Dynamiek op de Nederlandse arbeidsmarkt

Transities van oudere en laagopgeleide werknemers

Jos Sanders

Jan Fekke Ybema

3 maart 2011

NEA cohortonderzoek

Metingen in 2007, 2008 en 2009

N = 7.860 met 3 metingen

N = 4.301 werknemers van 45-64 jaar

N = 1.779 werknemers met lage opleiding (<MBO)

Ouderen

Uitstroom uit arbeid naar vroegpensioen en werkloosheid

Interne en vrijwillige externe mobiliteit

Laag opgeleiden

Transitiementaliteit en transitiecapaciteit

Vrijwillige interne en/of externe mobiliteit 2007-2008-2009

Uitstroom uit arbeid naar leeftijd

1,3%

1,6% 2,0% 2,2%3,4%

12,4%

1,0%

1,5%

1,0%

6,0%

1,0%

0,7% 0,7%

%

5%

10%

15%

20%

15-24 25-34 35-44 45-54 55+

Uit

str

oo

m u

it a

rbe

id g

ed

ure

nd

e 2

jaa

r

Anders

(Vroeg)pensioen

Uitkering

Scholing

Voorspellers van uitstroom bij 45-plussers

Voorspellers Vroegpensioen Werkloosheid

Leeftijd 60-64 jaar 55-59 jaar

Dienstverband tijdelijk>vast

Duur in functie 10 jaar of langer

Bedrijfsgrootte klein>groot

Pesten/intimidatie intern ja>nee

Agressie/geweld klant nee>ja

Moeilijkheidsgraad laag>hoog

Tevredenheid salaris hoog>laag

Arbeidstevredenheid laag>hoog

Interne en externe mobiliteit naar leeftijd

33,3%

17,6%

11,1%7,3%

3,7%

17,3%

19,8%

18,7%

13,6%

9,6%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

15-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar

interne mobiliteit

externe mobiliteit

Voorspellers van mobiliteit bij 45-plussers

Voorspellers Interne mobiliteit Externe mobiliteit

geslacht vrouw>man

leeftijd jong>oud jong>oud

dienstverband vast>tijdelijk tijdelijk>vast

duur in functie kort>lang

bedrijfsgrootte groot>klein

leiding geven wel>niet

reorganisatie wel>niet

taakeisen hoog>laag

arbeidstevredenheid laag>hoog

Effect van mobiliteit op arbeidstevredenheid

Arbeidstevredenheid*

3,4

3,5

3,6

3,7

3,8

3,9

4,0

4,1

2007 2009

* (1-5, met 5 = hoge arbeidstevredenheid)

geen transitie

externe mobiliteit

interne mobiliteit

Conclusie

45-plussers

Externe mobiliteit wordt gestuurd door ontevredenheid

Bij interne mobiliteit lijkt sprake van opwaartse carrièreontwikkeling

Mobiliteit leidt tot minder vervroegd pensioen

Werkloosheid dreigt vooral voor 55-59-jarigen

STREAM: Study on Transitions in Employment, Ability and Motivation

STREAM is een longitudinaal onderzoek onder 12.000 werknemers,

1.000 zelfstandigen en 2.000 niet-werkenden van 45-64 jaar (op T1)

naar de arbeidsparticipatie van ouderen.

– Gestratificeerd naar leeftijd en werkstatus

– Metingen in najaar 2010, 2011, 2012 en 2013

– Afname vragenlijst via internet

– Gebruik van internetpanel van Intomart GfK

– Koppeling aan registraties bij CBS

– Aanvullend kwalitatief onderzoek

STREAM onderzoeksmodel

Transitiegedrag (2007-2008-2009)

Invloed van onvrede en capaciteit op vrijwillig transitiegedrag

Voorspellers Interne transitie Externe transitie

Regelmatig tijdsdruk + .

Conflict met collega’s . +

Conflict met leidinggevende + .

Functie-uitbreiding (05-07) + .

Eerdere externe transitie (< 05) . +

Cursusdeelname (05-07) + .

Hogere leeftijd - -

Man - .

Vast dienstverband . -

Industriesector . -

Conclusie

LO

Zowel interne als externe mobiliteit nauwelijks gestuurd door

ontevredenheid

Sociaal relationele factoren belangrijkst (conflict collega/lg)

Ervaring met externe mobiliteit vergroot kans op vrijwillige externe

mobiliteit

Functie-uitbreiding en cursusdeelname vergroten kans op vrijwillige

interne mobiliteit

17-2-2011Leren en Werke Combineren

ScholingsdeelnameIntentie

Psychologisch contract

Taakinformatie

Subjectieve norm

Attitude

Self efficacy

Steun van collega’s

Steun van management

Orientatie op loopbaanmogelijkheden

Valentie

Stimuleren van scholingsdeelname LO (Project Leren en Werken Combineren, 2007-2010)

Functie-uitbreiding, Job-crafting

12-04-23 01:07Titel van de presentatie

15

Vragen…?

Voorspellers Externe mobiliteit Interne mobiliteit OR 95% CI OR 95% CI Geslacht Man 1.00 1.00 Vrouw 1.49 * 1.14-1.94 1.10 0.89-1.35 Leeftijd 45-49 1.78 * 1.38-2.30 1.57 * 1.28-1.92 50-54 1.22 0.94-1.59 1.11 0.90-1.37 55-59 0.79 0.58-1.07 1.06 0.85-1.32 60-64 0.59 0.34-1.01 0.54 * 0.35-0.85 Dienstverband Vast dienstverband 1.00 1.00 Tijdelijk dienstverband 4.69 * 3.27-6.73 0.34 * 0.17-0.66 Duur in huidige functie 0-2 1.62 * 1.30-2.03 2-5 1.31 * 1.08-1.58 5-10 1.10 0.92-1.32 10-20 0.70 * 0.56-0.86 20 jaar of langer

0.62 * 0.49-0.78 Bedrijfsgrootte 1-9 werknemers 0.49 * 0.33-0.73 10-49 werknemers 1.02 0.82-1.28 50-99 werknemers 1.25 0.98-1.60 100 of meer werknemers

1.58 * 1.31-1.90 Leiding geven Nee 1.00 Ja, aan 1-9 personen 1.59 * 1.23-2.05 Ja, aan 10 of meer personen

1.24 0.92-1.67 Reorganisatie 1.42 * 1.15-1.74 Taakeisen Laag 1.00 Gemiddeld 1.18 0.88-1.60 Hoog

1,47 * 1.05-2.07 Arbeidstevredenheid Zeer tevreden 1.00 Tevreden 2.25 * 1.36-3.72 Niet tevreden 4.00 * 2.35-6.83