Outcome monitoring van gedragsproblemen via een

leerlingvolgsysteem

Jan Willem VeermanIntervisiedag Leerlijnen, Utrecht, 4 maart 2009

Meer zicht op effectiviteit• Druk tot “evidence-based” werken in de

jeugdzorg: het gebruiken van interventies van bewezen effectiviteit

• Evidentie vooraf en evidentie achteraf• Voorbeelden van deze druk:

– Erkenningscommissie justitiële gedragsinterventies• http://www.minjus.nl/erkenningscommissie

– Databank jeugdinterventies• http://www.jeugdinterventies.nl

• Ook in het onderwijs:– Evidence-based onderwijs– Op bewijs gebaseerd onderwijs

• http://onderwijsraad.nl/publicaties/2006/naar-meer-evidence-based-onderwijs

Hoe “bewezen effectief” is de jeugdzorg?

• 1000-1500 interventies (modules)• Slechts 1-3% van alle interventies in de

jeugdzorg is bewezen effectief • Van nog geen 10%enige indicatie van

effectiviteit• Rond de 30% theoretisch onderbouwd• Het is niet dat de jeugdzorg niet effectief is,

maar we weten het gewoon nog niet• Dus: werk aan de winkel!

Hoe dan verder?

Twee wegen:• 1. Top-down: we gebruiken op bevel van de

overheid alleen maaar evidence-based interventies en proberen die zo snel mogelijk uit te breiden; is niet realistisch gaat nog 100 jaar duren voor de hele jeugdzorg zo ver is.

• 2. Bottom-up: laat alle bloemen maar bloeien, maar laat ze wel hun bloei tonen, dus effecten moeten zichtbaar worden, dan kunnen we gaan kappen en snijden en zorgen dat de beste overblijven.

De tweede weg als alternatief

• Niet top-down maar bottom-up– Professionals weten wat werkt– Ze behoeven ondersteuning het te laten zien– In samenwerking met wetenschappers– In samenhang met beleid (intern, extern)

• Via zoeken practice-based evidence komen tot evidence-based practice

• En kennis over:– Wat werkt wanneer bij wie en waarom– De 5 W’s (Orobio de Castro)

Relevantie voor het onderwijs• Aanpak van leerlingen met gedragsproblemen:

– Via gerichte acties van leerkrachten in de klas– Via gerichte interventies door derden

• Nodig om de “toestand” te meten: – In het begin, tijdens en na afloop van de aanpak– Besef vooraf en achteraf -> evidence-based

• Volgen van (gewenste) veranderingen:– Via tests of vragenlijsten– Leerlingvolgsysteem (LVS)– Routine Outcome Monitoring (ROM)

• Vergelijkbaar met leerproblemen en leervorderingen

BergOp 3.0 als voorbeeld van zo’n LVS of ROM

• Ontwikkeld voor onderzoek in de jeugdzorg• Van onderzoeksdatabase op een PC in

verschillende versies (1.0, 2.0) naar een praktijkdatabase op het internet

• Kern: vragenlijsten als “meters”• Input: gedragsbeoordelingen door ouders,

leerkrachten of kinderen zelf• Output: gedragsprofielen

– Op een bepaald moment– Verschillen tussen opeenvolgende momenten

Oefening: SDQ

Strengths and Difficulties Questionnaire

www.sdqinfo.comwww.bergop.info

Hoe doen we het als team of instelling?(ontleend aan het Hulp aan Huis-onderzoek, De Meyer & Veerman, 1999-2007)

0

5

10

15

20

25

30

35

Excellent (++)Goed (+)Matig (0)Slecht (-)

Interne kwalitieitszorg

Hoe doen we het als team of instelling vergeleken met anderen?

(ontleend aan het Hulp aan Huis-onderzoek, De Meyer & Veerman, 1999-2007)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

X Y Z

Excellent (++)Goed (+)Matig (0)Slecht (-)

Benchmarking

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

bij opname een half jaar naopname

een jaar naopname

anderhalf jaar naopname

tw ee jaar naopname

Dev

iatie

scor

e C

BC

L

Norm A (fictief) B (fictief)

Hoe kunnen we het verloop volgen?Bron: Kloosterman & Veerman (1998)

Samenvatting• Aanpak van gedragsproblemen

– Eerst meten– Dan doen– Dan weer meten– En in het verschil ligt het resultaat

• Besef vooraf en besef achteraf -> evidence-based• Reflectie op resultaat en hoe dat tot stand gekomen is

leidt tot de 3 P’s:– Professionaliseren: verbeteren van de aanpak– Profileren: verantwoording van aanpak– Profiteren: verspreiden van kennis

• ICT als ondersteuning• LVS of ROM• Vanzelfsprekend of cultuuromslag?

Verdere informatie

• Handboek Zicht op Effectiviteit– www.eburon.nl

• Samenwerkingsverband Effectieve Jeugdzorg Nederland– www.sejn.nl

• Internetdatabase BergOp– www.bergop.info

• Praktikon– www.praktikon.nl

SEJN