handleiding downloaden.

Het is een werkinstrument waarmee je kan nagaan in welke mate je

als school reeds werkt aan deze principes of wat je er kan rond doen.

Je kunt ook een gedrukt exemplaar bestellen bij Marijntje.broeckx@bevrijdewereld.be

Dat België de bestedingsnorm op het gebied van ontwikkelings-

samenwerking van 0,7% van het bbp niet zal halen, staat zo goed

als vast. De laatste begrotingsopmaak maakt dit duidelijk. Onaan-

vaardbaar als je weet dat nog steeds meer dan 850 miljoen mensen

op deze planeet honger lijden.

Ngo’s als Bevrijde Wereld zijn voor hun werking grotendeels af-

hankelijk van subsidies. Als de overheid deze terugschroeft, ko-

men onze programma’s in gevaar. Daarom moeten wij absoluut een

financiële buffer voorzien. We moeten namelijk met veel factoren

rekening houden. Zo staan er ook heel wat veranderingen op til in

de ngo-wereld die ons extra geld kunnen kosten. Daarbij denken

we bijvoorbeeld aan de invoering van een arbeidsintensief kwali-

teitsmonitoring systeem. Hierover kon je in het editoriaal van ons

vorige nummer lezen.

De economische crisis maakt ons allemaal kwetsbaar. Net daarom

is het belangrijk dat we elkaar blijven steunen. We hopen dat ook

jij een steentje bijdraagt door ons een gift over te maken. Jouw

bijdrage wordt namelijk steeds belangrijker voor ons. Wij willen

absoluut onze programma’s voortzetten, liefst zo veel mogelijk op

eigen kracht. Bevrijde Wereld is een vzw. Winst is geen doel, maar

blijven bestaan en groeien des te meer.

Jouw bijdrage aan onze organisatie maakt wel degelijk een ver-

schil. Door er mee voor te zorgen dat we meer eigen middelen heb-

ben, help je ons structureel sterker te maken voor het voortbestaan

van onze projecten. Samen kunnen we ervoor zorgen dat mensen in

het Zuiden over voldoende voedsel en water beschikken.

Mogen we op jou rekenen? Je kunt overschrijven op het rekening-

nummer BE19 0012 1876 7412 met vermelding “steun Bevrijde

Wereld”. Geef je meer dan 40 euro op jaarbasis, dan krijg je hier

25% tot 50% van terug van de belastingen (afhankelijk van jouw

inkomen). Met een permanente opdracht van 4 euro per maand

kom je al snel aan dit bedrag.

Alvast bedankt!

p. 14

Het belang van

fondsenwerving

in tijden van

besparingen

eind 2012 maakte de regering haar nieuwe

begroting op. het gevreesde wordt werkelijkheid:

ontwikkelingssamenwerking deelt in de klappen.

fondsenwerving wordt daarom nog belangrijker voor

ngo’s als bevrijde Wereld.

››› steun

zoek je nog een nieuwjaarscadeau? je hebt nog steeds last van koude voeten? koop onze sokken! jouw probleem is opgelost en wij kunnen vooruit met onze projecten. onze sokken zijn lekker warm (ze bestaan voor 65% uit wol) en bestaan in diverse maten en kleuren. prijs: 9 euro per paar meer info en foto’s via www.rocknwoll.be

een klein geschenk, een groot gebaar

ROCK‘N WOLL ROCK‘N

WOLL ROCK‘N WOLL

Bevrijde Wereld ondersteunt de armste boerenfamilies in Bolivia,

West-Afrika en de Filippijnen. Dankzij kleinschalige projecten zoals

groentetuinen, rijstvelden en waterputten werken we samen aan hun recht

op beter voedsel. Deze solidariteit willen we delen met kinderen, jongeren

en volwassenen in eigen land via inleefateliers, vormingen en reizen.

CONTACT

Bevrijde Wereld vzw, Mercatorstraat 81, 9100 Sint-Niklaas.

Tel 03/777 20 15 Fax 03/ 766 36 41, info@bevrijdewereld.be

www.bevrijdewereld.be

COlofoN

•Hoofdredactie: Mercatorstraat 81, 9100 Sint-Niklaas, 03/777.20.15,

catherine.billiau@bevrijdewereld.be

•Medewerkers: Catherine Billiau, Marijntje Broeckx, Patrick De Buck,

Els de Gryse, Jaap Op de Coul, Wouter Semey, Delphine Van Belleghem

• fotomateriaal: Jasmine Debels, Chris Lauwerys, Maikel Vlaeminck

•Vormgeving:clauwerys@gmail.com

•Eindredactie: Catherine.billiau@bevrijdewereld.be

•AbonnementenDjembé: Djembé is gratis en verschijnt vier keer

per jaar. Heeft u vrienden die graag gratis de online en/of de papieren

Djembé ontvangen? Sein dan hun gegevens door aan Christa Lyssens,

via christa.lyssens@bevrijdewereld.be (met de vermelding ‘Djembé’ als

onderwerp) of geef een seintje op 03/777.20.15. Bent u verhuisd? Wenst

u uw gratis abonnement stop te zetten? Ontvangt u voortaan graag ook

de online-versie van Djembé? Laat het ons weten!

Djembé wordt gedrukt op 100% gerecycleerd papier, volgens een

milieuvriendelijk procédé.

Met dank aan DGOS, Provincie Oost-Vlaanderen en Stad Sint-Niklaas.

steun bevrijde wereld

Bevrijde Wereld heeft ambitieuze plannen. Om onze plannen te kunnen

uitvoeren en onze partners en projecten blijvend te ondersteunen,

heeft Bevrijde Wereld bijkomende financiële middelen nodig. Vanaf 40

euro ontvang je een fiscaal attest. Zo krijg je een deel van je gift via

je belastingbrief terug. Storten kan via BE 19 001-2187674-12, het

rekeningnummer van Bevrijde Wereld vzw, (Mercatorstraat 81, 9100 Sint-

Niklaas). BIC: GEBABEBB met als mededeling “donatie Bevrijde Wereld”.

Ontdek op www.bevrijdewereld.be wat je allemaal kunt doen om

onze organisatie te steunen!

Activiteiten 31 december tot 4 januari 2013

radio cordillera op avsde documentaire radio cordillera over onze projecten in de filippijnen

is de hele week dagelijks in afleveringen te zien op de gentse regionale

zender avs.

18 januari 2013nieuwjaarsreceptie bevrijde Wereld

om je te bedanken voor je steun het afgelopen jaar, nodigen we je uit

op onze nieuwjaarsreceptie. Welkom om 19u bij ons op kantoor in de

mercatorstraat 81 in sint-niklaas. laat je ons weten of we een drankje

en een lekkere senegalese maaltijd voor jou mogen voorzien? graag een

seintje via wouter.semey@bevrijdewereld.be

de hele maand februari 2013foodprints in het Waasland shopping center

shoppen en tegelijkertijd kennis maken met de verhalen van mensen

achter onze projecten in het zuiden? het kan de hele maand februari

in het Waasland shopping center! onze reizende foto-expo krijgt er een

speciaal plaatsje.

16 maart 2013kookworkshop: ‘aan tafel bij boeren uit de filippijnen’

kook een heerlijke maaltijd samen met een filippijnse kok! nog meer

op het menu: onze documentaire radio cordillera en een gastspreker

uit de filippijnen.

afspraak om 15.45 u. in ’t eikenhof – eekstraat 218 in lokeren. prijs

(excl. drank): 12 euro. inschrijven v/a 8 januari via vormingplus:

03/775 44 84 of http://vormingpluswd.nettools.be.

22 maart 2013Wereldwaterdag: grote waterwandeltocht in

sint-niklaas meer dan 5.000 leerlingen van verschillende sint-niklase scholen

maken op Wereldwaterdag een waterwandeltocht door het centrum

van de stad. zo zetten ze de waterproblematiek in de kijker. doe je

mee met je klas of kom je mee supporteren? ontdek alle activiteiten

op www.bevrijdewereld.be.

23 en 24 maart 2013Wereldweekenddit jaar steken we het Wereldweekend in een nieuw jasje en

maken we er een thuismatch van in ons gebouw in sint-niklaas.

er staan tal van activiteiten op het programma: workshops,

ontmoetingen met onze partners uit het zuiden, debatten…

houd onze website in de gaten voor meer details en schrijf

je snel in!

p. 15

.be

ngo voor ontwikkelingssamenwerking

.be

ngo voor ontwikkelingssamenwerking

KOM NAAR ONS

WERELDWEEKEND!

23 en 24 maart

dit jaar steken we het Wereldweekend in een

verrassend nieuw jasje. ook de locatie is anders:

we spelen een thuismatch in onze kantoren aan

de mercatorstraat 81 in sint-niklaas.

Steek je licht op over Noord-Zuidverhoudingen,

de waterproblematiek, educatie, de projecten

van Bevrijde Wereld en nog veel meer. Laat je

meeslepen door de verhalen van onze gasten van

partnerorganisaties uit het Zuiden. Leer andere

sympathisanten van Bevrijde Wereld kennen in een

gezellige sfeer. En mis de workshops niet waarbij

je zelfs exotisch kunt leren koken! Voor de kids is

er een aangepast programma zodat het een leuk en

interessant weekend wordt voor iedereen.

Schrijf de datum alvast in je agenda en houd onze

website in de gaten voor het volledige programma

en inschrijvingen.